โลกของน้องหล้า 2

นิ ทานชุด “โลกของน้องหลา้ ”

ตอน

อย่ดู มี รี อยย้ิม
เรอ่ื ง : ทัทยา
ตรวจทานค�ำเมือง : ศราวุธ กาวิชัย
ภาพ : ปทั มา พานทอง

1



อย่ดู ีมีรอยย้ิม

เรอ่ื ง : ทัทยา
ตรวจทานค�ำเมอื ง : ศราวธุ กาวิชัย
ภาพ : ปัทมา พานทอง

ตอนเชา้ ตะวนั ย้ิมแฉ่งตรงหน้ าตา่ ง
“ลุกได้แล้วน้ องหล้า บ่ดีลกุ ขวาย* จะไปนอนกนิ บ้านกนิ เมอื ง”
น้ องหล้างวั เงยี คลมุ โปง บ่นอู่อ้ี “วนั น้ี วันต๊ดิ * น้ องไมต่ อ้ งไปโรงเรยี น”

4

แม่ย้ิม บอกวา่ “น้ องลืมไปละกา คืนน้ี ย่ีเป็ง* อุ๊ยจะมาหาเรา”
“แตเ๊ ลย หล้าก๊ีดเติงหา*อุ๊ยกบั หม่อนท่สี ุด” น้ องหล้าลุกข้ึนอย่างรา่ เรงิ

*บด่ ลี กุ ขวาย = อย่านอนตื่นสาย
*วันตด๊ิ = วันอาทติ ย์
*ยี่เปง็ = วนั เพญ็ เดือนสิบสอง (วันลอยกระทง)
*กึด๊ เตงิ หา = คดิ ถึง

5

*เผ้ยี ว = เก็บกวาด
*อะหยงั = ท�ำไม
*สะป๊ะสะเปด้ = มากมายกา่ ยกอง

“เราตอ้ งชว่ ยกนั เผ้ยี ว*บ้านก่อน” แม่บอก
น้ องหล้าทำ� หน้ าย่งุ มองในห้อง บนพ้ืนเต็มไปด้วยของเล่น เสื้อผา้
กระดาษ ขนม หนั งสือนิ ทาน วางระเกะระกะ แล้วบ่นออกมา
”อะหยังสะป๊ะสะเป้ด”
แมข่ �ำ “ใครหนอเป็นคนทำ� รก น่ าตมี ยั้ ”
น้ องหล้าหัวเราะแหะๆ “ไมต่ ดี ีกว่า” แล้วเดินไปเก็บของเข้าท่ี
6

7

ของเข้าท่เี ป็นระเบียบแล้ว แตย่ ังตอ้ งกวาดถูพื้น
แมก่ วาดบ้าน น้ องหล้าเอาผา้ ชุบน้� ำบิดหมาดๆ ถูพื้นแบบท่แี มเ่ คยสอน

8

แต่พ้ืนคงเปียกเกนิ ไป น้ องหล้าลื่นจนเกือบล้ม ดีท่แี ม่จบั ไวท้ นั
“โอ๊ย เกอื บผะเลิด* ไปแล้ว” น้ องหล้าบ่นหน้ าม่ยุ *

*ผะเลดิ = ลนื่ ลม้
*หน้าม่ยุ = หน้าหงกิ หนา้ งอ

9

เสียงรถบีบแตรหน้ ารวั้ บ้าน
คุณตาคุณยายมาถึงแล้ว
พ่ีนายท่กี �ำลังชว่ ยพ่อทำ� สวน
รบี ว่งิ ไปเปิดประตูให้รถเข้ามา
คุณตาคุณยายขับรถกระบะคันเดิม
คันท่เี คยพาเด็กๆ ไปขนทรายเข้าวดั
ตอนป๋ ีใหม่เมอื ง*ครงั้ กอ่ น

10

*ปี๋ใหมเ่ มือง = สงกรานต์
*อุย๊ = คุณตาคุณยาย

น้ องหล้าว่ิงมาสมทบ แม่เดินตามมา
อุ๊ย*กอดทกุ คนด้วยความคิดถึง

11

*สม้ เกลี้ยง = สม้ เขยี วหวาน
บา่ นอ้ ยแหน้ = น้อยหน่า
*บ่าป๊าว = มะพร้าว
*กุอ๊ ยา่ ง = ทุกอยา่ ง

12

“ในรถมขี องฝากด้วย” คุณยายบอกแม่
น้ องหล้ารบี ถาม “มีของหนกู เ่ จา้ ”
ตาหัวเราะ “มีสิ ผลไมจ้ ากสวน มที งั้ ส้มเกล้ียง*
บ่าน้ อยแหน้ * กล้วย บ่าป๊าว* หล้าชอบกินอะหยัง”
น้ องหล้าย้ิมตาใส “ชอบกอุ๊ ย่าง*เลยเจ้า”
ยายวา่ “อุ๊ยดองหน่ อไรก่ ับเห็ดโคนไว้
แบ่งมาให้ทำ� กบั ข้าวด้วย”
แม่ย้ิมดีใจ คิดถึงกอไผท่ ่สี วนของตา

