หนังสือออนไลน์

เอกสารประกอบการสอนวิชา หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2562 ประเภทวิชาอุตสาหกรรม สาขาวิชาช่างยนต์ รหัสวิชา 20101-1001 วิชา เครื่องปรับอากาศรถยนต์ โดย นายสุริยา เชื้อวังค า แผนกวิชาช่างยนต์ วิทยาลัยการอาชีพดอนตาล ส านักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

ค าน า เอกสารประกอบการสอนวิชา งานปรับอากาศรถยนต์รหัสวิชา (20101-2105) จัดท าขึ้นเพื่อใช้เป็น แนวทาง ในศึกษาค้นคว้า ในรายวิชางานปรับอากาศรถยนต์ตามหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2562 ของส านักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา เนื้อหาในเอกสารเล่มนี้ ประกอบไปด้วย เรื่องหลักการท างานของระบบปรับอากาศรถยนต์และการบรรจุ สารท าความเย็นในระบบปรับอากาศรถยนต์ หวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะเป็นประโยชน์กับผู้เรียนและส าหรับผู้ที่สนใจ หากผู้ใช้พบข้อบกพร่องหรือมี ข้อเสนอแนะประการใดผู้เรียบเรียงขอน้อมรับไว้ด้วยความขอบคุณยิ่ง นายสุริยา เชื้อวังค า รายละเอียดรายวิชา

หลักสูตร ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2562 ประเภทวิชา อุตสาหกรรม กลุ่มวิชา ช่างยนต์ รหัสวิชา 20101 –2105 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ ทฤษฏี1 ชั่วโมง/สัปดาห์ ปฏิบัติ3 ชั่วโม/สัปดาห์ จ านวน 2 หน่วยกิต จุดประสงค์รายวิชา 1. เข้าใจเกี่ยวกับโครงสร้างและหลักการท างานของระบบเครื่องปรับอากาศรถยน์ 2. สามารถถอด ประกอบและตรวจสภาพชิ้นส่วนของระบบเครื่องปรับอากาศรถยนต์ 3. สามารถติดตั้งอุปกรณ์ แก้ไขข้อขัดข้องและบ ารุงรักษาระบบปรับอากาศรถยนต์ 4. มีกิจนิสัยที่ดีในการท างานรับผิดชอบ ประณีตรอบคอบ ตรงต่อเวลา สะอาด ปลอดภัยและรักษา สภาพแวดล้อม สมรรถนะรายวิชา 1. แสดงความรู้เกี่ยวกับโครงสร้างและหลักการท างานของระบบปรับอากาศรถยนต์ 2. ถอด ประกอบและตรวจสอบสภาพชิ้นส่วนของระบบปรับอากาศรถยนต์ 3. ติดตั้งอุปกรณ์และส่วนประกอบของระบบปรับอากาศรถยนต์ 4. บริการและบ ารุงรักษาระบบปรับอากาศรถยนต์ ค าอธิบายรายวิชา ศึกษาและปฏิบัติเกี่ยวกับโครงสร้าง หลักการท างานการถอด ประกอบ ตรวจสภาพ การติดตั้ง การเติม น้ ามันหล่อลื่น การตรวจสอบรอยรั่ว การท าสุญญากาศ การบรรจุสารท าความเย็น การฟื้นฟูสารท าความเย็น ระบบไฟฟูาควบคุมการท างานเครื่องปรับอากาศรถยนต์ การแก้ไขข้อขัดข้องและบ ารุงรักษาเครื่องปรับอากาศ รถยนต์ การประมาณราคาค่าบริการ

1. การบรรจุสารท าความเย็น หมายถึงอะไร ก. บรรจุในระบบว่างเปล่า ข. บรรจุในระบบที่ซ่อมเสร็จแล้ว ค. บรรจุในระบบที่แก้ไขปัญหาแล้ว ง. บรรจุเพิ่มเติมในระบบบางส่วน 2. การเติมสารท าความเย็น หมายถึงอะไร ก. บรรจุในระบบว่างเปล่า ข. บรรจุในระบบที่ซ่อมเสร็จแล้ว ค. บรรจุในระบบที่แก้ไขปัญหาแล้ว ง. บรรจุเพิ่มเติมในระบบบางส่วน 3. การบรรจุสารท าความเย็นไม่จ าเป็นต้องใช้สิ่งใด ก. สารท าความเย็น ข. เครื่องมือบริการ ค. ปั้มสุญญากาศ ง. ชุดเกจบริการ 4. การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้น้ าหนักเป็นเกณฑ์ มีข้อเสียอย่างไร ก. ปริมาณสารท าความเย็นไม่ค่อยพอดี ข. ความดันในการบรรจุสูงเกินไป ค. ใช้ชุดเกจบริการแบบพิเศษซึ่งหายาก ง. จะต้องทราบน้ าหนักของสารท าความเย็นในเครื่องปรับอากาศแต่ละ ยี่ห้อ แบบฝึกหัดก่อนเรียน

