บทเสภาสามัคคี

บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน สามัคคีเสวก

สามัคคเี สวก ไมค่ วรเลอื กทีร่ กั มักท่ีชงั
สามัคคเี ปน็ กาลังพลงั ศรี
ควรปรองดองในหมู่ราชเสวี
ใหส้ มท่ีรว่ มพระเจ้าเราองค์เดียว

ถอดคาประพันธ์

ไม่ควรแยกฝา่ ยเลือกทจ่ี ะเคารพเชื่อฟังใคร ควรทีจ่ ะสามคั คีปรองดองกัน
ใหส้ มกบั ท่มี ีพระเจ้าแผน่ ดนิ พระองค์เดยี วกัน

คุณคา่ ดา้ นเนอ้ื หา
ตอน สามคั คเี สวก

ชใ้ี หเ้ หน็ ความสาคญั ของขา้ ราชการในการสร้างความมั่นคงให้ประเทศ

ประการหนงึ่ พึงคดิ ในจิตมน่ั ว่าทรงธรรม์เหมอื นบดิ าบงั เกิดหัว
ควรเคารพยาเยงและเกรงกลวั ประโยชน์ตวั นึกน้อยหน่อยจะดี
ลว้ นเป็นราชบริพารพระทรงศรี
ควรนึกวา่ บรรดาข้าพระบาท จาต้องมมี ิตรจติ รสนทิ กัน
เหมือนลกู เรอื อยใู่ นกลางหวา่ งวารี ต้องมงุ่ หมายช่วยแรงโดยแข็งขนั
นาวานั้นจึง่ จะรอดตลอดทะเล
แมล้ กู เรือเช่ือถือผเู้ ปน็ นาย
คอยตง้ั ใจฟงั บังคับกัปปิตัน

ค า ป ร ะ พั น ธ ์ ข ้ า ง ต ้ น นี ้ เ ส น อ แ น ว คิ ด ว ่ า ข ้ า ร า ช ก า ร จ ะ ใ ห ้ ค ว า ม ร ่ ว ม มื อ กั บ
พระมหากษัตริย์ โดยคานึงถงึ หนา้ ทีห่ ลกั ของตน เครง่ ครดั ในระเบียบวนิ ัย จงรักภักดี และ
ต้องมคี วามสามัคคตี ่อกัน จึงนาพาประเทศให้คงอย่ไู ด้

คุณคา่ ดา้ นสงั คม

แสดงถึงบทบาทหน้าทขี่ องกษัตรยิ แ์ ละข้าราชการ

ควรนึกวา่ บรรดาขา้ พระบาท ล้วนเป็นราชบริพารพระทรงศรี
เหมือนลูกเรอื อยใู่ นกลางหว่างวารี จาต้องมีมิตรจติ รสนทิ กัน
ตอ้ งมุ่งหมายชว่ ยแรงโดยแขง็ ขนั
แม้ลูกเรือเชือ่ ถอื ผเู้ ปน็ นาย นาวานน้ั จึ่งจะรอดตลอดทะเล
คอยตง้ั ใจฟังบังคบั กัปปิตัน

คาประพันธ์ข้างต้นสะท้อนให้เห็นบทบาทหน้าที่สาคัญของพระมหากษัตริย์ใน
ฐานะผู้นาประเทศ และข้าราชการปฏิบัติหน้าที่ช่วยพระมหากษัตริย์นาพาประเทศรอดพ้น
จากอปุ สรรคตา่ ง ๆ

คณุ คา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การใช้การเปรียบเทียบให้เหน็ ภาพอปุ มา เช่น

