41
แบบฝกึ หัด
ตวั ด้วง รวงข้าว เคียว
ด้วง ตวง พ่วง ร่วง กวน อ้วน สวน ชวน
ม้วน ส้วม ท่วม รวม ป่วย ถ้วย สวย ช่วย
พวก ขวด ลวด บวบ เตียง เขียง เท่ียง เตียน
เขียน เทียน เรียน เสียม เกี่ยว เขียว เคียว
เคี้ยว เปียก เรียก เรียบ เมือง เร่ือง เดือน
เตือน เพ่ือน เรือน เลื้อย เผือก เชือก เรือด
เลือด เกือบ เพิง เดิน เงิน เคย เลย เปิด
นักเรียน เรียบร้อย รวบรวม พ่วงเรือ ร้องเรียก
โรงเรียน งูเลื้อย โรงเลื่อย บ้านเรือน ทุเรียน
รวงข้าว แปดขวบ เกี่ยวข้าว เดือนขึ้น เคยเห็น
หายป่วย เล้ียงเป็ด ปีชวด ถ้วยชาม ผูกเชือก
ชว่ ยกนั ตะเกยี ง กระเบอ้ื ง บว้ นปาก ปทู่ วด เทย่ี งวนั
เลี้ยงวัว วาดเขียน จุดเทียน เงินทอง ถั่วเขียว
เดย๋ี วน ้ี เตยี งนอน นกเอย้ี ง ตอี วน ถถ่ี ว้ น นา้ํ ทว่ ม
42
รวมกัน ปีเกิด เปิดตู้ ตักเตือน เดือนมืด
เพิ่มเติม ตัวด้วง ดวงเดือน เพ่ือนฝูง มะเฟือง
บ้านเมือง มะม่วง ม้วนเส่ือ ส้วมซึม จอบเสียม
ชาวสวน สวยงาม
จงเป็นคนดีของบา้ นเมือง
บา้ นเมอื งน้ัน ทุกทุกคนน่าจะรู้จกั ดี เม่อื ก่อนนน้ั
ฉนั ยงั เปน็ เดก็ โง ่ ฟงั ผอู้ นื่ พดู กนั วา่ คนทกุ คนตอ้ ง
รักบ้านเกิดเมืองนอนของตน ฉันก็พูดตามผู้อ่ืนบ้าง
แตเ่ ดยี๋ วนฉี้ นั เปน็ นกั เรยี น ฉนั มมี านะอดทนเรยี นวชิ า
มิท้อถอย จึงได้รู้จัก ว่าคนท่ีรักบ้านเมืองแท้แท้น้ัน
43
มิสักว่าพูดกันแต่ปาก ต้องช่วยบ้านเมืองของตนด้วย
แม้จะต้องเสียเงินทอง ข้าวของต่างต่างก็มิเสียดาย
ถึงที่สุด ตัวของตัวจะตาย ก็ต้องยอมด้วยยินดี
ดังน้ี จึงจะชื่อว่า รักบ้านเกิดเมืองนอนแท้ คนท่ี
พูดแต่ปาก ว่ารักบ้านเมือง แต่มิช่วยบ้านเมืองน้ัน
เป็นคนขี้ปด และคนที่คิดเห็นแก่ตัวเองมากและกดขี่
ขม่ เหงผอู้ น่ื นนั้ จะตอ้ งนบั วา่ เปน็ คนเชน่ เดยี วกบั เดก็
ทโี่ ง ่ และช่วั ช้ามาก
เดี๋ยวน้ีฉันเป็นนักเรียน ฉันมีมานะเรียนวิชา
ของฉนั ฉนั จะมาโรงเรยี นตามเวลาทกุ ทกุ วนั เมอ่ื ฉนั
เตบิ โตขน้ึ ฉนั จะมวี ชิ าตดิ ตวั รจู้ กั หากนิ เลย้ี งตวั เอง
ฉันจะเป็นคนดีของบ้านเมือง ฉันจะช่วยบ้านเมือง
เพราะบา้ นเกิดเมอื งนอน เปน็ ทีร่ กั ยงิ่ ของฉัน
44
บทที่ ๑๔
วธิ ีสอนทำ�นองเดยี วกบั บทที่ ๑๐
–�ำ ใ ไ เ–า
ก ก�ำ ใก ไก เกา
ข ข�ำ ใข ไข เขา
ค คำ� ใค ไข เคา
อกั ษรกลาง อกั ษรสงู อกั ษรตาํ่
่ ้ ๊ ๋ ่ ้ ่ ้
กำ� กํา่ กาํ้ กํา๊ กํา๋ ขำ� ข่ํา ข้าํ คำ� คํ่า คํ้า
