ลักษณะภูมิประเทศของทวีปยุโรป

บทเรียนส ำเร็จรูป ทวีปยุโรป เล่ม2 เรื่อง ลักษณะภูมิประเทศ วิชาสังคมศึกษา สาระภูมิศาสตร์ รหัสวิชา ส22103 ส าหรับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 นางจุฑามาศ คงศรีทอง ต าแหน่งครู วิทยฐานะ ครูช านาญการ โรงเรียนวัดคลองใหญ่ อ าเภอป่าพะยอม จังหวัดพัทลุง ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพัทลุง เขต 1

บทเรียนส ำเร็จรูปเล่มนี้ นักเรียนสำมำรถศึกษำได้ด้วยตนเอง โดยปฏิบัติตำมขั้นตอนดังนี้ 1. นักเรียนศึกษาสาระส าคัญและจุดประสงค์การเรียนรู้ให้เข้าใจ 2. นักเรียนท าแบบทดสอบด้วยตนเอง จ านวน 5 ข้อ แล้วตรวจค าตอบจากเฉลย 3. นักเรียนศึกษาเนื้อหาในกรอบความรู้ให้เข้าใจ 4.นกัเรียนตอบคา ถามในแตล่ะกรอบใหค้รบทุกขอ้ถา้ตอบไม่ไดอ้ยา่เพิ่งดเฉลยค าตอบู ให้ศึกษาเนื้อหาใหม่อีกครั้ง 5. นักเรียนตรวจค าตอบจากเฉลย ถ้าค าตอบไม่ตรงกับเฉลย ให้ทบทวนเนื้อหาเดิมอีกครั้ง 6. นักเรียนท าแบบทดสอบหลังเรียน 7. นักเรียนตรวจค าตอบจากเฉลย เพื่อเปรียบเทยีบความกา้วหนา้ของการเรียน

บทเรียนส ำเร็จรูป รำยวิชำสังคมศึกษำ รหัส 22103 ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 2 กลุ่มสำระกำรเรียนรู้สังคมศึก ศำสนำ และวัฒนธรรม เรื่องลักษณะภูมิประเทศ สำระส ำคัญ ทวีปยุโรปมีลักษณะภูมิประเทศแบ่งได้ 4 เขต ได้แก่ เขตหินเก่าทางตะวันตกเฉียงเหนือ อยู่ทางตอนเหนือของทวีป เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง เป็นที่ราบกว้างใหญ่และมีพื้นที่ทางตอน เหนืออยู่ในยุคหินเก่าที่เรียกว่า บอลติกชีลด์ เขตที่ราบสูงตอนกลาง เป็นเขตที่ราบสูงและมี เทือกเขาเตี้ย ๆ กระจายอยู่ทั่วไป และเขตภูเขาหินใหม่ตอนใต้ เป็นเขตภูเขาต่อเนื่องกันเป็น แนวยาวและสูงมาก มำตรฐำนกำรเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐาน ส 5.1 เข้าใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซึ่งมี ผลต่อกัน ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์ และสรุปข้อมูลตาม กระบวนการทางภูมิศาสตร์ ตลอดจนใช้ภูมิสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพ วิเคราะห์ลักษณะทางกายภาพของทวีปยุโรปและทวีปแอฟริกา โดยใช้เครื่องมือทาง ภูมิศาสตร์สืบค้นข้อมูล (ส 5.1 ม. 2/1) จุดประสงค์กำรเรียนรู้ 1. บอกลักษณะภูมิประเทศของทวีปยุโรปแต่ละเขตได้ 2. สนใจศึกษาเรื่องลักษณะภูมิประเทศของทวีปยุโรป 3. สืบค้นข้อมูลและวิเคราะห์ลักษณะภูมิประเทศของทวีปยุโรปได้ถูกต้อง