5. ในเครื่องปรับอากาศแต่ละยี่ห้อการบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดัน เป็นเกณฑ์ มีข้อเสียอย่างไร ก. ใช้สารท าความเย็นมาก ข. ปริมาณสารท าความเย็นไม่ค่อยพอดี ค. ความดันในการบรรจุสูงเกินไป ง. ใช้ชุดเกจบริการแบบพิเศษซึ่งหายาก 6. การบรรจุสารท าความเย็นแบบใดมีความเสี่ยงต่อการท าให้เกิดความ เสียหายต่อระบบปรับอากาศได้มาก ก. แบบสถานะแก๊ส ข. แบบสถานะของเหลว ค. แบบใช้น้ าหนักเป็นเกณฑ์ ง. แบบใช้ความดันเป็นเกณฑ์ 7. ข้อใดเป็นจุดมุ่งหมายของการท าสุญญากาศ ก. เพื่อให้เกิดแรงสมดุล ข. เพื่อให้ระบบเกิดแรงดูด ค. เพื่อให้ระบบเกิดแรงอัด ง. เพื่อดูดเอาความชื้นออกจากระบบ 8. การท าสุญญากาศต้องควบคุมวาล์วของชุดเกจบริการอย่างไร ก. เปิดด้าน LO จนสุด ปิดต้าน HI ข. เปิดต้าน HI จนสุด ปิดด้าน LO ค. ปิดต้าน HI และด้าน LO จนสุด ง. เปิดด้าน HI และด้าน LO จนสุด

9. ถ้าในระบบมีความชื้นจะมีผลอย่างไร ก. ความเย็นเกิดได้น้อย ข. ช่วยให้เกิดความเย็นได้มากขึ้น ค. ท าให้สารความเย็นไหลเวียนได้ดีขึ้น ง. เปลี่ยนเป็นน้ าแข็งแล้วอุดตันในระบบ 10. กรณีใดต่อไปนี้ไม่จ าเป็นต้องมีการถ่ายสารท าความเย็นออกจากระบบ ก.ซ่อมระบบไฟฟูาควบคุม ข. เปลี่ยนคอยล์เย็น ค. เปลี่ยนคอยล์ร้อน ง. ซ่อมคอมเพรสเซอร์ แบบทดสอบก่อนเรียน

ใบความรู้เรื่องการบรรจุสารท าความเย็น

สาขาวิชา : ช่างยนต์ ใบเนื้อหา ชื่อวิชา : งานปรับอากาศรถยนต์20101 – 2105 งาน : การบรรจุสารท าความเย็น แผ่นที่ 1 หลักการท างานของเครื่องปรับอากาศรถยนต์ เมื่อคอมเพรสเซอร์ดูดสารความเย็นในสถานะที่เป็นแก๊สที่มีความดันต่ าและอุณหภูมิต่ าจากอิวาพอเรเตอร์ซึ่งเข้ามา ทางด้านดูด หลังจากนั้นคอมเพรสเซอร์ก็จะอัดสารความเย็นให้เป็นแก๊สให้มีความดันสูงและอุณหภูมิสูง ไหลออกทางด้านอัด ส่ง ต่อไปยังคอนเดนเซอร์ เพื่อระบายความร้อนออก ท าให้สารความเย็นเปลี่ยนสถานะจากแก๊สกลายเป็นของเหลวแต่ยังมี ความดัน สูงและอุณหภูมิสูงอยู่ ไหลออกไปยังรีซีฟเวอร์ดรายเออร์ เพื่อกรองสิ่งสกปรก และดูดความชื้น จากนั้นสารความเย็นเหลวก็จะไหล เข้าไปยัง เอ็กซ์แพนชั่นวาล์ว แล้วฉีดออกเป็นฝอยละอองเข้าไปในอิวาพอเรเตอร์ และจะดูดความร้อนจากภายนอกเพื่อให้ตัวมัน เองกลายเป็นแก๊สที่มีความร้อนเพิ่มขึ้น จากการดูดความร้อนแฝงให้กลายเป็นแก๊สนี้จะท าให้อุณหภูมิภายนอกรอบ ๆ ลดลง และ สารความเย็นที่กลายเป็นแก๊สนี้ก็จะถูกคอมเพรสเซอร์ดูดกลับเข้าไปเพื่อส่งต่อไปหมุนเวียน เริ่มต้นการท างานเป็นวัฎจักร เหมือนเดิมต่อไป รูปที่1 แสดงหลักการท างานของเครื่องปรับอากาศรถยนต์

