8แผ่นดินไหว

ชุดกิจกรรมการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
รายวชิ าโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหสั วชิ า ว30104

ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 6

นางพชั รี คูณทอง
ตําแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ

ชุดที่ 8 แผ่นดินไหว

คำนำ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เร่ือง กระบวนการเปล่ียนแปลงภายในโลก
ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ 6 จัดทาขึ้นเพ่ือเป็นสื่อนวัตกรรมประกอบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
รายวิชาโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหัสวิชา ว30104 เพื่อให้ผู้เรียนใช้ประกอบกิจกรรมการ
เรียนการสอนและสามารถเรียนรู้ด้วยตนเอง นาไปใช้ในการเรียนการสอนซ่อมเสริมได้ หรือใช้ใน
การสอนแทนได้เป็นอย่างดี เพ่ือให้ผู้เรียนมีความรู้ ความเข้าใจและพัฒนาผลสัมฤทธ์ิทางการ
เรี ย น ของผู้ เรี ย น กลุ่ มส าร ะการ เรี ยน รู้ วิทย าศาส ตร์ เป็น น วัตกรร มที่ช่ว ยล ดบทบาทของครู
ตามแนวทางการปฏิรูปการเรียนรู้ท่ียึดผู้เรียนเป็นสาคัญ เป็นกิจกรรม การเรียนรู้ท่ีส่งเสริมให้
ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง ทาเป็น คิดเป็น แก้ปัญหาได้ สามารถพัฒนาตนเอง ได้เต็ม
ตามศกั ยภาพ ซง่ึ สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช 2551 (ฉบับ
ปรับปรุง พ.ศ.2560) ท่ีมุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้รับการพัฒนาทั้งด้านความรู้ กระบวนการคิด
กระบวนการสืบเสาะหาความรู้ การแก้ปัญหา ความสามารถในการส่ือสาร การตัดสินใจ การนา
ความรไู้ ปใช้ในชวี ติ ประจาวนั ตลอดจนส่งเสริมใหผ้ ูเ้ รยี นมีจิตวทิ ยาศาสตร์คุณธรรมและค่านยิ มท่ี
ถกู ต้องเหมาะสม

ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์นี้จะทาให้ผู้เรียน
มีความรู้ ความเข้าใจในเร่ืองโลกและการเปล่ียนแปลงของเปลือกโลกได้เป็นอย่างดี มีทักษะ
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และมผี ลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงข้ึน สามารถใชเ้ พ่ือศึกษาค้นคว้า
ด้วยตนเองเป็นส่ือท่ีมีประสิทธิภาพ สามารถอานวยประโยชน์ต่อการเรียนการสอนให้บรรลุ
วตั ถุประสงค์ของหลกั สูตรได้

พชั รี คูณทอง

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ ก

ชดุ ท่ี 8 แผน่ ดินไหว

สำรบัญ

เรอ่ื ง หนำ้
คำนำ ก
สำรบญั ข
คำชีแ้ จงเก่ียวกบั กำรใชช้ ดุ กจิ กรรมกำรเรยี นรู้วิทยำศำสตร์ ค
แผนภมู ิลำดบั ข้นั ตอนกำรใช้ชดุ กิจกรรมกำรเรียนรู้วทิ ยำศำสตร์ ง
คำช้ีแจงกำรใช้ชุดกจิ กรรมกำรเรียนรู้วิทยำศำสตรส์ ำหรับครู จ
คำชี้แจงกำรใช้ชดุ กิจกรรมกำรเรยี นรู้วิทยำศำสตร์สำหรับนกั เรยี น ช
1
สาระการเรยี นรู้ / มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชีว้ ัด 1
จุดประสงค์การเรยี นรู้ 2
แนวความคิดต่อเนือ่ ง 4
สาระสาคญั 5
แบบทดสอบก่อนเรยี น 8
บตั รเนื้อหา ชดุ ที่ 8 เรอ่ื ง แผน่ ดินไหว 26
บตั รกิจกรรมท่ี 8.1 เรือ่ ง กลไกการเกดิ แผน่ ดนิ ไหว 29
บตั รกิจกรรมที่ 8.2 ผังมโนทศั น์ เรือ่ ง แผน่ ดนิ ไหว 30
บัตรกจิ กรรมท่ี 8.3 ถอดบทเรียน เร่อื ง แผ่นดินไหว 31
แบบฝึกหดั เรื่อง แผ่นดินไหว 33
แบบทดสอบหลงั เรยี น 36
กระดาษคาตอบแบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลงั เรยี น
37
บรรณำนุกรม
47
ประวตั ิย่อผูจ้ ัดทำ

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ ข

ชุดที่ 8 แผ่นดนิ ไหว

คำช้แี จงเกยี่ วกับชุดกิจกรรมกำรเรยี นรู้วิทยำศำสตร์

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ท่ี 2 เรื่อง กระบวนการ
เปลี่ยนแปลงภายในโลก กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อใช้ประกอบการ
จัดการเรียนรู้ รายวิชาโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหัสวิชา ว30104 ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 6
โดยให้สอดคล้องตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง
พ.ศ. 2560) กระทรวงศึกษาธิการ หลักจิตวิทยาการเรียนรู้ ยึดแนวทางการฝกึ ทเ่ี หมาะสมกบั ระดับ
และวัย เพื่อให้นักเรียนเกิดความกระตือรือร้น มีความสุขในการทากิจกรรมการเรียนรู้ และเพ่ือ
ส่งเสริมเจตคติที่ดี นักเรียนจะได้พัฒนากระบวนการคิด กระบวนการตัดสินใจ กระบวนการ
แก้ปัญหา และสามารถนาความรู้ไปใช้ในชีวิตประจาวันได้ มุ่งเน้นพัฒนาผู้เรียนให้เกิดการเรียนรู้
เขา้ ใจหลกั การทางวิทยาศาสตร์ เกิดทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ วธิ สี ารวจตรวจสอบข้อมูล
การคิดแก้ปัญหา ตลอดจนการเสริมสร้างจิตวิทยาศาสตร์ ซ่ึงประกอบด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้
จานวน 9 ชุด ดังน้ี

ชุดท่ี 1 เร่ือง ขอ้ มูลในการศกึ ษาและแบง่ ชั้นโครงสรา้ งโลก
ชดุ ท่ี 2 เรอ่ื ง การแบ่งช้นั โครงสร้างโลก
ชุดที่ 3 เร่อื ง แนวคดิ ของทฤษฎที วปี เลือ่ นและหลกั ฐานสนับสนนุ
ชุดที่ 4 เรื่อง แนวคดิ ของทฤษฎกี ารแผข่ ยายพื้นสมุทรและหลักฐานสนบั สนุน
ชุดท่ี 5 เรอ่ื ง การแปรสณั ฐานของแผ่นธรณี
ชุดที่ 6 เรื่อง ธรณีสณั ฐานและโครงสร้างทางธรณีทเี่ กิดจากการเคล่ือนที่ของแผน่ ธรณี
ชดุ ท่ี 7 เรอ่ื ง ภูเขาไฟระเบดิ
ชุดท่ี 8 เรอ่ื ง แผ่นดนิ ไหว
ชดุ ท่ี 9 เร่อื ง สนึ ามิ
2. ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์น้ีเปน็ ชุดที่ 8 เร่ือง แผน่ ดินไหว ใชเ้ วลำ 2 ชว่ั โมง
3. ผ้ใู ช้ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์นีค้ วรศึกษาขน้ั ตอนการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
อย่างละเอียดก่อนใช้
ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ชุดน้ี จะมีประโยชน์ต่อ
นักเรียนและผู้สนใจท่ีจะนาไปใช้สอนและฝึกเด็กในปกครองในการพัฒนากระบวนการเรียนรู้
วทิ ยาศาสตรใ์ ห้มีคุณภาพมากยิง่ ขน้ึ ตอ่ ไป

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ ค

ชดุ ท่ี 8 แผ่นดนิ ไหว

แผนภมู ิลำดับขั้นตอนกำรใช้ชุดกจิ กรรมกำรเรียนรู้วทิ ยำศำสตร์

อา่ นคาชแี้ จงและคาแนะนาในการใช้ชดุ กจิ กรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์

ศกึ ษาตัวช้ีวดั และจุดประสงค์การเรียนรู้ เสรมิ พน้ื ฐำน
ทดสอบก่อนเรียน ผู้มีพืน้ ฐำนตำ่

ศึกษาชดุ กจิ กรรมการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ตามขั้นตอน

ประเมนิ ผลการจดั กิจกรรมการเรียนร้จู ากชดุ กิจกรรม

ไม่ผ่ำน ทดสอบหลังเรยี น
กำรทดสอบ

ผำ่ นกำรทดสอบ

ศกึ ษาชดุ กจิ กรรมการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์เรอื่ งต่อไป

แผนภมู ิลำดับขั้นตอนกำรเรียนโดยใชช้ ุดกจิ กรรมกำรเรียนร้วู ิทยำศำสตร์
ชดุ ท่ี 8 เรอ่ื ง แผน่ ดนิ ไหว

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ ง

ชดุ ที่ 8 แผ่นดินไหว

คำชแ้ี จงกำรใช้ชดุ กิจกรรมกำรเรียนรวู้ ทิ ยำศำสตรส์ ำหรบั ครู

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ท่ีครูผู้สอนได้ศึกษาต่อไปนี้คือ ชุดที่ 8 เร่ือง
แผ่นดินไหว ใช้เวลำในกำรทำกิจกรรม 2 ช่ัวโมง ซึ่งนักเรียนจะได้สารวจ สังเกตและรวบรวม
ข้อมูลมาสรุปเป็นองค์ความรู้ โดยใช้กระบวนการคิด กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการทาง
สังคม ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กระบวนการเผชิญสถานการณ์และแก้ปัญหา ผ่านทาง
กระบวนการกลุ่ม เพ่ือช่วยให้การดาเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้บรรลุจุดประสงค์และมี
ประสทิ ธิภาพ ครผู ูส้ อนควรดาเนนิ การดงั นี้

1. ครูผู้สอนต้องศึกษาและทาความเข้าใจเก่ียวกับคาชี้แจงการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
สาหรับครู และแผนการจัดการเรยี นรู้ เพือ่ ท่ีครูผู้สอนสามารถนาชุดกิจกรรมการเรียนรูไ้ ปใช้ในการ
จดั กจิ กรรมการเรยี นรไู้ ด้อย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ

2. ครผู สู้ อนเตรียมสอ่ื การเรียนการสอนใหพ้ รอ้ ม
3. ก่อนดาเนินการจัดกิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ครูต้องเตรียมชุดกิจกรรมการเรียนรู้ไว้
บนโต๊ะประจากลุ่มให้เรียบร้อยและเพียงพอกับนักเรียนในกลุ่มซ่ึงนักเรียนจะได้รับคนละ 1 ชุด
ยกเว้นสือ่ การสอนท่ีต้องใชร้ ่วมกัน
4. ครูต้องชี้แจงให้นักเรียนรู้เก่ียวกับบทบาทของนักเรียนในการใช้ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้
ดงั น้ี

