ชุุดที่1 ธรณีวิทยา

ชุดกิจกรรมการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์

เรอ่ื ง โลกและการเปล่ยี นแปลงของเปลือกโลก

กลุม่ สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชดุ ที่
รายวิชาธรณวี ิทยา รหัสวิชา ว30261 ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 5
1

ขอ้ มูลในการศึกษาและแบ่งช้ันโครงสรา้ งโลก

นางพชั รี คูณทอง
ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ
โรงเรียนโนนกลางวิทยาคม อาเภอพบิ ูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี
องค์การบริหารส่วนจงั หวัดอุบลราชธานี



ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก

คำนำ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ เร่ือง โลกและการเปลยี่ นแปลงของเปลอื กโลก
ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 5 จัดทาข้ึนเพื่อเป็นสื่อนวัตกรรมประกอบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
รายวิชาธรณีวิทยา รหัสวิชา ว30261 เพื่อให้ผู้เรียนใช้ประกอบกิจกรรมการเรียนการสอน
และสามารถเรยี นรู้ดว้ ยตนเอง นาไปใช้ในการเรียนการสอนซอ่ มเสริมได้ หรือใช้ในการสอนแทน
ได้เป็นอย่างดี เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ ความเข้าใจและพัฒนาผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของผู้เรียน
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์เป็นนวัตกรรมท่ีช่วยลดบทบาทของครูตามแนวทางการปฏิรูป
การเรียนรู้ท่ียึดผู้เรียนเป็นสาคัญ เป็นกิจกรรม การเรียนรู้ท่ีส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้
ด้วยตนเอง ทาเป็น คิดเป็น แก้ปัญหาได้ สามารถพัฒนาตนเอง ได้เต็มตามศักยภาพ
ซง่ึ สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขนั้ พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.
2560) ที่มุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้รับการพัฒนาทั้งด้านความรู้ กระบวนการคิด กระบวนการสืบเสาะ
หาความรู้ การแก้ปัญหา ความสามารถในการสื่อสาร การตัดสินใจ การนาความรู้ไปใช้ใน
ชีวิตประจาวัน ตลอดจนส่งเสริมให้ผู้เรียนมีจิตวิทยาศาสตร์คุณธรรมและค่านิยมท่ีถูกต้อง
เหมาะสม

ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์น้ีจะทาให้ผู้เรียน
มีความรู้ ความเข้าใจในเรื่องโลกและการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลกได้เป็นอย่างดี มีทักษะ
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสูงข้ึน สามารถใชเ้ พื่อศึกษาค้นคว้า
ด้วยตนเองเป็นส่ือที่มีประสิทธิภาพ สามารถอานวยประโยชน์ต่อการเรียนการสอนให้บรรลุ
วัตถปุ ระสงค์ของหลักสตู รได้

พชั รี คณู ทอง

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ ก

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

สำรบัญ

เร่ือง หนำ้
คำนำ ก
สำรบญั ข
คำช้แี จงเกีย่ วกับกำรใช้ชุดกิจกรรมกำรเรยี นรู้วทิ ยำศำสตร์ ค
แผนภมู ลิ ำดบั ข้ันตอนกำรใชช้ ดุ กิจกรรมกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ ง
คำชี้แจงกำรใช้ชุดกิจกรรมกำรเรยี นรู้วิทยำศำสตรส์ ำหรบั ครู จ
คำช้แี จงกำรใชช้ ุดกิจกรรมกำรเรียนรู้วทิ ยำศำสตร์สำหรับนกั เรียน ช
1
สาระการเรยี นรู้/ผลการเรยี นรู้ 1
จุดประสงค์การเรียนรู้ 2
สาระสาคญั 3
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น 6
บัตรเนือ้ หา ชุดท่ี 1 เร่อื ง ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชนั้ โครงสรา้ งโลก 16
บัตรกิจกรรมที่ 1.1 เร่อื ง การศึกษาคลน่ื ไหวสะเทอื นทีผ่ ่านโครงสร้างโลก 20
บตั รกจิ กรรมท่ี 1.2 ผงั มโนทศั น์ เรอ่ื ง ข้อมูลในการศึกษาและแบง่ ชั้นโครงสรา้ งโลก 21
บัตรกิจกรรมที่ 1.3 ถอดบทเรียน เรือ่ ง ข้อมูลในการศึกษาและแบง่ ชั้นโครงสร้างโลก 22
แบบฝึกหัด เร่ือง ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชั้นโครงสรา้ งโลก 23
แบบทดสอบหลังเรยี น 26
กระดาษคาตอบแบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลังเรียน 27
บรรณำนกุ รม 28
ภำคผนวก 29
เฉลยบัตรกจิ กรรมท่ี 1.1 34
เฉลยบตั รกิจกรรมท่ี 1.2 35
เฉลยบัตรกิจกรรมที่ 1.3 36
เฉลยแบบฝกึ หัด เรื่อง ข้อมูลในการศึกษาและแบ่งช้นั โครงสร้างโลก 37
เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลังเรียน
38
ประวตั ิย่อผู้จดั ทำ

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ ข

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

คำชีแ้ จงเกย่ี วกับชดุ กิจกรรมกำรเรียนรู้วทิ ยำศำสตร์

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง โลกและการ
เปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก กลุ่มสาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี เพ่ือใชป้ ระกอบการ
จัดการเรียนรู้ รายวิชาธรณีวิทยา รหัสวิชา ว30261 ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยให้สอดคล้องตาม
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560)
กระทรวงศึกษาธิการ หลักจิตวิทยาการเรียนรู้ ยึดแนวทางการฝึกที่เหมาะสมกับระดับและวัย
เพ่ือให้นักเรียนเกิดความกระตือรอื ร้น มีความสขุ ในการทากิจกรรมการเรียนรู้ และเพื่อส่งเสริมเจต
คติท่ีดี นักเรียนจะได้พัฒนากระบวนการคิด กระบวนการตัดสินใจ กระบวนการแก้ปัญหา
และสามารถนาความรู้ไปใช้ในชีวิตประจาวันได้ มุ่งเน้นพัฒนาผู้เรียนให้เกิดการเรียนรู้ เข้าใจ
หลักการทางวิทยาศาสตร์ เกิดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ วิธีสารวจตรวจสอบข้อมูล
การคิดแก้ปัญหา ตลอดจนการเสริมสร้างจิตวิทยาศาสตร์ ซ่ึงประกอบด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้
จานวน 9 ชุด ดงั นี้

ชดุ ท่ี 1 เรอ่ื ง ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชนั้ โครงสร้างโลก
ชดุ ท่ี 2 เรอ่ื ง การแบง่ ช้นั โครงสร้างโลก
ชดุ ท่ี 3 เร่อื ง แนวคิดของทฤษฎที วีปเลื่อนและหลักฐานสนบั สนุน
ชดุ ที่ 4 เร่อื ง แนวคดิ ของทฤษฎีการแผข่ ยายพนื้ สมทุ รและหลกั ฐานสนับสนนุ
ชดุ ท่ี 5 เรื่อง การแปรสณั ฐานของแผ่นธรณี
ชุดท่ี 6 เรื่อง ธรณีสัณฐานและโครงสร้างทางธรณีที่เกิดจากการเคล่ือนที่ของแผ่น
ธรณี
ชุดที่ 7 เรอ่ื ง ภเู ขาไฟระเบดิ
ชุดท่ี 8 เรื่อง แผ่นดนิ ไหว
ชดุ ท่ี 9 เร่อื ง สึนามิ
2. ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตรน์ ี้เป็น ชุดท่ี 1 เรือ่ ง ข้อมลู ในกำรศึกษำและแบง่ ชั้น
โครงสร้ำงโลก ใช้เวลำ 2 ชัว่ โมง
3. ผู้ใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์นค้ี วรศกึ ษาขนั้ ตอนการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
อย่างละเอยี ดกอ่ นใช้
ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ชุดน้ี จะมีประโยชน์ต่อ
นักเรียนและผู้สนใจท่ีจะนาไปใช้สอนและฝึกเด็กในปกครองในการพัฒนากระบวนการเรียนรู้
วทิ ยาศาสตร์ให้มคี ณุ ภาพมากยงิ่ ข้ึนต่อไป

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ ค

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก

แผนภมู ิลำดับขัน้ ตอนกำรใชช้ ุดกิจกรรมกำรเรยี นรู้วทิ ยำศำสตร์

อา่ นคาชแี้ จงและคาแนะนาในการใชช้ ุดกจิ กรรมการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์

ศกึ ษาตัวชีว้ ัดและจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เสริมพ้ืนฐำน
ทดสอบกอ่ นเรียน ผมู้ ีพนื้ ฐำนตำ่

ศกึ ษาชุดกจิ กรรมการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์ตามขนั้ ตอน

ประเมนิ ผลการจดั กิจกรรมการเรียนรูจ้ ากชดุ กจิ กรรม

ไม่ผ่ำน ทดสอบหลงั เรยี น
กำรทดสอบ

ผำ่ นกำรทดสอบ

ศึกษาชดุ กจิ กรรมการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์เร่อื งต่อไป

แผนภมู ิลำดบั ขนั้ ตอนกำรเรยี นโดยใชช้ ุดกจิ กรรมกำรเรยี นรวู้ ทิ ยำศำสตร์
ชุดท่ี 1 เร่ือง เรื่อง ข้อมูลในกำรศึกษำและแบ่งชัน้ โครงสรำ้ งโลก

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ ง

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก

คำช้ีแจงกำรใช้ชดุ กิจกรรมกำรเรยี นรวู้ ทิ ยำศำสตรส์ ำหรบั ครู

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ท่ีครูผู้สอนได้ศึกษาต่อไปน้ีคือ ชุดที่ 1 เร่ือง เร่ือง
ข้อมูลในกำรศึกษำและแบ่งช้ันโครงสร้ำงโลก ใช้เวลำในกำรทำกิจกรรม 2 ช่ัวโมง ซ่ึงนักเรียน
จะไดส้ ารวจ สังเกตและรวบรวม ข้อมูลมาสรุปเป็นองคค์ วามรู้ โดยใช้กระบวนการคิด กระบวนการ
สืบค้นข้อมูล กระบวนการทางสังคม ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กระบวนการเผชิญ
สถานการณ์และแก้ปัญหา ผ่านทางกระบวนการกลุ่ม เพ่ือช่วยให้การดาเนินการจัดกิจกรรมการ
เรียนรูบ้ รรลจุ ดุ ประสงคแ์ ละมีประสทิ ธิภาพ ครูผู้สอนควรดาเนินการดังนี้