สาขาวิชา : ช่างยนต์ ใบเนื้อหา ชื่อวิชา : งานปรับอากาศรถยนต์20101 – 2105 งาน : การบรรจุสารท าความเย็น แผ่นที่ 1 ส่วนประกอบของเครื่องปรับอากาศรถยนต์ 1. คอมเพรสเซอร์ (Compressor) เป็นอุปกรณ์ที่ดูดสารท าความเย็นจาก Evaporator และเพิ่มแรงดันให้สารท าความเย็นที่ส่งไป ยัง Condenser โดยมีความดันมากกว่า 14.1 กก./ตร.ซม. คอมเพรสเซอร์แบ่งออกเป็น 3 ชนิด คือ 1. แบบรีซิโพรเคติ้ง (Reciprocating Type) 2. แบบสวอชเพลต (Swash Plate Type) 3. แบบเวนโรตารี (Vane Rotary Type) รูปที่2 แสดงคอมเพรสเซอร์ 2. คอนเดนเซอร์ (Condenser) ท าหน้าที่ระบายความร้อนท าให้สารท าความเย็นอุณหภูมิต่ าลง เปลี่ยนสถานะจากแก๊สเป็น ของเหลวคอนเดนเชอร์ ( Condenser ) เครื่องควบแน่น หรืออุปกรณ์ควบแน่น บางทีอาจเรียกว่า “ คอยล์ร้อน “ นี้จะพบได้ใน ระบบท าความเย็นทั่วไป ซึ่งท าหน้าที่ให้ สารท าความเย็นในสถานะแก๊สที่มีความดันสูงและอุณหภูมิสูงที่ถูกอัดส่งมาจาก คอมเพรสเซอร์ กลั่นตัวให้เป็นสารท าความเย็นเหลวภายในคอนเดนเซอร์ด้วยการระบายความร้อนออก แต่ยังมีความดันและ อุณหภูมิสูงอยู่หลักการท างานของเครื่องท าความเย็นโดยทั่วไปนั้นจะเริ่มจาก คอมเพรสเซอร์จะดูดและอัดสารท าความเย็นส่งไป ยังคอนเดนเซอร์ เพื่อระบายความร้อนและกลั่นตัวสารท าความเย็นให้เป็นของเหลว และส่งต่อไปยังอุปกรณ์ลดความดัน หรือเอ็ก แปนชั้นวาร์ว สารท าความเย็นเมื่อผ่านอุปกรณ์ลดความดันนี้ จะมีความดันต่ าและอุณหภูมิลงลด และส่งต่อไปยัง อีวาพอเรเตอร์ ( Evaporator ) หรือคอยล์เย็น จะท าหน้าที่ ดูดรับปริมาณความร้อนส่งไปให้สารท าความเย็น ท าให้อากาศหรือน้ าที่ผ่านอีวาพอเร เตอร์ อุณหภูมิต่ าลง และสารท าความเย็นก็จะถูกส่งกลับไปยัง คอมเพรสเซอร์ เพื่อท างานวนลูปต่อไป