4.1 ศึกษาบทบาทของนกั เรียนจากการปฏิบัติกิจกรรมให้เข้าใจก่อนการเรียนรู้โดยใช้
ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้

4.2 ปฏิบัติกิจกรรมตามลาดับข้ันตอน อ่านคาช้ีแจงจากใบกิจกรรม เพื่อจะได้ทราบ
ว่าจะปฏิบตั กิ จิ กรรมอะไร อยา่ งไร

4.3 นักเรียนต้องตั้งใจปฏิบัติกิจกรรมอย่างเต็มความสามารถ ต้องให้ความร่วมมือ
ชว่ ยเหลือซ่งึ กนั และกนั ไม่รบกวนผูอ้ ่นื และไมช่ ักชวนเพื่อนให้ออกนอกล่นู อกทาง

4.4 หลงั จากปฏิบตั ิกิจกรรมแลว้ นักเรียนจะต้องจัดเก็บอปุ กรณท์ ุกชนิ้ ใหเ้ รยี บรอ้ ย
4.5 เมอื่ มกี ารประเมนิ ผลนักเรยี นต้องปฏิบัติตนอย่างตงั้ ใจและรอบคอบ
5. การดาเนินการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้แบบวัฏจกั รการเรียนรู้ 7 ข้ัน (7E) แบ่งออกเป็น
7 ข้ันตอน ดังนี้
5.1 ขั้นท่ี 1 ขน้ั ตรวจสอบความรเู้ ดิม
5.2 ข้ันที่ 2 ขั้นสร้างความสนใจ
5.3 ข้นั ท่ี 3 ข้นั สารวจและค้นหา

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ จ

ชดุ ที่ 8 แผน่ ดินไหว
5.4 ขน้ั ที่ 4 ขน้ั อธิบายและลงข้อสรุป
5.5 ขั้นท่ี 5 ขนั้ ขยายความรู้
5.6 ขั้นท่ี 6 ขน้ั ประเมิน
5.7 ขั้นที่ 7 ขนั้ นาความรูไ้ ปใช้
6. ขณะที่นกั เรียนทุกกลุ่มปฏิบัติกิจกรรม ครูไม่ควรพูดเสียงดัง หากมีอะไรจะพูดต้องพูด
เปน็ รายกลุ่มหรือรายบุคคล ต้องไมร่ บกวนกจิ กรรมของนักเรยี นกล่มุ อน่ื
7. ครูผู้สอนต้องเดินดูการทางานของนักเรียนแต่ละกลุ่มอย่างใกล้ชิด หากมีนักเรียนคน
ใดหรอื กล่มุ ใดมีปัญหาควรเข้าไปใหค้ วามช่วยเหลอื จนปญั หานน้ั คลคี่ ลายลง
8. การสรุปผลท่ีไดจ้ ากกิจกรรมการเรียนรู้ควรเป็นกิจกรรมร่วมของนักเรียนทุกกลุ่มหรือ
ตัวแทนของกลมุ่ ร่วมกัน ครคู วรเปดิ โอกาสให้นกั เรียนแสดงออกให้มากทส่ี ุด
9. ประเมินผลการเรียนรูข้ องนกั เรยี น เพ่อื ตรวจสอบผลการเรียนร้ขู องนักเรยี น

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ ฉ

ชดุ ท่ี 8 แผ่นดินไหว

คำชี้แจงกำรใช้ชุดกิจกรรมกำรเรียนรวู้ ิทยำศำสตรส์ ำหรับนกั เรยี น

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ท่ีนักเรียนได้ศึกษาต่อไปนี้คือ ชุดที่ 8 เร่ือง
แผ่นดินไหว ซึ่งนักเรียนจะได้สารวจ สังเกต และรวบรวมข้อมูลมาสรุปเป็นองค์ความรู้ โดยใช้
กระบวนการคิด กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการทางสังคม ทักษะกระบวนการทาง
วิทยาศาสตร์ กระบวนการเผชิญสถานการณ์ และแก้ปัญหา ผ่านทางกระบวนการกลุ่ม เพื่อให้เกิด
ประโยชนส์ งู สดุ นักเรยี นควรปฏบิ ตั ิตามคาชีแ้ จง ดังต่อไปนี้

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชุดที่ 8 เร่ือง แผ่นดินไหว ใช้เวลำในกำร
ทำกจิ กรรม 2 ชั่วโมง

2. นักเรยี นทาแบบทดสอบก่อนเรยี น จานวน 10 ข้อ
3. นกั เรยี นทากิจกรรมเปน็ รายกลุม่ และศึกษาวธิ ดี าเนินกจิ กรรมใหเ้ ขา้ ใจ
4. นกั เรยี นปฏิบตั กิ จิ กรรมในชุดกิจกรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์
5. นกั เรียนทากจิ กรรมในชุดกจิ กรรมการเรยี นรใู้ หค้ รบ
6. นกั เรียนทาแบบทดสอบหลงั เรียน จานวน 10 ข้อ

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ ช

ชุดท่ี 8 แผน่ ดนิ ไหว

ชดุ ท่ี 8

แผ่นดนิ ไหว

สาระที่ 3 วิทยาศาสตร์โลกและอวกาศ

มาตรฐาน ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบและความสัมพันธ์ของระบบโลก กระบวนการ
เปล่ียนแปลงภายในโลก และบนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการ
เปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศและภูมิศาสตร์โลก รวมทั้งผลต่อสิ่งมีชีวิต
และสิง่ แวดล้อม

ตัวชวี้ ัด
ว 3.2 ม.6/5 อธิบายสาเหตุ กระบวนการเกิด ขนาดและความรุนแรง และผลจาก
แผน่ ดนิ ไหว รวมทง้ั สบื ค้นข้อมูลพ้ืนที่เสีย่ งภัย ออกแบบและนาเสนอแนว
ทางการเฝา้ ระวัง และการปฏบิ ัตติ นใหป้ ลอดภัย

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้สตู่ ัวช้ีวดั

1. อธบิ ายสาเหตุ กระบวนการเกิด ขนาดและความรนุ แรง และผลจากแผน่ ดินไหวได้ (K)
2. สบื คน้ และนาเสนอขอ้ มลู พื้นท่เี สย่ี งภัย และผลจากการเกดิ แผน่ ดนิ ไหวได้ (P)
3. สืบค้นขอ้ มลู ออกแบบและนาเสนอแนวทางการเฝ้าระวงั และการปฏิบตั ิตนใหป้ ลอดภัย
จากแผ่นดินไหวได้ (P)
4. ประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเกี่ยวกับแผ่นดินไหว ในการร่วมกิจกรรมการ
เรยี นการสอนและนาความรู้ไปใชใ้ นชวี ิตประจาวนั (A)

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครเู ช่ยี วชาญ 1

ชุดท่ี 8 แผน่ ดนิ ไหว

5. มีความสนใจใฝ่เรียนรู้หรืออยากรู้อยากเห็น ทางานร่วมกับผู้อ่ืนอย่างสร้างสรรค์ ยอมรับ
ความคิดเหน็ ของผู้อน่ื ได้ (A)

ลาดบั ความคิดตอ่ เน่ือง

ธรณพี บิ ตั ิภยั

ภูเขาไฟระเบิด แผ่นดินไหว และสึนามิ เป็นธรณีพิบัติภัยที่เกิดจากกระบวนการ
เปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยาแบบฉบั พลันและรนุ แรง ซ่ึงผลต่อส่งิ มชี ีวติ และสงิ่ แวดล้อม



ภูเขาไฟเกิดจากการแทรกดันของแมกมาข้ึนมาบนผิวโลกตามช่องว่างหรือรอย
แตกของเปลือกโลกโดยส่วนใหญ่จะมีตาแหน่งสัมพันธ์กับแนวรอยต่อของแผ่นธรณีเคล่ือนที่
เข้าหากันหรือแนวมุดตัวของแผ่นธรณี และยังมีภูเขาไฟท่ีเกิดข้ึนในบริเวณแผ่นธรณีแยกตัว
ภูเขาไฟในบางบริเวณอาจเกิดจากการแทรกดันของแมกมาจากจุดร้อนที่บริเวณกลางแผ่น
ธรณี



ภูเขาไฟระเบิดส่งผลต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อม ในบางคร้ังส่งผลกกระทบอย่าง
รุนแรงและเป็นบริเวณกว้าง ดังน้ันการสร้างระบบเตือนภัย และแนวการเฝ้าระวังและปฏิบัติ
ตนให้ปลอดภัยจากภูเขาไฟระเบิด จงึ มีความจา เปน็ อยา่ งยิง่



แผ่นดินไหวส่วนใหญ่เกิดจากเม่ือแผ่นธรณีเคล่ือนท่ีจะเกิดการเสยี ดสีและ/หรือชน
กันระหว่างแผ่นธรณีสองแผ่น หินจะสะสมพลังงานไว้จนกระท่ังเกิดการแตกหักและเคล่ือน
ตัวอย่างกระทันหัน และปลดปล่อยพลังงานออกมาในรูปของคล่ืนไหวสะเทือน ทาให้
พื้นผิวโลกเกิดการส่ันสะเทือน และอาจเกิดจากสาเหตุอ่ืนได้อีก เช่น ภูเขาไฟระเบิด
การทดลองระเบดิ นิวเคลียร์

เมื่อเกิดแผ่นดินไหวคลื่นไหวสะเทือนที่ถูกปลดปล่อยออกมาจะเคลื่อนที่จากศูนย์
เกิดแผ่นดินไหว ไปทุกทิศทุกทาง ทา ให้บริเวณต่าง ๆ ได้รับผลกระทบไม่เท่ากัน บริเวณบน
พื้นผิวโลกที่จะได้รับผลกระทบมากที่สุด คือ จุดเหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหว ซ่ึงเป็นจุดบน
พื้นผิวโลกทีอ่ ย่เู หนอื บรเิ วณศนู ย์เกิดของแผ่นดนิ ไหวภายในโลก



โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครเู ชยี่ วชาญ 2

ชุดท่ี 8 แผ่นดนิ ไหว

ปริมาณของพลังงานท่ีถูกปลดปล่อยออกมาในรูปของการส่ันสะเทือนที่ส่งผ่าน
มายังผวิ โลก สงั เกตไดจ้ ากค่าแอมพลจิ ูดของคลื่นแผ่นดินไหวทตี่ รวจวดั ได้ และนามาคานวณ
เป็นขนาดของแผ่นดินไหว ขนาดของแผ่นดินไหวรายงานโดยใช้มาตราริกเตอร์ และมาตรา
ขนาดโมเมนต์แผน่ ดินไหว



ผลของแผ่นดินไหวที่ทา ให้คนรู้สึกถึงการสั่นสะเทือน ลักษณะท่ีวัตถุหรืออาคาร
เสียหาย หรือสภาพภูมิประเทศเปล่ียนแปลง สามารถนา มาประเมินเป็นความรุนแรง
ของแผ่นดินไหว ความรุนแรงจะเกิดมากทีส่ ุดบริเวณใกล้เหนือศูนยเ์ กิดแผ่นดินไหวและลดลง
ตามระยะทางที่ห่างออกมา มาตราวัดความรุนแรงท่ีนิยมใช้ในปัจจุบัน คือ มาตราเมอร์คัลลี
ปรับปรุงใหม่



