BMMB1074-SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS SARAWAK
JALAN BAKAM
98000 MIRI
SARAWAK

PROGRAM PERSEDIAAN IJAZAH SARJANA MUDA PERGURUAN [PPISMP]
AMBILAN JUN 2021

BAHASA MELAYU (SK)

KERJA KURSUS
BMMB1074 : SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

TAJUK
TUGASAN 2 : MEMBINA e-PORTFOLIO (INDIVIDU)

NAMA PELAJAR : NURIEN JAZLINA BINTI MARZUKI

ANGKA GILIRAN : 2021022310100

NO. KAD PENGENALAN : 030811130720

KUMPULAN/ UNIT : PPRBMM1-4

KOD DAN NAMA KURSUS : BMMB1074 : SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA
MELAYU
NAMA PENSYARAH
: PUAN HAJAH AINAH BINTI JULHEE
TARIKH HANTAR
: 26 NOVEMBER 2021
PENGAKUAN PELAJAR
MENERIMA MAKLUM BALAS :
PENSYARAH

SEJARAH
PERKEMBANGAN
BAHASA MELAYU

Soalan Tugasan

Bahasa Melayu pernah menjadi bahasa antarabangsa pada
abad ke-7 Masihi sehingga abad ke-19 Masihi. Bahasa Melayu
menjadi lingua franca dirantau Asia Tenggara. Bahasa Melayu
mencapai kegemilangannya apabila bahasa Melayu dijadikan
bahasa rasmi dan bahasa persuratan bagi pusat- pusat
pemerintahan seluruh rantau berkenaan. Namun, apabila
berlakunya penjajahan yang pesat pada abad ke-20 ke atas
Kepulauan Melayu di Asia Tenggara, menyebabkan bahasa
Melayu telah menghadapi cabaran dan bermulalah
kemerosotan kedudukan bahasa Melayu sebagai lingua franca
di rantau Asia Tenggara. Dalam konteks ini, pihak penjajah
telah memaksa menggunakan bahasa mereka sebagai bahasa
rasmi dan bahasa pengantar pendidikan terhadap jajahan
takluk mereka. Apabila kemerdekaan tercapai barulah
kedudukan bahasa Melayu telah dikembalikan statusnya
sebagai bahasa kebangsaan, bahasa rasmi dan lingua franca di
rantau ini. Berdasarkan pernyataan di atas, nilaikan sejarah
perkembangan tulisan, Bahasa Melayu sejak zaman
pramerdeka sehingga pascamerdeka serta cabaran dan masa
depan Bahasa Melayu dengan mengaplikasikan kemaihran
dan alat berfikir serta memuatkan hasil penilaian tersebut
dalam sebuat e-book.
Perbincangan anda dibuat dalam lingkungan 2000 patah
perkataan

Biodata

Nama : Nurien Jazlina binti Marzuki
Umur : 18 tahun
Berasal dari Kuching, Sarawak.
Kelas : PPRBMM1-4

Isi Kandungan

Perkara
Pengenalan
1.0 Sejarah Perkembangan Tulisan Bahasa
Melayu
2.0 Sejarah Perkembangan Bahasa Melayu
Pramerdeka
3.0 Sejarah Perkembangan Bahasa Melayu
Pascamerdeka
4.0 Cabaran dan Masa Depan Bahasa Melayu
5.0 Rumusan dan Pandangan
Rujukan

Pengenalan

Penulisan bahasa Melayu telah mengalami beberapa
perubahan dan menggunakan beberapa jenis huruf yang
saling berganti. Tulisan yang mula dipakai ialah tulisan Pallava
yang berasal dari India. Tulisan Pallava ini kemudian
mengalami perubahan. Oleh itu, timbul jenis-jenis tulisan
seperti berikut:

