หลักการเขียนเรียงความ

เ รี ย บ เ รี ย ง โ ด ย น า ง ส า ว ภ า วิ ณี ป ร ะ เ ส ริ ฐ ส า ร ร หั ส นั ก ศึ ก ษ า 6 4 0 4 0 1 0 1 1 0 6 หลัลั ลั ก ลั กการเขีขี ขี ย ขี ยน เรีรีย รี ย รี งความ

คำ นำ E--BOOK เล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของ รายวิชาภาษาไทย จัดทำ ขึ้นเพื่อส่ง เสริมการอ่าน และศึกษาในเรื่องของ หลักการเขียนเรียงความ โดยเน้น หลักการเขียนเรียงความที่ถูกต้อง ทั้งนี้ทางผู้จัดทำ หวังเป็นอย่างยิ่ง ว่า หนังสือเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อ ผู้อ่านที่ต้องการศึกษาเรื่องหลักการ เขียนเรียงความ และสามารถนำ ไป ใช้ได้อย่างถูกต้อง ก ผู้จัดทำ นางสาวภาวิณี วิ ณีประเสริฐ ริ สาร

สารบัญ ข เรื่อง หน้า ความหมายของเรียงความ องค์ประกอบของเรียงความ ส่วนที่เป็นคำนำ ส่วนที่เป็นเนื้อเรื่อง ส่วนที่เป็นสรุป ขั้นต ขั้ อนการเขียนเรียงความ ลักษณะของเรียงความที่ดี แบบทดสอบหลังเรียน เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน แบบฝึกทักษะ บรรณานุกรม 1 2 3 4 5 6 7 8-9 10 11 12

ความหมาย ของเรีย รี งความ เ รี ย ง ค ว า ม เ ป็น ง า น เ ขี ย น ร้ อ ย แ ก้ ว ช นิ ด ห นึ่ ง ที่ ผู้ เ ขี ย น มุ่ ง ถ่ า ย ท อ ด เ รื่ อ ง ร า ว ค ว า ม รู้ ค ว า ม คิ ด แ ล ะ ทั ศ น ค ติ ใ น เ รื่ อ ง ใ ด เ รื่ อ ง ห นึ่ ง ด้ ว ย ถ้ อ ย คำ สำ น ว น ที่ เ รี ย บ เ รี ย ง อ ย่ า ง มี ลำ ดั บ ขั้ น แ ล ะ ส ล ะ ส ล ว ย 1

องค์ประกอบ ของเรียงความ คำ นำ เนื้อ เ รื่ อ ง ส รุ ป มี 3 ส่ วน คือ 1 . 2 . 3 . 2

ส่วนที่เป็นคำ นำ เนื้อความส่วนที่เป็นคำ นำ เป็นการเปิด เรื่อง อาจเป็นการอธิบายความหมายของชื่อ เรื่อง กล่าวถึงความสำ คัญและขอบเขตของ เรื่องที่จะเขียน หรือข้อความที่ก่อให้เกิดความ สนใจต้องการอ่านเนื้อเรื่องให้มากที่สุด เป็น ส่วนแรกของเรียงความ ทำ หน้าที่เปิดประเด็น ดึงดูดความสนใจ พิถีพิถัน คำ นึงถึงเรื่องที่ ตนจะเขียน เน้น ศิลปะในการใช้ภาษา การเขียนคำ นำ ควรยึดแนวทางต่อไปนี้ ● ไม่ยืดยาด เยิ่นเย้อ ● ไม่ควรกล่าวถึงสิ่งที่ไม่เกี่ยวกับเนื้อเรื่อง ● ไม่ควรซ้ำ กับส่วนสรุปหรือความลงท้าย ● อาจหาคำ คม สำ นวน สุภาษิต หรือบทกวีที่ ไพเราะและเกี่ยวกับเนื้อเรื่องมาเป็นคำ นำ ก็ได้ 3

