ถอดบทเรียนชุมชนจิตอาสา-บ้านอีโค้ฉบับไฟนอล

ก

รายงานถอดบทเรียนชุมชนจิตอาสา
ของสำนักงาน กศน.อำเภอพนัสนคิ ม

วนั ท่ี 23 เดือน กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. 2565
ณ ชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนคิ ม จงั หวดั ชลบรุ ี

สำนกั งานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั
สำนกั งานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
ประจำปงี บประมาณ พ.ศ. 2565

ก

คำนำ

การถอดบทเรียน “การส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพยี งของชุมชนบ้านอโี ค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จงั หวัดชลบุร”ี เปน็ การสง่ เสริมกิจกรรมจิตอาสา
ให้ประชาชนในชุมชนของบ้านอโี ค้มีสว่ นร่วมในการจัดกิจกรรมจิตอาสาที่เปน็ ประโยชน์ต่อส่วนรวมและมีวัตถปุ ระสงค์
เพ่ือเพิ่มรายได้ในครัวเรือนให้กับประชาชนที่อาศัยอยู่ในชุมชน มีการนำเสนอปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ
บทสรปุ ทไี่ ดจ้ ากการถอดบทเรียน เพ่ือใหผ้ ู้ทสี่ นใจนำไปปรับใช้และเป็นแนวทางในประกอบอาชพี เพอ่ื เพ่ิมรายได้ใหก้ ับ
ครวั เรือนและชุมชน การบริหารจัดการของหน่วยงานที่เก่ียวข้องนำไปใช้ในกรณีศึกษา ศูนย์การศึกษานอกระบบและ
การศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ซ่ึงได้ดำเนินการถอดบทเรียน “การส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย
เพ่ิมรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม
จังหวดั ชลบุร”ี รว่ มกับภาคีเครอื ข่ายของอำเภอพนัสนคิ ม

ขอขอบคุณนายวัลลภ คำสิงห์ ผู้นำชุมชนในการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลัก
ปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพยี งของชมุ ชนบ้านอโี ค้ หมู่ 4 ตำบลนาวงั หิน อำเภอพนสั นิคม จงั หวดั ชลบุรี ตลอดจนการ
มีส่วนร่วมของประชาชนบ้านอีโค้ หมู่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ทุกท่านที่ให้ความร่วมมือ
ให้ข้อมูล ร่วมวิเคราะห์ สรุปผลการดำเนินงานและเสนอแนะในการพัฒนางาน ทำให้การถอดบทเรียนในครั้งน้ีสำเร็จ
ลุล่วงไปด้วยดีจึงขอขอบคุณทุก ๆ ท่านมา ณ โอกาสนี้ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ
พนัสนิคม จังหวัดชลบุรี หวังเป็นอย่างย่ิงว่าผลที่ได้จากการถอดบทเรียนในคร้ังนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการนำไปใช้เพ่ือ
พฒั นางาน พฒั นาชมุ ชน แก่หนว่ ยงาน สถานศึกษา หรือผู้สนใจต่อไปในอนาคต

ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอำเภอพนัสนคิ ม
จังหวดั ชลบุรี

ข

บทสรุปสำหรับผูบ้ รหิ าร
การถอดบทเรียนการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพม่ิ รายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

ของชมุ ชนบา้ นอโี ค้ หมู่ 4 ตำบลนาวงั หิน อำเภอพนัสนิคม จงั หวดั ชลบุรี

ผล การศึกษาการถอดบ ทเรีย น ความส ำเร็จของการขยายผ ล วิทย ากรแกน น ำด้าน การส่ งเส ริมอาชีพ
ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ ๔ ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี พบว่าประชาชน
ในเขตพ้ืนท่ีชุมชนบ้านอีโค้มีการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ มีความรู้ ความเข้าใจในการส่งเสริมอาชีพ
ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ของชุมชนด้วยวิธีการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สามารถนำหลักปรัชญา
ของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาประยุกตใ์ ชใ้ นชมุ ชน

ประชาชนมีแรงจูงใจท่ีจะปฏิบัติตาม เน่ืองจากมีรายได้มาสู่ครัวเรือน ทำให้เกิดความร่วมมือร่วมใจกัน
สำหรับกจิ กรรมตา่ งๆในชมุ ชนนั้น เช่น

1. การทำบัญชีครัวเรือน ทำให้ประชาชนมีความรู้ ความเข้าใจ รู้จักการทำบัญชีรายรับ รายจ่าย
เกิดการศกึ ษาเปรียบเทยี บกำไร หรอื ขาดทุน ทำให้ง่ายต่อการตรวจสอบ และทราบเก่ยี วกับสถานะการเงนิ

2. การประกอบอาชีพเสริมทำให้มีรายได้เพ่ิมข้ึนอีกหนึ่งช่องทาง ได้แก่อาชีพ อาชีพการเพ้นท์ผ้าบาติก
การตดั เย็บเส้อื ผ้าบาตกิ การสานตะกร้าหวายเทียม การทำกระเป๋าหนงั ด้วยมอื การทำอาหารขนม

๓. การปลูกผักไฮโดรโปนิกส์ เป็นพืชที่ปลูกง่าย ซ่ึงใช้พื้นท่ีในการเพาะปลูกน้อย มีราคาสูง เป็นท่ีต้องการ
ของตลาด สามารถสรา้ งรายไดใ้ ห้กับครอบครวั

๔. การปลูกผักสวนครวั เปน็ พืชที่ปลกู ง่าย โตเรว็ โดยไมต่ อ้ งใชส้ ารเคมี ใช้พน้ื ทใ่ี นการเพาะปลูกนอ้ ย
ผลดีท่ีเกิดข้ึนกับชุมชน มีหลายประการคือ ประชาชนในชุมชนมีรายได้ ประหยัดอดออม เป็นตัวอย่างที่ดี แก่เยาวชน
ประชาชนในพ้ืนท่ี ประชาชนนอกพื้นที่ สร้างความสัมพันธ์ที่ดีในชุมชน และชุมชนกับหน่วยงาน แนวทางท่ีจะทำให้
เกิดความย่ังยืนของชุมชนจิตอาสานั้น มีดังนี้ 1) ให้หน่วยงานต่างๆ และประชาชนในพื้นที่ปฏิบัติอย่างต่อเน่ือง
ตลอดไป 2) การดำเนินงานโครงการต้องไม่ยึดติดกับผู้นำโครงให้ยึดประโยชน์ของชุมชนจิตอาสาเป็นหลัก 3) ต้อง
ปลูกฝังจิตสำนึกให้ประชาชนเห็นความสำคัญ บริหารจัดการด้านเศรษฐกิจพอเพียงของชุมชน 4) ประชาสัมพันธ์ให้
ความรู้ประชาชน เด็ก และเยาวชนอย่างต่อเนอ่ื ง และ 5) มีการประชาสัมพันธ์ในรปู แบบที่หลากหลาย 6) โครงการน้ี
เป็นโครงการที่ให้ความรู้ใหม่แก่ประชาชนท่ัวไปที่สนใจสามารถเข้ามาศึกษาดูงานได้ 7) ความเข้มแข็งหรือศักยภาพ
ของชุมชน โดยเฉพาะพื้นที่ในตำบลนาวังหิน ซึ่งมีความเด่นชัดด้านการสร้างเครือข่ายจากในและนอกชุมชน หาก
ชุมชนบ้านอีโค้นำวิธีการสร้างเครือข่ายจากบทเรยี นข้างต้น มาปรับใช้ให้เหมาะสมกับสภาพพ้ืนท่ีและประชาชน ก็จะ
ทำให้ชุมชนบ้านอีโค้ สามารถสร้างเครือข่ายจากใน-นอกชุมชนได้ และในอนาคตหากมีการจัดกิจกรรมและ
ความสำเร็จ ของการขยายผลโครงการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ของชุมชนบ้านอีโค้ ก็จะถือได้ว่าชุมชน
บา้ นอโี ค้ เกดิ ความเข้มแข็งในชมุ ชนของตนได้เปน็ อยา่ งดี และสามารถนำไปเป็นตน้ แบบใหก้ ับชุมชนอนื่ ๆ ได้ต่อไป

สารบญั ค

คำนำ หนา้
บทสรปุ สำหรับผู้บริหาร ก
สารบัญ ข
บทท่ี 1 บทนำ ค
บทท่ี 2 วธิ ีดำเนินการถอดบทเรยี น 1
บทท่ี 3 ผลการถอดบทเรยี น 8
บทท่ี 4 สรุปผลการถอดบทเรียน 13
บทที่ 5 ขอ้ เสนอแนะ 15
18
ภาคผนวก
- เคร่ืองมือทใ่ี ช้ในการถอดบทเรยี น

คณะผู้จัดทำ

๑

บทที่ 1
บทนำ

ความเปน็ มา
หมู่บ้านอีโค้ ตั้งอยู่ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหนิ อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี จากคำ บอกเล่าของคนรุ่นปู่ย่าตา

ยายเล่าใหฟ้ ังว่า ในอดตี บ้านอีโค้ เปน็ หมู่บ้านมีอยู่ไมก่ ่หี ลังคาเรือน ลักษณะภูมปิ ระเทศทวั่ ไปรอบหมู่บ้านชาวบา้ นส่วน
ใหญ่มีการต้มเหล้าขายเป็นอาชีพ และรสชาติการต้มเหล้านั้นมีชื่อเสียง เหล้าชนิดน้ี เรียกว่า “อีโก้”จนมาสู่ลูกหลาน
ซ่ึงเรียกกันเพ้ียนว่าอีโค้ ต่อมาเร่ิมมีผู้คนเข้ามาอยู่อาศัยเพ่ิมขึ้นชาวบ้านจึงพากันเรียกที่บริเวณนี้ว่าหมู่บ้านอีโค้
มาจนถึงปัจจบุ ันนี้
สภาพทัว่ ไปของตำบล

สภาพโดยท่ัวไปของชุมชนบ้านอีโค้ ประชากรส่วนมากจะประกอบอาชีพการทำเกษตร ทำนา ทำไร่
ทำสวน เล้ียงสัตว์ และอาชีพรับจ้างท่ัวไป ซึ่งประชาชนจะมีรายได้หลักเพียงทางเดียว ส่งผลให้ประชาชนมีรายได้
ไม่เพียงพอกับค่าใช้จ่ายในครัวเรือน ประชาชนส่วนมากมีฐานะค่อนข้างยากจน จึงจำเป็นต้องมีการพัฒนาชุมชน
ทางดา้ นการประกอบอาชีพเสรมิ อย่างต่อเน่ือง
สภาพทางภมู ศิ าสตร์

หมู่บา้ นอโี ค้ เป็นหม่บู ้านหนงึ่ ในตำบลนาวังหนิ อำเภอพนัสนคิ ม จังหวดั ชลบรุ ี อยู่หา่ งจากอำเภอพนสั นคิ ม
เป็นระยะทางประมาณ 15 กิโลเมตร หา่ งจากจงั หวัดชลบรุ ี ประมาณ 38 กิโลเมตร มีพื้นท่ี 4,300 ไร่ มีจำนวน
ครัวเรอื นทัง้ หมด 332 ครัวเรือน มปี ระชาชนในหมบู่ ้าน 1,298 คน เปน็ เพศชาย 620 คน เพศหญิง 678 คน

ที่ต้งั อาณาเขต
มอี าณาเขตตดิ ต่อดังต่อไปน้ี
ทศิ เหนือ ตดิ ตอ่ กับ หม่ทู ่ี 5 ตำบลนาวังหิน
ทศิ ใต้ ตดิ ต่อกับ หม่ทู ี่ 4 ตำบลนาเริก
ทิศตะวนั ออก ตดิ ตอ่ กับ หม่ทู ี่ 8 ตำบลทา่ บุญมี
ทิศตะวันตก ตดิ ต่อกับ หมทู่ ่ี 5 ตำบลนาเริก

