แผนงาน...บรู ณาการพัฒน
1. กจิ กรรมหลกั : พัฒนา 2. กจิ กรรมหลกั : พัฒนาผลติ ภัณฑ์ 3. กิจกรรมหลกั : สง่
2.1 พฒั นาผลิตภณั ฑ์ OTOP กลมุ่ ภมู ิปญั ญาท้องถิ่น
ผปู้ ระกอบการชุมชน ปรับตัวสู่การพฒั นา (Quadrant D) 3.1 สือ่ สารสรา้ งการ
ให้มีคณุ ภาพมาตรฐาน อนุรักษศ์ ลิ ป์ ผ้าถ่ินไท
1.1 พฒั นาศกั ยภาพ 2.2 ส่งเสรมิ เครือข่ายองคค์ วามรู้ แผ่นดิน
KBO (Knowledge - Based OTOP) 3.2 ประกวดผ้าสืบ
ผ้ปู ระกอบการสู่ยคุ 4.0 2.3 ยืดอายุผลติ ภณั ฑO์ TOP อาหาร ศิลป์ผา้ ถิน่ ไทย ดาร
ถ่นิ รสไทยแท้ 3.3 สรา้ งการรับรู้ม
1.2 ประชุมเชิงปฏบิ ัตกิ ารพฒั นา 2.4 พัฒนาและยกระดบั ผลติ ภณั ฑ์ และสนบั สนุนการใช
OTOP ในหมบู่ ้านคชานุรกั ษ์ จงั หวัด ไทยตามมติคณะรัฐม
ศกั ยภาพศนู ยบ์ รกิ ารเศรษฐกจิ จนั ทบรุ ี
2.5 พฒั นาและยกระดบั ผลติ ภัณฑ์
ฐานราก OTOP ผ้าไทยและผ้าพนื้ เมือง
1.3 พัฒนาผผู้ ลติ ผ้ปู ระกอบการ
OTOP กา้ วสูส่ งั คมดิจทิ ลั
1.4 สง่ เสริมผ้ผู ลติ ผู้ประกอบการ
OTOP ด้านการจาหนา่ ยสินค้า
Online
1.5 ลงทะเบยี น OTOP
1.6 Big Data
1.7 เพิ่มประสทิ ธภิ าพกลไก
การทางานพฒั นาชมุ ชนในพ้นื ที่
เพื่อปอ้ งกันไวรสั โคโรนา 2019
(COVID-19)
นาและส่งเสรมิ เศรษฐกจิ ฐานราก
งเสรมิ 4. กจิ กรรมหลกั : สง่ เสริมการตลาด 5. กจิ กรรมหลัก: ส่งเสริมชุมชน
4.1 จดั แสดงและจาหนา่ ยผลิตภณั ฑ์ ทอ่ งเทีย่ ว OTOP นวตั วิถี
รรับรกู้ ารสบื สาน OTOP สานสมั พันธส์ องแผน่ ดนิ 5.1 สรา้ งคุณคา่ และพัฒนาชุมชน
ทย ดารงไว้ใน 4.2 การจดั งาน OTOP City 2019 ท่องเท่ียว OTOP นวัตวถิ ี: ประชมุ เชงิ
4.3 ตลาดประชารัฐคนไทยยม้ิ ได้ ปฏิบตั ิการชมุ ชนต้องเท่ียว
บสาน อนรุ ักษ์ 4.4 การจดั งานOTOP To The Town 5.2 พัฒนาศักยภาพผูป้ ระกอบการ
รงไว้ในแผ่นดิน 4.5 อะเมซง่ิ ของกินของใช้ ของดีทวั่ เพอ่ื สง่ เสริมการท่องเทยี่ วโดยชมุ ชน
มาตรการสง่ เสริม ไทย 5.3 การประเมินผลการดาเนนิ งาน
ช้และสวมใส่ผ้า 4.6 นักการตลาดรุ่นใหม่ OTOP ชมุ ชนทอ่ งเทีย่ วOTOPนวตั วถิ ีแบบ
มนตรี 4.7 OTOP Midyear 2020 กิจกรรม เสรมิ พลัง (EE)
ส่งเสริมการขายและประชาสัมพันธ์ 5.4 จดั แสดงชุมชนท่องเทย่ี ว OTOP
ออนไลนผ์ ลติ ภณั ธ์ OTOP ในชว่ ง นวตั วิถี ชมุ ชนทอ่ งเทยี่ ว OTOP นวตั
วกิ ฤตการณจ์ ากโรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรนา วถิ ี ท่วั ไทย รวมไว้ในท่ีเดยี ว
2019 (COVID-19)
4.8 การจดั งานศิลปาชีพ ประทปี ไทย
OTOP ก้าวไกล ดว้ ยพระบารมี พ.ศ.
2563
4.9 ส่งเสริมช่องทางการตลาดภายใต้
งาน Healthcare 2020 : สุขภาพดี
วิถีใหม่ ใจชนะ
4.10 OTOP เคลอ่ื นท่ี (OTOP
Mobile)
3.1 การเขียน Template ผลิตภณั ฑ์ เปน็ การเขยี นรายละเอียดสินค้าลงในแบบฟอร์ม
ตัวอย่าง เพ่ือให้ง่ายต่อการนาเสนอสินค้า ประกอบไปด้วย รายละเอียดร้านค้า ช่ือสินค้า ราคา รายละเอยี ด
สินคา้ ขนาด น้าหนกั สี สรรพคุณ เปน็ ต้น
3.2 เขียนคอนเทนต์ ผลิตภณั ฑ์ เพื่ออธิบายจดุ เดน่ คุณสมบตั ขิ องสนิ ค้า เพ่ือใหค้ นรจู้ กั
เป็นการสร้างภาพลักษณ์ และเพ่ือขายสินค้า ไปยังกลุ่มเปา้ หมายของสนิ ค้านั้น ๆ ไม่ว่าจะส่ือสาร ในรูปแบบ
คลิปวิดีโอ รูปภาพ อินโฟกราฟกิ เพลง เปน็ ตน้
4 . ก า ร ถ่ า ย ภ า พ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ใ ห้
เหมาะสมกับการจาหน่ายในตลาดออนไลน์ บรรยาย
และฝึกปฏิบัติ เทคนิคถ่ายภาพขายของ ประกอบด้วย
ความละเอียดของภาพ แสงและเงา การถ่ายทอดมุมของ
ภาพใหค้ รบทกุ ด้าน ทกุ มุม เพ่อื ใช้ประกอบการตัดสนิ ใจ
ในการซ้ือมากข้ึน ภาพพื้นหลัง และข้อความบนภาพ
เปน็ ต้น
5. การเป็นผู้ขายในเว็บไซต์ตลาด
ออนไลน์ บรรยายการสร้างเพจเฟสบุ๊ค การขายใน
Marketplace ในเฟสบคุ๊ Line official account และการซอ้ื โฆษณาในเฟสบ๊คุ เปน็ ต้น
6. ฝึกปฏิบัติการนาข้อมูลเข้าระบบขายออนไลน์ และ Upload ภาพ/Content
ในเว็บไซต์ตลาดออนไลน์ การฝึกปฏบิ ัตผิ ่านโทรศพั ท์มอื ถือแบบสมารท์ โฟน โดยการสอนการสร้างเพจขายของ
บน Facebook การขายใน Marketplace และสมัครLine official account เป็นตน้
ท้งั น้ี จากผลการจัดประชุม ผูเ้ ข้ารว่ มประชุมฯ ไดร้ ับความรู้
ด้านการตลาดเบื้องต้น การตลาดออนไลน์ การเขียน
Template/Content ผลิตภณั ฑ์ เพอื่ ใชใ้ นการจาหน่ายใน
ตลาดออนไลน์ และฝกึ ปฏิบัตเิ ทคนคิ ถ่ายภาพขายของ การ
ส ร้ า ง เ พ จ ข า ย ข อ ง บ น Facebook ก า ร ข า ย ใ น
Marketplace และสมคั รLine official account ตลอดจน
ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ท่ีเข้าร่วมโครงการได้มี
ช่องทางการจาหน่ายสินคา้ ในตลาดออนไลน์ช่องทางต่างๆ
ไดแ้ ก่ Facebook , Line, เพจ OTOP Today เปน็ ตน้
ปัญหา/อปุ สรรคในการดาเนินงาน
การดาเนินงานล่าช้ากว่าปกติ ต้องปรับเปลี่ยนวิธีการดาเนินงาน/จุดดาเนินการ เนื่องด้วย
สถานการณ์ผลกระทบจากโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID - 19)
แนวทางดาเนินการตอ่ ไป
ดาเนนิ การคดั เลอื กผผู้ ลิต ผปู้ ระกอบการ OTOP ทยี่ งั ไมไ่ ดเ้ ข้าร่วมโครงการ ได้เขา้ ร่วม
โครงการ เพือ่ จะไดม้ คี วามรูด้ ้านการตลาดออนไลน์ เป็นการเพิม่ ชอ่ งทางการตลาดใหก้ ับผลติ ภณั ฑ์
Highlight:
สานักสง่ เสรมิ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ และวิสาหกจิ ชมุ ชน กรมการพฒั นาชุมชน
แผนงานบูรณาการพัฒนาและสง่ เสรมิ เศรษฐกจิ ฐานราก
1. กิจกรรมหลัก : พัฒนาผู้ประกอบการชุมชน
1.2 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการการพฒั นาศักยภาพศนู ยบ์ รกิ ารสง่ เสรมิ เศรษฐกิจฐานราก
กรมการพัฒนาชุมชน ได้กาหนดเป้าหมายให้บริการเพื่อให้ประชาชนในหมู่บ้านมีความมั่นคง
ทางเศรษฐกิจโดยกาหนดยุทธศาสตร์เพื่อตอบสนองนโยบบายรัฐบาลในการสร้างรายได้และลดความ
เล่ือมล้าให้กับชุมชน โดยมุ่งพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากให้เข้มแข็ง ซ่ึงได้ดาเนินการจัดต้ังศูนย์บริการส่งเสริม
เศรษฐกิจฐานรากขึ้นต้ังแต่ปี 2553 เพ่ือส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนได้ค้นหาภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มี
อยู่ในชุมชน แล้วรวมตัวกันเป็นกลุ่มอาชีพเพ่ือสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์และบริการชุมชนส่งเสริมให้เกิด
ความเข้มแข็ง โดยการบูรณาการทุนชุมชนและหน่วยงานภาคี จัดหาช่องทางการจาหน่ายผลิตภัณฑ์สร้าง
โอกาสในการเข้าถึงแหล่งทุนจากกองทุนชุมชนและสถาบันการเงินในพ้ืนท่ี อีกทั้งยังส่งเสริมและสนับสนุน
องค์ความรู้ต่าง ๆ และการจัดทาแผนธุรกิจแก่ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP รายใหม่ ให้มีอาชีพและสรา้ ง
รายได้อย่างม่ันคง ดังน้ัน เพ่ือให้ศูนย์บริการสง่ เสรมิ เศรษฐกิจฐานรากสามารถดาเนินงานได้ตามวัตถปุ ระสงค์
และเกิดความต่อเน่อื ง
ผลการดาเนนิ งาน ณ ปัจจบุ ัน
กรมการพฒั นาชุมชน จดั สรรงบประมาณใหก้ ับจังหวดั ดาเนินการตามกจิ กรรมทกี่ รมฯ กาหนดกรอบ
แนวทางให้เรียบร้อยแล้ว จานวน 878 ศูนย์ งบประมาณ 1,543,800 บาท และสานักงานพัฒนาชุมชน
จังหวดั ได้รายงานผลการดาเนินงานฯ ให้กรมฯ ทราบ
แผนภมู ิการขบั เคล่ือนภารกิจและกจิ กรรมของศนู ย์บรกิ ารส่งเสริมเศรษฐกิจฐานราก
ค้นหา/สารวจ/รวบรวม จัดทาคลงั เพือ่ ส่งเสรมิ การรวมกลมุ่ อาชพี สง่ เสรมิ การนา
ภมู ปิ ญั ญาท้องถ่ิน ภมู ิปญั ญาท้องถิ่น เพ่อื สร้างสรรคผ์ ลิตภัณฑแ์ ละ ผลิตภณั ฑ์
ทีส่ ามารถสร้างสรรค์
เปน็ ผลิตภัณฑ์และ ระดบั อาเภอ บรกิ ารชมุ ชน บนพ้นื ฐาน ไปลงทะเบยี น OTOP
บริการชมุ ชน ภมู ิปัญญาท้องถ่นิ
ส่งตอ่ การพัฒนา สรุปบทเรยี น วเิ คราะหป์ ัญหาและ
ขีดความสามารถ การดาเนินงาน ความต้องการ
ในระดับทส่ี ูงข้นึ
วางแผนพฒั นา
สรา้ งโอกาส จัดหาช่องทาง ดาเนินการ
ในการเขา้ ถงึ การจาหนา่ ย สง่ เสรมิ ความเข้มแขง็
แหล่งทนุ ผลติ ภณั ฑ์ - การผลติ
- การพัฒนามาตรฐานฯ
- การเพม่ิ มูลค่าผลติ ภัณฑ์
- การตลาด
สานกั สง่ เสรมิ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิ่นและวิสาหกิจชมุ ชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบูรณาการพัฒนาและส่งเสรมิ เศรษฐกิจฐานราก
1. กิจกรรมหลัก : พัฒนาผปู้ ระกอบการชมุ ชน
1.3 พฒั นาผผู้ ลิต ผปู้ ระกอบการ OTOP ก้าวสูส่ งั คมดิจทิ ลั
ประเทศไทยได้ประสบสถานการณแ์ พรร่ ะบาดของโรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID - 19)
ซ่ึงส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศต้องชะงักลง สถานการณ์ดังกล่าวนอกจากจะส่งผลกระทบ
โดยตรงต่อชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน อุตสาหกรรมการท่องเที่ยว และภาคการเกษตร ยังกระทบไปถึงภาค
ธรุ กจิ และแรงงานทเี่ กย่ี วข้องในวงกว้าง ตลอดทัง้ ผผู้ ลติ ผปู้ ระกอบการ OTOP ชมุ ชนทอ่ งเทีย่ ว และประชาชนท่วั ไป
เน่ืองจากช่องทางการตลาดปกติถูกจากัดลงและรวมไปถึงพฤติกรรมการ
จับจ่ายใช้สอยของผูบ้ รโิ ภคทม่ี ีแนวโน้มเปลี่ยนไปสูส่ ังคมดจิ ิทัล มคี วามนิยม
ซื้อสินค้าผ่านระบบออนไลน์เพ่ิมขึ้น ดังน้ัน การพัฒนาทักษะของผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP ให้เข้าใจ และรู้เท่าทันแนวโน้มการเปลี่ยนแปลง
ดังกล่าวจึงมีความสาคัญ ในการผลิต
สินค้า รวมถึงองค์ประกอบต่าง ๆ ให้ตรงกับความต้องการของผู้บริโภค
สานักส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นและวิสาหกิจชุมชน โดยความร่วมมือกับ
มหาวิทยาลัยราชภฎั สวนสนุ นั ทา จงึ จัดทาโครงการพฒั นาผูผ้ ลติ ผูป้ ระกอบการ
OTOP ก้าวสู่สังคมดิจิทัลข้ึน โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP ให้มีทักษะด้านการตลาดดิจิทัล และพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ OTOP ให้รองรับกับช่องทาง
การตลาดบนระบบออนไลน์ โดยกลุ่มเปา้ หมาย ประกอบดว้ ย บุคลากร และนกั ศึกษามหาวทิ ยาลยั ราชภัฎสวนสุนนั ทา/
ผู้ผลิตผปู้ ระกอบการOTOPในพื้นทจี่ งั หวัดนครปฐม/เจ้าหน้าที่พฒั นาชุมชนจงั หวัด/อาเภอ นักการตลาดรนุ่ ใหม่ (OTOP)
กรมการพัฒนาชมุ ชนร่วมกับมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสนุ ันทา จัดประชุมเชิงปฏิบัตกิ ารโครงการพัฒนาผผู้ ลิต
ผู้ประกอบการ OTOP ก้าวสู่สงั คมดจิ ิทัล เมื่อวันพฤหัสบดที ่ี 30 กรกฎาคม
2563 ณ โรงแรมเวล ถนนราชวิถี ตาบลพระปฐมเจดยี ์ อาเภอเมือง จังหวดั
นครปฐม ผูเ้ ข้าร่วมโครงการจานวนท้ังสนิ้ 80 ราย มีวิทยากรผูเ้ ชีย่ วชาญมา
ใหค้ วามรเู้ กย่ี วกบั การใช้แพลตฟอรม์ U-OTOP ,การสร้างคอนเทนต์เรือ่ งราว
ภูมิปัญญา, ศลิ ปะการเลา่ เร่อื งเพ่ือประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อออนไลน์, การถ่ายภาพ
ผลิตภัณฑแ์ ละจดั ทาส่ือประชาสัมพันธ์ โดยเนน้ การฝกึ ปฏิบตั ิ ทาให้ผปู้ ระกอบการ OTOP มีความรู้ความเขา้ ใจใน
การตลาดออนไลน์เพ่ิมมากขึ้นและสามารถนาสินค้าเข้าจาหน่ายใน
ระบบแพลตฟอรม์ กลาง (U-OTOP) และช่องทางตลาดดิจิทัลอ่นื ๆ ได้
การประเมินผลการดาเนินโครงการ โดยประมวลจากประเมิน
ของผู้เข้าร่วมการประชุมฯ พบว่า ส่วนใหญ่ได้รับประโยชน์จากการเข้า
ร่วมประชุม ทาให้มีความรู้ที่สามารถนาไปประยุกต์ใช้ได้ในการจาหน่าย
สนิ คา้ ทางออนไลน์ มคี วามเขา้ ใจในการเขียน Content เพอื่ สื่อความหมาย
ของผลิตภณั ฑ์ใหโ้ ดนใจผบู้ ริโภคมากข้นึ รูจ้ ักการถา่ ยภาพในมุมต่างๆ ตลอดจนการจัดวางท้งั ในดา้ นองค์ประกอบภาพ
และแสงที่ทาให้สินคา้ มีความน่าสนใจ รวมไปถึงช่องทางการนาสินคา้ เข้าสแู่ พลตฟอร์มออนไลน์มากข้ึน
ปัญหาอุปสรรค ได้แก่ 1. ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP บางรายยังไม่มีความพร้อมในการทา
การตลาดออนไลน์ 2. ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP บางรายมีความกงั วลเร่อื งของค่าใชจ้ ่ายทอ่ี าจเกิดขึน้ จากการทา
การตลาดออนไลน์ ขอ้ เสนอแนะ ได้แก่ 1. สรา้ งความเขา้ ใจและความรูร้ วมถงึ การประกบคู่ระหว่างนักการตลาดกบั
ผผู้ ลติ ผปู้ ระกอบการ OTOP ใหม้ ากข้ึน 2. ทาบันทกึ ข้อตกลงรว่ มกนั ในการทาการตลาดออนไลน์
สานักส่งเสรมิ ภมู ิปญั ญาทอ้ งถนิ่ และวิสาหกจิ ชมุ ชน กรมการพฒั นาชุมชน
แผนงานบูรณาการพฒั นาและสง่ เสริมเศรษฐกจิ ฐานราก
การตลาดออนไลน์ ขอ้ เสนอแนะ ไดแ้ ก่ 1. สรา้ งความเขา้ ใจและความรรู้ วมถงึ การประกบคู่ระหว่างนกั การตลาดกับ
1. กิจกรผรผู้ มลหิตลผู้ปักระ:กพอบัฒกานราOผT้ปูOPระใหก้มอากบขกึน้ า2ร.ชทุมาบชันนท
1.4 สรุปผลการดาเนนิ งานโครงการส่งเสริมผผู้ ลติ ผปู้ ระกอบการ OTOP ด้านการจาหนา่ ยสนิ ค้า Online
กรมการพัฒนาชุมชน ได้ดาเนินงานเว็บไซต์ www.otoptoday.com ให้เป็น web link จาหน่าย OTOP
ท่ีใหญ่ท่ีสุดของประเทศไทย และจะดาเนินการเชื่อมโยงเว็บไซต์ www. jd.co.th (แอพพลิเคชั่น JDCENTRAL บนมือถือ)กับ
www.otoptoday.comเพื่อให้เว็บไซต์มีความน่าสนใจและสามารถดึงดูดลูกค้าได้ เป็นการสร้างโอกาสให้ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ
OTOPได้มีช่องทางการจาหนา่ ยสนิ คา้ OTOPเพ่มิ มากขึน้ ดว้ ยดังนัน้ จึงควรเพ่มิ จานวนผผู้ ลติ ผปู้ ระกอบการOTOPและผลิตภณั ฑ์
OTOPเข้าสู่เว็บไซต์ www.jd.co.thซ่ึงเป็นตลาดสินค้าออนไลน์ที่เกิดจากความ
ร่วมมือของบริษัท เซ็นทรัลกรุ๊ป จากัด และบริษัทธุรกิจอีคอมเมิร์สที่มีอัตราการ
เตบิ โตเร็วทีส่ ดุ และมขี นาดธุรกิจใหญ่เปน็ อนั ดับสามของประเทศจนี อย่างJD.comจึง
ไดจ้ ัดทาโครงการสง่ เสริมผผู้ ลิตผูป้ ระกอบการOTOPด้านการจาหนา่ ยสินค้าOnline
ขึ้น เป็นการฝึกอบรมให้ผู้ผลิตผู้ประกอบการ OTOPมีทักษะในการจาหนา่ ยสนิ ค้า
ตลาดออนไลน์ เพื่อให้ขับเคล่ือนการดาเนินงานจาหน่ายสินค้า OTOPในระบบ E-
Commerceงบประมาณ7,645,000 บาท (เจด็ ล้านหกแสนสีห่ มื่นห้าพันบาทถว้ น)
ผลการดาเนนิ งาน
ก ร ม ก า ร พั ฒ น า ชุ ม ช น
ด าเนิ นการจั ดฝึ กอบรมผู้ ผลิ ต
ผู้ประกอบการ OTOPด้านการ
จ าหน่ ายสิ นค้ า OTOP Online
จานวน ๔ รุ่นๆ ละ ๑๕๒ คน รวมกลุ่มเป้าหมายจานวน ๖๐๘ คน ณ โรงแรมทเี ค
พาเลซ คอนเวนชั่น , โรงแรมเอบีน่าเฮ้าส์ , โรงแรมไมดา้ งามวงศ์วานและโรงแรม
ไมด้าดอนเมือง แอร์พอต ซ่ึงเป็นการให้ความรู้เพ่ือพัฒนาศักยภาพผู้ผลิต
ผปู้ ระกอบการOTOPให้มคี วามสามารถและทักษะในการนาสนิ คา้ จาหน่ายในตลาด
ออนไลน์ และเพ่ิมช่องทางการจาหน่ายสินค้าผ่านเว็บไซต์ www.jd.co.thหลักสูตรเน้นความรู้ด้านการจาหน่ายสินค้า Online
นโยบายการเป็นผู้ขายของเว็บไซต์ www.jd.co.thฝึกปฏิบัติเขียนเน้ือหาผลิตภัณฑ์
(Content)และการถ่ายภาพสินค้าให้มีความสวยงามดึงดดู ความสนใจของลูกคา้ สามารถขาย
ได้ ในระบบ Onlineและสมัครเป็นผู้ขายในเว็บไซต์และนาสินค้าขึ้นระบบเขา้ จาหนา่ ยใน
เว็บไซต์ www.jd.co.thทั้งน้ี จากผลการจัดอบรม ผู้เข้าร่วมอบรมฯ ได้รับความรู้ด้าน
การตลาดออนไลน์ การเขยี น Template/Contentผลิตภัณฑ์ เพือ่ ใชใ้ นการจาหน่ายในตลาด
ออนไลน์ และฝึกปฏิบัติเทคนิคถ่ายภาพขายสินค้าให้มีความสวยงามดึงดูดความสนใจของ
ลูกค้าและได้สมัครเปน็ ผขู้ ายในเว็บไซต์ www.jd.co.th
ปัญหา/อุปสรรคในการดาเนินงาน
เน่ืองจากการสมัครเป็นผู้ขายทางเว็บไซต์ www.jd.co.th ผู้ประกอบการต้องเตรียมเอกสาร
หลกั ฐานให้พร้อมสาหรับการสมัคร แต่มบี างรายไม่ไดเ้ ตรียมเอกสารมา จงึ ยงั ไมไ่ ดท้ าการสมคั รภายในระยะเวลาทจ่ี ัดอบรม