ใก ใก ่ ใก ้ ใก๊ ใก ๋ ใข ใข่ ใข้ ใค ใค ่ ใค้
ไก ไก่ ไก้ ไก ๊ ไก ๋ ไข ไข ่ ไข้ ไค ไค่ ไค้
เกา เกา่ เก้า เกา๊ เก๋า เขา เข่า เขา้ เคา เค่า เคา้
45
ไก ่ ไซ เต่า ไถนา
แบบฝกึ หัด
จำ� ดำ� ต่ํา ถ้ํา คำ� ค่ํา คํ้า ทำ� นํ้า รำ� ล่ํา
ใจ ใบ ใส ให้ ใช่ ใช้ ใน ไก่ ได้ ไป ไข่ ไข้
ไถ ไฝ ไส ไส้ ไห ไซ ไฟ ไม่ ไม้ ไร่ ไว ไว้
เก้า เตา เต่า เบา เป่า เอา เขา เข่า เข้า
เผา เฝ้า เสา เห่า เงา เช้า เท้า เรา เล่า เล้า
เราไป ในถํ้า ยํ่าค่ํา ไม้คํ้า ไอนํ้า จำ�ได้ ใบไม้
ลำ�ไย ในไห ทำ�ไม กำ�ไร เท่าไร เข้าใจ ทำ�ไร่
ไวไว ไม้เท้า ค่ําเช้า เบาเบา ไข่เต่า เตาไฟ
นํ้าใส ใช้ได้ ไม่ใช้ ไข่ไก่ ไม้ไผ่ ใต้ถุน ไต่ถาม
เทียนไข ไก่แจ้ จุดไต้ ไก่ขัน หัวเข่า ไข่ห่าน
หายไข้ ลูกไก่ กอไผ่ ไสกบ ไก่อู อะไร ไส้เดือน
ใจดี บันได ก่อไฟ ต้นไม้ ว่องไว เลี้ยงไก่ ไถนา
46
นกเขา หามเสา เฝ้าสวน ส่งให้ น้ําฝน เฝ้าบ้าน
ให้ทาน ทำ�งาน ใบลาน เสาเรือน พวกเรา กำ�ลัง
เลื่อยไม้ ว่ายนํ้า แนะนำ� กำ�นัน อาบนํ้า ข้างใน
ใยบัว เขาวัว เก็บไว้ ดอกไม้ มะไฟ ต้ังใจ จดจำ�
ทำ�นา แม่นํ้า ทำ�สวน ใส่ปุ๋ย กระเป๋า ยิงเป้า
ข้ีเถ้า เก้าอ้ี เป่าปี่ สีเทา รองเท้า เต้าหู้ งูเห่า
ค่าเช่า เต้าเจ้ียว จำ�ปา จำ�ปี สำ�ลี สำ�รับ คำ�นับ
นํ้าค้าง ทองคำ� ตำ�ลึง ลำ�ต้น สูงต่ํา ดำ�นํ้า
ไฟฟ้า ทา่ นา้ํ ก�ำ แพง
สอนวิธีใช้ไม้ยมก (ๆ ) ซึ่งเป็นเครื่องหมายใช้แทนคำ�หลัง
ที่อ่านออกเสียงซํา้ เหมอื นกับค�ำ หน้า เช่น
ดีๆ อา่ นวา่ ดีดี
ทกุ ๆ วัน อ่านวา่ ทุกทุกวนั
ทุกวนั ๆ อา่ นว่า ทกุ วันทกุ วัน
อาศยั อ่านว่า อาไส
47
คนแตก่ อ่ น
แต่กอ่ น ๆ นานมาแล้ว คนเรายังโง ่ บ้านเมือง
กย็ งั ไมม่ ี ดงั ทเ่ี ราเหน็ กนั เดย๋ี วน ้ี คอื ยงั เปน็ ปา่ เปน็ ดง
ทั้งน้ัน ยังไม่รู้จักทำ�บ้านเรือนอาศัย คนเราต้อง
อาศัยในถ้ําบ้าง อาศัยตามสุมทุมพุ่มไม้บ้าง อาศัย
ตามต้นไม้เช่นลิงค่างบ้าง ยังไม่รู้จักทำ�ผ้านุ่งผ้าห่ม
ต้องเอาใบไม้และสิ่งอื่น ๆ มาปกปิดร่างกาย ของกิน
ก็ไม่มีอะไรมากนัก มีแต่เน้ือต่าง ๆ เผือก มัน และ
48
ลกู ไมอ้ น่ื ๆ อกี บา้ ง และยงั ไมร่ จู้ กั ท�ำ นา ท�ำ สวน ท�ำ ไร ่
ไดแ้ ตไ่ ปเทยี่ วหาของกนิ ตา่ งๆ มาจากปา่ แลว้ กเ็ อามา
เล้ียงกัน และกินแต่ของดิบๆ ยังไม่รู้จักหาไฟ
มาใช้หุงต้ม ดังที่เราใช้กันในทุกวันนี้ ต่อ ๆ มา
คนเรากร็ จู้ ักหากนิ และทำ�ของใช้ และทีอ่ าศัยดขี ึน้ ๆ