ส่วนที่เป็นเนื้อเรื่อง เป็นส่วนสำ คัญและยาวที่สุดของเรียงความ ประกอบด้วย ความรู้ความคิด และข้อมูลที่ผู้เขียนค้นคว้า และเรียบเรียงอย่าง เป็นระบบ ระเบียบ การเขียนเนื้อเรื่องเป็นการขยายความใน ประเด็นต่าง ๆ ตามโครงเรื่องที่วางไว้ ล่วงหน้าแล้ว ในการเขียนอาจมีการยกตัวอย่าง การอธิบาย การ พรรณนา หรือยกโวหารต่าง ๆ มาประกอบด้วย โดยอาจจะมี ย่อหน้าหลายย่อหน้าก็ได้ การเขียนเนื้อเรื่องควรยึดแนวทางต่อไปนี้ ● ความถูกต้อง แจ่มแจ้งสมบูรณ์ผู้อ่านสามารถเข้าใจ เจตนารมณ์ของผู้เขียนได้เป็นอย่างดี ซึ่งเรียกว่ามีสารัตถภาพ ● ใจความสำ คัญแต่ละย่อหน้า จะต้องมีเพียงใจความเดียว ไม่ ออกนอกเรื่อง สับสน วกวน ซึ่งเรียกว่ามีเอกภาพ ● เนื้อหาในแต่ละย่อหน้าจะต้องมีความสัมพันธ์เกี่ยวเนื่องกัน โดยตลอด ย่อหน้าที่มาหลังจะต้องเกี่ยวเนื่อง สัมพันธ์กับย่อหน้าที่มาก่อน ซึ่งเรียกว่ามีสัมพันธภาพ 4

ส่วนที่เป็นสรุป สรุป เป็นส่วนสุดท้าย หรือย่อหน้าสุดท้ายในเรียงความแต่ละ เรื่อง ผู้เขียนจะทิ้งท้ายให้ผู้อ่านเกิดความประทับใจ สอดคล้องกับเรื่องที่เขียน กระชับรัดกุม ซึ่งการเขียนสรุปมี หลายวิธี เช่น ฝากข้อคิด และความประทับใจให้ผู้อ่านย้ำ ความคิดสำ คัญของเรื่อง ชักชวนให้ปฏิบัติตาม ให้กำ ลังใจแก่ผู้ อ่าน ตั้งคำ ถามที่ชวนให้ผผู้อ่านคิดหาคำ ตอบ และยก คำ พูด คำ คม สุภาษิต หรือบทกวีที่น่าประทับใจ เป็นต้น การเขียน สรุปควรยึดแนวทางต่อไปนี้ ● เขียนสั้น ๆ ไม่เยิ่นเย้อ (ความยาวควรจะเท่า ๆ กับคำ นำ ) ● อาจสรุปโดยการอ้อนวอน เชิญชวนหรือแสดงความคิดเห็น ● ควรหลีกเลี่ยงคำ ขออภัย หรือคำ ออกตัวว่าผู้เขียนไม่มีความรู้ ● ไม่ควรเสนอประเด็นใหม่เข้ามาอีก 5

ขั้นตอนการเขียน เรียงความ ✯กา ร เลือกเ รื่อง หากจ ะต้อง เป็นผู้เลือกเ รื่อง เอง แล้ว คว ร เลือกตามคว ามชอบ หรือคว าม ถนัดของตนเอง ✯กา รค้นคว้ าหาข้อมูล อา จทำ ได้โดยกา รค้นคว้ า จ ากหนังสือ นิตยสา ร ว า รสา ร อินเทอร์ เน็ต หรือสื่ออื่น ✯ว า ง โคร ง เ รื่อง เมื่อได้หัวข้อเ รื่อง แล้ว ต้อง ว า ง โคร ง เ รื่อง โดยคำ นึงถึงกา ร จัดกา ร จัด ลำ ดับหัวข้อเ รื่องที่จ ะเขียนให้สัมพันธ์ ต่อเนื่องกัน เช่น 1. จัดลำ ดับหัวข้อตามเ วลาที่เกิด 2. จัดลำ ดับหัวข้อจ ากหน่วยเล็กไปสู่หน่วยใหญ่ 3. จัดลำ ดับตามคว ามนิยม โคร ง เ รื่องของ ง านเขียนคว ร จัดหมวดหมู่ของ แนวคิดสำ คัญเพื่อเป็น แนวทา ง ในกา ร เขียน โคร ง เ รื่อง เปรียบเสมือนแปลนบ้าน ผู้สร้ า งบ้านจ ะ ต้อง ใช้แปลนบ้านเป็นแนวทา ง ในกา รสร้ า งบ้าน กา ร เขียนโคร ง เ รื่อง จึ งมี คว ามสำ คัญทำ ให้ผู้เขียนเ รียงคว ามเขียนได้ตร งตามจุดปร ะสงค์ที่ตั้ง ไ ว้ถ้า ไม่เขียนโคร ง เ รื่องหรือไม่ว า ง โคร ง เ รื่อง เ รียงคว ามอา จ จ ะออกมา ไม่ตร ง ตามที่ผู้เขียนต้องกา ร ✯กา ร เ รียบเ รียง ตามรูปแบบของ เ รียงคว าม ตามองค์ปร ะกอบ คำ นำ เนื้อเ รื่อง และสรุป (บา งคนอา จ เขียนคำ นำ หลังสุดก็ได้เพื่อหลีกเลี่ยง เนื้อหาที่ซ้ำ ซ้อน) 6

