สรุปเนื้อหา_โรคระบบหายใจ_62

Conducting zone เปน็ ทอ่ นำ มีภำวะพรอ่ งออกซเิ จนเนอ่ื งจำกมี
อำกำศเข้ำไปสูส่ ว่ นที่แลกเปลย่ี น กำรอุดก้นั ทำงเดนิ หำยใจ/กำร
แกส๊ ไม่มกี ำรแลกเปลย่ี นแกส๊ ระบำยอำกำศไม่มีประสิทธภิ ำพ
เกดิ ขึ้น ทส่ี ่วนน้ที ำหน้ำท่ี ดกั กรอง
ส่งิ แปลกปลอม ใหค้ วำมช้ืน มีภำวะพรอ่ ง
(humidify) และควำมอนุ่ แกอ่ ำกำศ ออกซิเจนเนอ่ื งจำก
เร่มิ ตัง้ แต่ trachea, bronchi, กำรแลกเปลีย่ นก๊ำซ
Bronchioles (ventilation)
• Respiratory zone คือส่วนที่ ท่ปี อดลดลง
มกี ำรแลกเปลยี่ นแก๊ส เรม่ิ ต้งั แต่
respiratory bronchioles, (แต่ละโรคฟังปอดพบเสียงอะไร)
Alveolar duct, alveoli
(perfusion)

โรคหวดั (Common Cold, Nasopharyngitis,
Acute Rhinitis)

Respiratory viral infection

ไข้ คร่ันเน้ือครั่นววั

Cytopathology of Inflammatory mediator

Nasal epithelium bradykinin and kinin

Nasal secretion nasal congestion & secretion

จาม น้ามูกใส nasal stuffiness & epistaxis

จมูกบวม คดั จมกู ดูดนมลาบาก

คออกั เสบ (Pharyngitis)

 Adenovirus,  - hemolytic streptococcus Group A

 พยาธิสภาพ มกั เกิดภายหลงั โรคหวดั การอกั เสบทาใหม้ ีอาการแดงที่

คอหอย หรือว่อมทอนซิล มีการสร้างสารคดั หลงั่ วามชนิดของเช้ือ พบวา่ เช้ือ
beta-hemolytic streptococcus group A ซ่ึง
มีเอม็ โปรวีน ที่ผนงั เซลล์ เป็นววั สาคญั ที่ทาใหเ้ กิดความรุนแรงเนื่องจากเป็น
ววั กีดขวางขบวนการ phagocytosis ของ neutrophils

 อาการและอาการแสดง ไข้ อ่อนเพลีย เจบ็ คอ ไอ เบ่ืออาหาร

 ภาวะแทรกซ้อน ไข้รูห์มาตกิ ไตอกั เสบเฉียบพลนั

 การรักษา วามอาการ ให้ยาปฏิชีวนะพวกเพนนิซิลนิ

ต่อมทอนซิลอกั เสบ (Tonsillitis)

  - hemolytic streptococcus Group A
 อาการและอาการแสดง ไขส้ ูง อ่อนเพลีย เจบ็ คอ กลืนอาหารลาบาก เบ่ืออาหาร ไอบ่อย

 วรวจพบ ลิ้นขาวเป็นฝ้า คออกั เสบแดง วอ่ มทอนซิลโวแดง มีหนองปกคลุม ว่อม
น้าเหลืองบริเวณคอโว และกดเจบ็

 ภาวะแทรกซ้อน หูช้นั กลางอกั เสบ ปอดอกั เสบ ไวอกั เสบเฉียบพลนั ไขร้ ูมาวิก

กำรรักษำ รักษาตำมอำกำร โดยให้ยำปฏชิ ีวนะ ยำลดไข้ ยำแกป้ วด
ผ่ำตัดตอ่ มทอนซิล กรณีทเ่ี ปน็ เรอ้ื รังมำกกว่ำ 4 ครั้งต่อปี

