Covid-19 2

โรคโควดิ 19 คืออะไร

• โรคโควิด 19 คือโรคตดิ ต่อซงึ่ เกิดจากไวรสั โคโรนาชนิดทมี่ กี าร
คน้ พบล่าสุด

• ไวรสั และโรคอุบตั ิใหม่นี้ไมเ่ ปน็ ทรี่ ู้จกั เลยกอ่ นทจ่ี ะมกี ารระบาดใน
เมืองอฮู่ ่นั ประเทศจีนในเดือนธนั วาคมปี 2019

• ขณะน้โี รคโควิด19 มกี ารระบาดใหญไ่ ปทัว่ สง่ ผลกระทบแก่หลาย
ประเทศท่ัวโลก

1 https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-a-detail/q-a-coronaviruses

สารบญั

ตน้ กาํ เนิด เหตกุ ารณ์ ภูมิคุ้มกนั มาตรการระดบั
ของไวรัส ระบาดเป็น การตรวจ บคุ คล
วงกวา้ ง การรักษา
อาการ มาตรการ
ลักษณะจาํ เพาะ ทาง
ของโรค
สาธารณสุข
การแพร่เขอ้ื กลุ่มเสย่ี ง
ผลกระทบทาง
เศรษฐกจิ และ

สังคม

ต้นกําเนิดของไวรสั

ตน้ ตอของไวรสั น่าจะมาจากการทีไ่ วรัสจากสัตวต์ วั กลางระบาดมาสู่คน
ผู้ป่วยรายแรกเทา่ ทท่ี ราบกัน เรม่ิ มอี าการต้งั แต่วนั ที่ 1 ธันวาคม และไม่มี
ความเชอ่ื มโยงกับตลาดตอ้ งสงสยั ในเมืองอู่ฮ่ัน ประเทศจีน แตผ่ ปู้ ่วย
หลายรายอาจมีมาตัง้ แตช่ ว่ งกลางเดอื นพฤศจิกายนหรอื ก่อนหน้าน้ัน
มกี ารเก็บตวั อย่างจากสง่ิ แวดลอ้ มในตลาดไปส่งตรวจและพบเชือ้ ไวรัส
และพบมากทส่ี ดุ ในบรเิ วณทค่ี า้ สัตวป์ า่ และสตั วเ์ ลยี้ งในฟาร์ม
ตลาดอาจเป็นตน้ กาํ เนิดของไวรสั หรืออาจมีบทบาทในการขยายวงของ
การระบาดในระยะเรม่ิ แรก

2 https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30251-8

Origin of the virus: 1/1

อาการ

Symptoms: 1/1

การแพรเ่ ช้ือ

โรคโควดิ 19 น้ีโดยหลักแลว้ แพรจ่ ากคนสู่คนผา่ นทางฝอยละอองจาก
จมกู หรอื ปากซึ่งขับออกมาเม่อื ผู้ป่วย ไอหรอื จาม เรารับเช้ือได้จากการ
หายใจเอาฝอยละอองเขา้ ไปจากผ้ปู ่วย หรอื จากการเอามอื ไปจับพื้นผวิ ทม่ี ี
ฝอยละอองเหลา่ นัน้ แลว้ มาจับตามใบหน้า
ระยะเวลานบั จากการติดเช้อื และการแสดงอาการ (ระยะฟกั ตวั ) มีตัง้ แต่
1-14 วัน และมคี ่าเฉล่ยี อยู่ที่ 5-6 วัน เกนิ 97% ของผปู้ ่วยเรม่ิ มีอาการ
ภายใน 14 วัน

Source: ID card

Transmission: 1/2

การแพรเ่ ช้ือ

การเพิ่มจาํ นวนของไวรัสเกิดขนึ้ ในระบบ Viral shedding
ทางเดนิ หายใจสว่ นบนและในปอด มี
งานวจิ ัยในชว่ งแรกระบวุ า่ การเพิ่มจํานวน
ของไวรสั ได้ในระบบทางเดนิ อาหาร แตก่ าร
ติดตอ่ โดยระบบทางเดินอาหารยังไมเ่ ปน็ ที่
ยนื ยนั

