ม.2 วิเคราะห์คุณค่าด้านเนื้อหาโคลงภาพพระราชพงศาวดาร ชุดที่ 3

หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี ๑ โคลงภาพพระราชพงศาวดาร ม.๒

เรื่อง วเิ คราะหค์ ณุ คา่ วรรณคดี โคลงภาพพระราชพงศาวดาร

ครูณหทัย พมิ ใจใส
ครู โรงเรียนวดั บ้านกล้วย
สพป.สพุ รรณบุรี เขต ๑

คณุ คา่ ดา้ นเนอ้ื หา

โคลงประกอบภาพท่ี ๑๐ ภาพพระสุรโิ ยทัยขาดคอชา้ ง
พระสุริโยทัยทรงมี “มนสั กตั เวที ยง่ิ ลำ้ ” คือทรงมีความกตัญญกู ตเวทเี ป็นเลศิ ทง้ั ตอ่
พระราชสวามตี ามหนา้ ท่ีภรรยา และต่อพระมหากษัตรยิ ใ์ นฐานะขา้ แผน่ ดนิ
พระวรี กรรมดงั กลา่ วนับเปน็ แบบอยา่ งของความรกั ชาตแิ ละความเสียสละท่ีคนไทย
พึงตระหนกั และจดจายึดถอื เปน็ แบบอย่าง

นงคราญองคเ์ อกแก้ว กระษัตรยี ์
มานมนัสกตั เวที ยิ่งล้า
เกรงพระราชสามี มลายพระ ชนม์เฮย
ขับคเชนทรเช่นค้า สะอึกสูด้ สั กร

คณุ คา่ ดา้ นเน้อื หา

โคลงประกอบภาพที่ ๕๖ ภาพพนั ท้ายนรสิงห์ถวายชีวติ
วรี กรรมของพนั ท้ายนรสิงห์ เป็นแบบอยา่ งของขา้ ราชสานักที่มีความรับผดิ ชอบ แสดงถงึ
ความจงรักภักดี ความซ่ือสตั ย์ ความกตัญญูต่อพระเจา้ แผ่นดนิ เพือ่ รักษาความศกั ดิ์สิทธขิ์ อง
กฎหมายและพระเกียรตยิ ศของสมเด็จพระเจ้าเสอื ดังบททีว่ า่

ภูมีปลอบกลับตั้ง ขอบรร ลัยพอ่
จา้ ส่ังเพชฌฆาตฟนั ฟาดเกลา้
โขนเรอื กบั หัวพนั เซ่นท่ี ศาลเเล
ศาลสบื กฤตคิ ณุ คตไิ วใ้ นสยาม

คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

โคลงประกอบภาพท่ี ๑๐ ภาพพระสุริโยทยั ขาดคอช้าง
ผู้แต่งไดเ้ ลือกสรรถอ้ ยคาทใี่ ห้ทงั้ เสยี งและภาพ เพอ่ื ให้ผ้อู ่านสามารถ จินตนาการได้ถงึ
ภาพกองทพั ทยี่ ง่ิ ใหญท่ ีต่ อ่ ส้กู นั อย่างชลุ มนุ ดงั บททว่ี ่า

ขุนมอญร่อนง้าวฟาด ฉาดฉะ
ขาดแลง่ ตราบอุระ หรุบดิ้น
โอรสรบี กันพระ ศพสู่ นครแฮ
สูญชพี ไป่สญู สน้ิ พจน์ผูส้ รรเสริญ

นา่ รู้ คาว่า “ฉาดฉะ” แสดงคุณค่าด้านวรรณศิลป์ โดยใช้โวหารสัทพจน์ หมายถงึ

ภาพพจน์ทเี่ ลยี นเสยี งธรรมชาติ ในทนี่ คี้ อื เลยี นเสียงง้าวฟาดกระทบกบั พระอุระ
ของพระสรุ โิ ยทัยดงั ฉาดฉะ

คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

โคลงประกอบภาพที่ ๕๖ ภาพพนั ทา้ ยนรสิงหถ์ วายชีวติ
โดดเด่นในด้านการใช้ถ้อยคา คือ การสัมผัสอักษร ดังบททวี่ ่า

ภูบาลบ้าเหนจ็ ให้ โทษถนอม ใจนอ
พันไมย่ อมอยู่ยอม มอดมว้ ย
พระโปรดเปลย่ี นโทษปลอม ฟนั รปู แทนพ่อ
พันกราบทูลทดั ดว้ ย ทา่ นทงิ้ ประเพณี

