ชีวประวัติสุนทรภู่

กิจกรรมสง่ เสรมิ การอา่ นออนไลน์

วนั สุนทรภู่
26 มิถุนายน ของทกุ ปี

หอ้ งสมดุ ประชาชนอำเภอบ้านบึง
ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอำเภอบ้านบึง
สำนกั งานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจงั หวัดชลบุรี

ชวี ประวตั ิ “สุนทรภู่”

สุนทรภู่ กวสี ำคัญสมัยต้นรตั นโกสนิ ทร์ เกิดวันจันทร์ เดือน 8 ข้ึน 1 คำ่ ปีมะเมยี จุลศักราช 1148
เวลา 2 โมงเช้า หรือตรงกับวันท่ี 26 มิถุนายน พ.ศ. 2329 เวลา 08.00 น. นั่นเอง ซึ่งตรงกับสมัยรัชกาล
ที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ณ บริเวณด้านเหนือของพระราชวังหลัง (บริเวณสถานีรถไฟบางกอกน้อย
ปัจจุบัน)

บิดาของท่านเป็นชาวกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง ชื่อพ่อพลับ ส่วนมารดาเป็นชาวเมือง
ฉะเชิงเทรา ชื่อแม่ช้อย สันนิษฐานว่ามารดาเป็นข้าหลวงอยู่ในพระราชวังหลัง เชื่อว่าหลังจากสุนทรภู่เกิด
ได้ไม่นาน บิดามารดาก็หย่าร้างกัน บิดาออกไปบวชอยู่ท่ีวัดป่ากร่ำ ตำบลบ้านกร่ำ อำเภอแกลง อันเป็น
ภูมิลำเนาเดิม ส่วนมารดาได้เข้าไปอยู่ในพระราชวังหลัง ถวายตัวเป็นนางนมของพระองค์เจ้าหญิงจงกล
พระธิดาในเจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ ดังนั้น สุนทรภู่จึงได้อยู่ในพระราชวังหลังกับมารดา และได้
ถวายตวั เป็นข้าในกรมพระราชวังหลงั ซง่ึ สุนทรภูย่ ังมนี ้องสาวตา่ งบดิ าอีกสองคน ชอื่ ฉมิ และนม่ิ

"สุนทรภู่" ได้รับการศึกษาในพระราชวังหลังและที่วัดชีปะขาว (วัดศรีสุดาราม) ต่อมาได้เข้ารับ
ราชการเป็นเสมียนนายระวางกรมพระคลังสวน ในกรมพระคลังสวน แต่ไม่ชอบทำงานอื่นนอกจากแต่ง
บทกลอน ซึ่งสามารถแต่งได้ดีต้ังแต่ยังรุ่นหนุ่ม เพราะตั้งแต่เยาว์วัยสุนทรภู่มีนิสัยรกั แต่งกลอนยิ่งกว่างาน
อนื่ คร้ังรุ่นหนุ่มก็ไปเป็นครูสอนหนงั สืออยู่ท่วี ดั ศรีสุดาราม ในคลองบางกอกนอ้ ย ได้แต่งกลอนสุภาษิตและ
กลอนนิทานข้นึ ไว้ เมอ่ื อายรุ าว 20 ปี

ต่อมาสุนทรภู่ลอบรักกับนางข้าหลวงในวังหลังคนหนึ่ง ชื่อแม่จัน ซ่ึงเป็นบุตรหลานผู้มีตระกูล
จึงถูกกรมพระราชวังหลังกร้ิวจนถึงให้โบยและจำคุกคนทั้งสอง แต่เม่ือกรมพระราชวังหลังเสด็จทิวงคต
ในปี พ.ศ. 2349 จึงมีการอภัยโทษแก่ผู้ถูกลงโทษทั้งหมดถวายเป็นพระราชกุศล หลังจากสุนทรภู่ออกจาก
คกุ เขากบั แม่จันก็เดนิ ทางไปหาบดิ าท่ีอำเภอแกลง จงั หวดั ระยอง และมีบุตรด้วยกัน 1 คน ชอ่ื "พอ่ พดั " ได้
อยใู่ นความอุปการะของเจ้าครอกทองอยู่ สว่ นสุนทรภู่กบั แม่จันก็มีเร่อื งระหองระแหงกันเสมอ จนภายหลัง
ก็เลกิ รากนั ไป

