ประวัติ
ทา่ นอาจารย์พระมหาบัว ญาณสมั ปนั โน
“หยดน้ำ�ำ�บนใบบัวั ”
วัดั ป่่าบ้้านตาด จัังหวััดอุดุ รธานีี
ประวตั ิ
ทา่ นอาจารยพ์ ระมหาบัว ญาณสมั ปนั โน
ถ้าท่านผูใ้ ดประสงค์จะพิมพ์แจกเปน็ ธรรมทาน
ทา่ นผนู้ ้นั กรณุ าพิมพ์ได้ตามประสงค์โดย
ไม่ตอ้ งขออนุญาตจากกระทรวงศึกษาธกิ ารแตอ่ ย่างใด
นอกจากจะพิมพ์เพ่อื จำ�หนา่ ย จึงขอสงวนลิขสิทธิ์
เพราะกระทรวงศึกษาธิการเคารพบชู าค�ำ กลา่ วของหลวงตา
เกีย่ วกับการจัดพมิ พห์ นังสอื ธรรมะว่า...
“หลวงตาไมต่ อ้ งการอะไรย่งิ กวา่ ใจที่เป็นสมบตั ิล้นค่า
กวา่ สมบัตใิ ด ๆ ในโลก”
พมิ พเ์ มอ่ื : ตลุ าคม ๒๕๖๕
จ�ำ นวนพมิ พ ์ : ๙,๒๐๐ ชุด
คำ�น�ำ
“จรยิ ธรรม” เป็นส่วนส�ำ คญั ยง่ิ ทจ่ี ะกล่อมเกลาจติ ใจของเยาวชนซ่ึงเปน็ ทรพั ยากรทส่ี �ำ คัญท่ีสุด
ของประเทศชาติ ใหม้ ีวิจารณญาณ บนพ้นื ฐานเหตผุ ล มีความรับผดิ ชอบ มคี วามเออ้ื เฟ้ือเผื่อแผ่ มจี ติ ใจ
เป็นสาธารณะ ทำ�ให้เป็นผู้ครองชีวิตอย่างมีความสงบสุข ครอบครัวอบอุ่น และเป็นสมาชิกที่มี
ประสทิ ธิภาพในสังคมของชาติ
เพราะความสำ�คัญของเยาวชนและจริยธรรมดังกล่าว กระทรวงศึกษาธิการจึงได้จัดพิมพ์
คติธรรมและชีวประวัตขิ อง “หลวงตามหาบวั ญาณสัมปันโน” (พระราชญาณวสิ ทุ ธโิ สภณ) ซึ่งเป็นพระ
ผู้มศี ีลาจารวตั รอนั งดงาม เป็นปราชญแ์ หง่ พทุ ธศาสตร์และนกั ปฏบิ ตั ิช้นั ครูแหง่ ครู เป็นตวั อยา่ งอนั ดีงาม
ท้งั ทางโลกทางธรรมแก่ผูไ้ ด้พบเหน็ กราบไหว้ เป็นทเ่ี คารพศรทั ธาของประชาชนสงู สุดผู้หนึ่งในยุคน้ี
เสน้ ทางปฏิบตั ิธรรมของหลวงตา เป็นรูปแบบแห่งความเด็ดเด่ยี ว ความเป็นนักสไู้ มม่ ีคำ�ว่า
ย่อท้อศิโรราบตอ่ อปุ สรรค ยึดเสน้ ทางส่เู ปา้ หมายไมว่ อกแวกกบั สิง่ เยา้ ยวน หลวงตาจึงเปน็ แบบอยา่ ง
ชีวิตทั้งทางโลกและทางธรรม
คติธรรมและชีวประวตั ดิ ังกล่าว กระทรวงศึกษาธกิ ารไดร้ วบรวมมาจากเทศนาคำ�สอนค�ำ ปรารภ
ค�ำ สนทนาของหลวงตาในต่างวาระและโอกาสใหแ้ กพ่ ระเณรอบุ าสกอุบาสิกา ศษิ ยานศุ ษิ ย์ ตลอดจน
