The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

เป็นหนังสือที่นำเสนอรสในการอ่านเพื่อให้รับรู้ถึงความรู้สึกที่ตัวละครในวรรณคดีแสดงออกมาให้รับรู้

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by , 2021-01-12 06:47:58

รสวรรณคดีไทย&รสวรรณคดีสันสกฤต

เป็นหนังสือที่นำเสนอรสในการอ่านเพื่อให้รับรู้ถึงความรู้สึกที่ตัวละครในวรรณคดีแสดงออกมาให้รับรู้

รสวรรณคดไี ทย
&

รสวรรณคดสี นั สกฤต

สมาชิก

1.นายธรี ภทั ร เลา้ ประชา เลขที12
2.นายธรี วฒั น์ แซอ่ งั เลขที13
3.นางสาวณัฐธิดา นารี เลขที19
4.นางสาวเมธาวี ปรชี ล เลขที22
5.นางสาวรินลดา ม่วงงาม เลขที23

ม.6/7

ร ส ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย

เสาวรจนี
(บทชมโฉม)

(เสาว ว. ดี, งาม. + รจนี ก. ตกแต่ง, ประพนั ธ;์
ว. งาม)

คือการเล่าชมความงามของตัวละครในเรอื ง
อาจเปนตัวละครทีเปนมนุษย์ อมนุษย์ หรอื สตั ว์ ซงึ
การชมนีอาจจะเปนการชมความเก่งกล้าของกษัตรยิ ์
ความงามของปราสาทราชวงั หรอื ความเจรญิ
รุง่ เรอื งของบา้ นเมอื ง

ตวั อยา่ ง

หนอ่ กษัตรยิ ์ทัศนานางเงอื กนอ้ ย ดแู ชม่ ช้อยโฉมเฉลาทงั เผา้ ผม
ประไพพกั ตร์ลักษณล์ ้าลว้ นขาคม ทังเนือนมนวลเปลง่ ออกเต่งทรวง
ขนงเนตรเกศกรออ่ นสะอาด ดังสรุ างค์นางนาฏในวงั หลวง
พระเพลินพิศคดิ หมายเสยี ดายดวง แลว้ หนักหน่วงนกึ ทจี ะหนไี ป

(พระอภยั มณี : สนุ ทรภ)ู่

นารปี ราโมทย์
(บทเกียวโอ้โลม)

(นารี น. หญิง + ปราโมทย์ น. ความบนั เทิงใจ,
ความปลืมใจ)

คือ การทําให้ "นาร"ี นัน ปลืม "ปราโมทย"์ ซงึ รูป
แบบหนีงก็คือ การแสดงความรกั ผา่ นการเกียวแล
โอ้โลมปฏิโลม. อันคําวา่ "โอ้โลมปฏิโลม" นี ความหมาย
อันแท้จรงิ ของคําก็คือ การใชม้ อื ลบู ไปตาม (โอ้) แนวขน
(โลมา) และยอ้ น (ปฏิ) ขนขนึ มา เมอื โอ้โลมไปมา ใน
เบอื งปลาย นารกี ็จกั ปรดี าปราโมทย์ ในตอนทีศึกษา มี
เพยี งแค่ตอนทีอิเหนากําลังสงั ลาจากนางจนิ ตะหรา ซงึ
เมอื อ่านดแู ล้วบางทีอาจจะไมถ่ ึงกับเปนการโอ้โลมปฏิโลม
เท่าใดนัก เพยี งจะจดั ไว้ ณ ทีนี เนืองเพราะเปนบทที
แสดงถึงความรกั

ตวั อยา่ ง

บทเหส่ ังวาส

พชี มพีเชยแล้ว พลางถาม

เจา้ มอิ ืออําความ ไปพรอ้ ง

เจ้าเออื นมิเออขาม เขนิ พี อยฤู่ า

ผนิ พกั ตรมาอยา่ ขอ้ ง ขดั แคน้ เคืองเลย

(เจ้าฟาธรรมธเิ บศร)์

พโิ รธวาทัง
(บทตัดพอ้ )