แบบทดสอบก่อนเรียน บทเรียนส ำเร็จรูป รำยวิชำสังคมศึกษำ รหัส 22103 ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 2 กลุ่มสำระกำรเรียนรู้สังคมศึก ศำสนำ และวัฒนธรรม เรื่อง ลักษณะภูมิประเทศ ค ำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงค าตอบเดียวเท่านั้น โดยท าเครื่องหมาย X ลงในช่องว่าง ใน กระดาษค าตอบ ใช้เวลา 10 นาที 1. ข้อใดไม่ใช่ลักษณะภูมิประเทศของทวีปยุโรป ก. เขตหินเก่าทางตะวันตกเฉียงใต้ ข. เขตภูเขาหินใหม่ตอนใต้ ค. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง ง. เขตที่ราบสูงภาคตะวันออก 2. “ฟยอร์ด” เกิดจากอะไร ก. การกัดเซาะของธารน้ าแข็ง ข. การกัดเซาะของหินชั้นกลาง ค. การกัดเซาะของลมทะเล ง. การกัดเซาะของแม่น้ า 3. “เป็นเขตหินใหม่ที่เปลือกโลกยังไม่สงบ ท าให้เกิดปรากฏการณ์แผ่นดินไหว” เป็นลักษณะของเขตภูมิประเทศแบบใดของทวีปยุโรป ก. เขตที่ราบสูงตอนกลาง ข. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง ค. เขตภูเขาหินใหม่ตอนใต้ ง.เขตหินเก่าทางตะวันตกเฉียงใต้ 4. “ตอนเหนือของที่ราบใหญ่ตอนกลางประกอบด้วยเปลือกโลกยุคหินเก่าที่มีอายุมาก” เป็นลักษณะของเขตภูมิประเทศแบบใดของทวีปยุโรป ก. เขตหินเก่าทางตะวันตกเฉียงใต้ ข. เขตภูเขาหินใหม่ตอนใต้ ค. เขตที่ราบสูงตอนกลาง ง. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง 5. ยอดเขาใดมีความส าคัญในเทือกเขาแอลป์ของทวีปยุโรป ก. ยอดเขาเอลบรุส ข.ยอดเขามงบล็อง ค. อดเขาจุงเฟรา ง. ยอดเขาชิลธอร์น เปิดหน้ำที่ 13 เพื่อตรวจสอบควำม ถูกต้อง

ภำพ : ฟยอร์ดในประเทศนอร์เวย์ ที่มำ : https://www.facebook.com/twittoday/photo s/a.102649184630438/466602601568426 ทวีปยุโรปมีลักษณะชายฝั่งเว้า ๆ แหว่ง ๆ มีภูมิประเทศแบบคาบสมุทรและแหลมอยู่หลายแห่ง และมีเกาะอยู่เป็น จ านวนมาก สามารถแบ่งลักษณะภูมิประเทศได้ 4 เขต ดังนี้ 1. เขตหินเก่าทางด้านตะวันตกเฉียงเหนือ https://delphipages.live/th/ ภำพ : ทิวเขำแกรมเปียน ในประเทศสกอตแลนด์ กรอบที่ 1 เขตหินเก่าทางด้านตะวันตกเฉียงเหนือ ไดแ้ก่คาบสมุทรสแกนดิเนเวีย ประเทศฟินแลนด์เป็นเขตภูมิประเทศที่เกิดในยุคหินเก่า ต่อมาเมื่อถึงยุค น้า แขง็ไดม้ีธารน้า แขง็กดัเซาะจนเทือกเขาสูงสึกกร่อน และ พงัทลายลดระดบัความสูงลงกลายเป็นที่ราบสูง และท า ให้ชายฝั่งทะเลมีลกัษณะเวา้แหว่งเป็นอ่าวขนาดเล็ก มีน้า ลึก เรียกว่า ฟยอร์ด อยู่ทวั่ ไป เช่น ชายฝั่งทะเลประเทศ นอร์เวย์และเขตการปกครองสกอตแลนด์ ของประเทศสหราชอาณาจักร ภูมิประเทศแบบที่สูงของเขตน้ีได้แก่ เทือกเขาและที่ราบสูงในคาบสมุทร สแกนดิเนเวีย และหมูเกาะบ่ ริติช เช่น เทือกเขาเชอเลนในคาบสมุทร สแกนดิเนเวีย ทิวเขาแกรมเปี ยนในเขตการปกครองสกอตแลนด์

ค ำชี้แจง นักเรียนตอบค าถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง 1. เขตภูมิอากาศของทวีปยุโรปแบ่งออกเป็นกี่เขต .......................................................................................................................................................................... 2. ฟยอร์ด พบได้บริเวณใดของทวีปยุโรป .......................................................................................................................................................................... 3. เทือกเขาเชอเลน ต้งัอยบู่ริเวณใดของทวปียโุรป .......................................................................................................................................................................... กิจกรรมที่ 1 เปิดหน้ำที่ 14 เพื่อตรวจสอบควำม ถูกต้อง

