TH_สมดุลแห่งชีวิต - ความยินดี

ไชย ณ
พล

ธรรมชาติของความสมดลุ

ความสมดลุ มีสองสภาวะ คือทงั้ ในสภาวะนงิ่ เรียกวา่ ดลุ ยสถิต กบั ใในสภาวะเคลอื่ นท่ีเรียกวา่ จลนดลุ ย์

ดลุ ยสถิต จลนดลุ ย์

ความสมดลุ ในขณะท่ีนิง่ เช่น ภาวะการเคลอื่ นที่ที่มีการทรงตวั ดีโดยสม่าเสมอ เชน่

• คอู่ ะตอมที่มีอิเลก็ ตรอนกบั ใโปรตอนเท่ากนั จะมีเสถียรดี • เม่ือเราต้องก้าวเท้าหนงึ่ ไปข้างหน้า อีกเท้าหนง่ึ ต้องนิ่ง
ไม่ถกู ทาลายโดยอะตอมอื่นในภาวะปกติ รองรับในา้ หนกั ไว้พอดี

• หรือการที่โมเลกลุ เรียงตวั กนั อย่างเป็นระเบใยี บใ สง่ พลงั • หรือรถยนต์ท่ีศนู ย์ถ่วงสมดลุ จะแลน่ ไปด้วยความทรงตวั
ผสานเป็นหนงึ่ เดียวกนั ดง่ั เนือ้ เหลก็ จะไม่มีส่งิ ภายนอก ดสี ม่าเสมอมีความปลอดภยั สงู
ใดทาลายได้ด้วยวธิ ีการธรรมดา
• หรือการที่กลไกตา่ ง ๆ ภายในร่างกายทางานสง่ และรับใ
• หรือจิตใจที่สงบใเย็น เป็นระเบใยี บใ มนั่ คง มีความสมดลุ พลงั กนั อย่างสมดลุ ในทกุ ระบใบใ การทางานของร่างกาย
ภายในดจี ะมีฤทธานภุ าพมาก จะมีประสิทธิภาพ

• หรือการที่ครอบใครัวหรือหม่คู ณะมีความลงตวั สมาน
สามคั คกี นั ดีจะไม่ถกู ทาลายโดยบใคุ คลอื่น เป็นต้น

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

คณุ ค่าแห่งความสมดุล

ความสมดลุ นนั้ เป็นท่ีตงั้ แห่งพลงั อานาจ

นอกจากเป็นฐานพลงั แล้ว ความสมดลุ ยงั เป็น ลองนกึ ดู ถ้ากลไกตา่ ง ๆ ในระบใบใเคร่ืองบในิ ทางาน
กลไกที่ทรงประสทิ ธิภาพยอดเยี่ยม และประสทิ ธิภาพอนั ไมส่ มดลุ กนั อะไรจะเกิดขนึ ้ เช่น หากระบใบใเรดาร์ไมส่ มดลุ
ยอดเย่ียมเป็นที่มาของประสทิ ธิผลอนั ยิ่งใหญ่ กบั ใระบใบใการอา่ นคา่ ระบใบใจบั ใทศิ ไมส่ มดลุ กบั ใระบใบใ
ควบใคมุ ทาง หรือระบใบในา้ มนั ไมส่ มดลุ กบั ใระบใบใการเผา
ความสมดลุ คือพืน้ ฐานแหง่ ความสาเร็จของชีวติ ผลาญ ระบใบใตา่ ง ๆ ที่ใช้ไฟฟ้ าไมส่ มดลุ กบั ใระบใบใการผลติ
หากชีวติ ขาดสมดลุ แล้วจะไมอ่ าจประสบใความสาเร็จ ไฟ ถ้าทา่ นนงั่ อยใู่ นเคร่ืองบใินลาดงั กลา่ ว ทา่ นจะเป็น
ย่งิ ใหญ่ใด ๆ ได้ เสมือนแมก่ ญุ แจที่ขาดลกู กญุ แจอนั พอดี อยา่ งไร ชีวติ ท่ีตงั้ อยบู่ ในความไมส่ มดลุ ก็ดจุ เดียวกนั
กจ็ ะไมส่ ามารถไขไปสคู่ วามสาเร็จสขุ ได้
ชีวิตควรสร้างดลุ ยภาพให้บใงั เกิดและบใริหารให้มนั่ คง
ชีวิตใดที่ขาดสมดลุ จะเป็นชีวิตท่ีมีความเสย่ี งสงู ทงั้ พฒั นาให้สมบใรู ณ์ตอ่ เน่ืองไปในหลายประเดน็
มากมีโอกาสล้มเหลวสงู และทีเ่ ป็นอยกู่ ็มกั จะเตม็ ไปด้วย
ความทกุ ข์ระทมขมขื่น

© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

ความคดิ ทกุ อยา่ งไมว่ า่ จะเป็นสสาร ไม่วา่ จะเป็นวตั ถุ ไมว่ า่ จะเป็นพลงั งาน ไม่วา่ จะเป็นความคดิ
คาพดู การกระทา คาพดู การกระทา ทกุ สิง่ ที่กลา่ วมาล้วนมีพลงั และสง่ สืบใพลงั เสมอ ในเม่ือทกุ ความคดิ คาพดู การ
กระทาคือพลงั เราก็ควรจะใช้ให้มนั สง่ พลงั เสริมกนั และกนั สจู่ ดุ หมายแห่งความสาเร็จทกุ ขณะท่ีทา

จดั ความคดิ คาพดู การกระทา ความคิด คาพดู การกระทา ความคิด คาพดู การกระทา
ให้สมดลุ ไปในทิศทางเดียวกนั
= =
จงึ จะเป็นพลงั ท่ีมีอานาจ ถ้าคิดในทิศทผาลงลหพั นธง่ึ ์ แล้วพดู ใน ในทางตรงข้าผมลลถ้พัาคธ์ิดอย่างหนง่ึ แล้ว
ยิ่งใหญ่ ทิศทางเดียวกนั และทาในทิศทาง พดู อีกอย่างหนง่ึ แล้วก็ประพฤตไิ ปอีก
เดยี วกนั ผลลพั ธ์ออกมาแรงรวมจะ อย่างหนงึ่ พลงั รวมอาจจะเป็นศนู ย์
พาชีวิตไปสคู่ วามสาเร็จใน มหาศาลเสริมสง่ ไปในทิศทาง หรืออาจจะบใวกนิดหนอ่ ยหรืออาจจะ
เวลาอนั สนั้ ผ้นู าท่ียิ่งใหญ่ล้วน เดยี วกนั คนที่คดิ อย่างไร พดู อย่างนนั้ ตดิ ลบใไปเลย ในขณะที่ขดั แย้งกนั ไป
เป็นผ้ทู ่ีสามารถจดั สามสิง่ นีใ้ ห้ แล้วก็ทาอย่างนนั้ จะเป็นท่ีเชื่อถือ มี มาตวั เองก็เสยี พลงั แล้ว
เครดิต คนจะเกรงใจ
เสริมพลงั กนั ได้ด้วยดี จึง
สามารถเหน่ียวนาผ้คู นให้

คล้อยตามได้

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

ความยนิ ดี ความยินดี ปัญญา
ความขยนั ขยนั
ความขยนั ปัญญา
ปัญญา
วญิ ญชู นท่ีเจริญยอ่ มจดั ยนิ ดี
ความยินดี ความขยนั และ
ความสาเร็จสขุ ยินดี ขยนั
ปัญญาให้สมดลุ กนั
เม่ือสามส่งิ นีส้ มดลุ กนั ปัญญา
เม่ือใด ความสาเร็จสขุ ยอ่ ม

อยใู่ กล้
แคเ่ อือ้ มคว้า

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

สมดลุ ความยินดี ปัญญา
ความขยนั ขยนั
ความยนิ ดี
ปัญญา
ความขยนั ปัญญา ยนิ ดี

วญิ ญชู นท่ีเจริญยอ่ มจดั ความสาเร็จสขุ ยนิ ดี ขยนั
ความยินดี ความขยนั และ
ปัญญา
ปัญญาให้สมดลุ กนั
เม่ือสามส่งิ นีส้ มดลุ กนั
เม่ือใด ความสาเร็จสขุ ยอ่ ม

อย่ใู กล้
แคเ่ อือ้ มคว้า

© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ พล

สมดลุ ความยินดี ปัญญา
ความขยนั ขยนั
ความยนิ ดี
ปัญญา
ความขยนั ปัญญา ยนิ ดี

วญิ ญชู นท่ีเจริญยอ่ มจดั ความสาเร็จสขุ ยินดี ขยนั
ความยินดี ความขยนั และ
ปัญญา
ปัญญาให้สมดลุ กนั
เม่ือสามส่งิ นีส้ มดลุ กนั
เม่ือใด ความสาเร็จสขุ ยอ่ ม

อย่ใู กล้
แคเ่ อือ้ มคว้า

© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ พล

สมดุล ความยินดี ปญั ญา
ความขยนั ขยัน
ความยนิ ดี
ปญั ญา
ความขยัน ปญั ญา ยินดี

วญิ ญชู นทเ่ี จริญย่อมจัด ความสาเร็จสุข ยนิ ดี ขยนั
ความยินดี ความขยนั และ
ปัญญา
ปญั ญาใหส้ มดุลกนั
เม่อื สามสิ่งนส้ี มดลุ กนั
เมือ่ ใด ความสาเรจ็ สุขย่อม