เด๋ียวน้ีเรามีบ้าน มีเมือง ซึ่งทำ�ขึ้นไว้แข็งแรงและ
สวยงาม มีผ้านุ่ง ผ้าห่มต่าง ๆ รู้จักทำ�นา ทำ�สวน
ทำ�ไร่ เล้ียงแพะ แกะ วัว ช้าง ม้า
เป็ด ไก่ และรู้จักทำ�ของใช้อะไรต่างๆ
49
อีกมากมาย ถ้าเด็กคนใดสงสัยว่า ทำ�ไมคนแต่ก่อน
กับคนเดี๋ยวนี้ จึงผิดกันมาก ก็จะตอบได้ว่า
แต่ก่อนคนเรายังโง่ แล้วค่อยๆ คิด ค่อยๆ รู้
คอ่ ย ๆ ท�ำ จนรจู้ กั คดิ รจู้ กั ท�ำ อะไรๆ ได ้ สบื ๆ กนั มา
จนทกุ วนั น ้ี แตค่ นเดย๋ี วนท้ี ไ่ี มเ่ รยี น ไมค่ ดิ ไมท่ �ำ อะไร
ก็ต้องจัดว่าเป็นคนโง่ ดังคนป่าคนดง ถ้าเราไม่ชอบ
ให้ตัวเราโง่ เราต้องเรียน ต้องคิด ต้องทำ�อะไรๆ
ให้ดีต่อไป สมกับท่ีเรา ได้เกิดมาเป็นคน กับเขา
คน ๑ ในโลก
50
บทที่ ๑๕
ล�ำ ดบั สระ
ะ า ิ ี ึ ื ุ ู เ-ะ เ แ-ะ แ
โ - ะ โ เ - า ะ อ -ั ว ะ -ั ว เ -ี ย ะ เ -ี ย
เ-อื ะ เ-อื เ-อะ เ-อ -ำ� ใ ไ เ-า
อักษรกลาง
ก จ ด ต บ ป อ
กะ กา กิ ก ี กึ กื กุ ก ู เกะ เก แกะ
แก โกะ โก เกาะ กอ กัวะ กวั เกยี ะ เกีย
เกอื ะ เกือ เกอะ เกอ กำ� ใก ไก เกา
อักษรสูง
ข ฉ ถ ผ ฝ ส ห
ขะ ขา ขิ ขี ขึ ขื ขุ ขู เขะ เข แขะ แข
โขะ โข เขาะ ขอ ขัวะ ขัว เขยี ะ เขยี
เขอื ะ เขือ เขอะ เขอ ข�ำ ใข ไข เขา
อกั ษรตํา่
ค ง ช ซ ท น พ ฟ ม ย ร ล ว ฮ
คะ คา คิ คี คึ คื คุ คู เคะ เค แคะ แค
โคะ โค เคาะ คอ ควั ะ คัว เคียะ เคยี
เคือะ เคอื เคอะ เคอ ค�ำ ใค ไค เคา
51
สอนวิธีผันอักษร ๓ หมู่ ผสมสระยาว คือ
า ี ื ู เ แ โ -อ -ัว เ-ีย เ-ือ เ-อ
และสระเกิน -�ำ ใ ไ เ-า เปรียบเทียบกัน
อักษรกลาง อกั ษรสูง อักษรตาํ่
ผสมสระยาว ผสมสระยาว ผสมสระยาว
ผนั ได้ ๕ เสียง ผนั ได้ ๓ เสยี ง ผนั ได้ ๓ เสยี ง
่ ้ ๊ ๋ ่ ้ ่ ้
อา อา่ อา้ อ๊า อ๋า ขา ขา่ ขา้ ฟา ฟา่ ฟ้า
จ ี จี่ จ้ี จ๊ี จ ี๋ สี ส ี่ ส ้ี ช ี ช ี่ ชี้
อ ื อ่ ื อื ้ อ๊ื อื๋ ขื ขื ่ ขื้ ซื ซ ่ื ซื้
ดู ด ู่ ดู้ ด ู๊ ดู๋ ผู ผู่ ผู้ ร ู ร ู่ รู้
เบ เบ่ เบ้ เบ๊ เบ๋ เห เห่ เห้ เย เย่ เย้
แก แก ่ แก ้ แก๊ แก ๋ แฉ แฉ่ แฉ้ แม แม ่ แม้
โป โป่ โป้ โป๊ โป ๋ โห โห ่ โห้ โล โล ่ โล้
ออ ออ่ อ้อ อ๊อ อ๋อ ฝอ ฝอ่ ฝ้อ พอ พอ่ พ้อ
จัว จวั่ จว้ั จั๊ว จวั๋ ถัว ถวั่ ถั้ว ทวั ทวั่ ท้ัว
52
อักษรกลาง อกั ษรสูง อักษรตาํ่
ผสมสระยาว ผสมสระยาว ผสมสระยาว
ผันได้ ๕ เสยี ง ผันได้ ๓ เสยี ง ผนั ได้ ๓ เสยี ง
่ ้ ๊ ๋ ่ ้ ่ ้
เตยี เตี่ย เตย้ี เต๊ยี เตยี๋ เขีย เข่ีย เขย้ี เรยี เรีย่ เร้ีย
