รายงานคุณธรรม

1

2

บทที่ ๑บทนำ

ในปัจจุบันการขาดคุณธรรมจรยิ ธรรมในสังคมไทยได้ทวคี วามรัุนแรง
และมัีความหลากหลายมากขัั้นกวัา ในอดีตทีผ่ านมา สาเหตุสวนหน่งมาจากสภาพแวดลอ้ ม

และเปลีย่ นแปลงไปตามกระแสการพฒนาทางเทคโนโลยี สารสนเทศและการสือ่ สารไรพ้ รมแดน

และปญหาการขาดแคลนคุณธรรมจริยธรรมของคนในสงคม ยงสงผลถง เดก็ เยาวชน

และประชาชนในสงคมอยางหลัีกเลีัยงไมได้ ใหั้หลงผดิ และมพี ฤตัิกรรมทีัเบีย่ งเบน ขาดระเบัียบวัินัย
ซง่ ทาใหภ้ ูมิคมุ้ กนของเด็ก เยาวชนและประชาชนในสงคมทจี่ ะตา้ นทานกบปญหา ตอ้ งขาดความม่นคงจนเกดิ
ปญหาตาง ๆ ของสงคมตามมา เชน สาหรบเดก็ และเยาวชน ไดแ้ ก ปญหาการกอเหตุทะเลาะววิ าท ปญหาการ

แพรัระบาดของยาเสพตัิด ปัญหาการมัีเพศสัมพันธัในวัยเรัียน ปัญหาการตัิดเกมส

สัาหรบประชาชนทัวไป ไดั้แก ปญหาการทัางานทีัไมมัีความสุข ปัญหาความสามคคีในองคกร เป็ นตน้

เนื่องดว้ ยพษิ ภัยหรัือโทษของสารเสพตดิ ที่ เกัิดแกัผูั้หลงผัิดไปเสพสารเหลัานีั้เขั้า

ซังเปั็นโทษทีัมองไมัเหั็นชัด เปรัียบเสมัือนเปั็นฆาตกรเงัียบ ทีัทัาลายชัีวัิต

บัุคคลเหลัานั้นลงไปทัุกวัน กัอปัญหาอาชญากรรม ปัญหาสัุขภาพ

กัอความเสืัอมโทรมใหั้แกัสังคมและบั้านเมัือง อยางรา้ ยแรง เพราะสารเสพตดิ ทุกประเภท
ทมี่ ีฤทธิเ์ ป็ นอนตรายตอรางกายในระบบประสาท สมอง ซง่

เปรียบเสมือนศนู ยบัญชาการของรางกายและชัีวัิตมนัุษย

การตดิ สารเสพตดิ เหลัาน้นจงไมมัีประโยชนัอะไรเกัิดขั้น แกรางกายเลย แตกลบจะเกดิ โรคและพษิ รา้ ยตาง

ๆ จนอาจทาให้เสียชวี ติ หรือ เกดิ โทษและอนตรายตอ ครอบครว เพอื่ นบา้ น สงคม และชุมชนตาง ๆ
ตอไปไดอ้ ีกมาก อีกทง้ ปจจุบนธุรกจิ พนนออนไลนขยายตวสูง ดูได้

จากทั้งการโฆษณาบนเวั็บไซตัหรัือสืัอสังคมออนไลนัทีัปรากฏใหั้เหั็นเปั็นประจัา
ออนไลนจนนามาซง่ ปญหาการเรียน
ขัาวนักเรัียนนักศักษาตัิดพนัน การเงนิ

กระท่งขาวการจบกุมได้เป็ นจานวนมากของเจา้ หน้าทีต่ ารวจ ทง้ นี้

การเตัิบโตของธัุรกัิจและเวั็บไซตัพนันออนไลนัมาจากเหตัุผลหลัก 4 ประการ
อนิ เตอรเน็ตและใชโ้ ทรศพทเคลอื่ นทีม่ ีจานวนเพม่ิ ขน้
ประการทีัหนัง จัานวนผูั้เขั้าถัง

ทาใหส้ ามารถเขา้ ถงหรอื เป็นลูกคา้ เวบ็ ไซตพนนออนไลนได้ งาย ประการทีส่ อง

การอาศยแพลตฟอรมอัินเตอรัเน็ตของ ธัุรกัิจพนน ทาใหส้ ามารถเขั้าถงผูั้เลนจานวนมาก การ

โฆษณาทาได้งาย ตน้ ทุนในการโฆษณาถูกขจดขอ้ จากดของบอนการพนนแบบเดมิ ทตี่ อ้ งลงทุนสูงทง้ ทางกายภาพ
และมีความเสีย่ งสูง ซง่ แพลตฟอรมออนไลนชวยขจดข้อจากดเหลานี้ทง้ สนิ้ ประการทีส่ าม ปจจุบนการชาระเงนิ

ออนไลนสะดวก ทุกคนคนุ้ เคยในการใช้ ชวยใหเ้ มื่อเลนพนนเสรจ็ แลว้ สามารถชาระผานชองทางออนไลนไดเ้ ลย
นอกจากนีั้ปัจจัุบันผูั้เลันยังเชัืัอถัือเวั็บพนันออนไลน

ไมั กลั วการเบีั้ ยวจั ายเงัินอัี กดั้วย ประการทีัสี่ การตัิดตาม

ตรวจสอบของภาครฐใหท้ ว่ ถงทาได้ยาก เพราะอนิ เตอรเน็ตเป็นพื้นทีเ่ ปิดขนาดใหญ แมเ้ จอแลว้ การจะปิดทนที ก็
ทาไดล้ าบาก เพราะเว็บสวนใหญจดทะเบียน และตง้ เซริ ฟเวอรในตางประเทศ ซง่ หลายประเทศไมมีกฎหมาย

รองรบ และแมจ้ ะปิดกน้ URL ไดแ้ ล้ว เว็บเหลานน้ กส็ ามารถจดทะเบียนในชื่อใหมอยางงายดาย ทาไดท้ นที จาก

เหตัุผลทั้ง 4 ประการ ชัวยใหั้ธัุรกัิจเวั็บพนันออนไลนัเตัิบโตสัูงตัอเนืัอง

และมัีผูั้เลันจัานวนมาก ปะกอบกับ นกศกษาขน้ พื้นฐาน กศน.อาเภอเมืองนราธวิ าส

โดยสวนใหญยงขาดความรู้ ความเขา้ ใจของภยทเี่ กิดจากยาเสพ ตัิดและการพนันออนไลน

ทัาใหั้ศัูนยัการศักษานอกระบบและการศักษาตามอัธยาศัยอัาเภอเมัืองนราธัิวาส ได้

ตระหนกถงปญหาและความสาคญในการป้ องกนและแกไ้ ขเสรมิ สรา้ งภูมคิ ุม้ กนในเรื่องคุณธรรมและจริยธรรม

รูเ้ ทาทนภยยาเสพตดิ และภยพนนออนไลน จงไดจ้ ดโครงการอบรมใหค้ วามรเู้ รือ่ งคุณธรรม จรยิ ธรรม รูเ้ ทาทนยา

3

เสพตดิ และภยพนนออนไลนขน้ เพื่อให้นกศกษาขน้ พน้ื ฐาน มคี วามรู้ ความเขา้ ใจเรื่องคุณธรรม จรยิ ธรรม การ

หางไกลยาเสพตัิดและพนันออนไลนั อัีกทั้งสามารถ

นัาความรูั้ทีัไดั้รับไปใชั้ประโยชนัในการดัาเนัินชัีวัิตตัอไป ได้

4

วตั ถปุ ระสงค์
1. เพอื่ ใหก้ ลุมเป้ าหมาย นกศกษาขน้ พ้นื ฐาน กศน.อาเภอเมืองนราธวิ าส มีความรคู้ วามเขา้ ใจเรือ่ ง

คุณธรรม จริยธรรม รูเ้ ทาทนยาเสพตดิ และภยพนนออนไลน

๒. เพัืัอใหก้ ลุมเปั้าหมาย นกศักษาขน้ พัืั้นฐาน กศน.อัาเภอเมัืองนราธัิวาส

มีทักษะในการป้ องกันภยที่เกัิด จากยาเสพตดิ และการพนนออนไลน
3. เพือ่ ใหก้ ลุมเป้ าหมาย นกศกษาขน้ พ้ืนฐาน กศน.อาเภอเมอื งนราธวิ าส นาความรูท้ ไี่ ดร้ บไปประยุกตใช้

ในการดาเนินชัีวัิตได้

เป้ ำหมำย

เชงิ ปรมิ าณ
นกศักษา กศน. อัาเภอเมัืองนราธวิ าส ทง้ ๗ ตาบล รวมจัานวนทง้ หมด 380 คน

แบงเปั็น 2 รนุ ( รุนละ 1 วัน ) วันละ 190 คน
เชงิ คุณภาพ
กลุมเป้ าหมายนกศกษาขน้ พืน้ ฐาน กศน.อาเภอเมืองนราธวิ าส มีความรคู้ วามเขา้ ใจเรื่อง