อยใู่ กล้
แคเ่ อ้ือมควา้

© มลู นิธอิ ุทยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ พล

สมดลุ ระหว่าง

ความยินดี

ความขยนั ปัญญา

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ พล

ความยินดี ความยินดี ปัญญา
ความขยนั ขยนั
ท่ีไรค้ วามขยนั และปัญญา
วิญก็เญป็ ชูนนแคท่ีคเจวราิญมฝยั่นอมเืจ่ อดั ง ปัญญา
ยนิ ดี
ความยินดี ความขยนั และ
ความสาเร็จสขุ ยินดี ขยนั
คปวัญามญขายนั
ปัญญา
ที่ไรค้ วใหามส้ ยมินดดุลีแกลนั ะปัญญา
เม่อสามก็เสป่ิง็ นน้แีสคม่คดวลุ ากมนั อเึดม่อใด

ความสาเร็จสขุ

ย่อมอย่ใู กปลัญ้ แญค่เาอ้่อมควา้

ท่ีไรค้ วามขยนั และความยินดี
ก็เป็ นพวกความรทู้ ่วมหวั เอาตวั ไม่

รอด รหู้ มดทาไม่ไดด้ ีสกั เร่อง

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ พล





















ความเก่ง ความมี
ประโยชน์
ความดี

ความดี ความมี ความเก่ง
ประโยชน์
ความมี
ความดี ประโยชน์

หากเป็นทงั้ คนเก่ง คนดี และ ความมี ความ ความเกง่ ความมี ความดี
มีประโยชน์ คอื ใช้ความเก่ง ประโยชน์ ดี ประโยชน์
ของตนสร้างประโยชน์สขุ ทกุ
ฝ่ ายด้วยความเป็นธรรม ก็จะ มีประโยชน์ ความดี

เป็ น
ท่ีรัก เคารพ เกรงขาม และ
ได้รับใความภกั ดีจากบใริวาร

© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

เป้ าหมาย วางแผนใหญ่โตเกินจาเป็ น ปฏบิ ใตั กิ ารบใาน
ปลาย
แผนการ ปฏิบใตั ิการ เป้ าหมาย
แผนวากงแาผรนไมพ่ อ เป้ าหมาย
หากตงั้ เป้ า วางแผน และ
จดั การให้สมดลุ กนั ได้ดี เป้ าหมาย ปฏิบใตั ิการ
ทกุ ส่ิงจะปรากฏดง่ั ความ น้อยเกนิ
พอดีที่ดีพอ สาหรับใ
ความสาเร็จที่ค้มุ คา่ เสมอ ปฏบิ ใตั ิการ

© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

ภาระ ความสขุ ภาระหน้าท่ีต้องนามาชงั่ กบั ใความสขุ ให้สมดลุ กนั อย่เู สมอ ในขณะท่ี
เราเพม่ิ ภาระให้ตวั เอง ต้องไมส่ ญู เสียความสขุ แตใ่ นขณะท่ีเราจะพฒั นา
ทาทกุ อยา่ งเพื่อความสขุ ท่ีแท้ ความสขุ หากเราต้องเพิ่มภาระบใางสว่ นก็ต้องยอมรับใ
อยา่ งยง่ั ยืน และจงเป็นสขุ ใน
ส่งิ ที่ทาเสมอ เม่ือรับใผิดชอบใ ภาระใดไมม่ ีความสขุ ภาระใดสร้ างความสขุ
ภาระอยา่ งเป็นสขุ และเป็น และไมอ่ าจก่อให้เกิด ไปด้วย หรือนามาซง่ึ
สขุ ในภารกิจอนั ดีท่ีทานนั้ ความสขุ ใด ๆ ได้
ความสมั พนั ธ์แห่งชีวิตและ ความสขุ ในที่สดุ
เราก็ไม่ควร
ภารกิจจะมีคา่ และ ยอมรบั เราก็ควร
ความหมาย ยอมรบั

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

สมดลุ ภาระหน้าท่ีต้องนามาชงั่ กบั ใความสขุ ให้สมดลุ กนั อย่เู สมอ
ในขณะท่ีเราเพ่มิ ภาระให้ตวั เอง ต้องไม่สญู เสียความสขุ แต่
ภาระ ความสขุ ในขณะท่ีเราจะพฒั นาความสขุ หากเราต้องเพม่ิ ภาระบใางสว่ นก็
ต้องยอมรับใ
ทาทกุ อยา่ งเพื่อความสขุ ที่แท้
อยา่ งยง่ั ยืน และจงเป็นสขุ ใน ภาระใดไมม่ ี ภาระใดสร้ าง
สงิ่ ท่ีทาเสมอ เมื่อรับใผดิ ชอบใ ความสขุ และไม่ ความสขุ ไปด้วย
ภาระอยา่ งเป็นสขุ และเป็น อาจก่อให้เกิด หรือนามาซงึ่
สขุ ในภารกิจอนั ดีท่ีทานนั้ ความสขุ ใด ๆ ความสขุ ในท่ีสดุ
ความสมั พนั ธ์แหง่ ชีวิตและ
ได้
ภารกิจจะมีคา่ และ
ความหมาย เราก็ไม่ควรยอมรบั เราก็ควรยอมรบั

