สามก๊ก ตอนกวนอไู ปรับราชการกบั โจโฉ ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 6 วชิ าภาษาไทย
ผแู้ ตง่ สามก๊ก
ก่อนจะไปอา่ นเน้ือเร่ือง เรามาดูเบ้ืองหลงั เรื่องสามก๊กกนั ก่อนดีกวา่ ซ่ึงผเู้ รียบเรียงตน้ ฉบบั เร่ืองสามกก๊ น้ี มีช่ือ
วา่ ล่อกวนตง หรือ หลอกว้านจง นกั ประพนั ธ์ชาวจีนผมู้ ีฝี มือท้งั การแต่งนิทาน และบทละครร้อง (งิ้ว) โดยล่อ
กวนตงไดน้ าเน้ือหาของตนั ซ่ิว (ผเู้ ขียนจดหมายเหตุสามก๊ก) มาแต่งใหม่ เรียกวา่ สามก๊กจี่ทงซกเอีย้ นหงี ต่อมา
เจา้ พระยาพระคลงั (หน) ไดน้ าสามกก๊ มาแปลเป็นฉบบั ภาษาไทย และไดร้ ับการยกยอ่ งจากวรรณคดีสโมสรให้
เป็ นยอดของวรรณคดีประเภทนิทาน
เจา้ พระยาพระคลงั (หน) ผแู้ ปลสามกก๊ น้ี นบั เป็นกวคี นสาคญั ในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ เพราะมีผลงานท้งั
ร้อยแกว้ และร้อยกรองท่ีเพ่ือน ๆ หลายคนอาจจะเคยไดย้ นิ มาบา้ ง เช่น ร่ายยาวมหาเวสสนั ดรชาดก กณั ฑก์ ุมาร
และกณั ฑม์ ทั รี ราชาธิราช อิเหนาคาฉนั ท์ กากีคากลอน ฯลฯ
ท่ีมาของยคุ สามก๊ก และวรรณคดีสามก๊ก
วรรณคดีสามก๊กท่ีเราอา่ นหรือเรียนกนั ในช้นั ม.6 น้ี เป็นเร่ืองแต่งที่อิงจากพงศาวดารจีนในยคุ สามก๊ก (ค.ศ.220-
ค.ศ.280) เร่ิมตน้ ข้ึนในช่วงปลายสมยั ราชวงศฮ์ นั่ ตะวนั ออก ขณะที่พระเจา้ เลนเตเ้ ริ่มเส่ือมอานาจจึงเกิดกบฏโจร
โพกผา้ เหลืองข้ึน ซ่ึงโจรเหล่าน้ีไดท้ าลายท้งั สถานท่ีราชการและผคู้ นแทบทุกพ้นื ที่ของประเทศ จนราชสานกั ไม่
อาจตา้ นทานไดไ้ หว จึงมอบอานาจทางการปกครองและการทหารใหก้ บั เจา้ เมืองตา่ ง ๆ เกิดเป็นช่องวา่ งใหแ้ ต่ละ
เมืองเริ่มสะสมกองกาลงั ของตนเอง และเริ่มสู้รบกนั เองเพื่อขยายอานาจ
หลงั จากการสู้รบและความแตกแยกท่ีเกิดข้ึนเป็ นเวลานาน จกั รวรรดิจีนไดแ้ บง่ แยกออกเป็น 3 แควน้ (กก๊ ) ไดแ้ ก่
วยุ กก๊ (WEI) จก๊ กก๊ (SHU) และง่อกก๊ (WU) ซ่ึงเป็นที่มาของการสิ้นสุดราชวงศฮ์ น่ั และเป็นจุดเร่ิมตน้ ของยคุ
สามกก๊
