Nazım'ın kaleminden dergisi

NÂZIM'IN
KALEMİNDEN

İçindekiler

Nâzım Hikmet Kimdi
r ?.................... 2

Feryad-ı Vatan.................................... 3
Ceviz Ağacı.......................................... 4
Ben İçeri Düştüğümden Beri........... 5
Karıma Mektup................................... 7
Seni Düşünmek................................... 9
Yaşamaya Dair.................................. 10
Seviyorum Seni................................. 12
Memet................................................ 13
Büyük İnsanlık.................................. 14
Kız Çocuğu......................................... 16
Vatan Haini........................................ 18
Memleketim...................................... 20
Hasret................................................. 21
Asya - Afrika Yazarlarına............... 22
Vasiyet............................................... 23
Vera'ya............................................... 24

1

Nâzım Hikmet
Kimdir ?


NÂZIM HİKMET, 15 OCAK 1902 TARİHİNDE SELANİK’TE DÜNYAYA GELDİ. BABASI HİKMET BEY, SELANİK’TEKİ HARİCİYE

NEZARETİ’NDE GÖREV YAPMIŞTIR. NAZIM HİKMET’İN DEDESİ NAZIM PAŞA İSE OSMANLI DEVLETİ’NE BAĞLI ÇEŞİTLİ YERLERDE
VALİLİK YAPMIŞTIR.

1912 YILINDA MEKTEB-İ SULTANİ‘YE KAYDOLDU. DENİZCİLER İÇİN YAZDIĞI BİR ŞİİRİ, BAHRİYE NAZIRI CEMAL PAŞA DİNLEYİNCE
ÇOK ETKİLENDİ VE BAHRİYE MEKTEBİ’NE GİTMESİNİ İSTEDİ. 1915 YILINDA BAHRİYE MEKTEBİ‘NE BAŞLADI VE BURADAN 1918

YILINDA MEZUN OLDU. BAHRİYE MEKTEBİ’Nİ TAMAMLADIKTAN SONRA HAMİDİYE GEMİSİ’NDE GÖREV YAPMAYA BAŞLADI. KISA BİR
SÜRE SONRA İSE ORDUDAN AYRILDI.

MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİNDE ANADOLU’YA GEÇEN NAZIM HİKMET, BİR SÜRE BOLU’DA ÖĞRETMENLİK YAPTI. DAHA SONRA İSE
RUSYA’YA GİDEREK DOĞU EMEKÇİLERİ KOMÜNİST ÜNİVERSİTESİ’NDE SOSYOLOJİ VE EKONOMİ ÜZERİNE EĞİTİM ALDI.

TÜRKİYE’YE DÖNDÜKTEN SONRA “AYDINLIK” DERGİSİNDE YAZMAYA BAŞLADI. BURADAKİ YAZILARINDAN DOLAYI HAKKINDA 15 YIL
HAPİS İSTENDİ. BUNUN ÜZERİNE TEKRARDAN RUSYA’YA GİTMEK ZORUNDA KALDI. 1928 YILINDA ÇIKAN AF KANUNU’NDAN
YARARLANARAK TÜRKİYE’YE DÖNDÜ. FAKAT 1938 YILINDA YİNE YAZILARINDAN ÖTÜRÜ MAHKEMELİK OLDU VE 28 YIL HAPİS
CEZASINA ÇARPTIRILDI. 12 SENE HAPİS YATTIKTAN SONRA ÇIKAN AFTAN YARARLANARAK ÖZGÜRLÜĞÜNE KAVUŞTU.
1950 YILINDA SOVYETLER BİRLİĞİ’NE GİTTİ. ERTESİ YIL TÜRK VATANDAŞLIĞINDAN ÇIKARILDI. TÜRK VATANDAŞLIĞINDAN
ÇIKARILMASI ÜZERİNE POLONYA VATANDAŞLIĞINA GEÇTİ VE BORZECKİ SOYADINI ALDI. NAZIM HİKMET, 3 HAZİRAN 1963
TARİHİNDE HAYATINI KAYBETTİ. 2009 YILINDA YENİDEN TÜRK VATANDAŞLIĞINA ALINDI.