Tulisan Rencong.
Tulisan Pallava.
Tulisan Kawi.
Tulisan Jawi
Tulisan Rumi

1.0 SEJARAH
PERKEMBANGAN
TULISAN BAHASA

MELAYU

Tulisan Pallawa

Tulisan Pallawa atau dikenali juga sebagai pallava berasal dari
Dinasti Pallava yang pernah berkuasa di selatan India antara
abad ke-4 hingga ke-9 M. Mula bertapak di Pulau Jawa dan
digunakan untuk menulis dalam bahasa Sanskrit dan terdiri
daripada 46 abjad. Ketika itu, bahasa Sanskrit menjadi bahasa
pentadbiran dan ilmu pengetahuan. Penyebaran tulisan dan
bahasa Hindu terhad dalam kalangan golongan istana sahaja
kerana tiada kemudahan asas untuk mengajar orang menulis
dan membaca. Terdapat yupa (tiang batu persembahan) /
prasasti di daerah Muara Kaman. Digunakan di dalam
dokumen Tarumangerasa yang berasal dari pertengahan abd
ke-5. Batu bersurat dijumpai oleh pekerja topografi Belanda
dalam tahun 1879 dalam huruf Pallawa berbahasa Sanskrit.
Tujuh yupa tersebut berada di Muzium Nasional Jakarta
menceritakan pencapaian Raja Mulawarwan, cucu Kudungga.
Yupa tersebut berasal dari tahun 400 merupakan tinggalan
pemerintahan Hindu.

Contoh Tulisan
Pallawa

Gambar 4 : Contoh tulisan pallawa

Contoh Penemuan
Tulisan Pallawa

Gambar 5 : Contoh penemuan tulisan
pallawa

Tulisan Kawi

Sistem tulisan terawal di Kepulauan Melayu sejak abad ke-8,
digunakan untuk menulis dalam bahasa Kawi oleh orang Jawa.
Berasal daripada huruf Vangki (Wenggi) iaitu huruf orang-
orang Pallava yang berasal Coromandel, India. Lenyap pada
tahun 1400M beriringan runtuhnya kemaharajaan yang
menggunakan huruf itu iaitu Majapahit. Orang-orang Melayu
Kuno menulisnya di atas kulit-kulit kayu, daun-daun lontar,
kepingan logam dan batu bersurat. Sebuah huruf yang
digubah dari huruf India Selatan. Setiap huruf
merepresentasikan sebuah abugidia di mana setiap huruf
mewakili sebutan bunyi suku kata vokal yang dapat diubah
dengan penggunaan tanda baca. Ditulis tanpa ruang kosong,
memiliki sekitar 47 huruf. Dua batu bersurat yang ditemui di
daerah Tapanuli, Sumatera. Batu bersurat Joreng (1179M). Batu
bersurat Padang Lawas (1213M).

Contoh
Tulisan Kawi

Gambar 6 : Contoh tulisan kawi

Contoh Penemuan
Tulisan Kawi

Gambar 7 : Contoh penemuan tulisan kawi

Tulisan Jawi

Tulisan Jawi merupakan sejenis tulisan yang menggunakan
aksara atau huruf Arab. Tulisan Jawi ini menjadi tulisan bahasa
Melayu klasik. Ada pengkaji yang berpendapat bahawa
perkataan "Jawi" berasal daripada perkataan "Jawa", iaitu
Pulau Jawa. Tulisan Jawi merupakan zaman kegemilangan
Islam ke alam Melayu dan tulisan Jawi diperkenalkan pada
adab ke-13. Tulisan Jawi telah menyebabkan bahasa Melayu
kuno yang menggunakan bahasa India bertukar menggunakan
huruf Arab. Tulisan Jawi juga digunakan dalam surat-menyurat
diraja, puisi dan merupakan kaedah perhubungan sesama
saudagar di Pelabuhan Melaka. Tulisan Jawi dicampuradukkan
dengan tulisan Arab dengan menggunakan 29 huruf dengan 5
huruf tambahan bukan Arab. Lima huruf itu ialah ca, nga, pa,
ga, dan nya. Huruf-huruf ini melambangkan bunyi-bunyi yang
lazim disebut pada lidah orang Melayu.

Contoh Tulisan Jawi

Gambar 8 : Contoh tulisan Jawi

Contoh Bukti Tulisan
Jawi

Gambar 8 : Contoh bukti tulisan Jawi

Pedoman Ejaan Rumi

Sistem Ejaan Sistem Wilkinson
Wilkinson (1940) telah ditambah
baik oleh Za'ba
merupakan yang berjudul
tulisan rumi
Sistem Ejaan
pertama. Za'ba.