แนะนาตวั ละครสามกก๊ ตอนกวนอูไปรับราชการกบั โจโฉ
พอจะรู้ที่มาท่ีไปของสามกก๊ คร่าว ๆ แลว้ ถึงเวลาทาความรู้จกั กบั ตวั ละครหลกั ในเรื่องสามกก๊ ตอน กวนอไู ปรับ
ราชการกบั โจโฉกนั แล้ว ซ่ึงในตอนน้ีมีตวั ละครหลกั ๆ 4 ตวั ดว้ ยกนั ไดแ้ ก่
1. โจโฉ (วุยก๊ก) : เป็ นผตู้ ่อกรกบั เหล่าโจรโพกผา้ เหลือง และเคยพยายามลอบฆา่ ตง๋ั โตะ๊ แต่ไม่สาเร็จ จึง
แยกตวั ออกมาเพอื่ สะสมกาลงั พล จนกลายเป็นอุปราชแห่งวุยก๊ก โจโฉโดดเด่นเรื่องความเป็นผนู้ า
เฉลียวฉลาด และเป็นท่ียาเกรงของลูกนอ้ ง เขาเชี่ยวชาญดา้ นการรบ รู้จกั ใชค้ น และรับฟังความคิดเห็น
ของผอู้ ื่น ทาใหส้ ามารถครอบครองพ้ืนท่ีของแผน่ ดินจีนไวไ้ ดม้ ากท่ีสุด
2. เล่าปี่ (จ๊กก๊ก) : มีพี่นอ้ งร่วมสาบานคือ กวนอู และเตียวหุย เล่าปี่ เป็นคนแกป้ ัญหาไดร้ วดเร็ว รักพน่ี อ้ ง
และเป็นที่รักของผคู้ นรอบขา้ ง ก่อนหนา้ น้ีเล่าป่ี เคยเป็ นเจา้ เมืองชีจ๋ิว ก่อนจะสามารถครอบครองดินแดน
ท่ีช่ือวา่ จก๊ ก๊ก ไดใ้ นท่ีสุด
3. กวนอู (จ๊กก๊ก) : ครองเมืองแหฝ้ ือ เป็ นผดู้ ูแลภรรยาของเล่าป่ี (พส่ี ะใภ)้ มีความโดดเด่นดา้ นความ
ซ่ือสัตย์ และกตญั ญู ซ่ึงตอ่ มาผคู้ นไดย้ กยอ่ งและบูชากวนอูในฐานะเทพเจา้ ผเู้ ป็นสัญลกั ษณ์แห่งความ
ภกั ดี ความซื่อสตั ย์ และความกตญั ญู
4. เตียวเลยี้ ว (วุยก๊ก) : ทหารคนสาคญั ของโจโฉ มีวาทศิลป์ รู้จกั การเจรจา เป็นผทู้ ่ีเสนอความคิดเห็นได้
อยา่ งมีเหตุผล รวมท้งั เป็ นผเู้ กล้ียกล่อมใหก้ วนอูมาอยกู่ บั โจโฉ และยงั ทาใหก้ วนอูเคารพนบั ถือใน
ความสามารถและความซื่อสัตยแ์ มจ้ ะไม่ไดอ้ ยฝู่ ่ ายเดียวกนั ก็ตาม
สรุปสามกก๊ ตอนกวนอูไปรับราชการกบั โจโฉ
สามกก๊ ตอนกวนอูไปรับราชการกบั โจโฉในบทความน้ี นบั เป็นตอนที่ 22 ตามฉบบั แปลของเจา้ พระยาพระคลงั
(หน) ซ่ึงสรุปเน้ือหาไดด้ งั น้ี
โจโฉตอ้ งการยกทพั ไปปราบเล่าปี่ ท่ีเมืองชีจ๋ิว เมื่อเล่าปี่ รู้ จึงเขียนจดหมายขอความช่วยเหลือไปยงั อว้ นเส้ียวเพือ่ น