๒

จากสภาวการณ์ทางสังคมที่มีความแปรผันตลอดเวลา ทั้งด้านการเมืองการปกครอง ระบบเศรษฐกิจ
การศึกษา ด้านสังคมและระบบนิเวศน์ที่เก่ียวกับภัยธรรมชาติท่ีมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ไม่แน่นอน สามารถ
ควบคุมได้และไม่สามารถควบคุมได้ การท่ีประชาชนจะมีการประกอบอาชีพเสริมควบคู่ไปกับอาชีพหลักของตนเอง
ย่อมเป็นเคร่ืองมือสำคัญอย่างหน่ึงในการวางแผนการดำรงชีวิตของคนในชุมชนให้ก้าวต่อไปได้ การมีอาชีพเสริมจะ
เข้ามาช่วยเสริมให้ประชาชนในชุมชนมีรายได้ให้กับครอบครัวเพิ่มมากข้ึน โดยผ่านหน่วยงานที่สามารถสนับสนุน
งบประมาณ สถานที่ท่ีเป็นศูนย์รวมคนในชุมชน ด้วยการเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจและ สร้างความมั่นใจในการ
สรรหา และฝึกฝนอาชีพเสริมท่ีเหมาะสมกับบริบทของคนในชุมชน จะเป็นการเสริมรายได้ให้กับคนในชุมชนได้เป็น
อย่างดี ดังน้ัน ชุมชนย่อมเป็นสถานที่ท่ีดีในการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชน เน่ืองจากชุมชนจัดได้ว่าเป็นทุนทาง
สังคมอย่างหน่ึง เพราะสามารถเช่ือมโยงระบบเครือญาติในท้องถ่ินและพวกพ้องที่แยกตัวออกไปอยู่ท่ีอื่นให้เกิด
จิตสำนึกร่วมกันในการรักษาศิลปวัฒนธรรมของชุมชน อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะท้องถ่ินมาแต่ด้ังเดิม เอาไว้และมี
ความสัมพันธ์ใกล้ชิดกันจนยากจะแยกจากกันได้ เราจึงเปรียบเทียบชุมชนเสมือนรา่ งกาย และมีวัดจึงเปรียบเหมือน
ชีวิตหรือจติ วิญญาณของชุมชน หากขาดอย่างหนงึ่ อยา่ งใดไปจะเสียสมดุลทันที ชุมชนจึงเป็นสถานท่ีท่ีทางรฐั ให้การ
สนับสนุนและเป็นบ่อเกิดของศูนย์การเรียนรู้ ภูมิปัญญาชาวบ้านของสังคมไทย รวมท้ังเป็นที่ฝึกอบรมอาชีพต่าง ๆ
ให้กับคนในชุมชนได้อีกด้วย นอกเหนือจากสถานท่ีราชการ และ องค์การฝึกอบรมอาชีพของภาคเอกชนต่างๆ
(ผกามาศ กมลพรวิจิตร และมนู วาทิสุนทร. 2552 : 2)

จากเหตุผลข้างต้น จะเห็นว่าบ้านอีโค้ได้ทำการพัฒนาหาอาชีพเสริมท่ีเหมาะสมกับบริบทของชุมชน
บา้ นอีโค้ ทั้งในด้านการฝึกทักษะอาชีพต่าง ๆ และปลูกจติ สำนึกให้คนในชมุ ชนมีองคค์ วามรคู้ วาม เข้าใจ กระตุ้นและ
สร้างทัศนคตใิ นการนำอาชพี เสรมิ มาใช้เปน็ แนวทางในแสวงหารายได้เสริมควบคไู่ ปกบั อาชีพหลักในชีวิตประจำวันของ
แตล่ ะครอบครัวได้

การถอดบทเรยี น “การส่งเสริมอาชพี เพ่ิมรายไดข้ องชุมชนบา้ นอีโค้ หมู่ 4 ตำบลนาวังหนิ อำเภอพนัสนคิ ม
จังหวัดชลบุรี” เป็นการศึกษาการดำเนินของกลุ่มประชาชนบ้านอีโค้โดยเน้นการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมของชุมชน
โดยทคี่ นในชุมชนมีความเห็นว่า นอกจากอาชีพหลกั ท่ีมีอยุ่ในชุมชนอยูแ่ ล้ว การมอี าชีพเสริมใหก้ ับครอบครัว เป็น
ต้นว่า การจักสานรูปแบบต่าง ๆ การทำกระเป๋าหนัง ฯลฯ จะสามารถสร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัวและสร้าง
ความมั่นคงให้กับชุมชนได้ นอกจากนี้ยังเป็นการนำชุมชนสู่การเป็นสังคมที่มีเศรษฐกิจมั่งคั่ง สุขอนามัยที่ดี
สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี “ประเทศไทยมีความม่ันคง ม่ังค่ัง ยั่งยืน เป็นประเทศที่พัฒนาแล้ว ด้วยการ
พัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” และในการจัดการพัฒนาอาชีพเสริมของบ้านอีโค้ จึงมีชุมชนเป็น
ศูนย์กลางในภารกิจหนึ่งของการบริหารจัดการตามหลักการจัดการองค์กรแบบธรรมาภิบาล นอกจากน้ียังพบว่า
ปัจจัยท่ีส่งผลต่อการจัดการให้บริการอาชีพเสริมควบคู่กับอาชีพหลักของคนในชุมชนบ้านอีโค้ สามารถประยุกต์ให้
สอดคล้องกับการดำรงชีวิตประจำวันของคนในชุมชนบ้านอีโค้ได้อีกด้วย และควรมีการจัดการอาชีพเสริมให้กลุ่มคน
กลุ่มต่าง ๆ ในชุมชน เพื่อให้เกิดความรักในชุมชนและมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาชุมชน ด้วยการจัดให้มีการฝึก
ทักษะในอาชีพ และปฏิบัติการให้เกิดผลิตภัณฑ์จากอาชีพเสริมและร่วมมือ กันแก้ไขปัญหาชุมชน ดังนั้นถ้าเรา
สามารถประยุกตใ์ ห้เข้ากับหลักธรรมทพี่ ระพุทธเจา้ ทรงบัญญตั ิไว้ ชมุ ชนย่อมสามารถสร้างคนใหเ้ ปน็ คนดแี ละใช้ เวลา
ว่างให้เป็นประโยชน์แทนการเล่นการพนัน เช่น ตีไก่ เล่นไฮโล เล่นหวย ฯลฯ ด้วยการมีองค์ความรู้ในอาชีพเสริม
สามารถเพมิ่ คุณค่า ใหก้ ับชวี ติ และสังคมได้มากกวา่ ที่เปน็ อยู่

ดังนั้นชุมชนบ้านบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนนาวังหิน อำเภอพนัสนคิ ม จงั หวัดชลบุรี จึงได้จัดให้มกี ารส่งเสริม
อาชีพเสริมของชุมชนข้ึน ซ่ึงเป็นการพิจารณาจากความต้องการของประชาชนในระดับครัวเรือนและระดับชุมชน
โดยการถอดบทเรยี น ความสำเร็จ ปัญหาและอุปสรรค ในการในการประกอบอาชพี ของคนในชุมชน รวมทงั้ เสนอแนะ

๓

แนวทางในการแก้ไขปญั หาความยากจนระดับครัวเรือนแบบยั่งยนื เพ่ือเป็นการสง่ เสริมอาชพี เพ่ิมรายได้ของประชาชน
ในชุมชนบา้ นอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวงั หิน อำเภอพนสั นิคม จงั หวดั ชลบุรี ใหย้ งั่ ยืนต่อไป
วัตถปุ ระสงคก์ ารถอดบทเรยี น

1. เพ่ือศึกษาขั้นตอนการการถอดบทเรียน“การส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญา
ของเศรษฐกจิ พอเพยี งของชุมชนบา้ นอโี ค้ หมู่ 4 ตำบลนาวงั หิน อำเภอพนัสนคิ ม จงั หวดั ชลบุรี”

2. เพื่อศึกษาจุดแข็ง จุดอ่อน โอกาสพัฒนา และภาวะคุกคามของการถอดบทเรียนการส่งเสริมอาชีพเสริม
เพื่อเป็นการส่งเสริมอาชีพลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4
ตำบลนาวงั หนิ อำเภอพนสั นคิ ม จังหวัดชลบรุ ี ให้ยัง่ ยนื ต่อไป

3. เพ่ือศึกษาข้อเสนอแนะ และแนวทางการพัฒนาในการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของชุมชนบ้านอีโค้ ให้กับประชาชนอย่างมีส่วนร่วมของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4
ตำบลนนาวังหนิ อำเภอพนัสนคิ ม จังหวัดชลบรุ ี

ขอบเขตของการดำเนนิ งานโครงการ
1. พน้ื ทเ่ี ป้าหมาย

ชุมชนบา้ นอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนสั นิคม จังหวัดชลบุรี
2. ชว่ งเวลาของการเกบ็ ข้อมูล

การศึกษาการประกอบอาชีพเสริมของคนในครัวเรือนและชุมชน มีกระบวนการศึกษาจากการทบทวน
เอกสารที่เก่ียวข้องกับการประกอบอาชีพต่าง ๆ ท่ีสามารถนำมาใช้เป็นอาชีพเสริมของคนในครัวเรือนและชุมชนได้
พร้อมทั้งการทำแบบสอบถามประชาชน จำนวน 30 ราย โดยการสุ่มตัวอย่าง การสัมภาษณ์เชิงลึกผ่านผู้นำชุมชน
และตัวแทนคณะกรรมการหมู่บ้านของชุมชนบ้านอีโค้ จำนวน 3 ท่าน โดยการเลือกตัวอย่างแบบเจาะจงไปยังผู้ที่
สามารถใหข้ อ้ มูลได้
3. เนื้อหา

อาชีพถือเป็นปัจจัยสำคัญในการดำเนินชีวิตของมนุษย์ในชุมชนชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน
อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี เพราะคุณภาพชีวิตของคนจะดีหรือ ไม่ดีจะขึ้นอยู่กับอาชีพที่ยึดถือปฏิบัติในแต่ละวัน
แต่ละเดือน แต่ละปี คนในชุมชนจะมีคุณภาพชีวิตท่ีดี ไม่เจ็บ ไม่ป่วย ไม่ยากจน จะต้องมีกิจกรรมหรือมีอาชีพได้
กระทำในแต่ละวัน ชุมชนจึงจะเกิดความเข้มแข็งและม่ันคง ตลอดจนไม่เกิดปัญหาสังคมในด้านอ่ืนๆ ตามมาอีก
มากมาย มีผู้กล่าวว่าผู้ท่ีมีการวางพื้นฐานการประกอบอาชพี ที่ดีเท่ากับเป็นเครื่องช้ีว่าเป็นผู้ประสบความสำเร็จในชีวิต
ด้านการประกอบอาชพี ที่ควรแก่การไดร้ ับการยกย่องจากสังคม

ชาวบ้านสว่ นใหญ่ ประกอบอาชีพเศรษฐกิจพอเพียง ทำนา ทำไร่ ทำสวน และบางส่วนออกไปรับจ้างท่ัวไป
ซ่ึงอาชีพดังกล่าวจะเป็นไปตามฤดูกาล ถ้าปีไหนไม่แล้ง ก็จะมีรายได้จากพืชผลทางการเกษตรมาเป็นรายได้ในการ
จุนเจือครอบครัว บางส่วนมีการกู้ยืมเงินนอกระบบมาเป็นค่าใช้จ่ายในครัวเรือน ชาวบ้านส่วนใหญ่ยังไม่มีอาชีพเสริม
เพ่ือสร้างราย ได้ให้กับครอบครัวนอกจากการทำเกษตรกรรม จึงประสบปัญหาเก่ียวกับรายได้ไม่เพียงพอต่อการเลี้ยง
ชพี ในขณะเดียวกัน ผู้ใหญ่บ้านอีโค้ หม่ทู ี่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ได้ให้ข้อมูล ว่าบ้านอีโค้
หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ชาวบ้านในชุมชน ส่วนมากจึงประกอบอาชีพทำการ
เกษตรกรรมเท่านั้น บางครอบครัวมีการกู้เงินนอกระบบมาเป็นค่าใช้จ่ายในครัวเรือนจึงมีปัญหารายได้ไม่เพียงพอกับ
รายจา่ ย