ชว่ งพีคของการแพร่เช้ือน่าจะเกิดขึน้ ใน
ช่วงแรกทแ่ี สดงอาการและลดลงหลังจาก
นน้ั

การแพรเ่ ชื้อกอ่ นแสดงอาการอาจเกดิ ขนึ้
ได้ อยา่ งไรก็ตาม หากไมม่ อี าการไอ
(กลไกหลักในการขบั ไวรัสออกมา) อาจ
จาํ กัดการแพรเ่ ช้อื ในช่วงนั้น

Source: ID card

Transmission: 2/2

เหตกุ ารณร์ ะบาดเป็นวงกวา้ ง

เหตกุ ารณ์ระบาดเป็นวงกว้างเกิดเมือ่ คนหน่งึ คนแพร่เช้ือไวรสั ไปสู่คน
กลุ่มใหญ่ผดิ ปกติ สถานการณ์ท่จี ะทวีความรนุ แรงของการระบาดเป็น
วงกว้างรวมถึง

การชุมนุมขนาดใหญ่
ประชากรสงู อายุ
ประชากรไร้ถนิ่ ฐาน
การสมั ผสั โรคจากตา่ งประเทศ
ความหนาแนน่ ของเขตเมือง
ระบบสาธารณสุขไม่เข้มแข็ง
รฐั บาลขาดความโปร่งใส
ส่ือขาดเสรีภาพ

Super-spreading events:1/1

ลกั ษณะจาํ เพาะของโรค
อตั ราการแพรเ่ ชือ้ และความรุนแรง

Basic Reproductive Rate(R0) คอื ค่าเฉล่ยี ท่ีผู้ป่วย 1 คนจะแพรเ่ ชอ้ื ใหผ้ อู้ ื่นในกลุม่
ประชากรที่มีความไวตอ่ การรบั เชอ้ื คา่ R0 ของโรคโควิด19 อย่ทู ่ปี ระมาณ 2 และ 4
Clinical Onset Interval คอื ชว่ งเวลาแสดงอาการในผู้ป่วยรายตอ่ ๆ กันในหว่ งโชข่ อง
การแพร่ระบาด ในงานวจิ ยั สว่ นใหญ่ เวลาเฉลย่ี อยู่ที่ 4 และ 5 วัน
Case Fatality Ratio (CFR) หรอื อัตราการเสยี ชีวติ คอื สัดส่วนของผู้ป่วยทถี่ งึ แก่ชวี ติ
อตั ราคร่าวๆของทว่ั โลกอยู่ที่ 7% (ธนั วาคม 2019 - พฤษภาคม 2020)

Source: ID card

Disease specifications: 1/1

กลุม่ เส่ยี ง

เสีย่ งตํา่ เส่ียงสงู

งานวิจัยระบุว่า เดก็ และ ความเสีย่ งต่ออาการรุนแรง
คนหน่มุ สาวติดเชือ้ และ ของโรคเพ่ิ มขน้ึ ตามอายุ
แพรเ่ ชื้อได้ อย่างไรกต็ าม และในผ้ทู ี่มีโรคประจาํ ตัว
เดก็ มกั จะไม่มีอาการ เชน่ ความดนั โลหติ สูง
รนุ แรง โรคเบาหวาน โรคหลอด
เลือดหัวใจ โรคระบบ
ทางเดินหายใจเร้อื รงั
และโรคมะเรง็

Risk groups: 1/1

ภมู ิคุม้ กัน

ระยะสนั้

ลดลงอย่างต่อเนอ่ื ง
ผู้ป่วยอาจยังแพรเ่ ชือ้ ได้แม้มีอาการดีข้นึ สิง่ นี้มีนยั สําคัญตอ่ การควบคมุ
ปอ้ งกนั โรคในบรบิ ทสถานพยาบาลและในการจาํ หนา่ ยผู้ป่วย ผู้ป่วยบาง
รายยงั คงตอ้ งแยกกกั ตวั เองตอ่ ทบ่ี า้ นหลงั จากได้รบั การจําหนา่ ยแล้ว