หลังจากน้ัน สุนทรภู่ ก็เดินทางเข้าพระราชวังหลัง และมีโอกาสได้ติดตามพระองค์เจ้าปฐมวงศ์
ในฐานะมหาดเลก็ ตามเสด็จไปในงานพิธีมาฆบูชา ทอี่ ำเภอพระพุทธบาท จังหวดั สระบรุ ี เม่ือปี พ.ศ. 2350
และเขาก็ได้แต่ง "นิราศพระบาท" พรรณนาเหตุการณ์ในการเดินทางคราวนี้ด้วย และหลังจาก "นิราศ
พระบาท" ก็ไม่ปรากฏผลงานใด ๆ ของสนุ ทรภอู่ ีกเลย

จนกระท่ังเข้ารับราชการในปี พ.ศ. 2359 ในรัชสมัยรัชกาลท่ี 2 สุนทรภู่ได้เข้ารับราชการ
ในกรมพระอาลักษณ์ และเปน็ ที่โปรดปรานของพระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลศิ หล้านภาลยั จนแต่งตงั้ ใหเ้ ป็น
กวีที่ปรึกษาและคอยรับใช้ใกล้ชิด เน่ืองจากเมื่อคร้ังท่ีพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงแต่ง
กลอนบทละครในเร่ือง "รามเกียรต์ิ" ติดขัดไม่มีผู้ใดต่อกลอนได้ต้องพระราชหฤทัย จึงโปรดให้สุนทรภู่
ทดลองแต่ง ปรากฏว่าแต่งได้ดีเป็นท่ีพอพระราชหฤทัย จึงทรงพระกรุณาฯ เล่ือนให้เป็น "ขุนสุนทร
โวหาร"

ต่อมาในราว พ.ศ. 2364 สุนทรภู่ต้องติดคุกเพราะเมาสุราอาละวาดและทำร้ายท่านผู้ใหญ่ แต่ติด
อยู่ไม่นานก็พ้นโทษ เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงติดขัดบทพระราชนิพนธ์
เรื่อง "สังข์ทอง" ไม่มีใครแต่งได้ต้องพระราชหฤทัย ทรงให้สุนทรภู่ทดลองแต่งก็เป็นท่ีพอพระราชหฤทัย
ภายหลังพ้นโทษ สุนทรภู่ได้เป็นพระอาจารย์ถวายอักษรสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอาภรณ์ พระ
ราชโอรสในรัชกาลที่ 2 และเช่ือกันว่าสุนทรภู่แต่งเร่ือง "สวัสดิรักษา" ในระหว่างเวลาน้ี ซ่ึงในระหว่าง
รับราชการอยู่นี้ สุนทรภแู่ ตง่ งานใหมก่ ับแม่นิ่ม มบี ุตรด้วยกนั หนงึ่ คน ช่อื "พ่อตาบ"

"สนุ ทรภู่" รับราชการอยู่เพียง 8 ปี เมื่อถึงปี พ.ศ. 2367 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลศิ หลา้ นภาลัย
เสด็จสวรรคต หลังจากนั้นสุนทรภู่ก็ออกบวชท่ีวัดราชบูรณะ (วัดเลียบ) อยู่เป็นเวลา 18 ปี ระหว่างน้ัน
ได้ย้ายไปอยู่วัดต่าง ๆ หลายแห่ง ได้แก่ วัดเลียบ, วัดแจ้ง, วัดโพธ์ิ, วัดมหาธาตุ และวัดเทพธิดาราม
ซ่ึงผลจากการที่ภิกษุภู่เดินทางธุดงค์ไปที่ต่าง ๆ ท่ัวประเทศ ปรากฏผลงานเป็นนิราศเรื่องต่าง ๆ มากมาย
งานเขียนชิ้นสุดท้ายที่ภิกษุภู่แต่งไว้ก่อนลาสิกขา คือ "รำพันพิลาป" โดยแต่งขณะจำพรรษาอยู่ที่
วดั เทพธิดาราม พ.ศ. 2385