จากการเก็บข้อมูลโดยการใช้แบบสอบถาม เม่ือเก็บรวบรวมข้อมูลได้ถูกต้อง สมบูรณ์และครบถ้วนแล้ว
ผู้เก็บขอ้ มูลดำเนนิ การวิเคราะห์ขอ้ มูลดังน้ี

1. วเิ คราะห์ข้อมลู ท่ัวไปของผู้ตอบแบบสมั ภาษณ์ โดยการแจกแจงความถ่ีและร้อยละ

๔
2. วิเคราะห์ขอ้ มูลโดยการนำขอ้ มูลท่ีได้จากการสมั ภาษณแ์ ละการประชุมกลุ่มย่อย เกี่ยวกบั การแสดง
ความคิดเห็นในการประกอบอาชีพและแนวทางการส่งเสริมอาชีพของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน
อำเภอพนัสนิคม จังหวดั ชลบรุ ี
หลังจากนั้นจึงประมวลผลข้อมูลทุกประเภทเข้าด้วยกันเป็นหมวดหมู่ วิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content
Analysis) และวิเคราะหค์ วามสมั พนั ธโ์ ดยใชแ้ นวคิด ทฤษฎเี ป็นกรอบในการอธิบาย
จากที่กล่าวมาท้ังหมด สามารถสรุปเป็นรูปแบบการส่งเสริมอาชีพเพิ่มรายได้ของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4
ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบรุ ี ดังภาพ

ภาพท่ี 1 กรอบแนวคิด

บทเรียน การส่งเสรมิ อาชพี ลดรายจา่ ย เพ่มิ รายได้ ตามหลักของปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียงชุมชนบ้านอโี ค้
หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหนิ อำเภอพนัสนิคม จงั หวดั ชลบุรี
ขอ้ เสนอแนะในการสง่ เสรมิ อาชพี เสริม

ดำเนินการแบบหมุนเวยี นจากผู้กำหนดนโยบาย ซ่ึงได้แก่ ตัวแทนคณะกรรมการของชุมชน ความคิดเห็น
ของประชาชนในชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี มีการบริหารจัดการให้มี
การส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของคนในชุมชน ซ่ึงเร่ิมต้นจาก
การวิเคราะห์สภาพปัจจัยภายในและสภาพปัจจัยภายนอก ท่ีมีผลต่อรายได้ในครัวเรือนของประชาชนในชุมชน
บา้ นอโี ค้ หม่ทู ่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนคิ ม จังหวัดชลบรุ ี

๕

วิเคราะห์จุดแข็งและจดุ ออ่ นในการส่งเสรมิ อาชพี แต่ละอาชีพ
นายวัลลภ คำสิงห์ ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ท่ี 4 บ้านอีโค้ ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี

เป็นผู้นำในการหาแนวทางสำหรับการเพ่ิมรายได้ให้กับครัวเรือนของคนชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน
อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี มกี ารเชิญชวนให้ประชาชนบ้านอโี ค้ ไดเ้ ขา้ มามีสว่ นร่วมในการฝึกทักษะอาชีพต่าง ๆ
เช่น การเพ้นท์ผ้าบาติก การตัดเย็บเสื้อบาติก การสานตะกร้าหวายเทียม การทำกระเป๋าหนังด้วยมือ การทำอาหาร
ขนม เพ่ือนำไปประกอบเป็นอาชีพเสริมเพ่ิมรายได้ของครัวเรือนต่อไป ซึ่งทางผู้นำชุมชนได้บอกถึงจุดแข็งของ
การประกอบอาชีพเสริมและมีจุดอ่อนที่ควรจะปรบั ปรงุ แก้ไของชุมชน ผลการถอดบทเรยี นสรุปดังน้ี

ด้านการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงชุมชนบ้านอีโค้
พบว่ามีจุดแข็งคือผู้นำชุมชนมีวิสัยทัศน์ในการริเริ่มการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียง และปฏิบัติตนเป็นแบบอย่าง โดยมีเป้าหมายที่จะนำความรู้ที่ได้รับจากการอบรมมาปรับใช้ให้
เขา้ กับบรบิ ท ทำใหเ้ กดิ ความรว่ มมอื ร่วมใจกนั ทำใหช้ มุ ชนเป็นชุมชนทเ่ี ข้มแขง็

๑.๔ การวิเคราะห์ศักยภาพของหม่บู า้ น จดุ แขง็ จุดอ่อน โอกาส อุปสรรค (การวเิ คราะห์ข้อมูลของหมบู่ า้ น)

จดุ แขง็ ของหมู่บา้ น (ศกั ยภาพ = ความสามารถของหมู่บ้าน)

ด้านเศรษฐกิจ

จุดแขง็ โอกาส

1. ประชาชนยดึ แนวทางของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงใน 1. ได้รับการสง่ เสรมิ จากหน่วยงานทางภาครัฐ ให้การส่งเสริม

การดำรงชีวติ ประจำวัน ทางเศรษฐกจิ ในเร่ืองการประกอบอาชพี ต่าง ๆเช่น ศนู ย์ฝกึ

2. พืน้ ทมี่ ีความเหมาะสมกบั การประกอบอาชีพดา้ นการ อาชีพเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรตั น ราชสุดา ,ศนู ย์

เกษตรกรรม การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อำเภอพนัส

3. ชุมชนบ้านอีโค้มีบุคลากรทม่ี ีความรคู้ วามสามารถ ในดา้ น นิคม, กองอำนวยการรักษาความมน่ั คงภายในราชอาณาจักร

การส่งเสรมิ อาชีพ (กอ.รมน.) และสว่ นราชการอ่ืนๆ

4. มกี ารจดั ตัง้ กลุ่มพัฒนาอาชีพในหมูบ่ ้าน ให้มีความเขม้ แข็ง 2. มีแหล่งเรียนรู้ในการส่งเสรมิ อาชีพ เชน่ กลุม่ ผา้ บาติก การ

5. มีการจดั ทำบัญชีครัวเรือน และจดั ตั้งกลุ่มออมทรัพย์ สานตะกร้าหวายเทียม การทำกระเปา๋ หนังด้วยมอื และ ศูนย์

ฝกึ อาชพี ชมุ ชน กศน.อำเภอพนัสนิคม

ดา้ นสงั คม

จุดแข็ง โอกาส

1. มกี ารจัดกิจกรรมสบื ทอดประเพณี วฒั นธรรม และภูมิ 1. มีหน่วยงานเข้ามาช่วยเหลอื และร่วมมือในการจัดกจิ กรรม

ปัญญาของคนในหมบู่ า้ น ทงั้ ภาครฐั และเอกชน

2. มกี จิ กรรมเรยี นรู้รว่ มกันของชมุ ชน และมีการแลกเปลยี่ น 2. นโยบายของรัฐบาลเรง่ ด่วนบางอยา่ งทำให้ประชาชนได้รบั

เรยี นรู้ผ่านเวทีประชาคมอยูเ่ สมอ ประโยชน์ และสนองตอบความตอ้ งการใหป้ ระชาชนเช่น การ

3. มีสวัสดิการชมุ ชน เชน่ โครงการอาสาสมัครดแู ลผสู้ ูงอายุ ใหเ้ บยี้ ยงั ชีพผู้สงู อายุท่ีมีอายตุ ั้งแต่ 60 ปี ขน้ึ ไป เปน็ ต้น

ในชมุ ชน กองทุนสัจจะวันละบาท ฯลฯ

ด้านทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม

จุดแขง็ โอกาส

1. ผู้นำชุมชนมนี โยบายในการอนุรกั ษ์ธรรมชาตแิ ละ 1. มีหน่วยท้งั ภาครฐั และเอกชน ท่ีรว่ มรณรงคอ์ นุรักษ์

ส่ิงแวดล้อม ส่ิงแวดล้อม

2. ร่วมกนั ขับเคลอ่ื นกิจกรรมจิตอาสา ในการอนรุ ักษแ์ ละ 2. สามารถบรู ณาการเทคโนโลยี ในการจดั การสิง่ แวดล้อม

พัฒนา ปา่ ไม้ แหลง่ นำ้ ธรรมชาติและส่งิ แวดลอ้ ม อย่างมีประสิทธภิ าพและเหมาะสม

๖

ดา้ นความมนั่ คง และความสงบเรียบร้อย

จุดแข็ง โอกาส

๑. มี อาสาสมัครป้องกนั ภัยฝ่ายพลเรอื น (อปพร.) เพื่อ 1. องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำบลนาวงั หินสนบั สนนุ งบประมาณ

ช่วยเหลอื ตรวจสอบ ดูแล ปอ้ งกนั ภัยตา่ ง ๆ อยรู่ ่วมกันดว้ ย และจัดกจิ กรรมตา่ ง ๆ ดา้ นความมั่นคง และความสงบ

ความสงบเรียบรอ้ ย พึง่ พาอาศยั ซ่งึ กนั และกัน เรยี บรอ้ ย

ดา้ นการบรหิ ารจัดการ

จดุ แข็ง โอกาส

1. มีการจัดทำแผนชุมชนผู้ 1. ได้รบั การสนับสนุนงบประมาณจากองคก์ ารบรหิ ารส่วน

2. นำมคี วามเข้มแขง็ มีบทบาทสำคญั ในชมุ ชน ตำบลนาวงั หนิ และหนว่ ยงานทัง้ ภาครฐั และเอกชน

3. มกี ารประชาสัมพันธ์ข้อมลู ขา่ วสารอยา่ งเปิดเผย

4. ชุมชนมีส่วนรว่ มในการแสดงความคิดเห็นผ่านเวทีประชาคม

จุดอ่อนของหมบู่ ้าน (ปัญหา/อุปสรรค) อปุ สรรค
๑. ราคาผลผลิตทางการเกษตรตกต่ำ ถูกกำหนดราคาโดย
ดา้ นเศรษฐกจิ พ่อคา้ คนกลาง
จดุ ออ่ น ๒. น้ำมนั มีราคาแพง ส่งผลให้สินค้าด้านปจั จัย
การผลิตสนิ คา้ อปุ โภค บรโิ ภค มีราคาสูง
๑. ประชาชนยังขาดความรูค้ วามเขา้ ใจ ในการทำบัญชี ๓. สถานการณก์ ารการแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เช้ือไวรัสโคโร
ครวั เรอื น นา 19 ทำให้เกดิ ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ
๒. เกษตรกรไมส่ ามารถกำหนดราคาสินค้าทางการเกษตรได้
3. ประชาชนยงั ขาดทกั ษะในการประกอบอาชพี เสริม อปุ สรรค
๔. ปัญหาหนีส้ นิ ของเกษตรกร/การวา่ งงาน การถกู เลกิ จ้าง ๑. การเปล่ียนแปลงของสงั คม วัฒนธรรม และเทคโนโลยี
๒. ปัญหายาเสพติดสง่ ผลกระทบตอ่ การศึกษา
ดา้ นสงั คม และกระบวนการเรยี นรูข้ องประชาชน
จดุ อ่อน
อุปสรรค
๑. เยาวชนไมต่ ระหนกั ถงึ ความสำคัญในการอนรุ ักษ์ 1. ดว้ ยสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคตดิ เช้ือไวรัสโคโร
วฒั นธรรม ประเพณใี นทอ้ งถิ่นมากเทา่ ท่คี วร นา 19 ทำให้ ไม่สามารถรวมกลมุ่ เพื่อสะทอ้ นปัญหาทแ่ี ทจ้ รงิ
๒. ปญั หาโรคติดต่อในชุมชน เช่น ไข้เลอื ดออก ,COVID 19 ได้
๓. ปัญหายาเสพตดิ ของเยาวชนในหมู่บา้ น

