บทที่ 13 หน้าที่ชาวพุทธ

พระพทุ ธศาสนา

ม.๓ ส23106

หน่วยท่ี ๑๓ การปฏิบัติหนา้ ทขี่ องชาวพุทธ

ครูลดั ดา เทศศรีเมือง
กลมุ่ สาระสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม โรงเรยี นสตรรี าชินทู ศิ อดุ รธานี

การปฏบิ ัติหน้าทข่ี องชาวพทุ ธ

พทุ ธปณธิ าน ๔ หมายถงึ ความปรารถนาตั้งพระทยั ของ

พระพุทธเจา้ พระองคท์ รงแสดงพทุ ธปณธิ าน ๔ ประการไว้

หลังจากทพี่ ระองคท์ รงรบั อาราธนาของสหัมบดีพรหมทกี่ ราบทลู ให้ทรงแสดงธรรมแก่
ชาวโลกแล้ว พญามารได้มากราบทลู ขอใหป้ รนิ พิ พาน ทรงรบั คาอาราธนาของทง้ั สองท่าน
คาอาราธนาของพญามารนน้ั ใหร้ อกอ่ น จนกวา่ พระพุทธศาสนาไดเ้ ผยแผไ่ ปยังพทุ ธบริษัท
ทง้ั ๔ คอื ภกิ ษุ ภกิ ษุณี อบุ าสก และอุบาสกิ า สามารถประพฤตปิ ฏบิ ตั ิเขา้ ใจตามหลักธรรม
ได้ถกู ต้อง หรอื กล่าวอกี นยั หนงึ่ ไดว้ ่าพระองคจ์ ะยังไม่ปรินพิ พานตราบใดทพ่ี ทุ ธบรษิ ัท ๔
ผู้เปน็ ชาวพุทธสาวกของพระองค์ยังไมเ่ กดิ ผล

การปฏบิ ัติหนา้ ทข่ี องชาวพทุ ธ

พทุ ธปณิธาน ๔ มดี งั นี้

๑. ยงั ไม่เฉยี บแหลม ยงั ไมเ่ ป็นพหูสูต ยังไมท่ รงธรรมหรือไดร้ บั การแนะนาทีด่ ี
๒. ยังไม่ประพฤตติ ามธรรม
๓. ยงั ไมส่ ามารถบอกแสดงหรอื อธิบายธรรมใหผ้ อู้ นื่ ฟงั ไดง้ า่ ยขน้ึ
๔. ยังไม่สามารถแสดงธรรมทใี่ หผ้ ฟู้ ังเกิดความอศั จรรย์ใจ ไมว่ า่ รา้ ย จว้ งจาบ
พระพทุ ธศาสนา

การปฏบิ ัตหิ นา้ ทข่ี องชาวพุทธ

ดังนน้ั พระองค์จงึ ทรงมีพระประสงค์ใหพ้ ทุ ธบริษัทปฏิบตั ติ าม ดงั น้ี

๑. ศึกษา พระพุทธวจนะในพระไตรปฎิ กให้เขา้ ใจ หลกั คาสอนสาระสาคัญของ
พระพุทธศาสนาจะต้องปฏบิ ัตติ ามขนั้ ตอนแห่ง “หลกั พหสู ตู ” ทง้ั ๕ คือ

๑) ฟัง คือ อ่าน ฟัง ศกึ ษาขอ้ มูล รายละเอียดต่าง ๆ
๒) จำได้ คือ ศกึ ษาแลว้ ใหก้ าหนดจดจาใหไ้ ด้เพ่ือจะได้นาไปถา่ ยทอดใหค้ นอืน่ เขา้ ใจ
๓) คลอ่ งปำก คอื ประเดน็ ไหนมีความสาคัญมากให้ทอ่ งจนคลอ่ งปาก
๔) เจนใจ คอื คิดใหเ้ กิดความเข้าใจกระจา่ ง
๕) ประยุกตใ์ ช้ คอื นาส่ิงท่ีไดศ้ กึ ษาเขา้ ใจชัดเจนมาปรับใช้ในการดาเนินชีวิต

การปฏบิ ัตหิ น้าท่ีของชาวพทุ ธ

๒. ปฏบิ ัติ ประพฤติ ปฏิบตั ติ ามหลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนาในชวี ิตประจาวัน
เป็นแบบอย่างทด่ี ี พยายามหลกี เลยี่ ง ไม่มวั เมาหมกม่นุ ในอบายมขุ

๓. ช้ีแจง คือ สามารถนาไปถ่ายทอดให้คนอน่ื เขา้ ใจได้ ทาหน้าที่เปน็ ผูแ้ ทนช้ี
ทางเดินแกค่ นอนื่ ใหด้ าเนินชวี ติ ตามคาสอน รว่ มเผยแผ่พระพุทธศาสนาตอ่ ไป

๔. ปกป้อง ถ้าคราวใดมีผูจ้ ว้ งจาบให้ร้ายป้ายสีพระพทุ ธ พระธรรม และพระสงฆ์
หรอื พระพทุ ธศาสนาโดยส่วนรวม ไมว่ ่าจะเกิดจากพุทธบรษิ ัททหี่ ลงผิด หรือเบียดเบยี นรังแกจาก
ศัตรภู ายนอก พุทธศาสนิกชนพงึ รว่ มใจแกไ้ ขความเขา้ ใจผดิ เหลา่ นนั้ ให้ลลุ ว่ งไป

การปฏิบัติหนา้ ทีข่ องชาวพทุ ธ

สรปุ การปฏบิ ัติหน้าทข่ี องชาวพทุ ธตามพทุ ธปณธิ าน ๔ มีดงั น้ี

๑. การปฏิบัติในการดาเนินชีวิต ชาวพุทธท่ีดีน้ันต้องหม่ันศึกษาหาความรู้อยู่เสมอ
ทงั้ ในดา้ นการศกึ ษาวิชาสามัญอันเป็นการศกึ ษาขั้นพื้นฐานการศกึ ษาข้ันสูงต่อไป และการศกึ ษา
วชิ าชพี เพอ่ื ประโยชนแ์ กก่ ารดารงชีวิตในระยะยาวหรอื แมแ้ ตจ่ ะประกอบอาชพี แล้วก็ยังต้องหม่ัน
ศึกษาหาความรู้ใหม่ ๆ เพ่ือให้ทันกับสถานการณ์ต่าง ๆ ท่ีเปล่ียนไปอย่างรวดเร็ว และเพ่ือ
ประโยชนแ์ ก่การดารงชีวติ ของทุกคนท่อี ยู่รว่ มกันในสงั คม

การปฏิบตั ิหน้าท่ขี องชาวพทุ ธ

๒. การปฏบิ ตั ใิ นทางธรรม ชาวพุทธท่ดี นี ้ันตอ้ งศกึ ษาหลกั ธรรมคาสอนของ
พระพุทธเจา้ ตามกาลงั ความรู้ของตน เพือ่ การเปน็ ชาวพุทธที่ดแี ละเปน็ ผสู้ ืบตอ่ พระพุทธศาสนา
ให้คงอยู่สบื ไป โดยปฏบิ ตั ิตนเปน็ พทุ ธศาสนกิ ชนที่มคี วามรู้ ความเขา้ ใจ สามารถปฏบิ ตั ิไดถ้ กู ต้อง
ตามหลกั ธรรมของพระพุทธศาสนาและดาเนนิ ชีวิตได้อย่างเปน็ สขุ ท้ังในครอบครัวของตนเอง
และในสงั คม