ก คำนำ โครงงานเรื่องนี้จัดทำขึ้นเพื่อให้ปลูกฝังความพอเพียงให้เกิดประโยชน์ต่อชีวิตประจำวันของนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โครงงานเล่มนี้เป็นโครงงานคุณธรรม ซึ่งจัดทำเพื่อให้ปลูกฝังความพอเพียงให้เกิดประโยชน์ต่อ ชีวิตประจำวันของนักเรียนชั้นชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โดยผู้จัดทำได้ออกศึกษาค้นคว้าจากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ และจากคนที่มีความรู้ในเรื่องขอเศรษฐกิจพอเพียงและรู้จักคุณค่าของพลังงาน โดยหวังเป็นอย่างยิ่งว่ารายงานเล่มนี้จะมีประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจ ไม่มากก็น้อย ขอขอบคุณ
ข สาระบัญ หน้า ชื่อโครงงาน 1 ผู้รับผิดชอบ 1 ครูที่ปรึกษา 1 ที่มาและปัญหา 1 สาเหตุของปัญหา 1 วัตถุประสงค์ที่ทำโครงงาน 1 เป้าหมาย 1 วิธีแก้ปัญหา 1 หลักธรรม/พระราชดำรัส/พระราชดำริ/คำสอนของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 2 วิธีการประเมิน 3 เครื่องมือที่ใช้ประเมิน 3 ช่วงเวลาในการประเมิน 3 คุณธรรมเป้าหมาย 3 ผลการดำเนินงาน 3 ปัญหา/อุปสรรค 3 ข้อเสนอแนะ 4 ภาคผนวก 5
1 โครงงานคุณธรรม ชื่อโครงงานคุณธรรม ร่วมใจปิดไฟปิดพัดลม ผู้รับผิดชอบ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ครูที่ปรึกษา นายศักดิธัช สามเมือง ๑. ที่มาและปัญหา พลังงานเป็นสิ่งสำคัญสำหรับมนุษย์ในปัจจุบัน เพราะเกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตของมนุษย์ทุกคน พลังงานมึความจำเป็นต่อการดำรงชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นพลังงานจากน้ำมัน พลังงานน้ำ พลังงานไฟ ในปัจจุบันความต้องการการใช้พลังงานมีการเพิ่มจำนวนมากขึ้นทุกๆปี ตามจำนวนประชากร และการ เติบโตทางเศรษฐกิจ แต่ความต้องการในการใช้พลังงานสวนทางกับปริมาณของพลังงาน ที่เริ่มจะลดน้อยลง และมีอยู่อย่างจำกัด ดังนั้น การประหยัดพลังงาน และการรู้จักใช้อย่างรู้คุณค่า จึงเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อที่จะให้ พลังงานทั้งหลายมีเพียงพอที่จะใช้ต่อไปในอนาคต ด้วยเหตุนี้ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 สนใจในการจัดทำโครงงานครั้งนี้ขึ้น เพราะเนื่องจากเป็น เรื่องใกล้ตัว เพราะเนื่องจากนักเรียนลืมปิดไฟ ปิดพัดลม ในชั้นเรียนบ่อยครั้ง อันเป็นเหตุให้นักเรียนขาดความ รับผิดชอบ เห็นแก่ตัว ไม่ใส่ใจ ขาดจิตสำนึก ไม่ตระหนักถึงปัญหา ผลกระทบ ไม่มีภูมิคุ้มกัน และนักเรียนห่าง เหินธรรมะที่ใช้ในการตัดสินใจ 2. สาเหตุของปัญหา ๑. นักเรียนขาดความรับผิดชอบ 2. นักเรียนไม่มีระเบียบวินัย 3. วัตถุประสงค์ที่ทำโครงงาน 1. เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีความรับผิดชอบ 2. เพื่อประหยัดค่าใช้จ่าย ค่าไฟฟ้าของโรงเรียน 4. เป้าหมาย