ภำพ แผนที่ทวีปยุโรป แสดงเขตบอลติกชีลด์ ที่มา : สื่อการสอนPowerPoint การสอน ส านักพิมพ์ วพ. เป็นที่ราบอันกว้างใหญ่ของทวีปยุโรป ได้แก่ พื้นที่ทางตอนใต้ของประเทศสหราชอาณาจักร ทางด้านตะวันตกของ ประเทศฝรั่งเศส เบลเยี่ยม เนเธอร์แลนด์ เดนมาร์ก ตอนเหนือของประเทศเยอรมนี โปแลนด์ ลิทัวเนีย ลัตเวีย เอสโตเนีย ฟินแลนด์ และพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศรัสเซีย ตอนเหนือของที่ราบใหญ่ตอนกลางประกอบด้วยเปลือกโลกยุคหินเก่าที่มีอายุมากกว่าบริเวณอื่น เรียกว่า บอลติกชีลด์ (Baltic Shield) ได้แก่ พื้นที่ชายฝั่งทะเลบอลติกในประเทศฟินแลนด์ สวีเดน และบางส่วนของนอร์เวย์ ที่ราบใหญ่ภาคกลางเป็นเขตที่มีความส าคัญมากที่สุดทางด้านเศรษฐกิจของทวีปยุโรปและมีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่น เพราะมีพื้นที่เป็นที่ราบขนาดใหญ่ สร้างเส้นทางคมนาคมทางบกได้ง่าย และมีแม่น้ าสายยาวไหลผ่านที่ราบนี้หลายสาย ได้แก่ แม่น้ าแซน ไรน์เอลเบอ โอเดอร์และ วิสตูลา ใช้ในการขนส่งได้ดีและท าให้มีดินและน้ าที่อุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การ เพาะปลูก กรอบที่ 2 เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง บอลติกชีลด์(Baltic Shield)

ค ำชี้แจง นักเรียนท าเครื่องหมาย หน้าข้อความที่ถูกต้องเกี่ยวกับเขตที่รำบใหญ่ตอนกลำงของทวีปยุโรป และท าเครื่องหมาย หน้าข้อความที่กล่าวผิดเกี่ยวกับเขตที่รำบใหญ่ตอนกลำงของทวีปยุโรป 1. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง เป็นที่ราบอันกว้างใหญ่ของทวีปยุโรป 2. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง มีความส าคัญทางด้านเศรษฐกิจของทวีปยุโรป 3. ตอนเหนือของที่ราบใหญ่ตอนกลางประกอบด้วยเปลือกโลกยุคหินใหม่ 4. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง มีประชากรอาศัยอยู่เบาบาง 5. บอลติกชีลด์ (Baltic Shield) พบในพื้นที่ชายฝั่งทะเลบอลติกในประเทศ ฟินแลนด์ สวีเดน และบางส่วนของนอร์เวย์ กิจกรรมที่ 2 เปิดหน้ำที่ 14 เพื่อตรวจสอบควำมถูกต้อง

ภำพ แผนที่ทวีปยุโรป แสดงเขตที่รำบสูง ที่มา : สื่อการสอนPowerPoint การสอน ส านักพิมพ์ วพ. ได้แก่ ที่ราบสูงเมเซตา (Meseta) บริเวณตอนกลางของคาบสมุทรไอบีเรีย ในประเทศโปรตุเกส และสเปน ที่รำบสูงมำซีฟซองตรำล (Massif Central) ของฝรั่งเศส ที่รำบสูงแบล็กฟอเรสต์(Black Forest) ของเยอรมนี และที่รำบ สูงโบฮีเมีย (Bohemia) อยู่ระหว่างเส้นเขตแดนของประเทศเยอรมนี สาธารณรัฐเช็ก และสโลวาเกีย โดยในอดีตเป็นภูเขาสูง ต่อมามีการสึกกร่อนพังทลายกลายเป็นที่ราบสูงและมีเทือกเขาเตี้ย ๆ กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป กรอบที่ 3 เขตท ี่ราบสูงตอนกลาง

ค ำชี้แจง นักเรียนตอบค าถามจากสถานที่ที่ก าหนดให้ว่าตั้งอยู่ ณ ที่ใด 1. ราบสูงเมเซตา (Meseta) ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. ที่ราบสูงมาซีฟซองตราล (MassifCentral) ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3.ที่ราบสูงแบล็กฟอเรสต์ (Black Forest) ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4.ที่ราบสูงโบฮีเมีย (Bohemia) ………………………………………………………………………………………………………………………………………. กิจกรรมที่ 3 เปิดหน้ำที่ 15 เพื่อตรวจสอบ ควำมถูกต้อง