ดา้ นบรหิ ารจดั การ
จดุ อ่อน

1. ประชาชนยงั ขาดการมีสว่ นรว่ มในการสะทอ้ นปญั หา
2. งบประมาณในการพัฒนาหมูบ่ า้ นยงั ไม่เพยี งพอ

๗

ดา้ นทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดล้อม อปุ สรรค
1. เกิดภัยธรรมชาตขิ น้ึ เปน็ ประจำทุกปี เชน่ อทุ กภยั
จดุ ออ่ น วาตภัย ภยั แลง้
2. สภาพภมู อิ ากาศและสภาพแวดลอ้ มทางธรรมชาติ
1. ประชาชนขาดความรู้ความเข้าใจในการอนุรกั ษ์ มีการเปลยี่ นแปลงเปน็ อย่างมากเกดิ ภาวะโลกร้อน
ทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ้ ม เกษตรกรยังนิยมใช้
ปยุ๋ เคมแี ละสารเคมี อปุ สรรค
2. ฝุ่นละอองและกลิน่ เหมน็ จากโรงงาน ทำใหเ้ กิด 1. กฎหมายขาดการบงั คับใช้อย่างจริงจงั
อาการแพ้ตา่ งๆ 2. ความเปล่ยี นแปลงทางสงั คมและเทคโนโลยที ำใหเ้ กดิ
สถานบนั เทิง และแหล่งม่วั สมุ ท่ีเป็นอนั ตรายต่อเยาวชน
ด้านความม่ันคง และความสงบเรียบร้อย

จดุ ออ่ น

1. ปัญหาความปลอดภยั ในชีวิตและทรพั ย์สนิ ของประชาชน
2. ประชาชนขาดความรู้ ความเข้าใจในหลักประชาธปิ ไตย

ทศิ ทางการพฒั นาหมบู่ ้านในอนาคต
ประชาชน บา้ นอโี ค้ หม่ทู ่ี 4 ตำบลนาวงั หนิ อำเภอพนัสนิคม จงั หวัดชลบุรี สามารถพัฒนาให้เป็นชุมชนท่ี

เข้มแข็ง มีวิทยากรท่ีสามารถถา่ ยทอดความรูด้ ้านเศรษฐกิจพอเพียงและอาชีพท่หี ลากหลาย จนทำใหป้ ระชาชนใน
ชุมชนเกิดทักษะในการประกอบอาชีพ สร้างรายได้เสริม เป็นชมุ ชนตน้ แบบและเปน็ แบบอยา่ งให้กบั ประชาชนท่ีสนใจ
เข้ามาศึกษาดูงานได้

๘

บทท่ี 2
วิธดี ำเนนิ การถอดบทเรียน

การขับเคลอื่ นจติ อาสา
1. กลไกการขับเคลื่อน

เป็นกระบวนการเรียนรู้และการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน
อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี โดยเร่ิมจากการสำรวจความต้องการ การฝึกทักษะอาชีพเสริมของคนในชุมชน
และกระต้นุ จิตสำนกึ และความรับผิดชอบของประชาชนในชุมชน ให้ทกุ คนมีจติ สาธารณะและรว่ มกนั คิด ร่วมกันจัดหา
รว่ มกันเรียนรู้และรว่ มกันวิเคราะห์ เพอ่ื ให้ประชาชนไดเ้ รียนรู้และเข้าใจตนเอง ผ่านกระบวนการบริหารจัดการชุมชน
มีการสำรวจข้อมูลปัญหา และศักยภาพของชุมชน มีการวิเคราะห์ปัญหา ร่วมกันหาแนวทางแก้ไขปัญหา
แล้วกำหนดอนาคตของชุมชนโดยให้ประชาชนในชุมชนร่วมกันเสนอแนวทางในการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการที่
ประชาชนมีรายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่ายในครัวเรือน ซ่ึงชุมชนได้เลือกแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว คือ
การฝึกทักษะอาชีพเสริม ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง อีกท้ังยังมุ่งเน้นให้ชุมชน
สามารถพึ่งพาตนเองไดอ้ ยา่ งย่ังยนื อีกดว้ ย

2. กระบวนการในการขับเคลอ่ื น
การขับเคล่ือนการจัดการอย่างมีคุณภาพเป็นกระบวนการท่ีดำเนินการต่อเน่ืองเพื่อให้เกิดผลผลิต และ

กระบวนการท่ีมีคุณภาพข้ึน โดยเร่ิมต้นจากการลงพื้นท่ีบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม
จังหวัดชลบุรี ในการหาข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ สอบถาม สังเกต เพ่ือหาจุดอ่อน จุดแข็ง ที่สามารถพัฒนาและแก้ไข
ปัญหาต่างๆ โดยหลักการท่ีเรียกว่า วงจรคุณภาพ (PDCA) หรือ วงจรเดมมิ่ง ซึ่งประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ การ
วางแผน การปฏบิ ัตติ ามแผน การตรวจสอบ และการปรับปรงุ แก้ไข ดังน้ี

P : Plan = วางแผน
- ประชุมวางแผนในการหาแนวทางสำหรับการแก้ไขปัญหารายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่ายครัวเรือน

ของคนในชมุ ชน

- ช้ีแจงแนวทางในการจดั กิจกรรมส่งเสรมิ อาชพี เพอ่ื เพ่ิมรายได้ให้แกป่ ระชาชนในชุมชน

- ประสานเครือข่ายท่ีสามารถให้การสนับสนุนในการจัดกิจกรรมส่งเสริมอาชีพเพื่อเพิ่มรายได้ให้แก่

ประชาชนในชมุ ชน

- จดั หาสถานทที่ ่ีมคี วามเหมาะสมสำหรับคนในชุมชนเพอ่ื ใช้ในการจัดกจิ กรรมสง่ เสริมอาชพี เพอื่ เพิ่ม

รายได้

- เตรียมสอ่ื เอกสารเพื่อใช้ในการจดั กจิ กรรมสง่ เสรมิ อาชีพเพื่อเพ่ิมรายได้ใหแ้ ก่ประชาชนในชุมชน

- ขอรับการสนับสนุนงบประมาณจากหน่วยงานต่าง ๆ

- แตง่ ตง้ั คณะกรรมการหมู่บา้ นเพอ่ื ขับเคลอ่ื นการจดั กิจกรรม
D : Do = ปฏิบัติตามแผน

- ดำเนินการจดั กิจกรรมส่งเสริมอาชีพเพ่อื เพิม่ รายได้ให้กับครวั เรือนของประชาชนในชมุ ชน
C : Check = ตรวจสอบ / ประเมนิ ผลและนำผลประเมนิ มาวเิ คราะห์

- คณะกรรมการหมู่บ้านร่วมกันตรวจสอบความก้าวหน้าของการฝึกอาชีพ ท้ังในก่อนการดำเนิน
กิจกรรม ระหวา่ งการดำเนินกิจกรรมและเมื่อเสรจ็ สน้ิ กิจกรรม

- นำผลการตรวจสอบ มาร่วมกันประเมินผลและวิเคราะห์ข้อมูลความสำเร็จในการส่งเสริมอาชีพ
เพม่ิ รายไดใ้ นชมุ ชนบา้ นอโี ค้

๙

- จัดลำดับความต้องการของประชาชนในชุมชนในการฝึกทักษะอาชีพต่าง ๆ เพ่ือนำมาใช้ในการจัด
กิจกรรมครัง้ ตอ่ ไป
A : Action = ปรบั ปรงุ แก้ไขดำเนินการใหเ้ หมาะสมตามผลการประเมนิ

- นำขอ้ สรุปจากการจัดกจิ กรรมฝึกทกั ษะอาชพี ในแตล่ ะครัง้ มาใช้ในการปรับปรุงแก้ไข และพัฒนาให้
ชมุ ชนสามารถพ่ึงพาตนเองได้อย่างยั่งยืน มีการดำเนนิ งานเพ่ือให้บรรลุตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายท่ีวาง
ไว้ ตามองค์ประกอบ ท้ัง 4 ของวงจร PDCA ข้ันตอนการวางแผนถือเป็นเรื่องที่มีความสำคญั ท่ีสุด จงึ มีการ
จดั ประชุมเวทปี ระชาคมหมบู่ า้ น เพือ่ ชีแ้ จงแนวทางการดำเนนิ กิจกรรมในครั้งตอ่ ไป ท้ังในส่วนของผู้นำชุมชน
คณะกรรมการหมู่บ้านและชาวบ้านอโี คส้ ำหรับการขับเคล่อื นในการส่งเสริมอาชีพเพม่ิ รายได้ของประชาชนใน
ชุมชนบ้านอีโค้ หมทู่ ี่ 4 ตำบลนาวงั หิน อำเภอพนัสนิคม จงั หวัดชลบุรี ทงั้ ในระดับครวั เรือนและระดบั ชุมชน
ด้วยวงจรเดมมิ่ง (PDCA) สู่กจิ กรรมการฝกึ ทักษะอาชพี เสริมเพื่อให้คนในชุมชนมรี ายได้ครวั เรอื นเพิ่มมากขน้ึ

แนวคิดตามการสง่ เสริมอาชีพ ลดรายจา่ ย เพมิ่ รายได้ ตามหลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงชุมชนบา้ น
อโี ค้ หมทู่ ่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนคิ ม จงั หวดั ชลบรุ ี

ในการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ 4
ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี เพื่อให้เกิดการพัฒนาท่ียงั่ ยืนนั้นตอ้ งใช้กระบวนการบริหารจัดการท่ีดี
จนสามารถประสบความสำเร็จได้ โดยผู้ที่มีส่วนร่วมทุกคนร่วมกันกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจน ต้องช่วยกันคิดและ
ช่วยกันวางแผน(Plan) จะต้องทำอย่างไร แล้วช่วยกันทำ(Do) ช่วยกันตรวจสอบ (Check) และพัฒนาปรับปรุงแก้ไข
ข้อบกพร่องที่เกิดข้ึนจากการจดั กิจกรรม(Action) เพอ่ื ให้เกดิ ผลสัมฤทธิ์ตามเป้าหมาย บรรลเุ ปา้ หมายท่ีกำหนดและมี
คุณภาพดี โดยการทำงานร่วมกันเป็นทีมของประชาชนภายในชุมชน การที่ประชาชนทุกคนร่วมกันวางแผนกำหนด
เป้าหมายและวิธีการ ลงมือทำตามแผนที่กำหนดไว้ทุกข้ันตอน มีการบันทึกข้อมูลเพื่อร่วมกันตรวจสอบกิจกรรมที่
จดั การส่งเสริมอาชีพให้กับประชาชนในชมุ ชน หาจดุ เด่นและจุดดอ้ ยที่ตอ้ งปรับปรงุ แล้วจงึ ร่วมกนั ปรบั ปรุงแผนงานน้ัน
ๆ โดยมุง่ หวงั ให้มปี ระสิทธิภาพในการบรหิ ารจดั การองคก์ รทเี่ นน้ คุณภาพ

ถ้าพิจารณาแนวคิดเกี่ยวกับหลักการบริหารที่เป็นระบบครบวงจร (PDCA) ซึ่ง ประกอบด้วยการ
รว่ มกันวางแผน (P)รว่ มกนั ปฏบิ ัติตามแผน (D)รว่ มกันตรวจสอบ (C)และ รว่ มกันปรบั ปรุง (A)จะมคี วามสอดคล้องกัน

3. เคร่อื งมอื ทใ่ี ช้ในการขบั เคลื่อน
การถอดบทเรียนคร้ังน้ีเป็นการเก็บรวบรวมข้อมูล ซ่ึงเป็นการรวบรวมข้อมูลในภาคสนามเพื่อเก็บรวมรวม

ข้อมูลท่ีได้จากการสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสัมภาษณ์และการจัดเวทีประชาคมหมบู่ ้าน ท้ังที่เป็นทางการและไม่เป็น
ทางการ โดยมีเคร่ืองมือประกอบการเก็บรวบรวมข้อมูลในครั้งน้ี ได้แก่ สมุดบันทึก กล้องถ่ายภาพและเคร่ือง
บนั ทกึ เสยี ง เคร่ืองบนั ทกึ วดิ โี อ โดยมขี ้นั ตอนดงั นี้