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ
พล

สมดลุ ทาทกุ อยา่ งเพื่อความสขุ ที่แท้อยา่ งยง่ั ยืน
และจงเป็นสขุ ในสงิ่ ที่ทาเสมอ
ภาระ ความสขุ เมื่อรับใผดิ ชอบใภาระอย่างเป็ นสขุ

และเป็นสขุ ในภารกิจอนั ดที ่ีทานนั้
ความสมั พนั ธ์แห่งชีวติ และภารกิจ

จะมีคา่ และความหมาย

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

สว่ นตวั ใครที่ไมม่ ีความสมดลุ ในส่ีสว่ นนี ้มกั จะเสียศนู ย์ ไม่โลดแลน่ ไปในความ
เจริญก้าวหน้า ชีวิตเราก็เหมือนรถท่ีมีส่ลี ้อ ล้อหนึ่งเป็นสว่ นตวั ล้อหนง่ึ เป็นสว่ นครอบใครัว ล้อ
สว่ น สว่ นสงั คม หนง่ึ เป็นสว่ นงาน อีกล้อหนงึ่ เป็นสว่ นสงั คม และมีล้ออะไหลค่ อื ผ้มู ีพระคณุ
ครอบใครัว
อา จ อ พ พฤ ศ ส อา จ อ พ พฤ ศ ส
สว่ นงาน

สง่ิ เหลา่ นีจ้ ะต้องสมดลุ กนั เอาแตส่ ่วนตวั ไมม่ ีใครร่วมมือ ไม่ บา้ ครอบครวั ไม่ประสบใ
เสมอในชีวิตท่ีสมบใรู ณ์ ก้าวหน้า ความสาเร็จ
และในการวางตารางเวลา
วางกิจกรรมในชีวิต เราต้อง อา จ อ พ พฤ ศ ส อา จ อ พ พฤ ศ ส
คานงึ ถึงความสมดลุ ในสี่สิ่ง
หลกั หนง่ึ สงิ่ เสริมเหลา่ นี ้ บา้ งาน ไมม่ ีความสขุ เพราะไม่มีพืน้ ฐานให้ บา้ สงั คม เพ้อเจ้อ ขาดความ
ตวั เอง รับใผิดชอบใ
© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ

ความคดิ ความสงบใ ไมม่ ีอะไรอีกแล้วในโลกนีท้ ี่จะหลอก ความคดิ เป็นกลไกธรรมชาติประการหนงึ่
มนษุ ย์ และทาให้มนษุ ย์เหน่ือยยาก ให้มนษุ ย์ใช้ ดงั นนั้ มนษุ ย์ควรเป็น
ได้มากเทา่ ความคิดของมนษุ ย์เอง
นายความคิด มิใชใ่ ห้ความคิดเป็นนาย

ส่งิ ที่ถ่วงดลุ ความคดิ ได้ดี ความคดิ ความสงบใ
ที่สดุ คือความสงบใ ถ้ายงั ไม่ ไคมวเ่ าหมมคาทดิะสทงั ้ม่ีไหมท่ถมากู ไตดม้อไ่ งด้
สงบใอย่าเพ่ิงคดิ เม่ือสงบใดี
จริง ไมน่ าไปสเู่ ป้ าหมาย
แล้วคอ่ ย
สอ่ งดสู ง่ิ ที่ต้องพิจารณาก็จะ

เกิดความคิดที่น้อยแต่
แมน่ ยา นาสปู่ ระสิทธิผลดงั
หวงั ประหยดั พลงั งาน เวลา

และลดความเส่ียง
ความเสียหายได้มากมาย

© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ

การ หากชีวติ ดาเนินไปอยา่ งไมป่ ระเมินผล ก็เหมือนกิจการที่ประกอบใไปโดยไมป่ ระเมิน
ดาเนินการ รายรับใรายจา่ ย ชีวิตที่ไมป่ ระเมินก็เช่นกนั อาจมีความเสื่อมเสยี ซ่อนเร้นอย่ใู นวถิ ีชีวิตที่ดาเนินอย่โู ดย
ไมร่ ู้ตวั กวา่ จะรู้ก็ตายหรือสายเสียแล้ว

การ การพฒั นา
ประเมนิ ผล

การประเมินใด ๆ ที่เป็นไปเพื่อ
การพฒั นาจงึ จะเกิดประโยชน์
หากประเมินเพ่ือจบั ใผิดตนเอง

หรือผ้อู ่ืนแล้ว จะเป็นภยั
หรือเสยี เวลา เสยี สมั พนั ธ์
แท้จริงแล้ว การประเมินนนั่ เอง
ที่จะทาให้เห็นจดุ ดี จดุ ด้อย

