หน่วยข้าวกับชาวนา-ชั้นอนุบาลปีที่ 3

การจัดประสบการณ์ การเรียนรู ้
ผ่าน Application Zoom

หน่ วย...ข้ าวและชาวนา

ระดับชั้นอนบุ าลปีที่ 3

คาคล้องจอง ข้าวเอย๋ ข้าวสุก

ข้าวเอ๋ยข้าวสุก ต้องกินทกุ บา้ นทุกฐานถ่ิน

กว่าจะไดข้ ้าวให้เรากิน ชาวนาส้ินกาลังเกอื บทั้งปี

ต้องทนแดดทนฝนทนลมหนาว กว่าจะได้ข้าวจากนามาถึงน่ี

คนกนิ ข้าวควรนึกไว้ให้จงดี ชาวนามคี ุณค่าต่อเราไมเ่ บาเอย

ข้าวมาได้อยา่ งไร

ความหมาย

ข้าว เป็นธญั พืชสาคัญ
ท่ีสุด และเป็นอาหาร

หลักทเี่ ราทกุ คน
รับประทานมาตง้ั แต่เดก็

จนโต

ความหมาย

ชาวนา คือบุคคลผู้ประกอบอาชีพ
ทางเกษตรกรรม เป็นอาชีพปลูก
ข้าวเป็นหลกั ชาวนาในประเทศ
ไทยนับวา่ เป็นคนกลุ่มใหญ่ที่สุด
เพราะข้าวเป็นอาหาร หลักของ

คนไทย อาชีพทานาเป็นอาชีพ
ดัง้ เดมิ ของคนไทย

ข้าวที่เรานิยมรับประทาน มี 2 ประเภท

ข้าวสวย ข้าวสาร ข้าวเปลอื ก

ข้าวที่เรานิยมรบั ประทาน มี 2 ประเภท

ข้าวเหนี ยว ข้าวสาร ข้าวเปลอื ก

ชนิ ดของข้าว

ข้าวสี นิ ลหรอื ข้าวหอมนิ ล ข้าวโอต๊

ชนิ ดของข้าว

ข้าวมันปู ข้าวกลอ้ ง

ชนิ ดของข้าว

ข้าวไรซเ์ บอร์ร่ี ข้าวญ่ีป่นุ

ส่ วนประกอบของเมล็ดข้าว

เปลอื กข้าว
เมล็ดข้าว

ราข้าว
จมูกข้าว

ส่ วนประกอบของต้นข้าว

รวงข้าว

ใบ ตน้ แขนง
ต้นหน่ อ

ลาตน้

ราก

ส่วนประกอบของตน้ ข้าว

ระยะต้นกล้า ระยะแตกกอ ระยะสรา้ งรวง ระยะเก็บเกี่ยว
25-30 วัน 30 - 45 วนั 30 - 45 วนั 30 วัน

ขั้นตอนการทานาปลกู ข้าว

1. การไถนาหรือการเตรยี มดิน เป็นการทีเ่ ราพลกิ หน้าดนิ ท่อี ย่ขู ้างลา่ งให้ข้ึนมาข้างบน
เปรียบเสมอื นการเตรยี มดินก่อนทเ่ี ราจะดานา

ขั้นตอนการทานาปลกู ข้าว

2.การหว่านข้าว ชาวนาจะคัดเมลด็ ท่ดี ที ีส่ ดุ แลว้ ก็นาไปวา่ นบรเิ วณดินท่เี ตรยี มไว้ ซ่ึงใน
การว่านข้าวอาจจะใช้คนว่านหรอื เคร่อื งวา่ นก็ได้

ขั้นตอนการทานาปลกู ข้าว

3.การปักดา ชาวนาจะนาตน้ กลา้ ทไี่ ดม้ ามัดรวมกันไว้ แล้วนามาแยก 2-3 ต้น แลว้ นามา
ปักในพื้นดนิ ท่ีเตรยี มไว้

ขั้นตอนการทานาปลกู ข้าว

4.การเก็บเกย่ี วข้าว หลงั จากท่ปี ลกู ข้าวแล้วเราจะเก็บเก่ยี วได้ในสั ปดาห์ที่ 4 หรอื ใช้เวลา
ประมาณ 1 เดอื น ชาวนาจะใช้เคียวเกีย่ วข้าว เมื่อเก่ยี วเสรจ็ แลว้ ชาวนาจะนาไปเก็บไว้ที่ย้งุ ฉาง