1. ครูผู้สอนต้องศึกษาและทาความเข้าใจเก่ียวกับคาชี้แจงการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
สาหรับครู และแผนการจัดการเรียนรู้ เพื่อที่ครูผู้สอนสามารถนาชดุ กิจกรรมการเรยี นร้ไู ปใช้ในการ
จดั กจิ กรรมการเรยี นร้ไู ดอ้ ยา่ งมีประสิทธภิ าพ

2. ครูผสู้ อนเตรยี มสือ่ การเรยี นการสอนให้พรอ้ ม
3. ก่อนดาเนินการจัดกิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ครูต้องเตรียมชุดกิจกรรมการเรียนรู้ไว้
บนโต๊ะประจากลุ่มให้เรียบร้อยและเพียงพอกับนักเรียนในกลุ่มซ่ึงนักเรียนจะได้รับคนละ 1 ชุด
ยกเว้นสื่อการสอนที่ตอ้ งใชร้ ว่ มกนั
4. ครูต้องช้ีแจงให้นักเรียนรู้เก่ียวกับบทบาทของนักเรียนในการใช้ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้
ดงั นี้

4.1 ศกึ ษาบทบาทของนกั เรียนจากการปฏิบัติกจิ กรรมให้เข้าใจก่อนการเรียนรู้โดยใช้
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้

4.2 ปฏิบัติกิจกรรมตามลาดับขั้นตอน อ่านคาชี้แจงจากใบกิจกรรม เพื่อจะได้ทราบ
ว่าจะปฏบิ ตั ิกิจกรรมอะไร อย่างไร

4.3 นักเรียนต้องตั้งใจปฏิบัติกิจกรรมอย่างเต็มความสามารถ ต้องให้ความร่วมมือ
ชว่ ยเหลือซง่ึ กันและกัน ไม่รบกวนผู้อ่ืน และไม่ชกั ชวนเพ่ือนใหอ้ อกนอกลู่นอกทาง

4.4 หลังจากปฏบิ ัตกิ จิ กรรมแลว้ นักเรียนจะตอ้ งจดั เก็บอปุ กรณท์ กุ ชิ้นให้เรยี บร้อย
4.5 เม่อื มีการประเมินผลนกั เรียนตอ้ งปฏบิ ัตติ นอยา่ งตง้ั ใจและรอบคอบ
5. การดาเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ข้ัน (7E) แบ่งออกเป็น
7 ขั้นตอน ดังนี้
5.1 ขนั้ ที่ 1 ขั้นตรวจสอบความรู้เดมิ
5.2 ขัน้ ที่ 2 ขั้นสรา้ งความสนใจ
5.3 ขนั้ ท่ี 3 ขนั้ สารวจและคน้ หา

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ จ

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก
5.4 ขั้นท่ี 4 ขน้ั อธบิ ายและลงข้อสรปุ
5.5 ขั้นท่ี 5 ข้ันขยายความรู้
5.6 ข้นั ที่ 6 ขัน้ ประเมิน
5.7 ข้ันท่ี 7 ข้นั นาความรไู้ ปใช้
6. ขณะที่นักเรียนทุกกล่มุ ปฏิบตั ิกิจกรรม ครูไม่ควรพูดเสียงดัง หากมีอะไรจะพูดต้องพูด
เปน็ รายกล่มุ หรือรายบคุ คล ต้องไมร่ บกวนกจิ กรรมของนักเรียนกล่มุ อ่ืน
7. ครูผู้สอนต้องเดินดูการทางานของนักเรียนแต่ละกลุ่มอย่างใกล้ชิด หากมีนักเรียนคน
ใดหรอื กลุ่มใดมีปัญหาควรเข้าไปให้ความช่วยเหลอื จนปัญหาน้นั คล่ีคลายลง
8. การสรุปผลที่ได้จากกิจกรรมการเรียนรู้ควรเปน็ กิจกรรมร่วมของนักเรียนทุกกลุ่มหรือ
ตวั แทนของกลมุ่ รว่ มกนั ครคู วรเปดิ โอกาสใหน้ กั เรียนแสดงออกใหม้ ากทีส่ ดุ
9. ประเมนิ ผลการเรียนรขู้ องนักเรียน เพือ่ ตรวจสอบผลการเรียนรู้ของนกั เรียน

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ ฉ

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก

คำชี้แจงกำรใช้ชุดกิจกรรมกำรเรยี นร้วู ิทยำศำสตรส์ ำหรับนักเรียน

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ที่นักเรียนได้ศึกษาต่อไปน้ีคือ ชุดที่ 1 เรื่อง ข้อมูลใน
กำรศึกษำและแบ่งช้ันโครงสร้ำงโลกซึ่งนักเรียนจะได้สารวจ สังเกต และรวบรวมข้อมูลมาสรุป
เป็นองค์ความรู้ โดยใช้กระบวนการคิด กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการทางสังคม ทักษะ
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กระบวนการเผชิญสถานการณ์ และแก้ปัญหา ผ่านทางกระบวนการ
กลุ่ม เพอ่ื ให้เกดิ ประโยชน์สูงสดุ นักเรยี นควรปฏิบัติตามคาชแี้ จง ดงั ต่อไปน้ี

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชุดที่ 1 เรื่อง ข้อมูลในกำรศึกษำและแบ่งช้ัน
โครงสร้ำงโลก ใชเ้ วลำในกำรทำกจิ กรรม 2 ชั่วโมง

2. นักเรียนทาแบบทดสอบกอ่ นเรยี น จานวน 10 ขอ้
3. นกั เรยี นทากิจกรรมเป็นรายกลมุ่ และศกึ ษาวิธีดาเนนิ กจิ กรรมใหเ้ ข้าใจ
4. นกั เรียนปฏบิ ตั กิ จิ กรรมในชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
5. นกั เรียนทากจิ กรรมในชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ให้ครบ
6. นักเรียนทาแบบทดสอบหลงั เรียน จานวน 10 ขอ้

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ ช

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก

สาระการเรียนรู้
ผลการเรียนรู้ / จดุ ประสงค์การเรียนรู้ / สาระสาคัญ

ชุดที่ 1
ข้อมลู ในการศกึ ษาและแบ่งชั้นโครงสร้างโลก

สาระ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
1. เข้าใจกระบวนการเปล่ียนแปลงภายในโลก ธรณีพิบัติภัยและผลต่อส่ิงมีชีวิต
และสง่ิ แวดล้อม การศึกษาลาดบั ชั้นหิน ทรพั ยากรธรณี แผนที่ และการนาไปใช้
ประโยชน์

ผลการเรยี นรู้
1. อธิบายการแบ่งช้ันและสมบัติของโครงสร้างโลก พร้อมยกตัวอย่างข้อมูล
ทส่ี นบั สนนุ

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้
1. สืบค้นและอธบิ ายองคป์ ระกอบและเขยี นแผนภาพสว่ นประกอบของโลก (K)
2. อธบิ ายส่วนประกอบหรือโครงสร้างของโลกแตล่ ะชัน้ (K)
3. สบื ค้นขอ้ มลู เกี่ยวกับการศึกษาโครงสรา้ งโลกและสว่ นประกอบของโลก (P)
4. ออกแบบและสร้างแบบจาลอง โครงสร้างภายในโลก (P)
5. ประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเกี่ยวกับข้อมูลในการศึกษาและแบ่งช้ัน
โครงสร้างโลก ในการร่วมกิจกรรมการเรียนการสอนและนาความรู้ไปใช้ในชีวิตประจาวัน
(A)
6. มีความสนใจใฝ่เรียนรู้หรืออยากรู้อยากเห็น ทางานร่วมกับผู้อื่นอย่างสร้างสรรค์ ยอมรับ
ความคิดเห็นของผู้อื่นได้ (A)

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 1

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก

สาระสาคัญ
การศึกษาโครงสร้างโลกใช้ข้อมูลด้านต่าง ๆ เช่น องค์ประกอบทางเคมีของหินและแร่

องค์ประกอบทางเคมีของอุกกาบาต ข้อมูลคล่ืนไหวสะเทือนที่เคลื่อนที่ผ่านโลก ทาให้แบ่งช้ัน
โครงสร้างโลกได้ 2 แบบ คือ โครงสร้างโลกตามองค์ประกอบทางเคมี จะแบ่งได้เป็น 3 ช้ัน ได้แก่
เปลือกโลก เน้ือโลก และแก่นโลก และโครงสร้างโลกตามสมบัติเชิงกล จะแบ่งได้เป็น 5 ชั้น ได้แก่
ธรณีภาค ฐานธรณีภาค มัชฌิมภาค แก่นโลกช้ันนอก และแก่นโลกช้ันใน โดยหากเปรียบเทียบการ
แบ่งช้ันโครงสร้างโลกตามเกณฑ์ท้ังสองแบบได้ดังรูปด้านล่าง ส่วนของเปลือกโลกและเนื้อโลกตอน
บนสดุ คือธรณีภาค เน้อื โลกตอนบน คอื ฐานธรณภี าค เนอื้ โลกตอนล่างคือ มัชฌมิ ภาค และหาก แบ่ง
ตามสมบตั เิ ชงิ กลจะแบ่งแกน่ โลกออกเปน็ แกน่ โลกชัน้ นอก และแก่นโลกชั้นใน

โครงสร้างของโลกประกอบด้วยเปลือกโลก(crust) แมนเทิล (mantle) หรือช้ันที่อยู่ถัดจาก
เปลือกโลก และแก่นโลก(core) โดยโครงสร้างของแต่ละช้ันจะมีความแตกต่างกัน คือ เปลือกโลก
เปน็ ชั้นหนิ บาง แมนเทลิ เป็นช้ันทมี่ ีความร้อนสงู บางส่วนเป็นหินหนดื สาหรับแกน่ โลกจะมคี วามรอ้ น
สูงมาก ประกอบด้วยแร่ธาตุและหินหลอมละลาย แต่บริเวณใจกลางโลกที่มีความกดดันมหาศาลจะ
เป็นแร่ธาตุที่อยู่ในสภาพท่ีเป็นของแข็ง การศึกษาเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของโลก จะช่วยให้เรา
เข้าใจกระบวนการต่างๆ ที่เกิดขึ้นบนผิวโลกและภายในโลก ซ่ึงกระบวนการดังกล่าวจะมี
ความสัมพนั ธ์หรอื สง่ ผลต่อการดาเนินชวี ติ ของเราด้วย

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 2

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก

แบบทดสอบกอ่ นเรียน

เรื่อง ข้อมลู ในการศกึ ษาและแบ่งชนั้ โครงสร้างโลก

รายวชิ าธรณวี ิทยา รหสั วิชา ว30261 ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ่ี 4

คาชแ้ี จง 1. แบบทดสอบฉบับนี้ จานวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลาทใ่ี ช้ 10 นาที
2. จงเลอื กคาตอบท่ถี ูกต้องท่สี ดุ แลว้ เขยี นเครื่องหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ

1. ขอ้ ความในข้อใดไมถ่ กู ต้อง
ก. ในปัจจบุ ันยงั ไม่สามารถสรปุ ไดว้ ่าโลกเกิดขนึ้ ได้อย่างไร
ข. ทฤษฎตี า่ ง ๆ อาจถูกล้มเลกิ ได้ เม่อื มีขอ้ มลู ใหม่ทเ่ี ชื่อถือได้มากกว่า
ค. แนวความคดิ ต่าง ๆ อาจถูกล้มเลิกได้ เมอ่ื มีขอ้ มลู ใหม่ที่เช่ือถอื ไดม้ ากกวา่
ง. กฎและทฤษฎเี ป็นส่งิ ท่ีไดร้ ับการพิสูจน์และยอมรบั แลว้ วา่ เป็นจรงิ จึงล้มเลิกไมไ่ ด้

2. อายเุ ทียบสัมพนั ธ์ (Relative age) หมายถึงอะไร
ก. อายหุ ินจริง
ข. อายุหินเปรียบเทยี บ
ค. อายซุ ากดกึ ดาบรรพ์
ง. อายหุ นิ ทม่ี ีซากดึกดาบรรพ์

2. โครงสรา้ งโลกแบง่ ตามลักษณะมวลสารไดช้ ั้นใหญ่ๆ สามชั้นอะไรบา้ ง
ก. ชัน้ เปลือกโลก ใต้เปลอื กโลก แก่นโลก
ข. ชน้ั เปลอื กโลก เนือ้ โลก ธรณภี าค
ค. ชั้นเปลอื กโลก เนอื้ โลก หินหนดื
ง. ชนั้ เปลือกโลก เนอื้ โลก แก่นโลก

3. ช้ันเปลอื กโลก (Crust) มีส่วนประกอบใดบา้ ง
ก. เปลือกโลกภาคพื้นทวปี
ข. เปลือกโลกภาคพ้นื มหาสมุทร
ค. เปลอื กโลกใต้มหาสมุทร
ง. ท้ังข้อ ก. และ ค.

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 3

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

4. เปลือกโลกภาคพ้ืนทวีป ประกอบไปด้วยอะไรบา้ ง
ก. ซลิ ิคอนและซิลกิ า
ข. เหลก็ และทองแดง
ค. ซิลิคอนและอะลมู นิ า
ง. ซลิ ิคอนและแมกนเี ซยี ม

5. เปลอื กโลกแบ่งออกเปน็ 2 บริเวณคือบริเวณใด
ก. เปลือกโลกช้ันนอกและเปลือกโลกชัน้ ใน
ข. เปลือกโลกภาคพ้นื ดนิ และเปลือกโลกภาคพื้นน้า
ค. เปลอื กโลกภาคพื้นทวปี และเปลือกโลกภาคพ้ืนน้า
ง. เปลือกโลกภาคพนื้ ทวปี และเปลอื กโลกใตม้ หาสมุทร

6. ชนั้ เน้ือโลกสว่ นบนกับชน้ั เปลอื กโลกรวมกนั เรียกว่าอะไร
ก. แมนเทิล
ข. ธรณภี าค
ค. ธรณีภาคพื้นทวีป
ง. ธรณภี าคพน้ื เปลือกโลก

7. เปลอื กโลกใต้มหาสมทุ รประกอบด้วยธาตอุ ะไรบา้ ง
ก. ซิลคิ อนและเหลก็
ข. ซิลิคอนและซลิ กิ า
ค. ซลิ คิ อนและอะลมู ินา
ง. ซิลคิ อนและแมกนเี ซียม

8. แกน่ โลกชนั้ ในประกอบด้วยส่วนใดบ้าง
ก. โลหะเหล็กและนิกเกลิ แขง็ ร้อน
ข. โลหะเหลก็ และนกิ เกลิ เหลวรอ้ น
ค. โลหะเหล็กและแมกนีเซยี มแข็งรอ้ น
ง. โลหะเหลก็ และแมกนีเซยี มเหลวรอ้ น

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 4

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก
9. ช้ันบนสดุ ของเน้อื โลกมีลักษณะอยา่ งไร

ก. เปน็ หนิ ทีเ่ กิดจากการเย็นตัวลงแล้ว บางสว่ น
ข. เปน็ หนิ ท่เี กดิ จากการหลอมเหลวและกาลังเป็นหินหนดื
ค. เป็นหินท่เี กดิ จากการอดั ตัวมรี ูพรนุ บางสว่ นเป็นหนิ เปราะ
ง. เป็นหนิ ทีเ่ กิดจากการอัดตัวจนแกร่ง แตบ่ างสว่ นเปน็ ชั้นหินจึงเกดิ รอยแตก
10. ทฤษฎใี ดนาไปอธิบายถงึ การเกดิ แผ่นดินไหว มหาสมุทรและซากส่ิงมชี ีวิตท่ีทบั ถมในหิน
บนเปลือกโลก
ก. ทฤษฎีการแปรสัณฐานแผ่นธรณีภาค
ข. ทฤษฎีการเล่ือนไหลของแผน่ ทวปี
ค. ทฤษฎกี ารขยายตวั ของแผ่นทวปี
ง. ทฤษฎีการหดตัวของแผ่นทวีป

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 5

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชนั้ โครงสรา้ งโลก

บัตรเนือ้ หา
ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์
ชดุ ท่ี 1 ข้อมูลในการศกึ ษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

การศึกษาโครงสร้างโลกใช้ข้อมูลด้านต่าง ๆ เช่น องค์ประกอบทางเคมีของหินและแร่
องค์ประกอบทางเคมีของอุกกาบาต ข้อมูลคล่ืนไหวสะเทือนท่ีเคลื่อนที่ผ่านโลก ทาให้แบ่งช้ัน
โครงสร้างโลกได้ 2 แบบ คือ โครงสร้างโลกตามองค์ประกอบทางเคมี จะแบ่งได้เป็น 3 ชั้น ได้แก่
เปลือกโลก เน้ือโลก และแก่นโลก และโครงสร้างโลกตามสมบัติเชิงกล จะแบ่งได้เป็น 5 ชั้น ได้แก่
ธรณีภาค ฐานธรณีภาค มัชฌิมภาค แก่นโลกช้ันนอก และแก่นโลกชั้นใน โดยหากเปรียบเทียบการ
แบ่งช้ันโครงสร้างโลกตามเกณฑ์ทั้งสองแบบได้ดังรูปด้านล่าง ส่วนของเปลือกโลกและเน้ือโลกตอน
บนสดุ คอื ธรณีภาค เนอ้ื โลกตอนบน คือฐานธรณีภาค เน้ือโลกตอนล่างคือ มชั ฌมิ ภาค และหาก แบ่ง
ตามสมบัตเิ ชิงกลจะแบ่งแก่นโลกออกเปน็ แกน่ โลกชั้นนอก และแก่นโลกชน้ั ใน

รปู ที่ 1.1 กระบวนการกาเนดิ โลกท่ีทาให้โลกเกดิ การแบ่งชั้น
ทม่ี า : คู่มือครูรายวิชาเพ่มิ เติมวิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เลม่ 1 (หนา้ 21)

สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธกิ าร

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 6

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

การแบ่งชั้นโครงสร้างโลกโดยใช้ข้อมูลคลน่ื ไหวสะเทือนเป็นเกณฑ์ สามารถนามาอธิบายชั้น
ต่าง ๆ ของโครงสร้างโลกได้แตกต่างจากการใช้เกณฑ์องค์ประกอบทางเคมี นอกจากทาให้แบ่งชั้น
โครงสร้างโลกได้ละเอียดขึ้นแล้วยังเป็นข้อมูลพื้นฐานในการอธิบายเก่ียวกับการเคลื่อนที่ของแผ่น
ธรณี และการเกิดธรณีพิบตั ภิ ัยอกี ดว้ ย

ข้อมูลในการศกึ ษาและแบง่ ช้นั โครงสร้างโลก
โลกเป็นดาวเคราะห์หิน (terestrial planet) ดวงหนึ่งท่ีเกิดข้ึนเมื่อประมาณ 4,500 ล้านปี

ก่อนในระบบสุริยะโลกเริ่มกาเนิดโดยการพอกพูนมวลจากการปะทะและหลอมรวมกันของวัตถุท่ี
เหลือจากการก่อตัวของดวงอาทิตย์จนทาให้โลกมีขนาดใหญ่ข้ึนและมีมวลมากข้ึนซึ่งในช่วงต้นของ
การกาเนิดโลกนั้นโลกมีอุณหภูมิสูงทาให้สสารต่าง ๆ หลอมเข้าด้วยกันต่อมาอุณหภูมิค่อย ๆ ลดลง
สสารมีการแยกจากกันตามความหนาแน่นโดยสสารที่เป็นธาตุหนักมีความหนาแน่นมากเช่นเหล็ก
นิกเกิลจะรวมตัวอยู่บริเวณใจกลางโลกส่วนธาตุที่น้าหนักเบากว่ ามีความหนาแน่นน้อยกว่าเช่น
ซิลิกอนอะลูมิเนียมแมกนีเซียมมีการรวมตัวกันอยู่บริเวณรอบนอกขณะเดียวกันอุณหภูมิของโลกมี
การลดลงอย่างช้า ๆ โดยท่ีส่วนนอกสุดของโลกมีอุณหภูมิลดลงและแข็งตัวเร็วกว่าส่วนอื่น
กระบวนการที่กล่าวมาท้ังหมดน้ีทาให้โลกเกิดการแบ่งช้ันดังรูป 1.2 นักวิทยาศาสตร์ใช้ข้อมูลหรือ
หลักฐานใดบ้างมาสนับสนุนการแบง่ ชน้ั โครงสร้างโลกแต่ละช้นั

(ก) ชว่ งต้นของการกาเนิดโลกท่ีเกิดจากการปะทะและหลอมรวมกนั ของวตั ถุที่เหลอื อยู่จากการ
กอ่ ตวั ของดวงอาทิตย์

(ข) ชว่ งทอ่ี ุณหภูมิของโลกเรมิ่ ลดตา่ ลงทาให้ผวิ ชน้ั นอกสุดเกิดการแข็งตวั
(ค) โครงสร้างภายในโลกทแ่ี บ่งเป็นชัน้ ๆ

รปู ที่ 1.2 กระบวนการกาเนดิ โลกทีท่ าใหโ้ ลกเกดิ การแบง่ ช้นั
ท่มี า : หนังสือเรียนรายวิชาเพมิ่ เติมวิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เลม่ 1 (หน้า 2)

สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 7

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

รูปที่ 1.3 โครงสร้างของโลก
ท่มี า : https://ngthai.com/science/23866/structureofearth/
นักวิทยาศาสตร์มีความสนใจที่จะศึกษาโครงสร้างโลกมาเป็นเวลานานเซอร์ไอแซคนิวตัน
(Sir Isaac Newton) เป็นนักวิทยาศาสตร์ที่มีบทบาทสาคัญในการศึกษาโครงสร้างโลกจากการท่ี
นิวตันศึกษาความโน้มถ่วงของโลก ซึ่งในเวลาต่อมานักวิทยาศาสตร์ใช้กฎแรงดึงดูดระหว่างมวลของ
นวิ ตันคานวณหาความหนาแน่นเฉลี่ยของโลกพบว่าความหนาแน่นเฉล่ียของโลกมีค่าเป็น 2 เท่าของ
ความหนาแน่นของหินบนผิวโลก จึงสันนิษฐาน ว่าโลกไมไ่ ด้เป็นเนื้อเดียวกันทง้ั หมดและส่วนท่ีอยู่ลึก
ลงไปภายในโลกน่าจะมคี วามหนาแนน่ มากกว่าหนิ บนผิวโลก
ต่อมานักวิทยาศาสตร์ได้มีการสารวจหินบนเปลือกโลกและศึกษาหินที่เกิดจากการระเบิด
ของภูเขาไฟพบว่าสมบัติทางกายภาพและองค์ประกอบทางเคมีของหินบนเปลือกโลกคล้ายกับหินที่
เกดิ จากการระเบิดของภเู ขาไฟ แต่เมอ่ื เทยี บกบั หินแปลกปลอม (xenolith) ที่ถกู พาข้ึนมาพร้อมลาวา
พบว่ามีสมบัติทางกายภาพและองค์ประกอบทางเคมีแตกต่างออกไปนอกจากน้ีจากการเจาะสารวจ
ทาให้ทราบว่าโลกมีอุณหภูมิและความดันเพิ่มข้ึนตามระดับความลึกและจากการระเบิดของภูเขาไฟ
ทาใหท้ ราบว่าภายใต้ผวิ โลกลงไปบางสว่ นมหี ินหลอมเหลว
หินแปลกปลอมคืออะไร โดยท่ัวไปหินแปลกปลอมหมายถึงเศษของหินท้องท่ีท่ีเข้าไปอยู่ใน
แมกมาหรอื ลาวา แตข่ ้อมลู ท่ีใช้ในการศึกษาโครงสร้างโลกนั้นหนิ แปลกปลอมนี้เป็นเศษหินแขง็ ทีม่ ตี ้น
กาเนิดอยู่ในระดับลึกใต้เปลือกโลกซึ่งพบปนอยู่ในเน้ือของมวลหินอัคนีที่เกิดจากการปะทุของลาวา
ขน้ึ มาบนผวิ โลกและประกอบดว้ ยแรท่ ม่ี ีธาตุเหล็กและแมกนเี ซียมปรมิ าณมากกว่าหินบนเปลอื กโลก

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 8

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชนั้ โครงสรา้ งโลก
จากการศึกษาข้างต้นยังไม่ทาให้ทราบถึงข้อมูลของโครงสร้างโลกในโลกระดับลึกได้
นกั วิทยาศาสตร์จึงใช้ความรู้จากทฤษฎีกาเนิดระบบสุริยะและสมบัติของคล่ืนไหวสะเทือน (Seismic
waves) มาช่วยในการศกึ ษา

รปู ท่ี 1.4 หินแปลกปลอม
ที่มา : หนังสอื เรยี นรายวชิ าเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1 (หนา้ 3)

สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธิการ
จากการศึกษาองค์ประกอบทางเคมีและความหนาแน่นของอุกกาบาตเหล็ก ( iron
rneteorites) ท่ีพบในระบบสุริยะดังรูป 1.5 พบว่ามีองค์ประกอบหลักทางเคมีเป็นเหล็กและนิกเกิล
และเม่ือนาค่าความหนาแน่นของอุกกาบาตเหล็กและหินบนเปลือกโลกไปคานวณและเปรียบเทียบ
กับค่าความหนาแน่นของโลกที่นักวิทยาศาสตร์ได้คานวณไว้พบว่ามีค่าใกล้เคียงกันและเมื่อเชื่อมโยง
ทฤษฎีกาเนิดระบบสุริยะท่ีกล่าวว่าอุกกาบาตคือวัตถุท่ีเหลือจากการกาเนิดระบบสุริยะจึงทาให้
นักวิทยาศาสตร์สันนิษฐานว่าส่วนหนึ่งของวัสดุก่อกาเนิดโลกจะมีองค์ประกอบเป็นเหล็กและนิกเกิล
จึงนามาสู่ข้อสรปุ วา่ ภายในโลกมอี งคป์ ระกอบทางเคมีเปน็ เหลก็ และนกิ เกิล

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 9

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

รูป 1.5 อุกกาบาตเหลก็ แคมโปเดลเขียโล (Campo del Cielo) ประเทศอารเ์ จนตินา
ทม่ี า : หนงั สือเรียนรายวิชาเพม่ิ เติมวิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เลม่ 1 (หนา้ 5)

สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
นักวิทยาศาสตร์ได้นาสมบัติของคล่ืนไหวสะเทือนมาศึกษาสมบัติเชิงกลของโครงสร้างโลก
คลนื่ ไหวสะเทือนเป็นคลนื่ กลทีเ่ กิดจากแรงสั่นสะเทอื นจากแผ่นดนิ ไหวหรือท่ีมนษุ ย์สรา้ งขึ้น คลื่นไหว
สะเทือน แบ่งออกเป็น 2 ประมาทคือคล่ืนในตัวกลาง (body waves) และคลื่นพื้นผิว (surface
Waves) ทั้งนี้ในการศึกษาโครงสร้างโลกนั้นใช้สมบัติของคล่ืนในตัวกลางเป็นหลัก ซ่ึงแบ่งออกเป็น
คล่ืนปฐมภูมิ (primary wave), P-Wave) และทุติยภูมิ (secondary wave, S-wave) โดยคล่ืนปฐม
ภูมแิ ละทตุ ิยภมู ิมีสมบตั ิ ดังน้ี
คล่ืนปฐมภูมิ เป็นคลื่นตามยาวสามารถเคลื่อนท่ีผ่านตัวกลางได้ทุกสถานะเม่ือเคลื่อนท่ีผ่าน
ตวั กลางทาใหอ้ นุภาคของตวั กลางเกิดการอดั และขยายในทศิ ทางเดียวกับการเคลื่อนทข่ี องคลื่นเทียบ
ได้กับลักษณะการอัดและขยายของขดลวดสปริงไปตามแนวยาว ดังรูป 1.6 นอกจากนี้คล่ืนปฐมภูมิ
ยงั เปน็ คลนื่ ไหวสะเทือนทม่ี คี วามเรว็ มากที่สดุ และเดินทางมาถึงเคร่ืองตรวจวดั เปน็ อันดับแรก
คลื่นทุติยภูมิ เป็นคล่ืนตามขวางเคลื่อนที่ผ่านได้เฉพาะตัวกลางที่มีสถานะเป็นของแข็งเม่ือ
เคลื่อนที่ผ่านตัวกลางทาใหอ้ นุภาคของตัวกลางสัน่ ตง้ั ฉากกับทิศทางการเคลือ่ นที่ของคลนื่ เทียบไดก้ ับ
ลกั ษณะการสะบัดขดลวดสปริงไปทางซ้ายและขวาสลบั กันดงั รูป 1.7 คลื่นทุติยภูมเิ คลื่อนที่ไดช้ ้ากว่า
คล่ืนปฐมภูมิจงึ เปน็ คล่ืนทเี่ ดินทางมาถึงเครือ่ งตรวจวัดไดเ้ ปน็ อันดับสอง

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 10

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

รูป 1.6 แสดงลักษณะการเคลื่อนท่ีของคล่ืนปฐมภูมเิ ทียบกบั ลักษณะการเคลือ่ นทีข่ องคลนื่
ทเ่ี กดิ จากขดลวดสปริงถูกอดั ขยาย

ทมี่ า : หนังสือเรยี นรายวชิ าเพิม่ เติมวทิ ยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เลม่ 1 (หนา้ 6)
สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธิการ

รูป 1.7 แสดงลักษณะการเคลือ่ นทข่ี องคลนื่ ทตุ ิยภูมเิ ทียบกับลกั ษณะการเคลอ่ื นที่ของคลน่ื
ทเี่ กิดจากการสะบดั สปริง

ท่มี า : หนงั สอื เรียนรายวิชาเพิม่ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เลม่ 1 (หน้า 7)
สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธิการ
โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 11

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชนั้ โครงสรา้ งโลก

เมื่อคลื่นปฐมภูมิและคลื่นทุติยภูมิเคลื่อนท่ีผ่านตัวกลางต่างชนิดกัน หรือตัวกลางที่มีความ
หนาแน่นไม่เท่ากัน คล่ืนจะมีความเร็วเปลยี่ นไป เกดิ การหกั เหและ/หรอื สะทอ้ น ท่บี รเิ วณรอยต่อของ
ตัวกลางนนั้

นกั วิทยาศาสตร์ตั้งสมมติฐานว่าหากภายในโลกเป็นเน้ือเดียวกันโดยตลอดคล่ืนไหวสะเทือน
ทเ่ี คลื่อนที่ผ่านภายในโลกจะมคี วามเร็วคงท่ีและเดนิ ทางเปน็ เสน้ ตรงดังรูป 1.8 (ก) แต่ถ้าวัสดุภายใน
โลกมคี วามหนาแน่นและความดันเพ่ิมข้ึนเรอื่ ย ๆ ตามระดับความลึกคลื่นไหวสะเทือนจะเคลื่อนผ่าน
ภายในโลกด้วยความเร็วท่ีเพิ่มข้ึนตามการเพ่ิมข้ึนของความหนาแน่นและความดันและเส้นทางการ
เคลือ่ นท่ีของคล่นื จะไม่เปน็ เสน้ ตรงดงั รูป 1.8 (ข) แต่จากการศึกษาการเคล่ือนท่ขี องคล่ืนไหวสะเทอื น
ผ่านภายในโลกพบว่ามีลักษณะดังรูป 1.8 (ค) ทาให้สันนิษฐานว่าภายในโลกอาจแบ่งเป็นช้ัน ๆ ตาม
สถานะและความหนาแน่นท่ีแตกต่างกนั

รูป 1.8 การเคล่ือนทขี่ องคลื่นไหวสะเทอื นเมอ่ื ผา่ นภายในโลกตามสมมติฐานตา่ ง ๆ
ท่มี า : หนงั สือเรียนรายวิชาเพมิ่ เตมิ วิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เลม่ 1 (หน้า 8)

สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธิการ
การศึกษาโครงสร้างภายในของโลก โดยศึกษาการเดินทางของ “คล่ืนซิสมิค” (Seismic
waves) ซึง่ มี 2 ลกั ษณะ คือ
คล่ืนปฐมภูมิ (P wave) เป็นคล่ืนตามยาวที่เกิดจากความไหวสะเทือนในตัวกลาง โดย
อนุภาคของตัวกลางนั้นเกิดการเคล่ือนไหวแบบอัดขยายในแนวเดียวกับที่คล่ืนส่งผ่านไป คลื่นน้ี
สามารถเคล่ือนท่ีผ่านตัวกลางที่เป็นของแข็ง ของเหลว และก๊าซ เป็นคลื่นที่สถานีวัดแรงสั่นสะเทือน

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 12

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก
สามารถรับได้ก่อนชนิดอื่น โดยมีความเร็วประมาณ 6 – 8 กิโลเมตร/วินาที คลื่นปฐมภูมิทาให้เกิด
การอดั หรือขยายตวั ของช้ันหิน

รปู 1.9 ลักษณะคลื่นปฐมภูมิ
ทมี่ า : https://sites.google.com/site/krongsanglok/khorngsrang-lok
คลื่นทุติยภูมิ (S wave) เป็นคล่ืนตามขวางท่ีเกิดจากความไหวสะเทือนในตัวกลางโดย
อนุภาคของตัวกลางเคลื่อนไหวตั้งฉากกับทิศทางที่คลื่นผ่าน มีทั้งแนวตั้งและแนวนอน คลื่นชนิดนี้
ผ่านได้เฉพาะตวั กลางท่ีเป็นของแขง็ เทา่ นน้ั ไมส่ ามารถเดินทางผ่านของเหลว คลื่นทุติยภมู ิมีความเร็ว
ประมาณ 3 – 4 กิโลเมตร/วินาที คลื่นทุติยภูมิทาให้ช้ันหินเกิดการคดโค้ง ขณะที่เกิดแผ่นดินไหว
(Earthquake) จะเกิดแรงส่ันสะเทือนหรือคลื่นซิสมิคขยายแผ่จากศูนย์เกิดแผ่นดินไหวออกไป
โดยรอบทุกทิศทุกทาง เน่ืองจากวัสดุภายในของโลกมีความหนาแน่นไม่เท่ากัน และมีสถานะต่างกัน
คล่ืนท้ังสองจึงมีความเร็วและทิศทางที่เปลี่ยนแปลงไปดังภาพท่ี 4 คล่ืนปฐมภูมิหรือ P wave
สามารถเดินทางผ่านศูนย์กลางของโลกไปยังซีกโลกตรงข้ามโดยมีเขตอับ ( Shadow zone)
อย่รู ะหวา่ งมุม 100 – 140 องศา แต่คลนื่ ทุตยิ ภูมิ หรือ S wave ไมส่ ามารถเดนิ ทางผ่านช้นั ของเหลว
ไดจ้ งึ ปรากฏแตบ่ นซกี โลกเดยี วกบั จดุ เกิดแผ่นดินไหว โดยมีเขตอับอยทู่ ี่มมุ 120 องศาเปน็ ตน้ ไป

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 13

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

รูป 1.10 ลักษณะคล่นื ทุติยภมู ิ
ทม่ี า : https://sites.google.com/site/krongsanglok/khorngsrang-lok
การแบ่งโครงสรา้ งโลก
โครงสร้างของโลกตามลักษณะมวลสารเป็นช้ันใหญ่ 3 ชั้น คือ ช้ันเปลือกโลก เน้ือโลก
และแกน่ โลก
1. ชนั้ เปลือกโลก (crust) เป็นผิวด้านนอกที่ปกคลุมโลก ส่วนที่บางท่ีสุดของชัน้ เปลอื กโลก
อยู่ที่มหาสมุทรแปซิฟิกทางตะวันออกของฟิลิปปนิ ส์ และส่วนท่ีหนาท่สี ุดอยทู่ ่ีแนวยอดเขา ชั้นเปลือก
โลกแบง่ เปน็ 2 บรเิ วณ คอื

1) เปลือกโลกภาคพ้ืนทวีป หมายถึง ส่วนท่ีเป็นแผ่นดินท้ังหมด ประกอบด้วยธาตุ
ซิลิคอนร้อยละ 65275 และอะลูมิเนียมร้อยละ 25235 เป็นส่วนใหญ่ มีสีจาง เรียกหินช้ันน้ีว่า
หินไซอัล (sial) ไดแ้ ก่ หินแกรนิต ผิวนอกสุดประกอบดว้ ยดนิ และหินตะกอน

2) เปลือกโลกใต้มหาสมุทร หมายถึง ส่วนของเปลือกโลกที่ปกคลุมด้วยน้า
ประกอบด้วยธาตุซิลิคอนร้อยละ 40250 และแมกนีเซียมรอ้ ยละ 50260 เป็นส่วนใหญ่ มีสีเข้ม เรียก
หนิ ชั้นนี้ว่า หินไซมา (sima) ได้แก่ หินบะซอลตต์ ิดตอ่ กับช้ันหนิ หนืด มีความลึกตง้ั แต่ 5 กิโลเมตรใน
สว่ นท่อี ยู่ใตม้ หาสมุทรลงไปจนถงึ 70 กโิ ลเมตรในบรเิ วณที่อย่ใู ตเ้ ทอื กเขาสงู ใหญ่

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 14

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

2. ชั้นเน้ือโลก (mantle) อยู่ถัดลงไปจากชั้นเปลือกโลก ส่วนมากเป็นของแข็ง มีความลึก
ประมาณ 2,900 กิโลเมตรนับจากฐานล่างสดุ ของเปลือกโลกจนถึงตอนบนของแก่นโลก เป็นหินหนืด
ร้อนจดั ประกอบดว้ ยธาตเุ หลก็ ซลิ ิคอน และอะลูมิเนียม แบ่งเปน็ 3 ช้ัน คอื

1) ช้ันเนื้อโลกส่วนบน เป็นหินท่ีเย็นตัวแล้ว บางส่วนมีรอยแตก เนื่องจากความเปราะ
ชั้นเนื้อโลก ส่วนบนกับชั้นเปลือกโลกรวมกันเรียกว่า ธรณีภาค (lithosphere) ซึ่งมีรากศัพท์มาจาก
ภาษากรีกที่แปลวา่ ชั้นหนิ ชนั้ ธรณภี าคมคี วามหนาประมาณ 100 กโิ ลเมตรนบั จากผวิ โลกลงไป

2) ช้นั ฐานธรณีภาค (asthenosphere) มีความลกึ 1002350 กิโลเมตร เป็นช้นั ที่มีแมก
มา ซ่ึงเป็นหินหนดื หรือหินหลอมละลายร้อน หมนุ วนอยภู่ ายในโลกอยา่ งชา้ ๆ

3) ชั้นเน้ือโลกช้ันล่างสุด อยู่ที่ความลึก 35022,900 กิโลเมตร เป็นช้ันท่ีเป็นของแข็ง
ร้อนแต่แนน่ และหนดื กวา่ ตอนบน มีอุณหภมู ิสูงประมาณ 2,25024,500 องศาเซลเซยี ส

3. ชนั้ แก่นโลก (core) แบ่งเปน็ 2 สว่ น คือ
1) แก่นโลกช้ันนอก อยู่ที่ความลึก 2,90025,100 กิโลเมตร เช่ือว่าประกอบด้วยสาร

เหลวร้อนของโลหะเหล็กและนิกเกิลเป็นสว่ นใหญ่ มีความรอ้ นสงู มาก มีความถ่วงจาเพาะ 12
2) แก่นโลกช้ันใน อยู่ที่ความลึก 5,10026,370 กิโลเมตร มีส่วนประกอบเหมือนแก่น

โลกชั้นนอก แต่อยู่ในสภาพแข็ง เน่ืองจากมีความดันและอุณหภูมิสูงมาก อาจสูงถึง 6,000 องศา
เซลเซียส มีความถ่วงจาเพาะ 17 ชนั้ ต่างๆ ของโลกมลี ักษณะและสมบัติแตกต่างกัน ทง้ั ด้านกายภาพ
และส่วนประกอบทางเคมี โครงสร้างและส่วนประกอบภายในของโลกจึงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทาให้เกิด
ปรากฏการณท์ างธรณวี ทิ ยา คอื แผน่ ดินไหว และภเู ขาไฟระเบดิ

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 15

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

บัตรกจิ กรรมที่ 1.1
เร่ือง การศึกษาคล่ืนไหวสะเทอื นทผ่ี ่านโครงสรา้ งโลก

จุดประสงคก์ จิ กรรม
แปลความหมายและอธิบายขอ้ มูลการเคล่ือนที่ของคล่ืนไหวสะเทือนตามระดบั ความลึกของ

โครงสร้างโลกจากกราฟทกี่ าหนดให้
วัสดุ-อปุ กรณ์

1. กราฟแสดงความสมั พันธ์ระหวา่ งความเร็วของคล่นื ไหวสะเทือนกับระดับความลึก
2. ภาพขยายกราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างความเร็วของคลื่นไหวสะเทือนกับระดับ

ความลึกช่วง 0 – 660 กิโลเมตร จากผวิ โลก

กราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างความเร็วของคล่ืนไหวสะเทอื นกบั ระดบั ความลกึ
โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 16

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชนั้ โครงสรา้ งโลก

ภาพขยายกราฟแสดงความสมั พนั ธ์ระหว่างความเร็วของคลนื่ ไหวสะเทือน
กับระดับความลึกช่วง 0 – 660 กิโลเมตร จากผิวโลก

วิธกี ารทากจิ กรรม
1. สงั เกตการเปลี่ยนแปลงความเร็วของคลื่นปฐมภมู ิและคล่ืนทุติยภูมจิ ากกราฟในแต่ละชว่ ง

ระดบั ความลึกและบันทึกผลทไี่ ด้ลงในตารางบันทึกผล
2. นาผลการสังเกตจากข้อท่ี 1 มาวิเคราะห์และอภิปรายถึงสาเหตุท่ีคล่ืนปฐมภูมิและคลื่น

ทุติยภูมิเปลี่ยนแปลงความเร็วโดยเชื่อมโยงกับสถานะของตัวกลางและสรุปแนวคิดการแบ่งชั้น
โครงสรา้ งโลก

3. ออกแบบและสร้างแบบจาลองแสดงแนวคิดในการแบ่งช้ันโครงสร้างโลกโดยอาศัยข้อมูล
คลื่นไหวสะเทือนและนาเสนอพร้อมเหตผุ ลสนบั สนนุ