ลักษณะของ เรีย รี งความที่ดี ลักษณะ ของ เ รียงคว ามที่ดีนอกจ ากต้องมีองค์ ปร ะกอบครบทั้ง ๓ ส่วน คือ คำ นำ เนื้อเ รื่อง และ สรุป แล้วยังต้องมีลักษณะดังนี้อีกด้วย ✯เอกภาพ คือ ในแต่ละย่อหน้า คว ามคิดสำ คัญต้องมีเนื้อหา ไป ในทิศทา ง เดียวกันกับหัว ข้อเ รื่อง ✯สัมพันธภาพ คือ ต้องมีเนื้อหา เกี่ยว เนื่องสัมพันธ์กันตลอดทั้ง เ รื่อง โดยจ ะต้องมีกา ร ว า ง โคร ง เ รื่องที่ดี จัดลำ ดับ ย่อหน้าอย่า ง มีร ะบบร ะเบียบ เ รียบเ รียงด้วยคำ เ ชื่อมที่เหมา ะสม ✯สา รัตถภาพ คือ มีเนื้อหาสา ร ะที่สมบูรณ์ตลอดทั้ง เ รื่อง โดยใน แต่ละย่อหน้า ปร ะโยคสำ คัญต้อง ชัดเ จน ปร ะโยค ขยายมี น้ำ หนักเ ชื่อถือได้ถูกต้องตามข้อเท็จ จ ริ ง เพื่อช่ วย เน้นย้ำ ให้ปร ะโยคใ จคว ามสำ คัญมีคว ามสมบูรณ์ยิ่ง ขึ้น 7

แบบทดสอบ หลังเรียน คำ ชี้แจงให้นักเรียนเลือกคำ ตอบที่ ถูกต้องที่สุดเพียง 1 ข้อ 1 . เ รี ย ง ค ว า ม มี อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ กี่ ส่ ว น ก . 2 ส่ ว น ข . 3 ส่ ว น ค . 4 ส่ ว น ง . 5 ส่ ว น 2 . ค่ า นั บ เ ป็ น ส่ ว น ใ ด ข อ ง ก า ร เ ขี ย น เ รี ย ง ค ว า ม ก . ส่ ว น ที่ 1 ข . ส่ ว น ที่ 2 ค . ส่ ว น ที่ 3 ง . ส่ ว น ที่ 4 3 . ส่ ว น ใ ด ข อ ง เ รี ย ง ค ว า ม ค ว า ม ดั ง ที่ สุ ด ก . คํ า นํ า ข . เ นื้ อ เ รื่ อ ง ค . ส รุ ป ง . ถู ก ทุ ก ข้ อ 4 . ข้ อ ใ ด ไ ม่ ใ ช่ ขั้ น ต อ น ก า ร เ ขี ย น เ รี ย ง ค ว า ม ก . ก า ร เ ลื อ ก เ รื่ อ ง ข . ก า ร ค้ น ห า ข้ อ มู ล ค . ก า ร ว า ง โ ค ร ง เ รื่ อ ง ง . ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ เ นื้ อ ห า 8