ทั้งนี้ ระหว่างท่ีออกเดินทางธุดงค์ ภิกษุภู่ได้รับการอุปการะจากพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ
จนพระองค์ประชวรส้ินพระชนม์ สุนทรภู่จงึ ลาสกิ ขา รวมอายุพรรษาท่ีบวชได้ประมาณ 10 พรรษา สนุ ทร
ภู่ออกมาตกระกำลำบากอยู่พักหน่ึงจึงกลับเข้าไปบวชอีกครั้งหน่ึง แต่อยู่ได้เพียง 2 พรรษา ก็ลาสิกขา
และถวายตัวอยู่กับเจ้าฟ้าน้อย หรือสมเด็จเจ้าฟ้าจุฑามณี กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ พระราชวังเดิม
รวมทง้ั ได้รบั อุปการะจากกรมหม่ืนอปั สรสุดาเทพอกี ดว้ ย

ในสมัยรชั กาลท่ี 4 เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ครองราชย์ ทรงสถาปนาเจ้าฟ้า
กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ เป็นพระบาทสมเด็จพระปิ่นกล้าเจ้าอยู่หัว ประทับอยู่วังหน้า (พระบวรราชวัง)
สนุ ทรภู่จึงได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น "พระสุนทรโวหาร" ตำแหนง่ เจ้ากรมพระอาลักษณ์ฝ่ายบวร
ราชวัง ในปี พ.ศ. 2394 และรับราชการต่อมาได้ 4 ปี ก็ถึงแก่มรณกรรมใน พ.ศ. 2398 รวมอายุได้ 70 ปี
ในเขตพระราชวังเดิม ใกล้หอนัง่ ของพระยามนเทียรบาล (บวั ) ที่เรียกช่อื กันวา่ "หอ้ งสนุ ทรภ่"ู

สำหรับทายาทของสุนทรภู่นั้น เช่ือกันว่าสุนทรภู่มีบุตรชาย 3 คน คือ "พ่อพัด" เกิดจากภรรยา
คนแรกคือแม่จัน, "พ่อตาบ" เกิดจากภรรยาคนท่ีสองคือแม่น่ิม และ "พ่อนิล" เกิดจากภรรยาท่ีชื่อแม่ม่วง
นอกจากน้ี ปรากฏช่ือบุตรบุญธรรมอีกสองคน ช่ือ "พ่อกล่ัน" และ "พ่อชุบ" อย่างไรก็ตาม ในรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6) ทรงตราพระราชบัญญัตินามสกุลขึ้น และ
ตระกลู ของสนุ ทรภูไ่ ด้ใชน้ ามสกลุ ต่อมาว่า "ภูเ่ รอื หงส์"

ผลงานของสนุ ทรภู่

หนงั สอื บทกลอนของสุนทรภ่มู ีอยู่มาก เทา่ ที่ปรากฏเร่อื งทยี่ งั มฉี บับอยูใ่ นปจั จบุ นั นคี้ ือ...

ประเภทนิราศ

- นริ าศเมอื งแกลง (พ.ศ. 2349) - แตง่ เมื่อหลังพ้นโทษจากคกุ และเดินทางไปหาพอ่ ท่เี มืองแกลง

- นิราศพระบาท (พ.ศ. 2350) - แต่งหลังจากกลับจากเมืองแกลง และต้องตามเสด็จพระองค์เจ้า
ปฐมวงศ์ไปนมัสการรอยพระพทุ ธบาทท่ีจังหวดั สระบุรี ในวันมาฆบูชา

- นิราศภูเขาทอง (ประมาณ พ.ศ. 2371) - แต่งโดยสมมุติว่า เณรหนูพัด เป็นผู้แต่งไปนมัสการ
พระเจดยี ภ์ ูเขาทอง ที่จังหวัดอยุธยา

- นิราศสุพรรณ (ประมาณ พ.ศ. 2374) - แต่งเม่ือคร้ังยังบวชอยู่ และไปค้นหายาอายุวัฒนะ
ทจ่ี ังหวดั สุพรรณบุรี เป็นผลงานเรือ่ งเดียวของสุนทรภ่ทู ี่แต่งเป็นโคลง