สาขาวิชา : ช่างยนต์ ใบเนื้อหา ชื่อวิชา : งานปรับอากาศรถยนต์20101 – 2105 งาน : การบรรจุสารท าความเย็น แผ่นที่ 1 รูปที่3 แสดงคอนเดนเซอร์ 3. รีซีฟเวอร์ / ดรายเออร์ (Receiver / Dryer) ท าหน้าที่กรองสิ่งสกปรกและความชื้นจากระบบ ถ้าสารท าความเย็นมีความชื้น ปนอยู่ จะท าให้เกิดการกัดกร่อนชิ้นส่วนต่าง ๆ ในระบบและจะกลายเป็นน้ าแข็งใน Evaporator ท าให้สารท าความเย็นในระบบ ไหลไม่สะดวกรีซีฟเวอร์ ฟิวเตอร์ดรายเออร์ (Receiver Dryer) : ดรายเออร์ที่ใช้กับเครื่องปรับอากาศนั้น จะมีชื่อเรียกว่า แอร์ ดรายเออร์หรือรีซีฟเวอร์ดรายเออร์ โดยความหมายก็คือ ตัวดูดซับความร้อน เจ้ารีซีฟเวอร์ ฟิวเตอร์ดรายเออร์ (receiver dryer) นั้นท าหน้าที่ในการเก็บสารท าความเย็นจากระบบ (น้ ายาแอร์) ไว้ช่วงเวลาหนึ่ง หลังจากถูกเปลี่ยนเป็นของเหลวแล้ว คอนเดนเซอร์จะส่งผ่านไปยังระบบ ซึ่งเจ้ารีซีฟเวอร์ ฟิวเตอร์ดรายเออร์นี้มีหน้าที่ในการกรองสิ่งสกปรก รวมไปถึงความชื้นเพื่อ ปูองกันไม่ให้สิ่งเหล่านี้เข้าสู่ระบบปรับอากาศ เพราะหากความชื้นและฝุุนเข้าไปแล้ว จะเกิดความเสียหายแก่ระบบโดยรวมได้ ซึ่งรี ซีฟเวอร์ ดรายเออร์ (receiver dryer) จริงๆนั้นสามารถตรวจจับการไหลของสารท าความเย็นในระบบได้ เนื่องจากหากน้ ายาแอร์ เดินในระบบ จะเกิดความเย็น แล้วหาก + ความชื้น จะกลายเป็นน้ าแข็ง ในช่องของตู้คอล์ยเย็น มีผลท าให้ต่อไปนั้นการส่งผ่าน น้ ายาแอร์ท าได้ไม่สะดวก จึงจ าเป็นที่จะต้องมีรีซีฟเวอร์ ฟิวเตอร์ดรายเออร์ (receiver dryer) หรือตัวดูดความชื้นขึ้นมา รูปที่4 แสดงคอมเพรสเซอร์

สาขาวิชา : ช่างยนต์ ใบเนื้อหา ชื่อวิชา : งานปรับอากาศรถยนต์20101 – 2105 งาน : การบรรจุสารท าความเย็น แผ่นที่ 1 4. แอ็คเพนชั่นวาล์ว (Expansion Valve) เป็นอุปกรณ์ลิ้นควบคุมอัตราการไหลของสารท าความเย็นที่ไหลไปยังอีแว๊ปเปอร์เร เตอร์มากหรือน้อย ตามต้องการซึ่งจะควบคุมโดยการรับสัญญาณอุณหภูมิที่ท่อทางออกของอีแว๊ปเปอร์เรเตอร์ แอ็คเพนชั่นวาล์ว แบ่งออกเป็น 3 ชนิด คือ 1. แอ็คเพนชั่นวาล์วแบบก าลังดันคงที่ (Constant Pressure Expansion Valve) 2. แอ็คเพนชั่นวาล์วแบบใช้ความร้อน (Thermal Expansion Valve) แอ็คเพนชั่นวาล์วแบบใช้ความร้อนมีใช้กับ เครื่องปรับอากาศรถยนต์ทั่ว ๆ ไป 3. แอ็คเพนชั่นวาล์วแบบลูกลอย (Float Valve) รูปที่5 แสดงแอ็คเพนชั่นวาล์ว 5.อีวาปอเรเตอร์ (Evaporator) เป็นอุปกรณ์ที่ท าให้สารท าความเย็นเปลี่ยนสถานะกลาย เป็นแก๊สสารท าความเย็นจะดูดความ ร้อนจากอากาศโดยรอบ ท าให้อุณหภูมิของอากาศที่ถูกเปุาเข้าไปในห้องผู้โดยสารเย็นลงอีแว๊ปเปอร์เรเตอร์ แบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ 1. แบบแผ่นครีบรอบท่อ (Plate Fin Type) 2. แบบแผ่นท่อวกวน (Serpentine Type)