(พโิ รธ ก. โกรธเกรยี ว ไมส่ บอารมณ์ + วาทัง น.
วาทะ คําพูด)

คือการกล่าวขอ้ ความแสดงอารมณ์ไมพ่ อใจ ตังแต่
เรอื งเล็กน้อยไปจนถึงเรอื งใหญ่ ตังแต่ ไมพ่ อใจ โกรธ
ตัดพอ้ ประชดประชนั กระทบกระเทียบเปรยี บเปรย
เสยี ดสี และด่าวา่ อยา่ งรุนแรง

ตวั อย่าง

จะเจบ็ จาไปถงึ ปรโลก ฤๅรอยโศกร้รู ้างจางหาย
จะเกดิ กฟี ามาตรมตาย อย่าหมายว่าจะใหห้ วั ใจ

( อังคาร กัลยาณพงศ์ )

สลั ลาปงคพสิ ยั

(สลั ล น. ความโศกเศรา้ ราํ นําตานอง, ความเจบ็ ปวด
แปลบ ๆ , การคราํ ครวญราํ พนั ถึงหรอื สลั ลาป น.
การพูดจากัน + องค์ + พไิ สย น. ความสามารถ)

คือการโอดครวญ หรอื บทโศกอันวา่ ด้วยการจาก
พรากสงิ อันเปนทีรกั การกล่าวขอ้ ความแสดงอารมณ์
โศกเศรา้ อาลัยรกั

ตัวอยา่ ง

เคยหมอบใกลไ้ ดก้ ลินสคุ นธต์ ลบ ละอองอบรสรนื ชืนนาสา

สินแผ่นดินสนิ รสสคุ นธา วาสนาเราก็สนิ เหมือนกลนิ สคุ นธ์

(สุนทรภู่ : นิราศภูเขาทอง)

ร ส ว ร ร ณ ค ดี
สั น ส ก ฤ ต

ศฤงคารรส

รสแห่งความรกั : บาลี เรยี กรสนีวา่ รติรส)
เปนการพรรณนาความรกั ระหวา่ งหนุ่มสาว ระหวา่ งสามี

ภรรยา ระหวา่ งผใู้ หญ่กับผนู้ ้อย บดิ ามารดากับบุตร ญาติกับ
ญาติ ฯลฯ สามารถทาใหผ้ อู้ ่าน พอใจรกั เหน็ คณุ ค่าของความ
รกั นึกอยากรกั กับเขาบา้ ง ไมว่ า่ จะเปนรกั ฉันชูส้ าว รกั หมูค่ ณะ
รกั ประเทศชาติ เปนต้น อยา่ งเชน่ เรอื งลิลิตพระลอ ซงึ เต็มไป
ด้วยรสรกั

ตวั อยา่ ง

ถงึ ไปก็ไม่อยู่นาน เยาวมาลย์อยา่ โศกเศร้าหมอง

พระจมุ พิตชิดเชยปรางทอง กรประคองนฤมลขนึ บนเพลาฯ

( พระบาทสมเด็จพระพทุ ธเลิศหลา้ นภาลยั : อเิ หนา )

หาสยรส

(รสแห่งความขบขนั :
บาลีเรยี กรสนีวา่ หาสะรส)

เปนการพรรณนาทีทา
ใหเ้ กิดความรา่ เรงิ สดชนื
เสนาะ ขบขนั อาจทาใหผ้ ู้
อ่าน ผดู้ ยู มิ กับหนังสอื ยมิ
กับภาพทีเหน็ ถึงกับลืม
ทกุ ขด์ ับกล้มุ ไปชวั ขณะ

ตวั อย่าง

ไดย้ ินแวว่ สําเนยี งเสยี งหมาเห่า คิดว่าววั เข้าในสวนกล้วย
จงึ ออกมาเผยแกลอย่แู ร่รวย ตวาดดว้ ยสุรเสียงสําเนียงนาง
พอเหลอื บเหน็ ระเด่นลันได อรไทผนิ ผันหนั ข้าง
ชมอ้ ยชม้ายชายเนตรดพู ลาง ชะนอ้ ยฤๅรปู รา่ งราวกบั กลงึ