เบือ เบือ่ เบอ้ื เบือ๊ เบ๋ือ เสอื เสอื่ เสือ้ เนือ เน่ือ เนอ้ื
เออ เออ่ เออ้ เอ๊อ เอ๋อ เหอ เห่อ เห้อ เฮอ เฮ่อ เฮ้อ
ต�ำ ตํา่ ตํา้ ต๊ํา ต๋าํ ถ�ำ ถํ่า ถ้ํา คำ� คํ่า คาํ้
ใต ใต ่ ใต ้ ใต๊ ใต ๋ ให ให ่ ให้ ใช ใช่ ใช้
ไต ไต ่ ไต้ ไต ๊ ไต ๋ ไห ไห ่ ไห ้ ไช ไช ่ ไช้
ไก ไก่ ไก้ ไก๊ ไก๋ ไข ไข่ ไข้ ไว ไว ่ ไว้
เปา เป่า เป้า เป๊า เป๋า เฝา เฝา่ เฝ้า เงา เง่า เง้า
53
สอนวิธผี ันอกั ษร ๓ หมู ่ ผสมสระสัน้ เฉพาะ ะ ิ ึ
เ-ะ แ-ะ โ-ะ เ-าะ -ัวะ เ-ียะ เ-ือะ เ-อะ
เปรยี บเทียบกัน
อักษรกลาง อกั ษรสงู อกั ษรตาํ่
ผสมสระสน้ั ผสมสระสนั้ ผสมสระสน้ั
ผนั ได้ ๔ เสียง ผันได้ ๒ เสยี ง ผันได้ ๓ เสยี ง
้ ๊ ๋ ้ ่ ๋
จะ จ้ะ จ๊ะ จะ๋ ขะ ขะ้ คะ ค่ะ คะ๋
เอะ เอ้ะ เอะ๊ เอ๋ะ เหะ เห้ะ เฮะ เฮะ่ เฮ๋ะ
แปะ แปะ้ แป๊ะ แป๋ะ แหะ แหะ้ แนะ แนะ่ แนะ๋
โตะ โต้ะ โตะ๊ โตะ๋ โฉะ โฉ้ะ โซะ โซะ่ โซ๋ะ
แบบฝึกหดั
จะ้ จะ๊ จะ๋ แป๊ะ ตุ ๊ โต๊ะ โปะ๊ เอ๊ะ
แนะ่ นแี่ น่ะ ตาแปะ๊ ทำ�โป๊ะ ตอ่ โตะ๊
ตตุ๊ ะ๊ พ่จี ๊ะ ดีจะ้ ได้คะ่ จะ๊ เอ๋
54
ฉันรกั พอ่ แม่พ่นี ้อง
ในบ้านของฉันมีคนมาก นอกจากตัวฉันแล้ว
ฉนั ยงั มพี อ่ แม ่ พส่ี าว พช่ี าย และนอ้ งสาว นอ้ งชายอกี
แต่บิดาของพ่อท่ีฉันเรียกท่านว่าปู่ แม่ของพ่อที่ฉัน
เรียกท่านว่าย่า พ่ีชายของพ่อที่ฉันเรียกท่านว่าลุง
พี่สาวของพ่อท่ีฉันเรียกท่านว่าป้า น้องชายและ
น้องสาวของพ่อที่ฉันเรียกท่านว่าอานั้น ท่านมีบ้าน
ห่างจากบ้านฉัน แต่ว่าฉันไปหาท่านบ่อยๆ บางที
ท่านก็มาเย่ียมฉันท่ีบ้าน ส่วนทางฝ่ายแม่ของฉันน้ัน
ฉนั ยงั มตี าซงึ่ เปน็ บดิ าของแม ่ มยี ายซงึ่ เปน็ แมข่ องแม ่
55
มีลุงซึ่งเป็นพ่ีชายของแม่ มีป้าซ่ึงเป็นพี่สาวของแม่
มีน้าซ่ึงเป็นน้องสาวและน้องชายของแม่อีกมาก
ฉันรักพ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย ลุง ป้า น้า อา
พ่ีสาว พ่ีชาย น้องสาว น้องชาย ของฉันมาก
ถ้าเราไม่ได้พบกันนาน ๆ ก็คิดถึงกัน และหาเวลา
ไปเยี่ยมกันบ่อย ๆ ทุก ๆ คนต่างก็รักฉัน เขามัก
พูดชมฉันว่า ฉันเป็นคนที่รักพ่ีน้องดีและเรียบร้อย
ไม่ซุกซน ไม่ทำ�อะไรให้เดือดร้อนแก่ผู้อื่น เวลาฉัน
ออกจากโรงเรียนมาถึงบ้าน ฉันยังช่วยคนในบ้าน
รดน้ําต้นไม้ ช่วยแม่ของฉันหากับข้าว ล้างถ้วย
ล้างชาม ถูเรือน เช็ดตู้ โต๊ะ เก้าอ้ี และเช็ดโป๊ะ
ตะเกียงให้สะอาด บางทีฉันก็ดูแลเล้ียงน้องเล็กๆ
เล่นจ๊ะเอ๋กันบ้าง หาของเล่นให้น้องบ้าง น้องฉัน
