Gökyüzü

2. Sayı 29.02.2024 GÖKYÜZÜÖzgeDuruAyçiçeği FanzinYazarı ve Tasarımcısı Sesli fanzin dergisi! @OzgeFanzinProjesi

“Gerçek müzeler, zamanın uzayadönüştürüIdüğü yerlerdir.” -OrhanPamuk

İÇİNDEKİLER ÇALINTI GERÇEK -ŞİİRCERES: CÜCE GEZEGEN ERİS: CÜCE GEZEGEN ARIZALI GÖREV -HİKAYEDRACO TAKIMYILDIZI HERAKLES (HERKÜL) PEGASUS TAKIMYILDIZI BELLEROPHONTES FARKLI MİLLETLER FAKAT İLKLER 1 3 4 9 10 11 12 15 16 @OzgeFanzinProjesi DÜNYANIN GERÇEK YÜZÜ! YILDIZDAN BİLEKLİK -ŞİİR19 20

Ceres: Cüce Gezegen eres,Mars ve Jüpiterarasında bulunanasteroid kuşağındayeralır ve bukuşaktaki enbüyük cisimdir. Aynı zamanda50yıl boyuncada9. gezegenolarak sınıflandırılmıştır. FakatIAUtarafından19 Eylül 2006'dacücegezegenolarak kabul edilmiştir.Ceres'ingezegen statüsünühak ettiğini destekleyen fikirler degüngeçtikçeartmaktadır. Ayrıca,Ceres'te beklenmedik miktardabuz bulunmaktadır. Yazan:ÖzgeDuruAyçiçeği C 1

azıaraştırmacılarCeres'in yüzeyininaltındaJüpiter'inayı Europa'dakine benzer sıvı sudan oluşangizli bir okyanus olduğunuortayaatmıştır. 2006'daUluslararasıAstronomi Birliği'ninyaptığıgezegen tanımınatam olarakuymadığı ve yörüngesini "temizleyemediği"içincüce gezegenolarak tanımlanıyor. AyrıcaCeres,asteroid kuşağındaki cisimlere kıyaslao kadar büyüktür ki kuşağın toplam kütlesinin%32'sine sahiptir. B 2

Eris: Cüce Gezegen Yazan:ÖzgeDuruAyçiçeği ris,KuiperKuşağı'nı çevreleyenDağınıkDisk'te bulunur veGüneş Ailesi'ninenbüyük cücegezegenidir. 2005'te keşfedilmiştir ve ilk adı"Xena"(Zeyna) dır.Keşfi vePlüton'dandahabüyük olması, Plüton'unöncekigezegenstatüsününyenidendeğerlendirilmesine yolaçmıştır.(Plüton'un2006 yılındaCüceGezegenkabul edildiğindendolayı çok daşaşırtmadı) Sonderece eliptik bir yörüngeye sahiptir, yüzeyi suve metanbuzuylakaplıgibigözükür. Şaşırtıcı derecede parlaktır. Satürn'ünenbüyük 6.uydusu Enceladus'tansonrabilinenenyansıtıcı yüzeye sahiptir. Eris,Plüton'dandahabüyük olmaklabirlikte dahaağırdır da. (Tahmini olarak%27 lik birfark vardır)Gök bilimcilerinEris'in kütlesinitahminedebilmesininsebebiuydusuDysnomia'dır.Keşfi şaşkınlığave birçok tartışmayanedenolanbudünyanınadını Yunanlarınuyumsuzluk tanrıçası olanEris'tenalması isabet olmuştur. E 3

İşlerinde en iyi olan iki astronot yıllardır bu göreve kendilerini adamışlardı. Çok uzun bir süredir bu günü bekliyorlardı, bu gün ve bu görev için eğitim alıyorlardı. Mars ve Jüpiter arasındaki kuşakta bulunan Ceres’e ve Kuiper Kuşağı’nda bulunan Eris cüce gezegenlerine yapılacak bu yolculuk insanlık tarihi için çok ama çok önemli bir adımdı, hatta Neil Armstrong’un Ay’ın yüzeyine attığı ilk adımları kadar önemliydi bu adım da! Farklı uzay mekikleriyle gidecek olan bu iki astronottan birisi Ceres’e, diğeri ise Eris’e gideceklerdi. Farklı uzay mekikleri, farklı fırlatma bölgelerindelerdi fakat bu yolculuk adına aynı disiplini göstermeleri gerekiyordu. İnsanlık tarihi boyunca yaşam adına pek çok mekan arayışında bulunduk. Eğer ki Dünya’nın durumu daha da kötüye gidecek olursa bu cüce gezegenlere soyumuzun tükenmemesi için önemli şahıslar götürebilirdi. ARIZALI GÖREV -HİKAYEARIZALI GÖREV -HİKAYEYAZAN: ÖZGE DURU AYÇİÇEĞİ SESLENDİRDİĞİM “ARIZALI GÖREV” HİKAYEMİ YOUTUBE KANALIMDAN DİNLEYEBİLİRSİNİZ! @OzgeFanzinProjesi 4