Sistem Ejaan Pedoman Ejaan kongres
Wilkinson (1940) Ejaan terbentuk ketika
Rumi Kongres Bahasa
merupakan dan Persuratan
tulisan rumi
Melayu Ketiga.
pertama.

Sistem Ejaan Bersama Sistem Ejaan
Malaysia/Indonesia Melindo 1959
terjadi apabila wujud melalui
kerjasama antara
jawatankuasa Bahasa Malaysia dan
dan Ejaan mengadakan
Indonesia.
rundingan.

Konsep bahasa Melayu moden

Bahasa Melayu moden bermula pada abad ke-19, akibat
kedatangan penjajah Eropah. Hasil karangan Munsyi Abdullah
dianggap sebagai permulaan zaman bahasa Melayu moden.

Tahap perkembangan bahasa Melayu moden

Perkembangan bahasa Melayu moden boleh dilihat daripada
dua tahap iaitu bahasa Melayu moden pramerdeka dan
pascamerdeka.

2.0 SEJARAH
PERKEMBANGAN
BAHASA MELAYU

PRAMERDEKA

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pramerdeka

Sumbangan Tokoh :
A) Tokoh asing :
1) R.O. Winstedt

Sir Richard Olaf Winstedt (1876 -

1966), atau juga dikenali sebagai

R.O. Winstedt, merupakan pakar Gambar 1 : R.O. Winstedt
pengkaji dari Timur Inggeris dan

pentadbir kolonial di Tanah Melayu dan Singapura. Beliau

datang ke Tanah Melayu sebagai nazir sekolah-sekolah di

Perak pada tahun 1902. Pada tahun 1916, beliau dilantik

sebagai Penolong Pengarah Pendidikan di Negeri-negeri Selat

dan Negeri-negeri Bersekutu. R.O. Windstedt adalah antara

pegawai Inggeris yang mendalami budaya dan bhasa dengan

melakukan penyelidikan tentang bahasa dan kesusasteraan

Melayu. Antara hasil karya R.O. Winstedt ialah The Malay

Grammar (1914), Simple Malay, Kitab Loghat Melayu dan An

English-Malay Dictionary.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pramerdeka

Sumbangan Tokoh :

B) Tokoh tempatan :

1) Abdullah Munsyi (1786 - 1854)

Abdullah bin Abdul Kadir Munsyi Gambar 2 : Abdullah Munsyi
atau Abdullah Munsyi dilahirkan

di Melaka. Beliau mendapat gelaran munsyi yang bererti guru

ketika berusia 11 tahun kerana mengajarkan pendidikan Islam

kepada askar-askar Melayu di Melaka. Beliau bertugas sebagai

penyalin dokumen kepada Sir Stamford Raffles. Beliau yang

menguasai bahasa Tamil, Arab, dan Inggeris pernah bertugas

sebagai guru, penterjemah, dan penulis buku. Beliau merupakan

pengkarya pertama yang keluar daripada corak penulisan

tradisional dan digelar sebagai Bapa Sastera Moden. Di samping

menyadari kepentingan buku nahu bahasa Melayu, beliau juga

telah menghasilkan pelbagai karya. Beliau juga telah

menterjemah Hikayat Panca Tanderan, iaitu sebuah karya

berbahasa Hindi ke dalam bahasa Melayu dengan nama Hikayat

Khalilah dan Daminah pada tahun 1935.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pramerdeka

Kisah Pelayaran Ceretera Kapal
Abdullah ke Asap (1847)

Kelantan (1838)

Karya
Abdullah

Munsyi

Hikayat Abdullah Kisah Pelayaran
(1849) Abdulla ke Jeddah

(1854)

Rajah 1 : Karya Abdullah Munsyi

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pramerdeka

Sumbangan Tokoh :

B) Tokoh tempatan :

2) Zainal Abidin Bin Ahmad (Za’ba)
(1895 - 1973)

Zainal Abidin bin Ahmad atau Za’ba Gambar 3 ; Za'ba
dilahirkan pada 16 September 1895,

di Kampung Batu Kikir, Negeri Sembilan. Beliau bertugas sebagai guru

Bahasa Melayu di English College, Johor Bahru (1916) ke Maktab

Perguruan Sultan Idris (1924). Beliau dihantar ke London sebagai

pensyarah di School of Oriental and African Studies, Universiti of

London dan sekali gus mendapat ijazah daripada universiti tersebut

dala, bidang pengajian bahasa Melayu dan bahasa Arab. Setelah

pulang, beliau dilantik sebagai pensyarah kanan di Universiti Malaya

(Singapura). Beliau banyak menghasilkan karya. Semasa bertugas di

Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI), beliau telah menerbitkan dua

buah majalah, iaitu Majalah Guru dan Al-Ikhwan. Za’ba turut

menghasilkan sajak, antaranya termasuklah Hasad dan Dengki,

Kurang Fikir, Tamak, Orang Bermuka Dua, dan lain-lain.