ชอบเล่นกับฉัน ไม่ไปรบกวนพ่อแม่ ซึ่งท่านกำ�ลัง
ทำ�งานอ่ืน ๆ น้องฉันหัดพูดคำ�ดี ๆ ได้ เช่น พูดกับ
ฉันว่า พ่จี ะ๊ ดจี ะ้ ได้ค่ะ เปน็ ต้น
56
บทที่ ๑๖
มาตราสะกด
ง น ม ย ว ก ด บ
อกั ษรกลาง
ก จ ด ต บ ป อ
กงั กาง กงิ กีง กึง กืง กุง กงู
เก็ง เกง แก็ง แกง กง โกง ก็อง กอง
กว็ ง กวง เก็ยี ง เกยี ง เก็อื ง เกือง เกงิ็ เกงิ
อกั ษรสูง
ข ฉ ถ ผ ฝ ส ห
ขงั ขาง ขิง ขงี ขงึ ขงื ขุง ขงู
เข็ง เขง แขง็ แขง ขง โขง ขอ็ ง ของ
ข็วง ขวง เขีย็ ง เขียง เขื็อง เขือง เข็งิ เขงิ
อกั ษรตาํ่
ค ง ช ซ ท น พ ฟ ม ย ร ล ว ฮ
คัง คาง คงิ คีง คึง คืง คุง คูง
เคง็ เคง แค็ง แคง คง โคง คอ็ ง คอง
ค็วง ควง เค็ยี ง เคยี ง เค็อื ง เคือง เคิ็ง เคิง
57
สอนวิธีผันอักษร ๓ หมู่ คำ�ท่ีมีตัว ง น ม ย ว
สะกด เปรียบเทียบกัน และช้ีแจงด้วยว่า สระสั้น เมื่อมีตัวสะกด
กม็ วี ิธีผัน ไปตามลักษณะของอักษร ๓ หมู ่ และตามตัวสะกด
อกั ษรกลาง อักษรสงู อักษรตาํ่
ผสมสระมีตัว ผสมสระมตี ัว ผสมสระมตี ัว
ง น ม ย ว สะกด ง น ม ย ว สะกด ง น ม ย ว สะกด
ผันได้ ๕ เสยี ง ผันได้ ๓ เสียง ผนั ได้ ๓ เสียง
่ ้ ๊ ๋ ่ ้ ่ ้
ตงั ตัง่ ตงั้ ต๊ัง ตั๋ง ฝงั ฝงั่ ฝ้ัง นัง นัง่ นงั้
ปาย ป่าย ปา้ ย ปา๊ ย ปา๋ ย ฝาย ฝ่าย ฝ้าย วาย วา่ ย ว้าย
อาว อ่าว อ้าว อา๊ ว อ๋าว ขาว ขา่ ว ขา้ ว ทาว ท่าว ท้าว
บิน บน่ิ บนิ้ บ๊ิน บิน๋ สิน ส่ิน ส้ิน ริน รนิ่ ริ้น
อึง อึง่ องึ้ อึ๊ง อึง๋ ผึง ผ่ึง ผ้งึ ซงึ ซงึ่ ซ้ึง
ตนื ต่ืน ต้นื ตื๊น ตน๋ื ขืน ข่ืน ขื้น ชนื ชื่น ชื้น
ปุม ปุม่ ปุม้ ป๊มุ ป๋มุ สมุ สมุ่ สมุ้ งุม งุ่ม งุ้ม
เกง เก่ง เกง้ เก๊ง เก๋ง เขง เขง่ เข้ง เพง เพง่ เพ้ง
58
อกั ษรกลาง อกั ษรสูง อกั ษรตาํ่
ผสมสระมตี วั ผสมสระมีตัว ผสมสระมีตวั
ง น ม ย ว สะกด ง น ม ย ว สะกด ง น ม ย ว สะกด
ผนั ได้ ๕ เสียง ผนั ได้ ๓ เสยี ง ผันได้ ๓ เสียง
่ ้ ๊ ๋ ่ ้ ่ ้
แจง แจ่ง แจง้ แจง๊ แจ๋ง แหง แหง่ แหง้ แลง แล่ง แลง้
ตม ตม่ ต้ม ต๊ม ต๋ม ถม ถม่ ถม้ ลม ล่ม ล้ม
โปง โป่ง โปง้ โป๊ง โปง๋ โขง โขง่ โข้ง โคง โคง่ โคง้
ปอม ปอ่ ม ป้อม ป๊อม ป๋อม ถอม ถอ่ ม ถ้อม ยอม ยอ่ ม ย้อม
บวน บ่วน บว้ น บ๊วน บ๋วน ถวน ถว่ น ถ้วน มวน มว่ น มว้ น
เกียว เกยี่ ว เกยี้ ว เกีย๊ ว เก๋ยี ว เขยี ว เข่ียว เขย้ี ว เคยี ว เค่ยี ว เคย้ี ว
เอือง เอ่อื ง เอื้อง เออ๊ื ง เอื๋อง เขอื ง เขื่อง เข้ือง เฟือง เฟื่อง เฟื้อง