คัุณธรรม จรัิยธรรม รูั้เทัาทันยาเสพตัิดและภัยพนันออนไลน

มัีทักษะในการปั้องกันภัยทีัเกัิดจากยาเสพตัิดและ การพนนออนไลน

อัีกทัั้งสามารถนาความรูไ้ ปประยกุ ตใชั้ในการดัาเนนิ ชัีวัิตได้

ระยะเวลำ
รุนที่ 1 ในวนที่ 13 มกราคม 2565
รุนที่ 2 ในวนที่ 14 มกราคม 2565

พน้ื ทดี่ ำเนนิ กำร
ณ กศน.ตาบล ทง้ 7 ตาบล

งบประมำณ

จากแผนงาน : ยุทธศาสตรสรา้ งความเสมอภาคทางการศกษา โครงการสนบสนุนคาใชจ้ ายในการจด

การศกษาตง้ แตระดบอนุบาลจนจบการศกษาขน้ พื้นฐาน กจิ กรรมจดการศกษานอกระบบระดบการศกษา

ขน้ พื้นฐาน งบเงินอุดหนุน คากจิ กรรมพฒนาคุณภาพผเู้ รียน รหสงบประมาณ ๒๐๐๐๒43016500154
จานวน 59,7๐๐ บาท ( หา้ หมนื่ เกา้ พันเจ็ดรอ้ ยบาทถั้วน )รายละเอัียดดงน้ี

1. คำ่ ตอบแทนวทิ ยำกร เป็ นเงิน 1,200 บาท
รนุ่ ที่ 1 วนั ที่ 13 มกรำคม 2565
1 คน × 200 บาท × 6 ชััวโมง × 1 วัน
รนุ่ ที่ 2 วันั ที่ 14 มกรำคม 2565

1 คน × 200 บาท × 6 ชััวโมง × 1 วัน เป็ นเงนิ 1,200 บาท

2. คำ่ ใชส้ อย
รนุ่ ท่ี 1 วันั ที่ 13 มกรำคม 2565

- คาอาหารนกศกษา จานวน 190คน x ๗๐บาท x 1มื้อ เป็ นเงนิ 13,300 บาท

- คาอาหารวางและเครือ่ งดืม่ จานวน 190 คน x ๒๐ บาท x 2 มื้อ เป็ นเงนิ 7,60๐ บาท

5

รนุ่ ที่ 2 วันั ที่ 14 มกรำคม 2565

- คาอาหารนกศกษา จานวน 190คน x ๗๐บาท x 1ม้ือ เป็ นเงนิ 13,300 บาท

- คาอาหารวางและเครือ่ งดืม่ จานวน 190 คน x ๒๐ บาท x 2 ม้ือ เป็ นเงนิ 7,60๐ บาท

3. คำ่ วสั ดุ เป็ นเงนิ 5๐๐ บาท
- คาป้ าย เป็ นเงนิ 15,000 บาท
- คาวสดุดาเนินงาน

รวมเป็ นเงนิ ทง้ สนิ้ 59,7๐๐ บาท

รวมเป็ นเงนิ ทง้ั สน้ิ 59,7๐๐.- บำท ( หำ้ หมััื น่ เกำ้ พนั เจั็ดรอ้ ยบำทถว้ น )

******************หมำยเหตุ คำ่ ใชจ้ ำ่ ยถวั เฉลยี่ ตำมทจ่ี ำ่ ยจรงิ ****************************

ผรู้ บั ผดิ ชอบโครงกำร ตาแหนง ครูผู้ชัวย เบอรัโทร 083-1680332
- นางสาวมาริสา อาลี
- ครู อาสาฯ ทุกตาบล
- ครู กศน.ตาบล ทุกตาบล

- ครู ศรช.
- ครูอาสาฯปอเนาะ ทุกตาบล

เครอื ขำ่ ย

สถานีตารวจภัูธรเมืองนราธัิวาส

โครงกำรทเ่ี กยี่ วขอ้ ง

โครงการพฒนาทกษะชัีวติ

ผลลพั ธ์
กลุมเป้ าหมายนกศกษาขน้ พื้นฐาน กศน.อาเภอเมืองนราธวิ าส มีความรูค้ วามเข้าใจเรือ่ งคุณธรรม

จรัิยธรรม รูั้เทัาทันยาเสพตัิดและภัยพนันออนไลน
มัีทักษะในการปั้องกันภัยทีัเกัิดจากยาเสพตัิดและการพนัน ออนไลน
อัีกทัั้งสามารถนาความรไู้ ปประยุกตใช้ในการดาเนินชัีวัิตได้

6

บทที่ ๒

เอกสารทเี่ กีย่ วขอ้ ง

คาวา ”คณุ ธรรมจรยิ ธรรม” นี้ เป็ นคาทคี่ นสวนใหญจะกลาวควบคูกนเสมอ จนทาใหเ้ ขา้ ใจผดิ ได้วา

คาทง้ สองคามคี วามหมายอยางเดียวกนหรือมีความหมายเหมือนกน แทท้ ีจ่ รงิ แล้วคาวา “คุณธรรม” กบคาวา

“จรยิ ธรรม” เป็ นคาแยกออกได้ 2 คา และมีความหมายแตกตางกนคาวา “ คุณ” แปลวา ความดี เป็นคาทมี่ ี

ความหมายเป็ นทางนามธรรม สวนคาวา “จรยิ ” แปลวา ความประพฤตกิ ริยาทคี่ วรประพฤตเิ ป็ นคาทมี่ ี

ความหมายทางรูปธรรม ดงน้น จงควรทผี่ บู้ รหิ ารจะต้องทาความเขา้ ใจเกี่ยวกบความหมายของคาสองคาน้ีใหถ้ อง

แทก้ อน

พจนานุกรมฉบบราชบณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 (2538 : 189) ให้ความหมายวา “คุณธรรม

หมายถง สภาพคุณงามความดี”
พระธรรมปิฎก (ป.อ.ยุตโต ) (2540: 14) ไดก้ ลาววาคุณธรรมเป็ น ภาพของจติ ใจกลาวคอื คุณสมบตทิ ี่
เสริมสรา้ งจิตใจให้ดีงาม ใหเ้ ป็ นจัิตใจทีส่ ูง ประณัีตและประเสรัิฐ เชัน

เมตตา คือ ความรกปรารถนาดี เป็ นมติ ร อยากใหผ้ ู้อื่นมีความสุข
กรณุ า คือ ความสงสารอยากชัวยเหลัือผูอ้ ืน่ มีความสุข

มทุ ติ า คือ ความพลอยยนิ ดีพรอ้ มทจี่ ะสงเสรมิ สนบสนุนผูท้ ปี่ ระสบความสาเรจ็ ใหม้ ีความสุขหรือกา้ วหนา้

ในการทาสง่ิ ทดี่ ีงาม
อัุเบกขา คือ การวางตัววางใจเป็ นกลาง
เพื่อรกษาธรรมเมื่อผูั้อัืันควรจะตอ้ งรับผัิดชอบตัอการกระทัาของ เขาตามเหตุและผล

จาคะ คือ ความมีน้าใจเสียสละ เอื้อเฟ้ือเผือ่ แผ ไมเห็นแกตว
วศนิ อนิ ทสระ (2541: 106,113) กลาวตามหลกจรยิ ศาสตรวา คุณธรรม คือ อุปนิสยอนดีงามซง่ ส่ง

สมอยใู นดวงจติ อุปนิสยอนน้ีไดม้ าจากความพยายามและความประพฤตติ ดิ ตอกนมาเป็ นเวลานาน… คุณธรรม

สมพนธกบหน้าทีอ่ ยางมาก เพราะการทาหน้าทจี่ นเป็นนิสย จะกลายเปนอปุ นิสยอนดีงามทีส่ ่งสมในดวงจติ เป็ น

บารมี มลี กษณะอยางเดียวกนนี้ ถา้ เป็ นฝายช่ว เรียกวา “อาสวะ” คือ กเิ ลสที่หมกหมมในดวงจติ ยอ้ มจติ ให้เศรา้

หมองเกรอะกรงดว้ ยความช่วนานาประการกลายเป็ นสนดานช่ว ทาใหแ้ กไ้ ขยากสอนยาก กลาวโดยสรุป
คุณธรรมคอื ความล้าเลัิศแหงอปุ นิสยซง่ เป็ นผลของการการะทาหนั้าทจี่ นกลายเป็ นนิสัยน่นเอง

พระเมธีธรรมาภรณ (ประยรู ธมมจติ โต) (2538: 15-16) กลาววา คุณธรรมคือคุณสมบตทิ ีด่ ขี องจติ ใจ

ถา้ ปลัูกฝงเรืัองคุณธรรมได้จะเป็ นพัืั้นฐานจรรยาบรรณ…

จรรยาบรรณนี้เปั็นเรื่องพฤตัิกรรมในการทีจ่ ะพัฒนาตอ้ ง ตคี วามออกไปวา
พฤตกิ รรมเหลานี้มีพ้ืนฐานจากคุณธรรมขอ้ ใด เชน เบญจศีลเป็ นจรยิ ธรรม เบญจธรรมเป็ น คุณธรรมคือ

ความเมตตากรุณา ถา้ มีความเมตตากรุณาจะมฐี านของศลี ข้อที่ 1 เป็ นตน้ สวนจริยธรรม

พจนานัุกรมฉบับราชบัณฑัิตยสถาน พ.ศ.2525 (2538 : 216 ) ใหั้ความหมายวัา

“จรัิยธรรมหมายถัง ธรรมที่ เป็ นขอ้ ประพฤตปิ ฏบิ ติ ศีลธรรม กฎศีลธรรม”