ควรนึกวา่ บรรดาขา้ พระบาท ล้วนเป็นราชบริพารพระทรงศรี

เหมือนลกู เรอื อยู่ในกลางหว่างวารี จาตอ้ งมมี ิตรจิตรสนิทกัน

แมล้ ูกเรอื เช่อื ถอื ผเู้ ป็นนาย ตอ้ งมุง่ หมายชว่ ยแรงโดยแขง็ ขนั

คอยตั้งใจฟงั บังคบั กปั ปิตัน นาวานั้นจง่ึ จะรอดตลอดทะเล

“เปรยี บพระมหากษัตรยิ ์เหมอื นกปั ตนั เปรยี บข้าราชการเหมอื นกะลาสีเรอื ”

คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การใช้การเปรียบเทียบใหเ้ หน็ ภาพอุปมา เชน่

แม้ลกู เรืออวดดมี ีทิฐิ และเรม่ิ รเิ ฉโกยุ่งโยเส

เมือ่ คลนื่ ลมแรงจัดซัดโซเซ เรือจะเหลร่ ะยาควา่ ไป
แมต้ ่างคนตา่ งเถียงเก่ยี งแกง่ แย่งนายเรือจะเอาแรงมาแตไ่ หน
แมไ้ ม่ถือเครง่ คงตรงวินัย เม่ือถงึ คราวพายุใหญจ่ ะครวญคราง
นายจะสั่งสิ่งใดไมเ่ ขา้ จิต จะต้องติดตนั ใจให้ขดั ขวาง
จะย่งุ แล้วยุ่งเล่าไมเ่ ข้าทาง เรอื กค็ งอบั ปางกลางสาคร

“ชีใ้ ห้เห็นผลเสยี ของการแตกความสามัคคีและการวินัยของขา้ ราชการท่ีจะทาให้
ประเทศชาตเิ สียหายได้”

คณุ คา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การใช้สัญลักษณ์ เชน่ แยง่ นายเรือจะเอาแรงมาแตไ่ หน
เมื่อถึงคราวพายุใหญจ่ ะครวญคราง
แม้ต่างคนต่างเถยี งเกี่ยงแก่ง
แมไ้ มถ่ อื เคร่งคงตรงวนิ ัย

“มีการเปรยี บเทียบให้ตคี วาม ดงั เนือ้ หาทีส่ อนขา้ ราชการว่าหากต่างคนตา่ งแกง่ แย่งกนั

ไมป่ ฏบิ ตั ิตามระเบียบวินัยแลว้ เม่อื มีอปุ สรรคก็จะลาบาก
โดยใช้คาว่าพายุ ซงึ่ หมายถงึ อุปสรรค”

คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การเล่นเสียงพยัญชนะ เช่น ว่าทรงธรรมเ์ หมือนบดิ าบังเกดิ หัว
ประการหนึง่ พึงคิดในจติ ม่นั ประโยชนต์ ัวนกึ น้อยหน่อยจะดี

ควรเคารพยาเยงและเกรงกลัว ต้องมุง่ หมายชว่ ยแรงโดยแข็งขัน
นาวานั้นจ่งึ จะรอดตลอดทะเล
การเล่นเสยี งสระ เชน่

แม้ลูกเรอื เชือ่ ถือผเู้ ปน็ นาย
คอยตงั้ ใจฟงั บังคับกปั ปติ ัน

ความรจู้ ากวรรณคดี

ประเทศชาติเปรียบเสมือนเรือที่กาลังเดินทาง
ในมหาสมทุ รตอ้ งฝ่าอปุ สรรคต่าง ๆ และประคับประคอง
ให้ถึงจุดหมายอย่างปลอดภัย ต้องร่วมมือร่วมแรงกัน
โดยเฉพาะข้าราชบรพิ ารต้องรักสามัคคปี รองดองกัน

ขอ้ คดิ นาชวี ติ

- ทุกคนควรมคี วามรักและความสามัคคตี อ่ กนั
- การทางานใด ๆ ตอ้ งมคี วามรับผดิ ชอบ
- ข้าราชบริพารต้องรักษาวินัย จงรักภักดีต่อ
พระมหากษัตรยิ ์
- ไม่ควรเลอื กปฏิบตั ติ อ่ ฝา่ ยใดฝ่ายหน่ึง