เบิม เบิ่ม เบมิ้ เบม๊ิ เบม๋ิ เหิม เหิ่ม เห้ิม เรมิ เริ่ม เร้มิ
59
สอนวิธีผันอักษร ๓ หมู่ คำ�ท่ีมีตัว ก ด บ สะกด
เปรียบเทียบกัน และให้เด็กจำ�ไว้ด้วยว่า อักษรตํ่า ที่ผสมสระส้ัน
กบั สระยาว ทม่ี ี ก ด บ สะกด มวี ธิ ีผนั ต่างกนั อยา่ งไร
อกั ษรกลาง อักษรสูง อกั ษรตํา่
ผสมสระมตี ัว ผสมสระมตี วั ผสมสระมตี ัว
ก ด บ สะกด ก ด บ สะกด ก ด บ สะกด
ผันได้ ๔ เสยี ง ผนั ได้ ๒ เสียง ผันได้ ๓ เสยี ง
สสรระะสย้ันาว ่ ้ ๋
้ ๊ ๋ ้ ๋
กกั กก้ั กกั๊ กก๋ั หกั หัก้ คกั ค่ัก ค๋ัก
กาก กา้ ก ก๊าก กา๋ ก สาก สา้ ก มาก ม้าก ม๋าก
จอก จอ้ ก จอ๊ ก จ๋อก ขอก ข้อก รอก ร้อก ร๋อก
อูด อดู้ อดู๊ อู๋ด สดู สู้ด ชดู ชดู้ ช๋ดู
แจด แจด้ แจ๊ด แจ๋ด แฉด แฉด้ แซด แซด้ แซ๋ด
เอยี ด เอี้ยด เอ๊ียด เอยี๋ ด เขยี ด เขี้ยด เฟียด เฟย้ี ด เฟยี๋ ด
กาบ กา้ บ กา๊ บ ก๋าบ หาบ หา้ บ วาบ ว้าบ ว๋าบ
เจียบ เจย้ี บ เจ๊ยี บ เจ๋ียบ เสยี บ เส้ยี บ เทยี บ เทย้ี บ เทยี๋ บ
60
ไกต่ อ๊ ก หอยจบุ๊ แจง
แบบฝึกหดั
ก๊ก กั๋ก ค่ัก ก๊าก ก๊าบ อ๊ีด จ๊ีด วี้ด ค่ึก ปู๊ด
อู๊ด เจ๊ก แจ๊ด แอ๊ด แป๊บ จ๊อก อ๊อก ต๊อก
อ๊อด อ๊อบ เอี๊ยด เจี๊ยบ ตุ๊ดตู่ กะโต๊ก กะต๊าก
ก ง เ ต๊ ก ตุ๊ ก แ ก ก๊ อ ก แ ก๊ ก ก๊ า ก ๆ เ สื้ อ ก๊ั ก
สามก๊ก ก๊าบๆ ไก่ต๊อก จ้อกแจ้ก แจ๊ดๆ จี๊ดๆ
จุ๊บแจง ร้านเจ๊ก เจี๊ยบๆ จ๊อกๆ อ๊อกๆ แอ๊ดๆ
อ๊อดแอ๊ด อ๊อบๆ อ้ายแอ้ด ลั่นเอี๊ยด อี๊ดๆ อู๊ดๆ
ปู๊ดๆ ป๊อกแป๊ก ค่ึกคั่ก คึ่กๆ มั่กขั้ก พ่ึบพั่บ
เอก้ อเ๋ี อ๊กเอ๊ก
61
ฉนั ไปเทย่ี วในเมืองกับบิดา
ถ้าบิดาของฉันมีเวลาว่าง ท่านก็พาฉันไป
เทยี่ วในเมอื ง ใหฉ้ นั ไดร้ ไู้ ดเ้ หน็ อะไรตา่ ง ๆ สง่ิ ใดทฉ่ี นั
ไม่รู้ ฉันก็ถามท่าน ท่านก็ช้ีแจงให้ฉันเข้าใจ ฉันก็
จดจำ�เอาไว้ ในเมืองมีผู้คนมาก มีตึกและห้องแถว
สวยงามนา่ ชม ตามหา้ งรา้ นขายของตา่ งๆ มผี คู้ นเดนิ
ไปมา ซื้อของกันเสียงจ้อกแจ้กจอแจ และตามทาง
ท่ีฉันเดินไปมามี ต่าง ๆ มาก เสียง
62
แล่นคึ่กคั่ก ๆ บีบ ดงั ปดู๊ ๆ เวลาฉัน
เดินไป ฉันต้องระวังตัว ฉันไม่เดินเกะกะตามทาง
มิฉะนน้ั จะทบั ฉนั
ตามนอก ๆ เมืองออกไปบ้างเล็กน้อยมีโรงงาน
ต่างๆ เช่น โรงเล่ือย โรงสี โรงไฟฟ้า เป็นต้น
และมคี นเขาเลี้ยงเป็ด เลย้ี งไก่ เลย้ี ง กนั
คนละมาก ๆ ฉันได้ยินเสียงเป็ดมันร้องก๊าบ ๆ
เสียงไก่ตัวเมียมันร้องกะต๊าก ๆ ไก่ตัวผู้มันร้อง
กะโตก๊ ๆ และมนั ขนั เสยี งโอก้ อโี๋ อก๊ โอก๊ ลกู ไกเ่ ลก็ ๆ