พระเมธธี รรมาภรณ (ประยรู ธมมจติ โต) (2535: 81-82) กลาววาจรยิ ธรรม คือ หลกแหงความ

ประพฤติ หรือแนวทางการปฏบิ ติ หมายถง แนวทางของการปฏบิ ติ หมายถง แนวทางของการประพฤตปิ ฏบิ ตจิ น

ใหเ้ ป็ นคนดเี พื่อประโยชนสัุขของตนเองและสวนรวม

นอกจากนี้พระเมธีธรรมาภรณ (ประยรู ธมมจติ โต) (2538: 2) ยงให้แนวคดิ วาจรยิ ธรรมคือหลกแหง

ความประพฤตดิ ีงามสาหรบทุกคนในสงคม ถา้ เป็ นขอ้ ปฏบิ ตทิ ่วไป เรยี กวาจริยธรรม ถ้าเป็ นข้อควรประพฤตทิ ีม่ ี

สาสนาเขา้ มาเกีย่ วข้อง เราเรียกวา ศลี ธรรม แตทง้ นี้มไิ ดห้ มายความวา จรยิ าธรรมองิ อยูกบหลกค ัาสอนทาง

7

ศาสนาเพยี งอยางเดียว แท้ทจี่ รงิ น้นยงหย่งรากอยบู นขนบธรรมเนียมประเพณี แม้นกปราชญคนสาคญ เชน

อรสิ โตเตลิ คานท มหาตมะคานธี

ก็มัีสวนสรา้ งจรยิ ธรรมสัาหรบเป็นแนวทางในการดารงชวี ติ ของคนจานวนหนััง

จากทัศนะของพระเมธัีธรรมภรณัดังกลัาวขั้างตั้นน้ี

จะเหั็ นไดั้วัาจรัิยธรรม ไมัแยกเดั็ ดขาดจากศัีลธรรม แตมีความหมายกวา้ งกวาศีลธรรม

ศีลธรรมเป็ นหลกคาสอนทวี่ าดว้ ยความประพฤตชิ อบ สวนจรยิ ธรรม หมายถง

หลกแหงความประพฤตดิ ีประพฤตชิ อบอนวางรากฐานอยบู นหลกคาสอนของศาสนา ปรชญาและขนบธรรมเนียม

ประเพณี ทานผูน้ ้ีมองจริยธรรมในฐานะทีเ่ ป็ นระบบ อนมีศีลธรรมเป็ นสวนประกอบสาคญ แตกม็ แี นวคดิ ปรชญา
คานิยม ตลอดจนธรรมเนียมประเพณีเขา้ มาเกยี วขอ้ งดว้ ยจากทีก่ ลาวมาทง้ หมดพอสรปุ ไดว้ า คาวา คุณธรรม

จรยิ ธรรม สองคาน้ีเป็ นคาทมี่ ีความหมายเกี่ยวข้องกนในดา้ นคุณงามความดี กลาวคือ จรยิ ธรรมคือความประพฤติ

ทีถ่ กู ต้องดงี ามทง้ กายและวาจา สมควรทีบ่ คุ คลจะประพฤตปิ ฏบิ ติ เพื่อใหต้ นเองและคนในสงคมรอบขา้ งมี

ความสุข สงบ เยือกเย็น จริยธรรมเป็ นเรือ่ งของการฝกนิสยทีด่ ี โดยกระทาอยางตอเนือ่ งสม่าเสมอจนเป็ นนิสย ผู้

มคี วามประพฤตัิดีงามอยางแท้จรงิ จะตั้องเปั็นผัูั้มัีความรูส้ ักในด้านดีอยูัตลอดเวลา คือ มี “คัุณธรรม

“ อยใู๋ นจติ ใจ หรืออาจกลาวไดว้ าจรยิ ธรรมเป็นเรื่องของการประพฤตปิ ฏบิ ตเิ ป็ นพฤตกิ รรมภายนอก
ซ่งทง้ สองสวนตอ้ งเกีย่ วขอ้ งสมพนธกน
สวนคุณธรรมเป็ นสภาพ คุณงามความดภี ายในจติ ใจ

พฤตกิ รรมของคนทแี่ สดงออกมาทง้ ทางกาย และวาจานน้

ยอมเกีย่ วเนื่องสมพนธและเป็ นไปตามความรูส้ กนกคดิ ทางจติ ใจและสตปิ ญญา การพฒนาคุณธรรม

จรยิ ธรรมของบุคคลจงตอ้ งพฒนาทง้ 3 ดา้ น ควบคูกนไป คือ การพฒนาดา้ นสตปิ ญญา ดา้ นจติ ใจและดา้ น

พฤตกิ รรม
ควำมสำคญั ของคุณธรรมจรยิ ธรรม

คุณธรรมจริยธรรมนบวัาเปั็นพืั้นฐานทีส่ ัาคญของคนทัุกคนและทุกวัิชาชัีพ

หากบุคคลใดหรือวัิชาชัีพใดไม

มัี คัุ ณ ธรรมจ รัิ ยธรรมเปั็ นหลั กยั ดเบืั้ องตั้ นแลั้ วกั็ ยากทีั จะกั้ าวไปสูั ความสั าเรั็ จแหั ง

ตนและแหังวัิชาชัีพนั้นๆ ที่

ยง่ิ กวานน้ กค็ ัือการขาดคัุณธรรมจริยธรรมทง้ ในสวนบัุคคลและในวัิชาชัีพ อาจมีผลรั้ายตอตนเอง

สังคมและวงการ วชิ าชีพในอนาคตได้อีกดว้ ย

ดงจะพบเห็นไดจ้ ากการเกดิ วกิ ฤตศิ รทธาในวิชาชีพหลายแขนงในปจจุบน ทง้ วงการ วชิ าชีพครู แพทย ตารวจ

ทหาร นกการเมืองการปกครอง ฯลฯ จงมีคากลาววาเราไมสามารถสรา้ งครูดีบน พัืั้นฐานของคนไมดี

และไมสามารถสรา้ งแพทย ตารวจ ทหารและนกการเมืองทีัดี ถั้าบุคคลเหลัานั้นมัีพัืั้นฐานทาง

นิสยและความประพฤตทิ ไี่ มดี ดงพระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูหวภูมพิ ลอดลุ ยเดชฯ ในพระราช

พัิธัีบวงสรวงสมเด็จพระมหากษัตร-ิ ยาธัิราช ณ ท้องสนามหลวง เมื่อวนจนทรที่ 5 เมษายน พ. ศ.2525
ไวั้ ดงนี้
“…..การจะทางานใหส้ มฤทธผิ์ ลทีพ่ งปรารถนา คือใหเ้ ป็ นประโยชนและเป็นธรรมดว้ ยนน้ จะอาศย
ความรแู้ ตเพียงอยางเดียวมิได้ จาเป็นตอ้ งอาศยความสุจริต ความบริสุทธใิ์ จ และความถูกต้องเป็ นธรร ม

ประกอบดว้ ย เพราะเหตุวาความรูน้ น้ เสมือนเครือ่ งยนตทีท่ าใหย้ วดยานเคลื่ อนทไี่ ปไดป้ ระการเดียว สวน
คณุ ธรรมดงกลาวแลว้ เป็นเสมือนหน่งพวงมาลยหรือหางเสือ ซง่ เป็ นปจจยทีน่ าทางให้ยวดยานดาเนินไปถูกทาง

ดว้ ยความสวัสดี คือ ปลอดภัย บรรลัุจุดประสงค..”

จรัิยธรรมจังเปั็นสัิ งสัาคัญในสังคม

ทีัจะนัาความสัุขสงบและความและความเจรัิญกั้าวหนั้ามาสูัสั งคมนั้นๆ เพราะ

เมือ่ คนในสงคมมีจรยิ ธรรม จติ ใจก็ยอมสูงสง มคี วามสะอาด และสวางในจติ ใจ จะทาการงานใดก็ไมกอให้เกดิ

ความเดือดรอ้ น ไมกอใหเ้ กดิ ทุกขแกตนเองและผู้อนื่ เป็ นบคุ คลมคี ุณคามปี ระโยชน และสรา้ งสรรคคุณงามความ

8

ดี อนเป็ นประโยชนตอบา้ นเมืองตอไป
วศนิ อนิ ทสระ (2541 : 6-9) ไดก้ ลาวถงความสาคญและประโยชนของจรยิ ธรรมดงจะกลาวโดยยอดงน้ี

1. จรยิ ธรรมเป็นรากฐานอนสาคญแหงความเจรญิ รุงเรือง ความม่นคงและความสงบสัุขของปจเจกชน
สงคมและประเทศชาตอิ ยางยง่ิ รฐควรสงเสรมิ ประชาชนใหม้ ีจรยิ ธรรมเป็ นอนดบแรก เพือ่ ใหเ้ ป็ นแกนกลางของ
การพฒนาดา้ นอืน่ ๆ ทง้ เศรษฐกจิ การศกษา การเมืองการปกครอง ฯลฯ การพฒนาทีข่ าดจรยิ ธรรมเป็ นหลกยด
ยอมเกดิ ผลรั้ายมากกวาดี เพราะผู้มัีความรู้แตขาดคัุณธรรม
ยอมกัอใหั้เกิดความเสืัอมเสยี ไดม้ ากกวัาผูั้ดอ้ ยความรู้