2

Feryad-ı Vatan

SİSLİ BİR SABAHTI HENÜZ
ETRAFI BÜRÜMÜŞTÜ BİR DUMAN
UZAKTAN GELDİ BİR SES AH AMAN AMAN!
SEN BU FERYAD-I VATANI DİNLE İŞİT
DİNLE DE VİCDANINA ÖYLE HÜKMET
VATANIN PARÇALANMIŞ BAĞRI

BEKLİYOR SENDEN ÜMİT

3

Ceviz Ağacı




BAŞIM KÖPÜK KÖPÜK BULUT, İÇİM DIŞIM DENİZ,
BEN BİR CEVİZ AĞACIYIM GÜLHANE PARKI'NDA,
BUDAK BUDAK, ŞERHAM ŞERHAM İHTİYAR BİR CEVİZ.
NE SEN BUNUN FARKINDASIN, NE POLİS FARKINDA.
BEN BİR CEVİZ AĞACIYIM GÜLHANE PARKI'NDA.

YAPRAKLARIM SUDA BALIK GİBİ KIVIL KIVIL.
YAPRAKLARIM İPEK MENDİL GİBİ TİRİL TİRİL,
KOPARIVER, GÖZLERİNİN, GÜLÜM, YAŞINI SİL.
YAPRAKLARIM ELLERİMDİR, TAM YÜZ BİN ELİM VAR.
YÜZ BİN ELLE DOKUNURUM SANA, İSTANBUL'A.
YAPRAKLARIM GÖZLERİMDİR, ŞAŞARAK BAKARIM.
YÜZ BİN GÖZLE SEYREDERİM SENİ, İSTANBUL'U.
YÜZ BİN YÜREK GİBİ ÇARPAR, ÇARPAR YAPRAKLARIM.
BEN BİR CEVİZ AĞACIYIM GÜLHANE PARKI'NDA.
NE SEN BUNUN FARKINDASIN, NE POLİS FARKINDA.

4

Ben İçeri
Düştüğümden

Beri

BEENTRİÇAEFRINİ DDÜAŞOTNÜĞKÜEMR
EDEDNÖNBDEÜRİDGÜÜNNYEAŞ.İN
ONA SORARSANIZ : "LAFI BİLE EDİLMEZ,

MİKROSKOBİK BİR ZAMAN."
BANA SORARSANIZ : "ON SENESİ

ÖMRÜMÜN."
BİR KURŞUN KALEMİM VARDI BEN İÇERİ

DÜŞTÜĞÜM SENE.
BİR HAFTADA YAZA YAZA TÜKENİVERDİ.
ONA SORARSANIZ: "BÜTÜN BİR HAYAT."
BANA SORARSANIZ : "ADAM SEN DE, BİR İKİ

HAFTA."

5

KATİLLİKTEN YATAN OSMAN,
BEN İÇERİ DÜŞTÜĞÜMDEN BERİ,
YEDİ BUÇUĞU DOLDURUP ÇIKTI,
DOLAŞTI DIŞARLARDA BİR VAKİT,
SONRA KAÇAKÇILIKTAN TEKRAR DÜŞTÜ İÇERİ,
ALTI AYI DOLDURUP ÇIKTI TEKRAR,
DÜN MEKTUP GELDİ, EVLENMİŞ,
BİR ÇOCUĞU DOĞACAKMIŞ BAHARDA...

6

Karıma Mektup




Bir tanem!

Son mektubunda:
"Başım sızlıyor
yüreğim sersem!"
diyorsun.
"Seni asarlarsa
seni kaybedersem,"
diyorsun,
"yaşayamam!"


Yaşarsın, karıcığım,
kara bir duman gibi dağılır hatıram rüzgarda;
yaşarsın, kalbimin kızıl saçlı bacısı,
en fazla bir yıl sürer
yirminci asırlarda
ölüm acısı.

7

Ölüm
bir ipte sallanan bir ölü.

Bu ölüme bir türlü
razı olmuyor gönlüm.

Fakat
emin ol ki, sevgili,
zavallı bir çingenenin
kıllı, siyah bir örümceğe benzeyen eli

geçirecekse eğer
ipi boğazıma,

mavi gözlerimde korkuyu görmek için
boşuna bakacaklar

Nazım'a!