Memandangkan jasa beliau yang begitu besar dalam bidang bahasa

dan persuratan Melayu, beliau dianugerahi gelaran Pendeta (1956)

sewaktu berlangsungnya Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu di

Johor Bahru.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pramerdeka

Chani Bachan Ilmu Bahasa
(1924) - dijadikan Melayu Penggal I
dan II (1926); buku
buku bacaan
murid darjah panduan bagi
empat sebelum guru dan
Perang Dunia
pengarang.
Kedua.

Rahsia Ejaan Karya Ilmu
Jawi (1929) Za'ba Mengarang
Melayu (1934)

Pelita Bahasa Daftar Ejaan
Melayu Penggal I Melayu : Jawi-
(1940), Penggal II Rumu (1949)
(1946), Penggal III

(1949)

Rajah 2 : Karya Za'ba

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pramerdeka

Sumbangan Pertubuhan dan Institusi :

1) Pejabat Karang Mengarang

Ditubuhkan oleh O.T. Dussek, Pengetua Pejabat Karang
Mengarang ketika itu dan Za’ba sebagai penterjemah. Antara
tujuan penubuhan Pejabat Karang Mengarang dalam jangka
pendek adalah untuk menerbitkan buku-buku bagi sekolah
Melayu, dan menerbitkan bahan-bahan bacaan untuk
masyarakat Melayu amnya. Dalam jangka panjang pula,
organisasi ini diharapkan dapat menerbitkan jurnal bergambar
dan mengadakan perkhidmatan perpustakaan bergerak ke
kampung-kampung. Pada peringkat awal penubuhannya,
Pejabat Karang Mengarang menumpukan perhatian kepada
kerja-kerja menulis, menterjemah dan menyunting buku-buku
pelajaran dan novel-novel moden serta menyelenggarakan
percetakannya. Seterusnya, menterjemah perkara yang
diperlukan oleh jabatan kerajaan dan melatih penterjemah yang
baharu. Penterjemah dipilih daripada lulusan seberang laut,
manakala penulis Melayu dipilih daripada individu yang telah
lulus latihan selama tiga tahu di Maktab Perguruan Sultan Idris.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pramerdeka

Sumbangan Pertubuhan dan Institusi :

2) Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu ASAS 50

Angkatan Sasterawan 50 (ASAS 50) ditubuhkan pada 6 Ogos
1950 di Singapura. Matlamat penubuhannya termasuklah
memperluas dan mempertingkatkan martabat kesusateraan dan
kebudayaan Melayu. ASAS 50 berjuang untuk memperluas dan
mempertingkatkan status kesusateraan dan kebudayaan Melayu
yang menjadi tunjang kepada pembentukan masyarakat
majmuk di negara ini. Selain itu, melindungi hak-hak ahli dan
pengarangnya. ASAS 50 juga akan menjaga dan melindungi
anggotanya dari segi undang-undang dan peraturan negara
termasuklah dari segi menentukan bayaran mengikut harga
karya yang dihasilkan. Akhir sekali, melakukan pembaharuan
dalam sastera tanpa menghilangkan yang lama. ASAS 50
melakukan dan menerima pembaharuan dalam bidang sastera
dan bahasa selari dengan Peredaran zaman tetapi pada masa
yang sama turut mengekalkan khazanah sastera lama yang telah
diwarisi. Pembaharuan yang dimaksudkan meliputi usaha
mengubah, mencipta, dan membina perkataan-perkataan
baharu untuk memperkaya bahasa dan sastera. Tokoh ASAS 50
terdiri daripada Usman Awang, Abdul Samad Ismail, Keris Mas,
Jimy Asmara, Masuri SN, Mas dan Asraf.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pramerdeka