แนวทางดาเนนิ การต่อไป
ดาเนินการคดั เลอื กผู้ผลติ ผปู้ ระกอบการ OTOP ทย่ี งั ไมไ่ ดเ้ ข้ารว่ มโครงการ ไดเ้ ขา้ ร่วมโครงการ
เพือ่ จะได้มคี วามร้ดู า้ นการตลาดออนไลน์ เปน็ การเพม่ิ ชอ่ งทางการตลาดให้กับผลติ ภัณฑ์
สานกั ส่งเสริมภมู ิปญั ญาทอ้ งถนิ่ และวิสาหกจิ ชุมชน กรมการพฒั นาชุมชน
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและส่งเสริมเศรษฐกจิ ฐานราก
1. กิจกรรมหลัก : พัฒนาผู้ประกอบการ
ชุมชน
1.5 สรุปผลการดาเนนิ งานการลงทะเบยี น OTOP
กรมการพัฒนาชุมชนได้รับมอบหมายจากคณะกรรมการอานวยการหนึ่งตาบล หน่ึงผลิตภัณฑ์
แห่งชาติ (กอ.นตผ) ให้ดาเนินการลงทะเบียนผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP และจัดทาทะเบียนผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOPเป็นประจาทุกปี เร่ิมตั้งแต่ปี ๒๕๖๐ เป็นต้นไป โดยมีวัตถุประสงค์เพอื่ จัดทาฐานข้อมูล
ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ให้เป็นปจั จบุ ัน และเพื่อใช้ประโยชน์ในการกาหนดแผนการสง่ เสรมิ และพฒั นา
โดยหน่วยงานที่เก่ียวข้อง สานักส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถ่ินและวิสาหกิจชุมชน ได้จัดทาร่างแนวทางการ
ดาเนินงานการลงทะเบียนผูผ้ ลิต ผู้ประกอบการ OTOP ปี ๒๕๖3 โดยให้จังหวัด และกรุงเทพมหานคร รับ
ลงทะเบียนฯ ผ่านทางเว็ปไซต์ https://register.cdd.go.th ได้โดยไม่มีการปิดระบบการรับลงทะเบียนฯ
พร้อมดาเนนิ การตรวจสอบ และตรวจรบั รองข้อมูลการลงทะเบยี นผผู้ ลิต ผู้ประกอบการ OTOP ปี 2557 –
2562 ในโปรแกรมการลงทะเบยี นฯ ใหถ้ ูกต้องและเปน็ ปัจจุบัน มผี ลการดาเนนิ งาน ดังนี้
ประเภทผลติ ภัณฑ์
ประเภท Quadrant
ปัญหา/อปุ สรรค ในการดาเนินงาน
1. คู่มอื การรับลงทะเบียนไมเ่ ป็นปจั จุบนั โดยมีการจัดทาลา่ สุด เม่ือปี 2555
2. มีคาถาม / ข้อสงสยั เก่ียวกับคาจากดั ความในการจัดประเภทผลติ ภัณฑ์
3. แบบลงทะเบยี นปจั จบุ นั ยงั ไมค่ รอบคลุมกบั การเรียกใช้ข้อมูลรายงาน
ขอ้ สงั เกตเชิงสรปุ
การดาเนินงานในปจั จุบนั ไดม้ แี ผนการดาเนนิ งานในการจดั ประชุมเจา้ หน้าทีผ่ เู้ กย่ี วขอ้ ง เพือ่ ทบทวน
แนวทาง ปัญหาอุปสรรค ท่ีพบ เพื่อดาเนินการปรับปรุงระบบ และแบบจัดเก็บข้อมูลการลงทะเบียนผ้ผู ลติ
ผปู้ ระกอบการ OTOPใหส้ อดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการในปจั จุบนั
สานักส่งเสริมภมู ิปญั ญาท้องถ่นิ และวสิ าหกิจชุมชน กรมการพฒั นาชุมชน
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและสง่ เสริมเศรษฐกิจฐานราก
1. กจิ กรรมหลัก : พัฒนาผปู้ ระกอบการ
ชุมชน
1.6 สรุปผลการดาเนนิ งาน Big Data
กรมการพฒั นาชมุ ชนไดส้ ่งเสรมิ การดาเนินงานตามโครงการหนง่ึ ตาบล หนงึ่ ผลิตภณั ฑ์ เพอ่ื กอ่ ใหเ้ กิด
การสร้างงาน สร้างอาชีพ และสร้างรายได้ใหก้ บั ประชาชนอยา่ งกวา้ งขวาง โดยมงุ่ ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้
และการพัฒนายกระดับคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ์ OTOP การส่งเสริมช่องทางการตลาด เพ่ือเสริมสร้าง
ความเขม้ แข็งของเศรษฐกจิ ฐานราก จงึ เห็นควรดาเนินการโครงการพฒั นาระบบขอ้ มูลขนาดใหญ่ “หนึง่ ตาบล
หนึ่งผลิตภัณฑ์” (OTOP Big Data) เพื่อเช่ือมโยงเป็นระบบข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) ท้ังข้อมูลจากการ
จดั เกบ็ ของสว่ นราชการ ข้อมลู จากระบบออนไลน์ (Online) และโซเชียลมีเดยี (Social Media) สามารถนามา
วิเคราะห์ประมวลผล (Data Analytics) ใชป้ ระโยชน์ในการส่งเสริมและสนบั สนุนผผู้ ลติ ผู้ประกอบการ OTOP
ในการวางแผนการผลิต การพัฒนาผลิตภัณฑ์ และการตลาด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการส่งเสริมด้านการตลาด
ดิจิทัล (Digital Marketing) ซ่ึงจะเป็นการเผยแพร่สินค้าให้เป็นท่ีรู้จักแพร่หลายและเพ่ิมยอดจาหน่ายของ
ผลิตภัณฑ์ OTOP รวมถึงกิจกรรมบรกิ ารดา้ นการทอ่ งเที่ยวในชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี เพื่อเสรมิ สร้าง
ความเข้มแข็งของเศรษฐกิจฐานราก สร้างอาชีพ สร้างรายได้ให้คนในชุมชนเพ่ิมมากขึ้น งบประมาณ
13,441,070 บาท
ผลการดาเนินงาน ณ ปจั จุบนั
กรมการพัฒนาชุมชนลงนามในสัญญาจ้างเม่ือวันท่ี 16 กันยายน 2563 ตามสัญญาจ้างที่ปรึกษา
โครงการพัฒนาระบบขอ้ มูลขนาดใหญ่ “หน่ึงตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์” (OTOP Big Data) เอกสารเลขท่ี 176/2563
ระยะเวลาดาเนนิ การ 180 วนั งบประมาณทง้ั ส้ิน 11,400,000 บาท (สบิ เอด็ ล้านสี่แสนบาทถ้วน) การดาเนินงาน ณ
ปจั จบุ ัน อยูร่ ะหวา่ งดาเนนิ การตามกรอบการดาเนินงานโครงการและรายละเอียดของงานจา้ งท่ีปรกึ ษา
ปัญหา/อุปสรรค ในการดาเนินงาน
การดาเนินงานล่าช้ากว่าปกติ เนื่องด้วยสถานการณ์ ผลกระทบจากโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019
(COVID – 19)
สานักส่งเสริมภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ และวสิ าหกจิ ชมุ ชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและส่งเสริมเศรษฐกิจฐานราก
1. กิจกรรมหลัก : พัฒนาผปู้ ระกอบการ
ชุมชน
1.7 สรุปผลการดาเนนิ งานโครงการเพมิ่ ประสทิ ธิภาพกลไกการทางานพฒั นาชมุ ชนในพืน้ ท่ี
เพอ่ื ปอ้ งกนั โรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)
สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19)กลายเปน็ โรคระบาดคร้ังใหญข่ องโลกส่งผล
กระทบโดยตรงต่อชวี ิตความเป็นอยู่ของประชาชนและกระทบต่อเศรษฐกจิ ของประเทศต่างๆ รวมทง้ั ประเทศไทยต้องชะลอ
ตวั โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ธรุ กิจการท่องเทย่ี วและโรงแรม ซงึ่ เป็นรายได้หลกั ของประเทศเพ่ือเปน็ การเตรียมความพร้อมและการ
ปอ้ งกันการระบาดของโรคตดิ เชื้อไวรัสโคโรนา2019 (COVID-19) ใหก้ บั ผ้นู ากลมุ่ องค์กร เครือข่ายพัฒนาชุมชน บุคลากร
กรมการพฒั นาชุมชนและประชาชนทั่วไปในการป้องกันตนเองและเตรียมพรอ้ มรับมือกับการแพร่ระบาดของโรคตดิ เชื้อ
ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)โดยการสวมหน้ากากอนามัยล้างมือใหส้ ะอาด ทานอาหารท่ีปรงุ สกุ หลีกเล่ียงการอย่ใู น
สถานทีท่ ่ีแออัดเพื่อให้ผนู้ ากลุ่ม องค์กรเครือข่ายพัฒนาชุมชนบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชนและประชาชนทั่วไป ได้มี
หน้ากากอนามัยเพ่ือป้องกันโรคซ่ึงสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรสั โคโรนา2019 (COVID-19)มีแนวโน้ม
การแพรร่ ะบาดในวงกว้างและผู้ตดิ เชื้อเพ่ิมมากขึ้น จึงมีความจาเปน็ เรง่ ด่วนในการจัดซอ้ื หน้ากากอนามยั กรมการพฒั นา
ชุมชน จึงได้จัดทาโครงการเพิ่มประสิทธิภาพกลไกการทางานพัฒนาชุมชนในพ้ืนท่ีเพ่ือป้องกันโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา
2019 (COVID-19)ขน้ึ โดยจดั ซ้ือจากผผู้ ลติ ผู้ประกอบการ OTOPและกลมุ่ อาชีพเพื่อเปน็ การจา้ งงานและกอ่ ใหเ้ กิดรายได้
เพิ่มขึ้น สู่เศรษฐกิจฐานรากม่นั คงประชาชนพึ่งตนเองได้ วัตถุประสงค์ 1) เพื่อเพ่ิมประสิทธิภาพกลไกการทางานพัฒนา
ชุมชนในพนื้ ทเ่ี พอ่ื ปอ้ งกันโรคตดิ เช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) 2) เพอ่ื ลดคา่ ใชจ้ ่ายของผูน้ ากลมุ่ องคก์ ร เครอื ขา่ ย
พฒั นาชุมชน บุคลากรกรมการพัฒนาชุมชนและประชาชนท่วั ไป ในการป้องกนั โรคตดิ เชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)
3) เพ่ือสรา้ งความตระหนักใหแ้ ก่ผนู้ า กลุ่ม องค์กร เครือข่ายพฒั นาชุมชนบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชน และประชาชน
ท่ัวไป ในการเฝ้าระวังและป้องกันโรคติดเชื้อไวรสั โคโรนา2019 (COVID-19) 4) เพ่ือให้เกดิ การจา้ งงานและเกดิ รายไดแ้ ก่
ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOPและกลุ่มอาชีพ เป้าหมาย 1)จัดซื้อหน้ากากอนามัย จานวน 200,000 ชิ้น จากผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOPและกลุ่มอาชีพ 2) ผู้นา กลุ่ม องค์กร เครือข่ายพัฒนาชุมชน บุคลากรกรมการพัฒนาชุมชน และ
ประชาชนทั่วไป
ดาเนินการในส่วนกลาง ไตรมาส 3 เดือนเมษายน 2563 โดยกรมการพัฒนาชุมชนดาเนินการ กิจกรรมท่ี 1
ดาเนินการจัดทาสื่อในรปู แบบ Onlineเช่น คลิปวีดีโอ เอกสารในรปู แบบอิเลก็ ทรอนิกส์ ให้ผู้นา กลุ่ม องค์กร เครือขา่ ย
พัฒนาชมุ ชนบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชนและประชาชนท่วั ไป เป็นเคร่ืองมอื เพอ่ื สรา้ งการรบั รู้การปอ้ งกันโรคติดเช้ือไวรสั
โคโรนา 2019 (COVID-19) กิจกรรมท่ี 2 ดาเนินการจัดหาหน้ากากอนามัยเพ่ือป้องกันโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019
(COVID-19) ให้แก่ผู้นา กลุ่ม องค์กร เครือข่ายพัฒนาชุมชน บุคลากรกรมการพัฒนาชุมชน และประชาชนทั่วไป โดย
ดาเนินการจัดซอื้ หน้ากากอนามยั ชนิดผ้าจานวน 200,000ชิ้น เพ่ือป้องกันโรคติดเชื้อไวรสั โคโรนา 2019(COVID-19)
ให้แก่ผู้นา กลุ่ม องคก์ ร เครอื ขา่ ยพัฒนาชมุ ชนบคุ ลากรกรมการพัฒนาชุมชนและประชาชนท่วั ไปกิจกรรมท่ี 3 สนบั สนนุ
ให้ผู้นา กลุ่ม องค์กร เครือข่ายพัฒนาชุมชน และบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชน ดาเนินการสร้างกระบวนการเรยี นรู้การ
ป้องกนั โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)แก่ประชาชนในพนื้ ท่ี กิจกรรมที่ 4 ตดิ ตามผลการดาเนินงานการสร้าง
การเรยี นรูก้ ารปอ้ งกนั โรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา2019 (COVID-19)แกป่ ระชาชนในพนื้ ที่ ผลการดาเนนิ งาน จดั ซ้อื หน้ากาก
อนามัยชนดิ ผา้ เพื่อป้องกันโรคติดเชื้อไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19)จานวน 200,000ช้ิน ๆ ละ 15 บาท จากกล่มุ
ผู้ผลติ ผูป้ ระกอบการ OTOP และกลมุ่ อาชพี
สานักส่งเสริมภูมิปญั ญาท้องถิ่นและวสิ าหกจิ ชุมชน ได้ดาเนินการมอบหน้ากากอนามัยเพ่ือปอ้ งกันโรคติดเชอ้ื
ไวรสั โคโรน่า 2019 (COVID 19) แลเวจานวนทงั้ สน้ิ 112,050 ชน้ิ คงเหลือ 87,950 ชน้ิ
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและส่งเสรมิ เศรษฐกิจฐานราก
2. กิจกรรมหลสักา:นพกั สัฒ่งเนสารผมิ ลภิมูตปิภญััณญฑา์ชทมุ ้อชงถนิ่นและวสิ าหกิจชมุ ชน กรมการพฒั นาชุมชน
2.1 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการพฒั นาผลติ ภณั ฑ์ OTOP กลมุ่ ปรบั ตวั สกู่ ารพฒั นา
(Quadrant D) ให้มีคุณภาพมาตรฐาน
กรมการพัฒนาชุมชน มีภารกิจในการส่งเสริมและพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากให้มคี วามมัน่ คง โดยส่งเสริม
กระบวนการเรยี นรู้ การพัฒนาอาชีพ พัฒนาผลติ ภัณฑ์ การมีส่วนรว่ มของประชาชนในการสร้างงาน สร้างรายได้
ให้แก่ชมุ ชน และการพัฒนาคุณภาพมาตรฐานผลติ ภณั ฑ์ OTOP ให้มีความสามารถในการแข่งขนั ท้ังตลาดภายใน
และตา่ งประเทศได้ จากผลการดาเนนิ งานขับเคลอื่ นยุทธศาสตร์โครงการหนง่ึ ตาบล หนึง่ ผลิตภัณฑ์ (OTOP) ท่ีผา่ น
มา มีผลการดาเนนิ งานทีเ่ ป็นรปู ธรรม สามารถสรา้ งงาน สร้างรายได้ ยกระดบั คุณภาพชวี ิตของประชาชนในทอ้ งถนิ่
ได้เป็นอย่างดี แต่ในขณะเดียวกันก็ยังประสบปัญหาโดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ OTOP ในกลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา
(Quadrant D) ในบางส่วนยงั มขี อ้ จากัดในเรอื่ งของคณุ ภาพมาตรฐานผลติ ภณั ฑ์ รูปแบบผลิตภณั ฑ์ บรรจภุ ัณฑ์ ยัง
ไม่สวยงามโดดเด่น ไม่ตรงกับความต้องการของตลาด ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ยังขาดองค์ความรู้ในดา้ นการ
บริหารจัดการ การพฒั นาผลติ ภัณฑ์ ดังน้นั เพ่ือเป็นการพฒั นายกระดับผลติ ภัณฑ์ OTOP กลมุ่ ปรับตวั สกู่ ารพฒั นา
(Quadrant D) และเพ่ิมประสทิ ธิภาพการบรหิ ารจดั การโครงการหนง่ึ ตาบล หน่งึ ผลิตภณั ฑ์ สานกั สง่ เสริมภูมปิ ญั ญา
ท้องถ่ินและวิสาหกิจชุมชน จึงได้จดั ทาโครงการพฒั นาผลติ ภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา (Quadrant D)
ให้มีคุณภาพมาตรฐานขึ้น มีวัตถุประสงค์เพ่ือพัฒนาศักยภาพผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ให้มีความรู้ในด้าน
การตลาด การออกแบบและพฒั นาผลติ ภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ การสรา้ งแบรนด์ สามารถพฒั นาผลติ ภัณฑใ์ หม้ ีมูลคา่ เพมิ่
เข้าสู่ระบบตลาดได้ และเพื่อพัฒนายกระดับคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา
(Quadrant D) กลุ่มปรับตัวสู่การพฒั นา (Quadrant D) ใหม้ คี ุณภาพและศักยภาพทางการตลาดเพม่ิ ขนึ้ โดยมกี ลมุ่
เป้ามายคือ ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา (Quadrant D) จานวน 1,900 ราย/กลุ่ม
ผลิตภณั ฑ์ OTOP กลุ่มปรบั ตัวสู่การพฒั นา (Quadrant D) จานวน ๑,๙๐๐ ผลติ ภณั ฑ์ โดยองคค์ วามรทู้ ีไ่ ด้จากการ
เข้าร่วมโครงการ ได้แก่ การดาเนินโครงการหนึ่งตาบล หน่ึงผลิตภัณฑ์ และเส้นทางสู่ความสาเร็จ มาตรฐาน
ผลิตภัณฑ์ชมุ ชนและการควบคุมคุณภาพสินคา้ แนวคิดการออกแบบ พัฒนาผลติ ภัณฑ์ บรรจภุ ัณฑ์ และการสรา้ ง
แบรนด์ การพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ให้เป็นทต่ี อ้ งการของตลาด แนวโนม้ การตลาดและ Digital Marketing เทคนคิ
การถ่ายภาพผลิตภณั ฑ์และฝกึ ปฏิบตั ิ และเวทเี สวนาแลกเปล่ียนเรยี นรู้ "ผลิต OTOP อย่างไรใหต้ รงใจผบู้ ริโภค"
วิธีดาเนนิ การ
กจิ กรรมที่ 1 อบรมเชงิ ปฏิบตั กิ ารผู้ผลิต ผ้ปู ระกอบการ OTOP กลมุ่ ปรับตัวสู่การพัฒนา
(Quadrant D) งบประมาณ 18,430,000 บาท (สิบแปดลา้ นสี่แสนสามหม่ืนบาทถ้วน) โดยมีขั้นตอนและ
วิธกี ารดาเนินงาน ดังน้ี
๑) กรมฯ จัดประชุมเชิงปฏิบัติการเจ้าหน้าท่ีส่วนกลางและวิทยากรโรงเรียน OTOP
ดาเนินการ จานวน ๑ วัน เพ่ือกาหนดหลักสูตร รูปแบบเนื้อหาการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ เพื่อพัฒนาผู้ผลิต
ผปู้ ระกอบการ OTOP กลุ่มปรับตวั สกู่ ารพฒั นา (Quadrant D)
๒) กรมฯ แจ้งจังหวัดคัดเลือกกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งเป็นผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP
กลุ่มปรับตัวสกู่ ารพฒั นา (Quadrant D) เขา้ ร่วมกิจกรรม
๓) กรมฯ ประสานวิทยากรที่มีประสบการณ์ มีความรู้และมีความเชี่ยวชาญในการพัฒนา
ผลิตภัณฑ์ OTOP เพอ่ื ให้ผูผ้ ลติ ผปู้ ระกอบการ OTOP มีองค์ความรู้ ความเขา้ ใจในการพัฒนาผลติ ภัณฑ์ อาทิ
การตลาดในยุคปัจจุบัน การตลาดออนไลน์ การออกแบบและพัฒนาผลติ ภณั ฑ์ บรรจุภัณฑ์ การสรา้ งแบรนด์
เร่ืองราวสินคา้ และการสร้างมาตรฐานคุณภาพของผลิตภัณฑ์ เป็นต้น
๔) กรมฯ ดาเนนิ การจดั อบรมเชิงปฏบิ ัติการผผู้ ลิต ผู้ประกอบการ OTOP กล่มุ ปรับตัวสู่
การพฒั นา (Quadrant D) จานวน 1,900 ราย/กลุ่ม ณ โรงเรยี น OTOP ในพื้นท่ภี าคกลาง ภาคเหนือ ภาคใต้
และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ/สถานที่เอกชน ในพ้ืนท่ี ๗ จังหวัด ประกอบด้วย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
อา่ งทอง สระบุรี เชียงใหม่ น่าน พทั ลุง และขอนแก่น รวม 52 รนุ่ หลกั สูตรร่นุ ละ 2 วัน
กิจกรรมท่ี ๒ พัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ OTOP กลุม่ ปรับตวั สู่การพัฒนา (Quadrant D)