พ้นื ที่เส่ียงภัยแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นบนโลกส่วนใหญ่อยู่บริเวณแนวรอยต่อของแผ่น
ธรณี ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีหลายประเทศท่ีเป็นศูนย์เกิด
แผ่นดินไหวในบริเวณรอยต่อของแผ่นธรณี ทา ให้ประเทศไทยได้รับแรงส่ันสะเทือน
จากแผ่นดนิ ไหวทีเ่ กิดข้ึนจากบริเวณดังกล่าว



ประเทศไทยไม่ได้ตั้งอยู่บริเวณแนวรอยต่อของแผ่นธรณี แต่มีโอกาสเป็นศูนย์เกิด
แผ่นดิน ไหวไ ด้เนื่องจากการเค ลื่อนตัวของรอยเลื่อนมีพลังภายในประเทศ ท่ี มีการสะสม
พลังงานจากการเคลอื่ นที่ของแผน่ ธรณี



แผ่นดินไหวมีผลกระทบต่อการดา เนินชีวิตของมนุษย์ ดังน้ันเราควรศึกษาวิธีการ
ปฏิบัติตนทั้งการรับมือก่อนเกิด ระหว่างเกิด และหลังจากเกิดแผ่นดินไหว ให้เข้าใจ
และสามารถปฏิบตั ิตนได้อยา่ งถกู ต้อง



สึนามิมักจะเกิดขึ้นบริเวณชายฝ่ังโดยรอบของมหาสมุทรแปซิฟิกเน่ืองจากมีแนว
รอยต่อของแผ่นธรณเี ป็นทางยาวหรอื ทีร่ ู้จักกันในช่ือ วงแหวนไฟ ซึ่งเปน็ บรเิ วณทเ่ี กดิ การมุด
ตัวของแผ่นธรณีและทา ให้เกิดแผ่นดินไหวได้และอาจเกิดสึนามิถ้าเหตุการณ์แผ่นดินไหว
ดังกลา่ ว เกดิ การเล่ือนตัวของเปลอื กโลกในแนวดิง่



โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 3

ชุดท่ี 8 แผน่ ดนิ ไหว

สนึ ามิเป็นคลื่นท่ีมลี ักษณะเฉพาะตัวโดยในบริเวณท่ีความลึกของมหาสมุทรมาก ๆ
สึนามิจะมีความสูงคล่ืนน้อย แต่มีความยาวคล่ืนมากและเคลื่อนท่ีด้วยความเร็วสู ง
เมื่อเคลื่อนเข้าสู่บริเวณน้าต้ืน ความยาวคลื่นและความเร็วคลื่นจะลดลงแต่ความสูงคล่ืน
เพิ่มขน้ึ ทา ใหเ้ กดิ คลน่ื ขนาดใหญป่ ะทะเขา้ กับแผน่ ดนิ



สนึ ามิทา ให้มีผเู้ สียชีวิต บาดเจ็บ และสูญหายจานวนมาก นอกจากน้ียังทาให้เกิด
ความเสยี หายแก่ทรัพยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ้ ม รวมทงั้ ในด้านเศรษฐกจิ เป็นอยา่ งมาก



สึนามิเป็นภัยพิบัติท่ีไม่สามารถพยากรณ์ล่วงหน้าได้ ดังนั้นวิธีการป้องกัน
ความเสียหาย คือ การเฝ้าระวังและเตือนภัยก่อนท่ีสึนามิจะเคล่ือนที่มาถึงชายฝั่ง
กระบวนการเตือนภัยสึนามิประกอบด้วยขั้นตอนหลัก 3 ข้ัน คือ การตรวจวัดข้อมูล
การประมวลผลจากขอ้ มูลการประกาศเตือนภยั



สึนามิมีผลกระทบต่อการดา เนินชีวิตของมนุษย์ ดังน้ันเราควรศึกษาวิธีการปฏิบัติ
ตน ทั้งการรับมือก่อนเกิด ระหว่างเกิด และหลังจากเกิดสึนามิ ให้เข้าใจและสามารถปฏิบัติ
ตนไดอ้ ย่างถูกตอ้ ง

สาระสาคัญ

แผ่นดินไหว คือ การส่ันสะเทือนของแผ่นดินที่รับรู้ได้ ณ จุดใดจุดหน่ึงบนโลก เกิดจากการ
ปลดปล่อยพลังงานที่สะสมไว้ในเปลือกโลกออกมาในรูปของคล่ืนไหวสะเทือน ซึ่งมีสาเหตุจาก
กระบวนการในธรรมชาติ และกิจกรรมของมนุษย์ ส่งผลให้ส่ิงก่อสร้างเสียหาย เกิดอันตรายต่อชีวิต
และทรพั ย์สิน จึงตอ้ งศกึ ษาแนวทางในการเฝ้าระวัง และการปฏิบตั ติ นให้ปลอดภัย

แผ่นดินไหวเกิดจากการปลดปล่อยพลังงานท่ีสะสมไว้ของเปลือกโลกในรูปของคล่ืนไหว
สะเทือน แผ่นดินไหวมีขนาดและความรุนแรงแตกต่างกัน ทาลายทรัพย์สิน ศูนย์เกิดแผ่นดินไหวมัก
อยู่บริเวณรอยตอ่ ของแผน่ ธรณี และพื้นทภี่ ายใต้อิทธิพลของการเคลอื่ นของแผ่นธรณีทรี่ ะดับความลึก
ตา่ งกัน ให้บริเวณดังกล่าวเป็นพื้นท่ีเสี่ยงภัยแผ่นดินไหว ซงึ่ ส่งผลให้สิ่งก่อสร้างเสียหาย เกิดอันตราย
ตอ่ ชวี ติ และทรพั ยส์ นิ จึงต้องศกึ ษาแนวทางในการเฝา้ ระวงั และการปฏิบัติตนให้ปลอดภัย

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเช่ยี วชาญ 4

ชุดท่ี 8 แผ่นดนิ ไหว

แบบทดสอบกอ่ นเรียน ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 6
เรอ่ื ง แผน่ ดนิ ไหว

รายวชิ าโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหสั วิชา ว30104

คาชแ้ี จง 1. แบบทดสอบฉบบั นี้ จานวน 10 ขอ้ คะแนนเตม็ 10 คะแนน เวลาทใ่ี ช้ 10 นาที
2. จงเลอื กคาตอบที่ถกู ต้องทสี่ ุด แล้วเขยี นเครอ่ื งหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ

1. จดุ กาเนดิ การไหวสะเทอื นของแผ่นดนิ ไหว เรียกวา่ อะไร
ก. จุดศูนย์กลางการสะเทือนของแผน่ ดิน
ข. จดุ กาเนิดของแผ่นเปลือกโลก
ค. จุดศูนยก์ ลางแผน่ ดนิ ไหว
ง. ศูนยเ์ กิดแผ่นดินไหว

2. ศูนยเ์ กิดแผ่นดินไหว อยู่บริเวณใด
ก. ใต้เน้อื โลก
ข. ใตเ้ ปลอื กโลก
ค. แก่นโลกชัน้ ใน
ง. แกน่ โลกช้ันนอก

3. ตาแหนง่ บนผิวโลกท่ีอยู่เหนือศูนยเ์ กดิ แผ่นดนิ ไหว เรยี กว่าอะไร
ก. จดุ เหนอื ศูนยเ์ กดิ แผ่นดนิ ไหว
ข. จดุ เหนือศนู ย์กลางแผ่นดนิ ไหว
ค. จุดเหนอื ศนู ย์กาเนิดแผ่นเปลือกโลก
ง. จดุ เหนือศูนย์การส่ันสะเทือนของแผน่ ดนิ ไหว

4. ขอ้ ใดไมใ่ ชส่ าเหตขุ องการเกิดแผ่นดนิ ไหว
ก. แผ่นเปลือกโลกทรดุ ตวั หรือยุบตวั
ข. การเกดิ ภเู ขาไฟระเบิดอยา่ งรุนแรง
ค. การเคลอ่ื นทช่ี นกนั ของแผน่ เปลือกโลก
ง. แผ่นเปลือกโลกขยายตวั และหดตวั เท่ากัน

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเช่ียวชาญ 5

ชุดที่ 8 แผ่นดนิ ไหว

5. บรเิ วณใดท่ีเกิดแผ่นดินไหวที่รุนแรงและบ่อยคร้ังที่สุดในโลก
ก. แนวรอยต่อรอบมหาสมุทรแปซฟิ ิก
ข. แนวสนั เขากลางมหาสมุทรแอตแลนติก
ค. แนวเทือกเขาแอลป์ และเทอื กเขาหิมาลัย
ง. แนวสนั เขากลางมหาสมุทรอนิ เดีย และอารก์ ติก

6. การเคลอ่ื นท่ขี องเปลือกโลกตามแนวระหว่างรอยต่อของแผน่ ธรณภี าคมกี ารถา่ ยโอน
พลังงานศกั ย์ให้กบั ช้นั หนิ ในรปู ของเคล่ือนอะไร

ก. คลน่ื แสง
ข. คล่นื สั่นสะเทอื น
ค. คลื่นแผน่ ดินไหว
ง. คลื่นไหวสะเทือน

7. การเกดิ แผ่นดินไหวเกิดขน้ึ สว่ นใดของโครงสร้างโลก
ก. แก่นโลก
ข. ธรณภี าค
ค. ฐานธรณีภาค
ง. ช้นั โครงสร้างโลกท่มี หี นิ หลอมละลาย

8. แอมพลจิ ูดของคลนื่ ไหวสะเทอื นทีต่ รวจวดั ได้จากเคร่อื งตรวจวัดคลน่ื ไหวสะเทือน สามารถ
นาไปใช้ประโยชน์ในดา้ นใด

ก. คานวณขนาดของแผน่ ดนิ ไหว
ข. คานวณหาการเลื่อนตัวของรอยเลือ่ น
ค. คานวณหาความยาวของคล่นื แผน่ ดินไหว
ง. คานวณหาคาบอุบตั ิซา้ ของการเกิดแผ่นดินไหว

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเช่ียวชาญ 6

ชุดที่ 8 แผ่นดนิ ไหว
9. ข้อมลู ใดผดิ เก่ียวกับมาตราเมอรค์ ัลลี

ก. ขอ้ มลู ท่ีได้สามารถแสดงออกมาเปน็ แผนทีแ่ สดงระดบั ความเสยี หายได้
ข. เปน็ การเก็บข้อมลู จากความรสู้ ึกของคนที่อยูใ่ นเหตุการณแ์ ผน่ ดนิ ไหวเทา่ น้นั
ค. ระดบั ความเสียหายจะลดลงเม่ืออย่หู ่างจากจดุ เหนือศนู ย์เกิดแผน่ ดนิ ไหวมากขึน้
ง. การทาแผนทแ่ี สดงระดบั ความเสียหายจากแผน่ ดินไหวด้วยมาตราเมอร์คัลลจี ะทา
หลังจาก เกดิ แผ่นดนิ ไหวแล้ว
10. มาตราวัดความรุนแรงของแผ่นดนิ ไหวท่ีสารวจจากผลกระทบต่อมุนษยแ์ ละสิ่งปลูกสรา้ ง
คอื มาตราใด
ก. มาตราโมส์
ข. มาตรารกิ เตอร์
ค. มาตราเมอร์คัลลี
ง. มาตราขนาดโมเมนต์