5 . ข้ อ ใ ด ไ ม่ ใ ช่ ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง เ รี ย ง ค ว า ม ที่ ดี ก . มี เ อ ก ภ า พ ข . มี สั ม พั น ธ ภ า พ ค . มี ค ว า ม ก ล ม ก ลื น ง มี ส า รั ต ถ ภ า พ 6 . ข้ อ ใ ด ไ ม่ ใ ช่ ก า ร เ ขี ย น เ รี ย ง ค ว า ม ที่ มี เ อ ก ภ า พ ก . มี เ นื้ อ ห า ไ ป ใ น ทิ ศ ท า ง เ ดี ย ว กั น ข . ต้ อ ง มี เ นื้ อ ห า ที่ เ กี่ ย ว เ นื่ อ ง สั ม พั น ธ์ กั น ก . ต้ อ ง มี เ นื้ อ ห า ส า ร ะ ที่ ส ม บู ร ณ์ ต ล อ ด ทั้ ง เ รื่ อ ง ง . ต้ อ ง มี เ นื้ อ ห า บ ร ร ย า ย ต ล อ ด ทั้ ง เ รื่ อ ง 7 . ขั้ น ต อ น ก า ร เ ขี ย น เ รี ย ง ค ว า ม ข้ อ ใ ด ที่ มี ก า ร เ ขี ย น คำ น้ า เ นื้ อ เ รื่ อ ง ส รุ ป ก . ก า ร เ ลื อ ก เ รี ย ง ข . ก า ร ค้ น ค ว้ า ข้ อ มู ล ค . ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ เ นื้ อ ห า ง . ก า ร เ รี ย บ เ รี ย ง 8 . อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ ข อ ง เ รี ย ง ค ว า ม ส่ ว น ใ ด ที่ มี ก า ร ย ก คำ พู ด สุ ภ า ษิ ต ห รื อ บ ท ก วี ที่ น่ า ป ร ะ ทั บ ใ จ ก . คํ า นํ า ข . เ นื้ อ เ รื อ ง ค . ส รุ ป ง . ข้ อ ก . แ ล ะ ข . ถู ก 9 . ข้ อ ใ ต ไ ม่ ใ ช่ สำ น ว น ภ า ษ า ที่ ใ ช้ ใ น ก า ร เ ขี ย น เ รี ย ง ค ว า ม ก . ใ ช้ ภ า ษ า ที่ เ ป็ น ท า ง ก า ร ข . ไ ม่ ค ว ร ใ ช้ ภ า ษ า พู ด ค . ไ ม่ ค ว ร ใ ช้ ภ า ษ า แ ส ด ง ง . ค ว ร ห ลี ก เ ลี่ ย ง ก า ร ใ ช้ คำ ศั พ ท์ ที่ ย า ก 1 0 . ข้ อ ใ ด ไ ม่ ใ ช่ สำ น ว น ที่ ใ ช้ ใ น ก า ร เ ขี ย น เ รี ย ง ค ว า ม ก . แ บ บ บ ร ร ย า ย โ ว ห า ร ข . อุ ป ลั ก ษ ณ์ โ ว ห า ร ค . แ บ บ พ ร ร ณ น า โ ว ห า ร ง . แ บ บ อุ ป ม า โ ว ห า ร 9

เฉลยแบบ ทดสอบหลัง เรียน ข. ก. ข. ง. ค. ก. ง. ค. ก. ข. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 10

แบบฝึกทักษะ บ้านฉันน่าเที่ยว ของดีบ้านฉัน โรงเรียนในฝัน ธรรมชาติคือชีวิต มหันตภัยยาเสพติด รักการอ่านสานสู่ฝัน คำ ชี้แจง ให้นักเรียนเขียนเรียงความ 1 เรื่อง ตาม หัวข้อที่กำ หนดให้ต่อไปนี้ โดยความยา วไม่ต่ำ กว่า 1 หน้ากระดาษA4 โดยเลือกหัวข้อที่ นักเรียนชอบหรือสนใจ 1. 2. 3. 4. 5. 6. เรีย รี งความเรื่อ รื่ ง....................................................................................... ✯................................................................................................................................ .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ✯✯........................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ✯✯✯....................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 11

บรรณานุกรม การเขียนเรีย รี งความ. (ม.ป.ป.) การเขียนเรีย รี งความ. สืบค้นเมื่อ 18 มกราคม 2566, จาก https://docs.google.com อชิตพล มั่นเจริญ ริ . (ม.ป.ป.) การเขียนเรีย รี งความชั้น ชั้ ประถม ศึกษาปีที่6. สืบค้นเมื่อ 18 มกราคม 2566, จาก https://pubhtml5.com 12

ประวัติผู้จัดทำ นางสาวภาวิณี วิ ณีประเสริฐ ริ สาร รหัสนักศึกษา 64040101106 นักศึกษาชั้น ชั้ ปีที่ ปี ที่ 2 สาขาวิช วิ าภาษาไทย คณะครุศาสตร์ มหาวิท วิ ยาลัยราชภัฏอุดรธานี