“İşlerinde uzman olan iki astronotumuzun Dünyadan ayrılması için son dakikalar!” dedi haber spikerlerinden biri. “2 Mart 2065 saat 19.00 da gerçekleştirilecek bu fırlatmayı uzun süredir bekliyoruz! Saatlerimiz tam olarak 18.55 ve halk inanılmaz derecede sabırsız!” dedi başka bir spiker. Fırlatma henüz gerçekleşmemişken arka planda bilim adamlarından biri diğer bir adamın kulağına son dakikalarda fısıldadı. “Gövde kısmında o malzemeyi kullanmamamız gerektiğini kaç defa dile getirdim biliyorsun değil mi? Eğer ki bir problem çıkarsa sorumlusu ben değilim bak, şahidimsin…” Yanındaki adamın yüzünden de çaresizlik okunuyordu gayet belirgin bir şekilde. Yüzünü buruşturarak bilim adamına dönüp geri fısıldadı. “Bilmez olur muyum, ben de karşıydım. Fakat yapacak bir şey yok, iş bizden çıktı artık. Biz yapılması gerekeni söyledik, elimizden geleni de yaptık. İçin rahat olsun, şahsen benim rahat.” Fırlatma gerçekleştiği sırada nefesler tutulmuştu… Evet, mekikler başarılı bir şekilde atmosfer dışına çıkmayı başarmıştı! Sevinç çığlıkları atan halk olabileceklerden tamamen habersizdi… Görevin 3. günündeydi iki astronotumuz da. Birbirleriyle iletişim kurmakta güçlük de çekmiyorlardı. Sık sık birbirlerine durum raporu vermek zorundaydılar. “Senin kaç günün kaldı?” dedi Ceres görevinde olan astronot. 5

“Benim sadece bir buçuk ayım var, teknoloji nasıl da gelişti… Buradan Eris’e sadece bir buçuk ay… Senin ne kadar kaldı, Ceres?” diye cevapladı Eris görevinde olan astronot. Görevlerinden ötürü lakapları Ceres ve Eris’ti. “Benim de yaklaşık bir ayım var. Bana da çok kısa bir süreymiş gibi geliyor. Umarım bir sorun çıkmaz, Eris. Bunun için ne kadar çok çabaladığımızı sen de biliyorsun.” dedi Ceres elindeki kalemle stresini saklamaya çalışmak için oynarken. Görevin 19. günündelerdi, işler Ceres için pek de yolunda değil gibiydi. “Hey Eris, sanırsam gövdenin arka parçalarından birinden bir ses geliyor…” dedi korkaraktan. “Ceres, öncelikle sakin ol. Ne gibi bir ses geliyor acaba?” diye sakinliğini korumaya çalışan Eris maalesef Ceres’in korkusunu dindirememişti. “Bilmiyorum Eris… Gıcırtıya benziyor, ama sürekli gelen bir ses de değil. Sadece asteroitlerden uzaklaşırken geminin yaptığı manevralardan sonra duyuyorum… Kontrol ettim, ama sorun dışarıdanmış gibi görünüyor. Şuan gemiyi durdurup bakamam, Eris. Kuşağa girmek üzereyim, asteroitler yavaştan kendilerini göstermeye başladılar bile… Durursam ayvayı yerim!” Eris şaşkınlıkla Ceres’e bakmaktan başka bir şey yapamadı. “Ceres, beni iyi dinle. Hemen Dünya’yla iletişim kur, durum raporunu ver. Başka bir çaresi yok… Belki onlar bir şekilde sana yardım ekibi yollarlar.” dedi Eris. Ceres ise çaresizlikle güldü. “Yardım ekibi mi? Neredeyse yirminci gündeyiz Eris…” 6