คุณคา่ ด้านวรรณศลิ ป์

โคลงประกอบภาพที่ ๕๖ ภาพพนั ท้ายนรสิงห์ถวายชีวิต
การใชค้ าน้อยแต่กนิ ความมาก สามารถเกบ็ รายละเอยี ดเหตุการณ์ได้หลายเหตุการณ์
ดงั บทท่วี า่

สรรเพชญท์ ี่แปดเจา้ อยุธยา
เสด็จประพาสทรงปลา ปากน้า
ลอ่ งเรือเอกไชยมา ถึงโคก ขามพอ่
คลองคดโขนเรือค้า ขัดไมห้ ักสลาย

คุณค่าด้านสงั คม

โคลงประกอบภาพท่ี ๑๐ ภาพพระสุรโิ ยทยั ขาดคอชา้ ง
แสดงถึงคณุ ธรรม จรยิ ธรรมของคนไทย เชน่ แสดงใหเ้ ห็นความกล้าหาญของสมเด็จพระศรี
สุรโิ ยทัย ดังบททีว่ า่

บังอรอัคเรศผู้ พสิ มยั ท่านนา
นามพระสรุ ิโยทัย ออกอา้ ง
ทรงเครอ่ื งยุทธพไิ ชย เช่นอปุ ราชแฮ
เถลิงคชาธารคว้าง ควบเขา้ ขบวนไคล
กระษตั รีย์
นงคราญองคเ์ อกแก้ว ย่ิงล้า
มานมนัสกัตเวที มลายพระ ชนมเ์ ฮย
เกรงพระราชสามี สะอกึ สดู้ ัสกร
ขบั คเชนทรเช่นคา้

คณุ คา่ ด้านสังคม

โคลงประกอบภาพที่ ๑๐ ภาพพระสุรโิ ยทยั ขาดคอช้าง
ให้เหน็ ภาพเหตกุ ารณท์ างประวัติศาสตร์ สภาพสงั คม การทาสงครามในสมยั โบราณท่ี
ใชก้ าลังพลจานวนมาก แสดงให้เห็นถงึ ความยงิ่ ใหญข่ องกองทพั ดังบทท่วี ่า

บุเรงนองนามราชเจา้ จอมรา มัญเฮย
ยกพยหุ แสนยา ยง่ิ แกล้ว
มอญม่านประมวลมา สามสิบ หม่นื แฮ
ถงึ อยธุ เยศแล้ว หยุดใกล้นครา
ภวู ดล สยามเฮย
พระมหาจักรพรรดิเผา้ เพยี บหลา้
วางคา่ ยรายรพี้ ล แรงศึก
ดา้ ริจักใครย่ ล ออกตง้ั กลางสมร
ยกนกิ รทัพกลา้

คุณคา่ ด้านสงั คม

โคลงประกอบภาพที่ ๕๖ ภาพพันท้ายนรสิงห์ถวายชวี ิต
ให้เหน็ สภาพเหตุการณ์ทางประวตั ศิ าสตร์ สภาพสงั คม ความเป็นอยู่ในสมัยนั้น ที่มีการใช้
เรอื เป็นพาหนะเดินทางทางชลมารค ดงั บทท่ีวา่

สรรเพชญ์ทแี่ ปดเจา้ อยุธยา
เสดจ็ ประพาสทรงปลา ปากน้า
ล่องเรอื เอกไชยมา ถงึ โคก ขามพอ่
คลองคดโขนเรือคา้ ขดั ไม้หักสลาย

คณุ คา่ ด้านสงั คม

โคลงประกอบภาพท่ี ๕๖ ภาพพนั ทา้ ยนรสิงหถ์ วายชีวิต

แสดงถึงคุณธรรม จริยธรรมของคนไทย พนั ทา้ ยนรสิงห์ถวายชีวติ แสดงใหเ้ หน็ ถงึ ความเคารพกฎหมาย
ระเบยี บ ประเพณขี องบ้านเมือง และคุณธรรมของพระเจา้ แผน่ ดินที่มีเมตตาต่อขา้ ราชบริพาร ดงั บทที่ว่า

ภูบาลบ้าเหน็จให้ โทษถนอม ใจนอ
พันไม่ยอมอย่ยู อม มอดมว้ ย
พระโปรดเปลี่ยนโทษปลอม ฟันรูป แทนพอ่
พันกราบทลุ ทัดด้วย ทา่ นทิง้ ประเพณี
ขอบรร ลยั พ่อ
ภมู ีปลอบกลบั ตัง้ ฟาดเกลา้
จ้าสงั่ เพชฌฆาตฟนั เซ่นที่ ศาลเเล
โขนเรอื กับหัวพัน คติไวใ้ นสยาม
ศาลสืบกฤติคณุ