1. การสัมภาษณ์ (Interniew)
เพ่ือให้ได้ข้อมูลเกี่ยวกับความเป็นมาของกิจกรรม กิจกรรมการรวมกลุ่ม กระบวนการมีส่วนร่วมของ
ประชาชน ผลลัพธ์ของกิจกรรม หน่วยงานที่สนับสนุน ปัญหาและอุปสรรคตลอดจนวิธีการแก้ไข ผู้ศึกษาจึงใช้การ
สัมภาษณ์กับกลุ่มผู้ให้ข้อมูลท่ีมีปัญหาเกี่ยวกับรายได้ในครัวเรือนไม่เพียงพอกับรายจ่าย ซ่ึงผู้ให้ข้อมูลดังกล่าว
ปัจจุบันนี้เป็นกลุ่มประชาชนท่ีขอรับการส่งเสริมอาชีพเพิ่มรายได้ของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอ
พนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ซงึ่ มรี ายละเอยี ดดังต่อไปน้ี
1) ผนู้ ำชมุ ชนหรอื ผทู้ ่มี สี ิทธ์ิในการตดั สนิ ใจเนื่องจากทำหน้าท่ีปกครองระดับท้องถิน่ ได้แก่
นายก อบต.นาวงั หนิ กำนนั ผู้ใหญบ่ ้าน จำนวน 3 คน

๑๐

2) หนว่ ยงานภาครฐั ซ่งึ มีหนา้ ทค่ี วบคุมดูแลความเรียบร้อยในพนื้ ท่ี ได้แก่ นายกองค์การบริหารส่วนตำบล
นาวังหิน ปลดั องคก์ ารบริหารส่วนตำบลนาวังหิน และสมาชิกองคก์ ารบริหารสว่ นตำบลนาวังหนิ จำนวน 3 คน

3) เจ้าอาวาสวัดสระนา (พน้ื ทใี่ กล้เคยี ง) เปน็ ทนี่ บั ถอื และศรัทธาตลอดจนเป็นศนู ย์รวมจติ ใจของชาวบ้านและ
วัดเป็นสถานประกอบพิธกี รรมทางศาสนาของหม่บู า้ น จำนวน 1 รปู

4) ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอพนัสนิคม เป็นภาคเี ครอื ขา่ ยในการประสานการจัดกจิ กรรมร่วมกนั
จำนวน 1 คน

5) ครู กศน.ตำบลนาวงั หิน เปน็ ผ้นู ำนักศึกษาการศึกษานอกโรงเรยี น (กศน.) ในการทำกิจกรรมร่วมกับชุมชน
จำนวน 1 คน

6) อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เป็นผู้นำในการประชุมเก่ียวกับกิจกรรมและเร่ืองสุขภาพ
ของหมบู่ ้าน จำนวน 3 คน

7. ชาวบ้านอีโคท้ มี่ รี ายได้ครวั เรือนน้อยกวา่ คา่ ใชจ้ ่ายในครัวเรือน จำนวน 3 คน
2. การจัดเวทปี ระชาคมหมู่บ้าน (Stage Arrangement)
เพื่อเป็นการระดมความคิดเห็นจากกลุ่มเป้าหมายต่างๆ ของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอ
พนัสนิคม จังหวัดชลบุรี โดยการนำเสนอข้อมูลรายได้ครัวเรือนของคนในชุมชนเพ่ือใช้ประกอบการตัดสินใจในการ
ส่งเสริมอาชีพเพิ่มรายได้ให้กับประชาชนบ้านอีโค้ หมู่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี อีกท้ังยัง
นำรายได้ครัวเรือนของพ้ืนท่ีอ่ืนมาร่วมวิเคราะห์และสังเคราะห์ร่วมกันเพื่อแก้ปัญหารายได้ครัวเรือนของประชาชน
บ้านอีโค้ และนำข้อมูลจากการสัมภาษณ์มาร่วมกันหาแนวทางในการแก้ไขปัญหารายได้ของประชาชนในชุมชน
ไม่เพยี งพอกบั คา่ ใช้จา่ ยในครัวเรือนอย่างมีสว่ นรว่ ม โดยการนำเสนอขอ้ มูลท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั เรื่องดงั ตอ่ ไปน้ี
- รายได้ของครัวเรือน ครัวเรือนในชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี
ส่วนใหญ่เป็นรายได้จากการทำงาน ซึ่งได้แก่ ค่าจ้างและเงินเดือน รายไดจ้ ากการทำการเกษตร และมรี ายได้ทไ่ี มไ่ ด้
เกิดจากการทำงาน เช่น เงินที่ได้รับความช่วยเหลือจากบุคคลอื่นนอกครัวเรือน/รัฐ ดอกเบ้ีย นอกจากนั้นยังมี
รายได้ท่ไี ม่เปน็ ตัวเงินซงึ่ อยู่ในรูปสวัสดิการ/สินค้า และบริการต่าง ๆ
- คา่ ใช้จ่ายของครัวเรือน ครัวเรือนในชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี
ส่วนใหญ่มีค่าใช้จ่ายเก่ียวกับอาหาร เครื่องดื่ม รองลงมาเป็นค่าเคร่ืองใช้ภายในบ้าน ค่าของใช้ส่วนตัว
ค่าเคร่ืองนุ่งห่ม ค่าใช้จ่ายในการสื่อสาร ค่าใช้จ่ายเพื่อการศึกษา ค่ารักษาพยาบาล นอกจากนั้นยังมีค่าใช้จ่ายที่ไม่
เก่ียวกบั การอปุ โภคบริโภค เช่น ซอ้ื หวย/สลากกินแบ่ง เบี้ยประกนั ภยั
- หน้ีสินของครัวเรือน ชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ส่วนใหญ่เป็น
การก่อหนี้เพื่อใช้ในครัวเรือน คือ ใช้ในการอุปโภคบริโภค และหนี้เพื่อใช้ในการศึกษา สำหรับหนี้เพื่อใช้ในการ
ลงทุนพบว่าเป็นหนี้ที่ใช้เพ่ือการทำการเกษตร (อาชีพของครัวเรือน) ซ่ึงพบว่า สาเหตุของการเป็นหนี้ส่วนใหญ่
นำมาใช้ในครวั เรือน ซง่ึ เปน็ การกอ่ หนีท้ ่ีไมไ่ ด้กอ่ ให้เกิดรายได้ ส่วนหนส้ี ำหรบั การทำการเกษตรเป็นการก่อหนี้เพ่ือให้
เกิดรายได้ซ่ึงมีสัดส่วนค่อนข้างน้อย ทำให้ประชาชนชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม
จงั หวัดชลบุรี มรี ายไดข้ องครวั เรอื นคอ่ นข้างน้อย แตกต่างกบั หนี้สินซงึ่ มีจำนวนคอ่ นขา้ งมาก
- การเปรียบเทียบรายได้ ค่าใชจ้ ่ายและหนี้สนิ ของครัวเรอื น
ซงึ่ มีรายละเอียดของข้นั ตอนการดำเนนิ การจัดเวทปี ระชาคมหมู่บ้าน ดังน้ี
1) ติดต่อประสานงานกลุ่มเป้าหมายท่ีได้คัดเลือกไว้ และติดต่อสถานท่ีดำเนินการ จัดเวทีประชาคม
โดยใช้ท่ีทำการผู้ใหญ่บ้าน หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี เป็นสถานที่จัดเน่ืองจากเป็น
เจา้ ของพ้ืนทท่ี ชี่ าวบ้านสามารถมาฝึกทักษะอาชีพเพื่อนำไปประกอบเป็นอาชพี เสรมิ ได้
2) เตรียมข้อมูลเกยี่ วกบั การประกอบอาชีพท่ีสามารถทำเป็นอาชพี เสริมจากพ้ืนที่ทีป่ ระสบความสำเร็จ
3) จดั ทำขอ้ มลู Power Point เพือ่ ประกอบการบรรยาย ซง่ึ มรี ายละเอยี ดในการนำเสนอดงั นี้

๑๑

- สถานการณ์รายได้ของครัวเรือนของประชาชนในอดีตของประเทศไทย แล้วโยงเข้าสู่ชุมชนบ้านอีโค้
หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวงั หนิ อำเภอพนัสนคิ ม จังหวดั ชลบุรี ว่ามีปญั หาอย่างไรและอยู่ในสถานการณ์แบบใด

- สถานการณ์รายจ่ายของครัวเรือนของประชาชนในอดีตของประเทศไทย แล้วโยงเข้าสู่ชุมชนบ้านอีโค้
หมู่ 4 ตำบลนาวังหนิ อำเภอพนัสนคิ ม จังหวัดชลบุรี วา่ มีปญั หาอย่างไรและอยู่ในสถานการณแ์ บบใด

- จากการลงพื้นท่ีเก็บข้อมูล ผู้เก็บข้อมูลได้ทำการสังเกต สัมภาษณ์ และทำการสำรวจกลุ่มเป้าหมาย
องค์ประกอบของการส่งเสริมอาชีพเพิ่มรายได้ให้กับประชาชนในชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน
อำเภอพนัสนคิ ม จังหวัดชลบุรี พบว่าประชาชนของชุมชนมีค่าใช้จ่ายในครวั เรอื นสูงกว่ารายได้ของครัวเรือน ซึ่งทำให้
ประชาชนในชมุ ชนยงั ไมส่ ามารถออมเงินได้

- หาแนวทางการส่งเสริมอาชีพเพ่ือเพิ่มรายได้ให้กับชุมชนอย่างมีส่วนร่วม โดยให้เหมาะสมกับสภาพบริบท
ของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี โดยนำบทเรยี นเกี่ยวกบั การอาชีพเสริมเพ่ือ
เพ่ิมรายไดแ้ ละลดรายจ่ายของชมุ ชนอนื่ ๆ มาเปน็ กรณีตัวอย่าง

- เมื่อทราบแนวทางในการแก้ปัญหารายได้ครัวเรือนมากกว่าค่าใช้จ่ายของครัวเรือนแล้ว ก็วางแผนการ
ดำเนนิ การอย่างมีสว่ นรว่ ม สรรหากลุ่มเป้าหมายเพื่อเข้าร่วมกิจกรรม สรรหาผู้ดำเนินกจิ กรรมในการดำเนินการโดย
กำหนดระยะเวลา แผน/นโยบายของชุมชนเป็นอย่างไร เพ่ือนำไปสู่การจัดการเพ่ือแก้ปัญหารายได้มากกว่ารายจ่าย
ของครัวเรือนชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหนิ อำเภอพนัสนิคม จงั หวัดชลบุรี อย่างเหมาะสมและย่งั ยนื ต่อไป
รวมทั้งทำให้ชุมชนสามารถเป็นชุมชนต้นแบบในการส่งเสริมอาชีพเพ่ิมรายได้ในระดับครัวเรือนและระดับชุมชนได้ใน
อนาคต