23. gün geldiğinde Ceres tamamıyla kuşağa giriş yapmıştı, Eris’in ise hala daha biraz da olsa yolu var gibi gözüküyordu. Ceres’in gövdeden duyduğu gıcırtı sesi iyice artmıştı, yardım ekibinin gelme olasılığı da yoktu. Yardıma gelecek mekiği tasarlayıp, inşa edip oraya kadar gidecek birini bulana kadar hem Ceres hem de Eris görevlerini onar defa tamamlarlardı. “Hey Ceres… Korkarak söylüyorum ki, o duyduğun sesleri ben de duymaya başladım… Fakat benim arka taraflardan değil de daha baş kısımlardan duyuluyor. Haklıymışsın, ses kesinlikle dışarıdan geliyor. Ben henüz Kuiper Kuşağı’na girmedim. Birazdan durup sorun neymiş bakacağım.” dedi Eris. Ceres başıyla onaylayarak Eris’in onu sakinleştirmeye çalışması gibi o da Eris’i sakinleştirmek için dil döktü durdu. Eris geminin dışına, baş kısımlara doğru kendisinden büyük ihtimalle 2 kat daha ağır olan astronot kıyafetiyle ulaştı ve sorunun ne olduğunu buldu. Gövdedeki malzeme gevşemişti, ne kadar daha dayanırdı bilemiyordu. Böyle bir hatanın nasıl olabileceğine akıl sır erdiremiyorken bir kez daha eliyle gevşemiş kısmı yokladı. Yoklamasıyla birlikte geminin ön kısmının havaya uçması bir oldu… Eris görevi yarım kalmıştı. Eris’in astronotu o teknik arıza yüzünden hayatını oracıkta kaybetmişti. Ceres günlerce Eris’e ulaşmaya çalıştı. Defalarca kez denedi, ama nafile. Dünya’yla kurduğu iletişimden almıştı Eris görevinin mekiğinin patladığı bilgisini. 7

Aradan bir ay geçmişti. Ceres başarıyla Ceres’e varmayı başarmıştı. Sonunun Eris gibi olmasını istemediğinden gemiden ayrılmadı, Ceres’in yüzeyinden alacağı örneği geminin uzaktan kontrol edilebilen ekipmanlarıyla alabilmişti. “Şu kadar düzeneği kuruyorsunuz da bir gövde parçasında mı ucuza kaçıyorsunuz! Saçmalık!” diye kendi kendine konuşup duruyordu Ceres’in astronotu. Yolculuk toplamda iki ay sürmüştü, sağ salim Dünyaya inebilmişti Ceres gemisi. Herkesin aklında tek bir soru vardı, Eris’e olan neden Ceres’e olmamıştı? Ceres gemisinden gelen gıcırtılar çok daha öncesinde başlamıştı halbuki. Ceres’in astronotu tüm olan biteni basına açıkladı, hiç de utanmadı bu rezaleti açıklarken. “Ceres görevi de Eris görevi de çok önemli bir yere sahipti tabii, fakat Kuiper Kuşağı her zaman Asteroid Kuşağı’ndan daha büyük bir adımdı hepimiz için. Kuşağa Eris’ten önce girmemiş olsaydım ve geminin dışına çıkıp da arızayı yoklamış olsaydım belki benim de sonum Eris gibi olacaktı… Diyeceğim şu ki, bu görevin asıl amacı Dünya’nın yaşam koşulları kötüye giderse Dünya dışında başka bir yer bulup Dünya’daki bazı seçkin insanları oraya götürmek olacaktı. Sizden tek ricam şudur, bu görevdeki o malzemeye kim izin verdiyse lütfen yarın bir gün ne Ceres’e ne de Eris’e gitsin!” 8

DRACO TAKIMYILDIZI raco yadabir diğeradıylaEjderha takımyıldızı,Büyükayı(UrsaMajor) veKüçükayı(UrsaMinor) çevresinde konumlanmış modern88 takımyıldızındanbiridir.Mitolojik yarı tanrı Herakles'inyerinegetirmesi gerekli olanonikigörevindenbiri olarak savaştığı ejderhayıtemsil eder. Draco'nunenparlak yıldızı, dünyadan yaklaşık 150ışık yılıuzaklıktaolan turuncudev Etamin'dir.(Gamma Draconis). DRACO TAKIMYILDIZI YAZAN: ÖZGE DURU AYÇİÇEĞİ D 9