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครเู ช่ยี วชาญ 7

ชุดที่ 8 แผ่นดนิ ไหว

บัตรเนอ้ื หา
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์

ชุดที่ 8 แผน่ ดนิ ไหว

แผ่นดินไหว เป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติท่ีเกิดจากการส่ันสะเทือนของพื้นดิน อันเน่ืองมาจาก
การปลดปล่อยพลงั งานเพ่อื ลดความเครียดท่ีสะสมไวภ้ ายในโลกออกมาเพื่อปรบั สมดลุ ของเปลอื กโลก
ให้คงที่ ปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์ยังไม่สามารถทานายเวลา สถานท่ี และความรุนแรงของแผ่นดินไหว
ทีจ่ ะเกิดขึ้นในอนาคตได้ ดังนั้นจึงควรศึกษา เรียนรู้ เพ่ือให้เข้าใจถึงกระบวนการเกิดของแผ่นดนิ ไหว
ที่แทจ้ รงิ เพ่อื เปน็ แนวทางในการลดความเสียหายทเี่ กดิ ขน้ึ

แผ่นดินไหว เป็นปรากฏการณ์ส่ันสะเทือนหรือการเขย่าของพ้ืนผิวโลก เพื่อปรับตัวให้อยู่ใน
สภาวะสมดุล ซึ่งแผ่นดินไหวสามารถก่อให้เกิดความเสียหายและภัยพิบัติต่อบ้านเมือง ท่ีอยู่อาศัย
สิ่งมีชีวิต ส่วนสาเหตุของการเกิดแผ่นดินไหวน้ันส่วนใหญ่เกิดจากธรรมชาติ โดยแผ่นดินไหวบาง
ลักษณะสามารถเกิดจากการกระทาของมนุษย์ได้ แต่มีความรุนแรงน้อยกว่าที่เกิดขึ้นเองจาก
ธรรมชาติ นกั ธรณวี ิทยาประมาณกันว่าในวันหนึ่ง ๆ จะเกิดแผน่ ดนิ ไหวประมาณ 1,000 ครั้ง ซึง่ สว่ น
ใหญจ่ ะเปน็ แผน่ ดนิ ไหวท่ีมกี ารสนั่ สะเทอื นเพยี งเบา ๆ เทา่ นนั้ คนท่ัวไปจะไมร่ ู้สึกถงึ แรงสัน่ สะเทือน

แผ่นดินไหวเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดจากการเคลื่อนท่ีของแผ่นเปลือกโลก (แนว
ระหว่างรอยต่อธรณีภาค) ทาให้เกิดการเคลื่อนตัวของช้ันหินขนาดใหญ่เล่ือน เคลื่อนที่ หรือแตกหัก
และเกิดการโอนถ่ายพลังงานศกั ย์ ผ่านในชัน้ หินทีอ่ ยตู่ ดิ กัน พลังงานศกั ย์น้ีอยู่ในรูปคลืน่ ไหวสะเทอื น

ศูนยเ์ กิดแผน่ ดนิ ไหวมักเกิดตามรอยเลื่อน อยู่ในระดบั ความลกึ ต่าง ๆ ของผิวโลก เท่าท่ีเคยวัด
ได้ลึกสดุ อยู่ในชั้นแมนเทลิ ส่วนจุดทอี่ ยูใ่ นระดับสูงกว่า ณ ตาแหน่งผิวโลก เรียกว่า จุดเหนือศนู ย์เกิด
แผ่นดินไหว โดยการศึกษาเรื่องแผ่นดินไหวและคล่ืนสั่นสะเทือนที่ถูกส่งออกมา เรียกว่า วิทยา
แผ่นดินไหว เมื่อจุดเหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหวของแผ่นดินไหวขนาดใหญ่อยู่นอกชายฝั่ง อาจเกิด
คล่ืนสึนามิตามมาได้ นอกจากนี้ แผ่นดินไหวยังอาจก่อให้เกิดดินถล่ม และบางคร้ังกิจกรรมภูเขาไฟ
ตามมาได้

แผ่นดินไหววัดโดยใช้การสังเกตจากไซสโมมิเตอร์ (seismometer) มาตราขนาดโมเมนต์เป็น
มาตราที่ใช้มากท่ีสุดซึ่งท่ัวโลกรายงานแผ่นดินไหวที่มีขนาดมากกว่าประมาณ 5 สาหรับแผ่นดินไหว
อกี จานวนมากทข่ี นาดเลก็ กว่า 5 แมกนิจูด สานักเฝา้ ระวังแผน่ ดินไหวแต่ละประเทศจะวดั ด้วยมาตรา
ขนาดท้องถน่ิ เป็นส่วนใหญ่ หรือเรียก มาตราริกเตอร์ สองมาตราน้ีมพี ิสัยความถูกต้องคล้ายกันในเชิง
ตัวเลข แผ่นดินไหวขนาด 3 หรือต่ากว่าส่วนใหญ่แทบไม่รู้สึกหรือรู้สึกได้เบามาก ขณะที่แผ่นดินไหว
ตั้งแต่ขนาด 7 อาจก่อความเสียหายรุนแรงเป็นบริเวณกว้าง ข้ึนอยู่กับความลึก แผ่นดินไหวขนาด
ใหญ่ท่ีสุดในประวัติศาสตร์มีขนาดมากกว่า 9 เล็กน้อย แม้จะไม่มีขีดจากัดว่าขนาดจะมีได้ถึงเท่าใด

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ยี วชาญ 8

ชดุ ท่ี 8 แผ่นดินไหว
แผ่นดินไหวใหญ่ล่าสุดท่ีมีขนาด 9.0 หรือมากกว่า คือ แผ่นดินไหวขนาด 9.0 ที่ประเทศญี่ปุ่นเมื่อปี
2554 และเป็นแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ท่ีสุดเท่าที่เคยมีการบันทึกในญี่ปุ่น ความรุนแรงของการ
สั่นสะเทือนวัดโดยมาตราเมร์กลั ลีท่ีถกู ดัดแปลง หากตวั แปรอื่นคงที่ แผ่นดินไหวทอ่ี ยู่ตืน้ กวา่ จะสร้าง
ความเสียหายแก่ส่ิงก่อสรา้ งมากกวา่ แผน่ ดินไหวทีอ่ ยู่ลกึ กวา่

เมื่อเกิดแผ่นดินไหว คล่ืนไหวสะเทือนท่ีถูกปลดปล่อยออกมาจาก ศูนย์เกิดแผ่นไหว
(earthquake focus) ซึ่งมีระดบั ความลึกแตกต่างกนั ในแต่ละบริเวณ คล่ืนไหวสะเทือนจากบริเวณ
ต้นกาเนิดแผ่นดินไหว ภายในโลกมีกรเคลื่อนท่ีออกไปทุกทิศทุกทาง และบริเวณท่ีได้รับผลกระทบ
จากแผ่นดินไหวมากทส่ี ุด คือ ตาแหนง่ บนพ้นื ผิวโลกทีอ่ ยู่เหนอื ศนู ย์เกดิ แผ่นดนิ ไหว เรยี กว่า จุดเหนือ
ศูนยก์ ารเกิดแผ่นดินไหว (picenter) ดงั รปู 8.1

รปู ท่ี 8.1 แสดงศูนย์การเกิดแผ่นดินไหว และจุดเหนือศูนย์การเกดิ แผน่ ดินไหว
ทีม่ า : หนงั สือเรียนรายวิชาเพ่ิมเตมิ วทิ ยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1 (หน้า 98)

สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธิการ
คลื่นไหวสะเทือนที่เคลื่อนท่ีออกจากศูนย์เกิดแผ่นดินไหวจะเป็นคลื่นในตัวกลาง (body
waves) ได้แก่ คล่ืนปฐมภูมิ และคล่ืนทุติยภูมิ แต่เมื่อคลื่นในตัวกลางเคลื่อนท่ีมาถึงพื้นผิวโลก
ทาให้เกิดคลื่นพ้ืนผิว (surface wave) ที่ส่งผลให้แผน่ ดินส่ันสะเทือนในลักษณะท่ีแตกต่างกัน ได้แก่
คล่นื เลิฟ (Love wave) และคล่นื เรยล์ ี (Rayleigh wave)

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 9

ชุดที่ 8 แผ่นดินไหว
คล่ืนเลิฟ (Love wave) เป็นคล่ืนไหวสะเทือนท่ีเคล่ือนท่ีไปตามผิวระนาบพื้นผิวโลกทาให้
อนุภาคเกิดการสั่นในแนวราบ มีทิศต้ังฉากกับการเคล่ือนที่ของคลื่น เป็นสาเหตุทาให้พ้ืนโลกสั่นใน
แนวราบ ดงั รูป 8.2 (ก)
คลน่ื เรยล์ ี (Rayleigh wave) เป็นคลน่ื ไหวสะเทอื นทเ่ี คลือ่ นทไ่ี ปตามผิวระนาบพ้ืนผวิ โลกทา
ให้อนภุ าคตัวกลางสนั่ ในลักษณะวงรีคลา้ ยคลื่นน้า เปน็ สาเหตทุ าให้พนื้ โลกส่นั ข้ึนลง ดังรปู 8.2 (ข)

รปู ที่ 8.2 ลักษณะการเคลอื่ นทข่ี องคลน่ื พ้ืนผิว
ทีม่ า : หนังสือเรียนรายวชิ าเพิม่ เตมิ วิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1 (หน้า 99)

สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธกิ าร
ปริมาณพลังงานที่ถูกปลดปล่อยออกมาในรูปของการส่ันสะเทือนท่ีส่งผ่านมายังผิวโลก
สังเกตได้จากค่าแอมพลิจูดของคล่ืนแผ่นดินไหวที่ตรวจวัดได้ และนามาคานวณเป็นขนาดของ
แผ่นดนิ ไหว

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ยี วชาญ 10

ชดุ ท่ี 8 แผน่ ดินไหว
ขนาดของแผ่นดินไหว รายงานโดยใช้มาตราริกเตอร์ที่พัฒนาในปี พ.ศ. 2478 โดย ชาลส์
ฟรานซิส ริกเตอร์ (Charles Francis Richter) นักแผ่นดินไหววทิ ยา ชาวอเมริกัน มาตราริกเตอร์
มีความเหมาะสมเมื่อใช้ตรวจวัดขนาดของแผ่นดินไหวท่ีมีระยะห่างจากสถานีตรวจวัดไม่เกิน 650
กิโลเมตร จึงเรยี กอกี ชือ่ หนง่ึ ว่า ขนาดท้องถนิ่ (local magnitude, ML)
ต่อมามีการพัฒนาเคร่ืองมือตรวจวัดที่ทันสมัยทาให้สามารถวัดขนาดของแผ่นดินไหวได้
แม่นยายง่ิ ข้ึน และสามารถวัดคลื่นไหวสะเทือนทีเ่ กิดจากศูนย์เกิดแผ่นดินไหวจากระยะไกลได้ทั่วโลก
ปัจจุบันการบอกขนาดของแผน่ ดินไหวนยิ มใช้ ขนาดโมเมนต์แผ่นดนิ ไหว (moment magnitude,
MW)