 หลงั ผ่าตัด Tonsillectomy ใน 24 ชั่วโมงแรก ให้นอนตะแคงหรือนอนศีรษะสูง 30-40 องศา
ตะแคงหันหน้าไปด้านใดด้านหนึ่ง จนกว่าจะรู้สึกตวั ดี ตรวจดูลาคอ บริเวณทผี ่าตัดว่ามีเลือดออก
หรือไม่ โดยเฉพาะสังเกตการกลืนของเดก็ ถา้ เดก็ กลืนบ่อยคร้ังอาจเป็ นอาการเริ่มแรกของการมี
เลือดออก อาจให้ผู้ป่ วยอมหรือประคบน้าแขง็ ท่คี อ เพื่อช่วยหยุดการมีเลือดออกและลดบวม แต่หากมี
เลือดออกมากรายงานแพทย์ เร่ิมอาหารอ่อนจืดที่ค่อนข้างเยน็ หลีกเลยี่ งการขากเสมหะ ล้วงคอ แปรง
ฟันลกึ ๆ แนะนาให้เดก็ บ้วนนา้ ลายลงชามรูปไต ไม่ควรกลืนลงคอ

ข้อวนิ ิจฉัยทางการพยาบาลผู้ป่ วยตดิ เชื้อทางเดนิ หายใจส่วนบน

 เสี่ยงต่อทางเดนิ หายใจอุดก้นั เน่ืองจาก….(การบวมของเยอื่ บุจมูก, มีการ
สร้างเสมหะมากข้ึน, การสร้างน้ามูกและเสมหะมากและเหนียวข้ึน, การ
ระบายน้ามูกและเสมหะไม่มีประสิทธิภาพ, มีการคง่ั คา้ งของน้ามูกและ
เสมหะในทางเดินหายใจ)

 เส่ียงต่อการได้รับสารนา้ สารอาหารไม่เพยี งพอเนื่องจาก…..
(รับประทานอาหารและน้าไดล้ ดลงจากการเจบ็ คอ หรือคดั จมูกหรือหายใจ
ลาบาก, มีการสูญเสียน้าเพมิ่ ข้ึนจากภาวะไข้ หายใจเร็ว เหง่ือออกมาก)

 มีความไม่สุขสบายเน่ืองจาก ไข้ หรือเจบ็ คอ หรือคดั จมูก

 เสี่ยงต่อการเกดิ ภาวะตดิ เชื้อซ้าซ้อน และเกดิ ภาวะแทรกซ้อนเน่ืองจากเดก็
อยใู่ นภาวะอ่อนแอ และอวยั วะในระบบทางเดินหายใจมีการอกั เสบ

 มโี อกาสแพร่กระจายเชื้อเน่ืองจากวิดว่อโดยทางระบบหายใจ

การพยาบาลผู้ป่ วยตดิ เชื้อทางเดนิ หายใจส่วนบน

 เส่ียงต่อทางเดินหายใจอดุ ก้นั เน่ืองจาก….(การบวมของเยอ่ื บุจมูก, มีการ
สร้างเสมหะมากข้ึน, การสร้างน้ามูกและเสมหะมากและเหนียวข้ึน, การ
ระบายน้ามูกและเสมหะไม่มีประสิทธิภาพ, มีการคงั่ คา้ งของน้ามูกและ
เสมหะในทางเดินหายใจ)

การช่วยใหจ้ มูกโล่ง ในเดก็ เลก็ หรือเดก็ ที่สง่ั น้ามูกไม่เป็นแนะนา
ใหใ้ ชอ้ ุปกรณ์ดูดน้ามูก เช่น ลูกยางแดง ใชผ้ า้ สะอาดหรือไมพ้ นั สาลีเชด็ น้ามูก
หากน้ามูกขน้ เหนียวอาจใชน้ ้าเกลือหยอดจมูกแลว้ ดูดออก หรือลา้ งจมูก

CPM – น้ามูกแหง้ ไม่ Acetylcysteine – Bromhexine -
แนะนาในเดก็ < 1 ปี ลดความหนืดเสมหะ

pseudoephedrine – ลดการคดั แน่นจมูก S/E
หวั ใจเตน้ เร็ว ไม่ใชต้ ิดต่อนานเกิน 7 วนั

GG – ช่วยขบั + ละลายเสมหะ 6 .Expectorants Dextro - codeine – ลดอาการไอ
หลีกเล่ียงใน < 2ปี

หลอดลมอกั เสบ (Bronchitis)