8

Seni
Düşünmek



SENİ DÜŞÜNMEK GÜZEL ŞEY,

ÜMİTLİ ŞEY,
DÜNYANIN EN GÜZEL SESİNDEN
EN GÜZEL ŞARKIYI DİNLEMEK GİBİ BİRŞEY...
FAKAT ARTIK ÜMİT YETMİYOR BANA,
BEN ARTIK ŞARKI DİNLEMEK DEĞİL,
ŞARKI SÖYLEMEK İSTİYORUM...

9

Yaşamaya
Dair

“YAŞAMAK ŞAK
AYA GELMEZ,

BÜYÜK BİR CİDDİYETLE YAŞAYACAKSIN
BİR SİNCAP GİBİ MESELA,

YANİ, YAŞAMANIN DIŞINDA VE ÖTESİNDE HİÇBİR
ŞEY BEKLEMEDEN,
YANİ BÜTÜN İŞİN GÜCÜN YAŞAMAK
OLACAK.

YAŞAMAYI CİDDİYE ALACAKSIN,
YANİ O DERECEDE, ÖYLESİNE Kİ,






10

MESELA, KOLLARIN BAĞLI ARKADAN, SIRTIN
DUVARDA,

YAHUT KOCAMAN GÖZLÜKLERİN,
BEYAZ GÖMLEĞİNLE BİR

LABORATUVARDA
İNSANLAR İÇİN

ÖLEBİLECEKSİN,
HEM DE YÜZÜNÜ BİLE GÖRMEDİĞİN

İNSANLAR İÇİN,
HEM DE HİÇ KİMSE SENİ BUNA
ZORLAMAMIŞKEN,
HEM DE EN GÜZEL EN GERÇEK ŞEYİN

YAŞAMAK OLDUĞUNU
BİLDİĞİN HALDE.”

11

Seviyorum
Seni

SEVİYOR
UM SENİ
EKMEĞİ TUZA BANIP YER GİBİ
GECELEYİN ATEŞLER İÇİNDE UYANARAK
AĞZIMI DAYAYIP MUSLUĞA SU İÇER GİBİ

AĞIR POSTA PAKETİNİ
NEYİN NESİ BELİRSİZ
TELAŞLI, SEVİNÇLİ, KUŞKULU AÇAR GİBİ

SEVİYORUM SENİ
DENİZİ İLK DEFA UÇAKLA GEÇER GİBİ
İSTANBUL'DA YUMUŞACIK KARARIRKEN

ORTALIK
İÇİMDE KIMILDAYAN BİRŞEYLER GİBİ

SEVİYORUM SENİ
12 YAŞIYORUZ ÇOK ŞÜKÜR DER GİBİ.

Memet

“KARŞI YALI MEMLEKET,
SESLENİYORUM VARNA’DAN,

İŞİTİYOR MUSUN?



MEMET! MEMET!



KARADENİZ AKIYOR DURMADAN,
DELİ HASRET, DELİ HASRET,

OĞLUM, SANA SESLENİYORUM,
İŞİTİYOR MUSUN?


MEMET! MEMET!”

13

Büyük
İnsanlık





BÜYÜK İNSANLIK GEMİDE GÜVERTE YOLCUSU
TİRENDE ÜÇÜNCÜ MEVKİ

ŞOSEDE YAYAN
BÜYÜK İNSANLIK.


BÜYÜK İNSANLIK SEKİZİNDE İŞE GİDER
YİRMİSİNDE EVLENİR
KIRKINDA ÖLÜR
BÜYÜK İNSANLIK.

14

EKMEK BÜYÜK İNSANLIKTAN BAŞKA HERKESE
YETER
PİRİNÇ DE ÖYLE
ŞEKER DE ÖYLE
KUMAŞ DA ÖYLE
KİTAP DA ÖYLE

BÜYÜK İNSANLIKTAN BAŞKA HERKESE
YETER.

BÜYÜK İNSANLIĞIN TOPRAĞINDA GÖLGE YOK
SOKAĞINDA FENER
PENCERESİNDE CAM

AMA UMUDU VAR BÜYÜK İNSANLIĞIN
UMUTSUZ YAŞANMIYOR.

15

Kız Çocuğu

Kapıları çalan benim
kapıları birer birer.
Gözünüze görünemem
göze görünmez ölüler.