Sumbangan Pertubuhan dan Institusi :

3) Pakatan Belajar Mengajar Bahasa Melayu

Pakatan belajar Mengajar Pengetahuan Bahasa (PBMPB)
ditubuhkan pada tahun 1888. Pengasasnya ialah Dato’ Seri
Amar Diraja Abdul Rahman Andak dan Dato’ Muhammad
Ibrahim Munsyi. PBMPB merupakan suatu perhimpunan
belajar-mengajar dan siasat-menyiasat tentang pengetahuan
dan peraturan bahasa Melayu. Sultan Johor telah
menganugerahkan gelaran “Diraja” kepada Pakatan ini pada
14 April 1935 dan pertubuahan nini menggunakan nama
baharunya iaitu Pakatan Bahasa Melayu Persuratan Buku
Diraja Johor tetapi mengekalkan singkatan PBMPB. Hasil
penulisannya diterbitkan dalam jurnal Peredar yang
diterbitkan enam bulan sekali. Tokoh utama PBMPB, iaitu
Dato’ Haji Muhammad Said Sulaiman, telah menghasilkan
beberapa buah buku penting, antaranya Buku Katan (1936),
Jalan Bahasa Melayu (1937), dan Penokok dan Penambah
(1939).

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pramerdeka

Perancangan Pakatan Belajar
Mengajar Bahasa Melayu

Pemilihan Menyusun buku Perianbasa, iaitu
tulisan Jawi kumpulan ungkapan dalam bahasa
sebagai tulisan
rasmi bahasa Melayu, seperti simpulan bahasa,
kiasan, peribahasa, bidalan,
Melayu
perumpamaan, dan kata-kata
pujangga

Penstandardan Mengatur
dan sebutan bahasa

penyeragaman Melayu yang
ejaan Jawi lazim

Menyusun buku Mengumpul
Jalan Bahasa gugus katan
Melayu atau atau kosa kata
tatabahasa asing-Melayu
bahasa Melayu

Menyusun dan

mengatur Menyusun Buku
penokok dan Katan atau
penambah atau
imbuhan dalam kamus Melayu

bahasa Melayu

Rajah 3 : Perancangan Pakatan Belajar Mengajar Bahasa Melayu

3.0 SEJARAH
PERKEMBANGAN
BAHASA MELAYU
PASCAMERDEKA

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perlembagaan Persekutuan Perkara 152 (Bahasa Kebangsaan)
menyatakan bahawa “Bahasa Melayu sebagai bahasa
kebangsaan bagi negara yang merdeka”. Oleh itu, pelbagai
usaha telah dilaksanakan bagi mengembangkan dan
memajukan bahasa Melayu. Hal ini dapat dilaksanakan melalui
proses perancangan bahasa oleh Dewan Bahasa dan Pustaka
(DBP).

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Penubuhan Nama asalnya ialah Balai
Dewan Bahasa Pustaka dan ditubuhkan
pada 22 Jun 1956 di Johor
dan Pustaka Bahru.

Pada 1959, DBP dinaikkan
taraf menjadi sebuah badan
berkanun melalui Ordinan
Dewan Bahasa dan Pustaka.

Pengarah DBP pertama ialah
Ungku Abdul Aziz bin Abd.
Hamid.

Rajah 4 : Penubuhan Dewan Bahasa dan Pustaka

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Memperkembang
bakat kesusasteraan

terutama dalam
bahasa kebangsaan

Membina dan Matlamat Menggubal
memperkaya istilah yang

bahasa sesuai
kebangsaan

Penubuhan

Menyusun dan DBP Menyeragamkan

menerbit kamus ejaan dan

bahasa sebutan serta

kebangsaan Menerbitkan buku, istilah

majalah, risalah, dan

bahan persuratan lain

dalam bahasa

kebangsaan

Rajah 5 : Matlamat Penubuhan DBP

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Program Pembinaan
Bahasa

Pelbagai program Tumpuan program
dirancang untuk tersebut ialah :
- penyelidikan
mencapai bahasa
matlamat - perkamusan
membina, -peristilahan
mengukuhkan, dan - pelaksanaan
meningkatkan bahasa
korpus bahasa