ประชาชนทั่ว ๆ ไป จงึ เป็นธรรมะท่มี เี น้อื หากว้างขวางหลากหลาย ต้นื ลกึ ยากงา่ ยแตกต่างกันไปให้
นักเรยี น นสิ ิต นักศึกษาไดอ้ ่าน ได้ศกึ ษาคน้ ควา้ เลอื กสรรไปใช้ให้เกดิ ประโยชน์ตามก�ำ ลงั ความสามารถ
ของแตล่ ะบุคคลเพ่อื เปน็ แบบอย่างอุทาหรณใ์ ห้เกิดก�ำ ลงั ใจในการประพฤติปฏิบัติตนให้ดีงาม ถูกต้องตาม
ท�ำ นองคลองธรรม เกิดความสงบสุขร่มเยน็ มีความก้าวหนา้ ในชวี ิตการงานทง้ั ทางโลกทางธรรมสบื ต่อไป
กระทรวงศึกษาธิการกราบขอบพระคุณในความเมตตาของหลวงตาที่อนุญาตให้จัดพิมพ์ประวัติ
และธรรมะของทา่ น ตามทที่ ่านเมตตากลา่ วไวเ้ มอ่ื ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๒ ว่า
“...เรื่องของเราไมอ่ ยากจะเอามาพูด แตห่ ากมันจะเปน็ ประโยชนแ์ กโ่ ลกบ้าง เราก็หวงั ประโยชน์
แกโ่ ลก เราไม่ไดห้ วังอะไรเพื่อประโยชน์ส่วนตวั ของเรา... เราพอทกุ อยา่ งแลว้ สงิ่ เหล่านเี้ ปน็ เร่ืองของ
โลกของกเิ ลส พูดใหเ้ ตม็ ยศคอื วา่ ใจเราไม่ใชใ่ จโลกใจกิเลส ใจธรรมลว้ นๆ สิ่งเหลา่ น้จี งึ เขา้ กนั ไมไ่ ด้กบั เรา
พอสัมผัสป๊ับมันจะปดั ของมันเอง เหมอื นกบั นำ�้ ตกลงบนใบบวั ใบบวั กไ็ มต่ ง้ั ใจสลัดน้ำ� นำ�้ กไ็ ม่
ตงั้ ใจจะซึมซาบใบบวั แตต่ า่ งอันตา่ งสัมผสั กันแล้วกก็ ล้ิงตกลงไป ๆ ระหวา่ งจิตวมิ ุตติจิตบรสิ ุทธิ์กับความ
สมมตุ ิซึ่งเปน็ เหมอื นน้�ำ ตกลงบนใบบวั กก็ ลิ้งตกไป ๆ อยา่ งนัน้ เหมอื นกัน
แตต่ ามหลกั นสิ ัยแล้ว เราไม่อยากจะพดู เรือ่ งเหลา่ นีอ้ อกท่ชี มุ นมุ ชนถ้าใหก้ ็ให้แบบฝืนใจ ถา้
ธรรมดาเราไมใ่ ห้ แตถ่ ้าอะไรทเ่ี ป็นประโยชน์แก่โลกบา้ งเก่ยี วขอ้ งกบั เรา หากถงึ ว่าเราจะมีขดั ข้อง แต่
ประโยชน์ไดแ้ ก่โลกมอี ย่างน้ี เรากฝ็ นื ให้ แต่เราไม่ได้ให้แบบโลก ๆ ให้กนั เราให้แบบธรรมล้วน ๆ
ธรรมเหลา่ นี้ทุกประเภทท่นี �ำ มาสั่งสอนโลก เราไมไ่ ด้มาสอนแบบสุ่มส่ีส่มุ หา้ การสอนท้งั หมด
น้ีเรายืนยันในหัวใจของเราออกไปเรียบร้อยแล้วว่าถูกต้องใครจะนำ�ไปประพฤติปฏิบัติไปพิจารณาอย่างไร
