หลักสูตรการทำข้าวต้มมัด

หลักสตู รการทำขา้ วตม้ มัด ไทยมีเอกลกั ษณด์ า้ นวัฒนธรรมประจำชาติไทยคือ มีความ ๔. อุปกรณป์ ระกอบการฝึกทักษะอาชพี
จำนวน 3 ชวั่ โมง ละเอียดอ่อนประณีตในการเลอื กสรร วตั ถุดบิ วิธกี ารทา ที่พิถีพิถัน
รสชาติอรอ่ ยหอมหวาน สีสันสวยงาม รปู ลักษณ์ชวนรับประทาน การวดั และประเมนิ ผล
กลุ่มอาชพี ทำอาหาร – ขนม ตลอดจนกรรมวิธีท่ี ประณีตบรรจง เป็นขนม ๑. การประเมินความรภู้ าคทฤษฏรี ะหวา่ งเรียนและจบหลกั สตู ร
หลกั การของหลกั สูตร ๓. การประเมินผลระหวา่ งเรยี นจากการปฏิบตั งิ านทม่ี ีคณุ ภาพ
ความเป็นมา
เปน็ หลักสตู รทเี่ น้นการจดั การศึกษาอาชีพเพื่อการมีงานทำที่ เพยี งพอ สามารถสรา้ งรายไดใ้ ห้กับตนเอง ความสำเร็จของการ
นโยบายการดำเนินงานของสำนกั งานส่งเสริมการศึกษานอก เน้นการบรู ณาการเนอ้ื หาสาระภาคทฤษฎี ควบคูไ่ ปกบั การฝึกปฏบิ ตั ิ ปฏิบัติและจบหลักสตู ร
ระบบและการศกึ ษาตามอธยั าศัย ประจำ ปี งบประมาณ ๒๕๖๓ จริง ผู้เรยี นสามารถนำความรแู้ ละทกั ษะไปประกอบอาชพี ได้จรงิ การจบหลักสตู ร
การพัฒนาและเสรมิ สรา้ งศกั ยภาพคนใหม้ คี ุณภาพ ๓.๕ ฝึกอาชพี อย่างมคี ุณภาพและมี คณุ ธรรมจริยธรรม
ชมุ ชน สู่“วิสาหกิจชมุ ชน” ชมุ ชนพึ่งตนเอง ทำได้ ขายเป็น ๑) จดุ มงุ่ หมาย ๑. มีเวลาเรียนและฝึกปฏิบัติตามหลกั สูตรไม่น้อยกวา่ รอ้ ยละ ๘๐
ส่งเสริมการจัดการศึกษาอาชีพที่สอดคล้องกับศกั ยภาพของชมุ ชน ๒. มผี ลการประเมินผา่ นตลอดหลกั สตู ร ไมน่ อ้ ยกว่าร้อยละ ๖๐
และความ ตอ้ งการของตลาด รวมทั้งสร้างเครือข่ายการรวมกลมุ่ ใน ๑. เพ่ือใหผ้ ู้เรยี นมีความรู้ ความเขา้ ใจและมที กั ษะในการทำ เอกสารหลักฐานการศึกษา
ลกั ษณะวิสากจิ ชมุ ชน สรา้ งรายได้ใหก้ บั ชุมชน ใหช้ ุมชน พงึ่ พา ข้าวตม้ มัดได้ ๑. หลักฐานการประเมินผล
ตนเองได้ภารกจิ ตอ่ เนอ่ื งข้อ ๑ ดา้ นการจัดการศึกษาและการเรยี นรู้ ๒. ทะเบียนคุมวุฒบิ ตั ร
๑.๓ การจัดการศกึ ษาตอ่ เนอ่ื ง ๑) จัด การศกึ ษาอาชีพเพ่ือ การมีงาน ๒. เพอ่ื ให้ผ้เู รยี นสามารถสร้างอาชีพและรายไดใ้ ห้กบั ตนเองและ ๓. วฒุ บิ ัตรการศึกษาออกโดยสถานศกึ ษา
ทำอยา่ งยั่งยนื โดยให้ความสำคัญกบั การจัดการศกึ ษาอาชพี เพี่อ การ ครอบครวั ตอนท่ี ๑ ความสำคญั ของการทำข้าวตม้ มัด
มงี านทำ กลมุ่ อาชพี เกษตรกรรม อตุ สาหกรรม พาณิชยกรรม คหก กลุม่ เป้าหมาย ๒ กลุ่มคือ