สาขาวิชา : ช่างยนต์ ใบเนื้อหา ชื่อวิชา : งานปรับอากาศรถยนต์20101 – 2105 งาน : การบรรจุสารท าความเย็น แผ่นที่ 1 รูปที่6 แสดงอีวาปอเรเตอร์ การบรรจุสารท าความเย็น ภายหลังการติดตั้งอุปกรณ์ต่าง ๆ (Installation) จะต้องท าสุญญากาศ (Evacuation) และบรรจุสารท าความเย็น (Charging) เข้าไปในระบบ เพื่อให้ระบบท างานและให้ความเย็นออกมาได้ โดยทั่วไปแล้วจะบรรจุสารท าความเย็นเข้าไปในระบบ ด้วยสถานะแก๊ส เพื่อปูองกันวาล์วในตัวคอมเพรสเซอร์แตก การบรรจุสารท าความเย็นนั้นมีทั้งขณะดับเครื่องยนต์และติด เครื่องยนต์ ซึ่งเป็นเรื่องที่ควรศึกษาให้เข้าใจโดยละเอียดต่อไปการบรรจุสารท าความเย็นหรือการซาร์จน้ ายาเป็นขั้นตอนการ ปฏิบัติกรณีที่ไม่มีสารท าความเย็นในระบบเลย ซึ่งเกิดจากการถ่ายสารท าความเย็นออก เพื่อเปลี่ยนอุปกรณ์ในระบบหรือการ ติดตั้งระบบใหม่เป็นขั้นตอนหลังการท าสูญญากาศ โดยแบ่งเป็น 2 กรณีดังนี้ 1) กรณีไม่มีสารท าความเย็นอยู่ในระบบเลย เรียกว่า การบรรจุสารท าความเย็นหรือเรียกอย่างง่าย ๆ ว่า การ ซาร์จน้ ายา กรณีนี้จะต้องดูดเอาความชื้นออกจากระบบก่อนจึงจะบรรจุสารท าความเย็นได้ วิธีดูดความชื้นออกจากระบบเรียกกัน โดยทั่วไปว่า การท าสุญญากาศ 2) กรณีมีสารท าความเย็นอยู่ในระบบบางส่วน เรียกว่า การเติมสารท าความเย็น หรือ รียกอย่างง่าย ๆ การเติม น้ ายา กรณีนี้ไม่จ าเป็นต้องท าสุญญากาศ สามารถเติมสารท าความเย็น เพิ่มได้เลย 1. การท าสุญญากาศเข้าระบบปรับอากาศรถยนต์ การท าสุญญากาศเป็นวิธีการดูดเอาความชื้นออกจากระบบ ซึ่งจะต้องปฏิบัติก่อนการบรรจุสารท าความเย็นเข้าไปใน ระบบ สาเหตุที่ต้องท าสุญญากาศเพราะว่าในขณะที่ติดตั้งอุปกรณ์ของระบบหรือขณะถอดอุปกรณ์เพื่อเปลี่ยนหรือช่อมนั้น อากาศ ภายนอกซึ่งมีความชื้นปะปนอยู่จะสามารถเข้าไปในระบบได้ หากบรรจุสารท าความเย็นเข้าไปเลยโดยไม่ท าสุญญากาศก่อน

สาขาวิชา : ช่างยนต์ ใบเนื้อหา ชื่อวิชา : งานปรับอากาศรถยนต์20101 – 2105 งาน : การบรรจุสารท าความเย็น แผ่นที่ 1 ความชื้นที่ปะปนอยู่กับอากาศที่เข้าไปในระบบนั้นจะไปท าให้ระบบเกิดความเสียหายขึ้น เช่น อาจแปรสภาพเป็นน้ าแข็ง อุดตันทางเดินของสารท าความเย็นหรืออาจแปรสภาพเป็นกรดไฮโดรคลอริก (Hydrochloric Acid) กัดกร่อนชิ้นส่วนในระบบ เป็นต้น 2. การบรรจุสารท าความเย็นเข้าระบบปรับอากาศรถยนต์ โดยทั่วไปการบรรจุสารท าความเย็นมีอยู่ 2 แบบ คือ แบบใช้ความดันเป็นเกณฑ์และ แบบใช้น้ าหนักเป็นเกณฑ์ แบบใช้ความดันเป็นเกณฑ์เป็นแบบที่นิยมท ากันมากที่สุด เพราะมีความสะดวกแต่อาจท าให้ปริมาณ สารท าความเย็นที่บรรจุเข้าไปมีมากหรือน้อยเกินไปได้ง่าย ส่วนแบบใช้น้ าหนักเป็นเกณฑ์มักจะปฏิบัติกันภายในศูนย์บริการ เครื่องปรับอากาศรถยนต์ที่มีเครื่องบริการครบสมบูรณ์ซึ่งอย่างน้อยจะต้องมีเครื่องชั่งน้ าหนักของสารท าความเย็นและจะต้อง ทราบค่าก าหนดของระบบปรับอากาศแต่ละรุ่นแต่ละยี่ห้อว่าต้องบรรจุสารท าความเย็นเข้าระบบจ านวนกี่กรัม แต่วิธีบรรจุสาร ท าความเย็นแบบนี้จะให้ความถูกต้องของปริมาณสารท าความเย็นมากที่สุด โอกาสที่จะบรรจุสารท าความเย็นมากหรือ น้อยเกินไปจะเป็นไปได้น้อยกว่า หมายถึงโอกาสที่ระบบปรับอากาศจะท าความเย็นได้เต็มประสิทธิภาพมีมากนั่นเองอย่างไรก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นการบรรจุแบบใช้ความดันเป็นเกณฑ์หรือแบบใช้น้ าหนักเป็นเกณท์ต่างก็มีวิธีการบรรจุสารท าความเย็นดังต่อไปนี้ 1) การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็นเกณฑ์ในสถานะแก๊ส 2) การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็นเกณฑ์ในสถานะของเหลว 3) การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้น้ าหนักสารท าความเย็นเป็นเกณฑ์