งบประมาณ 33,600,000 บาท (สามสบิ สามลา้ นหกแสนบาทถ้วน) ดาเนินการพัฒนาผลติ ภณั ฑ์ใหแ้ กเ่ ป้าหมายที่
ผ่านการอบรมเชิงปฏิบัตกิ ารฯ ในกจิ กรรมท่ี ๑ จานวน 1,900 ผลติ ภัณฑ์
สถานท่ีดาเนนิ การ
1. กิจกรรมฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การ
พัฒนา (Quadrant D) ดาเนินการโดยสานกั สง่ เสรมิ ภูมิปญั ญาท้องถน่ิ และวิสาหกจิ ชมุ ชน ณ โรงเรยี น OTOP
ในพืน้ ท่ีภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคใต้ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดังน้ี 1) ศนู ย์ OTOP คอมเพล็กซพ์ ุแค
จงั หวดั สระบรุ ี 2) กลุม่ จกั สานบางเจ้าฉ่า จงั หวดั อ่างทอง 3) กลุ่มวิสาหกจิ ชุมชนบา้ นเขากลาง จงั หวัดพัทลุง
4) ศูนย์ OTOP ข่วงสันกาแพง จังหวัดเชียงใหม่ 5) กลุ่มหัตถกรรมคุ้มสขุ โข จังหวัดขอนแก่น 6) ศูนย์กระจาย
สินค้าและนวตั กรรมเกษตรปลอดภยั จังหวัดนา่ น และ 7) ศนู ย์ OTOP OUTLET จังหวดั พระนครศรีอยธุ ยา
2. พฒั นายกระดบั ผลติ ภัณฑ์ OTOP กลุม่ ปรบั ตัวสกู่ ารพัฒนา (Quadrant D) จานวน 1,900
ผลิตภัณฑ์ ดาเนนิ การโดยสว่ นกลางและอยรู่ ะหวา่ งดาเนินการ (สัญญาเลขท่ี 171/2563 ลงวนั ที่ 8 กันยายน
2563 สิ้นสุดสัญญาวันท่ี 6 มกราคม 2564)
ตัวชีว้ ดั กิจกรรม
1. ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา (Quadrant D) จานวน 1,900
ราย/กลุ่ม ได้รับความรู้ ความเข้าใจ กระบวนการพัฒนาผลติ ภัณฑ์ ให้มีคุณภาพมาตรฐาน สามารถยกระดับ
จนสามารถแขง่ ขนั ไดใ้ นท้องตลาด
2. ผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา (Quadrant D) ได้รับการพัฒนายกระดับ
ผลิตภณั ฑ์ จานวน 1,900 ผลติ ภัณฑ์ ให้มคี ณุ ภาพและสร้างมูลค่าเพิ่มผลติ ภัณฑ์
3. ผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา (Quadrant D) ที่เข้าร่วมโครงการมียอดจาหน่าย
เพ่ิมข้นึ 15%
ผลทคี่ าดว่าจะไดร้ ับ
1. ผ้ผู ลิต ผปู้ ระกอบการ OTOP กลุม่ ปรับตวั ส่กู ารพัฒนา (Quadrant D) จานวน 1,900ราย/
กลุ่ม สามารถนาความรู้ทไี่ ด้รบั ไปพฒั นาผลิตภัณฑ์ ใหม้ คี วามเหมาะสมและตรงกับความต้องการของตลาด
2. ผลิตภณั ฑ์ OTOP กลุ่มปรบั ตวั ส่กู ารพฒั นา (Quadrant D) จานวน 1,900 ผลติ ภณั ฑ์ มี
คุณภาพมาตรฐาน และสรา้ งมูลค่าเพ่ิมและสามารถแข่งขันในตลาดได้
3. ผปู้ ระกอบการ OTOP กล่มุ ปรับตวั สู่การพฒั นา (Quadrant D) มรี ายได้เพมิ่ ข้ึน
ขอ้ เสนอแนะในการดาเนินงาน
1. สิง่ ที่ควรปรบั ปรงุ ดา้ นสถานทจ่ี ัดอบรม ทพี่ กั และทมี งานควรมกี ารจัดการเรอื่ งหัวขอ้
บรรยาย และการบรหิ ารจัดการเวลาเรียน พัก หรอื การนดั หมายให้มีความชัดเจน
2. สง่ิ ทต่ี อ้ งการให้เพิ่มเตมิ ได้แก่ ด้านวิชาการใหเ้ พ่ิมเนอ้ื หาวชิ าเพิม่ ขน้ึ
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและส่งเสริมเศรษฐกจิ ฐานราก
2. กิจกรรมหลัก : พัฒนาผลิตภัณฑ์
ชุมชน สานักสง่ เสริมภมู ิปญั ญาท้องถ่ินและวิสาหกิจชุมชน กรมการพฒั นาชุมชน
2.2 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการส่งเสริมเครือขา่ ยองคค์ วามรู้ KBO (Knowledge - Based OTOP)
กรมการพัฒนาชุมชน รับผิดชอบในการขับเคล่ือนโครงการหน่ึงตาบล หน่ึงผลติ ภัณฑ์ ด้วย
การส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ควบคู่ไปกับการตลาด และการจัดต้ังเครือข่ายองค์
ความรู้ KBO จังหวัด เพื่อให้สถาบันการศึกษาในพื้นที่ หน่วยงานภาครัฐ เอกชน ภาคประชาชน เครือข่าย
ผู้ผลิตชุมชน ปราชญ์ชาวบ้าน ภายในจังหวัดผนึกกาลังองค์ความรู้พัฒนาขีดความส ามารถของผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ให้มีคุณภาพได้มาตรฐานเปน็ ทต่ี ้องการของตลาด เพื่อให้
ชุมชนสามารถใช้ทรพั ยากรและภูมิปัญญาท้องถ่ินในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP โดยรัฐพร้อมที่จะสนับสนนุ
ให้ชุมชนเข้าถึงองค์ความรู้สมัยใหม่ แหล่งเงินทุน และพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการและ
การตลาด เพื่อยกระดับการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีคุณภาพ มาตรฐาน และสามารถสร้างนวัตกรรมเพ่ือเพิ่ม
มูลค่า และเชื่อมโยงสินค้าจากชุมชน สู่ตลาดท้ังในประเทศและต่างประเทศ กรมการพัฒนาชมุ ชนจงึ เล็งเหน็
ความสาคญั ของการเพ่มิ ประสทิ ธภิ าพการบรหิ ารจดั การโครงการหนงึ่ ตาบล หนง่ึ ผลติ ภณั ฑ์ โดยการพัฒนาและ
เสริมสร้างความเข้มแข็งแก่คณะกรรมการเครือข่ายองค์ความรู้ KBO จังหวัด เพื่อให้เป็นกลไกสาคัญในการ
สนับสนุนส่งเสริมการพัฒนาขีดความสามารถของผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP และการพัฒนาผลิตภัณฑ์
OTOP สู่การแข่งขันทางการตลาดได้ โดยมีวัตถุประสงค์ ดังน้ี
๑. เพ่ือส่งเสริมให้คณะกรรมการเครอื ข่ายองค์ความรู้ KBO จังหวัด เป็นศูนย์กลางในการให้
ความช่วยเหลือ และสนับสนุนการพฒั นาขีดความสามารถของผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ในการยกระดับ
การพฒั นาผลติ ภัณฑ์ให้มคี ุณภาพ มาตรฐาน
2. เพอื่ พฒั นายกระดบั ผลติ ภัณฑใ์ หม้ คี ณุ ภาพ มาตรฐาน มีมลู คา่ เพม่ิ สร้างสรรค์นวัตกรรม
๓. เพื่อเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ผลการดาเนินงานของเครือข่ายองค์ความรู้ KBO จังหวัด
ผลิตภัณฑ์ OTOP ที่ผ่านกระบวนการพัฒนาแลว้ มโี อกาสนาเสนอออกสู่ตลาด เป็นการเพมิ่ ชอ่ งทางการตลาด
ใหก้ ับผลติ ภัณฑ์เพ่มิ มากขึ้น
กลมุ่ เป้าหมาย
1. กลมุ่ ผผู้ ลิตชมุ ชน จานวน ๗๖ จังหวดั ๆ ละ 2๐ กลมุ่ ๆ ละ 1 คน รวม 1,520 คน
๒. ผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การพัฒนา (กลุ่ม D) หรือระดับ 1 - 3 ดาว จังหวัดละ
20 ผลิตภณั ฑ์ รวม 1,520 ผลิตภัณฑ์
3. เครอื ข่ายองคค์ วามรู้ KBO จงั หวดั ๆ ละ 20 คน รวม 1,520 คน
ขั้นตอนและวธิ ีดาเนินการ
การดาเนินงานโครงการส่งเสริมเครอื ข่ายองคค์ วามรู้ KBO (Knowledge - Based OTOP)
ประกอบด้วย 2 กจิ กรรม ดังนี้
กิจกรรมท่ี ๑ การพัฒนาศักยภาพเครอื ข่ายองคค์ วามรู้ KBO จงั หวดั ดาเนินการโดยจังหวัด
จดั ประชุมคณะกรรมการเครอื ขา่ ยองค์ความรู้ KBO (Knowledge - Based OTOP) จงั หวดั เพื่อรว่ มวางแผนและ
กาหนดแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ของจังหวัด และประสานวิทยากรที่มีความรู้ ความสามารถด้านการ
พัฒนาผลิตภัณฑ์ และการสร้างนวัตกรรม เพ่ือร่วมประชุมให้ความรู้แก่ผู้ผลติ ผู้ประกอบการ OTOP ในการ
ส่งเสริมและพฒั นาผลิตภัณฑ์ เพ่มิ มูลคา่ ผลติ ภณั ฑ์ สร้างสรรค์นวัตกรรม ทง้ั ในดา้ นคุณภาพมาตรฐานผลติ ภณั ฑ์
รูปแบบดีไซน์ ช่องทางการตลาด การสร้างแบรนด์ STORY เป็นต้น ทาให้กลุ่มผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP
สามารถจัดทาแผนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP โดยมีคณะกรรมการเครอื ข่าย KBO จังหวัด ให้ความช่วยเหลือ
และสนับสนุนการพฒั นาผลติ ภัณฑ์
กิจกรรมที่ 2 พฒั นาผลิตภณั ฑ์ OTOP โดยเครือขา่ ยองคค์ วามรู้ KBO จงั หวัด รว่ มกบั หนว่ ยงาน
ภาคีภาครัฐ เอกชน หรือสถาบันการศกึ ษา ให้การสนับสนนุ กล่มุ ผผู้ ลติ ผู้ประกอบการ OTOP ทาให้สามารถ
พัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ได้ตามแผนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ โดยมี คณะกรรมการเครือข่าย KBO จังหวัด
ติดตามสนับสนุนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ และจัดกิจกรรมการทดสอบตลาดเพื่อนาข้อมูลมาปรับปรุงผลิตภณั ฑ์
ให้เปน็ ท่ตี อ้ งการของตลาดมากทส่ี ดุ และจัดเวทีการคดั เลือกผลติ ภัณฑ์ OTOP จานวนจงั หวัดละ ๑ ผลิตภัณฑ์
ซงึ่ เปน็ ผลติ ภัณฑ์ประเภทกลุม่ ผู้ผลิตชมุ ชน ท่ีมีความโดดเด่น มีนวัตกรรม ทง้ั น้ี เพื่อกรมการพัฒนาชมุ ชนจะได้
จดั กิจกรรมการเผยแพร่ผลงานของเครอื ข่ายองค์ความรู้ KBO จังหวัด ตอ่ ไป
ผลการดาเนนิ งานสรปุ ดงั นี้
ผลิตภณั ฑ์เป้าหมาย จังหวัดละ ๒๐ ผลิตภัณฑ์ ไดร้ ับการพัฒนาและมมี ลู คา่ เพม่ิ ขึน้ และผ่าน
เกณฑช์ ว้ี ัด ๔ ใน ๖ โดยตอ้ งผ่านเกณฑ์ขอ้ ๑ และ ๒ ดังตอ่ ไปนี้
๑. เขา้ สู่กระบวนการขอรบั รองมาตรฐานผลติ ภณั ฑ์ทีไ่ ดร้ บั การยอมรบั ในระดบั พน้ื ฐาน และท้องถน่ิ
๒. มีการพัฒนารปู แบบผลิตภัณฑ์ ออกแบบผลิตภณั ฑ์ ออกแบบบรรจุภณั ฑ์ ทมี่ คี ณุ ภาพ
๓. เป็นผลติ ภัณฑท์ สี่ ามารถผลติ ซ้าได้ในปรมิ าณและคุณภาพใกล้เคยี งกัน
๔ เป็นผลติ ภัณฑ์ทม่ี เี อกลกั ษณ์โดดเด่นเฉพาะตัว โดยนาเสนอเรอื่ งราวท่ีสร้างสรรคแ์ ละน่าสนใจ
๕. เป็นผลติ ภัณฑ์ทมี่ มี าตรฐาน และมีตลาดการจาหนา่ ยท่ีถาวรในช่องทางใด ช่องทางหน่ึง
๖. เป็นผลติ ภัณฑ์ทมี่ ีแบรนดส์ ินค้า ท่สี ามารถนาไปใชส้ ง่ เสรมิ การตลาด
จากผลการดาเนนิ งาน ทาให้
๑. ผลิตภณั ฑไ์ ด้รบั การพฒั นาใหม้ คี ุณภาพ มาตรฐาน มมี ูลคา่ เพิ่มและมนี วตั กรรม จานวน
๑,๕๒๐ ผลติ ภณั ฑ์
๒. ผลิตภัณฑ์มีนวัตกรรม มีมูลค่าเพิ่ม สามารถจัดจาหน่ายในตลาด ได้แก่ ตลาดในชุมชน
ตลาดประชารัฐ ขายออนไลน์ นับเป็นการเพิ่มช่องทางการตลาด สนองความต้องการซอ้ื ของนักท่องเทีย่ วซ่ึง
เป็นกลมุ่ ลูกค้าหลกั ของผลิตภัณฑก์ ลุม่ D
จากการดาเนินงานทาให้เกิดผลบรรลุวัตถุประสงค์ คณะกรรมการเครือข่ายองค์ความรู้ KBO
จังหวัด เปน็ ศนู ยก์ ลางในการให้ความชว่ ยเหลอื และสนับสนุนการพัฒนาขดี ความสามารถของผผู้ ลิต ผปู้ ระกอบการ
OTOP ในการยกระดับการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีคุณภาพ มาตรฐาน ทาให้ผลิตภัณฑ์ OTOP ได้รับการพัฒนา
ยกระดับ มีมูลค่าเพิ่ม สร้างสรรค์นวัตกรรม ผลงานของเครือข่ายองค์ความรู้ KBO จังหวัด ได้รับการเผยแพร่
ประชาสัมพนั ธ์ มโี อกาสนาเสนอออกสู่ตลาดและเพิม่ ชอ่ งทางการตลาดให้กับผลิตภัณฑ์เพม่ิ มากข้นึ
แผนงานบรู ณาการพัฒนาและสง่ เสรมิ เศรษฐกิจฐานราก
2. กจิ กรรมหลัก : พัฒนาผลิตภัณฑ์
ชมุ ชสนานกั ส่งเสรมิ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ และวสิ าหกิจชุมชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
2.3 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการยดื อายผุ ลติ ภณั ฑ์ OTOP อาหารถน่ิ รสไทยแท้
ความสาคัญของโครงการ กรมการพฒั นาชมุ ชน ได้จดั ทาโครงการยดื อายุผลิตภณั ฑ์ OTOP อาหารถน่ิ
รสไทยแท้ โดยมีจุดมุง่ หมายในการพฒั นาอาหารไทยท่ีมีสมุนไพรท่ีดีต่อสขุ ภาพของผ้บู ริโภคมาพัฒนา โดยนา
นวัตกรรมและเทคโนโลยีมาใชเ้ พ่อื การยดื อายุผลิตภณั ฑ์ พฒั นาเปน็ สนิ คา้ อาหารแปรรปู ทีส่ ะดวกตอ่ การบรโิ ภค
รสชาติอร่อย แต่ยังคงคุณประโยชน์ คุณภาพ และความ
ปลอดภัย สอดคล้องตามความต้องการของผู้บริโภค ใน
ปัจจุบัน อีกท้ังยังสามารถเพ่ิมมูลค่าทางการตลาดให้แก่
ผลิตภัณฑ์ OTOP อาหารถิ่นรสไทยแท้ ก่อให้เกิดการ
ขยายตัวของเศรษฐกจิ ฐานรากไดท้ ่ามกลางภาวะวิกฤตของ
เศรษฐกิจในปัจจุบัน เป้าหมายเป็นผู้ประกอบการ OTOP
ประเภท
อ า ห า ร ท่ี
ได้รับการรบั รองมาตรฐานอาหารถิ่นรสไทยแท้ และมีศักยภาพ
ทางการผลิตในเชงิ พาณิชย์ จานวน 50 ราย
ผลการดาเนินโครงการ ณ ปัจจุบัน ได้มีคัดเลือก
คัดเลือกกลุ่มเป้าหมายท่ีเป็นผูป้ ระกอบการ OTOP ประเภท
อาหารทไี่ ดร้ ับการรับรองมาตรฐานอาหารถ่ินรสไทยแท้ และมี
ศักยภาพทางการผลิตในเชิงพาณิชย์ จานวน 50 ราย
จาก 24 จังหวัด 5 ภูมิภาค แบ่งเป็นภาคเหนือ 10 ราย
จาก 6 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย แพร่ ลาพูน
ลาปาง
และ
พะเยา
ภาคใต้ 10
ราย จาก 5 จังหวัด ได้แก่ กระบ่ี ยะลา นราธิวาส พัทลุง และ
นครศรธี รรมราช ภาคกลาง 5 ราย จาก 5 จงั หวดั ได้แก่ สงิ หบ์ รุ ี
ก า ญ จ น บุ รี อ่ า ง ท อ ง สุ พ ร ร ณบุ รี แ ล ะ ส ร ะ บุ รี ภา ค
ตะวันออกเฉียงเหนือ 16 ราย จาก 3 จังหวัด ได้แก่
นครราชสีมา มหาสารคาม และอุบลราชธานี และภาคตะวันออก 9 ราย จาก 5 จังหวัด ได้แก่ ฉะเชิงเทรา
ปราจีนบุรี จันทบุรี ระยอง และชลบรุ ี เพ่ือให้เข้าร่วมโครงการฯ และได้มีการช้ีแจงวัตถุประสงคข์ องโครงการ
ผา่ นทางออนไลน์แลว้
ทัง้ นี้ มเี มนอู าหารที่ได้รบั คดั เลอื ก จานวน 10 เมนู โดยใชก้ ระบวนการผลิต 2 เทคโนโลยี คือ 1)
เทคโนโลยกี ารยดื อายดุ ้วยเคร่อื งฟรซี ดราย (Freeze Dryer) หรือเทคโนโลยกี ารทาแห้ง แบบแชเ่ ยือกแข็ง
จานวน 5 ผลติ ภณั ฑ์ ไดแ้ ก่ น้ายา(น้าเงี้ยว) แกงไตปลา แกงปา่
ไก่ แกงเห็ดและแกงกระวานไก่ และ 2) เทคโนโลยีการยดื อายุ
อาหารโดยใชเ้ ครอื่ งรีทอรท์ (Retort) หรือเครอ่ื งฆ่าเชอ้ื ภายใต้
แรงดัน จานวน 5 ผลิตภณั ฑ์ ได้แก่ แกง ฮงั เลไก่ มัสมนั่ ไก่
ตม้ โคลง้ ปลายา่ ง น้ายาป่า และแกงส้มมะละกอ โดยผลิตภณั ฑ์
ทั้ง 10 เมนนู ี้ สามารถเกบ็ รกั ษาได้นาน กวา่ 1 ปี
ประเมนิ ผลการทดสอบตลาดดาเนนิ การประเมนิ ผล
การทดสอบตลาดทง้ั 10 ผลิตภณั ฑ์ โดยสง่ แบบสอบถามให้กบั
กลุ่มเป้าหมายทง้ั 76 จงั หวดั จา้ นวนทงั้ หมด 2,412 ราย จากการประเมนิ ผลท้ัง 10 ผลติ ภณั ฑ์พบว่าสอดคลอ้ ง
และไปในแนวทางเดยี วกนั คอื ผตู้ อบแบบสอบถามสว่ นใหญ่เปน็ เพศหญิง สถานภาพโสดหรอื สมรส มอี ายทุ ุก
ชว่ งวยั คือตง้ั แต่ 26 – 56 ปขี ึ้นไป มี ระดับการศึกษาปริญญาตรี มรี ายได้ 15,000 - 20,000 บาท เป็นผู้บริโภค
ทัว่ ไป จา้ นวน 1,433 คน (59.4%) รองลงมาเป็นหน่วยของภาครัฐ ท่สี นับสนนุ เครอื ขา่ ย/ธรุ กจิ อาหาร จ้านวน
617 คน (25.6%) และรองลงมาเปน็ ผปู้ ระกอบการเครือขา่ ยการผลิตอาหาร จา้ นวน 361 คน (14.9%) โดย
จากการตอบแบบสอบถามพบว่าผบู้ รโิ ภคมี ความชอบในลกั ษณะปรากฎ สี กลนิ่ รสชาติ และเนอื้ สัมผสั ของทั้ง
10 ผลิตภัณฑ์ เนือ่ งจากผลติ ภัณฑ์มีความน่าสนใจ แปลกใหม่ อยู่ในบรรจภุ ัณฑ์ทส่ี วยงาม สะดวกในการพกพา
รับประทานได้ง่ายเพียงแค่เติมนาร้อน หรอื น้าเขา้ อนุ่
ไมโครเวฟ ก็สามารถรบั ประทานไดท้ กุ ทท่ี กุ เวลา ได้รับ
สารอาหารที่เป็นประโยชนจ์ ากเคร่ืองเทศและสมนุ ไพร
นานา ชนิด ที่เปน็ เอกลกั ษณ์ของแต่ละจังหวดั หรอื แต่
ละภาค ได้สมั ผสั ถึงกลน่ิ อายของความเปน็ รสถิน่ ไทย
แท้ สร้างการรบั รู้ ใหท้ กุ ผลิตภณั ฑ์จากทั่วทกุ ภูมภิ าค
กระจายไปยังภูมิภาคอื่นๆ ใหไ้ ด้ทดลองชมิ และเปน็ ที่
รจู้ ักมากข้ึน นอกจากน้ี ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่มี
ความคิดเหน็ วา่ หากมกี ารวางจ้าหนา่ ยสินค้าจรงิ ใน
ท้องตลาด ควรประชาสมั พนั ธผ์ ่านสงั คม หรอื ช่องทางออนไลน์ เช่น เวปไซต์, ยูทปู , เพจเฟสบุค๊ โดยส่วนใหญ่
คดิ วา่ ผลิตภัณฑ์ทัง้ 10 ผลติ ภณั ฑ์ ควรมรี าคาตอ่ หน่วยอยทู่ ่ี 40 – 70 บาท
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและสง่ เสริมเศรษฐกิจฐานราก
2. กิจกรรมหลัก : พัฒนาผลิตภัณฑ์ชมุ ชน
2.4 สรสปุ าผนลกั กสาง่ รเดสารเมิ นภนิ ูมงปิ าญนั โญครางทกอ้ างรถพนิ่ ฒั แนละาวแสิลาะหยกกริจะชดมุ บั ชผนลกติ รภมณั กฑาร์ OพTฒั OนPาชุมชน
ในหมบู่ ้านคชานรุ ักษ์ จงั หวดั จนั ทบุรี
ในปี พ.ศ. ๒๕๖๒ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ
พระวชริ เกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงรับโครงการอนุรกั ษ์ช้างป่ารอยต่อ 5 จงั หวัด ในภาคตะวันออก ไวใ้ นพระบรมราชูปถัมภ์
และทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ โปรดกระหมอ่ มพระราชทานช่อื โครงการอนุรักษ์ช้างป่ารอยต่อ ๕ จงั หวดั ในภาคตะวันออก
ว่า "โครงการพชั รสุธาคชานุรักษ"์ ซึ่งแปลวา่ "น้าทิพย์รกั ษาชา้ งใหแ้ ข็งแกรง่ ยืนยงดุจเพชร" ตามพระบรมราโชบายท่ีจะ