ขั้นตอนการทานาปลกู ข้าว

5.การนวดข้าว คือการทีเ่ ราจะนาเมล็ดข้าวออกจากรวงข้าว สามารถทาไดห้ ลายวธิ ี

ขั้นตอนการทานาปลกู ข้าว

6.การสี ข้าว หลงั จากที่เราไดเ้ มลด็ ข้าวเปลือกออกจากรวงข้าวแล้วชาวนาจะนาไปสี ข้าว
เพ่ือเอาเปลอื กออกจากเมล็ดข้าว

ประเพณีเก่ยี วข้าว

ประเพณี ลงแขกเกี่ยวข้าว

เป็นประเพณีท่ีเจ้าของนาจะบอกเพ่ือนบ้านให้รู้วา่ จะเก่ียวข้าวเมอ่ื ใด และเมื่อถึงวันท่ีกาหนดเจา้ ของนา
กจ็ ะตอ้ งปักธงท่ีท่ีนาของตนเพ่ือให้เพ่ือนบ้านหรอื แขกท่ีรูจ้ ะได้มาช่วยเก่ยี วได้ถูกต้อง

ประเพณีเกย่ี วข้าว

ประเพณี เรียกขวัญข้าว

เป็นพิธีท่ีชาวนาทากนั จะทาการเมอื่ ชาวนาเก่ียวข้าวในนาเสร็จแลว้ เพ่ือท่ีจะเรียกขวญั ในนาท่ีตกหล่นอยู่
บ้างกลับมาข้ึนบ้านให้หมดเพราะเขาถือวา่ แมโ่ พสพต้องเชิญมาข้ึนฉางข้าวให้หมด

เดก็ ๆ พักด่มื น้ำและเขำ้ หอ้ งน้ำ

ฝึกสะกดคา

+ + + = ข้าว
+ = นา
ชอ+ +วอ = ชาว

การบวกเลข =18
=10
+
+

แลว้ พบกันใหมน่ ะคะ



คณุ คา่ ทางโภชนาการของ ข้าว

ขา้ ว ประกอบดว้ ยสารอาหารตา่ ง ๆ มากมายทม่ี ปี ระโยชน์ตอ่ รา่ งกาย

1.คารโ์ บไฮเดรต

ข้าวทุกชนิดมีคาร์โบไฮเดรตเป็นส่วนประกอบร้อยละ 70-80 ซ่ึงเป็นแป้งเกือบ
ทงั้ หมด มีน้าตาลซูโครส (sucrose) และน้าตาลเดกซท์ รนิ (dextrin) เล็กนอ้ ย

2.โปรตนี

มโี ปรตีนไมม่ าก ชว่ ยซอ่ มแซมสว่ นท่ีสึกหรอของร่างกาย

3.ไขมัน

ในข้าวกล้องมีปริมาณไขมันสูงกว่าข้าวชนิดอ่ืนๆ ข้าวไม่ใช่แหล่งที่อุดมด้วย
สารอาหารจาพวกไขมัน

4.ใยอาหาร

ข้าวกล้องและให้ใยอาหารสูงกว่าข้าวขาว โดยท่ัวไปข้าวกล้องจะมีสีน้ าตาลอ่อน
คนไทยสมัยก่อนใช้วิธีซ้อมหรือตาด้วยมือ จึงเรียกว่า “ข้าวซ้อมมือ” เป็นข้าว
กล้องอย่างหน่ึง มีเย่ือหุ้มเมล็ดสีแดง มีใยอาหาร ไขมันและวิตามินบี 1 มากกว่า
ขา้ วชนิดอ่นื

คณุ คา่ ทางโภชนาการของ ข้าว

ข้าว ประกอบดว้ ยสารอาหารตา่ ง ๆ มากมายทม่ี ปี ระโยชน์ตอ่ รา่ งกาย

5.วติ ามนิ บี 1

จะพบได้ใน ขา้ วกลอ้ ง จะช่วยป้องกันโรคเหนบ็ ชาได้

6.วติ ามนิ บี 2

ช่วยปอ้ งกนั การเป็นแผลท่มี ุมปากทงั้ สองข้าง ริมฝีปากบวม รา่ งกาย
อ่อนเพลยี เบ่อื อาหาร ตาส้แู สงไมไ่ ด้