ภำพ แผนที่ทวีปยุโรป แสดงเขตเทือกเขำ ที่มา : สื่อการสอนPowerPoint การสอน ส านักพิมพ์ วพ. เขตนี้เกิดจากการโก่งตัวของเปลือกโลก มีอายุใกล้เคียงกับเทือกเขาหิมาลัยในทวีปเอเชีย เป็นเขตหินใหม่ที่เปลือกโลกยังไม่ สงบตัวท าให้เกิดปรากฏการณ์แผ่นดินไหวและภูเขาไฟปะทุอยู่บ่อยครั้ง ภูเขาหินใหม่ทางตอนใต้เป็นภูเขาต่อเนื่องกันเป็นแนวยาวและมีความสูงมาก เพราะผ่านการสึกกร่อนพังทลายมาน้อยกว่า เขตอื่น ได้แก่ เทือกเขาพิเรนีส อยู่ระหว่างประเทศฝรั่งเศสกับสเปน เทือกเขาแอลป์ในประเทศฝรั่งเศส สวิตเซอร์แลนด์ อิตาลี ออสเตรีย และสโลวีเนีย ยอดเขาส าคัญในเทือกเขาแอลป์คือ ยอดเขำมงบล็อง (Mont Blanc) มีความสูงประมาณ 4,810 เมตร อยู่ทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศฝรั่งเศส ด้านที่ติดต่อกันประเทศอิตาลี เทือกเขำแอเพนไนน์(Apennines) ในประเทศอิตาลี เทือกเขำไดนำริกแอลป์(Dinaric Alps) ในคาบสมุทรบอลข่าน เทือกเขำคำร์เพเทียน (Carpathians) ใน ประเทศสาธารณรัฐเช็ก สโลวาเกีย โปแลนด์ ฮังการี โรมาเนีย ยูเครน และเทือกเขำคอเคซัส (Caucasus) อยู่ระหว่างทะเลด า และทะเลแคสเปียน และเป็นพรมแดนธรรมชำติระหว่ำงรัสเซียกับจอร์เจีย มียอดเขำเมำนต์เอลบรุส (Elbrus) ที่สูงที่สุด กรอบที่ 4 เขตภูเขาหินใหม่ตอนใต ้ ยอดเขามงบล็อง (Mont Blanc) มีความสูง 4,807เมตร ที่มา : หนังสือเรียนสังคมศึกษา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 หน้า 191

ค ำชี้แจง นักเรียนน าข้อความที่อยู่ด้านขวามือเติมลงในหน้าข้อด้านซ้ายมือให้สัมพันธ์กันให้ถูกต้อง .........1. เป็นเขตหินใหม่ที่เปลือกโลกยังไม่สงบตัว ก ......... 2. อยู่ระหว่างประเทศฝรั่งเศสกับสเปน ง ......... 3. ยอดเขาส าคัญในเทือกเขาแอลป์ จ ......... 4. อยู่ระหว่างทะเลด าและทะเลแคสเปียน ข ......... 5. เป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างรัสเซียกับ จอร์เจีย ข ก. เกิดแผ่นดินไหว ภูเขาฟะทุ ข. เทือกเขาคอเคซัส (Caucasus) ค. เทือกเขาไดนาริกแอลป์(Dinaric Alps) ง. เทือกเขาพิเรนีส จ. ยอดเขามงบล็อง (Mont Blanc) ช. เทือกเขาคาร์เพเทียน (Carpathians) กิจกรรมที่ 4 เปิดหน้ำที่ 16 เพื่อตรวจสอบ ควำมถูกต้อง