Melayu

Rajah 6 : Program Pembinaan Bahasa

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Bahasa Melayu

Satu usaha yang dilakukan secara sistematik untuk
membina dan memperkembangkan bahasa Melayu. Badan
induk yang melakukan perancangan bahasa di negara kita
ialah Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP). Perancangan
bahasa terbahagi kepada dua jenis iaitu :

Perancangan Perancangan
taraf bahasa korpus

Rajah 7 : Jenis perancangan bahasa

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Taraf Bahasa

Usaha meluaskan dan meningkatkan taraf penggunaan atau
peranan bahasa Melayu. Usaha tersebut melibatkan pemilihan
bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi
negara seperti yang termaktub dalam Perkara 152
Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu. Akta Bahasa
Kebangsaan 1936/67 menguatkuasakan pelaksanaan bahasa
Melayu sebagai bahasa rasmi dalam urusan kerajaan. Laporan
Razak (1956) mencadangkan bahasa Melayu sebagai mata
pelajaran penting yang diajarkan di sekolah-sekolah. Laporan
Rahman Talib (1960) mencadangkan kelulusan bahasa Melayu
sebagai syarat kemasukan ke Skim Latihan Perguruan. Akta
Pendidikan 1996 mengekalkan bahasa Melayu sebagai bahasa
pengantar untuk semua institusi pendidikan kecuali sekolah
jenis kebangsaan. Tujuan bahasa Melayu dijadikan bahasa
kebangsaan adalah untuk mewujudkan identiti dan integrasi
nasional melalui bahasa Melayu. Bahasa Melayu dipilih
menjadi bahasa kebangsaan kerana bahasa Melayu ialah
bahasa kaum majoriti, bahasa kaum peribumi yang telah
meluas penggunaannya dan bahasa yang menjadi alat
komunikasi antara kaum.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Satu usaha untuk membina dan memperkembangkan
aspek bahasa yang meliputi tatbahasa, ejaan, sebtan,
perkamusan, dan peristilahan. Perancangan korpus ini
melibatkan dua proses iaitu, pengekodan (kodifikasi)
dan pemupukan.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Pengekodan (Kodifikasi)
A) Pengekodan Ejaan

Penyeragaman untuk menghasilkan satu variasi yang
standard, sempurna, dan seragam. Terdapat tiga sistem
ejaan rumi yang wujud di Malaysia sebelum merdeka.
Pertama ialah Sistem Ejaan Wilkinson (1940). Sistem ini
diwujudkan untuk menyeragamkan sistem ejaan Rumi
yang digunakan di sekolah-sekolah Melayu di Malaysia.
Seterusnya, Sistem Ejaan Za'ba atau Sistem Ejaan
Sekolah. Pada tahun 1949, Za'ba telah membuat
pindaan pada sistem ejaan Wilkinson kerana beliau
berpendapat bahawa ejaan itu tidak menggambarkan
sebutan Melayu. Akhir sekali ialah, Sistem Ejaan Fajar
Asia yang digunakan untuk menyampaikan propaganda
Jepun dalam bahasa Melayu melalui tulisan Rumi.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Pengekodan (Kodifikasi)
A) Pengekodan Ejaan

Kaedah Ejaan Rumi (Mac 1957) iaitu risalah ejaan
pertama diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka
Sistem Ejaan Melindo (1959) iaitu kerjasama antara
Malaysia dengan Indonesia melalui penubuhan
jawatankuasa yang diketuai oleh Syed Nasir Ismail dari
Malaysia dan Dr. Slametmuljana dari Indonesia. Sistem
Ejaan Baharu (1972) yang menggantikan Sistem Ejaan
Melindo yang gagal selepas berlaku konfrontasi
Pemantapan sistem ejaan menerusi Majlis Bahasa
Melayu Indonesia-Malaysia (MBIM) dan kini Majlis
Bahasa Melayu Brunei-Indonesia-Malaysia (MABBIM)
Daftar Ejaan Baharu - 1975 yang dikemas kini pada 1981
dan 1988.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Pengekodan (Kodifikasi)
A) Pengekodan Ejaan

Dalam ejaan bahasa Melayu terdapat 26 huruf yang
terbahagi kepada huruf vokal a,e,i ,o, dan u. vokal e
melambangkan dua bunyi iaitu e pepet dan e taling. Huruf
diftong iaitu gabungan dua huruf vokal yang dilafazkan
sebagai satu bunyi. Terdapat tiga bunyi diftong, iaitu au, ai,
dan oi. Huruf konsonan terdiri daripada 20 huruf tunggal dan
lima huruf gabungan, iaitu gh, kh, ng, ny, dan sy.