3. การสงั เกตแบบมสี ่วนร่วม (Participant observation)
การเก็บรวบรวมข้อมูลของผู้เกี่ยวข้องในชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัด
ชลบุรี ผู้สังเกตได้เข้าร่วมการประชุมของหมู่บ้านเพ่ือสังเกตกระบวนการวางแผน การดำเนินการของชุมชน ซ่ึงจะ
สงั เกตในหัวข้อดังต่อไปน้ีเช่น การบริหารจัดการของชุมชนประกอบดว้ ยขั้นตอนใดบ้าง ประชาชนท่ีมีปัญหาเก่ยี วกับ
รายได้ครัวเรือนไม่เพียงพอกับรายจ่ายของครัวเรือน โดยที่ผู้สังเกตได้สังเกตการณ์เก่ียวกับการนำแผนงานไปปฏิบัติ
โดยใช้สมดุ บันทึก กล้องถ่ายภาพและเคร่ืองบันทึกเสียง เพ่ือหาแนวทางในการแกไ้ ขเก่ียวกับปัญหารายได้ไม่เพียงพอ
กับค่าใช้จ่ายของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรีต่อไป การเก็บรวบรวม
ข้อมูลดงั กล่าวข้างตน้ ทำใหท้ ราบวา่ ในกจิ กรรมใดๆท่ีสามารถทำให้ประชาชนมีรายไดเ้ พ่ิมมากข้ึน ซง่ึ มีการดำเนินการ
โดยเริ่มจากแนวคิดการมสี ่วนร่วมของประชาชนในชมุ ชน ก็จะสามารถทำใหก้ ิจกรรมประสบความสำเร็จ
4. การทำบัญชีครวั เรือน
การทำบัญชีครัวเรือนอย่างมีส่วนร่วมของชาวชุมชน โดยเน้นความสำคัญอย่างยิ่งต่อแนวทางการพัฒนา
ชุมชนและครัวเรือน เพ่ือนำไปสู่ความพอเพียง ซ่ึงประชาชนในชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอ
พนัสนิคม จังหวัดชลบุรี จะต้องรู้จักประมาณรายได้และรายจ่ายของตนเอง มีการวางแผนการใช้จ่ายอย่างรอบคอบ
ในการดำรงชีวิต ซ่ึงการวางแผนที่ดีนั้นจำเป็นจะต้องมีการจดบันทึกข้อมูลรายรับและรายจ่ายท่ีถูกต้อง ครบถ้วน
มีการเก็บข้อมูลเกี่ยวกับรายรับและรายจ่ายของแต่ละครัวเรือน เพื่อนำข้อมูลรายรับ-รายจ่ายมาจัดทำเป็นบัญชี
ครัวเรือนอย่างมีส่วนร่วม โดยนำข้อมูลท่ีได้มา พิจารณาหาวิธีการเพิ่มรายรับและตัดรายจ่ายที่ไม่จำเป็นเพื่อให้เกิด
ความพอดี หากมีส่วนท่ีเหลือก็ให้เก็บออมไว้เป็นเงินออม เพ่ือนำไปใช้ในอนาคต ซ่ึงข้อมูลที่ได้รับในภาพรวมจาก
บัญชีครัวเรือนอย่างมีส่วนร่วมของชาวชุมชน จะนำไปสู่การพัฒนาชุมชน เพ่ือให้เกิดการรวมกลุ่มและสร้างความ
เขม้ แขง็ ในชมุ ชน ซง่ึ วิธกี ารจดั ทำบัญชีครัวเรือนอย่างมสี ่วนรว่ มในการพัฒนาครอบครัวและชุมชนอยา่ งย่ังยืน จะทำให้
ประชาชนทราบว่าส่วนใดท่ีควรถือเป็นรายรับหรือรายจ่าย ส่วนใดที่ควรถือว่า เป็นหน้ีสิน รวมทั้งวิธีการจดบันทึกท่ี
เปน็ ระบบถกู ต้อง พร้อมท้งั มกี ารยกตวั อย่างอธบิ ายวิธีการจดั ทำอย่างมสี ่วนรว่ ม โดยสร้างรูปแบบบัญชคี รวั เรือนอย่าง
มีส่วนร่วมที่เหมาะสมต่อชาวชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี เพื่อให้เข้าใจ

๑๒

และสะดวกในการจัดทำท่ีดีข้ึน ซ่ึงข้อมูลเหล่านี้จะทำให้สามารถทราบถึงสถานการณ์การใช้จ่ายของครัวเรือนตนเอง
และนำไปสู่การส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของบ้านอีโค้ หมู่ 4
ตำบลนาวงั หิน อำเภอพนัสนคิ ม จังหวดั ชลบุรี

4. การตรวจสอบขอ้ มลู
ภายหลังจากเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการต่าง ๆ แล้ว ผู้เก็บรวบรวมข้อมูลได้ทำการตรวจสอบข้อมูล

เพ่ือให้ได้ข้อมูลที่มีความเที่ยงตรง น่าเชื่อถือ และมีความสมบูรณ์เพียงพอที่จะนำมาใช้เป็นแนวทางในการแก้ปัญหา
เกี่ยวกับรายได้ครัวเรือนมากกว่าค่าใช้จ่ายครัวเรือนต่อไป โดยใช้วิธีการตรวจสอบข้อมูล การตรวจสอบด้านวิธีเก็บ
รวบรวมข้อมูล และการให้ผู้ให้ข้อมูลได้ทบทวนข้อมูลและการตีความของผู้เก็บรวบรวมข้อมูล ซ่ึงมีรายละเอียด
ดังตอ่ ไปน้ี

1. การตรวจสอบด้านข้อมูล โดยใช้วิธีเก็บรวบรวมข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลหลายๆ ท่านที่มีความแตกต่างกัน
ในดา้ นอายุ อาชพี บทบาทในชุมชน และบทบาทในการเขา้ ร่วมกลุ่มกิจกรรม

2.การตรวจสอบด้านวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล โดยผู้เก็บข้อมูลเลือกใช้วิธีเก็บรวบรวมข้อมูลหลายๆ วิธี
ได้แก่ วิธีการสังเกต การสัมภาษณ์และการจัดเวทีประชาคม โดยเลือกใช้แต่ละวิธีให้เหมาะสมกับสถานการณ์และ
กลมุ่ เปา้ หมายของชมุ ชน

3. การให้ผู้ให้ข้อมูลทบทวนข้อมูลและการตคี วามของผู้เก็บรวบรวมข้อมูล คือ ภายหลังจากการสมั ภาษณ์
และการซักถามแล้ว ผู้เก็บข้อมูลจะนำข้อมูลดังกล่าวมาตีความ และทำการบันทึกข้อมูล หลังจากนั้นนำข้อมูลที่ทำ
การบันทึกไว้กลับไปให้ผู้ให้ข้อมูลอ่านทบทวน และปรับปรุงแก้ไขให้ข้อมูลมีความเที่ยงตรงตามความคิดเห็นของผู้ให้
ขอ้ มูล
5. การวิเคราะห์ขอ้ มลู

ในการวิเคราะห์ข้อมูลผู้ศึกษาได้นำข้อมูลท่ีได้จากการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการต่างๆ ที่กำหนดไว้
ทั้งหมดมาจำแนกและจัดหมวดหมู่ ได้แก่ เพศ ช่วงอายุ สถานภาพ ระดับการศึกษา รายได้ประจำต่อเดือน
รายได้อ่ืน ๆ นอกเหนือจากรายได้ประจำ รายได้ประจำของคู่สมรศต่อเดือน แหล่งที่มาของรายได้ภายในครัวเรือน
ค่าใช้จ่าย ๆ และที่อยู่อาศัย ฯลฯ หลังจากน้ันจึงนาข้อมูลมาวิเคราะห์ด้วยการตีความ (Interpretation) เพื่อสร้าง
ข้อสรปุ จากข้อมลู ท่ไี ด้เกบ็ รวบรวมมาท้งั หมด แลว้ นำมาเรียบเรยี ง อภปิ รายผลการศึกษา โดยการนำเสนอขอ้ มลู

๑๓

บทที่ 3
ผลการถอดบทเรียน

ผลการถอดบทเรียนความสำเร็จของการสง่ เสริมอาชพี ลดรายจ่าย เพ่มิ รายได้ ตามหลักของปรชั ญา
เศรษฐกจิ พอเพยี งของชุมชนบ้านอโี ค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวงั หิน อำเภอพนัสนิคม จงั หวดั ชลบุรี

1. ความคาดหวงั ก่อนดำเนินการ
ความคาดหวังก่อนการดำเนินความสำเร็จของการส่งเสริมอาชพี ลดรายจา่ ย เพ่ิมรายได้ ตามหลกั ปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง ของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี จากการท่ี
สำนักงานกศน.จังหวัดชลบุรี ได้ขับเคล่ือนการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียงชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ตามยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ.
2561-2580) อันเป็นยุทธศาสตร์ชาติฉบับแรกของประเทศไทยตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยซึ่งต้อง
นำไปสู่การปฏิบัติเพ่ือให้ประเทศไทยบรรลุวิสัยทัศน์ “ประเทศไทยมีความม่ันคง มั่งค่ัง ยั่งยืน เป็นประเทศท่ีพัฒนา
แล้ว ด้วยการพัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” เพื่อความสุขของคนไทยทุกคน ได้ขับเคล่ือนการ
ส่งเสริมอาชีพให้กับประชาชนในชุมชนโดยให้ความสำคัญในการสร้างความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งภาคราชการ
ภาคเอกชน สถาบันการศึกษา องค์กรศาสนา องคก์ รปกครองส่วนท้องถนิ่ และประชาชนในพน้ื ที่ ดว้ ยการรณรงคส์ ร้าง
การรบั รู้
2. สิง่ ทีเ่ กิดขนึ้ จริงหลังการดำเนนิ กิจกรรม
ผลการดำเนินงานการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของ
ชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ได้ดำเนินกิจกรรมการส่งเสริมอาชีพให้กับ
ประชาชนในชุมชนอย่างต่อเน่ือง โดยดำเนินการร่วมกับประชาชน ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม
อัธยาศัยอำเภอพนัสนิคม ส่วนราชการต่างๆ ท้ังภาครัฐและภาคเอกชนในพ้ืนที่ จนสามารถทำให้ประชาชนในชุมชน
มีการสร้างอาชีพใหม่เป็นอาชีพเสริมของตนเอง ทำให้มีรายได้ในครัวเรือนเพ่ิมข้ึน อีกท้ังยังส่งเสริมให้ประชาชน
ลดรายจ่ายท่ีไม่จำเป็นสำหรับครวั เรือนลง เพ่ือให้ครอบครัวมีรายได้เพียงพอกับค่าใช้จ่าย มีการเน้นย้ำให้ประชาชน
ในชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่ รัชกาลที่ 9 เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต โดยให้ประชาชนปลูกพืชท่ีคน
ในครัวเรือนต้องการรับประทานเอง และให้รับประทานพืชที่ครัวเรือนปลูก ถ้ามีเหลือก็ให้นำไปแลกเปล่ียน และ
แจกจา่ ยกับเพ่อื นบา้ น มกี ารสง่ เสริมใหป้ ระชาชนในชุมชนปลกู เห็ด การปลกู ผักไฮโดรโปนิกส์ การปลูกพืชผักสวนครัว
การเลี้ยงหอย การเล้ียงปู การเล้ียงเป็ด เพื่อลดค่าใช้จ่าย นอกจากน้ียังให้ประชาชนในชุมชนมีการจดบันทึกบัญชี
ครัวเรือน เพื่อให้แต่ละครอบครัวทราบฐานะทางการเงินของครัวเรือนตนเองอีกด้วย อีกทั้งยังมีความร่วมมือร่วมใจ
ของประชาชนในชุมชน ในการสบื ประเพณีและวนั ธรรม จนนำไปส่กู ารได้รบั รางวลั ตา่ งๆ ดงั น้ี
๑) รางวลั รองชนะเลิศอนั ดับที่ 2 ในการประกวดกระทง ในงานประเพณลี อยกระทง ตำบลนาวังหนิ
อำเภอพนสั นิคม จงั หวัดชลบรุ ี ประจำปี ๒๕60 มอบให้ไว้ ณ วนั ท่ี 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2560
๒) รางวัลรองชนะเลศิ อันดบั ท่ี 2 การแข่งขนั ส้มตำลีลา ในงานชลบรุ ีแฟร์ ประจำปี 25๖1 มอบให้ไว้ ณ วนั ที่ ๒2

พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๑

๓) รางวลั ชมเชย “หมู่บา้ นทีม่ ีผลการดำเนินงานการสง่ เสริมวนิ ัยการออมดีเดน่ ” โครงการส่งเสรมิ วนิ ัยออม

กบั กอช. ในระดบั พนื้ ที่ โดยการสนบั สนนุ ของกระทรวงมหาดไทย มอบใหไ้ ว้ ณ วันที่ 31 สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๖๑