- นิราศวัดเจ้าฟ้า (ประมาณ พ.ศ. 2375) - แต่งเม่ือครั้งยังบวชอยู่ และไปค้นหายาอายุวัฒนะ
ตามลายแทงทว่ี ัดเจา้ ฟา้ อากาศ (ไม่ปรากฏวา่ ทจี่ รงิ คือวัดใด) ที่จงั หวัดอยธุ ยา

- นิราศอิเหนา (ไม่ปรากฏ, คาดว่าเป็นสมัยรัชกาลท่ี 3) แต่งเป็นเน้ือเรื่องอิเหนารำพัน
ถึงนางบุษบา

- รำพันพิลาป (พ.ศ. 2385) - แต่งเมื่อครั้งจำพรรษาอยู่ที่วัดเทพธิดาราม แล้วเกิดฝนั ร้ายว่าชะตา
ขาด จงึ บนั ทกึ ความฝันพรอ้ มรำพันความอาภพั ของตัวไวเ้ ป็น "รำพนั พิลาป" จากน้นั จงึ ลาสิกขา

- นิราศพระประธม (พ.ศ. 2385) – เชื่อว่าแต่งเมื่อหลังจากลาสิกขาและเข้ารับราชการใน
พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว ไปนมัสการพระประธมเจดีย์ (หรือพระปฐมเจดีย)์ ทเ่ี มืองนครชัยศรี

- นิราศเมอื งเพชร (พ.ศ. 2388) - แต่งเมื่อเขา้ รบั ราชการในพระบาทสมเด็จพระป่ินเกล้าเจา้ อยหู่ ัว
เช่ือว่าไปธุระราชการอย่างใดอย่างหน่ึง นิราศเรื่องนี้มีฉบับค้นพบเน้ือหาเพิ่มเติม ซึ่ ง อ.ล้อม เพ็งแก้ว
เชอ่ื วา่ บรรพบุรษุ ฝา่ ยมารดาของสนุ ทรภูเ่ ปน็ ชาวเมืองเพชร

ประเภทนทิ าน

เรอื่ งโคบตุ ร, เรื่องพระอภัยมณี, เร่ืองพระไชยสุรยิ า, เร่อื งลกั ษณวงศ์, เรื่องสิงหไกรภพ

ประเภทสุภาษิต

- สวัสดิรักษา คาดว่าประพันธ์ในสมัยรัชกาลท่ี 2 ขณ ะเป็นพระอาจารย์ถวายอักษร
แดเ่ จ้าฟา้ อาภรณ์

- สุภาษิตสอนหญิง เป็นหนึ่งในผลงานซ่ึงยังเป็นที่เคลือบแคลงว่า สุนทรภู่เป็นผู้ประพันธ์
จริงหรอื ไม่

- เพลงยาวถวายโอวาท คาดว่าประพันธ์ในสมัยรัชกาลท่ี 3 ขณะเป็นพระอาจารย์ถวายอักษร
แด่เจา้ ฟา้ กลางและเจ้าฟา้ ปิว๋

ประเภทละคร

- เร่ืองอภัยนุราช ซ่ึงเขียนขึ้นในสมัยรัชกาลท่ี 4 เพื่อถวายพระองค์เจ้าดวงประภา พระธิดาใน
พระบาทสมเด็จพระปิน่ เกลา้ เจา้ อยู่หวั

ประเภทบทเสภา

- เรอ่ื งขนุ ชา้ งขนุ แผน (ตอนกำเนดิ พลายงาม)
- เรอื่ งพระราชพงศาวดาร

ประเภทบทเหก่ ลอ่ ม

แต่งข้ึนสำหรับใช้ขับกล่อมหม่อมเจ้าในพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ กับพระเจ้าลูกยาเธอ
ในพระบาทสมเด็จพระป่ินเกลา้ เจา้ อยู่หัว เท่าทพี่ บมี 4 เร่อื ง คอื เห่จับระบำ, เห่เรื่องพระอภัยมณี, เห่เร่ือง
โคบุตร และเหเ่ รอื่ งกากี
ตัวอย่างวรรคทองทมี่ ชี ื่อเสยี งของสุนทรภู่