ของ
ส่ิงตา่ ง ๆ สามารถปรับใแก้

และพฒั นาได้

© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

สมดลุ หากชีวติ ดาเนินไปอยา่ งไมป่ ระเมินผล ก็เหมอื นกิจการท่ีประกอบใ
ไปโดยไมป่ ระเมินรายรับใรายจา่ ย ชีวติ ที่ไม่ประเมนิ ก็เช่นกนั อาจมคี วาม
การ เสอื่ มเสยี ซอ่ นเร้นอยใู่ นวิถีชีวติ ท่ีดาเนินอยโู่ ดยไมร่ ู้ตวั กวา่ จะรู้ก็ตายหรือ
ดาเนินการ สายเสยี แล้ว

การ การพฒั นา
ประเมินผล

การประเมินใด ๆ ที่เป็นไป
เพื่อการพฒั นาจงึ จะเกิดประโยชน์

หากประเมนิ เพื่อจบั ใผดิ ตนเอง
หรือผ้อู ื่นแล้ว จะเป็นภยั
หรือเสียเวลา เสียสมั พนั ธ์

แท้จริงแล้ว การประเมนิ นนั่ เอง
ท่ีจะทาให้เหน็ จดุ ดี จดุ ด้อยของสงิ่ ตา่ ง

ๆ สามารถปรับใแก้และพฒั นาได้

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ

การสร้ าง สรา้ งๆๆๆ ไม่ รกั ษา ตะบใตี ้ ะบในั

การสลาย การรักษา รักษา กส็จระ้าเงป็นพวจกาเป็ นอยา่ งยหิ่งลกทง็เภหี่ ามวือะนไคมน่พบฒัใ้านา

การ ทิง้ ๆ ขว้าง ๆ ไจมะไ่ ดต้ใ้ชอ้ งชานาญใหป้ทรับะใปลรุงุ ตามโลก
พฒั นา
ปมรกาะสรโรยรม้าชงหนสน์ เงั กัหเกวทมยี่ตือาผ้อนร้อูงค่ืนสนรา้ งตงั ้ แตก่ าแตรหารม่งกธกั ารรรษมเปาชลา่ยี ตนิ ขแืนปกลฎง

ใครทาได้ก็จะเป็ นเทพ พฒั กนาารๆพฒั นา เอาแต่สลาย
เนรมิตน้อยๆ ที่ตกสวรรค์
มาอย่ใู นโลกโดยไม่สญู เปลีย่ นแปลงตลอดเวลา แลทะากลาายรปสิ ดลโลาะยเลิก
ไม่รักษารากเหง้าให้ดี
สญั ชาติ gods ก็เหมือนคนท่ีวงิ่ เร็วจี๋ ละ อีกหน่อยก็จะ
หลดุ ยคุ จนไมม่ ีกาลงั ไร้หลกั ปราศจากฐาน
© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ ลอ่ งลอยไปดง่ั ผีไร้
หนนุ ศาล เลกิ ละแตล่ ะทีก็
สร้ างปั ญหาไว้ ข้ าง

หลงั

คณุ ภาพ คณุ ภาพ คือ ประสิทธิภาพ คือ ประสทิ ธิผล คือ
ประสทิ ธิ ประสทิ ธิ ความพงึ พอใจของ ความค้มุ คา่ การบใรรลซุ งึ่
เป้ าหมาย
ภาพ ผล ผ้ใู ช้
อาจไมค่ ้มุ คา่ ในโลกแห่งความเป็น
หากจดั ระบใบใดลุ ยภาพของ จริง และศกั ยภาพของผ้บู ใริโภค
ทงั้ สามส่ิงนีไ้ ด้ด้วยดีในชีวติ
การงาน และองค์กร วิถีชีวติ รัดเข็มขดั จนก่ิวก็จะทาอะไรไม่
และงานจะเป็ นรากฐานแห่ง ออก ศกั ยภาพการแข่งขนั จะตา่
ความยง่ั ยืนและให้ประโยชน์ มาก

งอกเงยสงู สดุ เน้นให้สาเร็จเสร็จ ๆ ไป ก็มกั ไมไ่ ด้
คณุ ภาพ และต้องเสียคา่ ใช้จ่าย
© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ มาก จนอาจไมม่ ีประสิทธิภาพ