ระยะยาว

ขณะนี้ ยังไมห่ ลกั ฐานเพียงพอเก่ยี วกับประสิทธภิ าพหรอื ระยะเวลาของ
ภมู ิค้มุ กนั ทสี่ ร้างจากสารแอนติบอดที้ ่ีจะรบั ประกันความเท่ยี งตรงของส่ิง
ที่เรยี กว่า “พาสปอรต์ ภมู ิคุม้ กัน” หรอื “ใบรบั ประกนั ว่าไม่มคี วามเส่ียง”
มขี อ้ กงั วลว่า ผูค้ นอาจเขา้ ใจวา่ ตนเองมีภมู คิ ุ้มกนั ต่อการติดเชื้อครงั้ ที่
สอง และละเลยการปฎบิ ตั ิตามคาํ แนะนาํ ทางสุขภาพ ซงึ่ อาจเปน็ การเพ่ิม
ความเส่ยี งใหเ้ กิดการระบาดตอ่ เน่อื ง [3]

3 https://www.who.int/news-room/commentaries/detail/immunity-passports-in-the-context-of-covid-19

Immunity: 1/2

ภมู ิค้มุ กนั

Source: ID card

Immunity: 2/2

การตรวจ

ไมม่ ีการตรวจโควิด19 ชนิดใดได้รบั การขนึ้ ทะเบยี น ยกเวน้ ภายใตข้ ้อกําหนดการใชใ้ นสภาวะ
ฉกุ เฉินเท่านัน้ ทกุ ประเภทกาํ ลงั อยรู่ ะหวา่ งการประเมิน

Nucleic Acid Amplification Test (NAATs) ใช้เพ่ือตรวจวนิ จิ ฉยั การตดิ
เชอ้ื (วา่ ตรวจพบไวรัสหรอื ไม่) ในระยะเฉียบพลนั ของโรค การตรวจเทคนิคน้ี
ใช้เวลาระหว่าง 13 นาทถี งึ 3 ชว่ั โมง และจําตอ้ งมีอปุ กรณ์เครอ่ื งมือเฉพาะ

การตรวจหาแอนตบิ อด้ี ด้วยการสร้างภูมิค้มุ กันจะใช้ตรวจหาแอนตบิ อดี้ IgM
และ IgG ที่สรา้ งข้นึ มาตา้ นไวรสั ไมม่ ีประโยชน์ในการวินจิ ฉยั โรคเนอื่ งจากการ
ตอบสนองของรา่ งกายไมส่ ามารถตรวจพบไดใ้ นสปั ดาห์แรกของการเจบ็ ปว่ ย
การตวจใชเ้ วลา 15 นาทแี ละสามารถใช้ตรวจว่าใครเคยติดเชือ้ มาก่อน
การศึกษาในระดบั ประชากรดว้ ยเทคนิคตรวจแอนตบิ อดข้ี ณะนี้ทําอยู่ใน 6
ประเทศ

การตรวจหาแอนตเิ จน ใชต้ รวจหาแอนติเจนของไวรสั และอาจเป็นประโยชนใ์ น
การวนิ จิ ฉยั การตดิ เชือ้ เฉยี บพลนั การพัฒนาชดุ ตรวจทาํ อยใู่ นหลายประเทศ

Source: ID card

Testing: 1/1

การรกั ษา

ขณะนี้ยงั ไม่มยี าตา้ นไวรัสที่ได้รับการข้ึนทะเบยี นใหใ้ ช้รักษาโรคโควิด19 แตม่ กี าร
ทาํ วจิ ัยเพื่อพิจารณาวา่ มยี าตวั ใดบา้ งที่อาจปรับวตั ถุประสงค์การใช้เดิมเพื่อการ
รกั ษาโรคโควดิ 19

องคก์ ารอนามัยโลกกําลงั ประสานงานความรว่ มมอื ในโครงการขนาดใหญ่ชอ่ื
Solidarity Trial ในหลายประเทศเพ่ือประเมินยา/สูตรการรักษา 4 ชนดิ ดงั น้ี

มียาอกี จํานวนมากทอ่ี าจนาํ มาใชน้ อกข้อบง่ ช้ไี ด้ ซ่ึงกําลงั

อยใู่ นข้นั ตอนการทดลองทางคลนิ ิก

Source: ID card

Treatment: 1/1

มาตรการระดบั บคุ คล

การรกั ษาสขุ อนามัยของมือและมารยาทใน
การไอ/จามเปน็ ส่งิ สําคัญทค่ี วรทํา
ตลอดเวลาและเปน็ วิธที ดี่ ที สี่ ดุ ทจี่ ะป้องกนั
ตัวเองและผู้อืน่
เม่อื เป็นไปได้ รักษาระยะอยา่ งน้อย 1 เมตร
จากผอู้ น่ื เนอ่ื งจากผตู้ ิดเชอื้ บางรายอาจ
ยังไมแ่ สดงอาการหรอื มอี าการไมร่ นุ แรง
ดงั นัน้ การเวน้ ระยะหา่ งจากทุกคนสําคญั
มากหากคุณอยูใ่ นพื้นทท่ี ี่มีการระบาดของ
โรคโควดิ 19