ด้วยความที่สุนทรภู่เป็นศิลปินเอกที่มีผลงานทางวรรณกรรม วรรณคดีมากมาย ทำให้ผลงาน
หลาย ๆ เร่ืองของสนุ ทรภู่ ถูกนำไปเป็นบทเรียนให้เดก็ ไทยได้ศกึ ษา จงึ ทำให้มหี ลาย ๆ บทประพันธ์ทค่ี ุ้นหู
หรอื "วรรคทอง" ยกตวั อย่างเชน่

บางตอนจาก นิราศอิเหนา
จะหักอ่ืนขนื หกั ก็จกั ได้

หักอาลัยน้ไี มห่ ลดุ สุดจะหัก
สารพัดตัดขาดประหลาดนัก
แต่ตดั รักน้ีไม่ขาดประหลาดใจ

บางตอนจาก พระอภยั มณี
บดั เด๋ียวดงั หงงั่ เหง่งวงั เวงแวว่
สะดงุ้ แลว้ เหลยี วแลชะแง้หา

เหน็ โยคีขี่รงุ้ พงุ่ ออกมา
ประคองพาขน้ึ ไปจนบนบรรพต

แลว้ สอนวา่ อย่าไว้ใจมนุษย์
มันแสนสดุ ลกึ ล้ำเหลือกำหนด
ถึงเถาวัลย์พันเก่ยี วท่ีเลยี้ วลด
กไ็ ม่คดเหมอื นหน่งึ ในน้ำใจคน

(พระฤาษสี อนสุดสาคร)

แม้นใครรกั รกั ม่ังชังชงั ตอบ
ใหร้ อบคอบคดิ อ่านนะหลานหนา

รู้สงิ่ ไรไม่สรู้ ้วู ชิ า
ร้รู ักษาตัวรอดเป็นยอดดี
(พระฤาษีสอนสุดสาคร)
***********************
อนั นนิ ทากาเลเหมอื นเทนำ้
ไมช่ อกช้ำเหมอื นเอามดี มากรีดหิน
แค่องคพ์ ระปฏิมายังราคิน
คนเดินดนิ หรอื จะสนิ้ คนนนิ ทา
***********************
เขาย่อมเปรียบเทยี บความว่ายามรกั
แตน่ ำ้ ผักต้มขมชมว่าหวาน
ครนั้ รกั จางห่างเหินไปเน่ินนาน
แตน่ ำ้ ตาลว่าเปรีย้ วไมเ่ หลียวแล
***********************
ถึงมว้ ยดนิ ส้ินฟ้ามหาสมุทร
ไม่สน้ิ สุดความรกั สมัครสมาน
แมเ้ กิดในใตฟ้ า้ สธุ าธาร
ขอพบพานพิศวาสไม่คลาดคลา

แม้เนือ้ เย็นเป็นห้วงมหรรณพ
พขี่ อพบศรสี วัสดเิ์ ปน็ มจั ฉา
แม้เป็นบวั ตวั พีเ่ ปน็ ภมุ รา
เชยผกาโกสุมประทุมทอง

แมเ้ ป็นถำ้ อำไพใคร่เป็นหงส์
จะรอ่ นลงสิงส่เู ป็นคู่สอง
ขอติดตามทรามสงวนนวลละออง
เป็นคูค่ รองพศิ วาสทกุ ชาตไิ ป
(ตอน พระอภัยมณีเกี้ยวนางละเวง ได้ถกู นำไปดดั แปลงเล็กนอ้ ยกลายเปน็ เพลง "คำมัน่ สญั ญา")

บางตอนจาก เพลงยาวถวายโอวาท
อันความคดิ วทิ ยาเหมือนอาวธุ
ประเสริฐสดุ ซ่อนใส่เสียในฝกั
สงวนคมสมนึกใครฮึกฮัก
จึงค่อยชกั เชือดฟันให้บรรลยั
***********************
อันอ้อยตาลหวานลนิ้ แลว้ ส้ินซาก
แตล่ มปากหวานหไู มร่ ู้หาย

