้hard & soft skills

โครงสรา้ งพ้นื ฐานเพ่อื การเรยี นรู้

โดยทว่ั ไป เราอาจสามารถแบง่ ทกั ษะไดเ้ ป็ น 2 กล่มุ ใหญ่ คอื

1. Hard Skills คอื ทกั ษะหรอื ความสามารถทใี่ ชใ้ นการทางานในแต่ละสายอาชพี ซงึ่
สามารถวดั ประเมนิ ผลไดอ้ ย่างเป็ นรปู ธรรม เชน่ การอา่ น การเขยี น การคานวณ การ
ทาบญั ชี การเลน่ กฬี า การเขยี นโปรแกรม การวาดภาพ การวจิ ยั การทาอาหาร การ
ใชเ้ ครอื่ งมอื ต่างๆ เป็ นตน้

2. Soft Skills คอื ทกั ษะหรอื ความสามารถเฉพาะบคุ คลทใี่ ชเ้ ครอื่ งมอื วดั หรอื ประเมนิ
เป็ นระดบั คะแนนไดย้ าก เชน่ ความคดิ สรา้ งสรรค ์ การเป็ นผนู้ า การบรหิ ารเวลา
มนุษยสมั พนั ธ ์ การปรบั ตวั การควบคมุ อารมณ์ เป็ นตน้

สาหรบั วธิ กี ารแยกแยะวา่ ทกั ษะใดเป็ น Hard skills หรอื ทกั ษะใดเป็ น Soft
skills โดยทว่ั ไปแลว้ อาจใชห้ ลกั การ ดงั ตอ่ ไปนี้

• Hard skills เป็ นเรอื่ งของวชิ าชพี (Professional) ในขณะที่ Soft skill มคี วาม
เกยี่ วขอ้ งกบั บคุ ลกิ ภาพ (Personality)

• Hard skills เป็ นทกั ษะซงึ่ สามารถใชเ้ ครอื่ งมอื วดั ประเมนิ หรอื ทดสอบไดอ้ ยา่ งเป็ น
รปู ธรรมและชดั เจนกวา่ Soft skills การใช ้ Hard skills จะเป็ นการใชท้ กั ษะกบั
สถานการณต์ ่างๆ อยา่ งตรงไปตรงมา ในขณะทกี่ ารนา Soft skills มาใชจ้ าเป็ นตอ้ ง
เขา้ ใจบรบิ ทและประยุกตใ์ หเ้ หมาะสมกบั สถานการณ์

อา่ นบทความเกยี่ วกบั “Soft Skills ทตี่ อ้ งมใี นยุค AI”

เพม่ิ เตมิ ไดท้ ี่ www.marketingoops.com/reports/industry-insight/ibm-
research-soft-skills-in-digital-disruption-world/

ในอนาคต “ลกู หลานของเราอาจจะตอ้ งทางานในอาชพี ทไี่ ม่เคยมี ดว้ ยเครอื่ งมอื ทเี่ ราเองก็
ยงั ไม่เคยรจู ้ กั มากอ่ น” ซงึ่ Professor Kar Yan Tam คณบดี School of Business
and Management, Hong Kong University of Science and Technology
(HKUST) ไดค้ าดการณว์ ่า กว่า 85% ของงานทจี่ ะเกดิ ขนึ้ ภายในปี 2030 นนั้ เราอาจจะ
ยงั ไม่สามารถระบุไดว้ า่ มนั จะเป็ นอาชพี หรอื ตาแหน่งงานอะไรบา้ ง แตท่ กั ษะของงานเกดิ
ใหมใ่ นโลกอนาคตจะเป็ นการทางานรว่ มกบั หุ่นยนต ์ ระบบอตั โนมตั ิ รวมถงึ การอาศยั ความ
ชานาญดา้ นดจิ ทิ ลั และการใชเ้ ทคโนโลยขี น้ั สงู เพอื่ การเพมิ่ ผลติ ภาพ (Productivity) ใน
การทางาน ซงึ่ จะเห็นไดช้ ดั เจนว่า เทคโนโลยแี ละองคค์ วามรใู ้ หมๆ่ กาลงั เปลยี่ นรปู แบบการ
ใชช้ วี ติ เปลยี่ นวธิ คี ดิ ของเราต่อการเรยี นรแู ้ ละการทางาน แลว้ เราจะเตรยี มเด็กๆ ของเราให้
เขา้ กบั โลกอนาคตทไี่ มห่ ยุดนิ่งและไลฟ์ สไตลใ์ หมๆ่ นีไ้ ดอ้ ยา่ งไร