๑๔

3. ส่ิงดๆี ทีเ่ กดิ ขึ้น/ปจั จัยแห่งความสำเร็จ
ผเู้ ขา้ รว่ มถอดบทเรียนการสง่ เสรมิ อาชพี ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
ของชุมชนบ้านอโี ค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหนิ อำเภอพนสั นิคม จังหวดั ชลบุรี ได้รว่ มกันแสดงความคิดเห็นในประเดน็
ตา่ ง ๆ ซงึ่ สะท้อนถึงความคมุ้ ค่าของกิจกรรม ดังน้ี

1) เปน็ แหลง่ เรยี นรู้ ตน้ แบบการสง่ เสริมอาชีพเพิม่ รายได้ของชุมชน
2) มรี ายได้ครวั เรือนเพิ่มมากขน้ึ
3) ลดค่าใช้จ่ายทไ่ี ม่จำเป็นสำหรับครวั เรอื นได้
4) สรา้ งนิสัยการจดบันทกึ รายรับ-รายจ่ายของครัวเรอื น
๕) ประชาชนบา้ นอโี ค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหนิ อำเภอพนัสนคิ ม จงั หวดั ชลบุรี มวี ินัย มจี ติ สำนกึ รับผิดชอบ
มคี วามภาคภูมใิ จในชุมชน
7) ประชาชนมสี ุขภาพกาย สขุ ภาพจติ แข็งแรง เพราะมภี ูมิคมุ้ กนั ท่ดี ี
8) เปน็ ตน้ แบบในการขยายองคค์ วามรู้สสู่ ังคมโลก
4. องค์ความรู้ทไี่ ดจ้ ากการถอดบทเรียน
บทสรุปที่ได้จากการถอดบทเรยี นการส่งเสรมิ อาชีพ ลดรายจา่ ย เพ่ิมรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ
พอเพยี ง ของชุมชนบา้ นอโี ค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวงั หิน อำเภอพนัสนิคม จังหวดั ชลบุรี
ผู้เข้าร่วมถอดบทเรียนไดแ้ สดงความคดิ เหน็ ถึงสงิ่ ท่ีต้องการให้เกิดขึน้ และแนวทางปฏิบัติของภาคส่วน ต่างๆ
ทเ่ี กี่ยวข้อง ดงั น้ี
1) ใช้หลักการทำงานแบบมีส่วนร่วม บูรณาการการทำงานในรูปแบบเครือข่าย ทั้งภาครัฐ
ภาคเอกชน
2) ตอ้ งการใหห้ นว่ ยงานตา่ ง ๆ และประชาชนปฏบิ ัติอย่างต่อเน่ืองและตลอดไป
3) ปลูกจิตสำนึกให้เห็นถึงความสำคัญของปัญหาหน้ีสินครัวเรือน ซ่ึงเป็นเรื่องของทุกคนใน
ครวั เรอื นต้องร่วมมือกันในการแกไ้ ขปัญหาไม่ใช่ถือวา่ เป็นหนา้ ทข่ี องหนว่ ยงานในภาครัฐ/รัฐบาลเพียงอย่างเดยี ว
4) กิจกรรมน้ีไม่มีการยึดติดกับบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ชุมชนต้องสามารถดำเนินการได้ด้วยตนเอง
สามารถดำเนินกิจกรรมให้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดีและสามารถพึ่งตนเองได้อย่างเข้มแข็ง คณะกรรมการหมู่บ้านต้องมี
ความเขม้ แข็งและมีจิตสาธารณะ
5) ก่อนเร่ิมกจิ กรรมจะมีการประชาสมั พนั ธใ์ ห้ความรู้แกป่ ระชาชนที่ต้องการเขา้ รว่ มกจิ กรรมอย่าง
ตอ่ เน่อื ง อาศยั รูปแบบทม่ี คี วามหลากหลาย
6) มีการบูรณาการความร่วมมือระหว่างชุมชน ผู้นำชุมชน ภูมิปัญญา และหน่วยงานต่าง ๆ ใน
การจดั ทำเป็นหลักสตู รทอ้ งถิ่นและเป็นแหลง่ เรียนรู้ในชมุ ชนในการส่งเสรมิ อาชีพเพ่ิมรายได้ของชุมชน

๑๕

บทที่ 4
สรุปผลการถอดบทเรยี น

สรุปผลการถอดบทเรยี น
จากผลการศึกษาดงั กลา่ วขา้ งตน้ มปี ระเด็นท่ีจะนำมาอภิปราย 3 ประเดน็ ประกอบดว้ ย
1. บทเรียนการส่งเสรมิ อาชพี เพม่ิ รายไดข้ องชมุ ชนท่ีประสบความสำเรจ็
2. การดำเนินกิจกรรมการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ชมุ ชนบ้านอโี ค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวงั หนิ อำเภอพนสั นิคม จงั หวัดชลบุรี
3. แนวการส่งเสริมอาชีพเพ่ิมรายไดอ้ ย่างมสี ่วนร่วมของชุมชนบา้ นอโี ค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวงั หิน

อำเภอพนัสนิคม จงั หวัดชลบุรี
ของชมุ ชนทปี่ ระสบความสำเร็จ
ประเด็นที่ 1 บทเรียนการการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ

พอเพียง
ผลการศึกษาพบว่า สาเหตุที่ทำให้ประชาชนในชุมชนเกิดปัญหารายได้ในครัวเรือนน้อยกว่ารายจ่าย

ของครัวเรอื น เกิดจากประชาชนส่วนใหญ่มีอาชีพหลักเพียงอย่างเดียว ทำให้มีรายได้ของครอบครัวมีเพียงทางเดียว
ครัวเรือนมีรายจ่ายของครัวเรือนที่มากกว่ารายได้ รายจ่ายบางประเภทเป็นรายจ่ายที่ไม่จำเป็นสำหรับครัวเรือนเลย
นอกจากน้ันบางครัวเรือนยังมีหน้ีสินที่เกิดจากการประกอบอาชีพหลักของตนเองอีกด้วย ซึ่งมีแนวทางการแก้ไข
ปญั หาน้ี เริ่มตน้ จากการที่ชมุ ชนให้แต่ละครัวเรอื นดำเนนิ การจดบนั ทึกรายรับ-รายจา่ ยทุกรายการของครัวเรอื น และ
นำมาจัดทำบัญชีครัวเรือน ทำให้แต่ละครัวเรือนมองเห็นรายจ่ายท่ีไม่จำเป็นสำหรับตนเอง เร่ิมมีการลดรายจ่าย
เหล่าน้ันลงจนถึงข้ึนไม่จำเป็นต้องจ่ายรายจ่ายเหล่านั้นอีกเลย นอกจากน้ีทางผู้นำชุมชนยังส่งเสริมให้แต่ละครัวเรือน
เริ่มมีการฝึกทักษะอาชีพอื่น ๆ นอกเหนือจากอาชีพหลักของตนเอง แต่ปัญหาที่เกิดขึ้น คือ การขาดงบประมาณ
ในการสนับสนุนกิจกรรมการฝึกทักษะอาชีพต่าง ๆ ทำให้ต้องมีการประสานกับหน่วยงานต่าง ๆ ที่มีศักยภาพในการ
สนับสนุนงบประมาณให้กับชุมชนได้ เช่น ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอพนัสนิคม
องค์การบริหารส่วนตำบลนาวังหิน สำนักงานพัฒนาสังคมอำเภอพนัสนิคม สำนักงานเกษตรอำเภอพนัสนิคม ฯลฯ
นอกจากน้ัน ชุมชนยังขาดวิทยากรที่มีความรู้ความสามารถเกี่ยวกับอาชีพ ผู้นำชุมชนจะมีการประสานงานกับ
หน่วยงาน/ชุมชนอ่ืนท่ีประสบความสำเร็จในการฝึกอาชีพต่าง ๆให้กับประชาชนช่วยดำเนินการจัดวิทยากรมาให้
ความรู้กับบุคลากรของชุมชน มีการการศึกษาดูงานจากชุมชนท่ีประสบความสำเร็จและเครือข่ายต่างๆ ใช้การถอด
ประสบการณ์จากชุมชนที่ประสบความสำเรจ็ มาประยุกตใ์ ชก้ ับชมุ ชนบ้านอีโค้ หมู่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม
จงั หวัดชลบุรี และการจัดเวทปี ระชาคมหม่บู า้ นเพอื่ ให้ความรู้ เร่ืองการแก้ปัญหาเศรษฐกิจระดับครัวเรือน สว่ นด้าน
งบประมาณจะมีการขอรับการสนับสนุนงบประมาณจากองค์กรต่างๆ สำหรับกระบวนการในการจัดกิจกรรมแบบ
มีส่วนร่วม จะประกอบด้วย ร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมประชุม ร่วมปฏิบัติ ร่วมรับผลประโยชน์ ร่วมค้นหาปัญหา
และสาเหตขุ องปัญหา รว่ มติดตามผลและประเมนิ ผล

นอกจากนี้ การถอดบทเรียนการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียง ของชุมชนจากชุมชนที่ประสบความสำเร็จในการแก้ปัญหาความยากจนระดับครัวเรือนดังกล่าวยังส่งผลให้
เกิดการแลกเปลีย่ นเรียนรู้ระหว่างหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน ทำให้มีโอกาสแลกเปลี่ยนเรียนรู้
ประสบการณ์และข้อคิดเห็นระหว่างกันภายในชุมชน ทำให้เกิดความคิดริเริ่มต่าง ๆ และแนวทางพัฒนาการ
ดำเนินงานในชุมชนบา้ นอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จงั หวัดชลบุรี ทำให้เกิดเครือข่ายในการดำเนิน

๑๖

กจิ กรรมเพิ่มข้ึน และสามารถทำให้ชมุ ชนได้รับประโยชนเ์ พม่ิ มากขึ้น สอดคล้องกบั ข้นั ตอนการมีสว่ นร่วม คือ ร่วมรับ
ผลประโยชนน์ ่ันเอง

ประเด็นที่ 2 การดำเนินกิจกรรมการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง ของชมุ ชนบ้านอโี ค้ หมทู่ ่ี 4 ตำบลนาวงั หนิ อำเภอพนสั นคิ ม จังหวดั ชลบุรี

ผลที่เกิดข้ึนจากการดำเนินงานการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียง ของชมุ ชนบา้ นอโี ค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวงั หนิ อำเภอพนสั นคิ ม จังหวดั ชลบุรี มดี งั นี้

๑. กิจกรรมการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของชุมชน
ทำให้ครวั เรือนท่ีเปน็ เป้าหมายในการดำเนนิ กิจกรรม สามารถลดรายจ่ายได้ มีความอยู่ดีกินดมี ากข้ึน มพี ฤตกิ รรมการ
ดำเนนิ ชวี ิตเปลี่ยนไปในทิศทางท่ีดีข้ึน

๒. ครัวเรือนที่ได้รับการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ชุมชนบ้านอโี ค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวงั หนิ อำเภอพนัสนิคม จงั หวัดชลบุรี มีการประกอบอาชีพที่เปน็ มติ รกับส่ิงแวดลอ้ ม
มากยิ่งข้ึน เช่น มีการผลิตผลิตภัณฑ์ท่ีใช้เทคนิคทางภูมิปัญญามากข้ึน ลดการใช้พลาสติก ส่งเสริมผลิตภัณฑ์เป็นมิตร
กบั ส่ิงแวดลอ้ ม