 สาเหตุ โรคภูมิแพ้ การระคายเคืองจากสารเคมี และการวิดเช้ือ โดยการวิด
เชื้อส่วนใหญ่เกดิ จากเชื้อไวรัส ทพ่ี บบ่อยคือ RSV,
Parainfluenza อาจพบเช้ือแบคทีเรีย ที่พบคือ Hemophilus
influenza, Streptococcus pneumoniae

 อาการ และอาการแสดง
ส่วนใหญ่จะเป็นหวดั นามาก่อน 3-4 วนั
แลว้ จะมีอาการไอมาก ระยะแรกจะไอแหง้ ๆ
ว่อมาจึงมีเสมหะ ไดย้ นิ เสียง Rhonchi

() อกั เสบ สร้างมูก เพมิ่ จานวน

โรคหลอดลมฝอยอกั เสบ (Acute bronchiolitis)

 ที่พบบ่อย คือช่วงอายุ 6 เดือน–1ปี ส่วนใหญ่เกิดจากการวิดเช้ือไวรัส
RSV (Respiratory syncytial virus)
อาจพบมีการวิดเช้ือ Mycoplasma pneumoniae ได้

 อาการ และอาการแสดง
ไข้ต่าๆ และมีอาการหวดั นามาก่อน 2-3 วนั มีอาการหายใจเร็ว หายใจหอบ หายใจลาบาก

 ตรวจร่างกายพบ

การดึงร้ังของทรวงอก เคาะปอดได้
ยนิ เสียงโปร่ง (Hyperresonance) (สร้างสารคดั หลง่ั เพมิ่ มีการหลุดลอกของเซลลไ์ ปอุดก้นั หลอดลม

ลมคา้ งในปอด)

ฟังเสียงหายใจเบาลง อาจพบเสียง Rhonchi, Wheezing

กล่มุ อำกำรครุ๊ป (Croup syndrome)

ทางเดินหายใจอดุ ก้นั เลก็ น้อย

ทางเดินหายใจอุดก้นั ปานกลาง

ทางเดินหายใจอดุ ก้นั รุนแรง

การดูแลรักษา Croup ตามระดับความรุนแรง

ระดบั คะแนน ความรุนแรง การดูแลรักษา

< 4 คะแนน น้อย (Mild) ใหไ้ ดร้ ับความสุขสบาย, การไดร้ ับสารน้า, ลดไข้ Dexa กิน/ฉดี ครัง
เดียว หรอื pred กนิ ครังเดียว

4 – 7 คะแนน ปานกลาง ให้ O2 ความชนื สูง, Adrenaline NB และ Dexa IV/oral ครงั เดียว
Moderate หรือ budesonide NB ครังเดยี ว

> 7 คะแนน มาก (Severe) รบั ไว้ในรพ. ไมม่ ีหายใจลม้ เหลว ให้ O2 ความชืนสูง, Adrenaline
NB และ Dexa IV อาการเลวลงใสท่ ่อชว่ ยหายใจ
รับไว้ในรพ. เขยี วหรือหายใจลม้ เหลว ใสท่ อ่ ชว่ ยหายใจ Dexa IV
รักษาใน ICU

Alpha receptor กำรใช้ยำอยำ่ งสมเหตผุ ล Adrenaline NB กำรออกฤทธ์ิ
ß1receptor
ß2receptor หลอดเลือดส่วนปลายหดตัว (peripheral vasoconstriction) ทา้ ให้ความดนั เลือดเพิ่ม

กระตุน้ หวั ใจ หวั ใจเต้นเร็ว (tachycardia) ใจสน่ั หัวใจเต้นผดิ จงั หวะ
ขยายกลา้ มเนอื เรียบของหลอดลม

ปอดบวม หรือปอดอกั เสบ (Pneumonia)

มกี ารอกั เสบของเนื้อปอดช้ันในสุด
ทาให้หลอดลมฝอยส่วนปลายสุด และ
ถุงลมปอดเตม็ ไปด้วย Exudates
ทาให้ปอดไม่สามารถรับออกซิเจนได้
เพยี งพอ ทาให้ถ่ายภาพรังสีทรวงอกพบ
infiltration