9

โดยทัานกลัาววัา “ ผูั้มัีความรูั้แตัไมัรูั้วัิธัีทีัจะประพฤตัิตน

ยัอมกัอใหั้เกัิดความเสืัอมเสียไดั้มากกวัาผูั้มัีความรูั้นั้อย ถา้ เปรียบความรูเ้ หมือนดนิ

จรยิ ธรรมยอมเป็ นเหมือนนา้ ดนิ ทไี่ มมีน้ายดเหนี่ยวเกาะกมุ ยอมเป็ นฝุนละอองให้

ความราคาญมากกวาใหป้ ระโยชน คนทีม่ คี วามรแู้ ตไมมีจรยิ ธรรมจงมกเป็ นคนทีก่ อความราคาญหรือเดือดรอ้ น

ใหแ้ กผอู้ นื่ อยเู นืองๆ”

2. การพฒนาบา้ นเมือง ตอ้ งพฒนาจิตใจคนกอน หรืออยางน้อยกใ็ หพ้ รอ้ มๆไปกบการพฒนาเศรษฐกจิ

สงคม การศกษาวชิ าการอืน่ ๆ เพราะการพฒนาทไี่ มมจี รยิ ธรรมเป็ นแกนนานน้ จะสูญเปลาและเกดิ ผลเสียเป็ นอน

มากทาใหบ้ ุคคลลุมหลงในวตถแุ ละอบายมขุ การทเี่ ศรษฐกจิ ต้องเสือ่ มโทรม ประชาชนทุกขยาก เพราะคนใน
สงคมละเลยจรยิ ธรรม กอบโกยทรัพยสัินเปั็นประโยชนสวนตัวมากเกัินไปขาดความเมตตาปราณี
แลั้งน้ัาใจในการ ดาเนินชัีวัิตซง่ กันและกัน

3. จรยิ ธรรม มไิ ดห้ มายถง การถือศลี กนิ เพล เขา้ วดฟงธรรม จาศีลภาวนา โดยไมชวยเหลอื ทา

ประโยชนใหแ้ กสงคม แตจรยิ ธรรมหมายถงความประพฤติ การกระทาและความคดิ ทีถ่ ูกตอ้ งเหมาะสมการทา

หน้าทีข่ องตนอยางถูกตอ้ งสมบรู ณ เว้นสง่ิ ควรเวน้ ทาสงิ่ ควรทา ดว้ ยความฉลาดรอบคอบ รูเ้ หตุรูผ้ ลถูกต้องตาม

กาลเทศะและบุคคล ดงน้นจะเห็นวาจรยิ ธรรมจงจาเป็ นและมีคณุ คาสาหรบทุกคนในทุกวิชาชีพทุกสงคม สงคม

จะอยูรอดดว้ ยจรยิ ธรรม

4. การทุจริต คดโกง การเบียดเบียนกนในรูปแบบตางๆอนเป็ นเหตุใหส้ งคมเสือ่ มโทรม มสี าเหตุมาจาก

การขาดจรยิ ธรรมของคนในสงคม ทรพยากรธรรมชาตใิ นโลกนี้นาจะพอเล้ียงชาวโลกไปไดอ้ ีกนาน ถา้ ชาวโลก

ชวยกนละทงิ้ ความละโมบโลภมาก แล้วมามชี ีวติ อยูอยางเรียบงาย ชวยกนสรา้ งสรรคสงคม ยดเอาจริยธรรมเป็ น
ทางดาเนินชีวติ ไมใชยดเอาลาภยศความมีหนา้ มีตาในสงคมเป็ นจดุ หมาย ถ้าสง่ิ นน้ จะเกิดขน้ ก็ถือเป็ นเพียงผล
พลอยไดแ้ ละนามาใช้เป็ นเครือ่ งมือในการประพฤตธิ รรม เชน อาศยลาภผลเป็นเค รื่องมือในการบาเพ็ญ

สาธารณประโยชนอาศยยศและความมหี นา้ มีเกียรตใิ นสงคมเป็ นเครื่องมือในการจงู ใจคนผูเ้ คารพนบถือเขา้ หา

ธรรม 5. จริยธรรมสอนใหเ้ ราเลิกดูหม่ินกดขคี่ นจน ใหเ้ อาใจใสดูแลเอื้ออาทรตอผู้สูงอายุ ซง่ เป็ นบุพการีของ

ชาติ สอนใหเ้ ราถอมตวเพือ่ เขา้ หากนไดด้ ีกบคนทง้ หลาย และไมวางโตโอหงอวดดีหรอื กา้ วรา้ วผูอ้ ืน่ สอนให้เรา

ลดทฏิ ฐมิ านะลงให้มากๆเพื่อจะไดม้ องเห็นสงิ่ ตางๆตามความจรงิ ไมหลงสาคญตววารูด้ ีกวา มีความสามารถกวา

ใคร ผูน้ าทมี่ จี รยิ ธรรมสูงยอมเป็ นทเี่ คารพกราบไหวข้ องทง้ หลายไดอ้ ยางสนิทใจ เราควรเลือกผู้นาทีส่ ามารถนา
ความสงบสุขทางใจมาสูมวลชนไดด้ ว้ ย เพือ่ สนตสิ ุขจะเกดิ ขน้ ทง้ ภายในและภายนอก ความแข็งแกรงทางกาลง

กายกาลงทรพยและอาวุธนน้ ถา้ ปราศจากความแข็งแกรงทางจรยิ ธรรมเสียแลว้ บคุ คลหรือประเทศชาตจิ ะม่นคง

อยูไดไ้ มนาน สงคมทีเ่ จรญิ ม่นคงต้องมจี ริยธรรมเป็ นเครือ่ งรบรอบหรือเป็ นแกนกลาง เหมือนถนนทมี่ ่นคงหรือตก

ทแี่ ข็งแรง เขาใชค้ อนกรีตเสรมิ เหล็กแม้เหล็กจะไมปรากฏออกมาใหเ้ ห็นภายนอก แตมีความสาคญอยภู ายในนาย

ชัางยอมรดู้ ี ทานองเดียวกนกับบณฑติ ยอมมองเห็นอยางแจมแจ้งวาจริยธรรมมคี วามสัาคญในสงคมเพัียงใด
จากขอ้ ความทีก่ ลาวมาทง้ หมดนี้ พอสรุปไดว้ าคุณธรรมจรยิ ธรรมเป็ นรากฐานสาคญในการพฒนาคน

ปญหาของสงคมไทยทีป่ ระสบพบเห็นอยทู ุกวนนี้เกดิ จาก “คน” ปญหาเร่ิมตน้ ที่ “คน” และมผี ลกระทบถง “คน

“ การแกป้ ญหาสงคมไทยจงตอ้ งแกด้ ว้ ย “การพฒนาคน” เพือ่ ใหค้ นมปี ญญา มีความรมู้ ีคุณธรรมและมีทกษะใน

การแกป้ ญหาชีวติ ปญหาจงอยูทวี่ าเราจะพฒนาคนอยางไรเพือ่ ใหค้ นมีชีวติ ทีด่ งี ามสามารถใชค้ วามรแู้ ละ

แกป้ ญหาได้ สรา้ งสรรคได้ ปฏบิ ตติ อเทคโนโลยีอยางถูกต้อง อยใู นระบบการแขงขนทางเศรษฐกจิ ได้ บรโิ ภค

ผลผลติ ดว้ ยปญญา รูอ้ ะไรดี อะไรช่ว มีทศนคตทิ างจรยิ ธรรมทีเ่ หมาะสม ฯลฯ ทง้ หมดนี้เป็ นคุณสมบตขิ องคนทีม่ ี

คุณธรรม การจดการศักษาคงตอ้ งยดหลักสาคญคือ “ให้ความรูค้ ูคัุณธรรม”

10

ภยั คกุ คำมยำเสพตดิ /ควำมเสยี หำยจำกยำเสพตดิ

ยาเสพตดิ ภยรา้ ยใกลต้ ว ทานทราบหรือไมวา... หากมผี ูเ้ สพผตู้ ดิ ยาเสพตดิ เพียงแค 1 คน ก็อาจ

กอใหั้เกิดปญหาแกัคนในหมูับา้ น-ชุมชนได้ ยาเสพตัิดจงเป็ นภัยรา้ ยทีอ่ าจใกล้ตวมากกวาทีัคดิ

และไมใชัแคัยาเสพ ตัิดผัิดกฎหมาย ทีัรูั้จักกันดี เชัน ยาบั้า ไอซ กัญชา และสารระเหย

เปั็ นตั้น ยาทีัใชั้รักษาโรค หากนัามาใชั้ผัิดวัิธัี

ใช้ในทางทีผ่ ดิ ก็สงผลรา้ ยไมตางกับยาเสพตดิ เชันกน ทง้ ในกลุมยาแกั้ไอ แกั้แพั้ และแกป้ วด

โทษและพษิ ภยั ยำเสพตดิ

ตอ่ ตนเอง ยาเสพตดิ สงผลรา้ ยทาลายรางกายระบบตางๆ ทาใหป้ ระสาทหลอน ความจาเสือ่ ม หลอดลม

อกเสบ หวใจวาย โลหติ จาง มะเรง็ ในเม็ดเลือด ปอดอกเสบหรือมะเร็งปอด ไตอกเสบ มีเลือดออกในกระเพาะ

อาหาร ปวดทอ้ งรุนแรง ความตอ้ งการทางเพศลดลง หรืออาจเสือ่ มสมรรถภาพทางเพศได้ ฯลฯ และนอกจากจะ

