BAB 1 - LANGKAH KESELAMATAN DI DALAM MAKMAL

BAB 1
LANGKAH
KESELAMATAN DI
DALAM MAKMAL

MARIAH SANAJI - SMKA TUN JUHAR SANDAKAN

1. 1
PERALATAN
PERLINDUNGAN DIRI



Langkah-langkah keselamatan dalam
makmal

Peraturan-peraturan Keselamatan di Makmal Sains
1. Dilarang masuk ke dalam makmal tanpa kebenaran

guru.
2. Dilarang berlari atau bermain di dalam makmal.
3. Dilarang makan atau minum di dalam makmal.
4. Dilarang merasa atau menghidu bahan kimia yang

ada di dalam makmal.
5. Dilarang menyentuh bahan kimia dengan tangan.
6. Dilarang menuang semula baki bahan kimia

daripada eksperimen ke dalam botol asalnya.

1.1 PERALATAN PERLINDUNGAN DIRI
PERALATAN PERLINDUNGAN DIRI DAN FUNGSINYA

GOGAL
Melindungi mata daripada terkena bahan kimia
bahaya

TOPENG MUKA
Melindungi hidung dan mulut daripada bahan
kimia yang sengit dan mudah meruap serta debu

SARUNG TANGAN
Sarung tangan diperbuat daripada getah
melindungi daripada bahan kimia berbahaya

BAJU MAKMAL
Senang dibuka sekiranya berlaku kecemasan
Melindungi kerosakan pada pakaian

KASUT BERTUTUP / KASUT KESELAMATAN
Melindungi kaki daripada tumpahan kimia dan
serpihan kaca

PERALATAN PERLINDUNGAN DIRI DI DALAM MAKMAL
KABINET ALIRAN LAMINAR

Mengelakkan kontaminasi semasa aktiviti berkaitan
mikrobiologi dijalankan

PERALATAN PERLINDUNGAN DIRI DI DALAM MAKMAL
KEBUK WASAP

Menjalankan eksperimen yang menggunakan bahan yang
mudah meruap, mudah terbakar, beracun, mengakis dan

berbau

PERALATAN PERLINDUNGAN DIRI DI DALAM MAKMAL

PENYIRAM KECEMASAN
Untuk membersihkan dan membilas
bahagian badan atau pakaian yang
terkena bahan kimia dengan segera

PEMBILAS MATA
Untuk membilas dan mencuci mata
yang terkena bahan kimia dengan
segera

1. 2
PEMBUANGAN BAHAN SISA

1.2 PEMBUANGAN BAHAN SISA
BAHAN YANG BOLEH DIBUANG KE DALAM SINGKI

1. Cecair / larutan
berkepekatan rendah
dan tidak berbahaya

2. Bahan neutral
3. Asid lemah
4. Alkali lemah

BAHAN YANG TIDAK BOLEH DIBUANG KE DALAM SINGKI

1. Sisa pepejal
2. Bahan nilai pH kurang daripada 5 dan lebih

daripada 9.
3. Sebatian pelarut organik
4. Bahan kimia (asid, gris, minyak, cat minyak,

hidrogen peroksida)
5. Bahan toksik
6. Logam berat
7. Bahan sisa organik (mikrob dan bangkai

haiwan)
8. Bahan buangan radioaktif
9. Bahan meruap
10. Bahan reaktif
Semua bahan ini boleh menyebabkan
pencemaran alam dan berbahaya kepada
hidupan

MENGURUS BAHAN SISA BIOLOGI

PROSEDUR OPERASI STANDARD (POS) UNTUK PELUPUSAN
BAHAN SISA BIOLOGI

CARTA ALIR POS PELUPUSAN BAHAN SISA BIOLOGI

PENGASINGAN Kategori A – disimpan sementara di tempat
SISA DI
selamat
PUNCANYA Kategori B – dimasukkan dalam beg autoklaf
DENGAN BETUL
kalis bocor dan diautoklaf -(suhu 121oc ,

tekanan 15 psi, 20 minit)
Kategori C – Dibungkus dengan cermat dan disimpan

sementara dalam penyejuk beku

SISA 1. Sisa dibungkus, dilabelkan dan
DINYAHKONTAMINASI dimasukkan ke dalam tong biobahaya.
DIMASUKKAN KE DALAM
2. Tong biobahaya disimpan sementara
BEG BIOBAHAYA dalam keadaan selamat, terkawal dan
disejukkan sebelum pelupusan
berpusat dijalankan