รรม และอาชพี เฉพาะทางหรือการบรกิ าร ทส่ี อดคล้องกบั ศักยภาพ ในประเพณีไทยนนั้ ขา้ วต้มมัดจดั เป็นขนมยอดนิยมท่มี ักทำ
ของผู้เรียนความต้องการและศักยภาพของพ้ืน ท่ตี ลอดจนสรา้ งความ ๑. ผูท้ ไ่ี ม่มอี าชีพ ไว้กินเป็นของว่างหรอื เอาไปร่วมงานบญุ บา้ งกท็ ำไส้ถั่วดำ บา้ งกท็ ำ
เข้มแข็งให้กบั ศูนย์ฝกึ อาชพี ชุมชน โดยจัดให้มหี นง่ึ อาชพี เดน่ ตอ่ หน่ึง ๒. ผูท้ ่ีมอี าชพี และตอ้ งการพฒั นาอาชพี ไสก้ ล้วย บา้ งกไ็ ม่มไี ส้ ซงึ่ จะเรียกวา่ “ข้าวต้มน้ำว้นุ ” นอกจากนเ้ี รา
ศูนย์ฝึกอาชีพ รวมทั้งใหม่การกำกบั ติดตาม และรายงานผลการจดั มักจดั ขา้ วตม้ มัดไปถวายพระในงานบุญวันออกพรรษา หรืองานตกั
การศกึ ษา อาชีพเพอ่ี การมีงานทา อย่างเป็นระบบและต่อเนอ่ื ง ขนม ระยะเวลา จำนวน ๓ ชว่ั โมง บาตร เทโว เหตทุ ีค่ นไทยนิยมนำข้าวตม้ มัดไปถวายพระน้ัน มีเรือ่ ง
ภาคทฤษฏี ๑ ชั่วโมง เล่ากันว่า เกิดจากชาวเมืองในสมยั พระพุทธกาลทไี่ ปคอยรบั เสดจ็ องค์
ภาคปฏิบัติ ๒ ช่วั โมง พระสัมมาสัมพทุ ธเจ้านำไปทำบุญตักบาตรเพราะเห็นวา่ เป็นของ
สะดวกและรับประทานง่าย บา้ งก็วา่ การนำข้าวตม้ มัดมาใสบ่ าตร
การจดั กระบวนการเรยี นรู้ ทำบุญจนเกดิ ข้นึ เป็นธรรมเนียมนั้น มจี ุดประสงคเ์ พือ่ ให้พระภิกษุ
๑. ศกึ ษาข้อมูลจากเอกสาร/ภูมปิ ัญญา สงฆใ์ ช้เปน็ เสบยี งในการเดินทางไปเผยแผ่พระธรรมคำสอน สว่ นคน
๒. การศึกษาดงู านจากแหล่งเรยี นรู้ ไทยท่ีนยิ มทำข้าวตม้ ลูกโยนไปใส่บาตรนั้น เลา่ กันวา่ เกิดจากชาวบ้าน
๓. แลกเปลย่ี นเรียนรู้ ในสมยั พระพทุ ธกาลที่ไปเบียดเสียดต้องการจะตกั บาตรองค์พระ
๔. ฝกึ ปฏบิ ตั จิ รงิ สัมมาสัมพุทธเจ้าแตเ่ ขา้ ไปไมถ่ ึงพระองค์จึงตอ้ งใช้วิธีโยนข้าวตม้ มัดนี้
แทน การทำข้าวต้มมัดนั้น ไมไ่ ดย้ ่งุ ยากอยา่ งทีห่ ลายคนคดิ เพียงแต่รู้
สื่อการเรยี นรู้ เคลด็ ลับในการทำเทา่ น้ัน เรมิ่ ตัง้ แตก่ ารเลอื กใบตอง ใบตองท่ีห่อ
๑. เอกสารประกอบการเรียนรู้ ขา้ วตม้ มัด จะตอ้ งเป็นใบอ่อนๆและช่วงใบส้นั ๆ ใบตองทต่ี ัดมาจาก
๒. ภูมปิ ัญญาท้องถิ่น สื่อบุคคล วิทยากร
๓. พบกล่มุ เพือ่ แลกเปลยี่ นเรียนรู้

ตน้ ยงั ไม่สามารถนำมาห่อได้ ต้องทง้ิ ค้างคนื ไว้ ๑ คืน เพ่ือให้ใบตอง ๒. นำขา้ วเหนียวทเี่ ตรียมไว้ไปใส่ในภาชนะแล้วนำไปแชน่ ้ำ แล้วออกจากกระทะเปลีย่ นมาใสภ่ าชนะชนดิ อ่ืนแทน