สงผลตอรางกายแลว้ ยงสงผลตอจติ ใจและอารมณอกี ดว้ ย ทาใหอ้ ารมณเปลยี่ นแปลงเร็ว หงุดหงดิ งาย ขาดการใช้
เหตุผล ฯลฯ การนกสนุกทดลองใชั้ยาเสพตดิ จะสงผลตัอสมองโดยไมรตู้ ัว

และหากมัีปญหาในชัีวัิตกั็ไมจัาเป็นตอ้ ง พัังพาใชย้ าเสพตดิ

เพราะปญหาจะยงิ่ ถลาลักและมปี ญหาอัืันๆ ตามมาได้
ตอ่ ครอบครวั นอกจากผลรา้ ยทีเ่ กดิ ขน้ จากตวผเู้ สพเอง ยาเสพตดิ ยงสงผลตอครอบครวผูเ้ สพ ทาใหต้ อ้ ง
เสัียเงัินทองทรัพยัสัินไปกับยาเสพตัิดโดยไมัจัาเปั็น
เสัียคัาใชั้จัายเพัืัอมาดัูแลอาการเจั็บปัวยทีัเกัิดขั้นจาก ยาเสพ
ตดิ ทาใหค้ รอบครวเสียชอื่ เสยี ง เกดิ ความไมเขา้ ใจกน ทาให้ครอบครวแตกแยกได้

ตอ่ ชุมชน ด้วยภาวะการตดิ ยาเสพตดิ ทาให้ตอ้ งใชอ้ ยางตอเนื่อง หากผเู้ สพผตู้ ดิ ไมมีเงนิ มากพอทีจ่ ะซ้ือยา

เสพตดิ ไดอ้ ยางตอเนื่องก็อาจสงผลใหเ้ กดิ ปญหาการลกขโมย ความไมปลอดภยตอทรพยสนิ ในชุมชน และเมื่อ
ฤทธยิ์ าสงผลทาใหเ้ กดิ อาการทางจติ และประสาท กอ็ าจสงผลตอความไมปลอดภยในรางกายและชีวติ ของคนใน

ชัุมชนได้ ดังนั้น จากผูั้เสพผูั้ตัิดเพัียงแค 1 คน กั็อาจสังผลตัอชัุมชนได้

หากชัุมชนนั้นขาดการเฝั้าระวังและ ป้ องกนภยยาเสพตดิ ทดี่ ีพอ

ตวั ยำทคี่ วรระวังั ยำเสพตดิ มัมี ำกมำยกวัำ่ รอ้ ยชนดิ แตย่ ำเสพตดิ ทคี่ วรระวังั ทััี ส่ ำคัญั มดี งน้ี

ยำบำ้ ออกฤทธกิ์ ระตุ้นประสาท ระยะแรกทาใหร้ างกายตนื่ ตว ใจส่น หวใจเต้นเร็ว แตเมือ่ หมดฤทธยิ์ า

จะรูั้ สั กอั อน เพลัี ยทั าใหั้ การตั ดสัิ น ใจชั้ าและผัิ ดพ ลาด

ถั้าใชั้ ในปรัิมาณมากอยัางตัอเนืัองจะทัาใหั้สมองเสืัอม เกิดอาการประสาทหลอน

เห็นภาพลวงตา หวาดระแวง คลมุ้ คล่ง เสียสติ เป็ นบา้ อาจทารา้ ยตนเองและผูอ้ ืน่ ได้
ไอซ์ ออกฤทธกิ์ ระตุน้ ระบบประสาทอยางรุนแรงทาใหห้ งุดหงดิ กระวนกระวาย อารมณรุนแรง กา้ วรา้ ว
หวาดระแวง เพ้อ คล่ง กลวคนทารา้ ย รมิ ฝีปากแหง้ รางกายทรุดโทรม ใบหนา้ แกกวาวย เป็ นโรคในชองปาก
ฟันผัุ ฟนดา และมัีบาดแผลตามใบหนั้าและรางกายเนือ่ งจากผวิ แหง้ เสีย ไมได้ทาใหผ้ อม ขาว สวยแตอยางใด

กญั ชำ เบื้องต้นมีฤทธิก์ ระตุน้ ประสาท ทาให้ตนื่ เตน้ ชางพูด และหวเราะตลอดเวลา ตอมาจะกด

ประสาททาใหเ้ ซอื่ งซม หากเสพเขา้ ไปในปรมิ าณมากๆ จะหลอนประสาททาใหห้ แู วว ความคดิ สบสน ควบคมุ

ตวเองไมได้
สำรระเหย ออกฤทธิก์ ดระบบประสาท พบในกาว แลคเกอร ทนิ เนอร นา้ มนเบนซนิ ยาล้างเลบ็
น้ามนผสมสี น้ามนกา๊ ด สีกระป๋ องสาหรบพน โทษเฉียบพลนหลงสดู ดม อาจหมดสตหิ รือกดศูนยการหายใจ

ทาให้ตายได้ และหากสูดดมติดตอเป็ นเวลานาน ทาให้เสื่อมสมรรถภาพ พูดไมชด มือสน่ แขนขาส่น

เดนิ ไมตรงทาง สมองเสอื่ ม

ชุมชนปลอดภัยั เรัิ ม่ ตน้ จำกพลงั ในชมุ ชน

11

พลงชุมชน คือ พลงสาคญทจี่ ะหยุดยง้ ปญหายาเสพตดิ ซง่ ตอ้ งเรมิ่ ตน้ ดว้ ยความเชือ่ ม่น 4 ประการ ดงนี้

12

1) ปญหายาเสพตดิ ไมสามารถแกด้ ว้ ยการปราบปรามอยางเดยี ว ตอ้ งควบคูทง้ การป้ องกน เฝ้ าระวง
บาบดรกษา

2) เมัื อตั้องแกั้ปัญหาหลายดั้าน
จังไมัมัีใครสามารถแกั้ไขปัญหายาเสพตัิดไดั้โดยลัาพังทัุกภาคสัวนตั้อง
ชัวยก
น 3) ไมมัีใครรจู้ ักปญหาได้ดีเทากับคนในหมบู า้ น/ชัุมชนเอง
4) ไมตอ้ งรอใหใ้ ครมาเรมิ่ หมบู า้ น/ชมุ ชนตอ้ งเรมิ่ ดว้ ยตนเองกอน
“ชุมชนทาได้ ด้วยพลงชุมชน”

ภัยั พนนั ออนไลน์

การพนันรวมถังโรคตัิดพนัน เปั็นปัญหาสัุขภาพ สังผลกระทบตัอผูั้เลัน ครอบครัว
และชัุมชน จากการ สารวจสถานการณเดก็ ไทยกบภยออนไลน ประจาปี 2563
พบการพนนซุกซอนอยใู นโลกออนไลน เพม่ิ โอกาสให้ เด็กและเยาวชนเขา้ ถงไดง้ าย

สถานการณการระบาดของไวรสโควดิ -19 ทาใหผ้ ูค้ นไมวาวยเรยี นหรือวยทางาน ตอ้ งอยบู า้ นนานนบ
เดือนในชวง ล็อกดาวน ประกอบกบสภาพเศรษฐกจิ ทซี่ บเซาอยางมากจากผลกระทบ ของโรคระบาด กลายเป็ น
ชัองทางใหบ้ รรดา เวั็บไซตัการพนันออนไลนั สามารถโฆษณาชักชวนโดยใช้ถ้อยคาทัีัเลันกบความ
รูั้สกทไี่ มมน่ คง อาทิ มเี งนิ ใช้ชวงโควดิ , หาเงินคาเทอม, ลงทุนงายไดเ้ งนิ ไว เป็ นตน้
ขอ้ มูลจากสถาบนยวุ ทศนแหงประเทศไทย

พบวา การระบาดของโควดิ -19 แมธ้ รุ กจิ หลายอยางจะซบเซา แตธรุ กจิ พนนออนไลนกลบตรงกนขา้ ม
เวั็บพนันออนไลนัผัุดเปั็นดอกเหั็ดเพัิัมขั้นเกัือบ 1 เทัาตัว รวมแลั้วมากถัง 440
เวั็บไซตัประชาสัมพันธัผัานสืัอ ออนไลนโดยเฉพาะการใช้บรรดาคนดงหรือผมู้ ีอทิ ธิพลทางความคดิ
(เน็ตไอดอลหรืออนิ ฟลูเอนเซอร) ทาใหเ้ ด็ก และเยาวชนตกเป็นเหยือ่ โดยใช้รูปแบบของ "เกมได้เงิน"
เป็ นกลยุทธหลอกลอ

สอดคลอ้ งกบผลสารวจ "สถานการณเด็กไทยกบภยออนไลน ประจาปี 2563" โดยศูนยประสานงาน
ขบเคลื่อนการสงเสริมและปกป้ องคุม้ ครองเด็กและเยาวชนในการใชส้ ื่อออนไลน (COPAT) ภายใต้ กรมกิจการ
เด็กและเยาวชน รวมกบ มูลนิธอิ นิ เทอรเน็ตรวมพฒนาไทย โดยกลุมตวอยางเป็นเด็กและเยาวชนอายุ 12-18 ปี
พบวา เลนเกมออนไลน 3-10 ช่วโมงตอวน มากถงรอ้ ยละ 30 รองลงมา เลนเกมออนไลน 1-2 ช่วโมงตอวน
แตัทีัสัาคัญคัือรั้อยละ 10 ระบัุวัา มัีการพนันในเกมทีัเลัน
จังเหั็นไดั้วัาการพนันซัุกซัอนอยูัในโลกออนไลน เพัิัม โอกาสใหเ้ ด็กและเยาวชนเข้าถังได้งาย