ใหอ้ นุรักษป์ ่าและช้าง และการอยูร่ ่วมกนั อย่างสมดลุ ระหว่างคน
และช้างอย่างมีสุข ต่อมาได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรด
กระหม่อมประกาศแต่งต้ังคณะกรรมการโครงการอนุรักษ์ช้างป่า
รอยต่อ ๕ จังหวัดในภาคตะวันออก เมื่อวันที่ ๒๘ สิงหาคม ๒๕๖๒
(ประกาศในราชกจิ จานุเบกษา วันที่ ๒๙ สิงหาคม ๒๕๖๒) โดยมี
พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ
พระวชิรเกลา้ เจา้ อยู่หวั และสมเด็จพระนางเจา้ สทุ ดิ าพชั รสุธาพิมลลกั ษณ
พระบรมราชินี
ทรงเป็นองคป์ ระธานท่ปี รกึ ษา สมเดจ็ พระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟ้าพัชรกติ ิยาภา
นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณสี ริ ิพชั ร มหาวชั รราชธิดา
เป็นองค์ประธานกรรมการ ปลัดกระทรวงมหาดไทยเป็นกรรมการ
โดยคณะกรรมการฯ ได้แต่งต้ังคณะทางานพัฒนาชุมชน ซ่ึงมี
อธบิ ดีกรมการพัฒนาชุมชน เปน็ หัวหน้าคณะทางาน
กรมการพัฒนาชุมชน ดาเนินงานโครงการ
พัฒนาและยกระดับผลิตภัณฑ์ OTOP ในหมู่บ้านคชานุรักษ์
จังหวัดจนั ทบุรี วงเงนิ งบประมาณ 396,000 บาท (สามแสน
เก้าหมื่นหกพันบาทถ้วน) โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือพัฒนา
ผลิตภัณฑ์ของหมู่บ้านคชานุรักษ์ ให้มีคุณภาพและมาตรฐาน
และเพื่อพฒั นาศักยภาพของกลมุ่ อาชีพ/กล่มุ ผู้ผลติ ชุมชนใหม้ ี
ความรู้ในด้านการออกแบบพัฒนาผลิตภัณฑ์ การบริหาร
จัดการ การตลาด และสามารถพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ ห้มมี ลู ค่าเพมิ่
เข้าสู่ระบบตลาดออนไลน์ ดาเนินการระหว่างเดือนสิงหาคม
2563 ถึงกันยายน 2563 เป้าหมาย 3 หมู่บ้าน คือ หมู่ 3 บ้านเนินจาปา (บ้านนาร่อง) หมู่ 2 บ้านหนอง
มะค่า และหมู่ 7 บ้านคลองหินเพลิง ตาบลพวา อาเภอแกง่ หางแมว ประกอบด้วยกิจกรรม 4 กิจกรรม ไดแ้ ก่
1) สารวจความต้องการการพัฒนาของกลุ่มอาชีพ/กลุม่ ผู้ผลติ ชุมชน/เรยี นรู้วถิ ชี ีวิตคนกบั ช้าง
58,960 บาท ดาเนนิ การ 20 - 25 สงิ หาคม 2563
2) ประชุมเชิงปฏบิ ัตกิ ารการพัฒนาและยกระดบั ผลิตภณั ฑ์ 204,760 บาท 3 รุ่นๆ ละ 35
คน (ค่าวิทยากร อาหาร วัสดุสาธติ ) ดาเนินการ 26 - 27 สิงหาคม 2563
3) พัฒนาผลิตภัณฑ์ จานวน 6 ผลิตภัณฑ์ งบ 120,000 บาท (3 ม.ๆ ละ 2 ผลิตภัณฑ์ๆ ละ
20,000 บาท) ดาเนินการหลังจากฝึกอบรม 28 สิงหาคม - 30 กนั ยายน 2563
4) ติดตามและประเมินผล 12,280 บาท
ดาเนนิ การภายในเดอื นกันยายน 2563
ผลการดาเนินงานสรปุ ได้ดงั นี้
1) ผู้ผลิต ผู้ประกอบการผลิตภัณฑ์ชุมชน
หมู่บ้านคชานุรักษ์เป้าหมาย ได้รับการพัฒนาศักยภาพ และ
องค์ความรู้ด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ การบริหารจัดการกลุ่ม
และการตลาดออนไลน์ จานวน 105 คน
2). ผลิตภัณฑ์ในหมู่บ้านคชานุรักษ์เป้าหมาย จานวน ๓ หมู่บ้านๆ 2 ผลิตภัณฑ์ รวม ๖
ผลิตภณั ฑ์ ไดร้ บั การพฒั นารปู แบบและบรรจภุ ณั ฑ์ ดังนี้
2.1) พริกแกงป่าเนินตดู ตุง บา้ นเนินจาปา หมู่ท่ี 3 ตาบลพวา อาเภอแก่งหางแมว
2.2) ปลาแดดเดียว บ้านเนนิ จาปา หมู่ที่ 3 ตาบลพวา อาเภอแกง่ หางแมว
2.3) น้าพริกปลาดกุ ฟู บา้ นหนองมะค่า หมู่ที่ 2 ตาบลพวา อาเภอแก่งหางแมว
2.4) กล้วยอบเนย บา้ นหนองมะคา่ หมทู่ ่ี 2 ตาบลพวา อาเภอแกง่ หางแมว
2.5) นา้ พรกิ ไข่เค็ม บา้ นหนิ เพลงิ หมู่ที่ 7 ตาบลพวา อาเภอแก่งหางแมว
2.6) หมแู ดดเดียว บา้ นหนิ เพลิง หมู่ที่ 7 ตาบลพวา อาเภอ
แกง่ หางแมว
3) ผลิตภัณฑ์ท่ีได้รับการพัฒนาแล้วได้เข้าสู่ระบบตลาดออนไลน์ (Online Marketing) บน
เวบ็ ไซต์ www.otoptoday.com จานวน ๖ ผลิตภณั ฑ์
แผนงานบูรณาการพฒั นาและส่งเสริมเศรษฐกิจฐานราก
2. กจิ กรรมหลัก : พัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน
สานกั สง่ เสริมภมู ิปญั ญาท้องถ่ินและวิสาหกจิ ชุมชน กรมการพฒั นาชุมชน
2.5 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการพฒั นาและยกระดบั ผลติ ภณั ฑ์ OTOP ผ้าไทยและผา้ พน้ื เมอื ง
คณะรัฐมนตรีมีมติเม่ือวันที่ ๙ มิถุนายน ๒๕๖๓ เห็นชอบตามท่ีกระทรวงมหาดไทยเสนอ
และให้กระทรวงมหาดไทย (กรมการพัฒนาชุมชน) เป็นหน่วยงานเจ้าภาพหลักร่วมกับกระทรวงวัฒนธรรม
(กรมส่งเสริมวัฒนธรรม) ในการดาเนินการสง่ เสรมิ และสนับสนุนตามมาตรการสง่ เสรมิ และสนับสนุนการใช้
และสวมใส่ผา้ ไทย และขับเคลอื่ นมาตรการให้เกดิ ผลเป็นรปู ธรรมอย่างต่อเนื่องและสอดคลอ้ งกบั สถานการณ์ปัจจุบัน
โดยคานึงถึงมาตรฐาน การดูแลรักษา ราคาท่ีเหมาะสม และรักษาไว้ซึ่งอัตลักษณ์ของผ้าไทย เพื่อให้ผ้าไทย
สามารถจาหน่ายและแข่งขันในตลาดไดอ้ ย่างยั่งยืน ดังนั้นเพ่ือให้เกิดการใช้และสวมใสผ่ า้ ไทยและผ้าพน้ื เมือง
เป็นไปอยา่ งแพรห่ ลาย โดยเฉพาะผา้ ไทย/ผ้าพนื้ เมอื งทเี่ ขา้ ประกวดมรี ูปแบบที่ตรงกบั ความตอ้ งการของผูใ้ ช้ในปจั จบุ นั
จึงไดจ้ ัดทาโครงการพฒั นาและยกระดับผลติ ภัณฑ์ OTOP ผ้าไทยและผา้ พื้นเมอื ง ขึ้น
กรมการพั ฒนาชุ มชน ได้ โอนจัดสรร
งบประมาณให้จังหวัดและอาเภอ ทั้ง ๗๕ จังหวัด
(ยกเว้นจังหวัดจนั ทบรุ ี)เป็นหน่วยดาเนินการในพ้นื ที่
โดยดาเนนิ การไตรมาส4 และมีขัน้ ตอนดาเนินงานดงั นี้
๑. จังหวัดคัดเลือกผผู้ ลิต ผู้ประกอบการ
OTOP ท่ีผ่านการประกวดผา้ ตามโครงการประกวด
ผ้า สืบสาน อนุรักษ์ศิลป์ผ้าถ่ินไทย ดารงไว้ใน
แผ่นดิน ปี ๒๕๖๓ หรือเป็นผู้ผลิต ผู้ประกอบการ
OTOP ลงทะเบยี นประเภทผา้ และเคร่อื งแต่งกาย จงั หวดั ละ ๑๐ กลมุ่ /ราย เพ่ือเขา้ ร่วมโครงการ โดยพิจารณา
จากผู้ประกอบการท่ีมีศักยภาพและมีความพร้อมในการเข้าสู่กระบวนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ และสามารถ
ยกระดับการพัฒนาผลติ ภณั ฑ์เขา้ สตู่ ลาดได้
๒. ออกแบบและพฒั นาผลติ ภณั ฑโ์ ดยจงั หวดั แสวงหาหน่วยงานภาคีหรอื ภาคเอกชนท่เี ป็นนัก
ออกแบบหรือนักการตลาดอาชีพ ร่วมดาเนินการออกแบบพัฒนาและแปรรูปผลิตภัณฑ์ให้มีมูลค่าเพิ่มสูงขึ้น
ร่วมกับกลุม่ เปา้ หมาย โดยดาเนนิ การดงั นี้
๑) จดั ทาแนวคิดผลิตภัณฑ์ พรอ้ มวิเคราะห์ความเป็นไปได้ในกระบวนการผลิตภัณฑ์ ทท่ี าจาก
ผ้าไทยหรอื ผา้ พ้ืนเมือง และความเปน็ ไปได้ทางการตลาด เพือ่ เปน็ แนวทางในการออกแบบพัฒนาและแปรรูปผลติ ภณั ฑ์
๒) ผู้เช่ียวชาญออกแบบพัฒนาและ
แปรรูปผลิตภัณฑ์ อย่างน้อยจังหวัดละ ๔ ผลิตภัณฑ์โดย
จดั ทาผลติ ภัณฑต์ น้ แบบใหม้ ีความหลากหลาย ประกอบดว้ ย
แปรรูปผลิตภัณฑ์จากผ้าไทยหรือผ้าพ้ืนเมืองเป็นชุดสตรี
หมวก ผ้าคลุมไหล่ กระเป๋า และจัดทาองค์ความรู้เทคนิค
การพฒั นาผลิตภัณฑ์ตน้ แบบ
๓) ผู้เช่ียวชาญถ่ายทอดองค์ความรู้
เ ท ค นิ ค ก า ร พั ฒ น า ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ต้ น แ บ บ แ ก่ ผู้ ผ ลิ ต
ผู้ประกอบการ OTOP ท่ีเข้าร่วมโครงการ ให้สามารถ
ดาเนินการผลิตได้ อยา่ งนอ้ ยจงั หวดั ละ ๑๐ กลมุ่ /ราย
๓.จังหวัดจดั กิจกรรมหรอื จดั ทาส่ือเพอื่ ประชาสัมพนั ธ์
แ ล ะ เ ผ ย แ พ ร่ผ ลิต ภัณ ฑ์ผ้า ไ ท ย หรือผ้าพ้ืนเมืองที่ได้รับการพัฒนา
และเผยแพรภ่ ูมปิ ัญญาผา้ และรณรงค์กระตนุ้ ให้เกดิ การใชผ้ ลติ ภณั ฑท์ ี่
ทาจากผ้าไทยหรือผา้ พื้นเมือง โดยดาเนินการดังนี้
๑) จดั ทา E-Catalog เผยแพร่บนเวบ็ ไซต์ จานวน
อยา่ งนอ้ ย ๒ แห่ง
๒) จัดแสดงประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ผลติ ภณั ฑ์
ในงานนิทรรศการหรอื งานแสดงสนิ ค้า จานวนอยา่ งนอ้ ย ๒ ครัง้
๓) สนับสนนุ นักการตลาดรนุ่ ใหม่ ประชาสมั พันธ์
ผลติ ภณั ฑ์และจาหนา่ ยทางออนไลน์
๔.จงั หวดั สรปุ รายงานผลการดาเนนิ งานสง่ ให้กรมการ
พฒั นาชมุ ชน
ผลการดาเนนิ งานจังหวัดท้ัง 7๕ จังหวัด ผู้ผลติ ผูป้ ระกอบการ เขา้ ร่วมโครงการ จานวน ๗๕๐ กลุ่ม/ราย
ได้รับความรู้ด้านคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ์ รูปแบบ ดีไซน์ และสามารถพัฒนาด้านการออกแบบ แปรรูป
ผลติ ภัณฑผ์ ้าไทยและผา้ พื้นเมอื งใหม้ ีมูลค่าเพม่ิ สงู ขึน้ ตรงตามความตอ้ งการของผบู้ รโิ ภค และผลติ ภัณฑ์ OTOP ผา้
ไทยและผ้าพ้ืนเมืองได้รับแปรรูปพัฒนายกระดับ
ผลิตภัณฑ์ เป็นผลิตภัณฑ์ต้นแบบ ชุดสตรี หมวก ผ้า
คลุมไหล่ กระเป๋า จานวน ๓๐๐ ผลิตภัณฑ์ และทุก
จังหวัดได้จัดกิจกรรมประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ภูมิ
ปัญญาผ้า และรณรงค์กระตุ้นให้เกิดการใช้ผลิตภัณฑท์ ี่
ทาจากผา้ ไทยหรอื ผา้ พืน้ เมอื ง โดยการจดั ทา E-Catalog
เผยแพรบ่ นเว็บไซต์ จัดแสดงประชาสมั พันธแ์ ละเผยแพร่
ผลิตภัณฑ์ในงานนิทรรศการหรืองานแสดงสินค้า และ
สนับสนุนนักการตลาดรุ่นใหม่ ประชาสัมพันธ์
ผลิตภัณฑ์และจาหน่ายทางออนไลน์ ทาให้ผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP มีโอกาสนาเสนอผลิตภัณฑ์ออกสู่ตลาด ให้ผู้บริโภคและผู้ที่สนใจได้เลือกชมและ
ตดั สินใจซ้อื ซง่ึ เปน็ การเปดิ ชอ่ งทางการตลาดใหก้ ับผลิตภัณฑ์ OTOP เพ่ิมมากข้ึน
แผนงานบรู ณาการพัฒนาและส่งเสริมเศรษฐกิจฐานราก
3. กิจกรรมหลัก : ส่งเสริมภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ
สานกั ส่งเสรมิ ภูมปิ ญั ญาท้องถนิ่ และวิสาหกจิ ชุมชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
3.1 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการสอ่ื สารสร้างการรับร้กู ารสืบสานอนรุ กั ษศ์ ลิ ป์
ผ้าถิ่นไทย ดารงไวใ้ นแผ่นดนิ
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงก่อต้ังมูลนิธิศิลปาชีพ
ส่งเสรมิ ให้มีการทอผ้า สืบสาน อนุรักษ์ภูมิปญั ญาของแผน่ ดินไว้ให้ลูกหลานชาวไทย ตลอดจนนาไปจาหน่ายสร้าง
รายได้แกช่ มุ ชน และพฒั นาเป็นผลติ ภัณฑ์ OTOP โดยกรมการพฒั นาชมุ ชน ไดส้ ่งเสรมิ การพฒั นาผลติ ภณั ฑช์ มุ ชน
และเพิ่มศักยภาพผู้ผลติ ผู้ประกอบการ OTOP ท่ีนาองค์ความรู้และนวัตกรรมทางภูมิปัญญาท้องถ่ินมาผลติ เปน็
สินค้า ให้มีคุณภาพ มาตรฐาน ได้รับการยอมรับ มีช่องทางการตลาดจาหน่าย มีอาชีพ มีรายได้ กลับคืนสู่ชมุ ชน
ภายใตแ้ ผนปฏิบัติราชการ เร่อื งที่ ๒ ส่งเสรมิ เศรษฐกจิ ฐานรากขยายตัว ประเด็นท่ี ๔ ดา้ นการสร้างโอกาสและความเสมอ
ภาคทางสังคม ในส่วนของผลติ ภณั ฑ์ OTOP ประเภทผา้ และเครอื่ งแตง่ กาย การรณรงคใ์ ห้คนไทยท้ังประเทศรว่ มมอื
ร่วมใจกันใส่ผ้าไทยไม่ว่าจะเป็นผ้าฝา้ ย ผ้าไหม เพื่อช่วยกันสร้าง
ความเข้มแข็งแก่เศรษฐกิจฐานราก ลดความเหลื่อมล้า กระจาย
รายได้ให้ชุมชน รักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมและรักษาภูมิ
ปัญญาท้องถ่ิน การใส่ผ้าทอไทยทกุ ผนื ก่อให้เกิดรายได้กระจาย
ไปยังชุมชน รายได้ท่ีเกิดจากการทอผ้าออกจาหน่ายจะสามารถ
ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิต จึงได้รบั การจดั สรรงบประมาณเพอ่ื ใช้
จ่ายในการขับเคลื่อนโครงการสืบสาน อนุรักษ์ศิลป์ ผ้าถ่ินไทย
ดารงไวใ้ นแผ่นดนิ ประจาปีงบประมาณ พ.ศ.๒๕๖3 จานวน 500,000 บาท โดยมีวตั ถปุ ระสงค์ ดงั นี้
1. เพ่ือสืบสานพระราชปณิธานของสมเด็จพระ
นางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พันปี
หลวง ในการอนุรักษ์ สง่ เสรมิ และเผยแพรผ่ ้าไทย ศิลปะ
อันล้าค่าของชาตใิ ห้ดารงอยู่
๒. เพ่ือเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ผ้าไทย ศิลปะ
อันลา้ ค่าของชาติให้ชาวโลกไดช้ ื่นชม และเชิดชอู ัตลกั ษณ์
คุณค่าผ้าท้องถ่ินให้เกิดกระแสความนิยมการแต่งกาย
ผ้าไทย
๓. เพือ่ รณรงคใ์ หค้ นไทยทัง้ ประเทศรว่ มมือรว่ มใจกนั ใส่ผา้ ทอไทย
โดยมีเป้าหมาย ช่วยเหลือ ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP
ประเภทผ้าและเครื่องแต่งกาย ในพื้นที่จังหวัด/อาเภอ/ตาบล/
หมู่บา้ น ประชาสมั พันธผ์ ลติ ภณั ฑ์ OTOP ประเภทผา้ และเคร่ืองแตง่
กายให้เป็นที่รู้จักและส่งเสริมให้ประชาชนทั่วไปหันมานิยมสวมใส่
และอนุรกั ษ์ผา้ ไทยหรือผ้าในพ้นื ถน่ิ
จากการดาเนนิ การขบั เคล่อื นงานโครงการสบื สาน อนุรักษ์ศิลป์ ผ้าถิน่ ไทย ดารงไวใ้ นแผ่นดิน
ที่ กิจกรรม ผลการดาเนินงาน
๑. การเผยแพรป่ ระชาสมั พนั ธผ์ า้ ไทย สืบสาน - คณะทางานคัดเลอื กผลิตภณั ฑป์ ระเภทผา้ ทอ
อนรุ ักษ์ศิลป์ ผา้ ถ่ินไทย ดารงไวใ้ นแผ่นดิน ทเี ปน็ อตั ลกั ษณ์ประจาทอ้ งถนิ่ ในแต่ละภาค ดงั นี้
1.1 การคดั เลือกผ้าทออัตลักษณ์ทอ้ งถนิ่ ภาคเหนอื ผา้ ไหมทอยกดอก จงั หวัดลาพนู ภากลาง
จาก 4 ภาคนามาเผยแพรป่ ระชาสัมพนั ธ์ ผ้าตีนจกไทยวน ราชบรุ ี ภาคอีสาน ผ้าไหมแพรวา
จงั หวดั กาฬสนิ ธุ์ ภาคใต้ ผ้าทอนาหมน่ื ศรี จงั หวัดตรงั
1.2 ออกแบบและผลติ รายการเผยแพร่ - จัดทาสารคดคี วามยาว 5 นาที และ 10 นาที
ประชาสมั พนั ธ์ผลงานผ้าทอพน้ื ถ่นิ ไทย จานวน 4 ตอน
ทง้ั 4 ภาค พรอ้ มเผยแพร่บทบาทภารกจิ ของ ภาคเหนือ ผ้าไหมทอยกดอก จงั หวดั ลาพูน
กรมการพฒั นาชุมชนในการสบื สาน อนรุ ักษ์ ภาคกลาง ผา้ ตนี จกไทยวน ราชบรุ ี
ศลิ ป์ ผ้าถนิ่ ไทย ดารงไวใ้ นแผ่นดิน จานวน ภาคอสี าน ผ้าไหมแพรวา จังหวัดกาฬสินธุ์
๔ เรือ่ ง ภาคใต้ ผ้าทอนาหมนื่ ศรี จงั หวัดตรงั
1.3 เผยแพร่ประชาสัมพันธผ์ ้าทอไทยผา่ นส่ือ - สารคดีความยาว 5 นาที เผยแพรท่ างโทรทัศน์
รายการโทรทศั น์ และเผยแพรท่ างส่อื อนื่ ๆ กองทัพบกชอ่ ง 5 รายการ Magazine onair
ไดแ้ ก่ Facebook, Youtube สารคดีความยาว 10 นาที เผยแพร่ทางสอ่ื สงั คม
ออนไลน์ facebook , Youtube , Line เปน็ ต้น
1.4 สมั ภาษณผ์ ู้บรหิ ารกรมการพัฒนาชมุ ชน - สารคดคี วามยาว 5 นาที สมั ภาษณอ์ ธิบดี กรมการ
หรือบคุ คลทเ่ี ก่ยี วขอ้ งในประเดน็ การอนรุ กั ษ์ พัฒนาชุมชน เผยแพรอ่ อกอากาศทางช่องกองทพั บก
ผ้าทอภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิ่นของไทยให้คงอยู่ ชอ่ ง 5 รายการ Magazine onair
คแู่ ผ่นดิน จานวน ๑ ครง้ั
ปัญหา/อุปสรรค ในการดาเนินงาน
เนื่องจากช่วงเวลาในการทาโครงการเกดิ สถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรงคตดิ เช่อื ไวรสั โคโรนา่ COVID-19
ทาให้การลงพืน้ ท่ีในการถ่ายทารายการไม่สามารถดาเนนิ การไดท้ าใหเ้ กดิ ความลา่ ชา้ ในการส่งมอบงาน
ขอ้ สงั เกตเชงิ สรุป
การจัดทาโครงการนี้ถือว่าเป็นการประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์
ประเภทผ้าที่ประสบผลสาเรจ็ เนื่องจากลูกค้าจะนาข้อมูลทีไ่ ด้รับรู้ผ่านสื่อ
ช่องทางต่าง ๆไปสั่งซอื้ สินค้าโดยตรงกบั ผู้ประกอบการ สามารถสรา้ งกลุ่ม
ลูกคา้ เปา้ หมายให้ผ้ปู ระกอบการเพมิ่ และยงั ไดย้ กระดับเปน็ มติ ครม. การ
ใชแ้ ละสวมใสผ่ ้าไทย เม่อื วนั ที่ 9 มิถนุ ายน 2563
“หากคนไทยทง้ั ประเทศพรอ้ มใจกนั สวมใสผ่ า้ ไทยในทุกวัน ทั้งประเทศ
จะช่วยเปน็ การสง่ เสรมิ การทอผ้าในชมุ ชน สร้างงาน สร้างอาชีพ ลดปญั หาการ วา่ งงาน ลดปญั หาการย้าย
ถิน่ ฐาน และลดความเหืล่อมลา้ ในสังคมได้ ถ้าคนไทยร่วมมอื ร่วมใจกันใสผ่ า้ ไทย เพยี ง ๓๕ ล้านคน
จะมคี วามตอ้ งการใช้ผ้าไทยถึง ๓๕๐ ลา้ นเมตรต่อปี เฉลี่ยราคาเมตรละ ๓๐๐ บาทจะมมี ลู ค่ากวา่ ปลี ะ
๑๐๕,๐๐๐ ลา้ นบาท "
ดร.วันดี กญุ ชรยาคง จลุ เจริญ
ประธานสภาสตรแี ห่งชาติ ในพระบรมราชนิ ปู ถมั ภ์
สานักส่งเสริมภมู ปิ ญั ญาท้องถิน่ และวิสาหกิจชุมชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบูรณาการพัฒนาและสง่ เสรมิ เศรษฐกจิ ฐานราก
4. กจิ กรรมหลัก : สง่ เสรมิ การตลาด
4.1 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการจดั แสดงและจาหนา่ ยผลติ ภณั ฑ์ OTOP
สานสมั พนั ธ์สองแผน่ ดนิ
ตามประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 2 ส่งเสริมเศรษฐกิจฐานรากใหข้ ยายตัว โดยมี
เป้าประสงค์เพ่ือเพิ่มคุณค่าและมูลค่าให้กับชมุ ชน เสริมเศรษฐกิจฐานรากของ
ประเทศ อยา่ งเขม้ แข็งและย่งั ยืน กรมการพฒั นาชุมชน กาหนดกลยุทธส์ ง่ เสรมิ
ช่องทางการตลาด โดยการจัดแสดงและจาหน่ายและเจรจาธุรกิจในพื้นท่ีของ
กลุ่มประเทศอาเซยี น หรือบรเิ วณยา่ นการคา้ ชายแดนประเทศไทยเพอ่ื ให้ OTOP
Trader และผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ได้เรียนรู้แนวทางในการพัฒนาคณุ ภาพ
มาตรฐานสินค้าให้เป็นท่ียอมรับของลูกค้าในกลุ่มประเทศอาเซียนมีโอกาสในการเจรจา
การคา้ กบั นกั ธรุ กิจประเทศเพอื่ นบ้าน ตลอดจนเป็นการเสริมสร้างความสมั พันธอ์ นั ดดี ้านการคา้ ตามแนวชายแดนระหว่าง
ประเทศไทยกับประเทศเพือ่ นบ้าน จึงได้จัดทาโครงการจดั แสดงและจาหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP สานสัมพันธส์ องแผ่นดิน
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 ข้ึน โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นจังหวัดที่มีเขต
ตดิ ตอ่ กับประเทศเพอ่ื นบา้ น จานวน 28 จงั หวัด ดาเนนิ การจดั งานฯ 30 ครงั้
งบประมาณท้ังสิน้ 36,000,000 บาท (สามสิบหกลา้ นบาทถ้วน)
จากสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโรคติดเชอ้ื ไวรสั โคโรนา2019
(COVID- 19) สง่ ผลใหก้ ารดาเนินการโครงการฯใน
หลายจังหวัดไม่สามารถดาเนินการได้
เน่ืองจากประเทศเพ่ือนบ้านมีการปดิ ดา่ น
ผ่านแดนทางบกทุกจัดจานวน22 จุด จึงมีกลมุ่ เปา้ หมายท่ีสามารถดาเนินการจัด
งานฯได้เพยี ง6 จังหวัดเท่านัน้ ได้แกจ่ งั หวัดระนองสตูลจันทบุรี สงขลานครพนม
และหนองคายมียอดการจาหน่ายสินค้าจานวน13,503,802บาท(สิบสามลา้ น
ห้าแสนสามพนั แปดร้อยสองบาท)ยอดส่ังซ้ือ570,700บาท(ห้าแสนเจ็ดหมืน่ เจด็ รอ้ ย
บาทถ้วน)รวมยอดการจาหน่ายรวม6 ครั้ง เป็นจานวนเงินทั้งส้ิน14,074,502บาท (สบิ สี่ลา้ น
เจด็ หมืน่ สพี่ ันหา้ ร้อยสองบาทถ้วน)โดยรูปแบบการจัดงานเปน็ การจัดแสดงและจาหนา่ ยผลติ ภณั ฑ์ OTOPทม่ี ี 3 กิจกรรมหลกั
คือ การจาหน่ายสินค้า OTOPการเจรจาธุรกิจ และกิจกรรมเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างประเทศ เช่น การนา
ผู้ประกอบการประเทศเพื่อนบ้าน มาจาหน่ายสินค้าภายในงานโดยผล
การดาเนนิ งานการจดั งานฯใน6 จงั หวัดขา้ งตน้ บรรลวุ ัตถปุ ระสงค์
กล่าวคือ OTOPTraderและผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP มี
ช่องทางในการจาหน่ายเพ่ิมมากข้ึน OTOPTrader และผู้ผลิต
ผ้ปู ระกอบการOTOPมกี ารเจรจาธุรกจิ กบั นกั ธรุ กิจของประเทศ
เพื่อนบ้าน และความสัมพันธ์ด้านการค้าของจังหวัดที่ติดชายแดน
ประเทศเพื่อนบา้ นดีขนึ้ ในส่วนของความพึงพอใจในการจัดงาน6 คร้ัง พบวา่
กลมุ่ เป้าหมายมีความพงึ พอใจในระดบั มากที่สดุ กบั สถานทจี่ ัดงานคดิ เป็นร้อยละ 50 มีความพึงพอใจในระดับมากท่สี ดุ ในเรื่อง
ของระยะเวลาการจดั งานทมี่ คี วามเหมาะสมคิดเป็นรอ้ ยละ 50 มีความพงึ พอใจในรปู แบบการจัดงานในระดับมากท่ีสุดคิดเป็น
ร้อยละ 67 รองลงมามคี วามพงึ พอใจในระดบั มากคดิ เปน็ รอ้ ยละ33 มีความพึงพอใจในเร่อื งการเพ่ิมช่องทางการจาหนา่ ยสนิ คา้
ระดบั มากทส่ี ดุ คิดเป็นร้อยละ 67 รองลงมามคี วามพงึ พอใจในระดบั มากคิดเปน็ รอ้ ยละ 33 และในเร่ืองของการเจรจาธุรกจิ มี
ความพึงพอใจในระดบั มาก คิดเปน็ รอ้ ยละ 100
สานกั ส่งเสรมิ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ และวสิ าหกจิ ชมุ ชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและสง่ เสริมเศรษฐกจิ ฐานราก
4. กจิ กรรมหลัก : สง่ เสรมิ การตลาด
4.2 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการ OTOP City
รัฐบาลมีนโยบายให้ความสาคัญในการส่งเสริมเศรษฐกิจฐานราก จึงได้กาหนดไว้ในยุทธศาสตร์ชาติ
เพราะเศรษฐกิจฐานรากเป็นเสาหลักของความม่ันคงประเทศ เพ่ือเพ่ิมรายได้และลดความเหลื่อมล้าของ
ประชาชน ซง่ึ โครงการหน่ึงตาบล หน่ึงผลติ ภณั ฑ์ เปน็ โครงการหนึง่ ท่ีรฐั บาลมงุ่ หวังว่าจะช่วยให้นโยบายดงั กลา่ ว
บรรลตุ ามเปา้ หมายทีก่ าหนดไว้ “นโยบายประชารฐั เพ่ือเศรษฐกิจฐานราก”จะเป็นกลไกขับเคลือ่ นเรอ่ื งนี้ใหเ้ ปน็ รูปธรรม
ในการดาเนนิ งานโครงการหน่งึ ตาบล หนงึ่ ผลติ ภณั ฑ์ รฐั บาลได้มอบใหก้ ระทรวงมหาดไทย โดยกรมการพัฒนาชมุ ชน
เป็นหน่วยงานหลักในการขับเคลื่อนการดาเนินงาน ซึ่งมีกิจกรรมสาคัญในการขับเคล่ือน ๓ เรื่องได้แก่ ๑) การพัฒนา
ศกั ยภาพผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ๒) การพฒั นาผลิตภัณฑ์ OTOP และ ๓) การสง่ เสรมิ ชอ่ งทางการตลาด ซงึ่ การ
จัดกจิ กรรมส่งเสรมิ ช่องทางการตลาด กรมการพฒั นาชมุ ชนได้กาหนดให้มกี ารจัดงานแสดงและจาหนา่ ยสินค้า
ทงั้ ในระดับจังหวดั ระดบั ภมู ภิ าค และระดบั ประเทศ
การจัดงาน OTOP City เป็นการจัดงานแสดงและ
จาหน่ายสินค้า OTOP ในระดับประเทศ ดาเนินการ ปีละ ๑
คร้ัง โดยเริ่มดาเนินการมาต้ังแต่ปี ๒๕๔๖ ผลของการจัด
งานท่ีผา่ นมาประสบผลสาเรจ็ เปน็ ไปตามเป้าหมายทก่ี าหนด
ได้รับความสนใจจากประชาชนเปน็ จานวนมาก มีผูเ้ ขา้ เยยี่ ม
ชมงานในแต่ละครั้งมากกว่า ๔๐๐,๐๐๐ คน และมียอด
จาหน่ายในปี ๒๕๖1 มากกว่า ๑,๐๐๐ ล้านบาท นอกจากนนั้ การ
จัดงาน OTOP City ยังเป็นการจดั งานท่ีสามารถประชาสัมพันธ์
และเผยแพร่ผลสาเร็จของโครงการหนงึ่ ตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ และสรา้ งการเรยี นรใู้ นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ได้ดี
อีกด้วย ดังนั้น เพื่อให้การจัดงาน OTOP City มีการดาเนินงานอย่างต่อเนื่องและเพ่ิมรายได้ให้กับผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP จึงได้จัดทาโครงการการจดั งาน OTOP City 2019 ข้ึน มีวัตถุประสงค์เพ่อื จัดแสดงและ
จาหน่ายผลิตภัณฑ์หน่ึงตาบล หน่ึงผลิตภัณฑ์ เพื่อเพิ่มช่องทางการตลาดผลติ ภัณฑ์ OTOP และสร้างรายได้
ใหก้ ับชุมชน เพอ่ื เผยแพรแ่ ละประชาสมั พันธก์ ารดาเนินงานโครงการหนงึ่ ตาบล หนึ่งผลติ ภัณฑ์ และเพ่ือสร้าง
โอกาสในการเรียนรู้และเพิ่มทักษะในการจัดแสดงและจาหน่ายสนิ ค้าให้กับผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP
และอาหารชวนชมิ
อธิ บดี กรมการพัฒนาชุ มชน อนุ มั ติ
ดาเนินงานโครงการจดั งาน OTOP City ประจาปงี บประมาณ
พ.ศ. 2563 วงเงินงบประมาณ 84,000,000 บาท (แปดสิบสี่
ล้านบาทถ้วน) โดยมอบหมายให้สานักสง่ เสรมิ ภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน
และวิสาหกิจชุมชน ดาเนินการภายในไตรมาส 1 (เดือน
ธันวาคม 2562) โดยมีเป้าหมายคือ ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ
OTOP ที่ผ่านการคัดสรรปี พ.ศ. ๒๕๖๒ ระดับ ๓ – ๕ ดาว จาก
๗๖ จังหวดั และกรงุ เทพมหานคร เข้ารว่ มจาหน่ายไม่น้อยกวา่ ๒,๐๐๐ กลุ่ม/ราย มีประชาชนเข้าร่วมชมงาน ไม่
น้อยกวา่ ๔๐๐,๐๐๐ คน และมยี อดจาหน่ายในงานมากกกว่า ๙๐๐ ล้านบาท
การจัดงาน OTOP City 2019 ภายใต้ธีมงาน “เทศกาลของขวัญปีใหม่” ดาเนินการ
ระหว่างวันที่ 15 – 23 ธันวาคม 2563 ณ อาคารชาเลนเจอร์ 1 – 3 ศูนย์แสดงสินค้าและการประชุมอมิ แพค็
เมืองทองธานี อาเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี มีรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (นายทรงศักด์ิ ทองศรี)
เป็นประธานพธิ ีเปิดงาน เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม 2562
เวลา 15.00 น. โดยมีแขกผู้มีเกียรติ ท้ังภาครัฐ เอกชน
และตวั แทนเอกอคั รราชฑตู ร่วมเป็นเกียรติในพธิ ีเปดิ งาน
การจัดงานในครัง้ นี้ได้รบั ความสาเร็จและการตอบรับจาก
ประชาชนและผู้ประกอบการ หนึ่งตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์
(OTOP) เป็นอย่างดี ตลอดการจัดงาน 9 วัน มีผู้เข้าชม
งาน จานวน 459,034 คน และมยี อดจาหน่ายและส่ังซอื้
รวมท้งั ส้ิน จานวน 1,372,544,399 บาท
ผลการสารวจความพึงพอใจ แบ่งเป็นความพึงพอใจของผูผ้ ลิต ผู้ประกอบการ OTOP จากการ
สารวจความพึงพอใจของผู้ผลิต ผปู้ ระกอบการ OTOP ท่จี าหนา่ ยสินคา้ ในงาน จานวน 3,314 ราย มรี ะดบั ความ
พึงพอใจต่อรูปแบบการวางผังงาน การจดั บทู โดยรวมอยู่ในระดับมาก 3 ลาดับแรก ได้แก่ นิทรรศการเฉลิมพระ
เกียรติ OTOP 3-5 ดาว และนิทรรศการของหน่วยงาน ตามลาดับ สาหรับระดับความพึงพอใจ ต่อการจัดงาน
โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด โดยมีความพึงพอใจสูงสุด 3
ลาดับแรก ได้แก่ สถานที่จัดงาน การประสานงานของ
เจ้าหน้าท่ีพัฒนาชุมชน และระยะเวลาการจัดงาน 9 วัน
ตามลาดบั ความพงึ พอใจของผเู้ ข้าชมงานชาวไทย จากการ
สารวจความพึงพอใจของผู้เข้าชมงานชาวไทย จานวน
2.373 คน จาแนกเป็น เพศชาย 927 คน (ร้อยละ
39.06) เพศหญิง 1,446 คน (ร้อยละ 60.94) มีระดับ
ความพึงพอใจ โดยรวมในระดับมากที่สุด 3 ลาดับแรก
ได้แก่ ได้มีส่วนร่วมส่งเสริมและสนับสนุนงาน OTOP รูปแบบสินค้า/ผลิตภัณฑ์ และสถานที่จัดงาน ตามลาดับ
และความพึงพอใจของผเู้ ขา้ ชมงานชาวต่างประเทศ จากการสารวจความพึงพอใจของผเู้ ขา้ ชมงาน จานวน 72 คน
พบว่า มรี ะดบั ความพงึ พอใจโดยรวมในระดบั มากทส่ี ดุ 3 ลาดับแรก ไดแ้ ก่ รูปแบบผลิตภัณฑ์ สถานทจี่ ดั งาน และ
ไดม้ สี ่วนร่วมส่งเสรมิ และสนับสนุนงาน OTOP ตามลาดับ ขอ้ เสนอแนะอนื่ ๆ ไดแ้ ก่ 1) ด้านการตลาด ควรจันงาน
เร่ิมวันเสาร์ และเลิกงานวันอาทิตย์ 2) เพิ่มที่นั่งรับประทานอาหารในโซน OTOP ชวนชิมให้มากข้ึน และ 3)
ด้านการจัดบูท บูท OTOP Trader ควรจัดให้อยู่แนว
เดยี วกับ OTOP 3-5 ดาว เพื่อให้ผู้เข้าชมงานสามารถเยี่ยม
ชมสินคา้ ได้อยา่ งท่ัวถึง
ประโยชน์ที่เกิดกับชุมชน ได้แก่ ผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP ได้รับช่องทางการตลาด ในการเผยแพร่
ประชาสัมพันธ์และจาหน่ายสินค้า ทาให้เกิดการกระจาย
รายได้สู่ครอบครัวและชุมชน ประชาชนทัว่ ไป ได้รับรู้ถงึ ภูมิ
ปัญญาของคนในชุมชน และสนับสนุนในการซื้อผลิตภณั ฑ์
OTOP ทาให้เกิดการกระจายรายไดส้ ู่ครอบครวั และชุมชน
สานักสง่ เสรมิ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินและวสิ าหกจิ ชมุ ชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบูรณาการพัฒนาและส่งเสริมเศรษฐกจิ ฐานราก
4. กิจกรรมหลัก : ส่งเสรมิ การตลาด
4.3 สรุปผลการดาเนนิ งานโครงการตลาดประชารฐั คนไทยย้ิมได้
กระทรวงมหาดไทย มอบหมายให้กรมการพัฒนาชมุ ชนรับผดิ ชอบการดาเนินงานตลาดประชารัฐ จานวน
๓ ตลาด ได้แก่ ตลาดประชารัฐ คนไทยยิ้มได้ ตลาดประชารัฐของดีจงั หวัด และตลาดประชารฐั Modern Trade
ตามมติคณะรัฐมนตรีเม่ือวันท่ี ๑๗ ตุลาคม ๒๕๖๐ วัตถุประสงค์เพื่อ
ชว่ ยเหลอื เกษตรกร ผมู้ รี ายได้นอ้ ย ผู้ประกอบการที่ไดร้ ับความเดอื ดร้อนจาก
การไม่มีสถานท่ีค้าขาย ตลอดจนผู้ประกอบการรายใหม่ ท่ีประสงค์จะมา
จาหนา่ ยในตลาดประชารฐั โดยในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ กรมการพฒั นา
ชมุ ชนไดจ้ ัดสรรงบประมาณสนบั สนุนการดาเนนิ งาน และกาหนดกลยทุ ธ์การ
ขับเคลื่อน จานวน ๓ ด้าน ประกอบด้วย ด้านการพัฒนาตลาด ด้านการ
พฒั นาผู้ประกอบการและเจา้ หน้าที่ และด้านการส่งเสริมการตลาด
สานักส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นและวิสาหกิจชุมชน ดาเนินการ
จดั สรรงบประมาณปี พ.ศ. 2563 ไตรมาส 1 - 2 ไปยัง 76 จังหวัด
กาหนดดาเนนิ การ 80,092 ครง้ั เพอ่ื ดาเนนิ การในตลาดประชารัฐคน
ไทยยิ้มได้ที่กรมการพัฒนาชุมชนรับผิดชอบ จานวน 2,225 แห่ง ใน
พ้ืนที่ 76 จังหวัด และตลาดขยาย
ผลในชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัต
วิถี หรือหมู่บ้าน OTOP เพอื่ การทอ่ งเทย่ี ว (OVC) หรอื หมู่บา้ นที่มีศักยภาพ
ด้านการทอ่ งเที่ยวของอาเภอ ๆ ละ 1 แห่ง รวมจานวน 878 แห่ง โดยมี
ผลการดาเนินงาน สรุปไดด้ งั นี้
1. ดาเนินการจัดจาหน่ายตลาดประชารัฐ จานวน 3,103 แห่ง
โดยมีรูปแบบการจัดตลาดท้ังรายวัน รายสัปดาห์ รายเดือน มี
ผู้ประกอบการเข้าร่วมจาหน่าย จานวน 127,886 ราย จานวน 80,125 คร้ัง มีรายได้จากการจาหน่ายปี
๒๕๖3 จานวน 3,005,769,125 บาท
2. รายได้จากการจาหน่ายสะสม ตามโครงการตลาดประชารัฐ ระหว่างปี พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖3 รวม
จานวน 6,682,841,569 บาท
ผลสัมฤทธ์ิของงาน/โครงการ เชิงปริมาณ ได้แก่ ดาเนินการจัดตลาด
ประชารัฐ จานวน 80,125 คร้ัง เชิงคุณภาพ ได้แก่ 1) เพิ่มช่องทางการ
จาหน่ายสินคา้ หน่ึงตาบล หนง่ึ ผลิตภัณฑ์ (OTOP) 2) ผปู้ ระกอบการตลาด
ประชารัฐมีรายได้จากการจาหน่ายสนิ ค้าเพ่ิมข้ึน และ 3) ตลาดประชารฐั
คนไทยยิ้มได้ เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ตลาดได้รับการพัฒนา และมี
การขยายผล การดาเนนิ งานส่ตู ลาดในหมบู่ า้ นท่ีเป็นแหล่งท่องเทย่ี ว
สานกั สง่ เสรมิ ภูมิปญั ญาท้องถ่นิ และวสิ าหกจิ ชุมชน กรมการพฒั นาชุมชน
แผนงานบรู ณาการพัฒนาและส่งเสรมิ เศรษฐกจิ ฐานราก
4. กจิ กรรมหลัก : ส่งเสริมการตลาด
4.4 สรุปผลการดาเนนิ งานโครงการ OTOP To The Town
โครงการหน่ึงตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ หรือ OTOP (ONE TAMBON ONE PRODUCT) เป็นโครงการที่
ตอบสนองต่อการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากใหม้ ีความมั่นคง กา้ วไปส่ปู ระเทศที่มศี ักยภาพในการแขง่ ขันในระดับสากล ซ่ึง
รัฐบาลไดม้ อบหมายให้กระทรวงมหาดไทย โดยกรมการพัฒนาชุมชนเป็นหน่วยงานหลักในการขบั เคลอื่ นและได้กาหนด
แนวทางในการส่งเสริมและพัฒนาสินค้า OTOP ทก่ี าหนดไว้ 3 ประการ คอื การพัฒนาคุณภาพ การพฒั นามาตรฐานและ
การเป็นสากล ในการดาเนินงานส่งเสริมช่องทางการตลาดได้กาหนดให้มีการจัดงานแสดงและจาหน่ายสนิ ค้า OTOP ใน
ตลาดเดิมที่กรมฯ เคยจัดเป็นประจาและประสบผลสาเรจ็ ในทุกระดับ กล่าวคือ ในระดับตาบล/อาเภอ/จังหวัด จัดให้มี
โครงการตลาดประชารัฐ ประกอบด้วยตลาดประชารัฐคนไทยยิ้มได้
ตลาดประชารัฐ ของดีจังหวัด และตลาดประชารัฐ Modern Trade
สาหรับในพื้นที่เขตเมืองจัดให้มีโครงการจัดงาน OTOP To The
Town ในระดับภูมิภาคกาหนดให้มีโครงการจัดงาน OTOP ภูมิภาค
ในระดับประเทศกาหนดให้มีโครงการจัดงาน OTOP Midyear โครง
การศลิ ปาชีพ ประทปี ไทย OTOP ก้าวไกลด้วยพระบารมี และโครงการ
การจัดงาน OTOP City และการจัดงานระหว่างประเทศ กาหนดให้มี
โครงการ OTOP สานสัมพนั ธ์สองแผ่นดนิ ดังน้ัน เพื่อเป็นการสง่ เสริม
ช่องทางการตลาดของผลิตภัณฑ์ OTOP โดยการจัดงานแสดงและจาหน่ายสินค้า OTOP ในพื้นท่ีเขตเมือง จึงได้จัดทา
โครงการการจัดงาน OTOP To The Town ขน้ึ โดยมวี ตั ถปุ ระสงค์เพือ่ เพ่มิ ช่องทางการตลาดสินคา้ OTOP ในเขตชุมชน
ย่านใจกลางเมืองในกรุงเทพมหานคร และเพื่อเผยแพร่และสร้างการเรียนรู้การดาเนินงานโครงการหนึ่งตาบล หน่ึง
ผลิตภณั ฑ์ในเขตเมอื ง กลมุ่ เป้าหมาย ไดแ้ ก่ ผ้ผู ลิต ผปู้ ระกอบการ OTOP ทผี่ ่านการคดั สรรสดุ ยอดหนึง่ ตาบล หนงึ่
ผลิตภัณฑไ์ ทย ปี 2562 ในระดบั 1-5 ดาว, ผู้ประกอบการ OTOP ชวนชิม จานวนไม่นอ้ ยกว่า 1,000 กลมุ่ /ราย
ผลการดาเนนิ งาน
อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน อนุมัติดาเนินงาน
โครงการจัดงาน OTOP To The Town ประจาปีงบประมาณ พ.ศ.
