อคติ 4

หลักธรรม
ทางพระพุทธศาสนา

เรื่อง อคติ 4

นางสาวจินดา พรหมมา
ครู ชำนาญการพิเศษ
โรงเรียนบ้านทุ่งปรือ

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่

คำนำ

หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เรื่อง อคติ 4 ในรูปแบบ
หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) ผู้จัดทำได้รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ
อคติ 4 นำเสนอออกมาในรูปแบบที่น่าสนใจ น่าอ่านและเข้าใจง่าย
ขึ้น

ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่า หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา
เรื่อง อคติ 4 ในรูปแบบหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) เล่มนี้จะเป็น
ประโยชน์แก่ผู้ที่สนใจไม่มากก็น้อย



จินดา พรหมมา

อคติ 4

ทบทวนความรู้ก่อนเข้าสู่บทเรียน
ให้นักเรียนจับคู่รู ปภาพกับข้อความให้ถูกต้อง

ฉันทาคติ ลำเอียงเพราะรัก

โทสาคติ สำเอียงเพราะเกลียด

โมหาคติ ลำเอียงเพราะหลง

ภยาคติ ลำเอียงเพราะกลัว

อคติ 4

รู้หรือไม่ ถ้านักเรียนอยากเป็ นที่สรรเสริญ น่าคบหาของคนอื่นๆ
ต้องไม่ผิดใน อคติ 4 สมดังพระพุทธพจน์ ที่ว่า ผู้ไม่ถึงอคติ 4 ยศ

ผู้นั้นย่อมเจริญ ดุจพระจันทร์ข้างขึ้น (อคติสูตร)

เพราะฉะนั้น ถ้านักเรียนอยากเป็ นคนรักความยุติธรรม
เรามาตั้งใจเรียนหลักธรรม เรื่อง อคติ 4 ด้วยกันเถอะ

อคติ 4
อคติ นั่นหรือ คือลำเอียง
ทำความเที่ยง-ธรรม หลุดเลือนหาย
สังคมเกิด ปัญหา พาวุ่นวาย
ความเลวร้าย จักสิ้นสุด ด้วย ยุติธรรม ฯ

อคติ 4
หมายถึง การกระทำอันทำให้เสียความเที่ยงธรรม



1.ฉันทาคติ ลำเอียงเพราะรัก
2.โทสาคติ ลำเอียงเพราะชัง
3.โมหาคติ ลำเอียงเพราะหลง
4.ภยาคติ ลำเอียงเพราะกลัว

ฉันทาคติ

ลำเอียงเพราะชอบ หมายถึง การลำเอียงเข้าข้างฝ่ ายที่ตนรักและ
ชอบพอ หรือเลือกปฏิบัติ ด้วยการอ้างเอาความรักใคร่ หรือความ
ชอบพอกันของตนเองไปสร้างประโยชน์ ให้ญาติพี่น้องพวกพ้อง
และคนสนิท พอมีอคติใจไม่เป็ นกลางก็มีการปฏิบัติต่อทุกคนไม่

เหมาะสมหรือเท่าเทียมกัน

โทสาคติ

ลำเอียงเพราะเกลียดชัง หมายถึง การลำเอียงเข้าข้างฝ่ ายหนึ่งเพราะ
ความเกลียดชังอีกฝ่ ายหนึ่ง เนื่องจากความหงุดหงิด ไม่ชอบใจ หรือลุ
อำนาจโทสะ ก็ทำการกลั่นแกล้ง ทำร้ายคนที่ตัวเองเกลียดชัง โดยไม่

แยกแยะเรื่องความถูกต้อง ระเบียบ ประเพณี ที่พึงปฏิบัติ

โมหาคติ

ลำเอียงเพราะหลง หมายถึง การลำเอียงเข้าข้างฝ่ ายหนึ่ง เพราะความโง่
เขลาหรือความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ของตน นับเป็ นความลำเอียงที่มีโทษ
มากที่สุด เพราะ ความลำเอียงเพราะโง่เขลานี้นำมาซึ่ ง ความลำเอียงทั้ง
หลายทั้งปวง เพราะโง่เขลา มักจะไม่รู้ตัวเอง สะเพร่า ความไม่ละเอียด
ถี่ถ้วน มองโลกมองคนในแง่ร้าย ก็ตัดสินใจโดยไม่พิจารณาให้ดี ปิ ด

ใจ ไม่รับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น

ภยาคติ

ลำเอียงเพราะกลัว หมายถึง ความลำเอียงเข้าข้างฝ่ ายหนึ่ง เพราะความ
เกรงกลัวอำนาจอิทธิพลของเขา เพราะความหวาดกลัว หรือกลัวภัย
อันตราย...ก็เลยตัดสินใจ ไม่กระทำ หรือกระทำอย่างขาดความกล้า
หาญ โดยเฉพาะความกล้าหาญทางจริยธรรม คือ กล้าคิด กล้าพูดใน

สิ่งที่ดีงามเพราะความหวาดกลัว หรือกลัวภัยอันตราย ก็เลย ตัดสินใจ
ไม่กระทำ หรือกระทำอย่างขาดความกล้าหาญ โดยเฉพาะความกล้า

หาญทาง จริยธรรม คือ กล้าคิด กล้าพูดในสิ่งที่ดีงาม

ผลกระทบที่เกิดจาก อคติ

1.ไม่เป็ นตัวเอง

2.สังคมขาดคุรธรรม 3.ประท้วงและวุ่นวาย

แนวทางการแก้ไขอคติ

1.การแก้ไข ฉันทาคติ 2.การแก้ไข โทสาคติ
ต้องทำใจให้เป็ นกลาง ต้องเอาใจเขามาใส่ใจเรา

3.การเแก้ไข โมหาคติ 4.การแก้ไข ภยาคติ
ต้องเปิ ดใจกว้าง ละเอียด ต้องกล้าคิด กล้าทำ ในสิ่งที่ถูกต้อง

คำถามชวนตอบ

ให้นักเรียนอ่านข้อความดังต่อไปนี้ แล้วให้ตอบคำถามจริงและเท็จ ถ้าจริงให้
เขียนสัญลักษณ์ ถ้าผิดให้เขียนสัญลักษณ์ ลงหน้าข้อความ ดังต่อไปนี้

1.........................................ความยุติธรรม เกิดจากอคติ 4
2.......................................ฉันทาคติ ลำเอียงเพราะโกรธ
3.......................................แพมไม่เห็นแก่ญาติ ตัดสินคดีตามความถูกต้อง
4.......................................แวววาแก้ไข โทสาคติ ด้วยการเอาใจเขามาใส่ใจเรา
5.......................................เมื่อสังคมไร้อคติ 4 ความเท่าเทียมจะเกิดขึ้นในสังคม

ภยาคติ

นักเรียนมองดูรู ปภาพเหล่านี้แล้วแสดงความรู้ของตนเอง
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................