จากสถานการณทีเ่ กิดขน้ มลู นิธสิ าธารณสุขแหงชาติ (มสช.) จงรวมกบภาคเี ครือขาย 32 องคกร วาง
แนวทางความรวมมือในการปกป้ องเด็กและเยาวชนจากภยออนไลน ทีน่ าไปสูการขยายผลในการป้ องกนและลด
ผลกระทบจากภัยออนไลนัอยัางเปั็นระบบ ซังหนังในปัญหาสัาคัญคัือ การพนันออนไลน
ทีัมัีการเกั็บขั้อมัูลพบวัา เวั็บไซตหรัือเนื้อหาทีัผดิ กฎหมายเป็ นอันตรายทีัเด็กเขา้ ถังมากที่สัุด
มีเรื่องการพนนเป็ นอันดบ 2 หรัือรอ้ ยละ 22 โดย พงศัธร จันทรัศมี ผูั้จัดการโครงการ มสช.
มองวัา ความนัากลัวของธัุรกัิจพนันออนไลนันั้นอยัู ทีัการสัง โฆษณากระตนุ้

"จดโปรโมช่นดงดูดใจพรอ้ มกบทาให้การเลนพนนงาย ยงิ่ ขน้ ดว้ ยการผกู บญชี โดยเฉพาะการพนนฟุตบอล
ทมี่ ลู คาการแทงบอลในเทศกาลสาคญสูงหลายสบิ ลา้ นบาท แมว้ าจะ ดาเนินการปิดเวบ็ ไซตไปแลว้ 200 เวบ็ ไซต
เมือ่ เดือนก.ค. 2563 ทผี่ านมา กย็ งไมอาจควบคมุ ได้ สงิ่ สาคญที่ควรทาควบคูการ ปราบปราม คอื การใหค้ วามรู้
เรืัองวัิกฤตัิสัุขภาพจากพนันออนไลน

13

ชวนใหั้สังคมเหั็นภาพรวมวัาการพนันมัีผลตัอสัุขภาวะของเดั็กและเยาวชน
ไมใชแคเรื่องผดิ กฎหมาย แตกระทบวัิธัีคดิ สุขภาพจติ การเรียน แม้แตการดาเนินชีวัิตประจาวน" พงศธร
กลาว

14

ผจู้ ดการโครงการ มสช. กลาวตอไปวา "ปญหาการพนนและพนนออนไลนเกีย่ วขอ้ งกบสงคมโดยตรง

ดังนั้นควรผลักดัน ปัญหาการพนันใหั้อยัู ในระดับเดัียวกับยาเสพตัิด" เพราะ

การพนันสังผลตัอสัุขภาพคลั้ายกับ การใชส้ ารเสพตดิ เรียกกนวา "โรคตดิ พนน (Gambling Addict)"
ซง่ กอให้เกดิ โรคจติ เวชและมผี ลตออตราการฆา
ตัวตายทีัมัีแนวโนั้มเพัิัมสัูงขั้น

สังผลกระทบตัอครอบครัว แมั้กระทังการทัางาน โดยเฉพาะคนทีัทัางานดั้านบัญชัี

หรือดแู ลการเงิน หากมปี ญหาตดิ การพนนจะไปเพ่ิมความเสีย่ งกบบรษิ ทได้

ทง้ นี้ "การทีัเดั็กและเยาวชนเลันการพนัน สัวนหน่งมาจากคนในครอบครัวชอบเลันการพนัน

การพนันอยู ในสายเลือด จงไมใชคาเปรียบเทียบ แตเป็นเรื่องจรงิ "

จงต้องอาศยการจดการสภาพแวดลอ้ มช้ีแนะใหเ้ ยาวชนรู้ ถงอนตรายของการ เลนพนน
เกิดขน้ เฉพาะบางชวง
ทีส่ าคญอยาปลอยให้นโยบายการปราบปรามการพนน แต

ตอ้ งเพม่ิ บุคลากรในการประสานทางานอยางเป็ นระบบ ดา้ นคณะรฐมนตรีและภาคสงคมควรตระหนกถงเรื่องนี้

อยางจรงิ จัง และต้องจดสรรงบประมาณอยางเพัียงพอ เพัืัอใหเ้ กดิ การผลกดนแกป้ ญหาในระยะยาว

สัวนแนวทางแกั้ไขปัญหาการพนันและการพนันออนไลน ในระยะยาว มสช.

ซังทัางานรัวมกับทั้ง ศัูนย ข้อมูลนโยบายสาธารณะ การลดปญหาจากการพนน

สานกงานกองทุนสนบสนุนการ สรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) และ กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข ผาน Health

Policy Brief เรือ่ งการจดการและรบมือกบปญหา ผลกระทบทางสุขภาพจากพนัน มีขั้อเสนอวัา

ตั้องยกระดับปญหาผลกระทบทางสุขภาพจากการพนนใหั้เป็ นวาระ แหงชาติ

การพนนรวมถงโรคตดิ พนนเป็นประเด็นปญหาสขุ ภาพสาคญทมี่ ีผลกระทบตอผเู้ ลน ครอบครว ชุมชน

รวมถงเศรษฐกจิ ภาพรวมของประเทศ ดงน้น การเขา้ ใจธรรมชาตขิ องภยอนตรายจากพนน ประชากรกลุมเสยี่ ง

การผลกดันนโยบายทีช่ ัวยสนับสนัุนผัูั้ปฏัิบัตัิงาน ดา้ นการบัาบัดรกษา

คัุ ้มครองเดั็กและเยาวชน รวมถังการทัาให้ ผเู้ ลนพนนเกิดการ "เลนอยางรวมรบผดิ ชอบ"
จะเป็นทางไขปญหาการพนนและการพนนออนไลนในสงคมไทยให้ ดีขน้ ได้

สัาหรับสถานการณัการพนนออนไลนั

ตัวเลขทัีัคาดการณักันไวั้อยัู ในวงเงัินระดบหลายแสนลา้ นบาท และ
ตวเลขนกเสีย่ งดวงหนา้ ใหมกเ็ พม่ิ ขน้ ทุกปีเชนกน เมือ่ เทียบกบปี 2560 ปจจุบนมผี ูเ้ ลนหน้าใหมเพมิ่ ขน้ กวา 2

ลั้านคน ดั้านหนีั้สัินจากการพนันกั็ทวัีคัูณจากปี 2560 ทีัขณะนั้นพบวัา

ผูั้เลันพนันมัีหนีั้สัินจากการพนัน ประมาณ 1.2 หมนื่ ลา้ นบาท เฉลยี่ คนละประมาณ 13,000

บาทตอคน

"โลกของการพนันนั้นเขั้างัายออกยาก" โดยเฉพาะการพนันทีัอยัู ในสังคมดัิจัิทัล

เลันงัาย ไดั้เงัินไวใน ชวงแรกก็อยากเลนตอ แตเมอื่ เลนเสียก็ยง่ิ เลนตอแบบถลาลกเพราะอยากไดเ้ งนิ คืน

คนทหี่ ลงเขา้ วงจรของนก พนันจงกลับตัวไดย้ าก
ทั้งนี้เมอื่ คนในครอบครวกลายเปั็นนักพนันก็จัาเปั็นตั้องใชั้การรักษาเชันเดียวกับยาเสพตัิด

โดยครอบครวเป็นหัวใจสาคญ มอบกาลงใจ ใหั้การยอมรบ และพาให้กา้ วออกมาจากโลกการพนน

15

บทที่ ๓
วธิ ดี ำเนนิ กำร

โครงการอบรมใหค้ วามรูเ้ รื่องคณุ ธรรม จรยิ ธรรม รูเ้ ทาทนยาเสพตดิ และภยพนนออนไลน เพือ่ ให้
กลุมเป้ าหมาย มคี วามรูค้ วามเขา้ ใจเรือ่ งคุณธรรม จริยธรรม รูเ้ ทาทนยาเสพตดิ และภยพนนออนไลน มที กษะใน
การปั้องกันภัยทีัเกัิดจากยาเสพตัิดและการพนันออนไลน
อัีกทั้งสามารถนัาความรูั้ไปประยัุกตัใชั้ในการดัาเนัิน ชัีวัิตได้

ขน้ ที่ ๑ ขน้ การเตรียมการ
๑.๑ สารวจสภาพ ปญหาและความตอ้ งการของกลุมเป้ าหมาย

๑.๒ ประชุมวางแผนการดาเนนิ โครงการ
๑.๓ เขียนโครงการเพอื่ เสนอขออนุมตงิ บประมาณในการดาเนนิ โครงการ
1.4 ประสานงานผัูั้ทเี่ กัีัยวขอ้ ง/วัิทยากร

ขน้ ที่ ๒ ขน้ ดาเนินการ
ดาเนินการจดกจิ กรรมโครงการอบรมใหค้ วามรูเ้ รื่องคุณธรรม จรยิ ธรรม รูเ้ ทาทนยาเสพตดิ และ