JENIS KEMALANGAN DI DALAM MAKMAL

1. Terkena serpihan kaca
2. Terkena asid atau alkali
3. Kebakaran kecil
4. Terkena serpihan hasil daripada tindakbalas

logam reaktif
5. Termometer pecah
6. Kebocoran gas
7. Renjatan elektrik

LANGKAH MENGURUS KEMALANGAN DI DALAM MAKMAL SEMASA
EKSPERIMEN BERLAKU BAHAN KIMIA YANG TUMPAH DI ATAS MEJA

LANGKAH MENGURUS KEMALANGAN DI DALAM MAKMAL SEMASA
EKSPERIMEN BERLAKU TERMOMETER JATUH DAN PECAH
MENGAKIBATKAN TUMPAHAN MERKURI

MERKURI BOLEH MENYERANG SISTEM SARAF, SALURAN
PENCERNAAN, SISTEM PEMBIAKAN DAN GINJAL

1. 3
PEMADAM KEBAKARAN

JENIS ALAT PEMADAM KEBAKARAN

AIR BUIH KARBON DIOKSIDA SERBUK KERING

Kebakaran Bahan pepejal Melibatkan Memadamkan
melibatkan seperti kayu, peralatan semua jenis
bahan pepejal kertas, jenis elektrik, gas kebakaran
seperti kain, cecair, gas, dan wap
kertas dan kayu minyak cat dan

gas asli

JENIS KEBAKARAN DAN JENIS ALAT PEMADAM
KEBAKARAN YANG SESUAI DIGUNAKAN

PEMADAM API ABC

• Boleh digunakan untuk semua jenis kebakaran
kecuali logam dan gas

• Tidak berbahaya
• Tidak mencemarkan tanah
• Mudah diselenggara sekurang-kurangnya

sekali setahun
• Kelembapan yang dihasilkan adalah

lebih lama

SELIMUT KEBAKARAN

• Diperbuat daripada dua lapisan
gentian kaca

• Memadam api kecil atau sederhana
yang susah dipadam oleh air

• Tidak mencemarkan tanah
• Memadamkan api pada badan

mangsa dengan menyelimuti badan
mangsa

SENARAI SEMAK RINGKAS PANDUAN KESELAMATAN KEBAKARAN

1. Memasang alat pengesan asap
2. Pelan kecemasan dan laluan kecemasan setiap bilik.
3. Gunakan mentol sepadan dengan watt lampu.
4. Perkakasan elektrik yang menghasilkan haba diletak 1

meter dari tirai atau bahan yang mudah terbakar.
5. Elakkan mengecas peralatan elektronik di atas katil atau

tanpa pengawasan.
6. Periksa pendawaian elektrik dari masa ke masa.
7. Elakkan membuat penyambungan atau membebankan

litar elektrik.
8. Letakkan mancis dan pemetik api di tempat tinggi agar

tidak mudah dicapai kanak-kanak.
9. Bekas mengandungi cecair mudah terbakar disimpan

jauh.
10. Meletakkan satu unit alat pemadam kebakaran jenis

serbuk kering atau ABC di rumah.

BAHAGIAN PADA ALAT PEMADAM API

Penunjuk
tekanan

KAEDAH PENGGUNAAN ALAT PEMADAM
KEBAKARAN

1. Tanggalkan pin keselamatan
2. Pastikan alat pemadam kebakaran ditegakkan

KAEDAH PENGGUNAAN PEMADAM KEBAKARAN

1. Halakan muncung alat pemadam kebakaran
ke pangkal api.

2. Pastikan berada pada jarak 2.0 – 2.5 meter
dari api.

KAEDAH PENGGUNAAN PEMADAM KEBAKARAN

Tekan pemicit atas alat pemadam

KAEDAH PENGGUNAAN PEMADAM KEBAKARAN

Ratakan semburan ke seluruh sumber api
dengan menggerakkan muncungnya dari sisi
ke sisi



MENJALANKAN AUDIT ALAT PEMADAM
KEBAKARAN DI SEKOLAH

Bagaimanakah anda boleh menjalankan
audit alat pemadam kebakaran di sekolah ?