Suku kata dalam bahasa Melayu terdiri daripada 11 pola
suku kata yang terdiri daripada empat pola suku kata
Melayu, iaitu V, VK, KV, dan KVK. Tujuh pola pula ialah suku
kata pinjaman, iaitu KKV, KKVK, VKK, KVKK, KKVKK, KKKV,
dan KKKVK. Pola suku kata ini terdiri daripada empat pola
suku kata terbuka dan tujuh pola suku kata tertutup, iaitu
yang diakhiri oleh konsonan.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Pengekodan (Kodifikasi)
B) Pengekodan Perkamusan

Kamus disusun adalah untuk membantu usaha
pembakuan bahasa Melayu, sebagai panduan dan bahan
rujukan, alat pengajaran dan pembelajaran serta untuk
meningkatkan kecekapan dan kemahiran berbahasa.
Terdapat tiga jenis bentuk kamus iaitu buku bercetak, disket
dan elektronik. Jenis-jenis kamus disusun berdasarkan faktor
fungsi, pengguna, dan struktur kandungan iaitu penghasilan
daftar kata bertujuan untuk memudahkan urusan
perdagangan. Penyusunan kamus awal yang digunakan oleh
pedagang dan mubaligh Kristian. Kamus Ekabahasa (kamus
satu bahasa), kamus Dwibahasa (kamus dua bahasa), kamus
Istilah dan kamus orang perseorangan dan organisasi
penerbitan lain

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Pengekodan (Kodifikasi)
C) Pengekodan Peristilahan

Pembentukan istilah dilaksanakan oleh Jawatankuasa

Istilah (JKI, DBP). Jawatankuasa Istilah Kerajaan merupaka

JKI yang pertama ditubuhkan pada 15 Januari 1957.

Matlamat utama penubuhan ialah membentuk dan

memperbanyak istilah bahasa Melayu dalam pelbagai ilmu

sesuai dengan keperluan dan kemajuan negara. Selain itu,

menyelaras istilah dan penggunaan istilah bahasa Melayu.

Pada 1972, tugas membentuk istilah

dipertanggungjawabkan kepada Jawayankuasa Tetap

Bahasa Melayu (JKTBM). Majlis Bahasa Indonesia-Malaysia

(MBIM) telah bekerjasama membentuk Pedoman Umum

Pembentukan Istilah Bahasa Melayu (PUPIBM) pada tahun

1975. PUPIBM telah digunakan secara meluas dalam

kalangan pengguna bahasa dan dijadikan sebagai panduan

dasar untuk menggubal istilah.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Pengekodan (Kodifikasi)
C) Pengekodan Peristilahan

Pembentukan istilah perlu mengutamakan bahasa Melayyu
dan bahasa yang serumpun dengannya. Pinjaman daripada
bahasa asing merupakan pilihan terakhir dalam membentuk
istilah. Penggubalan istilah dilakukan dalam dua bentuk
iaitu pinjaman dan pinjaman terjermah. Hasil kerja
pengistilahan terbitann DBP ialah Pedoman dan Daftar
Istilah (enam judul), Kamus Istilah (40 judul), Prosiding
Seminar Kebangsaan, Jurnal Serantau, Terbitan Khas dan

Seminar ke arah Pembentukan Istilah yang Sempurna.
Sehingga 2002, DBP telah mengeluarkan 752 988 istilah
menerusi penerbitan dalam pelbagai bidang

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Pengekodan (Kodifikasi)
D) Pengekodan Tatabahasa

Satu usaha untuk menyeragamkan semua aspek
tatabahasa supaya menjadi mantap sebagai panduan
kepada pengguna bahasa Melayu. Pada peringkat awal,
buku Pelita Bahasa Melayu Penggal 1 yang ditulis oleh Za’ba
telah dijadikan rujukan utam atatabahasa dalam tahun
1980-an. Pada tahun 1986, Dewan Bahasa dan Pustaka telah
menerbitkan Tatabahasa Dewan Jilid 1. buku tatabahasa ini
membicarakan aspek sintaksisi bahasa Melayu. Pada tahun
1989 pula, Tatabahas Dewan Jilid 2 yang membincangkan
aspek morfologi bahasa Melayu diterbitkan. Pada tahun 1993,
kedua-dua aspek morfologi dan sintaksis tersebut
digabungkan dalam satu jilid sahaja.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Pengekodan (Kodifikasi)
E) Pengekodan Sebutan