ภยพนนออนไลน

ขน้ ที่ ๓ นิเทศตดิ ตามผล และรายงานผล / ประเมินผล
๓.๑ การนเิ ทศตดิ ตามผลการดาเนินโครงการ
๓.๒ การประเมนิ ผลและสรปุ ผลการดาเนินโครงการ
๓.๓ การรายงานและเผยแพรผลการดาเนนิ โครงการ

ดชั นชี วี้ ดั ผลสำเร็จของโครงกำร (Key Performance Indicator: KPI)

ตวชัีั้วัดความสาเรั็จ สอดคลอ้ งกับ วัิธัีการประเมนิ เครอื่ งมอื ทีใ่ ช้
มาตรฐาน กศน.ที่
แบบประเมัินความ
ผลผลัิต (outputs) รอ้ ยละ 100 ของ พัง พอใจ

กลุมเป้ าหมาย ประเมัินความพั
๑,๒,3 ง
ผัานกจิ กรรมการอบรมตาม
วตถปุ ระสงค พอใจของผเู้ ขา้ รวม

กจิ กรรม

ผลลพธ(outcomes) รอ้ ยละ 85 กลุมเป้ าหมาย

นกศักษาขัั้นพัืั้นฐาน

กศน.อัาเภอเมืองนราธัิวาส ๑,๒,3 ประเมัินความพั แบบประเมัินความ
มคี วามรคู้ วามเขา้ ใจเรือ่ งคณุ ธรรม จรยิ ธรรม พัง พอใจ
รูเ้ ทาทนยาเสพตดิ และภยพนนออนไลน มีทกษะ ง
พอใจของผเู้ ขา้ รวม
ในการป้ องกันภัยทีเ่ กิดจากยาเสพตดิ และการ
พนนออนไลน อีกทง้ สามารถนาความรไู้ ป กจิ กรรม

ประยุกตใช้ในการดาเนินชวี ัิตได้

16

สาหรบเกณฑการใหค้ ะแนนสาหรบแบบสอบถามในการสรุปผลการดาเนินงานของโครงการอบรมให้

ความรเู้ รือ่ งคุณธรรม จริยธรรม รูเ้ ทาทนยาเสพตดิ และภัยพนนออนไลนั

โดยแบงคาในการประเมินออกเป็ น 5

ระดบ ตามแบบของ ลเิ คริ ต (Likert’s five point rating scale) ดงน้ี
นา้ หนกคะแนน ๕ หมายถง มคี วามเห็นอยใู นระดบมากทีส่ ุด
น้าหนกคะแนน ๔ หมายถง มคี วามเหน็ อยูในระดบมาก

น้าหนกคะแนน ๓ หมายถง มีความเห็นอยใู นระดบปานกลาง

น้าหนกคะแนน ๒ หมายถง มคี วามเห็นอยูในระดบน้อย
นา้ หนกคะแนน ๑ หมายถง มีความเหน็ อยใู นระดบน้อยทีส่ ุด

ในสวนของการวเิ คราะหผลการปฏบิ ตงิ านโครงการอบรมให้ความรูเ้ รือ่ งคุณธรรม จริยธรรม รูเ้ ทาทนยา

เสพตัิดและภัยพนนออนไลนั

และระดับความคัิดเห็นของผูั้เขั้ารัวมโครงการถือวัาเป็ นคัาเฉลีัยของคะแนนที่

ไดจ้ ากการตอบแบบสอบถาม ทง้ น้ีผจู้ ดกิจกรรมได้กาหนดการวเิ คราะหตามแนวคดิ ของ เบสท (อา้ งถงใน พวง

รตน ทวีรตน, ๒๕๔๓ : ๓๐๓) ดงน้ี ควำมหมำย
คัำ่ เฉลย่ี

๑.๐๐ – ๑.๔๙ น้อยทีส่ ดุ
๑.๕๐ – ๒.๔๙ น้อย

๒.๕๐ – ๓.๔๙ ปานกลาง
๓.๕๐ – ๔.๔๙ มาก
๔.๕๐ – ๕.๐๐ มากทสี่ ดุ

17

บทท่ี ๔

ผลกำรศกึ ษำ

ผลการศกษาความพงพอใจของผเู้ ขา้ รวมโครงการอบรมให้ความรูเ้ รอื่ งคุณธรรม จรยิ ธรรม รูเ้ ทา
ทนยาเสพตดิ และภยพนนออนไลน โดยมผี ูเ้ ขา้ รวมโครงการจานวน 380 คน โดยแบงเป็ น 2 รุน รุนละ
190 คน ผูศ้ กษาแบงผลการศักษาออกเป็ น 2 สวน ดงน้ี

สว่ นท่ี 1 ข้อมลู ท่วไปเกีย่ วกบสถานภาพของผตู้ อบแบบสอบถาม
สว่ นท่ี 2 ข้อมูลเกี่ยวกบผลการศกษาระดบความพงพอใจของผูเ้ ขา้ รวมโครงการอบรมใหค้ วามรเู้ รือ่ ง

คัุณธรรม จรัิยธรรม รูั้เทัาทันยาเสพตัิดและภัยพนันออนไลน

ผลการศักษาในแตัละสัวนจะนัาเสนอขั้อมัูลใน รปู แบบตารางแจกแจงเป็ นคาเฉลีย่
และคารอ้ ยละจากขอ้ มูลทไี่ ดเ้ ป็นสาคญ ซง่ มีรายละเอียดของผลการศกษา ดงนี้

สว่ นท่ี 1 ขอ้ มลู ทว่ั ไปเกยี่ วกบั สถำนภำพของผตู้ อบแบบสอบถำม

ผตู้ อบแบบสอบถามในการศกษาในครง้ นี้ เป็ นนกศกษา กศน.อาเภอเมืองนราธวิ าส ในพนื้ ที่
อัาเภอเมืองนราธัิวาส ทีัเขั้ารัวมโครงการอบรมใหั้ความรูั้เรืัองคัุณธรรม จรยิ ธรรม
รูเ้ ทาทันยาเสพตัิดและภัยพนัน ออนไลน โดยใชค้ ารอ้ ยละดงปรากฏ ดงน้ี

รปู ภำพท่ี 1 จำนวนและรอ้ ยละของผเู้ ขำ้ รว่ มโครงกำรจำแนกตำมตำบล

จากรูปภาพที่ 1 กลุมเป้ าหมายทีเ่ ขา้ รวมโครงการทง้ หมด 380 คน แบงเป็ นตาบล 7 ตาบล ตาบลทีเ่ ขา้
รวมมากทีส่ ุดลาดบที่ 1 ตาบลบางนาค ตาบลกะลุวอ ตาบลกะลวุ อเหนือ และตาบลบางปอ คดิ เป็ นรอ้ ยละ 15.8

รองลงมา ตาบลโคกเคยี น คดิ เป็ นรอ้ ยละ 13.2 ตาบลมะนงตายอ คดิ เป็ นรอ้ ยละ 12.1 และ ตาบลลาภู
คดิ เป็ นรอ้ ยละ 11.6

18

รูปภำพที่ 2 จำนวนและรอ้ ยละของผูเ้ ขำ้ รว่ มโครงกำรจำแนกตำมตำบล ตำมเพศ ชว่ งอำยุ
ระดบั กำรศักึ ษำ และอำชพี

จากรูปภาพที่ 2 กลุมเป้ าหมายทีเ่ ขา้ รวมโครงการจาแนกเป็ นเพศหญงิ 200 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 52.6
และเพศชาย 180 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 47.4 ชวงอายุระหวาง 15 – 39 ปี จานวน 341 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ

89.7 และชวงอายุระหวาง 40 - 49 ปี จานวน 30 คน คดิ เป้ นรอ้ ยละ 7.9 และชวงอายรุ ะหวาง 50 – 59 ปี
จานวน 9 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 2.4 ระดบการศกษา แบงเป็ น ระดบมธยมศกษาตอนต้น จานวน 232 คน
คดิ เป็ นรอ้ ยละ 61.1 มธยมศกษาตอนปลาย จานวน 131 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 34.5 และระดบประถมศกษา
จานวน 17 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 4.5 อาชพี รบจา้ ง จานวน 200 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 52.6 อาชีพวางงาน
จานวน 85 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 22.4 อาชีพคา้ ขาย จานวน 47 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 12.4 อาชพี อนื่ ๆ
จานวน 33 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 8.7 และอาชพี เกษตรกร จานวน 15 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 3.9

19

รูปภำพที่ 3 จำนวนและรอ้ ยละของกำรถำ่ ยทอดควำมรูข้ องวัทิ ยำกร และกำรเปิดโอกำสใหม้ ัสี ัว่ นรว่ ม
และกำรซกั ถำม