Hiroşima’da öleli
oluyor bir on yıl kadar.
Yedi yaşında bir kızım,
büyümez ölü çocuklar.



Saçlarım tutuştu önce,
gözlerim yandı kavruldu.
Bir avuç kül oluverdim,
külüm havaya savruldu.



16

Benim sizden kendim için
hiçbir şey istediğim yok.

Şeker bile yiyemez ki
kaat gibi yanan çocuk.



Çalıyorum kapınızı,
teyze, amca, bir imza ver.
Çocuklar öldürülmesin
şeker de yiyebilsinler.

17

Vatan Haini

"Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ.
Amerikan emperyalizminin yarı sömürgesiyiz dedi

Hikmet.
Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ."
Bir Ankara gazetesinde çıktı bunlar, üç sütun üstüne,

kapkara haykıran puntolarla,
bir Ankara gazetesinde, fotoğrafı yanında Amiral

Vilyamson'un
66 santimetre karede gülüyor, ağzı kulaklarında,

Amerikan amirali
Amerika, bütçemize 120 milyon lira hibe etti, 120 milyon

lira.
"Amerikan emperyalizminin yarı sömürgesiyiz dedi

Hikmet.
Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ."

18

Evet, vatan hainiyim, siz vatanperverseniz, siz
yurtseverseniz,

ben yurt hainiyim, ben vatan hainiyim.
Vatan çiftliklerinizse,

kasalarınızın ve çek defterlerinizin içindekilerse vatan,
vatan, şose boylarında gebermekse açlıktan,

vatan, soğukta it gibi titremek ve sıtmadan kıvranmaksa
yazın,

fabrikalarınızda al kanımızı içmekse vatan,
vatan tırnaklarıysa ağalarınızın,

vatan, mızraklı ilmühalse, vatan, polis copuysa,
ödeneklerinizse, maaşlarınızsa vatan,

vatan, Amerikan üsleri, Amerikan bombası,
Amerikan donanması, topuysa,

vatan, kurtulmamaksa kokmuş karanlığımızdan,
ben vatan hainiyim.

Yazın üç sütun üstüne kapkara haykıran puntolarla:
Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ.

19

Memleketim

Memleketim, memleketim
Ne kasketim kaldı senin ora işi
Ne yollarını taşımış ayakkabım
Son mintanım da sırtımda paralandı

çoktan
Şile bezindendi
Sen şimdi yalnız saçımın akında
İnfarktında yüreğimin
Alnımın çizgilerindesin memleketim
Memleketim, memleketim...

20

Hasret

Denize dönm
ek istiyorum!

Mavi aynasında suların:
boy verip görünmek istiyorum!

Denize dönmek istiyorum!

Gemiler gider aydın ufuklara gemiler gider!
Gergin beyaz yelkenleri doldurmaz keder.
Elbet ömrüm gemilerde bir gün olsun nöbete

yeter.
Ve madem ki bir gün ölüm mukadder;

Ben sularda batan bir ışık gibi
sularda sönmek istiyorum!
Denize dönmek istiyorum!
Denize dönmek istiyorum!

21

Asya - Afrika
Yazarlarına

Kardeşle
rim
bakmayın sarı saçlı olduğuma

ben Asyalıyım
bakmayın mavi gözlü olduğuma

ben Afrikalıyım
ağaçlar kendi dibine gölge vermez benim

orda
sizin ordakiler gibi tıpkı
benim orda arslanın ağzındadır ekmek
ejderler yatar başında çeşmelerin
ve ölünür benim orda ellisine
basılmadan
sizin ordaki gibi tıpkı...

22

Vasiyet

Yoldaşlar, nasip olmazsa görmek o günü,
Ölürsem kurtuluştan önce yani,
Alıp götürün

Anadolu’da bir köy mezarlığına gömün beni.



Hasan beyin vurdurduğu
Irgat Osman yatsın bir yanımda
Ve çavdarın dibinde toprağa çocuklayıp
Kırkı çıkmadan ölen şehit Ayşe öbür yanımda.

23

Vera'ya




Gelsene dedi bana
Kalsana dedi bana
Gülsene dedi bana
Ölsene dedi bana



Geldim
Kaldım
Güldüm
Öldüm

24

Hazırlayan:
Oğuz Yıldız

823