Pembakuan sebutan merujuk kepada penyelarasan
sebutan, iaitu mengikut ejaan. Sebutan baku perlu
digunakan dalam semua situasi rasmi. Sistem sebutan baku
dilaksanakan sepenuhnya di negara kita pada tahun 1984.
Tujuan pembakuan sebutan adalah untuk memudahkan
proses pengajaran dan pembelajaran. Hal ini dikatakan
demikian kerana dengan adanya sebutan baku, sebutan
kata-kata dalam bahasa Melayu dapat diseragamkan secara
sistematik.

Sejarah Perkembangan
Bahasa Melayu
Pascamerdeka

Perancangan Korpus

Pemupukan
Pemupukan ialah usaha-usaha yang dijalankan untuk

mengembangkan bahasa Melayu agar dapat mencapai
keadaan saling menterjemah dengan bahasa lain.
Aktiviti pemupukan melibatkan penciptaan istilah
khususnya dalam bidang-bidang teknikal. Usaha-usaha
pemupukan memerlukan perancangan strategi seperti
memberikan nilai pada bahasa Melayu, menubuhkan
institusi bahasa dan mengadakan pelbagai aktiviti
kebahasaan.

4.0 CABARAN DAN
MASA DEPAN

BAHASA MELAYU

Cabaran dan Masa
Depan Bahasa Melayu

Pada dasarnya Bahasa Melayu telah menjadi
bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan seperti
yang termaktub dalam Perlembagaan Negara
iaitu Perkara 152 yang menyatakan bahawa
Bahasa Kebangsaan ialah Bahasa Melayu. Maka,
pada abad ke-21, Bahasa Melayu yang
diperkasakan dan dimartabatkan di negara ini
terpaksa menghadapi saingan dengan
penggunaan bahasa Inggeris yang merupakan
bahasa global.

Cabaran Bahasa Melayu
dalam Pendidikan

Pendidikan

Penggunaan bahasa Penjenamaan bahasa
Inggeris dalam Sains Melayu

dan Matematik

Kementerian Pendidikan Berlaku krisis identiti antara
menyemak semula bahasa Melayu dengan
Kurikulum Baharu bahasa Malaysia.

Bersepadu : pengajaran Proses penjenmaan semula
bahasa Inggeris dalam ini mengikis kewibawaan
bidang Sains dan Matematik dan mencabar kredibiliti
untuk murid tahun 1, pelajar bahasa itu sendiri.
tingkatan 1 dan pelajar
tingkatan 6 rendah pada

tahun 2003.

Rajah 8 : Cabaran bahasa Melayu dalam pendidikan

Masa Depan Bahasa
Melayu dalam Pendidikan

Pendidikan

Guru secara kreatif dan Bahasa Melayu sebagai
inovatif mencari dan pengantar pendidikan

mengubahsuai pendekatan selama ini telah
agar selari dengan keperluan memberikan banyak impak

pelajar dan dalam masa positif kepada
yang sama dapat menyemai pembangunan negara dan

sikap cinta akan bahasa memupuk perpaduan
dalam diri pelajar. rakyat.

Rajah 9 : Masa depan bahasa Melayu dalam pendidikan

Cabaran Bahasa Melayu
dalam Kerajaan

Kerajaan

Semua pemimpin Kongres Bahasa dan
negara, pegawai-pegawai Persuratan Melayu ke IX
tinggi kerajaan, ahli-ahli
memperjuangkan
korporat bercakap kedaulatan Bahasa Melayu,
Bahasa Inggeris dalam
siaran-siaran televisyen, akan tetapi terdapat di
mesyuarat walaupun antara kongres itu hanya dua

sesama mereka. hari setelah resolusi yang
dikirimkan kepada kerajaan

ditolak mentah-mentah
oleh kabinet.

Rajah 10 : Cabaran bahasa Melayu dalam kerajaan