แนวโนม้ ในการจดั การเรยี นรสู ้ าหรบั ผูเ้ รยี นในยคุ เทคโนโลยเี ปลยี่ นโลกเพอ่ื การศกึ ษาแห่ง
อนาคต [อา้ งองิ จาก thematter.co/social/7-trend-in-education/40365 ] อาจ
สามารถสรปุ สน้ั ๆ ไดด้ งั นี้
Coding literacy : การเขา้ ใจเรอื่ งระบบและการเขยี นโคด้
ทว่ั โลกกาลงั ใหค้ วามสนใจในการบรรจวุ ชิ าการเขยี นโปรแกรมคอมพวิ เตอร ์หรอื Coding
เขา้ ไปในหลกั สตู รการศกึ ษาแกเ่ ยาวชนตงั้ แต่ชน้ั ประถมศกึ ษา เพราะการพฒั นาโปรแกรม
หรอื ซอฟตแ์ วรต์ า่ งๆ มคี วามสาคญั ตอ่ การเตบิ โตของระบบเศรษฐกจิ ทง้ั โลก จะเป็ นทกั ษะ
สาหรบั ทกุ คนทไี่ ม่อยแู่ คใ่ นภาควชิ าคอมพวิ เตอร ์

Students as creators : การสนบั สนุนใหผ้ ูเ้ รยี นเป็ นนกั คดิ สรา้ งสรรค ์
โลกยคุ ใหม่ผเู้ รยี นจะเปลยี่ นบทบาทจากผูร้ บั (passive) มาเป็ นผสู้ รา้ ง (active) ดว้ ยพลงั
ของเทคโนโลยที เี่ ปิ ดกวา้ งและใหโ้ อกาสทกุ คนสามารถแสดงออกถงึ ความคดิ สรา้ งสรรค ์
และสรา้ งผลงานของตวั เองไดง้ ่ายๆ ดว้ ยโปรแกรมคอมพวิ เตอรแ์ ละทรพั ยากรตา่ งๆ ทมี่ อี ยู่
ในมอื โดยปราศจากขอ้ จากดั และการปิ ดกนั้ ทางความคดิ จากกรอบการเรยี นแบบเดมิ

Empathy and Emotion Understanding : การสรา้ งความรูส้ กึ นึกคดิ และ
ความเขา้ ใจผูอ้ นื่

การศกึ ษาคอื การสรา้ งมนุษย ์ ไม่ใชส่ รา้ งหุ่นยนต ์ ทกั ษะแบบมนุษย ์ เชน่ ความเขา้ ใจและ
การมปี ฏสิ มั พนั ธก์ บั ผคู้ น จงึ เป็ นสงิ่ ทโี่ ลกแหง่ การทางานกาลงั ตอ้ งการ การสง่ เสรมิ ความ
เป็ นมนุษย ์ เพมิ่ เตมิ ความเขา้ อกเขา้ ใจทงั้ ตนเองและผูอ้ นื่ จงึ เป็ นอกี หนึ่งทกั ษะทสี่ าคญั ของ
คนในยุคแห่ง AI ซงึ่ ห่นุ ยนตย์ งั ไมส่ ามารถทาได ้

Collaborative Learning : การเรยี นรูร้ ว่ มกนั
โลกของความสาเรจ็ การทางาน และการแกป้ ัญหาต่างๆ เกดิ ขนึ้ ไดจ้ ากการรว่ มมอื กนั ตาม
บทบาทหนา้ ทขี่ องแต่ละคน ในแตล่ ะส่วนงานคณุ สมบตั สิ าคญั ทบี่ รษิ ทั แทบทกุ แห่งได ้
กาหนดไวใ้ นทกั ษะสาคญั ในการรบั เขา้ ทางาน คอื สามารถทางานเป็ นทมี และรว่ มมอื กบั
ผูอ้ นื่ ไดด้ ี
Individualized Learning: การเรยี นรูท้ เี่ ฉพาะเจาะจงสาหรบั ผูเ้ รยี นทแี่ ตกตา่ ง
กนั

นักการศกึ ษาสมยั ใหมต่ ่างใหค้ วามเห็นวา่ ความแตกตา่ งของเด็กๆ ตอ้ งการรปู แบบการ
เรยี นรทู ้ เี่ ฉพาะเจาะจงเพอื่ พฒั นาจดุ แข็งหรอื ลกั ษณะเฉพาะของแต่ละคน จะเนน้ พฒั นา
ทกั ษะทางสงั คม (Soft skill) หรอื ทกั ษะทจี่ ะทาใหม้ นุษยแ์ ตกตา่ งจากเครอื่ งจกั ร เชน่ การ

ใชภ้ าษา การตดิ ตอ่ สอื่ สาร การมปี ฏสิ มั พนั ธก์ บั ผคู้ น ความเป็ นมติ ร การมองโลกในแง่ดี
บคุ ลกิ และการแสดงออกทางสงั คม ความเขา้ ใจ ความคดิ สรา้ งสรรค ์ เป็ นทกั ษะสาคญั ทโี่ ลก
แห่งการทางานกาลงั ตอ้ งการ