ค ำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงค าตอบเดียวเท่านั้น โดยท าเครื่องหมาย X ลงในช่องว่าง ใน กระดาษค าตอบ ใช้เวลา 10 นาที แบบทดสอบหลังเรียน บทเรียนส ำเร็จรูป รำยวิชำสังคมศึกษำ รหัส 22103 ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 2 กลุ่มสำระกำรเรียนรู้สังคมศึก ศำสนำ และวัฒนธรรม เรื่อง ลักษณะภูมิประเทศ 1. ยอดเขาใดมีความส าคัญในเทือกเขาแอลป์ของทวีปยุโรป ก. ยอดเขาเอลบรุส ข.ยอดเขามงบล็อง ค. อดเขาจุงเฟรา ง. ยอดเขาชิลธอร์น 2. ข้อใดไม่ใช่ลักษณะภูมิประเทศของทวีปยุโรป ก. เขตหินเก่าทางตะวันตกเฉียงใต้ ข. เขตภูเขาหินใหม่ตอนใต้ ค. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง ง. เขตที่ราบสูงภาคตะวันออก 3. “เป็นเขตหินใหม่ที่เปลือกโลกยังไม่สงบ ท าให้เกิดปรากฏการณ์แผ่นดินไหว” เป็นลักษณะของเขตภูมิประเทศแบบใดของทวีปยุโรป ก. เขตที่ราบสูงตอนกลาง ข. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง ค. เขตภูเขาหินใหม่ตอนใต้ ง.เขตหินเก่าทางตะวันตกเฉียงใต้ 4. “ฟยอร์ด” เกิดจากอะไร ก. การกัดเซาะของธารน้ าแข็ง ข. การกัดเซาะของหินชั้นกลาง ค. การกัดเซาะของลมทะเล ง. การกัดเซาะของแม่น้ า 5. “ตอนเหนือของที่ราบใหญ่ตอนกลางประกอบด้วยเปลือกโลกยุคหินเก่าที่มีอายุมาก” เป็นลักษณะของเขตภูมิประเทศแบบใดของทวีปยุโรป ก. เขตหินเก่าทางตะวันตกเฉียงใต้ ข. เขตภูเขาหินใหม่ตอนใต้ ค. เขตที่ราบสูงตอนกลาง ง. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง เปิดหน้ำที่ 17 เพื่อตรวจสอบ ควำมถูกต้อง

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 1. ง 2. ก 3. ค 4. ง 5. ข

เฉลยกิจกรรมที่ 2 1. เขตภูมิอากาศของทวีปยุโรปแบ่งออกเป็นกี่เขต ตอบ 4 เขต 2. “ฟยอร์ด” พบได้บริเวณใดของทวีปยุโรป ตอบ ชำยฝั่งทะเลประเทศนอร์เวย์ และเขตกำรปกครองสกอตแลนด์ ของประเทศสหรำชอำณำจักร 3. เทือกเขาเชอเลน ตั้งอยู่บริเวณใดของทวีปยุโรป ตอบ คำบสมุทรสแกนดิเนเวีย 1. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง เป็นที่ราบอันกว้างใหญ่ของทวีปยุโรป 2. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง มีความส าคัญทางด้านเศรษฐกิจของทวีปยุโรป 3. ตอนเหนือของที่ราบใหญ่ตอนกลางประกอบด้วยเปลือกโลกยุคหินใหม่ 4. เขตที่ราบใหญ่ตอนกลาง มีประชากรอาศัยอยู่เบาบาง 5. บอลติกชีลด์ (Baltic Shield) พบในพื้นที่ชายฝั่งทะเลบอลติกในประเทศ ฟินแลนด์ สวีเดน และบางส่วนของนอร์เวย์ เฉลยกิจกรรมที่ 1

1. ราบสูงเมเซตา (Meseta) ตอบ ตอนกลำงของคำบสมุทรไอบีเรีย ในประเทศโปรตุเกส และสเปน 2. ที่ราบสูงมาซีฟซองตราล (MassifCentral) ตอบ ประเทศฝรั่งเศส 3.ที่ราบสูงแบล็กฟอเรสต์ (Black Forest) ตอบ ประเทศ เยอรมนี 4.ที่ราบสูงโบฮีเมีย (Bohemia) ตอบ อยู่ระหว่ำงเส้นเขตแดนของประเทศเยอรมนี สำธำรณรัฐเช็ก และสโลวำเกีย เฉลยกิจกรรมที่ 3

ก 1. เป็นเขตหินใหม่ที่เปลือกโลกยังไม่สงบตัว ง 2. อยู่ระหว่างประเทศฝรั่งเศสกับสเปน จ 3. ยอดเขาส าคัญในเทือกเขาแอลป์ ข 4. อยู่ระหว่างทะเลด าและทะเลแคสเปียน ข 5. เป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างรัสเซียกับจอร์เจีย เฉลยกิจกรรมที่ 4

เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 1. ข 2. ง 3. ค 4. ก 5. ง