รัก แต่อว้ นเส้ียวปฏิเสธการออกรบ โดยอา้ งวา่ ยงั ไม่พร้อม แต่ยนิ ดีช่วยเหลือในทางอื่น ๆ เล่าป่ี กงั วลใจมากเพราะ
หากออกรบตอนน้ี กาลงั พลของตนเองตอ้ งไม่เพียงพออยา่ งแน่นอน เล่าปี่ จึงปรึกษาเตียวหุย ทหารผสู้ าบานตน
เป็นพ่ีนอ้ งกบั เล่าป่ี และกวนอู เตียวหุยเลยอาสาออกไปปลน้ ค่ายของฝ่ังโจโฉ เพอื่ ให้ฝ่ ายน้นั มีเสบียงไมเ่ พียงพอ
และยตุ ิการออกรบ
ระหวา่ งท่ีโจโฉเดินทพั มา ไดเ้ กิดเหตุการณ์ลมพายพุ ดั ธงชยั บนเกวยี นหกั โจโฉใจคอไมด่ ี เลยไปปรึกษาโหรคูใ่ จ
ซ่ึงทานายไวว้ า่ “ธงหักแบบนตี้ ้องระวงั การถูกปล้นค่ายนะ !” โจโฉไดย้ นิ ดงั น้นั จึงไม่นิ่งนอนใจ รีบวางแผน
รับมือไวก้ ่อน โดยแบ่งทหารออกเป็ น 11 กอง 8 กองแรกใหไ้ ปลอ้ มรอบคา่ ย 8 ทิศ ส่วนอีก 1 กองใหอ้ ยใู่ นค่าย
ตามเดิม และอีก 2 กองใหไ้ ปดกั เมืองของขา้ ศึกท่ีเมืองแหฝ้ ื อกบั เมืองชีจิ๋ว เม่ือแบง่ ทหารท้งั 11 กองเรียบร้อยแลว้
เตียวหุยกเ็ ดินทางมาถึงค่ายของโจโฉ แต่แทนท่ีจะไดบ้ ุกปลน้ ค่ายตามท่ีมุ่งหมายไวต้ ้งั แตแ่ รก เขากด็ นั ถูกทหารท่ี
แอบซุม้ อยลู่ อ้ มไวท้ ้งั 8 ทิศ เมื่อเตียวหุยเริ่มรู้วา่ ตวั เองหลงกลอุบายของฝ่ังโจโฉ เตียวหุยเลยสู้สุดใจตีฝ่ าวงลอ้ ม
หนีข้ึนเขาไป ส่วนเล่าปี่ ที่ขี่มา้ ตามมาน้นั กต็ อ้ งตีฝ่ าวงลอ้ มออกไปจากกองทพั ของโจโฉเช่นกนั แต่เขาไดห้ นีไป
อยกู่ บั อว้ นเส้ียวเพอ่ื นรักแทน
เมื่อโจโฉยดึ เมืองเส่ียวพา่ ย กบั เมืองชีจ๋ิวไดแ้ ลว้ ก็คิดจะยดึ เมืองแหฝ้ ือตอ่ แตเ่ สนาธิการทหารไดเ้ ตือนโจโฉวา่ ที่
เมืองแห้ฝือมีกวนอูปกครองอยู่ และคอยดูแลภรรยาของเล่าปี่ ท้งั สองคน (นางกาฮูหยนิ และนางบิฮูหยนิ ) ซ่ึงมี
ศกั ด์ิเป็นพีส่ ะใภข้ องกวนอู อีกท้งั กวนอูยงั เป็นท่ียาเกรงของผคู้ นมากมาย เพราะเก่งกาจท้งั เร่ืองการสงคราม และ
มีไหวพริบเป็ นเลิศ เสนาธิการบางคนจึงเสนอวา่ ใหไ้ ปเกล้ียกล่อมกวนอูมาเป็นพวกแทนจะดีกวา่ แต่บางคนกลบั
ไมเ่ ห็นดว้ ยเพราะคิดวา่ กวนอูตอ้ งไมย่ อมอยา่ งแน่นอน ระหวา่ งการถกเถียงของเหล่าเสนาธิการ เตียวเล้ียว ทหาร