น่ิม เพ่ือท่เี มื่อนำมาหอ่ แลว้ ใบตองจะไดไ้ มแ่ ตก สว่ นการวางใบตอง ประมาณ ๑ - ๒ ช่วั โมง ๘. นำกล้วยนำ้ วา้ ทีเ่ ตรยี มไวท้ ำไสข้ ้าวต้มมัดประกบดว้ ยข้าวเหนียว
สำหรับหอ่ นน้ั ให้วางตามขวาง โดยฉีกใบตองกว้าง ๗ - ๘ น้วิ นำมา และหอ่ ด้วยใบตองอีกชนั้ หน่ึง
วางซ้อนกันโดยสลับหัวทา้ ย และทีส่ ำคัญต้องทำความสะอาดใบตอง มดั ด้วยตอกที่ทำจากไม้ไผ่ ๙. พอหอ่ เสร็จใหน้ ำข้าวต้มมัด ท้งั ๒ กลีบ มาประกบกนั เปน็ คูแ่ ลว้
ให้สะอาด ส่วนกลว้ ยที่นำมาทำขา้ วต้มมดั น้ัน ควรเป็นกล้วยสวนที่
งอมจดั เพอื่ ให้เวลาน่งึ หรือตม้ แลว้ ไส้ของข้าวต้มมัดจะได้สแี ดงสวย ๓. เตรยี มมะพรา้ วเพ่อื ที่จะนำไปคั้นเปน็ น้ำกะทิ ๑๐. เมอ่ื หอ่ เสรจ็
นอกจากนี้ ยงั สามารถใสไ่ สอ้ ่นื ได้อีกด้วย เช่น ไส้เผือก หรือไส้ถว่ั ๔. นำนำ้ กะทิท่เี ตรียมไว้ไปต้มในกระทะให้เดอื ดพอได้ทีจ่ ึงนำ จงึ นำขา้ วต้มมัดใสล่ งในซึง้ ให้หมด รอ ประมาณ ๓๐ – ๔๐ นาที
เพียงเท่านี้เราก็จะได้ขา้ วตม้ มัดท่แี สนอร่อยและมีประโยชนไ์ ว้ เกลอื เมด็ ๑ ชอ้ นโต๊ะ มาใสใ่ นนำ้ กะทิ จากนั้นเปน็ อันเสรจ็ ขั้นตอนการทำ
รบั ประทานแทนขนมกรบุ กรอบที่ไร้ประโยชน์ ท่ีสำคญั ยงั เปน็ การ ๕. นำขา้ วเหนยี วที่เตรยี มไวม้ าผสมกับ
สร้างกจิ กรรมในครอบครัวไดอ้ ีกทางหนึ่งด้วย “ข้าวต้มมัด” ไมใ่ ช่ นำ้ กะทิทต่ี ้มไวใ้ นกระทะ
เพยี งขนมท่ีใช้รับประทานเทา่ น้ัน หากแต่ข้าวต้มมดั ยังแฝงไปด้วย ๖. พอขา้ วเหนียวไดท้ ่แี ล้วใหใ้ สน่ ำ้ ตาลทราย ประมาณ ๒ ขีด ลงไป
คุณคา่ ทางวัฒนธรรมไว้ด้วยอย่างเตม็ เปี่ยม คงจะเปน็ การดีไมน่ ้อย
หากทุกคนในสงั คมชว่ ยกันอนุรักษ์ และใหค้ วามสำคญั กับขนมไทย ๗. รอจนกวา่ นำ้ กะทกิ ับข้าว
สมกบั ที่บรรพบรุ ษุ ของเราไดค้ ิดคน้ และพยายามทำขึ้นมา เพื่อให้ เหนียวผสมกันจนเข้าท่ี จงึ นำลง
ขนมไทย อยู่คคู่ นไทยและประเทศไทย ไมเ่ ลอื นหายไปตามกาลเวลา จากเตาแลว้ นำขา้ วเหนียวท่ีสุก

ตอนท่ี ๒ วสั ดอุ ปุ กรณ์ท่ีใชท้ ำขา้ วต้มมดั วสั ดุ / อปุ กรณ์
๑. ใบตอง
๒. หม้อนึง่ หวด / ซึง
๓. เตาไฟ/ ถ่าน
๔. กก ตอก หรอื เชอื ก (ต้องแช่น้ำใหน้ ม่ิ ก่อน)
๕. มะพร้าว
๖. ขา้ วเหนียว
๗. กลว้ ยนำ้ ว้า/กล้วยตาก
๘. ถ่ัวดำ
๙. น้ำตาลทรายขาว
๑๐. เกลอื
ตอนที่ ๓ การทำขา้ วตม้ มดั

๑. เตรียมใบตอง กล้วยนำ้ ว้าและสว่ นผสมในการทำข้าวต้มมัดให้
ครบ