2563 วงเงินงบประมาณ 24,500,000 บาท (ยี่สิบสี่ลา้ นห้าแสน
บาทถ้วน) โดยมอบหมายให้สานักส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นและ
วิสาหกิจชุมชน ดาเนินการระหว่างเดือนกรกฎาคม - กันยายน
2563 สานักส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นและวิสาหกิจชุมชน ได้
ดาเนินการจัดงานโครงการ OTOP To The Town เรียบร้อยแล้ว
จานวน 12 ครั้ง โดยกิจกรรมภายในงานประกอบด้วย การจัดแสดงและ
จาหน่ายผลิตภัณฑ์ผา้ ไทย เพื่อเป็นการส่งเสริมและสนับสนุนการใช้และ
สวมใสผ่ ้าไทย ตามมติคณะรัฐมนตรี จานวน 30 บูท และ OTOP ชวนชิม
จานวน 40 บูท โดยสรุปผลการจัดงาน จานวน 12 คร้ัง มีผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP เข้าร่วมงานทั้งส้ิน 753 ราย ยอดผู้เข้าชมงาน
ท้ังส้ิน 127,489 คน ยอดจาหนา่ ยสนิ คา้ รวมทงั้ สิน้ 61,612,632 บาท
(หกสิบเอ็ดล้านหกแสนหน่ึงหมื่นสองพันหกร้อยสามสิบสองบาทถ้วน)
แยกเปน็ ยอดจาหนา่ ยตามสถานทีจ่ ดั งาน รายละเอยี ดตามเอกสารแนบ ดงั น้ี
คร้งั ท่ี 1 ศนู ย์การค้าเซ็นทรลั เวลิ ด์ เขตปทมุ วัน กรงุ เทพมหานคร ระหวา่ งวันท่ี 10 – 15 กรกฎาคม
2563 จานวน 6 วนั 42 ร้านค้า มยี อดจาหน่ายท้งั สิ้น 8,096,800 บาท
ครั้งท่ี 2 ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ แจ้งวัฒนะ กรุงเทพมหานคร ระหว่างวันท่ี 13 – 17
กรกฎาคม 2563 จานวน 5 วัน 176 รา้ นค้า มยี อดจาหน่ายทัง้ สน้ิ 7,909,230 บาท
คร้ังท่ี 3 ศูนย์การค้าไอคอนสยาม เขตคลองสาน
กรุงเทพมหานคร ระหว่างวันท่ี 16 - 22กรกฎาคม 2563 จานวน
7 วนั 50 รา้ นคา้ มยี อดจาหน่ายท้งั สนิ้ 2,270,470 บาท
ครั้งที่ 4 ศูนย์การค้าไอคอนสยาม เขตคลองสาน
กรุงเทพมหานคร ระหว่างวันท่ี 23 - 29 กรกฎาคม 2563 จานวน 7
วัน 50 รา้ นคา้ มียอดจาหน่ายทัง้ สน้ิ 2,951,945 บาท
คร้ังท่ี 5 ศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซา บางนา เขตบาง
นา กรุงเทพมหานคร ระหว่างวันที่ 23 - 29 กรกฎาคม 2563
จานวน 7 วนั 58 ร้านค้า มียอดจาหนา่ ยทั้งสิ้น 7,680,215 บาท
ครั้งที่ 6 ศูนย์การค้าสยามพารากอน (ลาน PARC) เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร ระหว่างวันท่ี 6–12
สิงหาคม 2563 จานวน 7 วนั 50 ร้านค้า มียอดจาหนา่ ยทัง้ สน้ิ 1,737,124 บาท
คร้ังที่ 7 ศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซา บางนา เขตบางนา กรุงเทพมหานคร
ระหว่างวันท่ี 13-19 สิงหาคม 2563 จานวน 7 วัน 57 ร้านค้า มี
ยอดจาหนา่ ยทัง้ สน้ิ 4,376,740 บาท
คร้ังท่ี 8 ศนู ยก์ ารค้าเซ็นทรลั พลาซาแกรนด์ พระราม
9 เขตห้วยขวาง กรุงเทพมหานคร ระหว่างวนั ที่ 26 - 30 สิงหาคม
2563 จานวน 5 วัน 45 ร้านค้า มียอดจาหน่ายท้ังส้ิน
6,003,837 บาท
ครั้งท่ี 9 ศนู ยก์ ารคา้ The Market เขตปทุมวนั กรงุ เทพมหานคร ระหวา่ งวันที่
8 - 13 กนั ยายน 2563 จานวน 6 วัน 31 ร้านค้า มียอดจาหน่ายทั้งส้ิน 211,526 บาท
คร้งั ท่ี 10 ศนู ย์การค้าเซน็ ทรัลเฟสติวัล อีสต์วิลล์ เขตลาดพร้าว กรุงเทพมหานคร ระหว่างวนั ท่ี 8-14
กันยายน 2563 จานวน 7 วัน 72 ร้านค้า มียอดจาหน่ายทั้งสิ้น 8,234,980 บาท
ครงั้ ท่ี 11 ศูนย์การค้าเซน็ ทรลั พลาซา พระราม 3 เขตยานนาวา กรงุ เทพมหานคร ระหว่างวันท่ี 10-16
กันยายน 2563 จานวน 7 วัน 50 รา้ นคา้ มียอดจาหน่ายท้ังส้ิน 4,830,200 บาท
ครัง้ ท่ี 12 ศูนยก์ ารคา้ สยามพารากอน เขตปทมุ วัน กรุงเทพมหานคร ระหวา่ งวันที่ 10–16 กนั ยายน
2563 จานวน 7 วนั 72 ร้านคา้ มียอดจาหน่ายท้ังสิ้น 7,309,565 บาท
การจดั งาน OTOP To The Town ประจาปี 2563 ไดด้ าเนินการตามมาตรการป้องกันการแพร่ระบาดของ
โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) โดยการจัดเตรียมจุดคัดกรองและวัดอุณหภูมิ จัดหาเจลแอลกอฮอลล์ไว้
ใหบ้ รกิ ารกอ่ นเข้าบริเวณการจดั งานฯ และเนน้ ยา้ การสวมหนา้ กากอนามัยหรอื หนา้ กากผ้า สาหรบั ผเู้ ข้าร่วมงานฯ
ผลระดบั ความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมชมงาน แบง่ เป็น ความหลากหลาย/แปลกใหม่ ของสนิ คา้ ในระดบั มาก คดิ
เป็นรอ้ ยละ 70 รปู แบบการจัดงาน ในระดับมาก คดิ เป็นรอ้ ยละ 68 สถานทจี่ ัดงาน ในระดับมาก คดิ เปน็ ร้อยละ 65 ระยะเวลา
การจัดงาน ในระดับมาก คิดเป็นร้อยละ 60 การประชาสัมพันธ์การจัดงาน ในระดับมาก คิดเป็นร้อยละ 70 ข้อคิดเห็นและ
ข้อเสนอแนะอ่ืน ๆ ได้แก่ อยากใหก้ รมการพัฒนาชมุ ชนสนบั สนุนสนิ ค้า OTOP ตอ่ ไป และอยากให้จัดงานทกุ เดือน เพ่ือสนับสนุน
ผู้ประกอบการใหม้ ีรายได้สู่ชุมชน และรา้ นคา้ ภายในงานจานวนน้อยทาให้มีสินคา้ ไม่ค่อยน่าสนใจ
ข้อเสนอแนะในการดาเนนิ งานครงั้ ตอ่ ไป ได้แก่ 1) ด้านการตลาด ควรจันงานเร่มิ วนั เสาร์ และเลกิ งาน
วันอาทิตย์ 2) เพ่ิมท่ีนั่งรับประทานอาหารในโซน OTOP ชวนชิมให้มากขึ้น และ 3) ด้านการจัดบูท บูท OTOP
Trader ควรจัดให้อยูแ่ นวเดยี วกบั OTOP 3-5 ดาว เพอ่ื ให้ผู้เขา้ ชมงานสามารถเย่ยี มชมสินคา้ ได้อย่างท่วั ถึง
ประโยชน์ที่เกิดกับชุมชน ได้แก่ ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ได้รับช่องทางการตลาด ในการเผยแพร่
ประชาสัมพันธ์และจาหน่ายสินคา้ ทาให้เกิดการกระจายรายได้สู่ครอบครัวและชุมชน ประชาชนทั่วไป ได้รับรู้ถึงภูมิ
ปญั ญาของคนในชมุ ชน และสนับสนนุ ในการซ้อื ผลติ ภณั ฑ์ OTOP ทาให้เกิดการกระจายรายได้ส่คู รอบครัวและชุมชน
สานกั ส่งเสรมิ ภูมิปญั ญาท้องถ่ินและวิสาหกจิ ชุมชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบรู ณาการพัฒนาและสง่ เสริมเศรษฐกิจฐานราก
4. กจิ กรรมหลัก : ส่งเสรมิ การตลาด
4.5 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการอะเมซ่งิ ของกนิ ของใช้ ของดที ่ัวไทย
กรมการพัฒนาชุมชนซง่ึ เปน็ หน่วยงานหลักในการดาเนินงานโครงการหน่ึงตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP)
ด้วยการส่งเสรมิ และสนับสนุนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ควบคู่ไปกับการส่งเสริมการตลาดของชุมชน โดยการ
ดาเนินงานที่ผ่านมานัน้ การพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ระดับ 1 – 5 ดาว กลมุ่ ปรับตวั สูก่ ารพฒั นา (กลุ่ม D) ตลอดจน
ผลติ ภัณฑ์ OTOP ในชุมชนท่องเทย่ี ว OTOP นวตั วิถี มีจานวนรวมกันมากกวา่ 100,000 ผลติ ภัณฑ์ เพื่อเปน็ การ
ขยายช่องทางการตลาดและเชื่อมโยงสินค้าจากแหล่งผลติ ไปสู่ผู้บริโภค มีชอ่ งทางการตลาดให้ผปู้ ระกอบการชุมชน
จาหน่าย ซ่ึงจะช่วยเพิ่มรายได้ให้แก่ผู้ผลิตและผู้ประกอบการต่อไป กรมการพัฒนาชุมชนจึงได้ดาเนินการโครงการ
ตลาดอะเมซิ่ง ของกินของใช้ ของดีท่ัวไทย ข้ึน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมให้ผลิตภัณฑ์ OTOP มีช่องทาง
การตลาดเพ่ิมข้ึน เพอ่ื ให้ผปู้ ระกอบการ OTOP มโี อกาสในการเข้าถึงตลาดและมรี ายได้เพิม่ มากขึน้ และเพอ่ื สรา้ ง
ความเขา้ ใจแกผ่ ูบ้ ริโภค และส่งเสริมภาพลักษณผ์ ลิตภัณฑ์ OTOP ผลิตภัณฑช์ มุ ชนของท้องถ่ินในแต่ละจงั หวัดให้รู้จัก
แพร่หลาย กระตุ้นให้ประชาชนได้ยอมรับและเกิดความสนใจในสินค้าชุมชนเพ่ิมมากขึ้น กลุ่มเป้าหมายคือ ผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP จานวน 77 ราย ประกอบด้วย ผู้ผลติ ผูป้ ระกอบการ OTOP ระดบั 1-5 ดาว และกลุ่ม
ปรบั ตัวสู่การพฒั นา (กลมุ่ D)
ผลดาเนินงาน
โครงการตลาดอะเมซ่งิ ของกินของใช้ ของดีท่ัวไทย งบประมาณ 220,000 บาท ดาเนินงานในระหว่าง
วันท่ี 11-14 ก.พ. 63 ณ ธนาคารไทยพาณชิ ย์ สานักงานใหญ่ กรงุ เทพฯ มีผ้ปู ระกอบการเขา้ ร่วม 61 จงั หวัด
77 ราย ได้รับการตอบรบั จากประชาชนทั่วไป เจ้าหนา้ ทธี่ นาคาร ผูผ้ ลิต ผปู้ ระกอบการ (OTOP) เปน็ อยา่ งดี
มีผูเ้ ข้าชมงานจานวน 5,000 คน ยอดจาหนา่ ยภายในงาน จานวน 7,371,310 บาท
ประโยชน์ท่เี กิดกับชมุ ชนคือ ผ้ปู ระกอบการ OTOP มีโอกาสในการเข้าถงึ ตลาดและสามารถเช่ือมโยง
ตลาด เพม่ิ การผลติ และจาหน่ายทาใหม้ ชี อ่ งทางการตลาดเพม่ิ ข้ึน
ขอ้ เสนอแนะในการดาเนนิ งานคร้งั ต่อไป ได้แก่ 1) ควรมีงานไตรมาสละ 1 ครง้ั โดยประสานสถาบัน
การเงินหรือบริษัทใหญ่ๆ 2) การจัดบทู ควรมีขนาดบูทเป็น 3x3 เมตร และ 3) มอบหมายเครือข่าย OTOP
หรอื เทรดเดอร์ ร่วมจัดงาน
สานักส่งเสริมภูมปิ ญั ญาท้องถน่ิ และวิสาหกิจชมุ ชน กรมการพฒั นาชุมชน
แผนงานบูรณาการพฒั นาและส่งเสริมเศรษฐกิจฐานราก
4. กิจกรรมหลัก : สง่ เสรมิ การตลาด
4.6 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการนกั การตลาดรนุ่ ใหม่ (OTOP)
ประเทศไทยไดป้ ระสบสถานการณ์แพร่ระบาดของโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนส 2019 (COVID – 19) ซ่ึงเชอื้
ไวรสั ดังกล่าวได้แพรก่ ระจายไปทั่วโลก สง่ ผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศตา่ ง ๆ ท่วั โลกอย่างรวดเร็ว สง่ ผลใฟ้
เศรษฐกิจต้องชะงัก สถานการณ์ดังกล่าวนอกจากจะส่งผลกระทบโดยตรงต่อชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน
อุตสาหกรรมการทอ่ งเท่ียว และภาคการเกษตร ยังกระทบไปถึงภาคธุรกิจและแรงงานทเ่ี ก่ยี วข้องในวงกลา้ งตลอด
ท้ังผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ชุมชนท่องเท่ียว และประชาชนทั่วไป จากสถานการณ์ดังกล่าว ส่งผลต่อการ
ประกอบอาชีพของประชาชนในระดับฐานราก ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP และชุมชนท่องเที่ยว มีช่องทางการ
จาหน่ายลดลง ดังนนั้ เพื่อให้ผลติ ภณั ฑ์ OTOP และชมุ ชนท่องเทย่ี วมชี อ่ งทางการตลาดเพิ่มข้นึ โดยเฉพาะการตลาด
ออนไลน์ท่ีตอบโจทยข์ องผบู้ รโิ ภคในสถานการณ์แพร่ระบาดของโรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID – 19) และ
เกิดการจ้างงานผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID – 19) จึง
จาเป็นตอ้ งสร้างและพัฒนานักการตลาดร่นุ ใหม่ (OTOP) โดยมีวัตถุประสงค์ ได้แก่ เพื่อสร้างและพฒั นานกั การ
ตลาดรุ่นใหม่ (OTOP) ในการสง่ เสรมิ ผลติ ภัณฑ์ OTOP และชุมชนทอ่ งเที่ยวให้มีชอ่ งทางการตลาดเพ่มิ ข้นึ และ
ประชาสมั พนั ธผ์ ลิตภัณฑ์ OTOP เพ่อื จะจาหน่ายออนไลน์ และเพอ่ื ให้ประชาชนทไี่ ด้รบั ผลกระทบจากการแพร่
ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID – 19)จึงจาเปน็ ต้องสรา้ งและพัฒนานกั การตลาดร่นุ ใหม่
(OTOP) กลุ่มเป้าหมายคือ ประชาชนท่ัวไปท่ีมีคุณสมบัติตามเง่ือนไขการจัดจ้างเอกชนดาเนินงาน (บุคคล
ธรรมดา) ดาเนินการ ณ สานักพัฒนาชมุ ชนจังหวดั 76 จังหวัด จานวน 232 อตั รา และกรมการพัฒนาชมุ ชน
(ส่วนกลาง) จานวน 5 อัตรา รวมทงั้ สนิ้ 237 คน
ผลการดาเนินงาน
โดยมผี ลการปฏิบตั งิ านในการส่งเสริมการตลาดออนไลน์ ระหวา่ งวนั ที่ 11 พ.ค. - 30 กนั ยายน 2563 ดงั น้ี
1. การ Live สด เพ่ือประชาสัมพันธ์จาหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP และบริการของชุมชนท่องเท่ียว
ปรากฏผล มจี านวนการ Live สด รวมทัง้ สน้ิ 3,784 ครง้ั ช่วงเวลาท่ีมีการ Live สด ส่วนใหญอ่ ยู่ในช่วงเวลา
11.00 - 13.30 น. จานวน 34 จังหวัด และมีจานวนผลิตภัณฑ์ที่นามา Live สด รวมทั้งส้ิน 145,731
ผลติ ภณั ฑ์
2. ยอดจาหน่ายตั้งแต่เร่ิมดาเนนิ การ 11 พ.ค. – 30 กันยายน 2563 รวมทงั้ สนิ้ 53,660,235 บาท โดย
จาแนกเปน็ 5 ประเภท ได้แก่ อาหาร ยอดจาหนา่ ย 13,545,753 บาท เครื่องด่ืม ยอดจาหน่าย 3,237,624 บาท
ผ้าและเครื่องแต่งกายยอดจาหน่าย 21,515,624 บาท ของใช้ ของตกแต่ง ของทร่ี ะลึกยอดจาหน่าย 10,595,053
บาท และสมุนไพรทีไ่ ม่ใชอ่ าหาร ยอดจาหน่าย 3,937,383 บาท
ประโยชน์ทเี่ กดิ กบั ชมุ ชน
ผู้ผลติ ผู้ประกอบการ OTOP ไดร้ บั ช่องทางการตลาด ในการเผยแพรป่ ระชาสมั พันธแ์ ละจาหนา่ ย
สินค้า ทาให้เกิดการกระจายรายไดส้ ูค่ รอบครัวและชมุ ชน
ประชาชนท่ัวไป ได้รับรูถ้ ึงภูมปิ ญั ญาของคนในชุมชน และสนับสนนุ ในการซอื้ ผลติ ภัณฑ์ OTOP ทาให้
เกดิ การกระจายรายไดส้ ู่ครอบครวั และชมุ ชน
กรมการพฒั นาชุมชน มีขอ้ มลู รายการแค็ตตาลอกสนิ คา้ วางรปู แบบสินคา้ Story ของผลิตภณั ฑ์
รวมถึงจดั ทาเนอื้ หาของผลิตภณั ฑ์ใหม้ ีความน่าสนใจ มสี อื่ ประชาสมั พนั ธ์ทน่ี า่ สนใจ เชน่ วีดโิ อ บลอ็ กโพสต์
สานกั ส่งเสริมภูมปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ และวิสาหกจิ ชมุ ชน กรมการพฒั นาชุมชน
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและสง่ เสรมิ เศรษฐกจิ ฐานราก
4. กจิ กรรมหลัก : ส่งเสริมการตลาด
4.7 สรุปผลการดาเนนิ งานโครงการ OTOP Midyear 2020 กจิ กรรมส่งเสริมการขาย
และประชาสมั พันธอ์ อนไลนผ์ ลติ ภณั ธ์ OTOP ในชว่ งวิกฤตการณจ์ ากโรคตดิ เชื้อไวรสั
โคโรนา 2019 (COVID-19)
เน่ืองจากสถานการณ์โรคระบาดของเชื้อไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) ส่งผลกระทบทงั้ ทางตรง
และทางอ้อมในเชิงเศรษฐกิจและสงั คมตอ่ ประชาชนในท้องถ่ินท่ัวประเทศ ทาให้ขาดรายได้ในการดาเนินชีวิต
ท้ังยังส่งผลกระทบต่อการผลิตและการพัฒนาคุณมาตรฐานผลิตภัณฑ์ OTOP ที่มีมาอย่างต่อเน่ืองจาก
ความสาคัญ และปัญหาดงั กลา่ ว กรมการพฒั นาชมุ ชน จึงได้จดั ทาโครงการ OTOP Midyear 2020 กิจกรรม
ส่งเสริมการขายและประชาสัมพันธ์ออนไลน์ผลิตภัณฑ์ OTOP ในช่วงวิกฤตการณ์จากโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา
2019 (COVID-19) ซ่ึงเป็นโครงการส่งเสริมการขายและประชาสัมพันธ์ส่ือออนไลน์สินค้า OTOP ในช่วง
วิกฤติน้ี เพื่อสร้างรายได้สง่ เสริมการพัฒนาอาชีพอย่างต่อเน่ืองและพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากใหม้ ีความมัน่ คง
และมีเสถียรภาพต่อไป โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็น ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP จานวน 300 กลุ่ม/ราย
งบประมาณ 500,000 บาท ดาเนินการไตรมาส 3-4 (เดือนเมษายน-กันยายน 2563) สรุปผลการ
ดาเนนิ งาน ดงั นี้
กิจกรรม ผลการดาเนินงาน
1. คดั เลอื กผลิตภัณฑ์ OTOP ท่ีมีศกั ยภาพในการ มีผผู้ ลิต ผปู้ ระกอบการเข้ารว่ ม 489 ราย
เข้ารว่ มขายสนิ คา้ OTOP ONLINE ไมน่ ้อยกว่า
300 กลุ่ม/ราย ดาเนนิ งานตามโครงการผ่าน เว็ปไซต์ shopee โดย
2. จัดจาหน่ายผลติ ภณั ฑ์ออนไลนผ์ า่ นเวบ็ ไซตข์ าย จัดทาเปน็ microsite จานวน 1 หนา้ แยกพเิ ศษมี
สินคา้ ออนไลนข์ นาดใหญ่ของประเทศไทย จานวน แต่ร้านค้า OTOP ท่ีเขา้ ร่วมงาน OTOP Midyear มี