คู่ใจของโจโฉไดข้ ออาสาไปเจรจากบั กวนอูดว้ ยตนเองเพราะเตียวเล้ียวเคยรู้จกั กบั กวนอูมาก่อน น่าจะช่วยเจรจา
ไดไ้ ม่ยากนกั แต่ปัญหาคือ จะทายงั ไงใหก้ วนอูออกมาจากเมือง เทียหยกจึงเสนอวา่ ใหจ้ า้ งทหารของเล่าปี่ ท่ีจบั ได้
ไปเป็นไส้ศึกในเมืองของกวนอู พร้อมกบั ส่งทหารอีกกองหน่ึงไปยนื อยทู่ ่ีหนา้ เมือง
เมื่อโจโฉไดย้ นิ ดงั น้นั กพ็ ยกั หนา้ เห็นดว้ ย รีบส่งทหารท่ีจบั มาส่วนหน่ึงไปเป็นไส้ศึก ส่วนทหารอีกกองหน่ึงให้
ไปยนื หนา้ ประตูเมืองคอยด่าทอกวนอู จนกวนอูทนไม่ไหว พาทหารออกมารบหนา้ เมือง เมื่อกวนอูออกมา
ปรากฏวา่ โดนทหารจากฝ่ ายของโจโฉลอ้ มไวเ้ รียบร้อย กวนอูตกใจ จะหนีกลบั เขา้ ไปในเมืองกไ็ ม่ได้ เลยตอ้ งหนี
ข้ึนเขาไป ทาใหโ้ จโฉยดึ เมืองแหฝ้ ือไดส้ าเร็จ ส่วนเตียวเล้ียวเองกม็ ีโอกาสไดไ้ ปเจรจากบั กวนอูท่ีอยบู่ นเขา ซ่ึง
การเจรจาคร้ังน้ี กวนอูเสนอเง่ือนไข 3 ข้อ ไดแ้ ก่
1. ขอเป็ นข้าขนึ้ ต่อพระเจ้าเหยี้ นเต้เท่าน้ัน
2. ขอปฏิบตั ดิ ูแลพสี่ ะใภ้ และขอเบยี้ หวดั ของเล่าป่ี มอบให้แก่พส่ี ะใภ้ท้งั สอง
3. ถ้ารู้ว่าเล่าป่ี อยู่ทใี่ ด จะไปหาในทนั ที
ตอนแรกโจโฉไมย่ อมรับเง่ือนไขสามขอ้ แต่เตียวเล้ียวไดเ้ กล้ียกล่อมโจโฉดว้ ยนิทานโบราณท่ีช่ือวา่ ‘นิทานอิ
เยยี ง’ ซ่ึงมีเร่ืองราวดงั น้ี
เตียวเล้ียวเล่านิทานเรื่องน้ีโดยหวงั วา่ หากโจโฉชุบเล้ียงกวนอูอยา่ งดีแลว้ โจโฉจะไดเ้ ป็ นดงั คิเป๊ กผมู้ ีพระคุณ ส่วน
กวนอูจะไดป้ ็นดง่ั อิเยยี งผซู้ ื่อสตั ยก์ ตญั ญู เมื่อโจโฉไดฟ้ ังดงั น้นั ก็ยอมรับเงื่อนไขท้งั สามขอ้ ส่วนกวนอูก็ยอมมา
อยกู่ บั โจโฉตามขอ้ ตกลง
ระหวา่ งน้นั โจโฉพยายามซ้ือใจกวนอูดว้ ยวธิ ีต่าง ๆ แตก่ วนอูกย็ งั คงหนกั แน่นและภกั ดีต่อเล่าปี่ เพราะไดส้ าบาน
ตนกนั ไวแ้ ลว้ อยา่ งเหตุการณ์ท่ีโจโฉชวนกวนอูมากินโตะ๊ (การกินเล้ียงบนโตะ๊ ดว้ ยอาหารอยา่ งดี) โจโฉ
สังเกตเห็นวา่ เส้ือผา้ ของกวนอูท้งั เก่าและขาดจึงมอบเส้ือใหมใ่ หก้ วนอู แตก่ วนอูกลบั ใส่เส้ือตวั ใหมไ่ วข้ า้ งใน ตวั