จากรูปภาพที่ 3 จานวนและรอ้ ยละของการถายทอดความรขู้ องวทิ ยากรมคี วามชดเจน ระดบมาก
จานวน 211 คน คิดเป็ นร้อยละ 55.5 ระดบมากทสี่ ุด จานวน 120 คน คิดเป็ นร้อยละ 31.6
ระดบปานกลาง จานวน 45 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 11.8 และระดบนอ้ ย จานวน 4 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 1.1
ความสามารถในการอธิบายเนื้อหาของวิทยากร ระดบมาก จานวน 241 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 63.4
ระดบมากทีส่ ุด จานวน 89 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 23.4 ระดบปานกลาง จานวน 45 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 11.8
และระดบน้อย จานวน 8 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 2.1 วทิ ยากรมีเทคนิคในการถายทอด ใช้สือ่ ทีเ่ หมาะสม ระดบมาก
จานวน 222 คน คิดเป็ นร้อยละ 58.4 ระดบมากทสี่ ุด จานวน 102 คน คิดเป็ นร้อยละ 26.8
ระดบปานกลาง จานวน 50 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 13.2 และระดบน้อย จานวน 5 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 1.3 และ
วทิ ยากรเปิดโอกาสใหม้ ีสวนรวมและซกถาม ระดบมาก จานวน 230 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 60.5 ระดบมากทีส่ ุด
จานวน 93 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 24.5 ระดบปานกลาง จานวน 53 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 13.9 ระดบน้อย
จานวน 3 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 0.8 และระดบน้อยทีส่ ุด จานวน 1 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 0.3

20

รูปภำพท่ี 4 จำนวนและรอ้ ยละของเนอ้ื หำตรงกบั ควำมตอ้ งกำรของผูเ้ ขำ้ รบั กำรอบรม
เนััื อ้ หำมัปี ระโยชนต์ ัอ่ กำรนัำไปใชัใ้ นกำรจดั กำรเรยี นรู้
และ ควำมรคู้ วำมเขำ้ ใจ กอ่ นและหลงั กำรอบรม

จากรูปภาพที่ 4 จานวนและรอ้ ยละของเนื้อหาตรงกบความตอ้ งการของผเู้ ขา้ รบการอบรม ระดบมาก
จานวน 239 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 62.9 ระดบมากทสี่ ุด จานวน 87 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 22.9 ระดบปานกลาง
จานวน 50 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 13.2 และระดบน้อย จานวน 4 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 1.1 เนื้อหามีประโยชนตอ
การนาไปใชใ้ นการจดการเรยี นรูอ้ บรม ระดบมาก จานวน 237 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 62.4 ระดบมากทีส่ ุด
จานวน 90 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 23.7 ระดบปานกลาง จานวน 50 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 13.2 และระดบน้อย
จานวน 3 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 0.8 ความรคู้ วามเขา้ ใจ กอนการอบรม ระดบปานกลาง จานวน 190 คน คดิ เป็ น

รอ้ ยละ 50 ระดบมาก จานวน 134 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 35.3 ระดบมากทีส่ ุด จานวน 37 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ
9.7 ระดบน้อย จานวน 17 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 4.5 และระดบน้อยทีส่ ดุ จานวน 2 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 0.5
ความรูค้ วามเขา้ ใจ หลงการอบรมระดบมาก จานวน 259 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 68.2 ระดบมากทีส่ ุด จานวน
61 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 16.1 ระดบปานกลาง จานวน 56 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 14.7 ระดบน้อย จานวน 3 คน
คดิ เป็ นรอ้ ยละ 0.8 และระดบน้อยทสี่ ุด จานวน 1 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 0.3

21

รูปภำพท่ี 5 จำนวนและรอ้ ยละของระยะเวลำในกำรอบรมมคี วำมเหมำะสม กำรจดั กจิ กรรมเหมำะสมกบั
กลมุ่ เป้ ำหมำย และ วธิ กี ำรวดั ผล/ประเมนิ ผลเหมำะสมกบั วตั ถปุ ระสงค์

จากรูปภาพที่ 5 จานวนและรอ้ ยละของระยะเวลาในการอบรมมีความเหมาะสม ระดบมาก จานวน
263 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 69.2 ระดบปานกลาง จานวน 64 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 16.8 ระดบมากทีส่ ุด จานวน
50 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 13.2 และระดบน้อย จานวน 3 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 0.8 จานวนและรอ้ ยละของการจด
กจิ กรรมเหมาะสมกบกลุมเป้ าหมาย ระดบมาก จานวน 248 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 65.3 ระดบมากทีส่ ุด จานวน
65 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 17.1 ระดบปานกลาง จานวน 62 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 16.3 ระดบน้อย จานวน 4 คน
คดิ เป็ นรอ้ ยละ 1.1 และระดบน้อยทีส่ ดุ จานวน 1 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 0.3 และวธิ ีการวดผล/ประเมนิ ผล
เหมาะสมกบวตถุประสงค ระดบมาก จานวน 253 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 66.6 ระดบมากทีส่ ดุ จานวน 63 คน
คดิ เป็ นรอ้ ยละ 16.6 ระดบปานกลาง จานวน 58 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 15.3 และระดบน้อย จานวน 6 คน
คดิ เป็ นรอ้ ยละ 1.6

22

รปู ภำพท่ี 6 จำนวนและรอ้ ยละของกำรสอ่ื สำร กำรสรำ้ งบรรยำกำศ เพอื่ ใหเ้ กดิ กำรเรยี นรู้ กำรบรกิ ำร กำร
ชว่ ยเหลอื และกำรแกป้ ญั หำ สถำนที่ วสั ดุ อุปกรณ์ และสง่ิ อำนวยควำมสะดวก

จากรูปภาพที่ 6 จานวนและรอ้ ยละการสือ่ สาร การสรา้ งบรรยากาศ เพอื่ ให้เกดิ การเรียนรู้ ระดบมาก
จานวน 257 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 67.6 ระดบมากทสี่ ุด จานวน 62 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 16.3 ระดบปานกลาง
จานวน 56 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 14.7 และระดบนอ้ ย จานวน 5 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 1.3 การบริการ
การชวยเหลือ และการแกป้ ญหา ระดบมาก จานวน 231 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 60.8 ระดบมากทีส่ ดุ จานวน
77 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 20.3 ระดบปานกลาง จานวน 70 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 18.4 และระดบน้อย จานวน
2 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 0.5 สถานที่ วสดุ อุปกรณ และสงิ่ อานวยความสะดวก ระดบมาก จานวน 245 คน
คดิ เป็ นรอ้ ยละ 64.5 ระดบมากทีส่ ุด จานวน 68 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 17.9 ระดบปานกลาง จานวน 62 คน
คดิ เป็ นรอ้ ยละ 16.3 และระดบน้อย จานวน 5 คน คดิ เป็ นรอ้ ยละ 1.3

23

บทท่ี ๕

บทสรุปผลการศกษาและขอ้ เสนอแนะ

จากการจดกจิ กรรมโครงการอบรมใหั้ความรเู้ รื่องคุณธรรม จรยิ ธรรม

รัูั้เทัาทนยาเสพตดิ และภัย
พนนออนไลน ได้จดทาขน้ มีวตถปุ ระสงคเพอื่ ให้กลุมเป้ าหมาย มีความรูค้ วามเขา้ ใจเรือ่ งคุณธรรม จริยธรรม

รูเ้ ทัาทันยาเสพตัิดและภัยพนันออนไลน

มัีทักษะในการปั้องกันภัยทีัเกัิดจากยาเสพตัิดและการพนันออนไลน อัีก

ทง้ สามารถนาความรไู้ ปประยุกตใชใ้ นการดาเนินชวี ิตได้ พบวา มผี ูเ้ ขา้ รวมอบรมจานวน 380 คน มีผูต้ อบแบบ

ประเมนิ ความพงพอใจหลงการอบรม จานวน 380 คน โดยเป็ นเพศหญงิ คดิ เป็ นรอ้ ยละ 52.6 และเพศชาย

คดิ เป็ นรอ้ ยละ 47.4 สวนใหญ มีอายุระหวาง 15 – 35 ปี คดิ เป็ นรอ้ ยละ 89.7 มีความพงพอใจโดยภาพ

รวมอยูใน ระดบมาก

ขอ้ คดิ เห็น/ขอ้ เสนอแนะของผูเ้ ขา้ รวมการอบรม
๑. ควรเพิม่ ระยะเวลาในการฝกอบรม

๒. ควรมีการตดิ ตามและใหค้ าแนะนาเพม่ิ เตมิ หลงการผานการฝกอบรม
๓. ควรมีการดาเนินกจิ กรรมอยางตอเนื่องทุกภาคเรียน

24

บรรณำนุกรม

https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/1887395/
https://www.thapo.go.th/networknews/detail/142197/show.html

https://www.thaihealth.or.th/Content/53605-
%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%9E%E0%B8%99%E0%B8%B1
%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%A5
%E0%B8%99%E0%B9%8C%20%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8
%A4%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8
%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B0.html

25

ภำคผนวก

26

ภำพกจิ กรรม
โครงกำรอบรมใหค้ วำมรเู้ รอ่ื งคุณธรรม จรยิ ธรรม รเู้ ทำ่ ทนั ยำเสพตดิ และภยั พนนั ออนไลน์

รนุ่ ท่ี 1 วนั ที่ 13 มกรำคม 2565 และ รนุ่ ที่ 2 วนั ท่ี 14 มกรำคม 2565
ณ กศน.ตำบล ทง้ั 7 ตำบล

………………………………………………………………

27

ภำพกจิ กรรม
โครงกำรอบรมใหค้ วำมรเู้ รอ่ื งคุณธรรม จรยิ ธรรม รเู้ ทำ่ ทนั ยำเสพตดิ และภยั พนนั ออนไลน์

รนุ่ ท่ี 1 วนั ที่ 13 มกรำคม 2565 และ รนุ่ ท่ี 2 วนั ท่ี 14 มกรำคม 2565
ณ กศน.ตำบล ทง้ั 7 ตำบล

………………………………………………………………