(พระมหามนตรี (ทรพั ย)์ : ระเด่นลนั ได )

กรุณารส

(รสแห่งความเมตตากรุณาทีเกิดภายหลังความเศรา้ โศก :
บาลีเรยี กรสนีวา่ โสกะรส)

เปนบทพรรณนาทีทาใหผ้ อู้ ่านรูส้ กึ หดหู่ เหยี วแหง้ เกิดความ
เหน็ ใจ ถึงกับน้าตาไหล พลอยเปนทกุ ข์ เอาใจชว่ ยตัวละคร

ตัวอยา่ ง

ดงั ศรสักปกซําระกาํ ทรวง โอ้อาลยั ใจหายไมว่ ายหว่ ง
เจา้ คมุ แค้นแสนโกรธพโิ รธพี เสยี ดายดวงจันทราพะงางาม
จะหน่อพระสรุ ิย์วงศท์ รงพระนาม แต่เดอื นยีจนยา่ งเขา้ เดือนสาม
ด้วยเรียมรองมลุ กิ าเปนขา้ บาท จากอารามแรมรา้ งทางกันดาร
ตามเสด็จโดยแดนแสนกนั ดาร จํานิราศร้างนุชสดุ สงสาร
นมัสการรอยบาทพระศาสดา

(สุนทรภู:่ นริ าศพระบาท)

รุทรรส/เราทรรส

(รสแห่งความโกรธเคือง : บาลีเรยี กรสนีวา่ โกธะ)
บทบรรยายหรอื พรรณนาทีทาใหผ้ ดู้ ผู อู้ ่านขดั ใจ ฉนุ เฉียว

ขดั เคืองบุคคลบางคนในเรอื ง บางทีถึงกับขวา้ งหนังสอื ทิง หรอื
ฉีกตอนนันก็มี

ตวั อย่าง

ท้าวก็ทรงแสดงพระองค์ ธ ปาน

ประหนึงพระราชหทัยลุดาล พิโรธจงึ

ผนั พระกายกระทืบพระบาทและองึ

พระศัพทสหี นาทพงึ สยองภัย

เอออเุ หม่นะมึงชชิ า่ งกระไร

ททุ าสสถุ ลฉะนไี ฉน ก็มาเปน

ศกึ บ ถึงและมงึ กย็ ังมเี หน็

จะน้อยจะมากจะยากจะเยน็ ประการใด

อวดฉลาดและคาดแถลงเพราะใจ

ขยาดขยนั มทิ นั อะไร ก็หมินกู

( ชติ บรู ทัต : สามัคคีเภทคาํ ฉันท์ )

วรี รส

(รสแห่งความกล้า ตวั อย่าง
หาญ : บาลีเรยี กรส
นีวา่ อุตสาหะรส)

บทบรรยายหรอื
พรรณนาทีทาใหผ้ ู้
อ่าน ผดู้ ู ผฟู้ งพอใจ
ผลงานและหน้าที ไม่
ดหู มนิ งาน อยากเปน
ใหญ่ อยากรา่ รวย
อยากมชี อื เสยี ง เชน่
อยากเก่งกาจแบบ
สมเด็จพระนเรศวร
ชอบความมขี ตั ติ
มานะของพระมหาอุป
ราชา จากเรอื งลิลิต
ตะเลงพา่ ย

จะตงั หนา้ อาสาชงิ ชัย มไิ ดย้ อ่ ท้อถอยหลงั
สู้ตายไม่เสยี ดายชีวัง กว่าจะสนิ ชีวังของข้านฯี

( พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย : อิเหนา)

ภยานกรส

(รสแห่งความกลัว ตืนเต้นตกใจ : บาลีเรยี กรสนีวา่ อุตสาหะรส)
เปนบทบรรยายหรอื พรรณนาทีทาใหผ้ อู้ ่าน ผฟู้ ง ผดู้ ู มองเหน็