13

*กบุ๊ กั๊บ = เดินกะลา
*บะขา่ งโว้ = ลูกข่างท่มี ีเสียงดงั โว้ๆๆ เวลาหมนุ
*ไมโ้ กง๋ เก๋ง = ไม้ต่อขา
*ยา้ ง = หยุด
*ข้าวตอน = ข้าวเทยี่ ง

“ปีน้ี อุ๊ยมขี องเล่นมาฝากเด็กๆ ด้วยนะ” ยายบอก
“มีกบุ๊ กบั๊ * บะข่างโว*้ แล้วก็ไม้โกง๋ เก๋ง*”
พ่ีนายกบั น้ องหล้าทำ� ตาโต ตืน่ เต้นท่จี ะได้เล่นของเล่นท่ตี ายายน� ำมาฝาก
“เล่นยังไงเจา้ ” น้ องหล้าสงสัย
14

แม่รบี บอก “ให้อุ๊ยได้พักได้ย้าง*กอ่ น กินข้าวตอน*แล้วค่อยเล่นกัน
วันน้ี แมม่ ีแอ๊บปลาสรอ้ ยกับแกงแคให้กนิ ”

15

*มว่ นขนาด = สนกุ มาก

16

บ่ายวนั นั้ น
เด็กๆ ได้รูจ้ ักของเล่นใหม่
พ่อแม่ คุณตาคุณยาย
ก็เลยได้ฟ้ ืนความทรงจำ� ไปด้วย
“มว่ นขนาด*” น้ องหล้าพูดไป หัวเราะไป
วันน้ี เป็นวนั ท่สี นกุ ท่สี ุดอีกวนั

17

พลบค่�ำ พระจันทรเ์ ต็มดวงอย่กู ลางฟ้า
คุณตาคุณยายชวนทกุ คนจุดผางประทปี *
เชน่ เดียวกับทกุ ปีในคืนย่ีเป็ง

*ผางประทืป = เครอื่ งสักการบชู าในพระพุทธศาสนา
คำ� ว่า “ผาง” คอื ภาชนะดินเผาคล้ายถว้ ยเล็กๆ ใช้สำ� หรบั ใส่ขผ้ี ง้ึ หรอื น�ำ้ มนั
ไส้ของประทีปท�ำมาจากเสน้ ด้าย ใชส้ �ำหรบั จุดใหแ้ สงสว่าง

18

“เล่าตำ� นานเรอื่ งแมก่ าเผอื กให้หนฟู ังอีกนะเจ้า” น้ องหล้าทวง
ยายหัวเราะ “ฟังทกุ ปีไม่เบื่อหรอื ลูก”
“ไม่เบื่อเจ้า หนอู ยากฟังอีก”

แล้วคุณยายก็เร่มิ เล่านิ ทานเรอื่ งแมก่ าเผอื กอีกครงั้ ...

19

บันทกึ : โลกของน้ องหล้า #2
ทา้ ยเล่ม
ปี 2565 ทมี งานเชียงใหมอ่ ่าน ชว่ ยกนั สรา้ งสรรคน์ ทิ านชุด “โลกของน้องหลา้ ” ออกมาเปน็ เล่ม
ที่ 2 ในชื่อตอน “อยดู่ มี ีรอยย้มิ ” ซง่ึ เปน็ ชือ่ ทอี่ อกมาทางเดยี วกับชื่อโครงการของปีนี้ (นทิ าน
สร้างเมืองอยูด่ ีมรี อยยมิ้ อีกครง้ั ) ซ่งึ ยังคงท�ำงานภายใตก้ ารสนบั สนนุ ของ ‘แผนงานสร้างเสริม
วัฒนธรรมการอา่ น สสส.’ ด้วยความตงั้ ใจทจี่ ะทำ� ให้เห็นความสุขจากการอยรู่ ่วมกนั ของคน
หลายวัย ทีเ่ ช่ือมรอ้ ยกนั ด้วยวถิ วี ฒั นธรรม