7.ฟอสฟอรสั

ช่วยในการเจรญิ เตบิ โตของกระดูกและฟัน

8.แคลเซยี ม

ชว่ ยลดอาการเป็นตะครวิ

9.ทองแดง

ช่วยในการสรา้ งเม็ดเลอื ด

10.เหล็ก

ช่วยป้องกนั โรคโลหิตจางและช่วยในกระบวนการสร้างเมด็ เลอื ด

ประโยชนข์ อง ข้าว

ข้าว จัดว่ามีประโยชน์และมีคุณค่าต่อการดารงชีวิตของมนษุ ย์อย่างมากต้ังแต่

อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะอย่างย่ิงบ้านเราไม่ว่าใคร ๆ ก็จะรับประทานข้าวเป็น
อาหารหลัก เพราะเป็นแหล่งของคาร์โบไฮเดรตท่ีให้พลังงานและความอบอุ่น
นอกจากน้ียังใช้ทาเป็นขนมหวานต่างๆ ทาปุ๋ย ของใช้ ของเล่น เคร่ืองประดับและ
ใช้เป็นยารกั ษาโรคไดอ้ ีกด้วย

สรอ้ ยคอ สรอ้ ยข้อมอื จากเมลด็ ข้าว กรอบไมช้ ุด 12 ราศี

น้ามนั ราขา้ ว ผลิตภณั ฑเ์ สรมิ อาหาร

ครมี หมักผม ผลติ ภัณฑบ์ ารงุ ผวิ หนา้

จานฟางขา้ ว หลงั คาฟางขา้ ว

ฟางขา้ วออแกนิคอดั เมด็ ดับกล่นิ ฉี่มลู วสั ดุสมั ผสั อาหาร ไมอ้ ัดจากฟางขา้ ว
แทนข้ีเล่อื ย แทนทรายแมว

อาหารทที่ าจาก ขา้ ว

อาหารทม่ี าจาก ข้าว

ข้าวผดั

ไขพ่ ระอาทติ ย์

ซูชิ

อาหารทม่ี าจาก ขา้ ว

ขา้ วต้ม ข้าวมันไก่

ประโยชนข์ องขา้ วนอกจากจะเป็นอาหารหลกั แลว้
ยังใชท้ าเป็นของหวานชนิดตา่ ง ๆ อีกดว้ ย
ไมว่ า่ จะเป็นขนมไทย เช่น

ขา้ วตม้ มดั

ขา้ วหลาม

ขา้ วหมาก

ลอดชอ่ ง

ขนมตาล

ขา้ วจ่ี

ขนมกลว้ ย

ทองหยบิ /ทองหยอด/
ฝอยทอง

ปลากรมิ ไขเ่ ต่า

ขนมหม้อแกง

ขา้ วทาเป็นแปง้ ขา้ วเจา้

ขา้ วทาเป็นแปง้ ขา้ วเหนียว

ขา้ วทาเป็นแปง้ สาล่ี

วธิ กี ารหงุ ใหไ้ ด้คณุ คา่ มากทส่ี ดุ

1 เม่ือเปิดถงุ ใช้ ควรปิดให้สนิทเพ่อื ปอ้ งกนั หนู
และแมลงสาบมาแพรเ่ ช้อื

2 การหงุ แตล่ ะครง้ั ควรหงุ ใหพ้ อดสี าหรบั การ
รับประทานในแตล่ ะม้อื เพ่อื ปอ้ งกนั การ
สญู เสยี วติ ามนิ

3 เร่มิ จากการซาวน้าขา้ วกลอ้ งกอ่ นหงุ ควรซาวไม่
เกนิ 1-2 ครง้ั เพราะการซาวน้าหลายรอบจะทา
ให้สูญเสยี วติ ามนิ บางชนิดทลี่ ะลายน้าไปได้
เม่อื หุงสกุ แลว้ ใหถ้ อดปลก๊ั ทนั ทีและรบั ประทาน

4 ทันทไี ดก้ จ็ ะดมี าก เพราะวติ ามนิ บางชนิดเม่อื
ถูกความรอ้ นนาน ๆ จะทาให้เส่อื มสลายไปได้
โดยงา่ ย ย่งิ ถ้าเสยี บท้งิ ไวท้ งั้ วนั วติ ามนิ หรอื แร่
ธาตทุ ส่ี าคญั กจ็ ะไมเ่ หลอื อยเู่ ลย

แหลง่ อา้ งอิง : วิกิพเี ดีย สารานกุ รมเสรี, สานกั งานกองทุนสนบั สนนุ การสรา้ งเสริมสุขภาพ (สสส.)

เดก็ ๆ พักด่มื น้าและเขา้ หอ้ งน้า



กะ+ อา่ นว่า
บะ+ อ่านว่า
ยะ+ อ่านว่า