4 https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-a-detail/q-a-coronaviruses

Personal measures: 1/1

มาตรการทางสาธารณสุข

การกักกัน คือ การจํากดั กจิ กรรมต่างๆ หรอื การแยกผทู้ ีไ่ ม่ป่วย แต่
อาจมปี ระวัตสิ มั ผัสใกล้ชิดกบั ผปู้ ่วยโควดิ 19 จุดประสงคค์ ือเพื่อ
ปอ้ งกนั การแพรร่ ะบาดของโรคในหว้ งเวลาท่คี นเริม่ มีอาการ
การแยกกกั หมายถึง การแยกผ้ปู ว่ ยท่มี อี าการของโรคโควิด 19 และ
อาจแพร่เช้ือได้ จงึ ทาํ เพ่ือปอ้ งการป้องกนั การแพร่ระบาดของโรค
การเวน้ ระยะ คือ การอยูห่ า่ งกันและกัน องค์การอนามัยโลกแนะนาํ ให้
เวน้ ระยะอย่างนอ้ ย 1 เมตรจากผู้อน่ื ส่วนนีเ้ ป็นมาตรการท่ัวไปทีท่ กุ คน
ควรทําถงึ แมว้ ่าจะแขง็ แรงดี
การติดตามผูส้ มั ผสั โรค ทําเพื่อระบุหาคนทอ่ี าจมปี ระวตั สิ มั ผสั โรค
เพื่อทจ่ี ะแยกกกั ออกไปโดยเรว็

5 https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-a-detail/q-a-coronaviruses
Public health measures: 1/1

ผลกระทบทางเศรษฐกจิ และสังคม

การระบาดไปทั่วในวงกวา้ งของโรคโควิด19 และวกิ ฤตทางเศรษฐกิจท่ี
เชือ่ มโยงกบั สถานการณน์ ท้ี าํ ใหเ้ กดิ ความท้าทายใหญ่หลวงในระดับโลกและ
ระดบั ท้องถ่นิ
ผลกระทบทางสุขภาพ เศรษฐกิจและสงั คมเกดิ ขึน้ กับกล่มุ คนทุกกล่มุ แตบ่ อ่ น
ทําลายกลุ่มประชากรเปราะบางมากที่สดุ ซึง่ รวมถงึ คนยากจน ผ้สู ูงอายุ ผู้
พิการ เยาวชน และกลมุ่ คนชาตพิ ันธุ์
วิกฤตทางโรคระบาดและเศรษฐกจิ กระทบต่อกลมุ่ ประชากรเปราะบางอย่างไม่
เป็นธรรม ซ่ึงอาจจุดชนวนให้เกดิ ความไมเ่ ท่าเทยี มกนั และความยากจนมากขึน้
วกิ ฤตโลกในครัง้ นีต้ อ้ งการการประสานงาน ความเปน็ อันหนงึ่ อันเดียวกัน และ
นโยบายทางเศรษฐกจิ สงั คมและสาธารณสุขทม่ี ปี ระสิทธิภาพ

6 https://www.un.org/development/desa/dspd/2020/04/social-impact-of-covid-19/

Social and economic impact: 1/1

แหลง่ ขอ้ มูล

บริการข้อความขององคก์ ารอนามยั โลกผา่ นแอพลิเคชั่น WhatsApp
รบั ข่าวสารข้อมูลลา่ สุดเก่ยี วกบั โควิด 19 โดยการสง่ ข้อความ
“Hi” มาท่ี +41 79 893 1892

เวปไซตใ์ หม่ของ EPI-WIN
เข้าถึงข้อมูลทันต่อเหตุการณ์ แมน่ ยาํ และเข้าใจงา่ ย ไดท้ ่ี
www.who.int/epi-win
ลงิ คไ์ ปยงั แชทบอทอืน่ ๆ
Viber
Facebook Messenger

เรามารว่ มกันหยุดยั้งการแพร่ระบาด
ของโควดิ 19 กนั เถอะ