เปน็ ทรี่ ับรู้กันอย่างชัดเจนทัว่ โลก ถึงวกิ ฤตการณโ์ รคระบาด ‘โควิด 19’ ทท่ี ำ� ให้ผูค้ นต้องอยู่หา่ งกนั ตอ้ งใชห้ นา้ กากอนามัยปิดบังใบหนา้
เพ่ือปอ้ งกันโรค ตลอด 2-3 ปที ีผ่ า่ นมา ส่งผลกระทบตอ่ การเรียนรขู้ องเดก็ ๆ จนเกดิ ภาวะท่เี รียกว่า “Learning Loss” (การเรยี นรู้ถดถอย)
ถึงปจั จุบันแม้ความรนุ แรงและการรับมือกบั เชือ้ โรคโควิด 19 จะดขี ้ึน แต่ภาวะการเรียนรถู้ ดถอยในเด็กนนั้ ยังคงอยู่

การ ‘เรยี กรอยยม้ิ กลับมาอีกครงั้ ’ เปน็ ความตงั้ ใจของเชยี งใหมอ่ ่าน เราเคยเหน็ รอยยิ้มจากวิถชี ีวิตธรรมดาๆ
เราเคยสร้างรอยยิม้ จากเรอ่ื งง่ายๆ ที่มีอยู่ในชีวิตประจ�ำวัน ดว้ ยเหตนุ เ้ี ราจึงพยายามแสดงใหเ้ หน็ วา่
ชีวิตปกติทด่ี ำ� เนินไปน้ัน “อบอุ่นและมคี วามสุข” มากพอทจี่ ะสรา้ งสายใยผกู พนั หัวใจเดก็ ๆ
ไวก้ ับบุคคลท่เี ขาเดนิ ไปหาไดเ้ วลาท่ีเจอวิกฤตในชวี ิต

ไม่ว่าในอนาคตจะเกดิ วกิ ฤตอะไรขน้ึ ถา้ หวั ใจของเด็กๆ อบอนุ่ ถ้าโลกปกตขิ องเขามคี น
ทที่ ำ� ให้เชอื่ ม่นั ได้อย่างแทจ้ รงิ เด็กๆ ก็จะยงั มรี อยยม้ิ ใหเ้ หน็ อยเู่ สมอ.

#เดก็ คอื ความหวงั #นิทานมพี ลังกวา่ ทคี่ ดิ
ทมี งานเชียงใหมอ่ ่าน ปี 9

20

หา “ค�ำเมือง” สนกุ ๆ ตลกๆ กิจกรรม
ทา้ ยเล่ม
1. มาบอกเล่าแกเ่ ด็กๆ :

อาจจะเริ่มจากคำ� เมอื งท่ีปรากฏอยู่ในเล่ม
แลว้ คอ่ ยขยายออกไปหาคำ� เมืองอืน่ ๆ ที่อยู่ใกล้ตวั

หาหรอื ประดิษฐ์ “ของเล่นพ้ืนเมือง”

2. มาให้เด็กเล่น

หา “นิ ทานพื้นบ้านพื้นเมอื ง” หรอื

3. “นิทานชนเผา่ ” มาเล่าให้เด็กฟัง :

อาจจะเรม่ิ ดว้ ยนิทานแม่กาเผือกในของแถมทา้ ยเลม่
กอ่ นจะขยายไปถงึ นทิ านเร่อื งอื่นๆ หรือจะเชญิ ผเู้ ฒ่าผ้แู ก่
มาเล่านิทานพ้ืนถ่ิน นทิ านชนเผ่า ใหเ้ ดก็ ๆ ฟงั ก็ได้

21

ของแถม : นิ ทานเรอื่ ง “แม่กาเผอื ก”
ทา้ ยเล่ม
กาลคร้งั หนึง่ มกี าเผือกทำ� รังอยูท่ ่ีต้นมะเด่อื รมิ น้�ำคงคา แม่กาออกไข่มา 5 ฟอง
วันหนึง่ แม่กาไปหาอาหาร เกดิ พายุฝนกระหน่�ำ กลับรังไม่ได้ จงึ แวะพกั กลางทาง 1 คนื
ที่รังของกาเผือก ดว้ ยแรงลมพายุ ทำ� ใหก้ ิง่ ตน้ มะเดื่อหกั ไข่ท้ังหา้ ฟองตกลงไปในน�้ำ
แลว้ ลอยไปตามกระแสน�ำ้
เม่ือแมก่ าเผอื กกลบั มาทีร่ ัง ไมพ่ บไข่ท้ัง 5 ฟอง แม่กาเศร้าโศกมาก จนใจสลายสิ้นชวี ิต

ไขท่ ัง้ 5 มผี พู้ บเจอ แลว้ เกบ็ ไปฟูมฟักเลย้ี งดู
ฟองท่ี 1 แมไ่ ก่เก็บไปเล้ียง
ฟองที่ 2 แม่พญานาคเกบ็ ไปเล้ียง
ฟองท่ี 3 แมเ่ ตา่ เกบ็ ไปเลีย้ ง
ฟองท่ี 4 แม่โคเกบ็ ไปเลีย้ ง
ฟองที่ 5 แม่ราชสีหเ์ ก็บไปเลี้ยง

