Sains Tingkatan 3 Bab 4 Kereaktifan Logam

Tema 2 : Penerokaan Unsur dalam Alam

SAINS TINGKATAN 3 KSSM

BAB 4 : KEREAKTIFAN LOGAM

@ Cg. Nasuha Nasir (w.s.nasuha@gmail.com)

4.1.1 KepedlablaagmakiaenrabkeBnutmuki mineral 4.1 Kepelbagaian Mineral

MINERAL ialah UNSUR atau SEBATIAN pepejalff
Emas Perak Berlian
yang wujud secara semula jadi dengan struktur Kasiterit
UnsurContoh mineralNasuhaasirBauksitSebatian Hematit
hablur dan komposisi kimia yang tertentu NNama Sainti ik
Nama Biasa
Gabungan UNSUR
Hematit
(Sebatian)

Ferum Oksigen

Ferum(III) Oksida

Plumbum Sulfur Plumbum(II) Sul ida Galena

Kalsium Karbon Oksigen Kalsium Karbonat Kalsit

@ Cg. Nasuha Nasir (w.s.nasuha@gmail.com)

4.1.g2aSbeubnagtiaann bSeembeurlaapJaaduiniasular h 41. Kepelbagaian Mineral

Terdiri Daripada Kalsium Karbon

Kalsium Karbonat UNSUR
(Sebatian)
BATU KAPUR ialah mineral yang digunakan untuk Oksigen
membuat jalan, permukaan meja, Bangunan & sebagainya

EKSPERIMEN A Pemerhatian Terdapat dalam Terumbu karang
(akhir eksperimen)
NasNuhaasirBatu kapur Kalsit Marmar EKSPERIMEN B
- Air kapur Pemerhatian
menjadi keruh (akhir eksperimen)

Menunjukkan - Air kapur
kehadiran KARBON menjadi keruh

DIOKSIDA Menunjukkan

Awal eksperimen Akhir eksperimen kehadiran KARBON
DIOKSIDA
Kalsium Karbonat Karbon Dioksida
+ + Awal eksperimen Akhir eksperimen

Asid Hidroklorik Kalsium Klorida dipanaskan Karbon Dioksida
+
Air Kalsium Karbonat +

Kalsium Oksida

@ Cg. Nasuha Nasir (w.s.nasuha@gmail.com)

4.1.3 Kegunaan mineral semula jadi 4.1 Kepelbagaian Mineral

Mineral Sifat kimia / sifat izik Kegunaan

Emas asuha- Berkilat - Membuat barang kemas
N Nasir- Tidak berkarat - Menampal kaviti pada gigi
Hematit
- Kuat & tegar - Membuat badan kereta
- Keras

@ Cg. Nasuha Nasir (w.s.nasuha@gmail.com)

f

4.2.1 Membina siri kereaktifan Logam 4.2 Siri Kereaktifan Logam

TINDAK BALAS CERGAS dihasilkan TINDAK BALAS KURANG CERGAS dihasilkan
apabila LOGAM REAKTIF + OKSIGEN apabila LOGAM KURANG REAKTIF + OKSIGEN

Pemerhatian di akhir eksperimen adalah Pemerhatian di akhir eksperimen adalah
NYALAAN yang TERANG NYALAAN yang MALAP atau BARAAN sahaja

EKSPERIMEN Diubah NasNuhaasirAkhir eksperimen
Magnesium Oksida
Awal eksperimen - Terbakar AMAT CEPAT + Nyalaan terang
MAGNESIUM + Oksigen
Aluminium + Oksigen Aluminium Oksida
- Terbakar CEPAT + Nyalaan terang
Zink + Oksigen
Zink Oksida
Mengelak serbuk Bekalkan Ferum + Oksigen - Terbakar PERLAHAN + Nyalaan terang
logam bercampur Oksigen Plumbum + Oksigen
Ferum Oksida
dengan kalium - Berbara TERANG
manganat (VII)
Plumbum Oksida
- Berbara MALAP

@ Cg. Nasuha Nasir (w.s.nasuha@gmail.com)