1 เวบ็ ไซต์ เชน่ Shopee Lazada เป็นตน้ ชอ่ งทางเขา้ สู่กจิ กรรมโดยตรงผ่าน
https://shopee.co.th/otop
3. ดาเนนิ การจัดหาและคดั เลอื ก Social media จัดไลฟส์ ด จัดทาวดี ีโอหรือรูปภาพทเ่ี ป็นการนาเสนอ
influencers จานวน 3 คน เพอ่ื สง่ เสรมิ การขาย ถงึ การสง่ เสรมิ การขายผา่ นช่องทาง Facebook:
ของผลติ ภัณฑ์ OTOP OTOP Today, https://shopee.co.th
4. ประสานงานกบั เวบ็ ไซต์ เพื่อจัดทา Graphic
Banner และประชาสมั พนั ธง์ าน OTOP Midyear
2020 ในหนา้ หลักของเว็บไซต์
ปัญหา/อุปสรรค ในการดาเนินงาน
ผู้ผลติ ผปู้ ระกอบการ ที่เขา้ รว่ มโครงการบางรายไมเ่ ข้าไปอพั เดตรา้ นคา้ ของตนเอง ทาให้มีการสูญเสยี ยอดออ
เดอร์สัปดาห์ละ ประมาณ 50,000 บาท
ขอ้ สังเกตเชงิ สรุป
ผลิตภณั ฑ์ OTOP เปน็ ทร่ี ู้จกั แพรห่ ลายมากขน้ึ กระตนุ้ ใหป้ ระชาชนยอมรับและเกิด ความสนใจใน
สนิ ค้า OTOP เพม่ิ มากข้ึน ผู้ผลิต ผปู้ ระกอบการ OTOP มชี อ่ งทางการตลาดเพม่ิ ขนึ้ และรายไดเ้ พม่ิ ข้นึ โดย
ตลอดระยะเวลาท่จี ดั ทาโครงการ มยี อดจาหนา่ ยรวมท้ังสนิ้ 17,436,575 บาท
สานกั ส่งเสริมภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินและวสิ าหกจิ ชมุ ชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบูรณาการพัฒนาและสง่ เสรมิ เศรษฐกจิ ฐานราก
4. กิจกรรมหลัก : สง่ เสริมการตลาด
4.8 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการศิลปาชีพ ประทีปไทย OTOP กา้ วไกล ด้วยพระบารมี
สมเด็จพระนางเจา้ สริ ิกติ ิ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราช
ชนนีพันปีหลวง ได้ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณต่อการอนุรักษ์และสืบ
สานภูมิปัญญาของคนไทย โดยทรงก่อต้ังมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพใน
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ข้ึน เมื่อวันท่ี ๒๑
กรกฎาคม ปพี ทุ ธศักราช ๒๕๑๙ เพ่ือทาการฝกึ อาชพี เสรมิ เพ่มิ รายได้
ให้กบั ราษฎร อกี ท้งั ยงั มีพระประสงค์เพื่อการอนรุ ักษ์และสืบสานภูมิ
ปัญญาของคนไทยใหค้ งอยู่สืบไป ซง่ึ ต่อมาหน่วยงานต่าง ๆ ทงั้ ภาครฐั
และเอกชน ก็ได้น้อมนาเอาแนวพระราชดาริดังกล่าวไปขยายผลใน
การพัฒนา และส่งเสริมอาชีพใหก้ ับประชาชนกนั อยา่ งกว้างขวาง รวมถึงโครงการหนง่ึ ตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์
หรอื OTOP ก็เปน็ โครงการทส่ี บื เน่ืองมาจากการสง่ เสริมอาชีพของพระองค์ทา่ นเชน่ กัน
เพ่ือเป็นการสานึกในพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าสิรกิ ิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรม
ราชชนนพี นั ปีหลวง ท่ีทรงมตี อ่ พสกนิกรชาวไทยในการอนรุ ักษแ์ ละสืบสานภูมปิ ัญญาของคนไทย การส่งเสรมิ อาชพี
การดาเนินงานโครงการหนึง่ ตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ ตลอดจน
เพื่อสร้างรายไดใ้ ห้กับกลมุ่ อาชพี ท่เี ป็นสมาชิกศนู ย์ศลิ ปาชพี ฯ
และผผู้ ลิต ผปู้ ระกอบการ OTOP รัฐบาลและกระทรวงมหาดไทย
จงึ ไดม้ อบหมายใหก้ รมการพัฒนาชุมชน ซ่งึ รับผิดชอบในการ
ขับเคล่อื นการดาเนนิ งานโครงการหน่งึ ตาบล หน่ึงผลิตภัณฑ์
ดาเนนิ การจัดงานแสดงและจาหน่ายสนิ คา้ จากมลู นิธสิ ง่ เสรมิ
ศลิ ปาชพี ควบคู่ไปกบั สินค้าหน่งึ ตาบล หน่งึ ผลิตภณั ฑ์ ภายใต้
ช่อื ว่าโครงการ “ศิลปาชีพ ประทีปไทย OTOP ก้าวไกล ดว้ ยพระ
บารมี” เร่ิมดาเนินการมาตั้งแต่ปี ๒๕๕๕ ผลการดาเนินงานใน
แต่ละคร้ังประสบผลสาเร็จเปน็ ไปตามเปา้ หมายทกี่ าหนด จึงได้กาหนดให้มีโครงการการจดั งาน ศิลปาชีพ ประทีป
ไทย OTOP ก้าวไกลด้วยพระบารมี ประจาปี พ.ศ. ๒๕๖3 ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพอ่ื เฉลมิ พระเกยี รตสิ มเด็จ
พระนางเจา้ สิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ด้วยพระมหากรณุ าธิคณุ ท่ีทรงชว่ ยเหลอื
ราษฎรให้มีอาชีพเสริม เพิ่มพูนรายได้อย่างกว้างขวางออกไปหลายแขนง อันเป็นที่มาของโครงการส่งเสริม
ศิลปาชีพ และมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ เพ่ือจัดแสดง เผยแพร่
ประชาสัมพันธ์ และจาหน่ายผลิตภัณฑ์งานศิลปาชีพใหพ้ สกนิกร
ชาวไทย ได้สานึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระแม่เจ้าแห่ง
แผ่นดินที่ทรงมีต่อการอนุรักษ์และส่งเสริมศิลปะฝีมือภูมิปัญญา
ของคนไทย ให้คนท้ังโลกได้ช่ืนชม เพื่อจัดแสดงและจาหน่าย
ผลิตภัณฑ์หนึ่งตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) เพ่ือเพ่ิมช่องทาง
การตลาดผลิตภัณฑ์หน่ึงตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ และสร้างรายได้
ให้กบั ชมุ ชน เพ่อื ประชาสัมพนั ธก์ ารดาเนินงานโครงการหนึง่ ตาบล
หนึ่งผลติ ภัณฑ์ (OTOP) และเพ่อื สรา้ งการเรียนรแู้ นวทางในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP ให้สอดคลอ้ งกับความ
ต้องการของกลุ่มลูกค้าที่อยู่ในพ้ืนที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล โดยมีกลุ่มเป้าหมายคือ ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ
OTOP ท่ีผ่านการคัดสรรสุดยอดหนึ่งตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ไทย ปี พ.ศ. 2562 ระดับ 3 - 5 ดาว และอาหารชวนชิม
จาก ๗๖ จังหวัด และกรุงเทพมหานคร เข้าร่วมจาหน่าย ไมน่ อ้ ยกว่า 1,000 ราย/กลมุ่ และมีเปา้ หมายในเชงิ ผลสาเร็จ
ของงาน ได้แก่ ยอดจาหน่ายมากกว่า 2๐๐ ล้านบาทและมี
ประชาชนเขา้ เย่ียมชมงานไมน่ อ้ ยกว่า 10๐,๐๐๐ ราย
ผลการดาเนนิ งาน
กาหนดการจัดงาน ระหว่างวันท่ี 8 – 16 สิงหาคม 2563
ณ อาคารชาเลนเจอร์ 2 ศนู ยแ์ สดงสนิ ค้าและการประชุมอิมแพ็ค
เมืองทองธานี อาเภอปากเกร็ด จงั หวดั นนทบรุ ี การจดั งานในคร้งั
น้ีได้รับความสาเร็จและการตอบรับจากประชาชน ผู้ผลิต
ผูป้ ระกอบการ หน่ึงตาบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) เป็นอยา่ งดี มี
ผเู้ ขา้ ชมงานจานวน 161,099 คน ยอดจาหน่ายภายในงาน จานวน 427,894,378.50 บาท (สี่ร้อยย่สี บิ เจด็ ลา้ น
แปดแสนเก้าหม่ืนสี่พนั สามร้อยเจ็ดสบิ แปดบาทหา้ สบิ สตางค์) ยอดส่ังซ้ือ จานวน 57,030,655 บาท (ห้าสิบเจด็
ล้านสามหมื่นหกร้อยหา้ สบิ หา้ บาทถ้วน) รวมยอดจาหน่ายทง้ั ส้ิน จานวน 484,925,033.50 บาท (ส่รี อ้ ยแปดสบิ สี่
ลา้ นเกา้ แสนสองหม่ืนห้าพนั สามสิบสามบาทห้าสิบสตางค์)
ผลการสารวจความพึงพอใจ
ความพงึ พอใจของผ้ผู ลิตผปู้ ระกอบการOTOP จากการสารวจ
ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ที่จาหน่ายสินค้าในงาน มีผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP ตอบแบบประเมินผลความพึงพอใจ จานวน
1,337 ราย จาแนกเป็น ประเภทอาหาร 57 ราย (ร้อยละ 4.26)
ประเภทเครื่องด่ืม 14 ราย (ร้อยละ 1.05) ประเภทผ้าและเคร่ืองแต่ง
กาย 1,124 ราย (ร้อยละ 84.07) ประเภทของใช้ 138 ราย (ร้อยละ
10.32) และประเภทสมนุ ไพรที่ไม่ใช่อาหาร 4 ราย (รอ้ ยละ 0.30) มีความพงึ พอใจต่อรปู แบบการวางผงั งาน การจัด
บูทระดับมาก 3 ลาดับแรก ได้แก่ นิทรรศการเฉลมิ พระเกยี รติ OTOP 3-5 ดาว และผา้ อัตลักษณ์ ตามลาดับ
ความพึงพอใจของผู้เข้าชมงานชาวไทย จากการสารวจผู้เข้าชมงานชาวไทย จานวน 1,537 คน
จาแนกแป็น เพศชาย 581 คน (รอ้ ยละ 37.80) และเพศหญงิ 956 คน (ร้อยละ 62.20) มีความพงึ พอใจ
ต่อรูปแบบการวางผังงาน การจดั บทู ระดับมาก 3 ลาดบั แรก ได้แก่ นิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ การจดั แสดง
ผา้ สืบสานอนุรกั ษศ์ ิลป์ ผ้าถ่นิ ไทย ดารงไว้ในแผน่ ดิน และ OTOP ชวนชมิ ตามลาดบั
ความพึงพอใจของผ้เู ข้าชมงานชาวต่างประเทศ จากการสารวจผเู้ ข้าชมงานชาวตา่ งประเทศ จานวน
21 คน พบว่า มรี ะดบั ความพีงพอใจต่อรปู แบบการวางผงั งาน และการจัดบทู โดยรวมในระดบั มาก 3 ลาดับ
แรก ได้แก่ ผ้าท่ีเข้าร่วมการพฒั นาผลิตภัณฑ์ OTOP ชวนชิม การจัดแสดงผ้าสืบสานอนุรักษ์ศิลป์ ผ้าถ่ินไทย
ดารงไว้ในแผ่นดนิ การจัดแสดงผ้าประกวด ผา้ อัตลักษณ์ First Lady และ OTOP 3-5 ดาว ตามลาดบั
ขอ้ เสนอแนะในการดาเนินงานคร้ังตอ่ ไป ได้แก่ 1. การจดั บทู ควรมีขนาดบทู เปน็ 3x3 เมตร 2. ระยะเวลาใน
การจัดงานควรเป็นช่วงต้นเดือน เพ่ือลูกค้าจะได้มาซ้ือสนิ ค้ามากข้ึนเนือ่ งจากเงินเดือนออกแลว้ 3. ควรเพิ่มทีน่ ง่ั
รบั ประทานอาหารในโซน OTOP ชวนชิม และทน่ี ั่งสาหรบั พกั ผอ่ นให้มากข้ึน 4. โซน OTOP ชวนชิมไม่ควรจัด
ไว้ด้านหลังของงาน 5. ควรกระจายแถวในการแสกน QR Code และ 6. ควรมีแผนที่แสดงผังการจัดงาน
เพือ่ ใหล้ ูกคา้ สามารถหาร้านคา้ ไดง้ า่ ย
ประโยชน์ท่ีเกิดกับชุมชน ได้แก่ ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ได้รับช่องทางการตลาด ในการเผยแพร่
ประชาสมั พันธ์และจาหน่ายสินค้า ทาให้เกิดการกระจายรายไดส้ ู่ครอบครัวและชมุ ชน ประชาชนท่ัวไป ไดร้ บั รถู้ งึ ภูมิ
ปัญญาของคนในชุมชน และสนับสนุนในการซอ้ื ผลิตภณั ฑ์ OTOP ทาใหเ้ กิดการกระจายรายได้สูค่ รอบครัวและชมุ ชน
สานักสง่ เสรมิ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิ่นและวิสาหกจิ ชมุ ชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบรู ณาการพัฒนาและสง่ เสริมเศรษฐกิจฐานราก
5. กิจกรรมหลัก : ส่งเสรมิ การตลาด
4.9 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการส่งเสริมช่องทางการตลาดภายใต้งาน Healthcare 2020 :
สุขภาพดี วิถีใหม่ ใจชนะ
ปัจจุบนั ประเทศไทยได้ประสบสถานการณ์แพร่ระบาดของโรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)
ซ่ึงส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศต้องชะงักลง สถานการณ์ดังกล่าวนอกจากจะส่งผลกระทบ
โดยตรงต่อชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน อุตสาหกรรมการท่องเที่ยว และภาคการเกษตร รวมท้ังผู้ผลิต
ผู้ประกอบการ OTOP ชุมชนท่องเทยี่ ว ได้รับผลกระทบตอ่ การผลติ การพฒั นาคุณภาพมาตรฐาน และช่องทาง
การตลาดที่ลดลง ดงั นั้น เพอ่ื เปน็ การส่งเสรมิ ชอ่ งทาง ในการตลาดใหก้ ับผ้ผู ลิต ผู้ประกอบการ OTOP ในด้าน
สขุ ภาพ ตอบสนองความตอ้ งการของลูกค้าในการดาเนนิ ชวี ิตแบบ New Normal ที่ประชาชนมีพฤติกรรมในการ
ให้ความสนใจในเรื่องการดูแลสุขภาพเพ่ิมมากขึ้น สานักส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถ่ินและวิสาหกิจชุมชน จึงจัดทา
โครงการส่งเสรมิ ชอ่ งทางการตลาดภายใต้งาน Healthcare 2020 : สขุ ภาพดี วิถีใหม่ ใจชนะ ข้ึน
วัตถปุ ระสงค์ 1. เพ่อื จดั แสดงและจาหนา่ ยผลิตภณั ฑห์ นง่ึ ตาบล
หน่ึงผลิตภณั ฑ์ (OTOP)
2. เพื่อเพิ่มช่องทางการตลาดผลิตภัณฑ์หน่ึงตาบล
หนึ่งผลิตภณั ฑ์ และสร้างรายได้ให้กบั ชมุ ชน
3. เพ่ือสร้างการเรียนรู้แนวทางในการพัฒนา
ผลติ ภัณฑ์ OTOP ใหส้ อดคล้องกบั ความต้องการของกล่มุ ลูกค้าท่ีอยู่ใน
พืน้ ทีก่ รงุ เทพมหานครและปริมณฑล
เปา้ หมาย ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ที่ผ่านการคัดสรรสุดยอดหนึ่งตาบล หน่ึงผลิตภัณฑ์ ปี พ.ศ. 2562
ระดับ 3 - 5 ดาว เขา้ รว่ มจาหน่าย จานวน 16 ราย/กลมุ่
ขัน้ ตอนการดาเนินงาน
๑. กาหนดกรอบแนวคิดในการดาเนินงาน
2. กาหนดรายละเอียดคุณลักษณะเฉพาะของงาน ประกอบด้วย การออกแบบ/ก่อสร้าง/
ตกแต่งคูหาจาหนา่ ยสนิ คา้ การจัดกจิ กรรมสง่ เสรมิ การขาย และการประชาสมั พนั ธง์ าน
3. ดาเนินการจัดหาผู้รับจ้าง
๔. ดาเนนิ การจดั งาน โดยมกี ิจกรรมการจัดแสดงและจาหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP
5. การจัดเกบ็ รายไดแ้ ละประเมินผลการดาเนินงาน
6. สรปุ รายงานผลเสนอผูบ้ ริหาร
ผลการดาเนนิ งาน
1. กรมการพฒั นาชมุ ชน ไดก้ าหนดดาเนินงาน
โครงการส่งเสริมช่องทางการตลาดภายใต้งาน Healthcare
2020 : สขุ ภาพดี วถิ ีใหม่ ใจชนะ งบประมาณ 500,000 บาท
(ห้าแสนบาทถ้วน) ดว้ ยวธิ ีการจ้างดาเนินงาน โดยกาหนดดาเนนิ การ
ระหว่างวันท่ี 3 – 6 กันยายน 2563 ณ สามย่านมิตรทาวน์
กรุงเทพมหานคร ซง่ึ มีกจิ กรรมการจัดแสดงและจาหนา่ ยผลิตภณั ฑ์
OTOP จานวน 16 ราย
2. การจดั กิจกรรมดงั กลา่ ว มยี อดการจาหน่ายสินคา้ รวมท้ังสน้ิ 763,860 บาท
ปัญหาอุปสรรคและขอ้ เสนอแนะในการดาเนนิ งานโครงการ
1. จานวนบทู ท่กี าหนดให้ไปจาหนา่ ยในงาน มจี านวนนอ้ ยเพียง 16 บูท ทาให้กิจกรรมดไู ม่
น่าสนใจ ควรเพ่ิมเป็นอย่างน้อย 20 บูท
2. จานวนวันทก่ี าหนดให้จัดงานเพียง 4 วนั ควรเพ่มิ เป็นอย่างนอ้ ย 7 วัน เนื่องจาก
ผูป้ ระกอบการท่ีเข้ารว่ มงานมาจากตา่ งจงั หวดั จะไดม้ ีรายได้มากขนึ้
สานกั ส่งเสรมิ ภูมิปญั ญาทอ้ งถ่ินและวิสาหกิจชุมชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบูรณาการพัฒนาและส่งเสรมิ เศรษฐกิจฐานราก
4. กจิ กรรมหลัก : สง่ เสริมการตลาด
4.10 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการ OTOP เคลอื่ นที่ (OTOP Mobile)
กรมการพัฒนาชุมชน มีภารกิจสาคญั ประการหน่ึงในการส่งเสรมิ และพัฒนาเศรษฐกจิ ฐานรากให้มี
ความม่ันคงและมีเสถียรภาพ ได้กาหนดแผนปฏิบัติราชการระยะ 3 ปี (พ.ศ. 2563 – 2565) ประเด็นการ
พัฒนา : ส่งเสริมเศรษฐกิจฐานรากให้ขยายตวั อย่างสมดุล มีเป้าประสงค์เพ่ือใช้ภูมปิ ัญญาท้องถ่ินเพิ่มคุณค่า
และมูลค่าให้กบั ผลิตภณั ฑช์ ุมชน เสริมเศรษฐกจิ ฐานราก
ของประเทศอยา่ งเขม้ แขง็ และย่งั ยนื โดยการดาเนนิ งาน
ท่ีผ่านมาได้ส่งเสริมให้มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP
ระดบั 1 – 3 ดาว กลุ่มปรบั ตัวสกู่ ารพัฒนา (Quadrant
D) ตลอดจนผลิตภัณฑ์ OTOP ในชุมชนท่องเที่ยว
OTOP นวัตวิถี ขณะน้ีมีจานวนรวมกันมากกว่า
186,356 ผลิตภัณฑ์ ซึง่ ผลิตภณั ฑ์เหลา่ น้ีมโี อกาสน้อย
ที่จะได้รับการคัดเลอื ก ไปจาหน่ายในตลาดระดบั จงั หวัด
หรือระดับประเทศ ยังคงจาหน่ายอยู่แต่ในชุมชน หรือ
ตามความต้องการของ Trader บางแห่ง ประกอบกับสถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา
2019 (COVID – 19) ส่งผลให้จาหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP ได้น้อย ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP มีรายได้ไม่
เพียงพอตอ่ การดารงชพี เศรษฐกิจฐานรากชะลอตัวลง ดงั น้นั เพื่อเปน็ การบรรเทาปัญหาดงั กลา่ ว จงึ ได้จัดทา
โครงการ OTOP เคลือ่ นที่ (OTOP Mobile) เพ่อื ส่งเสรมิ และสนบั สนุนใหผ้ ลติ ภัณฑ์ OTOP ระดบั 1 – 3 ดาว