เราก็พร้อมเสมอว่า เราไม่มีอะไรขัดข้อง เพราะเราเอาไปด้วยความพอดีแหง่ ธรรมทกุ ขน้ั ทกุ ประเภทแหง่
ธรรมโดยล�ำ ดบั มาอยู่แล้ว”
กระทรวงศึกษาธิการหวงั ว่าผ้อู ่านจะได้รับประโยชนจ์ ากหนงั สอื นี้ ทำ�ให้เข้าใจหลกั เกณฑ์ใน
การประพฤตปิ ฏิบตั ิตนใหถ้ กู ตอ้ งตามท�ำ นองคลองธรรม ผู้ก�ำ ลังหมดหวังท้อแทต้ ่อชวี ติ อาจมีก�ำ ลังใจกลับ
สใู้ หม่ ผกู้ �ำ ลงั พากเพียรอยู่ ยอ่ มมีแกใ่ จจะบำ�เพญ็ คุณงามความดีใหย้ ่ิง ๆ ขน้ึ ไป น�ำ มาซึง่ ความเจรญิ
รุง่ เรืองแกต่ น แกค่ รอบครวั เปน็ ตวั อยา่ งอันดงี าม และเป็นหลกั ใจแกล่ ูกหลานภายภาคหนา้ อยา่ งไร
กต็ ามหากมีขอ้ ผดิ พลาดประการใดด้วยความคดิ อ่านไม่รอบคอบ กระทรวงศกึ ษาธกิ ารต้องกราบขอขมา
ต่อองค์หลวงตามหาบัวด้วยกาย วาจา ใจในโอกาสนี้ และจะไดแ้ กไ้ ขให้ถูกตอ้ งสมบรู ณ์ในโอกาสต่อไป
(ดร.สุรฐั ศลิ ปอนนั ต)์
ปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร
สารบญั หนา้
๑๗
๑. ชวี ติ ฆราวาส ๔๓
๒. บวชเรยี น (ปรยิ ัติ) ๕๕
๓. ออกปฏิบัติกรรมฐาน (ปฏิบตั ิ) ๑๒๑
๔. ผลส�ำ เร็จสูงสดุ แหง่ พระพุทธศาสนา (ปฏิเวธ) ๑๔๔
๕. ประโยชน์ตนสมบูรณ์แล้ว... ยงั ประโยชนผ์ ูอ้ นื่ ต่อไป ๒๒๒
๖. สายใยแห่งธรรม ๒๔๑
๗. สงเคราะห์โลก ๒๘๗
๘. ดว้ ย... ห่วงใยชาต ิ ๓๐๑
๙. กิจวัตรและมรดกธรรม ๓๑๐
๑๐. วัดปา่ บา้ นตาด
๓๑๙
ภาคผนวก ๓๒๑
๐ วิธีนัง่ สมาธแิ ละเดินจงกรม ๓๒๔
๐ รายช่อื หนังสือธรรมเทศนาของหลวงตา ๓๒๖
๐ สถานพยาบาลท่ไี ด้รับความชว่ ยเหลอื จากหลวงตา
๐ หนว่ ยงานทไ่ี ดร้ บั ความช่วยเหลอื จากหลวงตา
ทา่ นอาจารย์พระมหาบวั ญาณสมั ปันโน
วัดป่าบา้ นตาด จังหวัดอุดรธานี
กระทรวงศกึ ษาธกิ ารกราบขอความเมตตาหลวงตาน่งั สมาธิ
เพ่ือเป็นแบบอยา่ งแกน่ กั เรยี น นิสิต นกั ศกึ ษา ตลอดจนผสู้ นใจ
หลวงตากลา่ ววา่ “ไม่ไดน้ งั่ เพียงให้ถ่ายรูปอย่างเดยี วนะ แต่เราภาวนาจรงิ ๆ”
(ถ่ายเม่ือ ๒๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๑ ณ สวนแสงธรรม พุทธมณฑลสาย ๓ กรุงเทพมหานคร)