สาขาวิชา : ช่างยนต์ ใบเนื้อหา ชื่อวิชา : งานปรับอากาศรถยนต์20101 – 2105 งาน : การบรรจุสารท าความเย็น แผ่นที่ 1 วิธีการใช้งานแมนิโฟลเกจ 1. วาล์วหมุนเปิดทั้ง 2 ด้าน จะใช้ส าหรับท าสุญญากาศและถ่ายสารท าความเย็นออกจากระบบปรับอากาศ รูปที่7 แสดงหมุนแมนิโฟลเกจเปิดทั้ง 2 ด้าน 2. วาล์วหมุนปิดทั้ง 2 ด้าน จะใช้ส าหรับอ่านค่าความดันระบบเพื่อวิเคราะห์ข้อขัดข้องหรือใช้ส าหรับทดสอบ ประสิทธิภาพของระบบปรับอากาศ รูปที่8 แสดงวาล์วหมุนแมนิโฟลเกจปิดทั้ง 2 ด้าน ปิ ด ปิ ด เปิ ด เปิ ด

สาขาวิชา : ช่างยนต์ ใบเนื้อหา ชื่อวิชา : งานปรับอากาศรถยนต์20101 – 2105 งาน : การบรรจุสารท าความเย็น แผ่นที่ 1 3. วาล์วหมุนด้านสูงเปิด ด้านต่ าปิด จะใช้ส าหรับการบรรจุสารท าความเย็นเข้าระบบปรับอากาศในขณะที่ คอมเพรสเซอร์ไม่ท างานหรือดับเครื่องยนต์และยังใช้ส าหรับถ่ายสารท าความเย็นออกจากระบบ รูปที่9 แสดงวาล์วหมุนด้านสูงเปิด ด้านต่ าปิด ปิ ด เปิ ด

สาขาวิชา : ช่างยนต์ ใบเนื้อหา ชื่อวิชา : งานปรับอากาศรถยนต์20101 – 2105 งาน : การบรรจุสารท าความเย็น แผ่นที่ 1 4. วาล์วหมุนด้านสูงปิด ด้านต่ าเปิด จะใช้ส าหรับการบรรจุสารท าความเย็นเข้าระบบปรับอากาศในขณะที่ คอมเพรสเซอร์ท างานหรือติดเครื่องยนต์และยังใช้ส าหรับถ่ายสารท าความเย็นออกจากระบบ รูปที่10 แสดงวาล์วหมุนด้านสูงเปิด ด้านต่ าปิด เปิ ด ปิ ด

แบบฝึกหัดหลังเรียน 1. การบรรจุสารท าความเย็น หมายถึงอะไร ก. บรรจุในระบบว่างเปล่า ข. บรรจุในระบบที่ซ่อมเสร็จแล้ว ค. บรรจุในระบบที่แก้ไขปัญหาแล้ว ง. บรรจุเพิ่มเติมในระบบบางส่วน 2. การเติมสารท าความเย็น หมายถึงอะไร ก. บรรจุในระบบว่างเปล่า ข. บรรจุในระบบที่ซ่อมเสร็จแล้ว ค. บรรจุในระบบที่แก้ไขปัญหาแล้ว ง. บรรจุเพิ่มเติมในระบบบางส่วน 3. การบรรจุสารท าความเย็นไม่จ าเป็นต้องใช้สิ่งใด ก. สารท าความเย็น ข. เครื่องมือบริการ ค. ปั้มสุญญากาศ ง. ชุดเกจบริการ 4. การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้น้ าหนักเป็นเกณฑ์ มีข้อเสียอย่างไร ก. ปริมาณสารท าความเย็นไม่ค่อยพอดี ข. ความดันในการบรรจุสูงเกินไป ค. ใช้ชุดเกจบริการแบบพิเศษซึ่งหายาก ง. จะต้องทราบน้ าหนักของสารท าความเย็นในเครื่องปรับอากาศแต่ละ ยี่ห้อ