4. รวบรวมข้อมูลท่ีได้จากการนาเสนอและอภิปรายร่วมกันในชั้นเรียนมาปรับปรุง
แบบจาลองการแบง่ ช้ันโครงสรา้ งโลกให้สมบูรณ์และถูกต้องยิ่งข้ึน

ตารางบันทกึ ผล การเปล่ยี นแปลงความเรว็ สถานะของตัวกลาง
ระดับความลึก
(กโิ ลเมตร) คล่นื ปฐมภูมิ คลืน่ ทตุ ยิ ภูมิ

0 – 100
100 – 660
660 – 2,900
2,900 – 5,150
5,150 – 6,370

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 17

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก

สรุปผลการทากิจกรรม
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

คาถามท้ายกจิ กรรม
1. จากกจิ กรรมกราฟทกี่ าหนดใหแ้ สดงข้อมลู เรื่องใดบา้ ง

…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

2. ข้อมูลในกราฟมคี วามสัมพันธ์กันอยา่ งไรความลกึ ทเ่ี พ่ิมขึ้นทาใหค้ วามเรว็ ของคลน่ื ไหว
สะเทอื นเปลยี่ นแปลงอยา่ งไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 18

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชนั้ โครงสรา้ งโลก
3. โครงสร้างโลกแต่ละระดบั ความลกึ มีสถานะเหมือนหรือแตกต่างกนั อย่างไรทราบได้
อยา่ งไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 19

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

บตั รกิจกรรมที่ 1.2
แผนผงั มโนทศั น์ เรือ่ ง ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ช้ันโครงสร้างโลก

คาช้ีแจง ให้นักเรียนสรุปความรู้ท่ีเกี่ยวกับ “การศึกษาคล่ืนไหวสะเทือนที่ผ่านโครงสร้างโลก”
เปน็ แผนผงั มโนทัศน์ (Concept Mapping) ในกระดาษท่ีแจกให้แลว้ นาเสนอผลงานหนา้ ชัน้ เรยี น

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 20

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชนั้ โครงสรา้ งโลก

บตั รกจิ กรรมที่ 1.3
ถอดบทเรียน เรือ่ ง การศึกษาคลื่นไหวสะเทือนทผี่ า่ นโครงสร้างโลก

คาช้ีแจง ให้นักเรียนถอดบทเรียนที่เก่ียวกับ “การศึกษาคลื่นไหวสะเทือนท่ีผ่านโครงสร้างโลก”
ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็น ในกระดาษชาร์ตที่กาหนดให้แล้วนาเสนอผลงาน
โดยนาไปตดิ ป้ายนเิ ทศหนา้ ชั้นเรยี น

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 21

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

แบบฝึกหัด
เรื่อง ข้อมูลการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสร้างโลก

1. จงทาเคร่ืองหมาย  หนา้ ข้อความทถ่ี ูกตอ้ ง และทาเคร่ืองหมาย  หน้าขอ้ ความทผ่ี ิด

คาตอบ ข้อความ

1. การศึกษาองค์ประกอบทางเคมีของช้ันเน้ือโลกส่วนหน่ึงได้ตัวอย่างมาจาก

หนิ แปลกปลอมในระดับลึกท่ีลาวาพาข้ึนมาบนผิวโลก

2. ผลจากการศึกษาอุกกาบาตเหล็กท่ีตกลงมายังโลก เป็นหลักฐานหนึ่งท่ีทา

ใหท้ ราบองคป์ ระกอบของแกน่ โลก

3. ถ้าแบ่งโครงสร้างโลกตามองค์ประกอบทางเคมี แก่นโลกเป็นโครงสร้างชั้น

ทมี่ ีความหนามากทสี่ ดุ

4. เปลือกโลกทวปี ประกอบดว้ ยหินบะซอลต์เป็นส่วนมาก

5. เปลอื กโลกทวีปมคี วามหนาแนน่ เฉลยี่ มากกวา่ เปลอื กโลกมหาสมุทร

6. แหล่งกาเนิดคลื่นไหวสะเทือนมีท้ังที่มาจากปรากฏการณ์ธรรมชาติ และ

จากการกระทาของมนุษย์

7. คลื่นปฐมภูมิมีความเร็วเพ่ิมขึ้นเมื่อเคลื่อนท่ีผ่านธรณีภาคและมัชฌิมภาค

และมีความเรว็ เปน็ ศนู ย์เมอ่ื เคล่ือนทผ่ี ่านแกน่ โลกช้ันนอก

8. คล่ืนทุติยภูมิไม่สามารถเคล่ือนที่ผ่านโครงสร้างโลกที่มีสถานะเป็น

ของเหลวได้

9. คลื่นปฐมภูมิมีความเร็วน้อยกว่าคล่ืนทุติยภูมิ เม่ือคลื่นทั้งสองเคล่ือนที่

ผ่านช้ันฐานธรณีภาค

10. เขตความเร็วต่า อยู่ในช้ันธรณีภาค และเขตเปลี่ยนแปลง อยู่ในชั้นฐาน

ธรณภี าค

2. เพราะเหตุใดผลการศึกษาอกุ กาบาตเหลก็ จงึ ใช้เปน็ ข้อมูลอธิบายองค์ประกอบของแก่นโลกได้
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 22

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชนั้ โครงสรา้ งโลก

แบบทดสอบหลังเรยี น

เร่อื ง ข้อมลู ในการศกึ ษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก

รายวชิ าธรณีวิทยา รหสั วิชา ว30261 ช้นั มธั ยมศึกษาปที ี่ 4

คาชแ้ี จง 1. แบบทดสอบฉบับน้ี จานวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลาที่ใช้ 10 นาที
2. จงเลือกคาตอบทถ่ี กู ต้องทีส่ ดุ แล้วเขยี นเครอื่ งหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ

1. อายเุ ทียบสัมพนั ธ์ (Relative age) หมายถึงอะไร
ก. อายหุ นิ จรงิ
ข. อายหุ ินเปรยี บเทยี บ
ค. อายุซากดกึ ดาบรรพ์
ง. อายุหินท่มี ีซากดึกดาบรรพ์

2. ขอ้ ความในข้อใดไม่ถูกตอ้ ง
ก. ในปัจจบุ นั ยงั ไม่สามารถสรุปได้วา่ โลกเกดิ ข้ึนได้อย่างไร
ข. ทฤษฎีต่าง ๆ อาจถูกล้มเลกิ ได้ เม่ือมีข้อมูลใหม่ทีเ่ ช่ือถือได้มากกวา่
ค. แนวความคิดต่าง ๆ อาจถูกล้มเลกิ ได้ เมอื่ มีขอ้ มลู ใหม่ทีเ่ ช่ือถือได้มากกวา่
ง. กฎและทฤษฎเี ป็นสิ่งท่ีได้รบั การพิสจู น์และยอมรบั แลว้ ว่าเป็นจรงิ จึงลม้ เลกิ ไมไ่ ด้

3. เปลือกโลกภาคพืน้ ทวปี ประกอบไปด้วยอะไรบา้ ง
ก. ซิลิคอนและซลิ ิกา
ข. เหลก็ และทองแดง
ค. ซลิ ิคอนและอะลูมนิ า
ง. ซลิ คิ อนและแมกนเี ซยี ม

4. เปลอื กโลกแบ่งออกเป็น 2 บรเิ วณคอื บรเิ วณใด
ก. เปลือกโลกชน้ั นอกและเปลือกโลกช้นั ใน
ข. เปลอื กโลกภาคพื้นดนิ และเปลอื กโลกภาคพน้ื น้า
ค. เปลือกโลกภาคพื้นทวีปและเปลอื กโลกภาคพนื้ นา้
ง. เปลอื กโลกภาคพ้นื ทวปี และเปลอื กโลกใต้มหาสมุทร

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 23

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

5. การเรียงลาดับช้ันเปลือกโลก เข้าสู่ศูนย์กลางท่ีถูกตอ้ งคอื ข้อใด
ก. เน้อื โลก แกน่ โลก
ข. แก่นโลก เน้อื โลก
ค. แมนเทลิ เนือ้ โลก
ง. เน้ือโลก แมนเทิล

6. อายุทางธรณีวทิ ยาแบ่งออกไดก้ ่ีแบบ อะไรบ้าง
ก. 1 แบบ คอื อายุจริงทางธรณวี ทิ ยา
ข. 1 แบบ คอื อายุเทยี บสัมพนั ธ์
ค. 1 แบบ คือ อายุสัมบูรณ์
ง. 2 แบบ คือ อายุเทียบสัมพันธ์ และอายสุ ัมบูรณ์

7. ทฤษฎีใดนาไปอธบิ ายถึงการเกิดแผ่นดินไหว มหาสมุทรและซากสงิ่ มชี ีวติ ทที่ ับถมในหินบน
เปลือกโลก

ก. ทฤษฎีการแปรสณั ฐานแผ่นธรณีภาค
ข. ทฤษฎีการเลื่อนไหลของแผน่ ทวีป
ค. ทฤษฎกี ารขยายตัวของแผ่นทวีป
ง. ทฤษฎกี ารหดตัวของแผ่นทวีป

8. เปลือกโลกใต้มหาสมทุ รประกอบด้วยธาตอุ ะไรบ้าง
ก. ซลิ คิ อนและเหล็ก
ข. ซิลิคอนและซิลิกา
ค. ซลิ คิ อนและอะลมู ินา
ง. ซิลคิ อนและแมกนเี ซยี ม

9. แก่นโลกชนั้ ในประกอบด้วยส่วนใดบา้ ง
ก. โลหะเหลก็ และนิกเกิลแข็งร้อน
ข. โลหะเหล็กและนิกเกิลเหลวร้อน
ค. โลหะเหล็กและแมกนีเซยี มแข็งรอ้ น
ง. โลหะเหล็กและแมกนเี ซียมเหลวรอ้ น

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 24

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก
10. ช้นั บนสดุ ของเนื้อโลกมีลักษณะอย่างไร

ก. เป็นหินท่ีเกิดจากการเยน็ ตัวลงแล้ว บางส่วน
ข. เป็นหนิ ท่ีเกิดจากการหลอมเหลวและกาลังเปน็ หินหนดื
ค. เป็นหินท่เี กดิ จากการอัดตัวมีรพู รุน บางส่วนเปน็ หินเปราะ
ง. เปน็ หินท่เี กดิ จากการอัดตวั จนแกรง่ แต่บางส่วนเป็นชน้ั หินจึงเกิดรอยแตก

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 25

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

กระดาษคาตอบ
แบบทดสอบก่อนเรียนและหลงั เรียน
ชุดท่ี 1 ข้อมลู ในการศึกษาและแบ่งชัน้ โครงสร้างโลก

แบบทดสอบก่อนเรยี น ง แบบทดสอบหลงั เรยี น ง
ข้อ ก ข ค ข้อ ก ข ค
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
10 10

คะแนนเต็ม 10 คะแนน คะแนนเต็ม 10 คะแนน
ได้ ...................คะแนน ได้ ...................คะแนน

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 26

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

บรรณานุกรม

กรมทรัพยากรธรณ.ี (2544), ธรณีวทิ ยาประเทศไทยเฉลิมพระเกยี รตพิ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัว
เน่อื งในวโรกาสพระราชพธิ มี หามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ 5 ธันวาคม
2542. (พมิ พค์ ร้ังท่ี 1). กรงุ เทพฯ : กองธรณีวทิ ยากรมทรัพยากรธรณี.