แม้นเจบ็ อื่นหม่ืนแสนจะแคลนคลาย
เจ็บจนตายเพราะเหน็บให้เจบ็ ใจ

บางตอนจาก สภุ าษติ สอนหญงิ
มสี ลงึ พึงบรรจบให้ครบบาท
อยา่ ใหข้ าดส่ิงของต้องประสงค์
จงมกั น้อยกินนอ้ ยคอ่ ยบรรจง
อยา่ จ่ายลงให้มากจะยากนาน
***********************
จะพูดจาปราศรัยกับใครนั้น
อยา่ ตะคน้ั ตะคอกให้เคอื งหู
ไมค่ วรพดู ออื้ อง้ึ ขึน้ มงึ กู
คนจะหลลู่ ว่ งลามไม่ขามใจ
***********************
เป็นมนุษยส์ ดุ นิยมเพยี งลมปาก
จะได้ยากโหยหวิ เพราะชิวหา
แมน้ พูดดีมคี นเขาเมตตา

จะพูดจาพิเคราะหใ์ หเ้ หมาะความ
***********************
รู้วิชาก็ใหร้ เู้ ป็นครูเขา

จึงจะเบาแรงตนช่วยขวนขวาย
มขี ้าไทใช้สอยค่อยสบาย
ตวั เปน็ นายโงเ่ ง่าบ่าวไมเ่ กรง

บางตอนจาก ขุนช้างขนุ แผน ตอนกำเนิดพลายงาม
แม่รักลูก ลูกกร็ ู้ อยวู่ า่ รกั

ใครอื่นสัก หมืน่ แสน ไม่แมน้ เหมือน
จะกินนอนวอนวา่ เมตตาเตือน
จะจากเรอื น ร้างแม่ กแ็ ตก่ าย
***********************
ลูกผชู้ ายลายมือนนั้ คอื ยศ
เจา้ จงอตุ ส่าห์ทำสม่ำเสมียน
(ขุนแผนสอนพลายงาม)

บางตอนจาก นริ าศภูเขาทอง
ถงึ บางพดู พดู ดีเปน็ ศรีศักด์ิ
มีคนรักรสถอ้ ยอร่อยจิต
แม้พูดชั่วตัวตายทำลายมิตร
จะชอบผดิ ในมนุษย์เพราะพูดจาฯ
***********************
ถงึ โรงเหล้าเตากล่นั ควนั โขมง
มีคันโพงผกู สายไวป้ ลายเสา
โอ้บาปกรรมน้ำนรกเจียวอกเรา
ใหม้ ัวเมาเหมือนหนงึ่ บ้าเป็นน่าอาย

ทำบุญบวชกรวดนำ้ ขอสำเร็จ
สรรเพชญโพธิญาณประมาณหมาย

ถงึ สรุ าพารอดไมว่ อดวาย
ไม่ใกล้กรายแกลง้ เมินก็เกินไป

ไม่เมาเหลา้ แล้วแต่เรายังเมารกั
สุดจะหกั ห้ามจติ คดิ ไฉน

ถงึ เมาเหล้าเช้าสายกห็ ายไป
แตเ่ มาใจนี้ประจำทุกค่ำคนื ฯ

บางตอนจาก นิราศพระบาท
เจา้ ของตาลรักหวานขึ้นปีนต้น
เพราะดน้ั ด้นอยากลิ้มชมิ รสหวาน
ครน้ั ไดร้ สสดสาวจากจาวตาล
ย่อมซาบซา่ นหวานซ้ึงตรึงถึงทรวง

ไหนจะยอมใหเ้ จา้ หล่นลงเจ็บอก
เพราะอยากวกข้นึ ล้นิ ชิมของหวง
อนั รสตาลหวานละม้ายคลา้ ยพุ่มพวง
พเี่ จ็บทรวงช้ำอกเหมือนตกตาล...