Herakles (Herkül) Yazan:ÖzgeDuruAyçiçeği Herakles dahaçokRoma Mitolojisindeki Herküladıyla tanınır. Yetenekli bir dövüşçü olması ve kıvrak zekasındanötürü saygı duyulanbirisi olmuştur,aynı zamanda mitsel bir savaşçıdan ölümsüz birtanrıyada dönüşmüştür. Zeus ve ölümlü Alcmene'nin(Zeus'un Alcmene'ninkocası kılığına girmesindenötürüdoğan) çocuğudur.Buyüzdende Zeus'un karısı Hera, Herakles'tennefret etmektedir. Hera'nındelirttiği Herakles çocuklarını öldürür ve bu davranışınınkefaretini ödemek adına Nemesis ona12adetgörev verir. Bugörevlerinanılmaz derecede zordur,fakat Herakles bukahramanlıkları yaparsaruhu arınacak ve ölümsüzlüğe kavuşacaktır. Bu12görevinarasındasonuncu görev, enkorkuncuve enzor olanı denilebilirdi. Herakles'in cehennemegitmesi veüç başlı köpekKerberos'uöldürmesi gerekiyordu. Fakat Herakles, Kerberos'uetkisizhale getirmedenönceamcası Hades'tenizinalması gerekiyordu. Hades'inise tek bir şartı vardı, Herakles'insilah kullanması yasaktı. Herakles ise buüç başlı köpeği bir ejderhabaşı yardımıylayenmiştir.Buejderha da"Draco"takımyıldızınaadını verenejderhadır. 10

PEGASUS TAKIMYILDIZI PEGASUS TAKIMYILDIZI YAZAN: ÖZGE DURU AYÇİÇEĞİ ökyüzünde yolumuzubulurken, bazı işaretçi yıldızlardanve takımyıldızlardanyararlanırız. Bunlardanbiri dePegasus’un(KanatlıAt Takımyıldızı)gövdesini oluşturanBüyükKare’dir. ButakımyıldızıKanatlıat’ınAlphretz yıldızını paylaştığıAndromeda’nınyanındabulunur.Bu yıldızatınenparlak diğerüç yıldızıylabirlikte KanatlıatBüyükKaresi’ni oluşturur.Pegasus (Kanatlıat)gökyüzündeki enbüyük takımyıldızlardanbiri olsada,aslındaçıplak gözlegörülenaz sayıdayıldızı içerenhayli boş bir alanı kaplar.Pegasus, Yunan mitolojisinde gorgonMedusa'nınkanındandoğan, sonrasındakahramanBellerophontes'inbindiği kanatlı birattır. G 11

Bellerophontes Yazan: Özge Duru Ayçiçeği ellerophontes,KorintKralıGlaukus ile Eurynome'ninoğludur.BirgünkardeşiDeliades ile ormandaavlanırkenkazarakardeşini öldürür.BununsonucundadaTirynis'e sürülür. Bellerophontes,KralProitos vegüzel eşiKraliçe Anteia'nınyönettiği şehre sürülmüştürfakat KraliçeAnteiaBellerophontes'eaşık olur. Kraliçe,Bellerophontes'inonureddetmesine katlanamaz vehakkındayalanyanlış iftiralar yayar. Tüm bunları duyanKralGlaukus, Bellerophontes'i eline tutuşturduğubirnotla Likyakralı olankayınbabası lobates'egönderir. B 12

Şok içerisindene yapacağını bilemeyenlobates herne kadarBellerophontes'i oracıkta öldürmek istese de misafir olarakağırladığı bir soyluyuöldürmenininsanlar ve tanrılar tarafındananlayışlakarşılanmayacağının farkındadır. Tanrılarınöfkesini çekmektense çözümünasıl olsayapamayacağını ve ölümüne sebep olacağını düşündüğügörevler vermekte bulur.OndanLikyaşehrine lanet olan Khimairaadındaki(ağzındanateşler çıkaran aslanve keçi karışımı ejder bir yaratık) yaratığı öldürmesini ister. Nottaise bunotugetirenkişinin öldürülmesigerektiği yazmaktadır,notugetirenkişi iseBellerophontes'inta kendisidir. Bellerophontes bir kahinegider.Kahinona beyaz kanatlıatPegasus'ubulmasını ve onu ehlileştirmesini, bununiçinde birgece AthenaTapınağı'ndauyumasıgerektiğini ve buşekilde başarılı olabileceğinianlatır. 13