มันรอ้ งเจี๊ยบ ๆ รอ้ งอดู๊ ๆ อ๊ดี ๆ
ฉันเห็นเขาเลี้ยงมัน ฉันก็นึกชอบ ฉันถาม
บิดาของฉันว่า ทำ�ไมเราไม่เลี้ยงมันไว้บ้าง บิดา
ของฉันตอบว่า เราก็น่าจะเล้ียงมันไว้เช่นเดียวกับเขา
เป็ด ไก่ พวกน้ีมันเป็นสินค้าท่ีขายได้เงินทองปีละ
63
มากๆ เราทำ�นา ทำ�สวน เท่าน้ัน ยังมีเวลาว่าง
เลี้ยงมันได้อีก พ่อคิดว่าต่อไปเราจะต้องเลี้ยงเป็ดไก่
แลว้ นำ�เขา้ มาขายในเมอื งกับเขาบา้ ง
64
ประวัตผิ ู้เรยี บเรยี ง
หลวงดรุณกจิ วิทรู (พ.ศ. ๒๔๓๒ - ๒๕๑๓)
หลวงดรณุ กจิ วทิ รู มนี ามเดมิ วา่ ชด เมนะโพธ์ิ เกดิ เมอ่ื
วนั ที่ ๓ กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ.๒๔๓๒ ณ อ�ำ เภอหนองแขม กรงุ เทพฯ
เป็นบุตรลำ�ดับท่ี ๘ ของนายพ่วง และนางจ่ัน เมนะโพธ์ิ
เริ่มการศึกษาท่ีวัดหนองแขมจนสอบไล่ได้ชั้นมัธยมปีที่ ๕
และได้ศึกษาต่อจนถึงระดับประกาศนียบัตรประโยคครูประถม (ป.ป.) และ
ประโยคครูมัธยมสามัญจากโรงเรียนฝกึ หดั ครบู ้านสมเด็จเจา้ พระยา
เขา้ รบั ราชการครงั้ แรกทโ่ี รงเรียนวดั บพิตรพมิ ุข และยงั เปน็ ครูโรงเรียนอน่ื ๆ
อีกหลายแห่ง เชน่ สวนกุหลาบวิทยาลัย วัดเบญจมบพติ ร วดั เทพศิรนิ ทร์ เป็นตน้
รวมถึงเป็นอาจารย์ใหญ่โรงเรียนวัดสุทธิวรารามและเป็นผู้ก่อตั้งโรงเรียนมัธยม
วัดหนองแขม ตอ่ มาได้รบั ราชการในกรมศึกษาธิการแผนกแบบเรียน กองวิชาการ
โดยตำ�แหน่งสุดท้ายก่อนลาออกจากราชการคือหัวหน้าแผนกตรวจกองโรงเรียน
รัฐบาล รวมอายุราชการ ๓๑ ปี หลังจากนั้นเป็นที่ปรึกษาให้แก่สำ�นักพิมพ์
ไทยวัฒนาพานิชและจัดทำ�หนังสืออ่านชั้นประถมศึกษาและหนังสือเกี่ยวกับ
หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทยไว้เปน็ จำ�นวนมาก
หลวงดรุณกิจวิทูรสมรสกับนางสาวแวน จุลบุษปะ เมื่อภรรยาถึงแก่กรรม
ได้สมรสใหม่กับนางสาวเจือ จุลบุษปะ แต่ไม่มีบุตร จึงนำ�หลานฝ่ายภรรยา
มาเลี้ยงเป็นบุตรบุญธรรม หลวงดรุณกิจวิทูรถึงแก่กรรมเม่ือวันท่ี ๒๐ พฤษภาคม
พ.ศ. ๒๕๑๓ สริ ิอายุได้ ๘๐ ปี ๓ เดอื น ๑๕ วัน
********************
65
นายฉันท์ ข�ำ วิไล (พ.ศ. ๒๔๔๗ - ๒๕๓๓)
นายฉันท์ ขำ�วิไล เกิดเมื่อวันท่ี ๒๑ กุมภาพันธ์
พ.ศ. ๒๔๔๗ ณ อำ�เภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง เป็นบุตร
ลำ�ดับที่ ๒ ของนายหมุน และนางกิ่ง ขำ�วิไล เริ่ม
การศึกษากับพระท่ีวัดโบสถ์ อำ�เภอป่าโมก จังหวัด
อ่างทอง เมื่ออายุได้ ๑๐ ขวบ บิดานำ�ไปฝากเรียนใน