ศีล ปัญญา สร้ างปั ญญาด้ วยฐานสมาธิท่ีมีอยู่
สมาธิ ก็จะเป็นผ้เู ดินบในสมาธิโดยไมย่ ดึ สมาธิ
สมาธิ ปัญญา ศลี
ยืนบในศีลโดยไมบ่ ใ้ามาตรฐาน
เมื่อมีศีล ต้องรีบใใช้ศลี สร้าง ก้าวสอู่ สิ ระสขุ แท้
ความสงบใสขุ หรือสมาธิให้บใงั เกิด
เมื่อมีสมาธิ ต้องรีบใสร้างปัญญา หากสร้างสมาธิได้ ใจกจ็ ะเป็นสขุ ไมด่ ิน้
ให้บใงั เกิด เมื่อปัญญาบใงั เกิดแล้ว รน แตบ่ ใางทีก็เม่ือยใจเพราะต้องคอย
รักษาและมกั มีปฏฆิ ะเพราะสงิ่ รบใกวน
ก็ใช้ปัญญาปลดปลอ่ ยใจให้
เป็นอิสระ ดาเนินชีวติ และบใริหาร เมื่อเสยี สมาธิ ใจจะเศร้าเสยี ดาย
สง่ิ ตา่ ง ๆ ด้วยปัญญาที่เหนือชนั้ กลายเป็นทกุ ข์ประณีต

© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ หากมีแตศ่ ีลจะเป็นเพียงผ้แู บใก
มาตรฐานมกั เผลอดหู มน่ิ ผ้ทู ่ีแบใกศีล

น้อยกวา่ ตน
มกั เจอความทกุ ข์เพราะบใ้าดี

สมดุล ปัญญา สร้ างปั ญญาด้ วยฐานสมาธิท่ีมีอยู่
สมาธิ กจ็ ะเป็นผ้เู ดินบในสมาธิโดยไมย่ ดึ สมาธิ
ศีล ศลี
ยืนบในศีลโดยไมบ่ ใ้ามาตรฐาน
สมาธิ ปัญญา ก้าวสอู่ ิสระสขุ แท้

เม่ือมีศลี ต้องรีบใใช้ศีลสร้าง หากสร้างสมาธิได้ ใจก็จะเป็นสขุ ไมด่ ิน้
ความสงบใสขุ หรือสมาธิให้บใงั เกิด รน แตบ่ ใางทีกเ็ ม่ือยใจเพราะต้องคอย
เม่ือมีสมาธิ ต้องรีบใสร้างปัญญา รักษาและมกั มีปฏฆิ ะเพราะสง่ิ รบใกวน
ให้บใงั เกิด เมื่อปัญญาบใงั เกิดแล้ว
เม่ือเสียสมาธิ ใจจะเศร้าเสยี ดาย
ก็ใช้ปัญญาปลดปลอ่ ยใจให้ กลายเป็นทกุ ข์ประณีต
เป็นอิสระ ดาเนินชีวิตและบใริหาร
สงิ่ ตา่ ง ๆ ด้วยปัญญาที่เหนือชนั้ หากมีแตศ่ ีลจะเป็นเพียงผ้แู บใก
มาตรฐานมกั เผลอดหู มิน่ ผ้ทู ่ีแบใกศีล
© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ
น้อยกวา่ ตน
มกั เจอความทกุ ข์เพราะบใ้าดี

ความ ความลงตวั 1+1 > 2 สมั พนั ธภาพสร้างสรรค์ ทางาน
สมั พนั ธ์
ได้มากกวา่ หรือยิ่งใหญ่กว่าเมื่อแยกกนั อยู่
คา่ ความสมั พนั ธ์อย่ทู ่ีความ
ลงตวั ด้วยความลงตวั จงึ จะ 1+1 = 2 สมั พนั ธภาพเสมอตวั รวมกนั
ผสานพลงั สมั พนั ธ์ให้ยิ่งใหญ่
ได้ หากมีความสมั พนั ธ์กบั ใ หรือแยกกนั กไ็ มม่ ีผลอะไร เป็ นความสมั พนั ธ์ท่ี
คนจานวนมาก แตห่ าความลง ไมม่ ีนยั สาคญั ใด ๆ
ตวั ใด ๆ ไม่ได้ ความสมั พนั ธ์
1+1 = 1.2 สมั พนั ธภาพขาดทนุ
เชน่ นนั้ จะนาภยั มาให้
ตลอดเวลา และจะนาไปสู่ แยกกนั อยดู่ ีกวา่ ขืนอยกู่ นั ไปยง่ิ ออ่ นแอ ขาด
ความเช่ือมน่ั หมดความภาคภมู ิใจไปทกุ วนั ๆ
ความหายนะในที่สดุ
1+1 = -1.5 สมั พนั ธภาพหายนะ ใกล้
© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ
กนั เม่ือใดเป็นทะเลาะกนั ตงั้ ตนเป็นศตั รู พา
พวก
ตีกนั ด้วยวาจา อารมณ์ อาฆาตไปอกี หลาย

สิง่ ทด่ี ี ส่ิงท่ีดีท่ีสดุ อาจจะไม่ได้ประโยชน์สงู สดุ เสมอไป ถ้ามนั ไมเ่ หมาะสม และ
ท่ีสดุ ถงึ แม้ว่ามีความเหมาะสมอยู่ แตถ่ ้ายงั เป็นไปไมไ่ ด้ ประโยชน์ก็จะยงั ไมเ่ กิด