รูปท่ี 8.3 เครื่องวดั คล่ืนไหวสะเทอื น และลักษณะของคลน่ื ไหวสะเทอื นทตี่ รวจวดั ได้
ที่มา : หนังสอื เรยี นรายวิชาเพ่ิมเติมวทิ ยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1 (หน้า 100)

สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธกิ าร
โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเช่ยี วชาญ 11

ชุดที่ 8 แผน่ ดนิ ไหว
ผลของแผ่นดินไหวทาให้คนรู้ถึงการสั่นสะเทือน ลักษณะท่ีวัตถุหรืออาคารเสียหาย
หรือสภาพภูมิประเทศเปลี่ยนแปลง ได้ถูกนามาประเมินเป็น ความรุนแรงแผ่นดินไหว
(earthquake) ความรุนแรงจะมากที่สุดบริเวณใกล้จุดเหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหวและลดลงตาม
ระยะทาง มาตราวัดความรุนแรงของแผ่นดินไหวที่นิยมใช้ในปัจจุบันคือ มาตราเมอร์คัลลีปรับปรุง
ใหม่ (modifien Mercalli scele) ซึ่งแบง่ เป็น 12 ระดับ ดังรูป 8.4

รปู ที่ 8.4 มาตราเมอร์คัลลีปรับปรงุ ใหม่
ท่มี า : หนังสอื เรียนรายวิชาเพมิ่ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เลม่ 1 (หนา้ 101)

สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 12

ชุดที่ 8 แผน่ ดินไหว

 แหลง่ กาเนิดแผ่นดินไหว

แหลง่ กาเนิดแผ่นดินไหวหรอื บริเวณตาแหนง่ ศนู ย์กลางแผ่นดินไหวส่วนใหญจ่ ะอยู่ตรงบริเวณ
ขอบของแผ่นเปลือกโลก แนวรอยเล่ือนต่าง ๆ และบริเวณที่มนุษย์มีกิจกรรมกระตุ้นให้เกิด
แผ่นดินไหว เช่น เหมือง เข่ือน บ่อน้ามัน บรเิ วณท่ีมีการฉีดของเหลวลงใต้พืน้ ดิน บริเวณที่มีการเก็บ
กากรังสเี ป็นตน้

แหล่งกาเนิดแผ่นดินไหวหรือบริเวณตาแหน่งศูนย์กลางแผ่นดินไหวส่วนใหญ่จะอยู่ตรง
บริเวณ

 แนวแผ่นดินไหวของโลก ตรงบรเิ วณขอบของแผน่ เปลือกโลก ในกรณีของประเทศไทยแนว
แผน่ ดนิ ไหวโลกที่ใกลๆ้ ได้แก่ แนวในมหาสมทุ รอินเดยี สมุ าตรา และ ประเทศเมยี นมาร์

 แนวรอยเลอ่ื นต่างๆ ในกรณีประเทศไทยได้แก่ แนวรอยเลื่อนในประเทศเพ่ือนบา้ น พมา่ จนี
ตอนใต้ สาธารณรฐั ประชาชนลาว และเวยี ตนาม แนวรอยเล่อื นภายในประเทศซงึ่ ส่วนใหญ่
อยูใ่ นภาคเหนือและภาคตะวันตก แสดงดังรูป ทาใหบ้ รเิ วณน้ีมคี วามเสีย่ งภยั แผน่ ดนิ ไหว
มากกวา่ บริเวณภาคอ่นื ๆ ทนี่ ่าสังเกตคือแนวรอยเล่ือนบางแหง่ เท่านน้ั มีความสมั พันธ์กบั เกดิ
แผ่นดนิ ไหว เชน่ รอยเลื่อนแพร่ รอยเล่อื น แม่ทา รอยเลือ่ นศรสี วัสดิ์ รอยเล่ือนระนอง เปน็
ต้น ซ่งึ ในทางทฤษฎีถอื ว่าเป็นรอยเลื่อนที่มพี ลงั และเป็นแหล่งกาเนิดแผ่นดินไหวไดใ้ นหลาย
ขนาด ขึ้นอยู่กับความยาวของการเคลือ่ นตัว

 บริเวณที่มนษุ ย์มีกิจกรรมกระตุน้ ใหเ้ กดิ แผ่นดนิ ไหว เชน่ เหมือง เข่ือน บ่อน้ามนั บริเวณทีม่ ี
การฉีดของเหลวลงใต้พนื้ ดนิ บริเวณทม่ี ีการเกบ็ กากรังสีเป็นตน้

 สาเหตขุ องการเกิดแผ่นดินไหว

การเกิดแผน่ ดินไหวมีสาเหตุมาจาก 2 สาเหตุใหญ่ สาเหตแุ รกเกิดจากการกระทาของมนุษย์
ได้แก่ การทดลองระเบิดปรมาณู การกักเก็บน้าในเข่ือน และแรงระเบิดจากการทาเหมืองแร่ ส่วน
สาเหตุที่สองเป็นสาเหตุหลักของการเกิดแผ่นดินไหว โดยเป็นการเกิดตามธรรมชาติอันเน่ืองมาจาก
การเคล่ือนที่ของแผ่นเปลือกโลก ท้ังนี้ทฤษฎีกลไกการเกิดแผ่นดินไหวท่ียอมรับกันในปัจจุบันมี 2
ทฤษฎีคอื

 ทฤษฎีว่าด้วยการขยายตัวของเปลือกโลก โดยแผ่นดินไหวเกิดจากการท่ีเปลือกโลก
เกิดการคดโค้ง โก่งตัวอย่างฉับพลัน และเม่ือวัตถุขาดออกจากกันจึงปลดปล่อยพลังงานออกมาใน
รูปคลืน่ แผน่ ดนิ ไหว

 ทฤษฎวี ่าด้วยการคืนตัวของวัตถุ โดยแผน่ ดินไหวมาจากการเคลื่อนตวั ของรอยเลื่อน
กล่าวคือ เม่ือรอยเลื่อนเกิดการเคล่ือนตัวถึงจุดหน่ึงวัตถุจะขาดออกจากกันและเสียรูปอย่างมาก

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 13

ชุดที่ 8 แผน่ ดินไหว
พรอ้ มทงั้ ปลดปลอ่ ยพลังงานมหาศาลออกมาในรปู ของคลื่นแผน่ ดินไหว และหลังจากนั้นวัตถุจะคืนตัว
กลบั สู่รปู เดิม

รูปที่ 8.5
ท่มี า : http://www.dmr.go.th/main.php?filename=case_eq

รูปท่ี 8.6
ท่มี า : http://www.dmr.go.th/main.php?filename=case_eq

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 14

ชุดที่ 8 แผน่ ดนิ ไหว

รปู ท่ี 8.7
ท่ีมา : https://th.wikipedia.org/wiki/8C:Quake_epicenters_1963-98.png

 แผ่นดินไหวตามธรรมชาติ

แผ่นดินไหวจากธรรมชาติเป็นธรณีภัยพิบัติชนิดหนึ่ง ส่วนมากเป็นปรากฏการณ์ทาง
ธรรมชาติที่จะเกิดจากการสั่นสะเทือนของพ้ืนดิน เน่ืองมาจากการปลดปล่อยพลังงานเพ่ือระบาย
ความรอ้ น ทส่ี ะสมไว้ภายในโลกออกมาอย่างฉับพลันเพ่ือปรับความสมดุลของเปลือกโลกให้คงที่ โดย
ปกติเกิดจากการเคลื่อนไหวของรอยเล่ือน ภายในชั้นเปลือกโลกที่อยู่ด้านนอกสุดของโครงสร้างของ
โลก มีการเคลื่อนที่หรือเปลี่ยนแปลงอย่างช้า ๆ อยู่เสมอ (ดู การเคล่ือนที่ของแผ่นเปลือกโลก)
แผ่นดินไหวจะเกิดข้ึนเม่ือความเค้นอันเป็นผลจากการเปล่ียนแปลงมีมากเกินไป ภาวะนี้เกิดข้ึนบ่อย
ในบริเวณขอบเขตของแผ่นเปลือกโลก ที่ทีแ่ บง่ ชั้นเปลือกโลกออกเป็นธรณีภาค (lithosphere) เรียก
แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นบริเวณขอบเขตของแผ่นเปลือกโลกน้ีว่า แผ่นดินไหวระหว่างแผ่น (interplate
earthquake) ซงึ่ เกดิ ไดบ้ อ่ ยและรุนแรงกวา่ แผ่นดนิ ไหวภายในแผ่น (intraplate earthquake)

 แผ่นดนิ ไหวจากการกระทาของมนุษย์

มีทั้งทางตรงและทางอ้อม เช่น การระเบิด การทาเหมือง สร้างอ่างเก็บน้าหรือเขื่อนใกล้รอย
เลื่อน การทางานของเครื่องจักรกล การจราจร รวมถงึ การเกบ็ ขยะนวิ เคลียร์ไว้ใต้ดิน เป็นตน้

 การสร้างเขื่อนและอ่างเก็บน้าขนาดใหญ่ ซ่ึงอาจพบปัญหาการเกิดแผ่นดินไหว
เนื่องจากน้าหนักของน้าในเขื่อนกระตุ้นให้เกิดการปลดปล่อยพลังงาน ทาให้สภาวะความเครียดของ

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 15

ชดุ ที่ 8 แผน่ ดินไหว

แรงในบริเวณนนั้ เปลี่ยนแปลงไป รวมทง้ั ทาให้แรงดันของน้าเพิ่มสูงขึ้น สง่ ผลให้เกิดพลงั งานต้านทาน
ท่ีสะสมตัวในช้ันหิน เรียกแผ่นดินไหวลักษณะนี้ว่า แผ่นดินไหวท้องถิ่น ส่วนมากจะมีศูนย์กลางอยู่ท่ี
ระดับความลึก 5-10 กิโลเมตร ขนาดและความถี่ของการเกิดแผ่นดินไหวจะลดลงเร่ือย ๆ จนกระทั่ง
เข้าสู่ภาวะปกติ รายงานการเกิดแผ่นดินไหวในลักษณะเช่นนี้เคยมีที่ เข่ือนฮูเวอร์ ประเทศ
สหรัฐอเมริกา เมื่อ พ.ศ. 2488 แต่มีความรุนแรงเพียงเล็กน้อย เข่ือนการิบา ประเทศซิมบับเว
เมื่อ พ.ศ. 2502 เขื่อนครีมัสต้า ประเทศกรีซ เม่ือ พ.ศ. 2506 และคร้ังที่มีความรุนแรงครั้งหน่ึงเกิด
จากเขื่อนคอยน่า ในประเทศอินเดีย เม่ือ พ.ศ. 2508 ซ่ึงมีขนาดถึง 6.5 ทาให้มีผู้เสียชีวิตกว่า 180
คน

