พัฒนาการปกครองสมัยสุโขทัย

https://www.youtube.com/watch?v
=WMOhwhqXles

1.พฒั นาการดา้ นการเมืองการ
ปกครองของอาณาจกั รสโุ ขทยั

“ในปากประตมู ีกระด่งิ อนั หน่งึ
แขวนไวห้ นั้ ไพรฟ่ า้ หนา้ ปก
กลางบา้ น กลางเมือง มี
ถอ้ ย มีความ เจ็บทอ้ งขอ้ งใจ มนั จกั
กลา่ วเถิงเจา้ ขนุ บไ่ ร้ ไปล่นั กระด่งิ
อนั ทา่ นแขวนไว้ พอ่ ขนุ
รามคาแหงเจา้ เมืองไดย้ นิ เรยี กเมือ
ถาม สวนความแกม่ นั

1.1 ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งพระมหากษัตรยิ ก์ บั ราษฎร

ยคุ เรม่ิ แรกเป็นระบบการปกครองแบบ “พอ่ ปกครองลกู ”
คือ ระบบท่ีพระมหากษัตรยิ ม์ ีความใกลช้ ิดกบั ประชาชน
พระมหากษัตรยิ ม์ ีสถานะเปรยี บเสมือนพอ่ ท่ีตอ้ งดแู ล
ประชาชนอยา่ งใกลช้ ิด โดยพระองคจ์ ะแกไ้ ขปัญหาความ
ทกุ ขร์ อ้ นของราษฎรดว้ ยพระองคเ์ อง

สงั เกตจากคานาหนา้ 3 รชั กาล
แรกจะมีคาวา่ พอ่ ขนุ นาหนา้ ดงั นี้
1. พอ่ ขนุ ศรีอินทราทิตย์
2. พอ่ ขนุ บาลเมือง
3. พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราช

เปล่ยี นคานาหนา้ จากพอ่ ขนุ เป็น
“พระยา” ดงั นี้ 4.พระยาเลอไทย 5.พระ
ยาง่วั นาถมุ

ตอ่ มาในสมยั ของพระมหาธรรมราชาท่ี 1 (ลไิ ท) (รุน่
หลานของพอ่ ขนุ ราม) ไดม้ ีการแสดงฐานะของ
พระมหากษัตรยิ ์ เป็น “ธรรมราชา” คือ
พระมหากษัตรยิ เ์ ป็นผปู้ กครองเมืองตามหลกั ธรรมใน
พระพทุ ธศาสนา คือทศพธิ ราชธรรม หรอื ธรรมสาหรบั
พระราชา 10 ประการ ดงั ปรากฏในหนงั สอื ไตรภมู ิ
พระรว่ ง และเรม่ิ มีการใชร้ าชาศพั ท์ โดยฐานะ
พระมหากษัตรยิ จ์ ะสงู กวา่ การเป็นบดิ า



รูปแบบการปกครองอาณาเขตของอาณาจกั รสโุ ขทยั