กรมทรัพยากรธรณ.ี (2550), ธรณวี ิทยาประเทศไทย. (พมิ พ์ครัง้ ท่ี 2). กรุงเทพฯ : โรงพิมพด์ อกเบี้ย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2558) พจนานกุ รมศพั ท์ธรณวี ทิ ยา A-M. (พิมพ์ครัง้ ท่ี 2). กรงุ เทพฯ :

สานกั พิมพ์คณะรฐั มนตรแี ละราชกิจจานุเบกษา.
ราชบณั ฑิตยสถาน. (2558), พจนานุกรมศพั ท์ธรณวี ิทยา N-Z. (พมิ พ์คร้งั ท่ี 2). กรงุ เทพฯ :

สานกั พิมพค์ ณะรฐั มนตรีและราชกจิ จานุเบกษา.
สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. (2551). หนังสอื เรียนรายวชิ าพ้ืนฐาน

วทิ ยาศาสตร์ ดวงดาวและโลกของเรา. (พมิ พค์ รั้งที่ 1). กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค.
สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2551). หนงั สือเรยี นรายวิชาพ้ืนฐาน

โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ. (พมิ พค์ รง้ั ท่ี 8). กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์ สกสค.
สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2554). หนังสอื เรยี นรายวิชาเพม่ิ เติม

โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ. (พิมพ์ครัง้ ท่ี 1). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค.
สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลย.ี (2561). หนังสือเรยี นรายวชิ าเพิ่มเตมิ

โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1. (พมิ พ์คร้ังที่ 1). กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ์
แหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย.

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 27

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งชน้ั โครงสรา้ งโลก
โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 28

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

เฉลยบตั รกิจกรรมที่ 1.1
เรอ่ื ง การศึกษาคลื่นไหวสะเทือนทผี่ ่านโครงสร้างโลก

จุดประสงคก์ จิ กรรม
แปลความหมายและอธิบายข้อมูลการเคล่ือนที่ของคลื่นไหวสะเทือนตามระดับความลกึ ของ

โครงสร้างโลกจากกราฟท่กี าหนดให้
วัสดุ-อปุ กรณ์

1. กราฟแสดงความสัมพันธร์ ะหวา่ งความเรว็ ของคลนื่ ไหวสะเทือนกับระดบั ความลึก
2. ภาพขยายกราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างความเร็วของคลื่นไหวสะเทือนกับระดับ

ความลึกช่วง 0 – 660 กิโลเมตร จากผวิ โลก

กราฟแสดงความสัมพนั ธ์ระหวา่ งความเร็วของคลืน่ ไหวสะเทือนกับระดับความลกึ
โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 29

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

ภาพขยายกราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างความเรว็ ของคล่ืนไหวสะเทือน
กบั ระดับความลกึ ช่วง 0 – 660 กิโลเมตร จากผวิ โลก

วธิ กี ารทากจิ กรรม
1. สงั เกตการเปลี่ยนแปลงความเร็วของคล่ืนปฐมภมู ิและคล่ืนทุติยภูมิจากกราฟในแตล่ ะชว่ ง

ระดบั ความลกึ และบันทกึ ผลทไี่ ดล้ งในตารางบนั ทกึ ผล
2. นาผลการสังเกตจากข้อที่ 1 มาวิเคราะห์และอภิปรายถึงสาเหตุท่ีคลื่นปฐมภูมิและคล่ืน

ทุติยภูมิเปล่ียนแปลงความเร็วโดยเช่ือมโยงกับสถานะของตัวกลางและสรุปแนวคิดการแบ่งช้ัน
โครงสร้างโลก

3. ออกแบบและสร้างแบบจาลองแสดงแนวคิดในการแบ่งชั้นโครงสร้างโลกโดยอาศัยข้อมูล
คลน่ื ไหวสะเทือนและนาเสนอพร้อมเหตุผลสนับสนุน

4. รวบรวมข้อมูลที่ได้จากการนาเสนอและอภิปรายร่วมกันในช้ันเรียนมาปรับปรุง
แบบจาลองการแบ่งชน้ั โครงสร้างโลกใหส้ มบูรณแ์ ละถูกตอ้ งยงิ่ ขนึ้

ตารางบนั ทกึ ผล

ระดับความลึก การเปล่ียนแปลงความเรว็ สถานะของตัวกลาง
(กิโลเมตร) ของแข็ง
0 – 100 คล่ืนปฐมภูมิ คลนื่ ทุตยิ ภูมิ

ทคี่ วามลกึ 200 ท่คี วามลึก 200

กิโลเมตร ความเร็ว กิโลเมตร ความเร็ว

เพ่มิ ข้นึ อยา่ งรวดเร็ว เพ่มิ ข้นึ อยา่ ง รวดเร็ว

จาก 6.4 เปน็ 8.4 จาก 3.7 เป็น 4.8

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 30

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

ระดบั ความลึก การเปลี่ยนแปลงความเรว็ สถานะของตัวกลาง
(กโิ ลเมตร)
100 – 660 คลน่ื ปฐมภมู ิ คลนื่ ทตุ ยิ ภมู ิ

660 – 2,900 ความลึกท่ี 200 – ความลึกท่ี 200 – ของแขง็
2,900 – 5,150
250 กิโลเมตร มี 250 กโิ ลเมตร มี
5,150 – 6,370
ความเรว็ ลดลงจาก ความเรว็ ลด ลงจาก

8.4 เหลือ 7.9 จากนน้ั 4.8 เหลอื 4.3 จากน้ัน

มคี วามเรว็ เพิ่มข้ึน มีความเร็วเพ่ิม ขนึ้

จนถึง 11 จนถึง 6

ความเร็วเพมิ่ ขน้ึ จาก ความเร็วเพิ่มขึ้นจาก ของแข็ง

11 เป็น 14 6 เปน็ 7

ที่ระดับ 2900 ท่รี ะดับ 2,900 ของเหลว

ความเรว็ ลดลง อยา่ ง ความเร็ว ลดลงอยา่ ง

รวดเร็ว จาก 14 เป็น รวดเร็ว และ ไม่

8 จากนั้นเพิ่มขึ้นจาก ปรากฏคล่นื S

9 เปน็ 11

ความเร็วคงท่ี ความเรว็ เพ่ิมขึ้น จาก ของแข็ง

ประมาณ 11 3.5 เป็น 4

สรุปผลการทากิจกรรม
จากกราฟจะพบว่าคลนื่ ปฐมภูมเิ คล่ือนทเี่ รว็ กวา่ คลน่ื ทตุ ิยภูมิในทกุ ระดับความลึกที่มี คลื่น

ทงั้ สองปรากฏ ความเร็วของคลนื่ ปฐมภูมแิ ละคลนื่ ทตุ ิยภมู ิในแตล่ ะชว่ งระดับความลึก เปน็ ดงั นี้
- ในระดับลึกประมาณ 0-100 กิโลเมตร คล่นื ปฐมภูมแิ ละคล่ืนทุติยภูมมิ คี วามเรว็ เพมิ่ ข้นึ
อยา่ งรวดเร็ว แสดงวา่ เป็นชน้ั ท่มี ีสถานะเปน็ ของแขง็
- ในระดับลกึ ประมาณ 100-660 กิโลเมตร คลื่นปฐมภูมิและคล่นื ทุตยิ ภมู เิ คล่ือนที่ ดว้ ย
ความเร็วไม่สม่าเสมอ แสดงว่าเปน็ ชัน้ ท่มี ีสถานะเป็นของแข็ง
- ในระดบั ลึกประมาณ 660-2,900 กิโลเมตร เปน็ บรเิ วณทคี่ ล่ืนปฐมภมู แิ ละคล่นื ทตุ ยิ ภูมิ
ความเร็วเพิ่มขึ้นสมา่ เสมอ แสดงว่าเปน็ ชน้ั ทีม่ สี ถานะเป็นของแข็ง
- ในระดบั ลกึ ประมาณ 2,900–5,150 กโิ ลเมตร คลืน่ ปฐมภูมิมคี วามเร็วลดลงอย่าง
รวดเร็วก่อนทจี่ ะเพิม่ ขึ้นอย่างช้า ๆ และไม่พบคลืน่ ทุตยิ ภูมิ แสดงว่าเปน็ ชน้ั ท่ีมี สถานะ
เป็นของเหลว

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 31

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก
- ในระดบั ลกึ ประมาณ 5,150-6,370 กิโลเมตร คล่นื ปฐมภูมิมีอัตราเรว็ ค่อนข้างคงท่ี

แสดงวา่ เป็นชน้ั ทม่ี สี ถานะเป็นของแข็ง

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 32

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

คาถามทา้ ยกิจกรรม
1. จากกิจกรรมกราฟท่ีกาหนดใหแ้ สดงข้อมลู เร่ืองใดบา้ ง

……แ…น…วค…า…ต…อ…บ……………………………………………………………………………………………………………………....
………………ข…้อ…ม…ูล…คว…า…ม…เร…ว็ ใ…น…ก…าร…เค…ล…ื่อ…น…ท…่ีขอ…ง…ค…ล่นื……P…แ…ล…ะ…ค…ล่ืน……S…แ…ล…ะร…ะ…ดบั…ค…ว…า…มล…กึ …ข…อ…ง …………....
……โค…ร…งส…ร…้าง…โ…ลก……………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

2. ขอ้ มลู ในกราฟมีความสมั พันธก์ นั อย่างไรความลกึ ทเี่ พ่ิมข้ึนทาให้ความเรว็ ของคลนื่ ไหว
สะเทอื นเปลย่ี นแปลงอย่างไร
……แ…นว…ค…า…ต…อบ………………………………………………………………………………………………………………………....
………………ใ…น…ช…ว่ ง…0…–…2…,9…0…0 …ก…โิ ล…เม…ต…ร…ค…ว…าม…เร…ว็ …ข…อง…ค…ล…่ืน…P…แ…ล…ะ…S…ม…แี …น…วโ…น…ม้ …เพ…่ิม…ข…้ึน…ตา…ม…ร…ะด…ับ……....
……ค…วา…ม…ล…ึก…จ…า…ก…นั้น…ท…่ีร…ะ…ด…ับ…ค…วา…ม…ล…ึก…2…,9…0…0…ก…ิโล…เ…ม…ตร……คว…า…ม…เร…็ว…ข…อง…ค…ล…ื่น…ท…้ังส…อ…ง…ล…ดล…ง…อ…ย…่าง……....
……รว…ด…เร…็ว…ส…่ว…น…คล…น่ื ……S…ห…าย…ไ…ป…แ…ล…ะค…ว…า…มเ…ร…ว็ ข…อ…ง…ค…ล…ื่น…P…ค…่อ…ย…ๆ…เ…พ…่ิม…ขึ้น…ต…า…ม…ระ…ด…บั …คว…า…ม…ล…กึ อ…ีก……....
……ค…รงั้ …………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