ทีม่ าของวันสนุ ทรภู่

องค์การการศึกษา วทิ ยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแหง่ สหประชาชาติ (UNESCO) ซ่ึงเป็นผู้ท่ีมีหน้าท่ี
สง่ เสริมและเผยแพรผ่ ลงานด้านวฒั นธรรมของประเทศสมาชิกตา่ ง ๆ ทั่วโลก ด้วยการประกาศยกยอ่ งเชดิ ชู
เกียรติบุคคลผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรมระดับโลก ในวาระครบรอบ 100 ปีขนึ้ ไปเป็นประจำทุกปี โดย
มีวัตถุประสงค์คือ เพื่อเผยแพร่เกียรติคุณและผลงานของผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรมระดับโลกให้
ปรากฏแก่มวลสมาชิกทั่วโลก และเพื่อเชญิ ชวนให้ประเทศสมาชิกมีสว่ นรว่ มในการจัดกิจกรรมเฉลิมฉลอง
ร่วมกับประเทศที่มผี ไู้ ดร้ ับการยกย่องเชดิ ชเู กยี รติ

ในการน้ี รัฐบาลไทยโดยคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรม
แห่งสหประชาชาติ กระทรวงศึกษาธิการ จะเป็นผู้สืบค้นบรรพบุรุษไทยผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒ นธรรม
เพ่ือให้ยูเนสโกประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติ และได้ประกาศยกย่อง "สุนทรภู่" ให้เป็นบุคคลผู้มีผลงาน
ดีเด่นทางวัฒนธรรมระดบั โลก โดยในวาระครบรอบ 200 ปีเกิด เม่อื วนั ท่ี 26 มถิ ุนายน พ.ศ. 2529

ต่อมาในปี พ.ศ. 2530 นายเสวตร เปี่ยมพงศ์สานต์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี ได้ดำเนินการจัดตั้ง
สถาบันสุนทรภู่ขึ้น เพื่อสนับสนุนการจัดกิจกรรมเกี่ยวกับชีวิตและงานของสุนทรภู่ ให้แพร่หลายในหมู่
เยาวชนและประชาชนชาวไทยมากย่ิงขึ้น ดังนั้น ทางรัฐบาลจึงได้กำหนดให้ วันที่ 26 มิถุนายน ของทุกปี
เป็น "วันสุนทรภ"ู่ ซึ่งนับแตน่ ้ัน เม่อื ถึงวันสนุ ทรภู่ จะมีการจัดงานรำลกึ ถึงสุนทรภู่ตามสถานท่ีต่าง ๆ เช่น
ที่พิพิธภัณฑ์สุนทรภู่ "วัดเทพธิดาราม" และที่จังหวัดระยอง และมีการจัดกิจกรรมเชิดชูเกียรติคุณและ
ส่งเสรมิ ศลิ ปะการประพันธ์บทกวีจากองค์กรตา่ ง ๆ โดยทั่วไป

ท้ังน้ี ผลงานของสุนทรภู่ยังเป็นที่นิยมในสังคมไทยอย่างต่อเนื่องตลอดมาไม่ขาดสาย และมี
การนำไปดัดแปลงเป็นส่ือต่าง ๆ เช่น หนังสือการ์ตูน ภาพยนตร์ เพลง รวมถึงละคร มีการก่อสร้าง
อนุสาวรีย์สุนทรภู่ ไว้ที่ตำบลบ้านกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง ซึ่งเป็นบ้านเกิดของบิดาของสุนทรภู่
และเปน็ กำเนดิ ผลงานนริ าศเร่ืองแรกของท่านคอื นริ าศเมืองแกลง

กจิ กรรมท่คี วรปฏบิ ัติ ในวันสนุ ทรภู่

1. มีการจัดนิทรรศการเกยี่ วกบั ประวัติชวี ติ และผลงาน

2. มีการแสดงผลงานประเภทนิทานของสุนทรภู่

3. มีการประกวด แข่งขัน ประชันสักวา ตอบคำถามเกี่ยวกับประวตั ิชีวติ และผลงานของสุนทรภู่

คณะผ้จู ดั ทำ

ท่ีปรึกษา ผอ.กศน.อำเภอบ้านบงึ
นางสาวพวงสุวรรณ์ พันธุ์มะม่วง ครชู ำนาญการพิเศษ
นางจันทนี ก่ิงไทรงาม ครผู ูช้ ว่ ย
นางสาวอิศราภรณ์ สริ ธิ นศกั ด์ิ
บรรณารักษ์
ผู้รวบรวม / เรยี บเรยี ง
นางสาวสชุ าดา เนอื่ งจำนงค์

ห้องสมุดประชาชนอำเภอบา้ นบงึ
ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอบ้านบงึ
สำนกั งานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั จงั หวดั ชลบุรี