5. ในเครื่องปรับอากาศแต่ละยี่ห้อการบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดัน เป็นเกณฑ์ มีข้อเสียอย่างไร ก. ใช้สารท าความเย็นมาก ข. ปริมาณสารท าความเย็นไม่ค่อยพอดี ค. ความดันในการบรรจุสูงเกินไป ง. ใช้ชุดเกจบริการแบบพิเศษซึ่งหายาก 6. การบรรจุสารท าความเย็นแบบใดมีความเสี่ยงต่อการท าให้เกิดความ เสียหายต่อระบบปรับอากาศได้มาก ก. แบบสถานะแก๊ส ข. แบบสถานะของเหลว ค. แบบใช้น้ าหนักเป็นเกณฑ์ ง. แบบใช้ความดันเป็นเกณฑ์ 7. ข้อใดเป็นจุดมุ่งหมายของการท าสุญญากาศ ก. เพื่อให้เกิดแรงสมดุล ข. เพื่อให้ระบบเกิดแรงดูด ค. เพื่อให้ระบบเกิดแรงอัด ง. เพื่อดูดเอาความชื้นออกจากระบบ 8. การท าสุญญากาศต้องควบคุมวาล์วของชุดเกจบริการอย่างไร ก. เปิดด้าน LO จนสุด ปิดต้าน HI ข. เปิดต้าน HI จนสุด ปิดด้าน LO ค. ปิดต้าน HI และด้าน LO จนสุด ง. เปิดด้าน HI และด้าน LO จนสุด

9. ถ้าในระบบมีความชื้นจะมีผลอย่างไร ก. ความเย็นเกิดได้น้อย ข. ช่วยให้เกิดความเย็นได้มากขึ้น ค. ท าให้สารความเย็นไหลเวียนได้ดีขึ้น ง. เปลี่ยนเป็นน้ าแข็งแล้วอุดตันในระบบ 10. กรณีใดต่อไปนี้ไม่จ าเป็นต้องมีการถ่ายสารท าความเย็นออกจากระบบ ก.ซ่อมระบบไฟฟูาควบคุม ข. เปลี่ยนคอยล์เย็น ค. เปลี่ยนคอยล์ร้อน ง. ซ่อมคอมเพรสเซอร์ แบบฝึ กหัดหลังเรียน

ค าชี้แจง จงอภิบายการใช้งานแมนิโฟลเกจตามรูป 1. วาล์วหมุนเปิดทั้ง 2 ด้าน ………….……………………………………………………………………………………………….……… ……………………………………………………………………………………………..……………………. ………….…………………………………………………………………………………………………..…… ……………………………………………………………………………………………..……………………. 2. วาล์วหมุนปิดทั้ง 2 ด้าน ………….……………………………………………………………………………………………….……… ……………………………………………………………………………………………..……………………. ………….…………………………………………………………………………………………………..…… ……………………………………………………………………………………………..……………………. แบบฝึกหัดเสริมทักษะ การใช้งานแมนิโฟลเกจ ปิ ด ปิ ด เปิ ด เปิ ด

3. วาล์วหมุนด้านความดันสูงเปิด ด้านความดันต่ าปิด ………….……………………………………………………………………………………………….……… ……………………………………………………………………………………………..……………………. ………….…………………………………………………………………………………………………..…… ……………………………………………………………………………………………..……………………. 4. วาล์วหมุนด้านความดันสูงปิด ด้านความดันต่ าเปิด ………….……………………………………………………………………………………………….……… ……………………………………………………………………………………………..……………………. ………….…………………………………………………………………………………………………..…… ……………………………………………………………………………………………..……………………. ปิ ด เปิ ด เปิ ด ปิ ด

5. อุปกรณ์ที่ส าคัญของระบบปรับอากาศประกอบด้วยกี่อย่าง อะไรบ้าง ………….……………………………………………………………………………………………….……… ……………………………………………………………………………………………..……………………. ………….…………………………………………………………………………………………………..…… ……………………………………………………………………………………………..……………………. ชื่อ-สกุล..........................................................ห้อง...............เลขที่ ..........

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ เครื่องมือและอุปกรณ์ - เครื่องมือพื้นฐาน - เครื่องมือพิเศษ - บรรจุสารท าความเย็น ชุดฝึกระบบปรับอากาศรถยนต์

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ ล าดับขั้นตอนการปฏิบัติงาน 1. หลังจากท าสูญญากาศระบบเรียบร้อยแล้วให้ถอดสายเกจเส้นกลางออกจากปั๊มสุญญากาศไปต่อเข้ากับกับวาล์ว ของถังสารท าความเย็น 3. คลายสายของแมนิโฟลเกจเส้นกลางด้านที่ติดกับตัวเกจเล็กน้อยเพื่อไล่อากาศในสายออกใช้เวลาประมาณ 3-5 วินาที เปิ ดวาล์วถัง 1-2 รอบ คลายสาย 3-5 วินาที