3. โครงสร้างโลกแต่ละระดบั ความลึกมีสถานะเหมือนหรือแตกตา่ งกันอย่างไรทราบได้
อยา่ งไร
………แน…ว…ค…า…ตอ…บ……………………………………………………………………………………………………………………....
…………………ม…สี …ถ…าน…ะ…แ…ต…กต…า่ …งก…ัน…ด…ัง…ตา…ร…าง…บ…ัน…ท…ึกผ…ล…เ…น…่ือ…งจ…า…กส…ม…บ…ัต…ิข…อง…ค…ล…่นื ท…ี่…เค…ล…อ่ื …น…ทผ่ี…่า…น………....
………ตวั…ก…ล…าง…ได…ต้ …่า…งส…ถ…า…นะ…ก…นั …ค…ล…ื่น…ป…ฐม…ภ…มู …ิเค…ล…อื่ …น…ท…่ผี า่…น…ต…ัวก…ล…า…งไ…ด…้ ท…กุ …ส…ถา…น…ะ…ค…ล…ืน่ …ท…ตุ ิย…ภ…ูม…ผิ …่าน……....
………ได…้เฉ…พ…า…ะต…วั …ก…ล…าง…ท…เ่ี ป…็น…ข…อง…แ…ข…ง็ ………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 33

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

เฉลยบัตรกิจกรรมท่ี 1.2
แผนผังมโนทศั น์ เรื่อง การศกึ ษาคลน่ื ไหวสะเทือนทผ่ี ่านโครงสรา้ งโลก

คาชี้แจง ให้นักเรียนสรุปความรู้ท่ีเกี่ยวกับ “การศึกษาคลื่นไหวสะเทือนท่ีผ่านโครงสร้างโลก”
เปน็ แผนผงั มโนทศั น์ (Concept Mapping) ในกระดาษท่ีแจกใหแ้ ลว้ นาเสนอผลงานหนา้ ช้นั เรียน

ขึน้ อยกู่ ับดลุ พินจิ ของครผู ู้สอน

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 34

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

เฉลยบัตรกจิ กรรมที่ 1.3
ถอดบทเรยี น เรื่อง การศึกษาคล่ืนไหวสะเทอื นท่ีผา่ นโครงสร้างโลก

คาช้ีแจง ให้นักเรียนถอดบทเรียนที่เกี่ยวกับ “การศึกษาคลื่นไหวสะเทือนที่ผ่านโครงสร้างโลก”
ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็น ในกระดาษชาร์ตท่ีกาหนดให้แล้วนาเสนอผลงาน
โดยนาไปติดป้ายนเิ ทศหน้าช้ันเรยี น

ขึน้ อยูก่ บั ดุลพนิ ิจของครผู ู้สอน

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ 35

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชนั้ โครงสรา้ งโลก

เฉลยแบบฝกึ หัด
เรอื่ ง การศกึ ษาคลน่ื ไหวสะเทอื นที่ผ่านโครงสรา้ งโลก

1. จงทาเครื่องหมาย  หน้าขอ้ ความที่ถูกตอ้ ง และทาเคร่ืองหมาย  หนา้ ข้อความทีผ่ ิด
คาตอบ ข้อความ
 1. การศึกษาองค์ประกอบทางเคมีของชั้นเนื้อโลกส่วนหน่ึงได้ตัวอย่างมา
จากหินแปลกปลอมในระดับลกึ ที่ลาวาพาข้นึ มาบนผวิ โลก
 2. ผลจากการศึกษาอุกกาบาตเหลก็ ท่ีตกลงมายงั โลก เปน็ หลกั ฐานหนึง่ ท่ที า
ให้ทราบองคป์ ระกอบของแก่นโลก
 3. ถ้าแบ่งโครงสร้างโลกตามองค์ประกอบทางเคมี แก่นโลกเป็นโครงสร้าง
ช้ันที่มีความหนามากท่ีสุด
 4. เปลอื กโลกทวีปประกอบดว้ ยหินบะซอลต์เปน็ สว่ นมาก
 5. เปลอื กโลกทวปี มคี วามหนาแนน่ เฉลี่ยมากกวา่ เปลือกโลกมหาสมทุ ร
 6. แหล่งกาเนิดคล่ืนไหวสะเทือนมีทั้งท่ีมาจากปรากฏการณ์ธรรมชาติ
และจากการกระทาของมนุษย์
 7. คล่ืนปฐมภูมิมีความเร็วเพมิ่ ข้ึนเมือ่ เคลื่อนที่ผ่านธรณภี าคและมชั ฌิมภาค
และมคี วามเร็วเปน็ ศูนย์เมอ่ื เคลอ่ื นทผี่ ่านแกน่ โลกช้ันนอก
 8. คล่ืนทุติยภูมิไม่สามารถเคลื่อนที่ผ่านโครงสร้างโลกที่มีสถานะเป็น
ของเหลวได้
 9. คล่ืนปฐมภูมิมีความเร็วน้อยกว่าคลื่นทุติยภูมิ เม่ือคล่ืนทั้งสองเคล่ือนท่ี
ผา่ นชั้นฐานธรณีภาค
 10. เขตความเร็วต่า อยู่ในชั้นธรณีภาค และเขตเปล่ียนแปลง อยู่ในชั้นฐาน
ธรณีภาค

2. เพราะเหตใุ ดผลการศึกษาอกุ กาบาตเหล็กจึงใช้เป็นข้อมูลอธิบายองค์ประกอบ ของแก่นโลกได้
……แ…น…ว…ค…าต…อ…บ……………………………………………………………………………………………………………………....
…………………เพ…ร…า…ะอ…ุก…ก…า…บา…ต…เห…ล…็ก…ม…ีอ…งค…์ป…ร…ะ…กอ…บ…ท…า…งเ…ค…มี…แล…ะ…ก…ระ…บ…ว…น…ก…าร…เก…ิด…ท…่ี แ…ต…ก…ต…่าง…จ…า…ก…....
……ต…ัว…อ…ย่า…ง…ห…ิน…อ…ุก…ก…า…บา…ต…ห…ิน…แ…ล…ะ…แ…ร่เ…ห…ล…็ก…ที่…พ…บท…่ีผ…ิว…โ…ลก……ซ…ึ่งน…ัก…ว…ิท…ย…าศ…า…ส…ต…ร์ …ส…ัน…น…ิษ…ฐา…น…ว…่า …....
……อ…ุก…ก…าบ…า…ต…เห…ล…็ก…น…ี้ เ…กิด…ข…ึ้น…ใ…นช…่ว…ง…เว…ล…าใ…ก…ล้…เค…ีย…งก…ับ…ก…า…รเ…ก…ิดโ…ล…ก…แ…ล…ะม…ี …อ…งค…์ป…ร…ะก…อ…บ…ท…า…งเ…ค…มี…....
……ใ…กล…เ้ …คยี…ง…ก…บั …แก…่น…โ…ลก…………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 36

ชดุ ท่ี 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี นและหลังเรยี น
ชดุ ท่ี 1 ข้อมลู ในการศกึ ษาและแบ่งช้นั โครงสร้างโลก

แบบทดสอบกอ่ นเรียน แบบทดสอบหลงั เรียน
ข้อ ก ข ค ง ขอ้ ก ข ค ง
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
10  10 

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 37

ชดุ ที่ 1 ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบง่ ชน้ั โครงสรา้ งโลก

ประวตั ยิ อ่ ผ้จู ัดทา

ช่ือ – สกลุ นางพัชรี คูณทอง

วัน เดอื น ปี เกดิ 4 พฤศจกิ ายน 2522

สถานทีเ่ กดิ อาเภอสิรนิ ธร จังหวดั อุบลราชธานี

ที่อยู่ปจั จุบนั 111 หมู่ 12 บ้านโนนสมบตั ิ ตาบลโนนกลาง

อาเภอพบิ ูลมังสาหาร จังหวัดอบุ ลราชธานี

เรม่ิ รับราชการ 12 กรกฎาคม 2545 ตาแหน่ง อาจารย์ 1 ระดบั 3

โรงเรยี นขม้นิ พิทยาสรรพ์ อาเภอเมอื ง จงั หวัดกาฬสินธุ์

ตาแหน่งหน้าทปี่ จั จุบนั ครู วิทยฐานะ ครเู ชี่ยวชาญ

สถานทีท่ างานในปจั จบุ นั โรงเรียนโนนกลางวทิ ยาคม ตาบลโนนกลาง อาเภอพิบลู มงั สาหาร

องค์การบรหิ ารสว่ นจงั หวดั อุบลราชธานี

ประวตั ิการศึกษา ประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรยี นบา้ นหนิ สูง ตาบลชอ่ งเม็ก อาเภอสิรินธร
พ.ศ. 2535 จงั หวดั อบุ ลราชธานี
มธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 โรงเรียนเบ็ตต้ีดเู มน 2 ชอ่ งเมก็ ตาบลช่องเม็ก
พ.ศ. 2538 อาเภอสริ นิ ธร จังหวัดอบุ ลราชธานี
มัธยมศึกษาปีท่ี 6 โรงเรียนสริ นิ ธรวิทยานุสรณ์ อาเภอสิรินธร
พ.ศ. 2541 จังหวัดอุบลราชธานี
ปริญญาครุศาสตร์บัณฑิต (ค.บ.) สาขาวิชาฟิสิกส์
พ.ศ. 2545 มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏอุบลราชธานี จังหวดั อบุ ลราชธานี
ปริญญาศกึ ษาศาสตรมหาบัณฑติ (ศษ.ม.) สาขาวชิ าหลักสตู รและการสอน
พ.ศ. 2556 มหาวทิ ยาลยั ราชธานี จงั หวดั อบุ ลราชธานี

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครเู ช่ียวชาญ 38



ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

รายวิชาธรณวี ิทยา รหัสวิชา ว30261 ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 5

กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี
โรงเรียนโนนกลางวิทยาคม อาเภอพบิ ูลมังสาหาร จังหวดั อุบลราชธานี
องค์การบริหารส่วนจงั หวดั อบุ ลราชธานี