 การทาเหมืองในระดับลึก ซ่ึงในการทาเหมืองจะมีการระเบิดหิน ซ่ึงอาจทาให้เกิด
แรงสั่นสะเทือนขึน้ ได้

 การสูบน้าใต้ดิน การสูบน้าใต้ดินข้ึนมาใช้มากเกินไป รวมถึงการสูบน้ามันและแก๊ส
ธรรมชาติ ซึง่ อาจทาใหช้ ัน้ หินที่รองรบั เกดิ การเคลื่อนตัวได้

 การทดลองระเบิดนิวเคลียร์ใต้ดิน ก่อให้เกิดความสั่นสะเทือนจากการทดลองระเบิด
ซึง่ มสี ว่ นทาให้เกิดผลกระทบตอ่ ชั้นหนิ ทอี่ ยใู่ ตเ้ ปลอื กโลก

การวัดและหาตาแหน่งแผ่นดนิ ไหว
คลนื่ แผ่นดินไหว หรือคลืน่ ไหวสะเทอื น (องั กฤษ: seismic waves) ถูกแบ่งออกเป็น 2 ชนดิ

คือ
1. คลนื่ ในตัวกลาง เปน็ คลื่นท่มี ลี ักษณะแผ่กระจายเป็นวงรอบ ๆ จุดศนู ยก์ ลางแผ่นดินไหว แบง่
ได้เปน็ 2 ชนดิ คอื
o คลื่นปฐมภูมิ (คล่ืน P) คลนื่ ตามยาว อนภุ าคของคลื่นชนิดนเ้ี คลื่อนที่ในแนวทศิ
ทางการเคลือ่ นที่ของคลืน่ สามารถผ่านได้ในตัวกลางทุกสถานะ
o คลนื่ ทุติยภมู ิ (คลนื่ S) คล่ืนตามขวาง อนุภาคของคลน่ื มีทศิ ต้ังฉากกับทศิ คล่นื
เคล่ือนที่ ผา่ นได้ในตัวกลางสถานะของแขง็
2. คล่นื พ้นื ผวิ เปน็ คล่ืนทีแ่ ผ่จากจดุ เหนือศนู ยเ์ กดิ แผน่ ดินไหว มี 2 ชนิด
o คลื่นเลิฟ (Wave of Love : Love wave) เป็นคล่นื ทอ่ี นุภาคส่ันในแนวราบ
มที ศิ ทางตัง้ ฉากกับการเคลอ่ื นทีข่ องคลื่น
o คลน่ื เรลีย์ (Wave of Rayleigh : Rayleigh wave) อนุภาคในคล่นื นีส้ นั่ เปน็ รูปรี
ในทศิ ทางการเคลื่อนท่ีของคล่ืน เป็นสาเหตทุ าใหพ้ น้ื โลกสนั่ ข้นึ ลง

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 16

ชดุ ที่ 8 แผน่ ดนิ ไหว

รปู ที่ 8.8 แสดงความเสียหายทเ่ี กดิ จากแผน่ ดนิ ไหว ประเทศเนปาล
ที่มา : หนังสอื เรียนรายวชิ าเพิ่มเติมวทิ ยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1 (หนา้ 95)

สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธิการ
การเกิดแผ่นดนิ ไหวในประเทศตุรกี เดือนตลุ าคม พ.ศ. 2563

เมื่อ 30 ต.ค.63 สานักข่าวรอยเตอร์ รายงานว่า สานักงานสารวจทางธรณีวิทยาสหรัฐฯ
(USGS) ตรวจวัด เกดิ แผ่นดนิ ไหวรุนแรง ขนาด 7.0 ในทะเลอีเจียน ใกลช้ ายฝ่ังตุรกี แรงส่ันสะเทือน
ส่งผลในเมืองอิซเมียร์ เมืองที่มีประชากรมากท่ีสุดเป็นอันดับ 3 ของตุรกี ได้รับความเสียหายอย่าง
หนัก เมื่อวันศุกร์ท่ี 30 ต.ค.63 สานักงานจัดการภัยพิบัติแห่งชาติของตุรกี (AFAD) ระบุ ศูนย์กลาง
ของแผ่นดินไหวอยู่ห่างจากเมืองอิซเมียร์ ประมาณ 17 กิโลเมตร และลึกจากผิวดิน 16 กิโลเมตร
ทว่า USGS ตรวจวัดความลึกของแผ่นดินไหวคร้ังน้ีลึกจากผิวดินเพียงแค่ 10 กิโเลมตร และอยู่ห่าง
จากชายฝั่งตรุ กปี ระมาณ 33.5 กโิ ลเมตร

แรงส่ันสะเทือนของแผ่นดินไหวรับรู้ได้ถึงเกาะต่างๆ ทางตะวันออกของกรีซ รวมทั้งในกรุง
เอเธนส์ เมืองหลวงของกรีซ ขณะท่ีผู้เห็นเหตุการณ์เผยแพร่ภาพนาทีสุดระทึก ขณะเกิดแผ่นดินไหว
ครงั้ ใหญจ่ นทาให้อาคารบา้ นเรือนได้รับความเสยี หายอยา่ งหนัก

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครเู ชยี่ วชาญ 17

ชุดท่ี 8 แผ่นดนิ ไหว

รูปท่ี 8.9 แผน่ ดนิ ไหวคร้ังใหญ่ รนุ แรงขนาด 7.0 ในทะเลอเี จยี น
ทีม่ า : https://www.thairath.co.th/news/foreign/1965675

รูปที่ 8.10 แผน่ ดนิ ไหวครัง้ ใหญ่ รนุ แรงขนาด 7.0 ในทะเลอีเจยี น
ที่มา : https://www.thairath.co.th/news/foreign/1965675

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครเู ชีย่ วชาญ 18

ชุดท่ี 8 แผ่นดนิ ไหว

การเกิดแผน่ ดนิ ไหวในประเทศอินโดนเี ซยี เดอื นสงิ หาคม พ.ศ. 2561

รปู ที่ 8.11
ทีม่ า : https://www.bbc.com/thai/international-45077040

ประเทศอินโดนีเซียต้องเผชิญกับแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ถึง 2 คร้ัง ใกล้กับเกาะท่ีเป็นแหล่ง
ท่องเที่ยวหลักอย่าง เกาะบาหลีและเกาะลอมบอก ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตรวมแล้วมากกว่า 100 คน
โดยแผ่นดินไหวครง้ั ลา่ สุดท่เี กดิ ข้นึ เมอ่ื วานน้ี (5 ส.ค.) ทาให้มีผูเ้ สียชีวิตแล้ว 91 คน

เจา้ หน้าทหี่ น่วยจัดการภัยพิบัตอิ นิ โดนเี ซีย ระบุว่า เหตุแผน่ ดินไหวรุนแรงขนาด 6.9 บริเวณ
นอกชายฝั่งเกาะลอมบอกของอินโดนีเซยี เมอื่ วันอาทติ ย์ (5 ส.ค.) ทาใหม้ ีทงั้ ผู้ได้รับบาดเจบ็ หลายร้อย
คน สิ่งก่อสร้างได้รับความเสียหาย ขณะท่ียอดผู้เสียชีวิตเพิ่มข้ึนเป็น 91 คน และคาดว่าจะมีจานวน
เพ่มิ ขน้ึ อีก

แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวยังส่งผลกระทบไปยังหมู่เกาะกลิ ิ ซ่ึงมีจานวน 3 เกาะ ( เกาะ
กิลิ แอร์ เกาะกิลิ เมโน และเกาะกิลิ ตราวางัน) อนั เป็นแหล่งดานา้ ช่ือดังใกลเ้ กาะลอมบอก ส่วนช่วง
เช้าท่ีผ่านมา (6 ส.ค.) หัวหน้าหน่วยงานบรรเทาสาธารณภัย ระบุว่าได้มีการอพยพนักท่องเท่ียวราว
1,000 คนออกจากเกาะท้ังสามแห่งแลว้

สานักงานสารวจทางธรณีวิทยาของสหรัฐฯ (ยูเอสจีเอส) รายงานว่า แผ่นดินไหวเกิดข้ึน
บริเวณนอกชายฝัง่ ตอนเหนือของเกาะลอมบอก และอยลู่ ึกลงไปใตด้ ิน 10 กม. ทางการอินโดนีเซียได้
แจ้งเตือนภัยการเกดิ คล่ืนยักษ์สึนามิ แต่ประกาศยกเลิกในเวลาต่อมา มีรายงานวา่ เกิดอาฟเตอร์ช็อก
ตามมาอกี อยา่ งนอ้ ย 130 คร้งั

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 19

ชดุ ที่ 8 แผ่นดนิ ไหว

รปู ที่ 8.12
ท่มี า : https://www.bbc.com/thai/international-45077040

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเช่ียวชาญ 20

ชดุ ท่ี 8 แผ่นดินไหว

รูปท่ี 8.13 รอยเล่ือนมีพลังในประเทศไทย
ท่มี า : หนงั สือเรยี นรายวิชาเพิ่มเตมิ วิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1 (หน้า 104)

สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธกิ าร
โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครเู ชย่ี วชาญ 21

ชดุ ท่ี 8 แผ่นดินไหว

รปู ท่ี 8.14 แผนทภี่ ยั พบิ ัติแผน่ ดินไหวในประเทศไทย
ที่มา : หนังสอื เรยี นรายวิชาเพม่ิ เตมิ วิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1 (หน้า 105)

สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครเู ชย่ี วชาญ 22

ชุดท่ี 8 แผ่นดนิ ไหว
การปฏิบตั ิตนขณะเกิดและหลงั เกดิ แผน่ ดินไหว

ในบางภมู ิภาคของประเทศไทยมีโอกาสเปน็ ศูนยเ์ กดิ แผ่นดินไหว หรอื อาจไดร้ ับผลกระทบ
จากแผน่ ดินไหวท่ีมศี ูนย์เกดิ อยใู่ นประเทศใกลเ้ คยี ง การเตรียมความพร้อมเพื่อรับมือและลด
ผลกระทบจากเหตกุ ารณเ์ กดิ แผน่ ไหวสามารถทาได้ ดังนี้

รปู ที่ 8.15
ท่มี า : https://sites.google.com/a/padad.ac.th/503-klum8/phaenphang-ka-rbu-

rna/prak-d-karn-thang-thrniwithya
โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเช่ียวชาญ 23

ชดุ ที่ 8 แผน่ ดินไหว

วธิ ีเฝ้าระวังและเตรยี มรับมอื ก่อนการเกิดแผ่นดนิ ไหว
1. ศึกษาระบบการเตือนภยั และเส้นทางการอพยพของทอ้ งถิ่นอย่เู สมอ
2. เตรยี มอุปกรณย์ งั ชพี เชน่ ยา อาหาร น้า วทิ ยุ ไฟฉายและแบตเตอรี่สารอง และควรมี