Å ¢ÒÂä´Ãé Ò¤Ò´ÁÕ Ò¡ ¨ÐÁ¼Õ ÁéÙ ÒÃºÑ ÍÒ¨à´¹Ô Áàµ©Ô ÐÐÁ¹àÕ ¹éÑÊàÂÕ Ç§Å´Ò§Ñ½ä§Ù ´¤é Ç·ÒÒè ¹àà´¡¹Ô ËàÅÃżÒŧ¡ÒÇÒè ¡Í¹Òè¹Çç Í˪Òè ¡ÁÒäÒÁ´Â¹ÑÇâéÒ´ãàêÂÂÕãéàÃË¡Çç ËéÇ
ÒèÁÁ´ÇÕ ÊªÔ ¹éÔ ÒÍà¾ÐäÃÃҡШçÍТҴء¨ãËÐé áÅÇé ¤³Ø µ
ºÒé ¹àÅ·àÕ ´ÂÕ Ç
ºÒé ¹¨Ðä´Âé ¹Ô ¨§Ö â¹ÍÍ¡¢Òé §·Ò§ËÁ´ Ç¹Ñ ò ¤¹ (¤Í×
´Çé ¤ÇÒÁÊÒÁÒÃ¶àª¹è ¹àéÕ Í§·ÓãËé ã´·ÕèÍ͡仹ҷèÒ¹ªÍºä»µÑé§áµèàªéÒÁ×´ á¢§è ¡¹Ñ ËÒ
ËÅÒµèÍËÅÒ¤¹ã¹ËÁÙèºéÒ¹ãËé ºÑǹàÊÕÇèÇ è ÅÁ¹Õ¹Òéá·ÓÁãÅคèÕ ¨¡è ณุ¡ÙÁ¨ç ÕäตФ»าÇ·แ¾ÒÓอÁÍÍàบ´ÁÒบµËÕอµกÒÒáล÷¨กู éส¹ าæàวÊ ว¹Ã่าШç áÅÇé ËÍè äÇ·é ¹Ñ ¡Íè ¹ ¤³Ø µ
¹à¤Âʹ·Ô ʹÁ¡ºÑ ·Òè ¹ ÍÂÒè §äáç à»ç¹¼Ù骹Ð
ËÃºÑ ¡Ò交Òé ÊÁÒ¤Á¡ºÑ à¾Íè× ¹ÇÂÑ ¡ÒÃ䶹ÒÁÑ¢¹ÍÃ٧騷ÑÒè¡Ê¹§Ê¡ÒÃàç »¹ç Í¡Õ Ê§èÔ Ë¹§èÖ ÃÒ§ÇÅÑ ¡ç¤
¹¹Ñé¹ ·èÒ¹¡çÂѧÁÕ¡ÒÃÅÐàÅè¹Ê¹Ø¡ Á·àÑùºèÕÍèà× Å§è¶àæÍ§Ö Ò¹ã¨ËÊÔ ¹éÂѾàÕ·Êè¾·ªèÕÃÕÒè¨çêÁËÒÑà´¹ªÁ¡Ñ͹èÔ¹¹´»ÁÕ¹·¤ÒÊ¡Ù¹Çé¡äÇÒÁ¤èèÂÒäÍ×´”é· ôÒè ¹µ¨ÇÑ ÐÍ·ÂÓÒè 䧻¹éÕ ¤³Ø µÒ¨Ð
ººà´¡ç ˹ÁèØ ·ÇèÑ æ ä» äÁäè ´Áé ÍÕ Ðäü´Ô ÍÐäÃÁÒ¡
¡µÒè § µÇÑ ÍÂÒè §Ë¹§èÖ ¡¤ç Í× ·Òè ¹Â§Ñ à¤Â
àÁÍè×
¨Ð¤ÍÂáÍ
ÇÒè ¹Íé §¨Ð
¤Ã§éÑ ä» áÅ
äÁàè ¤Âà˹ç
¡ºÑ áÁ¢è ͧ
ñ ¢Òé Çà˹ÂÕ
àÍÒÁÒ»§éÔ
น้อง ๆ มาฟ้องแมว่ า่
...โอ๊ย อีแมเ่ อย้ ...
คนั หมู่เจ้าบ่ไปทำ�งานนำ�... มนั เฮด็ อีหยงั
บ่ฮจู้ ักขนึ้ จักหยดุ
หมู่ข้อยเลยสติ าย...”
¡¡µÑ Ù
àªà ûÒÒç¹Â¨µÐé¹µáàÒµËÂ
¡èµไทäçØàààมเÁÃÅำ�¾อ่สÒไ¾èÂÃ.๊ม.ÁบÒ.ǹé เาÕÅÐèÒร¤พย¨Ù¡าÇอ่หÐบËÒนäัววÁÅÁ�้ำใชÇÒจèÁตใµÔÂเาÅÕหล¡¤รÙ¡พ้ย¡ว่¹¤อ่§Ñง·¹คÇแเÑé§พãÅดิมË´หรãส่เ¹ãาลนง¨ะà็กสุ่มÔǧàเ»า·Åรบๆร¹çาÒÑé§ัวพ คนคอ่ ดิ ้อดิ กยพเอัง่อวาๆäáแมล´ÅมใาéไÇéÅจก่มก¡Ùว¡็เจไ่ ล¤ด่าäÙรÇีย้¹.้งิ¨.ãé.งä¹มÒ¨Íเๆ¡éÕ¡รีอÁ¹é äÙา¹ย¹ÑÇèÕÅนม่าÑé¹ãéä§ะาง¨´¾Á.เ··é.ห¹Ñè.ÍÊèÕ¡Ø ร¡ä´ØÍ´อç¾Â·é.¶.Ù´.ÒèÓÒ锵§¡ÅèͧҡäÁ÷٠»·¹ÑÓÇÓäÂèÒ´§§Ñ Ò·éʹÓÁéÙ ÍÍ¹Ñ ÐÐäääÁÃÃè
¼ÙéªÒ¤ԴºÇªãËé¾ÍàÃÒä´éàËç¹¼éÒàËÅ×ͧ áÅéǵéͧàÃÕºä»ËÁ´ äÁèÁÕ·Õè¹èÒµÓ˹ԵÔ
¡è͹µÒ ä´é¤ÅÒ¤ÇÒÁ¡Ñ§ÇÅã¨ã¹àÇÅÒ àµÂÕ ¹ ¡ÂÙ §Ñ ÊÁéÙ ¹Ñ äÁäè ´é ¶Òé ¾´Ù ¶§Ö àÃÍè× §Ë¹Òé ·èÕ
¹Ñé¹ áÅéǵÒÂä»ÍÂèÒ§à»ç¹ÊØ¢ËÒÂËèǧ
¡ÒçҹáÅÇé Á¹Ñ à¡§è ¨Ã§Ô ¡ÂÙ ¡ãËé Å¡Ù ¡·Ù §éÑ