ทกุ ข์ เหน็ โทษ เหน็ ภัยในบาปกรรมทจุ รติ เกิดความสะด้งุ กลัวโรคภัย
สตั วร์ า้ ย ภตู ผปี ศาจ บางครงั ต้องหยุดอ่าน รูส้ กึ ขนลกุ ซูเ่ มอื อ่าน
เรอื ง ผตี ่างๆ

ตวั อยา่ ง

งิวนรกสิบหกองคลุ ีแหลม
ดงั ขวากแซมเสียมแซกแตกไสว
ใครทําชู้คู่ทา่ นครนั บรรลัย
ก็ต้องไปปนตน้ นา่ ขนพอง

(นริ าศภเู ขาทอง : พระสนุ ทรโวหาร (ภู่)

พภี ัตสรส

(รสแห่งความชงั ความรงั เกียจ : บาลี
เรยี กรสนีวา่ ชคิ จุ ฉะรส)

เปนบทบรรยายหรอื พรรณนาทีทาใหผ้ ู้
อ่าน ผดู้ ู ผฟู้ งชงั น้าหน้าตัวละครบา้ งตัว
เพราะจติ (ของตัวละคร) บา้ ง เพราะความ
โหดรา้ ยของตัวละครบา้ ง

ตัวอยา่ ง

เมือนัน ทศเศียรสุรยิ ว์ งศ์รังสรรค์

เห็นนางสดี าวิลาวัณย์ ตัวสนั วิงรอ้ งไม่สมประดี

พญามารแย้มยมิ พรมิ พราย ตาหมายจะจบั นางโฉมศรี

ไล่ลัดสกดั ทันที อสรุ ีควา้ ไขวไ่ ปมา ฯ

(รามเกียรติ : รชั กาลที 1)

ศานติรส

(รสแห่งความสงบ : บาลีเรยี กรสนีวา่ สมะรส)
เปนชว่ งการแสดงอุดมคติของเรอื ง เชน่ ความ

สงบสขุ ในแดนสขุ าวดี ในเรอื ง วาสฏิ ฐี หรอื รูส้ กึ
สมใจ อิมเอมใจ เมอื กษัตรยิ ท์ ังหกกลับมาพรอ้ มหน้า
กัน ในเรอื งพระมหาเวสสนั ดรชาดก อันเปนผลมุง่
หมายทังทางโลกและทางธรรม เปนผลให้

ตวั อย่าง

ความสงบสขุ ในดนิ แดนสุขาวดี

ในเรอื ง วาสิฏฐี อันเปนผลมุ่งหมาย
ทงั ทางโลกและทางธรรม

อัทภตู รส (รสแห่งความพศิ วงประหลาดใจ : รสนี
บาลีเรยี ก วมิ หะยะรส)

เปนบทบรรยายหรอื พรรณนาทีทาใหน้ ึก
แปลกใจ เอะใจอยา่ งหนัก ตืนเต้นนึกไมถ่ ึงวา่
เปนไปได้เชน่ นัน หรอื อัศจรรยค์ าดไมถ่ ึงใน
ความสามารถ ในความคมคายของคารม ใน
อุบายหรอื ในศิลปวทิ ยาคณุ แปลกใจในสุ
ปฏิบตั ิ (ความประพฤติทีดีงาม)แหง่ ขนั ติ
เมตตา กตัญ ู อันยากยงิ ทีคนธรรมดาจะ
ทําได้

ตวั อยา่ ง

อนิ ทรชติ บดิ เบือนกายนิ เหมือนองคอ์ มรนิ ทร์
ทรงคชเอราวัณ เผือกผอ่ งผวิ พรรณ

ช้างนิมิตฤทธแิ รงแขง็ ขนั
สีสงั ขส์ ะอาดโอฬาร์

( บทพากย์เอราวัณ )


Click to View FlipBook Version