เครื่องมอื ดบั เพลงิ ไว้ในบ้าน
3. ควรทราบตาแหน่งของวาล์วปิดท่อนา้ สะพานไฟฟ้าสาหรบั ตดั กระแสไฟฟา้
4. อยา่ วางส่ิงของหนักบนชน้ั หรือหงิ้ สงู ๆ เมื่อเกิดแผ่นดนิ ไหว อาจตกลงมาเป็นอนั ตรายได้
5. ผกู เครื่องใชห้ นัก ๆ ให้แน่นกบั พืน้ และผนงั บา้ น
6. สร้างอาคารบ้านเรือนใหเ้ ป็นไปตามกฎเกณฑ์ที่กาหนด หรอื ตรวจสภาพโครงสรา้ งของ

อาคารอยา่ งสมา่ เสมอ
7. รว่ มกันวางแผนการอพยพและจดุ นดั พบของตนเองและครอบครวั
8. ซกั ซ้อมการปฏบิ ตั ิตนใหป้ ลอดภัยวา่ เม่อื เกดิ เหตุแผน่ ดนิ ไหวขณะอยใู่ นสถานที่ต่าง ๆ

จะปฏบิ ตั ิตนอย่างไร
9. ศกึ ษาการปฐมพยาบาลเบื้องตน้
10. ตดิ ตามข่าวสารอยู่เสมอ

ระหวา่ งเกิดแผน่ ดนิ ไหว
1. อย่าต่ืนตกใจ พยายามควบคมุ สติอยู่อย่างสงบ
2. ถ้าอยู่ในบ้านก็ให้อยู่ในบ้าน ถ้าท่านอยู่นอกบ้านก็ให้อยู่นอกบ้าน เพราะส่วนใหญ่ได้รับ

บาดเจบ็ เพราะวงิ่ เขา้ ออกจากบา้ น
3. ถ้าอยู่ในบ้านให้ยืนหรือหมอบอยู่ในส่วนของบ้านที่มีโครงสร้างแข็งแรง ที่สามารถรับ

นา้ หนกั ไดม้ าก และใหอ้ ยหู่ า่ งจากประตู ระเบยี ง และหน้าตา่ ง
4. หากอยู่ในอาคารสูงให้หมอบใต้โต๊ะหรืออยู่ในส่วนที่มีโครงสร้างแข็งแรง และให้อยู่ห่าง

จากประตู หน้าต่าง กระจก และระเบียง หลังจากแผ่นดินไหวหยุดแล้วควรตั้งสติให้มั่น และรีบออก
จากอาคารโดยเร็ว

5. ถ้าอยู่ในที่โล่งแจ้ง ให้อยู่ห่างจากอาคารสูง ห่างจากเสาไฟฟ้า และสิ่งห้อยแขวนต่าง ๆ
ทีป่ ลอดภัยภายนอกคือท่โี ลง่ แจ้ง

6. อย่าใช้ เทียน ไม้ขีดไฟ หรือสิ่งท่ีทาให้เกิดเปลวหรือประกายไฟ เพราะอาจมีแก๊สรั่ว
อยูบ่ ริเวณนัน้

7. ถ้าทา่ นกาลังขบั รถใหห้ ยุดรถและอยู่ภายในรถ จนกระทงั่ การสัน่ สะเทอื นจะหยดุ
8. หา้ มใชล้ ฟิ ทโ์ ดยเดด็ ขาดขณะเกิดแผ่นดนิ ไหว
9. หากอยชู่ ายหาดใหอ้ ยู่ห่างจากชายฝัง่ เพราะอาจเกิดคลื่นขนาดใหญ่ซัดเข้าหาฝั่ง
10. การหนีจากอาคารสงู ห้ามใช้ลิฟทโ์ ดยเด็ดขาด

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 24

ชดุ ท่ี 8 แผ่นดินไหว
หลังเกิดแผน่ ดินไหว

1. ควรตรวจตวั เองและคนขา้ งเคยี งวา่ ไดร้ บั บาดเจบ็ หรือไม่ ให้ทาการปฐมพยาบาล
ขน้ั ตน้ ก่อน

2. ควรรีบออกจากอาคารที่เสยี หายทันที เพราะหากเกดิ แผ่นดนิ ไหวตามมาอาคารอาจ
พงั ทลายได้

3. ใสร่ องเทา้ หุ้มสน้ เสมอ เพราะอาจมเี ศษแก้ว หรือวสั ดแุ หลมคมอน่ื ๆ และส่ิงหกั พงั แทง
4. ตรวจสายไฟ ทอ่ น้า ท่อแก๊ส ถา้ แก๊สรัว่ ให้ปดิ วาลว์ ถังแก๊ส ยกสะพานไฟ อยา่ จดุ ไมข้ ีดไฟ
หรือก่อไฟจนกวา่ จะแนใ่ จว่าไมม่ ีแกส๊ รั่ว
5. ตรวจสอบวา่ แก๊สรว่ั ดว้ ยการดมกลิ่นเท่านัน้ ถา้ ไดก้ ล่ินให้เปิดประตูหน้าต่างทุกบาน
6. ใหอ้ อกจากบรเิ วณทส่ี ายไฟขาด และวัสดสุ ายไฟพาดถึง
7. เปดิ วิทยุฟงั คาแนะนาฉุกเฉิน อย่าใช้โทรศพั ท์ นอกจากจาเปน็ จรงิ ๆ
8. สารวจดคู วามเสยี หายของทอ่ ส้วม และท่อนา้ ทง้ิ ก่อนใช้
9. อยา่ เปน็ ไทยมงุ หรือเขา้ ไปในเขตท่ีมีความเสยี หายสูง หรืออาคารพัง
10. อยา่ แพรข่ ่าวลอื

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ยี วชาญ 25

ชุดที่ 8 แผ่นดนิ ไหว

บตั รกจิ กรรมที่ 8.1
เรอ่ื ง กลไกการเกดิ แผ่นดนิ ไหว

จดุ ประสงค์กจิ กรรม
สงั เกต อธิบายผลที่เกิดกับแผ่นไมเ้ มื่อมีแรงมากระทา

วสั ดุ-อุปกรณ์
ไมบ้ ัลซาร์ ขนาดกวา้ ง 30 เซนติเมตร ยาว 30 เซนติเมตร หนา 0.3 เซนตเิ มตร

จานวน 1 แผ่น (ใช้ไม้ไอศกรีมแทนก้ได)้
วธิ ีการทากิจกรรม

1. เตรยี มตวั ดนั ปลายไม้ โดยวางมอื และแผ่นไม้ ดังรูป

2. ใช้มือสองข้างดันปลายไม้เข้าหากันอย่างช้า ๆ พร้อมสังเกตการณ์เปล่ียนแปลงลักษณะ
ของแผ่นไม้ เสียง และการส่ันสะเทือนของแผ่นไม้ ตั้งแต่เร่ิมดันแผ่นไม้จนกระท่ังแผ่นไม้หัก
และบันทกึ สิ่งที่สงั เกตไดล้ งในตารางบนั ทึกผล

3. เปรยี บเทียบการเปล่ียนแปลงลกั ษณะของแผ่นไมใ้ นแต่ละข้ันตอน

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 26

ตารางบนั ทกึ ผล ชุดที่ 8 แผน่ ดนิ ไหว

ส่งิ ทีส่ ังเกตได้ การเปล่ียนลกั ษณะ การสัน่ สะเทอื น เสียงไมห้ ัก
มี / ไม่มี มี / ไมม่ ี
ขั้นตอน ของเปลอื กไม้

1. กอ่ นดนั แผ่นไม้

2. ขณะดันแผ่นไม้

3. ขณะท่ีแผ่นไมห้ ัก

4. หลงั จากแผ่นไมห้ กั

สรปุ ผลการทากิจกรรม
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

คาถามทา้ ยกจิ กรรม
1. การทแี่ ผน่ ไม้มกี ารโค้งงอจนกระท่ังหกั น้ัน เน่อื งมาจากสาเหตุใด

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2. เมอ่ื เริม่ ตน้ ดนั แผ่นไมจ้ นกระท่งั แผน่ ไม้หัก นักเรยี นออกแรงเท่ากันหรือไม่
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชยี่ วชาญ 27

ชุดที่ 8 แผ่นดนิ ไหว
3. เมอื่ แผน่ ไมไ้ มส่ ามารถทนต่อแรงที่มากระทาไดน้ ั้น มีการเปล่ียนลกั ษณะอย่างไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
4. ขณะท่ีแผน่ ไม้หัก มสี ง่ิ ใดเกิดขึ้นบ้าง
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
5. หลังจากแผน่ ไม้หักออกจากกนั แล้ว แผน่ ไมย้ ังคงงอได้อยู่หรอื ไม่ และมีลกั ษณะอย่างไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ 28

ชุดท่ี 8 แผ่นดนิ ไหว

บัตรกิจกรรมท่ี 8.2
แผนผงั มโนทัศน์ เรอื่ ง แผ่นดนิ ไหว

คาชี้แจง ให้นักเรียนสรุปความรู้ท่ีเก่ียวกับ “แผ่นดินไหว” เป็นแผนผังมโนทัศน์ (Concept
Mapping) ในกระดาษท่ีแจกใหแ้ ล้วนาเสนอผลงานหนา้ ชัน้ เรยี น

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครเู ชย่ี วชาญ 29

ชดุ ท่ี 8 แผ่นดินไหว

บัตรกิจกรรมที่ 8.3
ถอดบทเรียน เรื่อง แผ่นดนิ ไหว

คาชี้แจง ให้นักเรียนถอดบทเรียนที่เก่ียวกับ “แผ่นดินไหว” ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพยี งเป็น ในกระดาษชารต์ ทีก่ าหนดใหแ้ ล้วนาเสนอผลงาน โดยนาไปตดิ ป้ายนเิ ทศหน้าชั้นเรียน

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครเู ชย่ี วชาญ 30

ชุดท่ี 8 แผ่นดินไหว

แบบฝึกหดั
เรือ่ ง แผน่ ดินไหว

1. จงบอกวิธีปฏบิ ตั ิเฝา้ ระวงั ก่อนการเกิดแผ่นดินไหว
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..................................................................................................................................... .........................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

2. จงบอกวิธีปฏิบตั ิขณะเกดิ แผ่นดนิ ไหว
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 31

ชุดท่ี 8 แผ่นดินไหว
3. จงบอกวธิ ีปฏิบตั หิ ลังก่อนการเกดิ แผน่ ดนิ ไหว
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..................................................................................................................................... .........................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครเู ชยี่ วชาญ 32

ชุดท่ี 8 แผ่นดินไหว

แบบทดสอบหลังเรยี น ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 6
เรอื่ ง แผน่ ดินไหว

รายวชิ าโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหสั วิชา ว30104

คาช้แี จง 1. แบบทดสอบฉบับนี้ จานวน 10 ข้อ คะแนนเตม็ 10 คะแนน เวลาท่ใี ช้ 10 นาที
2. จงเลอื กคาตอบทีถ่ กู ต้องทสี่ ดุ แล้วเขยี นเครอื่ งหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ

1. ศนู ย์เกดิ แผน่ ดินไหว อยู่บริเวณใด
ก. ใต้เนอ้ื โลก
ข. ใตเ้ ปลือกโลก
ค. แกน่ โลกชน้ั ใน
ง. แกน่ โลกชน้ั นอก

2. ตาแหน่งบนผวิ โลกทอ่ี ยู่เหนือศูนย์เกดิ แผ่นดนิ ไหว เรียกว่าอะไร
ก. จดุ เหนือศูนยเ์ กิดแผน่ ดนิ ไหว
ข. จดุ เหนอื ศูนย์กลางแผน่ ดนิ ไหว
ค. จดุ เหนอื ศนู ย์กาเนิดแผน่ เปลือกโลก
ง. จดุ เหนือศูนย์การสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหว

3. ขอ้ ใดไม่ใช่สาเหตขุ องการเกิดแผน่ ดนิ ไหว
ก. แผ่นเปลอื กโลกทรดุ ตัวหรือยุบตวั
ข. การเกิดภูเขาไฟระเบิดอยา่ งรุนแรง
ค. การเคลือ่ นทีช่ นกันของแผ่นเปลอื กโลก
ง. แผ่นเปลือกโลกขยายตัวและหดตัวเทา่ กัน

4. บรเิ วณใดท่เี กิดแผน่ ดนิ ไหวทร่ี นุ แรงและบ่อยครั้งท่ีสุดในโลก
ก. แนวรอยต่อรอบมหาสมุทรแปซิฟิก
ข. แนวสนั เขากลางมหาสมุทรแอตแลนติก
ค. แนวเทือกเขาแอลป์ และเทอื กเขาหิมาลัย
ง. แนวสนั เขากลางมหาสมทุ รอินเดยี และอารก์ ตกิ

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 33

ชุดท่ี 8 แผน่ ดินไหว

5. จุดกาเนดิ การไหวสะเทือนของแผน่ ดินไหว เรียกว่าอะไร
ก. จุดศนู ย์กลางการสะเทือนของแผน่ ดนิ
ข. จุดกาเนดิ ของแผน่ เปลือกโลก
ค. จดุ ศนู ยก์ ลางแผ่นดินไหว
ง. ศนู ย์เกดิ แผน่ ดนิ ไหว

6. การเคลอ่ื นทขี่ องเปลือกโลกตามแนวระหวา่ งรอยต่อของแผน่ ธรณีภาคมีการถา่ ยโอน
พลงั งานศกั ย์ให้กบั ชัน้ หินในรูปของเคล่ือนอะไร

ก. คลน่ื แสง
ข. คล่ืนส่นั สะเทอื น
ค. คลื่นแผ่นดินไหว
ง. คลื่นไหวสะเทือน

7. ขอ้ มูลใดผดิ เกี่ยวกับมาตราเมอร์คลั ลี
ก. ขอ้ มูลที่ได้สามารถแสดงออกมาเป็นแผนที่แสดงระดับความเสียหายได้
ข. เปน็ การเกบ็ ข้อมูลจากความรสู้ ึกของคนท่ีอยใู่ นเหตกุ ารณแ์ ผน่ ดนิ ไหวเทา่ นั้น
ค. ระดับความเสียหายจะลดลงเมอ่ื อยูห่ ่างจากจดุ เหนอื ศนู ย์เกิดแผน่ ดนิ ไหวมากข้นึ
ง. การทาแผนที่แสดงระดับความเสียหายจากแผ่นดินไหวด้วยมาตราเมอร์คลั ลีจะทา

หลงั จาก เกดิ แผ่นดนิ ไหวแล้ว

8. มาตราวดั ความรนุ แรงของแผน่ ดนิ ไหวที่สารวจจากผลกระทบต่อมุนษย์และส่ิงปลูกสร้างคือ
มาตราใด

ก. มาตราโมส์
ข. มาตรารกิ เตอร์
ค. มาตราเมอร์คัลลี
ง. มาตราขนาดโมเมนต์

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 34

ชุดท่ี 8 แผ่นดินไหว
9. การเกิดแผน่ ดนิ ไหวเกดิ ขน้ึ ส่วนใดของโครงสรา้ งโลก

ก. แกน่ โลก
ข. ธรณีภาค
ค. ฐานธรณภี าค
ง. ช้นั โครงสรา้ งโลกทม่ี หี นิ หลอมละลาย
10. แอมพลจิ ูดของคลนื่ ไหวสะเทอื นท่ีตรวจวดั ไดจ้ ากเคร่ืองตรวจวัดคลน่ื ไหวสะเทือน
สามารถนาไปใชป้ ระโยชนใ์ นดา้ นใด
ก. คานวณขนาดของแผ่นดินไหว
ข. คานวณหาการเล่ือนตวั ของรอยเลื่อน
ค. คานวณหาความยาวของคลน่ื แผน่ ดนิ ไหว
ง. คานวณหาคาบอุบัติซา้ ของการเกิดแผน่ ดินไหว

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 35

ชดุ ท่ี 8 แผ่นดินไหว

กระดาษคาตอบ
แบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลังเรยี น

ชุดท่ี 8 แผน่ ดนิ ไหว

แบบทดสอบก่อนเรยี น ง แบบทดสอบหลังเรียน ง
ข้อ ก ข ค ขอ้ ก ข ค
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
10 10

คะแนนเตม็ 10 คะแนน คะแนนเตม็ 10 คะแนน
ได้ ...................คะแนน ได้ ...................คะแนน

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครเู ชีย่ วชาญ 36

ชดุ ที่ 8 แผ่นดินไหว

บรรณานุกรม

กรมทรพั ยากรธรณ.ี (2544), ธรณีวทิ ยาประเทศไทยเฉลิมพระเกียรตพิ ระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว
เนอื่ งในวโรกาสพระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา 6 รอบ 5 ธันวาคม
2542. (พมิ พ์ครง้ั ท่ี 1). กรุงเทพฯ : กองธรณีวทิ ยากรมทรพั ยากรธรณี.

กรมทรัพยากรธรณี. (2550), ธรณวี ิทยาประเทศไทย. (พิมพค์ ร้ังที่ 2). กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พด์ อกเบยี้ .
นภาพร เกาะทอง (255), แผน่ ดินไหว – ภเู ขาไฟระเบิด. เข้าถงึ ไดจ้ าก

http://www.pw.ac.th/emedia/media/social/global_napaporn/
globalEdUnit2.pdf
ราชบณั ฑติ ยสถาน. (2558) พจนานุกรมศัพท์ธรณีวิทยา A-M. (พมิ พค์ ร้งั ท่ี 2). กรุงเทพฯ :
สานักพมิ พ์คณะรฐั มนตรแี ละราชกิจจานุเบกษา.
ราชบัณฑติ ยสถาน. (2558), พจนานกุ รมศพั ท์ธรณีวิทยา N-Z. (พมิ พ์ครั้งท่ี 2). กรุงเทพฯ :
สานกั พมิ พค์ ณะรฐั มนตรีและราชกิจจานุเบกษา.
สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. (2551). หนังสอื เรียนรายวชิ าพืน้ ฐาน
วทิ ยาศาสตร์ ดวงดาวและโลกของเรา. (พิมพ์ครั้งท่ี 1). กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค.
สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลย.ี (2551). หนังสือเรยี นรายวิชาพน้ื ฐาน
โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ. (พมิ พ์คร้งั ท่ี 8). กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค.
สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย.ี (2554). หนังสอื เรยี นรายวิชาเพม่ิ เตมิ
โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ. (พมิ พ์ครง้ั ท่ี 1). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค.
สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. (2561). หนังสือเรียนรายวชิ าเพิ่มเตมิ
โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1. (พิมพค์ รงั้ ท่ี 1). กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ์
แหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั .
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2563). หนังสอื เรียนรายวชิ าพืน้ ฐาน
วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี วทิ ยาศาสตร์โลก และอวกาศ. (พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1).
กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ์ สกสค. ลาดพร้าว.
สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลย.ี (2563). คู่มอื ครูรายวิชาพืน้ ฐาน
วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี วิทยาศาสตร์โลก และอวกาศ. (พิมพค์ รัง้ ที่ 1).
กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์ สกสค. ลาดพรา้ ว.
http://www.dmr.go.th/main.php?filename=case_eq
https://th.wikipedia.org/wiki/8C:Quake_epicenters_1963-98.png
https://pixabay.com/th/photos/

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 37

ชุดท่ี 8 แผ่นดนิ ไหว

ประวัตยิ อ่ ผู้จัดทา

ช่อื – สกลุ นางพชั รี คณู ทอง

วนั เดอื น ปี เกดิ 4 พฤศจิกายน 2522

สถานทเ่ี กดิ อาเภอสริ นิ ธร จงั หวดั อุบลราชธานี

ที่อยู่ปัจจบุ นั 111 หมู่ 12 บ้านโนนสมบตั ิ ตาบลโนนกลาง

อาเภอพิบลู มังสาหาร จงั หวัดอุบลราชธานี

เริ่มรบั ราชการ 12 กรกฎาคม 2545 ตาแหน่ง อาจารย์ 1 ระดบั 3

โรงเรียนขม้นิ พทิ ยาสรรพ์ อาเภอเมือง จังหวดั กาฬสินธ์ุ

ตาแหนง่ หนา้ ท่ปี จั จบุ ัน ครู วทิ ยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ

สถานท่ที างานในปัจจุบนั โรงเรยี นโนนกลางวทิ ยาคม ตาบลโนนกลาง อาเภอพิบลู มงั สาหาร

จงั หวดั อุบลราชธานี

ประวัติการศกึ ษา ประถมศึกษาปีท่ี 6 โรงเรยี นบ้านหนิ สงู ตาบลช่องเม็ก อาเภอสิรินธร
พ.ศ. 2535 จงั หวัดอบุ ลราชธานี
มธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 โรงเรยี นเบต็ ตีด้ ูเมน 2 ชอ่ งเมก็ ตาบลชอ่ งเม็ก
พ.ศ. 2538 อาเภอสริ นิ ธร จังหวัดอบุ ลราชธานี
มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6 โรงเรยี นสริ นิ ธรวทิ ยานุสรณ์ อาเภอสริ ินธร
พ.ศ. 2541 จังหวัดอุบลราชธานี
ปรญิ ญาครศุ าสตร์บัณฑิต (ค.บ.) สาขาวชิ าฟสิ กิ ส์
พ.ศ. 2545 มหาวิทยาลัยราชภฏั อุบลราชธานี จงั หวัดอุบลราชธานี
ปริญญาศกึ ษาศาสตรมหาบณั ฑติ (ศษ.ม.) สาขาวชิ าหลักสตู รและการสอน
พ.ศ. 2556 มหาวิทยาลัยราชธานี จงั หวดั อบุ ลราชธานี

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชย่ี วชาญ 38