Family and Community Involvement: การมสี ว่ นรว่ มของครอบครวั และ
ชมุ ชน

ครอบครวั และสภาพแวดลอ้ มรอบขา้ งลว้ นมผี ลกบั การเรยี นรขู ้ องเด็กๆ โดยตรงการอบรม
และใหก้ ารศกึ ษาไมไ่ ดเ้ ป็ นภาระของโรงเรยี นหรอื ครอู าจารยแ์ ตท่ ง้ั ครอบครวั และชมุ ชนรอบ
ขา้ งของเด็กๆ จาเป็ นตอ้ งรว่ มมอื กนั เพอ่ื สง่ เสรมิ พฒั นาการและการเรยี นรขู ้ องเด็กๆ ใหร้ อบ
ดา้ น

Redesigning learning Spaces: การออกแบบพนื้ ทเี่ พอื่ การเรยี นรูข้ องผูเ้ รยี น

โรงเรยี นของไทยมลี กั ษณะทเี่ ป็ นแบบแผน มคี รมู ายนื หนา้ ชนั้ และพดู ใหเ้ ด็กฟังฝ่ ายเดยี ว
หอ้ งเรยี นในโลกสมยั ใหมจ่ งึ ควรถกู คดิ และออกแบบใหมไ่ ปสหู่ อ้ งเรยี นทยี่ ดื หย่นุ เป็ น
หอ้ งเรยี นทเี่ ปิ ดโอกาสใหเ้ ด็กๆ จบั กลมุ่ เปลยี่ นกลมุ่ ลอ้ มวงเพอื่ ปรบั รปู แบบการเรยี นรจู ้ าก
กนั และกนั ไดอ้ ยา่ งอสิ ระ

และสดุ ทา้ ย เราคงตอ้ งสอนเด็กๆ วา่ “จงอย่าเกง่ แคด่ า้ นเดยี ว แตจ่ งเป็ นผูม้ คี วามรู ้
แบบตวั T” เพราะ ผทู้ จี่ ะประสบความสาเรจ็ ในหนา้ ทกี่ ารงานอย่างแทจ้ รงิ จะมที กั ษะ

โดยรวมแบบแขนของอกั ษร T ซงึ่ แสดงถงึ ความกวา้ งของการรอบรเู ้ รอื่ งราวตา่ งๆ และขา
ของตวั T จะเป็ นตวั แทนของความรคู ้ วามเขา้ ใจอยา่ งลกึ ซงึ้ และประสบการณใ์ นงานที่
รบั ผดิ ชอบ ซงึ่ แสดงใหเ้ ห็นวา่ การทางานในอนาคตจะเป็ นโลกของคนทมี่ ที กั ษะหลากหลาย
และมคี วามรแู ้ บบขา้ มสายงานจนสามารถสรา้ งสรรคอ์ ะไรใหมๆ่ ขนึ้ ได ้ งานประจาแบบเป็ น
กจิ วตั ร หรอื Rountine job สาหรบั มนุษยจ์ ะค่อยๆ หมดไปและถกู แทนทดี่ ว้ ยหุ่นยนต ์
สถาบนั การศกึ ษายคุ ใหมจ่ งึ จาเป็ นตอ้ งปรบั เปลยี่ นหลกั สตู รจากเดมิ ทสี่ อนเป็ นรายวชิ าและ
ขาดกสารเชอื่ มโยงถงึ กนั เป็ นการจดั การเรยี นรแู ้ บบบรู ณาการ ทไี่ ม่มงุ่ แตก่ ารใหอ้ งคค์ วามรู ้
ตามเนือ้ หาของรายวชิ าแต่เพยี งอย่างเดยี วเทา่ น้ัน แต่เนน้ ไปทกี่ ารพฒั นาทกั ษะประเภท
Hard skills ในรปู แบบของฐานสมรรถนะโดยสง่ เสรมิ ใหผ้ เู้ รยี นไดเ้ รยี นรผู ้ า่ นการลงมอื ทา
และเกดิ การเรยี นรจู ้ ากประสบการณข์ องตนเอง รวมทง้ั เปิดโอกาสใหผ้ ูเ้ รยี นไดพ้ ฒั นาทกั ษะ
ประเภท Soft skills เชน่ การคดิ เชงิ วพิ ากษ ์ (Critical Thinking) ความเอาใจใสแ่ ละ
เขา้ ใจ (Empathy) และความคดิ สรา้ งสรรค ์ (Creativity) ควบคไู่ ปกบั การสรา้ งองคค์ วามรู ้
ดว้ ยตวั ของผูเ้ รยี นเอง

เรยี บเรยี งโดย อาจารยธ์ ติ ิ ธรี ะเธยี ร
ผเู้ ชยี่ วชาญในการพฒั นาครแู ละนักเทคโนโลยที างการศกึ ษา

StarfishLabz และ Starfish Academy

มูลนิธโิ รงเรยี นสตารฟ์ ิ ชคนั ทรโี ฮม