เป้าหมายเชิงปริมาณ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนบ้านกรุงหยันใต้ จำนวน 19 คน เป้าหมายเชิงคุณภาพ นักเรียนมีความรับผิดชอบและมีระเบียบวินัย 5. วิธีแก้ปัญหา 1. นักเรียนและครูร่วมกันอภิปรายปัญหา และวางแผนร่วมกันเพื่อหาแนวทางแก้ไข 2. ทำแบบสำรวจการเปิด-ปิดไฟและพัดลมในชั้นเรียน 3. ปฏิบัติงานตามแผน 4. ประเมินการเปิด-ปิดไฟในชั้นเรียน โดยให้หัวหน้าห้องชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ประเมิน 5. นักเรียนนำแบบสำรวจการเปิด-ปิดไฟและพัดลมมาให้ครูประจำชั้นทุกวัน 6. สรุปผลการดำเนินงานตามโครงการ
2 6. หลักธรรม/พระราชดำรัส/พระราชดำริ/คำสอนของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 1. หลักธรรม หลักธรรมสำคัญ ไตรสิกขา หมายถึง ศีล สมาธิ ปัญญา ซึ่งถือว่าเป็นระบบการศึกษาที่ทำให้บุคคลพัฒนา อย่างมีบูรณาการ และให้มนุษย์เป็นองค์รวมที่พัฒนาอย่างมีดุลยภาพ ๑. ศีล เป็นเรื่องของการฝึกในด้านพฤติกรรม โดยเฉพาะพฤติกรรมเคยชิน เครื่องมือที่ใช้ในการฝึกศีล ก็คือ วินัย วินัยเป็นจุดเริ่มต้นในกระบวนการศึกษาและการพัฒนามนุษย์ เพราะว่าวินัยเป็นตัวการจัดเตรียมชีวิตให้อยู่ใน สภาพที่เอื้อต่อการพัฒนา โดยจัดระเบียบความเป็นอยู่ การดำเนินชีวิตและการอยู่ร่วมกันในสังคม ให้เหมาะกับการ พัฒนาและให้เอื้อโอกาสในการที่จะพัฒนา เมื่อฝึกได้ผลจนคนมีพฤติกรรมเคยชินที่ดีตามวินัยนั้นแล้วก็เกิดเป็นศีล ดังนั้น โดยสรุปวินัยจะมาในรูปของการฝึกพฤติกรรมเคยชินที่ดี และการจัดสภาพแวดล้อม ที่จะป้องกันไม่ให้มี พฤติกรรมที่ไม่ดี และเอื้อต่อการมีพฤติกรรมที่ดีที่พึงประสงค์ การฝึกคนให้คุ้นกับพฤติกรรมที่ดี ตลอดจนการจัด ระเบียบระบบทั้งหลายทั้งปวงในสังคมมนุษย์ ๒. สมาธิ เป็นเรื่องของการฝึกในด้านจิต หรือระดับจิตใจ ได้แก่การพัฒนาคุณสมบัติต่างๆ ของจิต ทั้งในด้าน คุณธรรม เช่น ความเมตตากรุณา ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ในด้านความสามารถของจิต เช่น ความเข้มแข็งมั่นคง ความ เพียรพยายาม ความรับผิดชอบ ความแน่วแน่มั่นคง ความมีสติ สมาธิ และในด้านความสุข เช่น ความอิ่มใจ ความร่า เริงเบิกบานใจ ความสดชื่นผ่องใส ความรู้สึกพอใจ พูดสั้นๆ ว่า พัฒนาคุณภาพ สมรรถภาพ และสุขภาพของจิต ๓. ปัญญา เป็นเรื่องของการฝึกหรือพัฒนาในด้านการรู้ความจริง เริ่มตั้งแต่ความเชื่อ ความเห็น ความรู้ ความเข้าใจ ความหยั่งรู้เหตุผล การรู้จักวินิจฉัย ไตร่ตรอง ตรวจสอบ คิดการต่างๆ สร้างสรรค์ เฉพาะอย่างยิ่งเน้นการ รู้ตรงตามความเป็นจริง หรือรู้เห็นตามที่มันเป็น ตลอดจนรู้แจ้งความจริงที่เป็นสากลของสิ่งทั้งปวง จนถึงขั้นรู้เท่าทัน ธรรมดาของโลกและชีวิต ที่ทำให้มีจิตใจเป็นอิสระ ปลอดปัญหา ไร้ทุกข์ เข้าถึงอิสรภาพโดยสมบูรณ์ หลักทั้ง ๓ ประการที่กล่าวมานี้ เป็นส่วนประกอบของชีวิตที่ดีงาม เราก็ฝึกคนให้เจริญงอกงามใน องค์ประกอบเหล่านี้ และให้องค์ประกอบเหล่านี้นำเขาสู่การเข้าถึงอิสรภาพและสันติสุขที่แท้จริง ตัวการฝึกที่จะให้มี ชีวิตที่ดีงามเป็นสิกขา ตัวชีวิตที่ดีงามที่เกิดจากการฝึกนั้นก็เป็นมรรค 2. พระบรมราโชวาทในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ที่สอดคล้อง ความรับผิดชอบ คนทำงานที่มีความรับผิดชอบ จะตั้งใจทำงานที่ได้รับมอบหมายมาให้สำเร็จ ตามเป้าหมาย และตาม เวลาที่กำหนด และการทำงานอาจจะมีข้อผิดพลาดเกิดขึ้น ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นจากตัวคุณ ก็อย่ากลัวที่จะยอมรับ ผิด และหาทางแก้ไขปัญหา ความผิดพลาดนั้นไป ให้สำเร็จตามเป้าหมายที่ได้วางไว้ หลักเศรษฐกิจพอเพียง "เศรษฐกิจพอเพียง...จะทำความเจริญให้แก่ประเทศได้ แต่ต้องมีความเพียร แล้วต้องอดทน ต้องไม่ใจ ร้อน ต้องไม่พูดมาก ต้องไม่ทะเลาะกัน ถ้าทำโดยเข้าใจกัน เชื่อว่าทุกคนจะมีความพอใจได้..."
3 7. วิธีการประเมิน ประเด็น วิธีวัด เครื่องมือวัด เกณฑ์การประเมิน พฤติกรรมด้านความมีความ รับผิดชอบ (ก่อน-หลัง ดำเนิน โครงการ) สังเกตพฤติกรรมการ เปิด-ปิดไฟและพัดลม - แบบสำรวจการ เปิด-ปิดไฟและ พัดลม - ร้อยละ 100 ของนักเรียน ปิดไฟและ พัดลมทุก ครั้งหลังใช้ งาน ๘. เครื่องมือที่ใช้ประเมิน แบบสำรวจการเปิด-ปิดไฟและพัดลม ๙. ช่วงเวลาในการประเมิน 1 มิถุนายน 2566 – 1 กันยายน 2566 10. คุณธรรมเป้าหมาย 1. ความรับผิดชอบ 2. ความพอเพียง 11. ผลการดำเนินงาน 1. นักเรียนมีความรับผิดชอบหน้าที่ของตนเอง 2. นักเรียนปิดไฟและพัดลมทุกครั้งหลังใช้งาน 12. ผลการพัฒนา จากการพัฒนานักเรียนตามโครงงานร่วมใจปิดไฟปิดพัดลม ในการส่งเสริมความรู้ให้นักเรียนนำหลัก ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในชีวิตประจำวัน พบว่านักเรียนมีการพัฒนา (คุณธรรม/จริยธรรม) ดังนี้ ก่อนการดำเนินโครงงาน/กิจกรรม หลังการดำเนินโครงงาน/กิจกรรม ๑. นักเรียนไม่ปิดไฟและพัดลมหลังใช้งาน ๑. นักเรียนมีความรู้ด้านเศรษฐกิจพอเพียงมากขึ้น 2. นักเรียนไม่สามารถนำความรู้ด้านเศรษฐกิจ พอเพียงไปใช้ในชีวิตประจำวัน 2. นักเรียนสามารถนำความรู้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน ได้ 3. นักเรียนไม่มีความรับผิดชอบในการเปิด-ปิดไฟ และพัดลม 3. นักเรียนมีความรับผิดชอบในการเปิด-ปิดไฟและ พัดลม จากการส่งเสริมให้นักเรียนมีการปิดไฟและพัดลมทุกครั้งหลังใช้งาน ผลปรากฏว่านักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 5 มีความรับผิดชอบในการปิดไฟและพัดลมร้อยละ 100 13. ปัญหา/อุปสรรค นักเรียนยังลืมปิดในบางวัน
4 14. ข้อเสนอแนะ การให้นักเรียนทำแบบสำรวจการเปิด-ปิดไฟและพัดลมทุกครั้งในแต่ละวัน
5 ภาคผนวก
ประมวลภาพ โครงงานคุณธรรม เรื่องร่วมใจปิดไฟและพัดลม