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ 4. ขันสายเกจเส้นกลางให้แน่นตามเดิม 5. เปิดวาล์วของแมนิโฟลด์เกจด้านความดันสูงอย่างช้าๆ เพื่อให้สารท าความเย็นไหลเข้าระบบปรับ อากาศ ขันสายเกจเส้นกลางให้แน่น

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ 6. สังเกตเข็มของเกจทั้ง 2 ด้าน ค าความดันจะเพิ่มสูงขึ้น โดยจะอ่านค่าความดันได้ประมาณ 70-90 PSI และเข็มก็จะไม่เลื่อนขึ้นอีกทั้งนี้เพราะความดันในระบบกับความดันในถังสารท าความเย็นเท่ากัน 7. ปิดวาล์วของมานิโฟลด์เกจด้านความดันสูง 8. เปิดสวิตซ์ชุดฝึกระบบปรับอากาศ

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ 9. เปิดสวิตช์กุญแจไปยังต าแหน่ง ON 10. เปิดสวิตซ์ควบคุมไปยังต าแหน่งความเร็วสูงสุดและปรับสวิตช์เทอร์โมสตัทไปยังต าแหน่งเย็นสุด 11. เปิดวาล์วของมานิโฟลด์เกจด้านความต้นต่ าอย่างช้า ๆ และห้ามเปิดวาล์วของมา ด้านความดันสูงเด็ดขาด เพราะ อาจท าให้ถังสารท าความเย็นระเบิดได้

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ 12. บรรจุสารท าความเย็นไปเรื่อย ๆ แล้วให้สังเกตที่กระจกมองสารท าความเย็นที่วิซีฟเวอร์ ดรายเออร์ 13. เมื่อกะจกมองสารท าความเย็นใสแล้วให้ปิดวาล์วของมานิโฟลด์เกจด้านความดันต่ า สังเกตค่าความดันจะต้อง อ่านได้ดังนี้

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ ความดันด้านต่ าอยู่ที่ 40-60 PSI ส่วนความดันด้านสูงจะอยู่ที่ 250-350 PSI (อุณหภูมิภายนอกเท่ากับ 30-35 C) 14. สังเกตลมเย็นที่ออกจากช่องจ่ายลมจะต้องเย็น 15. ปิดวาล์วที่ถังสารท าความเย็น

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ 16. ปิดสวิตซ์ควบคุม สวิตซ์ควบคุมอุณหภูมิ และสวิตซ์กุญแจ

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ 17. ปิดสวิตซ์ของชุดฝึกระบบปรับอากาศ

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ 18. ถอดสายแมนิโฟลเกจเส้นกลางที่ต่อเข้ากับถังสารท าความเย็นออก 19. หมุนวาล์วที่ข้อต่อแบบสวมล็อกทวนเข็มนาฬิกาเพื่อเลื่อนแกนกคออกห่างจากการกดที่วาล์ว ลูกศรของวาล์วบริการ 20. ใช้มือข้างหนึ่งจับที่สายของแมนิโฟลด์เกจ แล้วใช้มืออีกข้างหนึ่งถอดข้อต่อแบบสวมล็อกออก จากวาล์วบริการทั้งสองด้าน

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ 21. ปิดฝาครอบวาล์วบริการเข้ากับวาล์วบริการทั้งสองด้าน 22. ถอดข้อต่อแบบสวมล็อกออกจากสายแมนิโฟลด์เกจทั้งสองเส้น

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ 23. จัดเก็บเครื่องมือ วัสดุ และอุปกรณ์ต่าง ๆ เข้าที่เก็บให้เรียบร้อย 24. ท าความสะอาดบริเวณปฏิบัติงานให้เรียบร้อย

ใบปฏิบัติงานหน่วยที่ 8 ชื่อวิชา งานปรับอากาศรถยนต์ รหัสวิชา 20101-2105 ใบเนื้อหา แผ่นที่ 1 หน่วยที่ 8 เวลา 15 นาที ชื่อเรื่อง การบรรจุสารท าความเย็นแบบใช้ความดันเป็น เกณฑ์ การตรวจสอบ 1. ตรวจสอบแรงดันของสารท าความเย็นในระบบ 2. ตรวจสอบปริมาณสารท าความเย็นในระบบ 3. ตรวจสอบอุณหภูมิในอีวาปอเรเตอร์ ขั้นตอนในการปฏิบัติงานประกอบ ประกอบย้อนขั้นตอนการถอด หมายเหตุ ปฏิบัติงานทุกขั้นตอนด้วยความปลอดภัย