๓. กลุ่มท่ีได้รับการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
มีการพัฒนาปรับปรุงประยุกต์กาทำเศรษฐกิจพอเพียงแบบเดิม ๆ ให้มีความทันสมัย สามารถประยุกต์ผลิตภัณฑ์และ
สินค้าของชุมชนให้มีมูลค่าเพิ่มมากข้ึน มีการออกแบบตามความต้องการของลูกค้า โดยนำความรู้ที่ได้รับจากการ
อบรมมาประยุกต์ใช้ มีช่องทางการตลาดท่ีหลากหลายขึ้น เช่น การขายทางออนไลน์ ขายที่บ้าน มีระบบการรวม
สิ น ค้ า เพื่ อ ข า ย ร่ ว ม กั น เป็ น ศู น ย์ ก ล า ง ข อ ง ก า ร ร ว ม ผ ล ผ ลิ ต จ า ก ส ม า ชิ ก ใน ชุ ม ช น แ ล ะ น ำ ไป จ ำ ห น่ า ย ท่ี ต ล า ด
อำเภอพนัสนิคม เป็นต้น บางคร้ังได้มีการเชื่อมโยงชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม
จังหวัดชลบุรีกับชุมชนท่องเท่ียว OTOP นวัตวิถีเข้าด้วยกัน เช่น ตลาดน้ำ 3 วัง นอกจากนี้ยังมีการสร้างเครือข่าย
กลุ่มอาชีพท่ีใกล้เคียงกัน มีการนำเอกลักษณ์ของชุมชนมาสร้างผลิตภัณฑ์ เกิดเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ ข้ึนในชุมชนที่ยัง
ไมม่ ผี ลิตภัณฑท์ ต่ี ้องการในการพัฒนา ตอ่ ยอดต่อไป

๔. จากการดำเนินงานกิจกรรมการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียง ของชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวดั ชลบุรี ส่งผลให้คนในชุมชนได้เรียนรูก้ ัน
และกันมากย่ิงข้ึน เกิดการรวมกลุ่ม เกิดความสามัคคี มีจิตอาสา ชุมชนมีความร่วมมือร่วมใจในการทำจกรรมร่วมกัน
มคี วามเข้มแขง็ ที่พ่ึงตนเองได้มากขึน้ เร่ิมมีการพดู คยุ กนั ระหว่างคนรุ่นเก่ากบั เยาวชนคนรนุ่ ใหม่ มีกลุม่ เยาวชนท่ีจะสืบ
สานภูมิปัญญา รักษาให้คงอยู่จากรุ่นสู่รุ่น เช่น ภูมิปัญญาการจักสานไม้ไผ่ การเพ้นท์ผ้าบาติก การทำเกษตร
ผสมผสาน เปน็ ต้น

๕. สร้างขวัญและกำลังใจในการดำรงชีวิตให้กับคนในชุมชนที่ การที่ผู้นำชุมชนเป็นผู้ขับเคล่ือนกิจกรรม
ชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรีจนเกิดความสำเร็จ ในพ้ืนที่อย่างเห็นได้ชัดเจน
ส่งผลให้ประชาชนในชมุ ชนมีจติ อาสา มีความสามคั คี และสมัครใจเข้ารว่ มกิจกรรมต่อไป

ประเด็นที่ 3 แนวการส่งเสริมอาชีพ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
อยา่ งมสี ว่ นรว่ มของชุมชนบ้านอโี ค้ หมทู่ ่ี 4 ตำบลนาวังหนิ อำเภอพนัสนคิ ม จังหวัดชลบรุ ี

ชุมชนบ้านอีโค้ หมู่ที่ 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี ยังคงให้ความสำคัญกับการ
ดำเนินงานกิจกรรมการส่งเสริมอาชีพลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ของชุมชน ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดย
กำหนดให้ มีการดำเนินงานอย่างต่อเน่ือง ภายใต้แผนพัฒนาตำบลนาวังหิน ท่ีสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี
และนโยบายของรัฐบาล ในการมงุ่ สรา้ งความม่ันคง และลดความเหลื่อมล้ำทางดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คม ดงั น้ี

๑๗

1. กิจกรรมการฝึกทักษะอาชีพ เร่ือง การสง่ เสริมอาชีพลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้อยา่ งมีส่วนร่วมของบ้านอโี ค้
ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หมู่ท่ี 4 ตำบลนาวังหิน อำเภอพนัสนิคม จงั หวัดชลบุรี เพ่ือพัฒนาเป็นแหล่ง
เรยี นรู้ให้ผู้ท่ีสนใจ หรอื คณะศึกษาดูงานเข้ามาศึกษาดูงานในเรอ่ื ง การส่งเสริมอาชีพลดรายจ่าย เพมิ่ รายได้อย่างมีส่วน
ร่วม ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของชุมชนที่มีประสิทธิภาพ ประสิทธิผลเชิงประจักษ์สามารถนำไปปรับ
ประยกุ ตใ์ ชใ้ นชมุ ชนหรือการดำเนนิ ชวี ติ ไดเ้ ปน็ อยา่ งดี ซ่งึ มฝี กึ ทักษะอาชพี ทงั้ หมด 6 รายวชิ า ไดแ้ ก่

1.1 การฝึกทักษะอาชพี “การทำเกษตรผสมผสาน” เชน่ การปลกู พืชผักสวนครวั การปลูกผักไฮโดรโปนิกส์
การเลี้ยงหอย การเล้ยี งปู การเล้ยี งเป็ด เป็นต้น

1.2 การฝกึ ทกั ษะอาชพี “การจักสานหวายเทยี ม”
1.3 การฝึกทกั ษะอาชีพ “การตัดเย็บเสื้อผา้ เบ้อื งตน้ ”
1.๔ การฝึกทักษะอาชพี “การทำอาหารและขนม”
1.๕ การฝกึ ทักษะอาชีพ “การเยบ็ กระเป๋าดว้ ยมือ”
1.๖ การฝกึ ทกั ษะอาชพี “การเพ้นท์ผา้ บาตกิ ”
๒. ยังคงใช้แนวคิด กระบวนการ และวิธกี ารเดิม เนื่องจากผลประเมินผลพบว่า เป็นรูปแบบ วิธีการที่มีความ
เหมาะสม สามารถกอ่ ใหเ้ กิดการเปลี่ยนแปลงกับครัวเรอื น มกี ารลดรายจา่ ย มอี าชพี ใหมแ่ ละมีรายได้เพม่ิ ข้นึ
๓. การวเิ คราะหอ์ าชพี เน้นให้เชือ่ มโยงกบั ช่องทางการตลาดมากขึ้น รวมทง้ั ส่งเสรมิ การรวมกลุม่ เพ่ือช่วยเหลือ
ซึ่งกนั ทัง้ เรือ่ งการผลิต องค์ความรู้ การเขา้ ถงึ แหลง่ ทนุ การตลาด และการสือ่ สาร สร้างการรับรู้
๔. ปรบั ระยะเวลาการฝกึ อบรมแตล่ ะกจิ กรรมใหม้ ีความเหมาะสมมากยงิ่ ข้นึ

๑๘

บทที่ 5
ข้อเสนอแนะ

ขอ้ เสนอแนะ

การดำเนินการส่งเสริมอาชีพประชาชนในชุมชนยังขาดองค์ความรู้และประสบการณ์ในการก่อต้ังกลุ่มอาชีพ
ดังนนั้ หนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งควรดำเนินการ ดังนี้

1. ควรมีหน่วยงานท่ีเก่ียวข้องเข้ามาช่วยสนับสนุนในการจัดโครงการอบรมให้ความรู้และถ่ายทอด
ประสบการณใ์ นการประกอบอาชีพและการจดั ตัง้ กลมุ่ อาชีพเพอื่ ส่งเสริมอาชพี ก่อใหเ้ กดิ รายได้ภายในชุมชน

2. ประชาสัมพันธ์เรื่องการเพิ่มช่องทางการตลาด ในการขายสินค้าแปรรูปผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร และ
ผลิตภัณฑข์ องกลมุ่ อาชีพ ผ่านชอ่ งทางสอ่ื ออนไลน์

๓. พัฒนาและออกแบบบรรจุภัณฑ์ สินค้าทางการเกษตร และผลิตภัณฑ์ของกลุ่มอาชีพ ให้สวยงามทันสมัย
นา่ สนใจ ของผบู้ รโิ ภค

๔. พัฒนาแหลง่ เรียนรูบ้ ้านอีโค้ให้เข้ากับยุคสมยั และความสนใจ ของผู้มาศกึ ษาดงู านเพื่อที่จะนำความรู้ใหม่ๆ
ไปปรบั ใชใ้ นชุมชน และขยายผลสูร่ ะดบั ประเทศต่อไป

๕. ประชาชนในชุมชนบ้านอีโค้ หมทู่ ่ี ๔ ตำบลนาวังหนิ อำเภอพนสั นคิ ม จังหวัดชลบุรี และผู้นำทอ้ งท่ีทอ้ งถิ่น
ตลอดจนการประชาสัมพนั ธ์หางบประมาณจากในชมุ ชน และนอกชุมชนมาสนับสนุน เพ่ือในอนาคตจะมีแหล่งเงนิ ทุน
รองรับกิจกรรมการส่งเสริมอาชีพ ทำให้ชุมชนบ้านอีโค้เกิดความเข้มแข็งในการบริหารจัดการการส่งเสริมอาชีพ
ลดรายจา่ ย เพิ่มรายไดข้ องครวั เรอื น สามารถนำไปเป็นต้นแบบให้กบั ชุมชน

ภาคผนวก

ขอ้ มลู ประกอบ รายงานถอดบทเรยี นชมุ ชนจิตอาสา
ประจำปีงบประมาณ 2565

๑. ด้านการทำได้จรงิ และขยายผล

1.1 การนำความรมู้ าสง่ เสริม ขยายผลให้
ชมุ ชนในพื้นทีด่ ำเนินการ

๑.๒ ผลการดำเนินงานเปน็ ท่ปี ระจักษ์

1.3 มีกิจกรรมท่ีสง่ เสริมให้ประชาชนใน
ชุมชนได้รบั ความรู้ฯ

1.4 มีการนำโครงการอนั เนื่องมาจาก
พระราชดำรมิ าจัดกจิ กรรมฯ

๒. งานด้านจติ อาสา

2.1 เป็นท่ศี ึกษาดูงานของชุมชนอ่นื หรอื นำไปเปน็ ตน้ แบบ
ของการพฒั นา

2.2 มีการรวมกลุ่มทำกจิ กรรมจิตอาสาอยา่ งต่อเนอ่ื ง

๒.๓ ได้รบั รางวลั โล่ เกียรติบัตร ฯลฯ ด้านจติ อาสาจาก
หน่วยงาน ตา่ งๆ

๒.๔ มีการพัฒนากจิ กรรมท่หี ลากหลายไปจากเดมิ

2.5 มกี ารเผยแพร่ผลงานผา่ นช่องทางสื่อสารมวลชน หรอื
ได้รับเชญิ ให้จดั นิทรรศการกับหนว่ ยงานอนื่

รายช่อื คณะผู้ถอดบทเรียน

ที่ปรึกษา พงษเ์ กษม ผอู้ ำนวยการ สำนกั งาน กศน.จงั หวัดชลบุรี
ชนะบำรุง รองผ้อู ำนวยการ สำนักงาน กศน.จงั หวัดชลบรุ ี
1. นายอนชุ า หมนื่ สา ผูอ้ ำนวยการ กศน.อำเภอพนัสนคิ ม
2. นางสาวอุไรรตั น์
3. นางณชั ธกัญ ครู
ครผู ชู้ ว่ ย
คณะทำงาน ครผู ู้ช่วย
ครูอาสาสมัคร
1. นางสาวมทุ ิกา การงานดี ครอู าสาสมัคร
ครู กศน.ตำบล
2. นางพริ ฬุ ห์พร ทำทอง ครู กศน.ตำบล
ครู กศน.ตำบล
3. นางสาวณภษร ศรบี ุณยะแก้ว ครู กศน.ตำบล
ครู กศน.ตำบล
4. นายวชั รนิ ทร์ อุดานนท์ ครู กศน.ตำบล
ครู กศน.ตำบล
5. นางโสพศิ รายศริ ิ

6. นางสาวยถู กิ า คันโธ

7. นางสาวเบญจมาศ นอ้ ยประเสรฐิ

8. นางสาวณัฏฐา เนาวอ์ ุดม

9. นางสาวสุนทรี เพชรประเสรฐิ

10.นางสาวชลติ ดา ใจพรหม

11.นางสาวนิตยา นำ้ ฟา้

12.นางสาวจันทรท์ ิพย์ บรรดาศักด์ิ