4.2.2 KedKuedreuakaktnifaKanrLboognadmalam siri 4.2 Siri Kereaktifan Logam

Karbon yang kuat dapat

menyingkirkan oksigen /

LOGAM yang KURANG REAKTIF daripada KARBON menurunkan LOGAM OKSIDA

kepada LOGAM

KARBON dapat menyingkirkan OKSIGEN daripada LOGAM OKSIDA

NasNuhaasirAwal eksperimen
Terdapat Baraan api di akhir eksperimen

EKSPERIMEN Diubah

Akhir eksperimen Karbon

Aluminium Oksida TIADA TINDAK BALAS
+ - TIADA PERUBAHAN
- Aluminium lebih reaktif berbanding
Karbon Karbon

Zink Oksida Zink + Karbon Dioksida
+ - Berbara MALAP

Karbon - Zink kurang reaktif berbanding Karbon

Plumbum(II) Oksida Plumbum + Karbon Dioksida
+ - Berbara

Karbon - Plumbum kurang reaktif berbanding

@ Cg. Nasuha Nasir (w.s.nasuha@gmail.com) Karbon

4.2.2 KeduKdeurekaakntiHfaidnroLoggeanmdalam siri 4.2 Siri Kereaktifan Logam

Hidrogen yang kuat dapat

menyingkirkan oksigen /

LOGAM yang KURANG REAKTIF daripada HIDROGEN menurunkan LOGAM OKSIDA

kepada LOGAM

Hidrogen dapat menyingkirkan OKSIGEN daripada LOGAM OKSIDA

NasNuhaasirAwal eksperimen
Terdapat Nyalaan terang di akhir eksperimen

EKSPERIMEN Hidrogen

Akhir eksperimen

Zink Oksida TIADA TINDAK BALAS
+ - TIADA PERUBAHAN

Hidrogen - Zink Lebih reaktif berbanding Hidrogen

Ferum(III) Oksida Ferum + Air
+ - Terbakar TERANG
- Ferum kurang reaktif berbanding
Hidrogen Karbon

Kuprum(II) Oksida Kuprum + Air
+ - Terbakar SANGAT TERANG

Hidrogen - Kuprum kurang reaktif berbanding

Karbon

@ Cg. Nasuha Nasir (w.s.nasuha@gmail.com)

4.3.1 PengeksbtirjaihknaynaLogam dari 4.3 PENGEKSTRAKAN LOGAM

Contoh : Pengekstrakan

PENGEKSTRAKAN LOGAM ialah proses untuk RELAU BAGAS BESI / FERUM
memperoleh sesuatu logam dari bijihnya.
Bijih besi (Oksida besi) + Arang Kok (Karbon)
NasNuhaasir + Batu Kapur (Kalsium Karbonat) dimasukkan

ke dalam relau bagas

}ELEKTROLISIS SEBATIAN LOGAM A) Penghasilan FERUM
(KEADAAN LEBUR) i) Karbon + Oksigen —> Karbon Dioksida + haba

Kereaktifan logam lebih tinggi (Arang kok)
daripada karbon
ii) Karbon Dioksida + Karbon —> Karbon Monoksida
} PENURUNAN OKSIDA LOGAM (Arang kok)
OLEH KARBON
iii)Ferum Oksida+Karbon—>FERUM +Karbon Dioksida
(Bijih Besi) (Arang kok)

Ferum Oksida + Karbon Monoksida —> FERUM +

(Bijih Besi) Karbon Dioksida

B) Penghasilan SANGA

} i) Kalsium Karbonat —> Kalsium Oksida +
}
PEMANASAN TERUS (Batu kapur) Karbon Dioksida
@ Cg. Nasuha Nasir (w.s.nasuha@gmail.com) SEBATIAN LOGAM
Semburan Leburan ii) Kalsium Oksida + Silikon dioksida —> Kalsium
WUJUD DALAM BENTUK udara yang ferum &
UNSUR sangat panas Sanga (Pasir) Silikat (SANGA)
dipam masuk dikeluarkan

4.3.2 Isu Perlombongan di Malaysia 4.3 PENGEKSTRAKAN LOGAM

Pencemaran:
ISU diNMasNauhalaasiyrsia Pemusnahan habitat
i) Air - pencucian bijih

ii) Udara - pembakaran Bahan api

iii) Tanah - penggalian bijih

iv) Bunyi - Jentera

Penggunaan Tenaga elektrik
yang banyak

@ Cg. Nasuha Nasir (w.s.nasuha@gmail.com)