สงิ่ ที่ สงิ่ ที่ ส่งิ ท่ีดีท่ีสดุ โดยท่ีไมเ่ หมาะสม
เหมาะสม เป็ นไปได้
มากที่สดุ อย่าเพ้อเจ้อกบั ใสิง่ ทีด่ ที ่ีสดุ โดยท่ีมนั ไมเ่ หมาะสม เพราะแม้ได้มาก็มีปัญหามากมาย
ท่ีสดุ

ตงั้ เป้ าสงู สดุ ไว้ท่ีสิง่ ที่ดที ่ีสดุ ส่งิ ที่ดี และเหมาะสม แตเ่ ป็นไปไมไ่ ด้
เหมาะสมที่สดุ และเป็นไปได้
มากที่สดุ เมื่อทาได้ดงั นีท้ กุ ควรรอไปก่อน และสร้างองค์ประกอบใรอรับใสง่ิ นนั้ ให้พร้อม ไม่ควรเร่งร้อน
ขณะ การดาเนินชีวิตจะเป็นไป มิเช่นนนั้ ชีวติ จะไปวาดหวงั กบั ใสง่ิ ท่ีดีท่ีสดุ ที่ยงั เป็นไปไม่ได้ ซง่ึ จะทาให้ใจเศร้า และไม่
เพ่ือความสาเร็จ และประสบใ
ความสาเร็จได้จริงโดยลาดบั ใ สมหวงั

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ ส่งิ ที่ดีที่สดุ และเหมาะสมที่สดุ เท่าท่ีเป็ นไปได้มากที่สดุ

นน่ั คือสงิ่ ท่จี ะต้องเลอื กให้แก่ชีวิตและภารกิจทนั ที

ในการก้าวเดินแตล่ ะครัง้ เท้าทงั้ สองข้างจะสลบั ใกนั เราไม่สามารถที่จะก้าวเท้าทงั้ สอง
ไปพร้อมกนั ได้ เม่ือเท้าหนง่ึ ก้าวไป อีกเท้าหนง่ึ จะนิ่งอยกู่ บั ใท่ี นนั่ หมายความวา่ ความสมดลุ
ระหวา่ งกิจกรรมกบั ใการพกั ผ่อนจะต้องพอดีกนั

กิจกรรม การพกั ผ่อน

เม่ือมีอารมณ์มากเท่าไรก็ตาม ถ้าทากิจกรรมมากเกินไป จะเกิดความเครียด ถ้าพกั ผอ่ นมากเกินไป ร่างกายจะทางาน
เราจะต้องพกั ให้ลกึ มากเทา่ นนั้ ร่างกายจะออ่ นล้าเจบ็ ใป่ วย ไม่สะดวก ออ่ นแอ ชีวติ ไม่เจริญก้าวหน้า
จิตใจควรเป็ นอิสระจากอารมณ์
ด้วยการพกั ฟืน้ ยิ่งมีภาระต้อง กิจกรรมกบั ใการพกั ผอ่ นต้องสมดลุ กนั ไมไ่ ด้หมายความวา่ จะต้องให้เวลาทกุ อย่างเทา่ กนั แต่
รับใผิดชอบใมาก ต้องจดั เวลาและ หมายความวา่ ระดบั ใของการใช้พลงั งานในกิจกรรม และระดบั ใการคายพลงั งานในการพกั ผ่อนต้องพอ
เทคนิคเข้าสมาธิให้ลกึ หาไม่ ๆ กนั วนั ใด
ชีวติ จิตใจจะเสียศนู ย์ได้ง่าย
เม่ือทาได้เชน่ นี ้กิจกรรมจะมีคา่ มีเรื่องเครียดมากต้องเข้าสมาธิให้ลกึ ถ้าเราเข้าสมาธิไม่ลกึ ความเครียดนนั้ ยงั คงตกค้างอย่ใู นใจ
สม่าเสมอพอ ๆ กบั ใความสงบใ

สขุ
อยา่ งมน่ั คงทางจิตใจ

© มลู นธิ ิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวติ ” ไชย ณ

มนษุ ย์เป็นจานวนมากปรารถนาส่งิ หนง่ึ อยู่ แตต่ ้องสร้างและทาอะไรมากมายเพ่ือจะ

บใรรลซุ ง่ึ สงิ่ เดียวท่ีม่งุ หวงั นนั้ เชน่ ต้องการความสขุ แต่กวา่ จะเป็นสขุ ได้ ต้องสร้างทรัพย์ สร้าง