Bellerophontes denilenleri yapar, ardındanTanrıçaAthenarüyasına girer ve şunları söyler: "UyanBellerophontes,uyan...Pegasus'u yakalayabilmeniçinsanaşugemigetirdim. Bunual; çünküancak bugemle oasi hayvanı yumuşatır ve sırtınabinebilirsin." SonrasındaBellerophontes, suiçmeye gelenkanatlıatPegasus'unağzınaaltın gemitaktığında,Pegasus onunemrine girer.Bellerophontes kurşunuçlu mızrağını alır veuçsuz bucaksızgökyüzünü delercesineKhimera'yıarar.Karşı karşıya geldiklerindeKhimeraağındanateş saçar ve tam o sıradaBellerophontes mızrağını fırlatır,ateşinetkisi sebebiyle kurşunerir. Boğazındanakarcasınaiç organlarını yakar, kül eder sonucundadavaratık ver altınagömülür. 14

Güneşten çaldığı parlaklık Kendinin bile değil Ama geceyi sevenler Aya aşık olmuş, güneşe değil Shorts şeklinde seslendirdiğim ‘Çalıntı Gerçek’ şiirimi Youtube kanalımdan dinleyebilirsiniz! @OzgeFanzinProjesi 15

FARKLI MİLLETLER FAKAT İLKLER YURİ GAGARİN Yuri Gagarin 12 Nisan 1961'de Vostok uzay aracıyla uzaya çıkarak Dünya yörüngesinde turunu tamamladı. Böylece uzaya çıkan ilk insan olmayı başarmış oldu ve bu başarısıyla birlikte uzay çağını başlattı. ALAN SHEPARD 5 Mayıs 1961'de Alan Shepard MercuryRedstone 3 programı ile 15 dakikalık bir yörünge altı yolculuğunu tamamlayarak uzaya çıkan ilk Amerikalı oldu. 16

Valentina Vladimirovna Tereşkova, emekli Sovyet kozmonotu ve siyasetçidir. Uzaya çıkan ilk kadın ve ilk sivildir. 16 Haziran 1963 yılında, Vostok 6 pilotluğu için 400'ü aşkın başvuru ve 5 finalist arasından birinci seçilmiştir. Uzayda, Dünya'nın yörüngesinde 48 tur atarak yaklaşık 3 gün geçirmiştir. VALENTİNA TEREŞKOVA LAYKA Layka, Dünya yörüngesine çıkan ilk hayvan olan Sovyet uzay köpeğidir. Moskova sokaklarından toplanan melez bir köpek olan Layka, 3 Kasım 1957 tarihinde fırlatılan Sputnik 2 uzay aracının yolcusu olarak seçilmiştir. 17

Neil Alden Armstrong (5 Ağustos 1930 - 25 Ağustos 2012) Ay yüzeyine adım atan ilk insan olarak tarihe geçmiş Amerikalı Deniz Kuvvetleri pilotu, astronot, uzay mühendisi, test pilotu ve üniversite profesörüdür. NEİL ARMSTRONG ALPER GEZERAVCI Alper Gezeravcı, Türk Hava Kuvvetleri’nde askerî pilot ve Türkiye Uzay Ajansı yönetim kurulu üyesidir. uzaya çıkan ilk Türk astronotumuzdur. 18

1957 1992 2015 DÜNYANIN GERÇEK YÜZÜ! ırlatılma sırasında yakıtı biten yakıt tankları roketin ana gövdesinden ayrılır. Bu parçalardan bazıları Dünya’ya düşer ve atmosferde sürtünerek yanar. Ancak bu roket parçalarından birçoğu da yörüngede kalır ve Dünya’nın etrafında dolanmaya devam eder. İşte ilk uyduların fırlatılmasından günümüze kadar yapılan tüm uzay yolculuklarının bir sonucu olarak; Dünya’nın alçak yörüngesinde kalan roket parçaları, kırık uydu parçaları, uydular, gerçekleştirilen testler ve patlamaların ardından kalan milyonlarca şarapnel parçasından oluşan bu yığının tümü uzay çöplüğüne dönüşür. F 19

Kimsesiz ışıklar, Tanınmamış topraklar. Sen seçeceksin hangisinin kayacağını, Takip edeceğin dileklerinmiş kayanlar. Bileğime bir yıldız taksam, Küçük, yıldızlı bir bilezik. Derine batabilir, bileğini kanatabilir, Korkma, sana ben buradayım diyormuş. Gözlerim yokmuş, Bayan Dünya çalmış. Batan yıldızlarımla yönümü buluyormuşum. Derime batabilir, bileğimi kanatabilir, Ama orada olduklarını biliyormuşum. YILDIZDAN BİLEKLİK -ŞİİRYAZAN. ÖZGE DURU AYÇİÇEĞİ Shorts olarak seslendirdiğim “Yıldızdan Bileklik” şiirimi Youtube kanalımdan dinleyebilirsiniz! @OzgeFanzinProjesi 20