กรุงเทพฯ ท่ีวัดสามพระยา วัดสุทัศนเทพวราราม และโรงเรียนมัธยม
วัดราชบพิธ ตามลำ�ดับ ต่อมายายให้บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดป่าโมก
เป็นนักเทศน์คัมภีร์ใบลานของวัด แล้วจึงได้ย้ายไปจำ�พรรษาและอุปสมบท
เป็นพระภิกษุ ณ วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎ์ิ กรุงเทพฯ ได้ศึกษาจนจบ
นักธรรมโท เปรยี ญธรรม ๓ ประโยค และเปน็ ครสู อนบาลีไวยากรณ์อยู่ ๓ พรรษา
จึงลาสิกขาเมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๑
พ.ศ. ๒๔๗๗ กระทรวงธรรมการได้เชิญนายฉันท์ ขำ�วิไล มาเป็น
ผู้เรียบเรียง “แบบเรียนเร็วใหม่ เล่ม ๑ ตอนต้น ช้ันประถมปีท่ี ๑” ร่วมกับ
หลวงดรุณกจิ วิทรู และยงั แตง่ เพลงส�ำ หรบั เดก็ ชัน้ ประถมปีที่ ๑ - ๔ ช่ือ “หนังสอื
บทขบั ร้อง” จำ�นวน ๘๓ เพลง เนื้อหาวา่ ด้วยการละเลน่ ของเดก็ และลูกสัตว์ตา่ งๆ
มีพระเจนดุริยางค์เป็นผู้แต่งทำ�นองให้ งานประพันธ์ที่สำ�คัญๆ ได้แก่เร่ือง
ครูประจำ�ตัว, กายนคร, มัทรีคำ�ฉันท์ นิราศลาสิกขา, กำ�สรวลวังหลัง, ตำ�รา
ฉันทศาสตร์, มหาชาติคำ�ฉันท์, นโยบายหลัก ๖ ประการ, รัฐธรรมนูญคำ�กลอน,
ตำ�นานนิราศ และกาพย์เห่เรื่องนิราศฉันทโสภณ, ๑๐๐ ปีของสุนทรภู่, นิราศ
ขุนชา้ งขนุ แผน และยังเป็นผูแ้ ต่งเนื้อร้องเพลงชาติ ท่อนท่ี ๓, ๔ (ขนุ วิจติ รมาตรา
แต่งท่อนท่ี ๑, ๒) ซึง่ เป็นเพลงชาตไิ ทยที่ใชก้ นั ระหว่าง พ.ศ. ๒๔๗๗ - ๒๔๘๒
นายฉันท์ ขำ�วิไล สมรสกับนางสาวสัมพันธ์ บุณยเกียรติ มีบุตรด้วยกัน
๑๐ คน นายฉันท์ ขำ�วิไล ถึงแก่กรรมด้วยอุบัติเหตุและหัวใจวายเมื่อวันท่ี ๑๒
สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๓๓ สริ อิ ายุได้ ๘๖ ปี ๕ เดอื น ๒๒ วัน
********************
คณะปรบั ปรุงต้นฉบับ
(พ.ศ. ๒๕๕๗)
ท่ีปรึกษา
นายกมล รอดคลา้ ย เลขาธกิ ารคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน
นางอ่องจติ เมธยะประภาส รองเลขาธกิ ารคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน
นางสาวไพรวัลย์ พิทักษ์สาลี ผ้อู �ำ นวยการส�ำ นกั วชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา
คณะบรรณาธกิ าร
นางสาวนิจสดุ า อภินันทาภรณ์
นางสาวดวงใจ บุญยะภาส
นางธนาภรณ์ กอวฒั นา
นางลตั ติยา อมรสมานกุล
ออกแบบรูปเล่ม
นางวีราวลั ย์ กอยรรยง
พสิ ูจนอ์ ักษร
นางนธิ ิมา มุกดามณี
วาดภาพประกอบ
นางสาวรภัทร จนั ทร์ชมุ