เวลาผา่ นไป ปรากฏว่าไข่ท้งั 5 ฟอง ฟกั ออกมาเปน็ มนุษย์ แตล่ ะคนลว้ นเป็นพระโพธสิ ตั ว์มาเกิด ทกุ คนจงึ พร้อมใจกันบวชเปน็ ฤาษี

วนั หน่งึ ใตต้ น้ นโิ ครธ ฤาษีทั้ง 5 มาพบกนั โดยบังเอิญ ต่างก็แปลกใจทีห่ น้าตาคล้ายกัน จงึ สอบถามกัน เพราะอยากรเู้ รอื่ งแมท่ ีแ่ ท้จริง
เม่ือรับรู้ ทุกคนไดต้ งั้ จิตอธิษฐานไปถงึ แมก่ าเผอื ก ผู้ไปเกิดเป็นเทวดาช่ือ “ทา้ วฆตกิ ามหาพรหม”

ตอ่ มา ท้าวฆติกามหาพรหมกจ็ �ำแลงรา่ งเป็นแม่กาเผือก บนิ ไปหาฤาษที งั้ 5 เล่าเรือ่ งในอดีตให้ฟงั กอ่ นจากกนั แมก่ าเผอื กไดม้ อบ
“ประทปี ตนี กา” ใหฤ้ าษที ง้ั 5 เกบ็ ไวร้ ำ� ลึกถงึ และจดุ บชู า โดยเฉพาะในวนั เพ็ญเดือน 12 (อนั เปน็ ที่มาของการจุดผางประทปี ในปัจจบุ นั )

ฤาษที ง้ั 5 บำ� เพ็ญเพยี รและจุดประทปี ตนี กาจนสน้ิ อายุขยั ในกาลต่อมา จงึ ไดเ้ ป็นพระพุทธเจา้ ท้ัง 5 พระองค์

22

นักเขยี น : นักวาด :

ทัทยา ปัทมา พานทอง

การศกึ ษา : คณะศกึ ษาศาสตร์ เอกจิตวทิ ยาและการแนะแนว การศกึ ษา : สาขาจิตรกรรม คณะวจิ ิตรศิลป์
มหาวทิ ยาลัยศิลปากร มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่
ประวัติการท�ำงาน : บรรณาธกิ ารนติ ยสารอาคาร, บรรณาธิการ ประวัติการท�ำงาน : สอนศิลปะเดก็ , รับวาดรปู , ออกแบบโลโก,้
นติ ยสารวิมาน, บรรณาธิการบริหารนติ ยสารกินรี, นกั เขยี นอสิ ระ ผลิตงานศิลปะ และท�ำขนม เคยวาดนทิ าน “น้องหล้าหาผกั แกงแค”
มีผลงานทง้ั ดา้ นเรื่องสน้ั นวนิยาย วรรณกรรมเยาวชน ธรรมะ เคยทำ� งานที่พพิ ิธภณั ฑศ์ ิลปะใหมเ่ อี่ยม ปัจจบุ นั ลาออกมาอยูบ่ ้าน
ประยกุ ต์ และต�ำราอาหาร, ผูเ้ ขียนนิทาน “หนูน้อยไปดอยสุเทพ” ทำ� ขนม เลี้ยงลูก และยังคงทำ� งานศิลปะท่ีเธอรัก
“มาชว่ ยเพ่อื นเรากันนะ”และ “น้องหลา้ หาผักแกงแค”

อยดู่ มี ีรอยยมิ้

(โลกของนอ้ งหลา้ #2)
เรื่อง : ทัทยา
ตรวจทานคำ� เมือง : ศราวธุ กาวชิ ัย
ภาพ : ปัทมา พานทอง
บรรณาธิการ : องอาจ ฤทธิป์ รีชา
จัดวางรูปเล่ม : จาตุพล จันทรบบุ ผา
พิมพ์ท่ี : วนิดาการพิมพ์ โทร. 081 783 8569
สนบั สนุนการจัดพมิ พ์ : แผนงานสรา้ งเสรมิ วฒั นธรรมการอา่ น สสส. และกองทุนฮอมหือ้ ดอย
จัดพิมพแ์ ละเผยแพร่ : เชียงใหม่อ่าน (โครงการเชียงใหม่นครแหง่ การอ่าน)
56/3 หมู่ 2 ต.น้�ำบอ่ หลวง อ.สันปา่ ตอง จ.เชยี งใหม่ 50120 โทร. 088 362 3325
แฟนเพจ : เชยี งใหมอ่ า่ น https://www.facebook.com/readforlifechiangmai

E-book
โลกของน้ องหล้า
ตอน อย่ดู ีมรี อยย้ิม

24