อาณาจกั ร

กลยทุ ธ์ สมั ฤทธิผล สร้างพวก สร้างช่ือเสียง สร้างภาระมากมายล้นพ้น เรียกว่า ได้ความสขุ มาอยา่ งทรุ เขญ็ เป็นการ
แท้จริง
สร้างอาณาจกั รเพียงเพื่อล้อมจบั ใจิง้ หรีดตวั น้อย
น่ีคือตวั อย่างของกลยทุ ธ์ท่ีนาสู่ กลยทุ ธ์ท่ีแม่นยา เชน่
สมั ฤทธิผลโดยตรงโดยไมเ่ น่ินช้า กลยทุ ธ์ที่ยอดเยี่ยมนนั้ ควรตรงสู่ • นอ้ มใจส่คู วามบริสุทธิ์ เมื่อใจบใริสทุ ธิ์อยู่
รวมทงั้ กลยทุ ธ์แหง่ ความร่ารวย สมั ฤทธิผลมงุ่ หวงั สดุ ท้ายอยา่ งแมน่ ยา
หรือแหง่ ความสาเร็จใด ๆ กต็ าม จะเป็นสขุ อนั สะอาดสดใสโดยธรรมชาติ
ไมอ่ ้อมไปอ้อมมา
หากมียอดกลยทุ ธ์ท่ีแม่นยา
นาสสู่ มั ฤทธิผลเช่นนี ้จะเป็น • ทาใจใหส้ งบ เม่ือใจสงบใอยู่ จะเป็นสขุ
จะทาอะไรก็ได้ดงั ใจหมาย
เป็นการทาน้อยแตไ่ ด้ผลมาก อย่างสงดั
รวดเร็วทนั ใจ และค้มุ ค่าสงู สดุ
• ทาใจใหภ้ าคภูมิในตน เม่ือใจภาคภมู ิใน
© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ
ตนอยู่ ความสขุ ย่อมผงาดกล้ามาปรากฏ

• ทาใจใหย้ ินดี เมื่อใจยินดใี นส่งิ ที่มี ที่เป็น

ท่ีต้องทาอยู่ ความสขุ ก็จะมาเคลียคลอ

หากต้องการความสขุ เป็นเพื่อนรักร่วมทาง และจะมี จะเป็น
ก็ทาใจให้เป็นสขุ เสยี เดี๋ยวนี ้ • จะทาสง่ิ ตา่ ง ๆ ได้อยา่ งดยี ่ิง

อดตี อดตี นนั้ คือรากเหง้าแห่งปัจจบุ ในั ปัจจบุ ในั ดงั่ ลาต้น อนาคต คอื ยอดและกิ่งก้านที่แผไ่ ป
ทงั้ หลาย พอ่ แมแ่ ละบใรรพชน คืออดีตหรือรากเหง้า สามีภรรยา คอื ปัจจบุ ในั หรือลาต้น ลกู หลาน
อนาคต ปัจจบุ ในั บใริวารคืออนาคตหรือยอด

หากบใารุงเสริมสง่ ทงั้ ราก ลาต้น หากดแู ลแตพ่ อ่ แม่ ไม่ดแู ลสามีภรรยาลกู รากก็จะโตแตต่ ้นพิการ ยอดแกร็น
และยอดก่ิงก้านด้วยดี หากดแู ลสามีภรรยา ไมด่ แู ลพ่อแม่ ก็โตไมไ่ กล เพราะรากอาจแห้งพิการ
ก็จะเหมือนกบั ใไม้ยืนต้น หากดแู ลแต่ลกู ไมด่ แู ลพ่อแม่หรือสามีภรรยา ยอดหรือเดก็ ๆ ก็จะหงิกงอ
เสยี ผ้เู สียคนไป เพราะขาดรากเหง้าเสริม ขาดลาต้นสง่ สคู่ วามเจริญ
ไม้ยืนต้นนนั้ รากหยงั่ ลงดินเท่าใด
ต้นก็จะงอกงามขนึ ้ ไปสงู เท่านนั้ อดีต ปัจจบุ ในั อนาคต
ยิ่งต้นทะยานไปสงู ยอดและก่ิง
ก้านก็แผ่ขยายได้กว้างขวาง หากทาอดตี ปัจจบุ ในั และอนาคตให้เป็นเส้นตรงเดียวกนั ได้แล้ว
เท่ากนั และไม้เช่นนีเ้ป็นไม้ท่ี จะควบใชีวิตเหมือนขี่ยานอวกาศบในสนามเวลาอย่างสนกุ สนาน
แขง็ แรง มนั่ คง เป็นอิสระ และ
เป็นที่พง่ึ พาของสตั ว์พชื น้อยใหญ่

© มลู นิธิอทุ ยานธรรม “สมดลุ แหง่ ชีวิต” ไชย ณ

กลนั่ เนือ้ หาจากหนงั สือ “สมดลุ แห่งชีวติ ” ไชย ณ พล : กรรณิกา ตะล่อมสนิ
Powerpoint Design : สดุ าทิพย์ อ่มิ สขุ
เสียงอ่าน : ศริ ิพรรณ สทุ ธาโรจน์
เสียงดนตรี : เมธสั ธรรมลงกรต

ภาพปก : https://pixabay.com/photos/balance-meditation-meditate-silent-110850/