เก่าไวข้ า้ งนอก โดยใหเ้ หตุผลวา่ อยากจะใส่เส้ือเก่าที่เล่าป่ี ใหไ้ วข้ า้ งนอกเพ่ือดูตา่ งหนา้ และไม่อยากใหผ้ คู้ น
ครหาวา่ ไดห้ นา้ แลว้ ลืมหลงั หรือตอนท่ีโจโฉใหม้ า้ เซ็กเธาวแ์ ก่กวนอู กวนอูก็ดีใจมากเพราะเมื่อรู้วา่ เล่าป่ี อยทู่ ี่
ไหนจะไดใ้ ชม้ า้ พละกาลงั มากตวั น้ีข่ีไปหาเล่าป่ี ใหไ้ ดเ้ ร็วที่สุด ซ่ึงเหตุการณ์เหล่าน้ีทาใหโ้ จโฉนอ้ ยใจเป็นอยา่ ง
มาก แตก่ วนอูกไ็ ดใ้ หเ้ หตุผลวา่ แมโ้ จโฉจะมีบุญคุณกบั ตนมาก แตเ่ ล่าปี่ มีบุญคุณกบั ตนมาก่อนและกวนอูก็ได้
สาบานตนเป็นพ่ีนอ้ งกบั เล่าปี่ ไปแลว้ เม่ือรู้วา่ ซ้ือใจกวนอูไมไ่ ด้ ซุนฮกจึงเสนอโจโฉวา่ ใหเ้ ล้ียงกวนอูไว้ และไม่
ตอ้ งใหก้ วนอูทาอะไร กวนอูจะไดไ้ มต่ อ้ งแทนคุณแก่โจโฉ และอยกู่ บั โจโฉตอ่ ไปไดโ้ ดยไม่เกิดความขดั แยง้ กนั
คุณคา่ ดา้ นเน้ือหา
เป็นประโยชนต์ ่อราชการในสมยั รัตนโกสินทร์ เพราะในยคุ สมยั น้นั ยงั มีสงครามและการสู้รบกบั
ดินแดนตา่ ง ๆ สามกก๊ จึงเป็นวรรณคดีที่เปรียบเสมือนตาราท่ีถ่ายทอดกลยทุ ธ์การทาสงคราม ไมว่ า่ จะ
เป็นการบริหารจดั การคน การทางาน การวางแผนให้แยบคายตา่ ง ๆ
เป็นแบบอยา่ งในการแปลหนงั สือ เพราะสานวนภาษายงั อ่านเขา้ ใจง่ายและสละสลวย ไมว่ า่ เวลาจะผา่ น
ไปนานแค่ไหน ซ่ึงนบั วา่ เป็นวรรณคดีแปลแสนคลาสสิกของคนหลายยคุ สมยั เลยทีเดียว
คุณคา่ ดา้ นวรรณศิลป์
การใชส้ านวนเปรียบเทียบที่คมคาย เพ่มิ อรรถรสในการอ่าน และทาใหเ้ ขา้ ใจความคิดและความรู้สึก
ของตวั ละครไดอ้ ยา่ งชดั เจน
บทสนทนาท่ีมีวาทศิลป์ มากกวา่ บทสนทนาโตต้ อบกนั ทว่ั ไป คือการสอดแทรกแง่คิดหรือความคมคาย
เขา้ ไปในประโยคในบทสนทนาน้นั ดว้ ย
มีการแต่งแบบนิทานซอ้ นนิทาน เห็นไดจ้ ากการสอดแทรกนิทานโบราณอยา่ ง ‘นิทานอิเยยี ง’ เพ่ือเป็น
ตวั อยา่ งเร่ืองความซ่ือสตั ยแ์ ละกตญั ญู ซ่ึงนบั เป็นกลวธิ ีการแต่งท่ีซบั ซอ้ นมากข้ึน และทาใหผ้ อู้ า่ นได้