อาการหายใจเร็วกวา่ ปกติ องคก์ ารอนามยั โลกไดแ้ บ่งอตั รา ไข้สูง ไอ หายใจเร็ว หอบ หน้าอกบุ๋ม
ปี กจมูกบาน ฟังปอดจะได้ยนิ เสียง
การหายใจเร็วกวา่ ปกติ ตามเกณฑอ์ ายุ ดงั น้ี
เดก็ อายุ < 2 เดือน อตั ราการหายใจ ≥ 60 คร้ังต่อนาที Crepitation, Rhonchi อาจพบเสียง
เดก็ อายุ 2 เดือน –1ปี อตั ราการหายใจ ≥ 50 คร้ังต่อนาที Wheezing

เดก็ อายุ 1 – 5 ปี อตั ราการหายใจ ≥ 40 คร้ังต่อนาที
N/C ออกซิเจน กายภาพบาบัดทรวงอก จัด

ท่าระบายเสมหะ สารนา้ สารอาหาร ลดไข้

คำแนะนำ หอบหืด (Asthma)

 สงั เกตสิ่งท่ีกระตนุ้ หรือชักน้าใหเ้ กิดอาการหอบ และหลกี เลย่ี ง พยาธิสภาพ
1. ภาวะหลอดลมหดตวั (acute broncho
 เบืองต้นเม่ือหอบ พน่ ยาเองซา้ ได้ 3 ครงั หา่ งกัน 5-10 นาที constriction
2. การบวมของผนงั หลอดลม (swelling
 การใชย้ าพน่ ขยายหลอดลม หากมที ัง bronchodilator และ of the airway wall)
corticosteroid ใหพ้ น่ bronchodilator ก่อน หา่ งกัน 10 S 3. การสร้างเสมหะมากข้ึนในหลอดลม
(chronic mucous plug formation)
 การออกก้าลังกายท่เี หมาะสม (การวา่ ยนา้ ทา้ ให้ฝึกหายใจ 4. airway wall remodeling (fibrosis)
เข้าได้เต็มที การ sit up เพ่ิมความแขง็ แรงกล้ามเนอื หน้าท้อง
ช่วยในการหายใจออก แต่การออกก้าลังกายทหี่ กั โหมจะท้าให้
กระตุ้นการหดเกร็งของหลอดลม) กอ่ นออกกา้ ลงั กายควรพน่
bronchodilator

อาการ (เกดิ จากมสี ิ่งกระตุ้น)
หายใจมีเสียงว้ดี (wheeze)
หายใจไม่สะดวก (breathlessness)

แน่นหนา้ อก (chest tightness)

อาการไอ



กำรรักษำดว้ ยออกซเิ จน

อตั รำกำรไหลของออกซิเจน เพอื่ ป้องกนั คำรบ์ อนไดออกไซดค์ ่งั

O2 canula 0.5 LPM
อำยุ < 2 เดือน (นน. < 5 กก)

อำยุ > 2 เดือน (นน. > 5 กก) - 2 ปี 1-2 LPM

อำยุ > 2 เดือน < 6 LPM

Simple mask 6-10 LPM

O2 box > 7 LPM

กำรจัดทำ่ เพื่อระบำยเสมหะ

อาศัยหลกั แรงโน้มถ่วงของโลก
จัดท่าตาม lobe น้ัน แต่ตะแคง ตรง

ข้ามกบั lobe ทเ่ี กดิ พยาธิสภาพ

ขอ้ หำ้ มในกำรทำกำยภำพบำบดั

☺ การจดั ท่าในผู้ป่วยทม่ี ีภาวะ tension pneumothorax ท่ี
ยังไม่ได้รับการรกั ษา

☺ การเคาะ ผ้ปู ่วยทมี่ เี ลือดออกในปอด ปอดอกั เสบระยะ
เฉยี บพลนั โรคหัวใจระยะเฉยี บพลันหรืออาการไม่คงท่ี
กระดูกซโ่ี ครงหัก และมีภาวะ tension pneumothorax
ทยี่ งั ไมไ่ ด้รบั การรักษา

☺ การสัน่ ผูป้ ่วยที่มีอาเจยี นเปน็ เลือด กระดกู ซโี่ ครง
เคลอ่ื นหรือหัก