เรียนรู้นิทานโบราณของจีนอีกเรื่องหน่ึงไปดว้ ย
คุณค่าดา้ นสังคม
สะทอ้ นค่านิยมเร่ืองความซื่อสตั ยแ์ ละกตญั ญู เห็นไดจ้ ากตวั ละครในเร่ืองท่ียกยอ่ งการกระทาของอิเยยี ง
ที่ภกั ดีจนยอมแกแ้ คน้ พร้อมสละชีวติ เพอื่ คิเป๊ ก รวมท้งั การยกยอ่ งกวนอูผูภ้ กั ดีต่อเล่าปี่
สะทอ้ นความเชื่อเรื่องโชคลาง และโหราศาสตร์ เห็นไดจ้ ากตอนท่ีโจโฉเชื่อและวางแผนตามคาทานาย
ของโหรท่ีบอกวา่ ธงหกั แสดงถึงการปลน้ เสบียงในค่ายของโจโฉ
สะทอ้ นกลยทุ ธ์การทาสงครามที่มากกวา่ การสู้รบ แมส้ งครามจะมีภาพลกั ษณ์ของการเสียเลือดเน้ือและ
ใชก้ าลงั แตใ่ นเร่ืองกลบั มีการใชก้ ลยทุ ธ์การวางแผน ไม่วา่ จะเป็นการแบ่งทหารเป็น 11 กองของโจโฉ
การใชผ้ ทู้ ี่มีคุณสมบตั ินกั การทูตอยา่ งเตียวเล้ียวเพือ่ เจรจาใหก้ วนอูมาเป็นพวก มากกวา่ จะใชว้ ธิ ีการสู้รบ
หรือการใชก้ ลยทุ ธ์ไส้ศึกและทหารเพื่อหลอกใหก้ วนอูออกมารบ
เป็นยงั ไงกนั บา้ งกบั เร่ืองราวสามก๊กท่ีเรานามาฝากกนั ในวนั น้ี บอกเลยวา่ เป็นวรรณคดีที่ดีงามท้งั สานวนภาษา
โครงเรื่องและวธิ ีการเล่าท่ีสนุกน่าติดตาม อยา่ งการสอดแทรกนิทานอิเยยี งเขา้ ไปอีกที แถมสามก๊กตอนน้ียงั ให้
แง่คิดดี ๆ ท้งั กลยทุ ธ์การแกป้ ัญหาเฉพาะหนา้ การรู้จกั บริหารคน มอบหมายหนา้ ที่ให้เหมาะสมกบั ความสามารถ
ของแตล่ ะคน การเจรจาต่อรอง ไปจนถึงเรื่องคุณธรรมอยา่ งความซื่อสัตย์ ความจงรักภกั ดีเลยทีเดียว
ถา้ เพ่อื น ๆ อยากเรียนเรื่องสามกก๊ ตอนกวนอูไปรับราชการกบั โจโฉแบบสนุกและละเอียดมากยงิ่ ข้ึน กส็ ามารถ
โหลดแอปพลิเคชนั StartDee มาเรียนเร่ืองน้ีกบั ครูหน่ึงไดเ้ ลย (เราแอบไปดูคลิปในแอปฯ StartDee มาแลว้ บอก
เลยวา่ สนุกมาก และฟังเพลินสุด ๆ ไปเลย) หรือเพ่ือน ๆ ม.6 คนไหนท่ีอา่ นหนงั สือเตรียมสอบช่วงน้ี แลว้ จาไม่
ค่อยได้ จะลองอ่านบทความเก่ียวกบั เคลด็ ลบั การอา่ นหนงั สือใหเ้ ขา้ สมอง หรือเทคนิคการทอ่ งศพั ทใ์ หจ้ าแม่น ก็
อาจจะไดไ้ อเดียดี ๆ ไปปรับใชก้ ่อนสอบกนั ก็ไดน้ ะ