กลุ่มปรบั ตวั สู่การพัฒนา (Quadrant D) ตลอดจนผลิตภัณฑ์ OTOP ในชุมชนท่องเท่ียว OTOP นวัตวิถี ที่ยัง
รอการระบายสนิ ค้าจากชุมชนสู่ภายนอก รวมท้ังเกิดการรบั รเู้ ปน็ ที่รู้จักจากคนภายนอกชุมชน และสามารถ
จาหน่ายไดต้ ามแหลง่ ทอ่ งเที่ยวภายในจังหวดั หรือดาเนินการจาหนา่ ยควบค่ไู ปกบั ตลาดประชารฐั คนไทยยิม้ ได้
กรมการพัฒนาชุมชน ได้โอนจัดสรร
งบประมาณให้จังหวัดและอาเภอ ทั้ง ๗๖ จังหวัด
เป็นหน่วยดาเนินการในพ้ืนที่ โดยดาเนินการไตร
มาส 4 และมีข้ันตอนดาเนินงาน ดงั นี้
1. จังหวดั จัดประชมุ กลไกการขบั เคลอื่ น
การจัดแสดง และจาหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP
กลุ่มเป้าหมายประกอบด้วย คณะกรรมการ
เครือข่าย OTOP คณะทางานตลาดประชารัฐคน
ไทยยิ้มได้เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน และผู้เกี่ยวข้อง
เพื่อสรา้ งความเข้าใจเกีย่ วกบั การดาเนนิ งานโครงการ OTOP เคล่ือนท่ี (OTOP Mobile)
2. จังหวัด/อาเภอ ร่วมกับคณะกรรมการเครือข่าย OTOP รวบรวมและตรวจสอบฐานข้อมูล
ผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรบั ตัวส่กู ารพัฒนา (Quadrant D) ผลิตภัณฑ์ OTOP ระดับ 1 – 3 ดาว และผลิตภัณฑ์
OTOP ในชมุ ชนทอ่ งเท่ียว OTOP นวัตวิถี (จาหนา่ ยได้นอ้ ย/จาหน่ายไมไ่ ด)้
3. จังหวัด/อาเภอ ร่วมกับคณะกรรมการเครือข่าย OTOP จัดทาแผนการนาผลิตภัณฑ์
OTOP ออกไปจดั แสดง และจาหน่ายในชุมชนท่ีเป็นแหล่งท่องเท่ียว หรอื ดาเนินการควบคู่ไปกบั ตลาดประชารัฐ
คนไทยย้มิ ได้ โดยกาหนดเดือนละ 4 ครงั้ และดาเนินการตามแผน
4. เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชนจังหวัดร่วมกับคณะกรรมการเครอื ข่าย OTOP จังหวัด ติดตาม และ
ประเมินผลการดาเนนิ งาน
5. จงั หวัดรายงานผลการดาเนินงาน
ใหก้ รมการพัฒนาชุมชนทราบ
ผลการดาเนินงานจังหวัดทั้ง 76
จังหวัด ได้มีการจัดประชุมกลไกการขับเคลื่อนการจัด
แสดงและจาหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP ทบทวนผลการ
ดาเนินงานท่ีผ่านมาของการดาเนินโครงการ OTOP
Mobile และตลาดประชารัฐคนไทยยิ้มได้ ของจังหวัด
และให้พัฒนากรท่รี ับผิดชอบงาน OTOP และตลาดประชารัฐคนไทยย้ิมได้ และเครือข่าย OTOP ทุกอาเภอ
นาเสนอตลาดประชารฐั คนไทยยิ้มได้ ตลาดนัดชุมชน เทศกาลงานประจาปี และแหล่งทอ่ งเทีย่ วในพ้ืนท่ี และ
จัดทาแผนการขับเคล่ือนกิจกรรม ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๓- 2564 และได้มีการส่งแผนการจัดแสดง
และจาหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มปรับตัวสู่การ
พัฒนา (Quadrant D) ผลิตภัณฑ์ OTOP ระดับ 1
– 3 ดาว และผลิตภัณฑ์ OTOP ในชุมชนท่องเที่ยว
OTOP นวัตวิถี และผลดาเนินการตามแผนท่ีกาหนด
ได้ไปร่วมจาหน่ายฯ ในสถานที่ต่างๆ โดยมีการ
บริหารจัดการในการนาวัสดุอุปกรณ์ที่ได้รับการ
สนับสนุนงบประมาณ
สานกั สง่ เสริมภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ และวสิ าหกิจชมุ ชน กรมการพฒั นาชุมชน
แผนงานบูรณาการพฒั นาและสง่ เสริมเศรษฐกิจฐานราก
5. กจิ กรรมหลัก : ส่งเสริมชุมชนทอ่ งเท่ียว OTOP นวตั วถิ ี
5.1 สรปุ ผลการดาเนนิ งานโครงการสรา้ งคณุ คา่ และพฒั นาชมุ ชนทอ่ งเท่ียว OTOP นวตั วถิ :ี
ประชุมเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารชมุ ชนต้องเท่ียว
กรมการพฒั นาชุมชน ได้จัดทาโครงการพัฒนาศกั ยภาพชุมชนทอ่ งเทย่ี ว OTOP นวัตวิถี เพื่อพัฒนา
ชมุ ชนทอ่ งเท่ยี ว OTOP นวัตวิถี ใหม้ ีศักยภาพในด้านการบริหารจัดการดา้ นการท่องเที่ยว โดยใช้กระบวนการ
ขับเคล่ือนงานด้านการทอ่ งเท่ยี วมาเป็นเคร่อื งมือในการพฒั นาชุมชนเพื่อใหเ้ กิดรายได้ กาหนดใหม้ กี ารสรา้ ง
ความเข้มแข็งของฐานเศรษฐกิจภายในควบคู่กับการอนุรักษ์สืบสานภูมิปัญญาท้องถ่ิน ด้วยการยกระดับ
การท่องเท่ียวคุณภาพเน้นกลุ่มท่องเท่ียวเป้าหมายเฉพาะ โดยมุ่งเน้นการพัฒนารูปแบบนวัตกรรมสินค้า
และบริการด้านการท่องเที่ยว รวมถึงการส่งเสริมการตลาดด้านการท่องเท่ียว ให้ประชาชนได้อย่างยั่งยืน
ด้วยการกระตุ้นเศรษฐกิจท้องถ่ิน (Local Economy) ให้เกิดความเข้มแข็ง โดยการใช้ความหลากหลาย
ใช้อัตลักษณ์ของท้องถ่ิน มาสร้างมูลค่าเพ่ิม ผ่านการท่องเที่ยวโดยชุมชน มุ่งเน้นการร่วมทากิจกรรมกับคน
ในชุมชน และเป็นการหนุนเสรมิ ขับเคล่ือนนโยบายของรัฐบาลท่ีเน้นกระบวนการมีส่วนรว่ มของคนในชุมชน
ลดความเหลื่อมล้า สนบั สนนุ ใหเ้ กดิ การสรา้ งงาน สรา้ งอาชีพ และสร้างรายได้
มีวัตถุประสงค์เพ่อื 1.เพ่ือวิเคราะหศ์ ักยภาพ และวางแผนกาหนดทศิ ทางส่งเสริมชุมชนทอ่ งเทีย่ ว
OTOP นวัตวิถี เช่ือมโยงธุรกิจผา่ นส่ือดิจิทัล 2.เพ่ือกระตุ้นใหเ้ กิดการเรียนรู้ แลกเปลยี่ นแนวความคิดในการ
พัฒนาชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี สู่การท่องเท่ียวเชิงสร้างสรรค์ โดยดาเนินการระหว่างวันที่ 21 – 23
ธันวาคม 2562 ณ ห้องจูปิเตอร์ 11 – 12 อาคารชาเลนเจอร์ 2 ศูนย์แสดงสินค้าและการประชุมอิมแพค็
เมืองทองธานี จังหวัดนนทบุรี กลุ่มเปา้ หมายประกอบด้วยผแู้ ทนจากกรรมการบรหิ ารชุมชน องค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่น นักวิชาการพัฒนาชุมชน (พัฒนากร) จากชุมชนท่องเที่ยว 100 ชุมชน ใน 63 จังหวัด
กลมุ่ เปา้ หมายรวมทง้ั สิ้น 300 คน
การประเมนิ ผลโครงการฯ กล่มุ เป้าหมาย ร้อยละ 56 ของผู้เขา้ ประชมุ ฯ เหน็ ว่า สามารถนาความรู้
จากการประชุมไปใช้ประโยชน์ได้ ในระดับมาก และร้อยละ 37 สามารถนาความรู้จากการประชุมไปใช้
ประโยชนไ์ ด้ ในระดับมากที่สุด
ขอ้ เสนอแนะในการจดั ประชุมคร้ังต่อไป
ควรมกี ารจดั กจิ กรรมและตดิ ตามประเมนิ ผลชมุ ชนอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ตอ้ งการเพม่ิ ระยะเวลาการอบรม โดยเฉพาะการ
ฝึกปฏิบตั เิ ทคนคิ การถ่ายภาพและการสอ่ื สารผ่าน Social Media แบบไหนตรงใจนกั ทอ่ งเทีย่ ว เพ่อื ให้เวลาใหผ้ ู้เข้า
ประชุมไดล้ งมือฝกึ ปฏิบตั มิ ากกว่าน้ี และควรขยายผลอบรมในระดบั ภาค และเพมิ่ กจิ กรรมการศึกษาดูงาน
สานักส่งเสรมิ ภมู ิปญั ญาทอ้ งถิน่ และวสิ าหกจิ ชุมชน กรมการพฒั นาชุมชน
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและสง่ เสริมเศรษฐกิจฐานราก
5. กจิ กรรมหลัก : สง่ เสริมชุมชนท่องเท่ยี ว OTOP นวัตวถิ ี
5.3 สรุปผลการดาเนนิ งานโครงการการประเมินผลการดาเนนิ งานชุมชนทอ่ งเที่ยว OTOP
นวัตวถิ ีแบบเสริมพลงั (EE)
ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ภายใต้แผนแม่บทท่ี 5 เรอ่ื งการทอ่ งเทยี่ ว สรา้ งความหลากหลายดา้ น
การท่องเท่ียว กรมการพฒั นาชุมชน ได้จัดทายุทธศาสตร์ส่งเสริมชุมชนท่องเท่ียว OTOP นวัตวิถี เพ่ือใช้เป็น
ทศิ ทางในการบริหารจัดการดา้ นการท่องเที่ยวและสรา้ งรายได้อย่างยง่ั ยืน เพ่ือทบทวนการดาเนนิ งานท่ีผ่านมา
จึงได้จัดประชุมเชิงปฏิบัติการประเมนิ ผลการดาเนินงาน
ชุ มชนท่ องเที่ยว OTOP นวั ตวิ ถี แบบเสริมพลัง
(Empowerment Evaluation : EE) วตั ถุประสงคเ์ พอ่ื
ประเมินผลการดาเนินงานชุมชนท่องเที่ยว OTOP
นวัตวิถี และการพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการเพื่อ
ส่งเสริมการท่องเท่ียวโดยชุมชน รวมถึงเพอ่ื แลกเปลย่ี น
ความคิดเห็นและถอดบทเรียนการดาเนินงานชุมชน
ท่องเท่ียว OTOP นวัตวิถี โดยมีเป้าหมายให้ชุมชน
ท่องเท่ียวเกิดการระดมสมอง แลกเปล่ียนเรียนรู้ของ
ระหว่างชุมชน
ดาเนินการในไตรมาส 4 จานวน 4
ภาค ๆ ละ 1 รุ่น กลุ่มเป้าหมาย ประกอบด้วย (1)
ผู้ประกอบการชุมชน (Champ) จานวน 300 คน (2)
ตัวแทนพัฒนาการอาเภอในพื้นทเี่ ปา้ หมาย จานวน 76
คน (3) ตวั แทนพฒั นากรในพืน้ ทเี่ ปา้ หมาย จานวน 76
คน (4) นักวิชาการพัฒนาชุมชนจังหวัด จานวน 76
คน และ (5) ภาคกี ารพัฒนาที่เก่ยี วข้อง จานวน 76 คน
รวมทั้งสิ้น 604 คน ดังน้ี (1) ภาคใต้ ดาเนินการ ระหวา่ ง
วันที่ 10 – 11 กันยายน 2563 ณ โรงแรมไดมอนด์
พลาซา ต.มะขามเตี้ย อ.เมืองสรุ าษฎรธ์ านี จ.สุ
ราษฎรธ์ านี จาก 14 จงั หวัด จานวน 111 คน (2) ภาค
กลาง ดาเนินการระหว่างวันที่ 14 – 15 กันยายน
2563 ณ โรงแรมทีเค พาเลซ แอนด์ คอนเวนช่ัน
แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ จาก 25
จังหวัด จานวน 190 คน (3) ภาคเหนือ ดาเนินการ
ระหว่างวันท่ี 15 – 16 กันยายน 2563 ณ โรงแรม
เชียงใหม่ภูคา ต.สุเทพ อ.เมืองเชียงใหม่ จ.
เชยี งใหม่ จาก 17 จังหวดั จานวน 136 คน (4) ภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือ ดาเนินการระหว่างวันที่ 16 – 17 กันยายน 2563 ณ โรงแรมเพชรรชั ตก์ าร์เด้นท์ ต.
เหนอื เมอื ง อ.เมอื งรอ้ ยเอด็ จ.รอ้ ยเอ็ด จาก 20 จงั หวัด จานวน 167 คน เปน็ การประชมุ เชงิ ปฏบิ ัติการใหอ้ งค์
ความรู้ การจัดเวทีอภิปราย และการแบ่งกลุ่มฝึกปฏิบัติระดมสมอง โดยมีวิทยาการจากหน่วยงานภาครัฐ
ภาคเอกชน และภาคีการพัฒนา/ผู้เช่ียวชาญที่เก่ียวข้องกับการท่องเท่ียวโดยชุมชน หลักสูตรการฝึกอบรม
ประกอบด้วย (1) ทิศทางและแนวโน้มการพัฒนา
ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ตามบริบทปัจจุบัน
(2) การขับเคล่ือนชุมชนท่องเทย่ี วภายใต้ยทุ ธศาสตร์
ชาตแิ ละนโยบายรฐั บาล (3) การใช้เครื่องมอื ประเมิน
การดาเนินงานชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถีแบบ
เสริมพลัง (Empowerment Evaluation : EE) (4)
การบริหารจัดการชุมชนและการท่องเที่ยวสู่การ
พัฒนาท่ียั่งยืน (5) ยุทธศาสตร์ส่งเสริมและพัฒนา
ชมุ ชนทอ่ งเทย่ี ว OTOP นวัตวิถี
กลุ่มเป้าหมายได้แลกเปล่ียนความ
คิ ด เ ห็ น แ ล ะ ถ อ ด บ ท เ รี ย น ก า ร ด า เ นิ น ง า น ชุ ม ช น
ท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ในการดาเนินงานที่ผ่านมา
ทั้ ง 3 0 0 ชุ ม ช น แ ล ะ ก า ร พั ฒ น า ศั ก ย ภ า พ
ผู้ประกอบการเพ่ือส่งเสริมการท่องเท่ียวโดยชุมชน
นาไปสู่การทบทวนจัดประเภทหมู่บ้านต่อไป เฉลี่ย
รอ้ ยละ 60 ของผูเ้ ขา้ ร่วมประชมุ ฯ สามารถนาความรู้
ที่ไดไ้ ปใชป้ ระโยชน์ อยใู่ นระดบั มาก เฉล่ียรอ้ ยละ 60
ของผู้เข้าร่วมประชุมฯ มีความพึงพอใจมากต่อการ
บรหิ ารโครงการ
สานักส่งเสริมภูมปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ และวิสาหกจิ ชมุ ชน กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนงานบรู ณาการพฒั นาและส่งเสรมิ เศรษฐกิจฐานราก
5. กจิ กรรมหลกั : สง่ เสรมิ ชุมชนทอ่ งเท่ยี ว OTOP นวัตวิถี
5.4 สรุปผลการดาเนนิ งานโครงการจดั แสดงชุมชนท่องเท่ยี ว OTOP นวตั วถิ ี ชุมชนท่องเทย่ี ว
OTOP นวัตวถิ ี ทวั่ ไทย รวมไว้ในท่เี ดียว
จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID -19) ซ่ึงส่งผลกระทบ
อย่างมากต่อเศรษฐกิจของไทยทาให้ชุมชนท่องเท่ียว OTOP นวัตวิถี ได้รับผลกระทบอย่างมาก เพราะ
นักท่องเท่ียวท่ีนิยมการท่องเที่ยวโดยชุมชน จานวนร้อยละ 96.5 มีความต้องการเดินทางท่องเที่ยวแต่มี
ความกังวลในสวัสดิภาพของชีวิต เช่น มาตรฐานเร่ืองความสะอาด สุขอนามัย ความปลอดภัย และมาตรการ
ป้องกันการแพรร่ ะบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ดังนั้น เพ่ือให้การขับเคลื่อนชุมชน
ท่องเทีย่ ว OTOP นวตั วถิ ี สามารถดาเนินการตอ่ ไปได้ จะต้องมกี ารประชาสมั พันธ์ชุมชนท่องเท่ยี ว OTOP นวตั
วิถี ท่ัวประเทศ โดยการนาชุมชนท่องเที่ ยว OTOP นวัตวิถีท่ีโดดเด่นที่สุดของแต่ละจังหวั ด
76 จังหวัด มาจัดแสดงให้เห็นถึงความพร้อมของชุมชนท่องเท่ียว OTOP นวัตวิถี ในการรองรับนักท่องเที่ยว
เพือ่ สร้างความมน่ั ใจและความเชอื่ มั่นใหก้ ับนกั ทอ่ งเทีย่ ว ใหห้ ันกลบั มาท่องเทย่ี วในชุมชนเหมือนเดมิ ก่อใหเ้ กดิ
การสร้างงาน สรา้ งรายได้ และเศรษฐกจิ ชุมชนเขม้ แข็งและอยรู่ อดได้
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทยจัดงาน จัดแสดงชุมชนท่องเท่ียว OTOP นวัตวิถี ท่ัวไทย
รวมไวใ้ นทเ่ี ดยี ว ระหว่างวันท่ี 8 – 16 สิงหาคม 2563 ณ อาคารชาเลนเจอร์ 3 ศนู ยแ์ สดงสินค้าและการประชุม
อิมแพ็ค เมืองทองธานี จังหวัดนนทบุรี เพื่อประชาสัมพันธ์ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ให้เป็นที่รจู้ กั โดยจัดแสดง
และจาหนา่ ยผลติ ภัณฑ์ OTOP และบริการดา้ นการท่องเทยี่ วของชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวถิ ี เพ่ือเป็นแนวทางในการ
พัฒนาชุมชนท่องเทย่ี ว OTOP นวัตวิถี ตามความตอ้ งการของตลาด และเพ่อื สร้างรายไดใ้ หแ้ กช่ มุ ชนทอ่ งเท่ียวOTOP นวตั
วถิ ี โดยมีกลุ่มเป้าหมายชุมชนทอ่ งเที่ยว OTOPนวัตวิถี ประเภทชมุ ชนท่องเท่ียวดาวเดน่ (Attractive: A) และ/หรอื ชุมชน
ท่องเท่ียว OTOP นวัตวถิ ี ประเภทชมุ ชนทอ่ งเที่ยวดาวรงุ่ (Brighten Star : B) จานวน 76 ชุมชน
ผลการดาเนินงาน
การจัดงานในคร้ังน้ีได้รับความสาเร็จและการตอบรับจากประชาชน ชุมชนท่องเท่ียว OTOP
นวัตวิถี และผู้ประกอบการหนึ่งตาบล หน่ึงผลติ ภัณฑ์ (OTOP) เป็นอย่างดี มียอดจาหน่ายท้ังส้นิ 56,448,440 บาท
(ห้าสิบหกล้านสแ่ี สนสหี่ มืน่ แปดพนั สรี่ ้อยสส่ี บิ บาทถ้วน) ผเู้ ขา้ เย่ียมชมงาน จานวน 161,099 คน
การประเมนิ ผลการจดั งาน
1. ความพงึ พอใจชมุ ชนทอ่ งเท่ยี ว OTOP นวัตวิถี ท่เี ข้าร่วมจัดแสดง
ผู้แทนชุมชนท่องเท่ียว OTOP นวัตวิถี ที่เข้าร่วมจัดแสดง จานวน 76 ชุมชน สว่ น
ใหญ่มีความพึงพอใจการจัดงานโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก โดยได้รับประโยชน์มากทสี่ ุดรอ้ ยละ 91.9 คือ
การส่งเสริมผู้ผลติ ผปู้ ระกอบการ OTOP ในชุมชน รองลงมาร้อยละ 87.2 การประชาสัมพนั ธ์ชมุ ชนทอ่ งเที่ยว
OTOP นวัตวิถี และรอ้ ยละ 84.9 การกระจายรายไดแ้ ละการพฒั นาคณุ ภาพชีวิตใหค้ นในหมู่บ้าน/ชุมชน โดย
มีข้อเสนอแนะเพ่มิ เติม วา่ ควรมีการประชาสัมพนั ธเ์ พิ่มมากข้ึน และควรเพม่ิ พน้ื ท่จี ัดสรรให้ในแต่ละจงั หวดั
2. ความพงึ พอใจของผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ท่ีเขา้ รว่ มจัดแสดง
ผผู้ ลติ ผปู้ ระกอบการ OTOP ทเ่ี ข้าร่วมจัดแสดง จานวน 287 ราย ส่วนใหญ่มีความพงึ พอใจการจดั
งานโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก โดยมีความพึงพอใจมากทส่ี ุด รอ้ ยละ 82.9 คอื สถานทจ่ี ดั งานรองลงมา รอ้ ย
ละ 81.5 คือระยะเวลาการจดั งาน (9 วัน) และร้อยละ 77.6 คือ มาตรการการรักษา
ความปลอดภยั โดยมีขอ้ เสนอแนะเพมิ่ เติม คือใหม้ กี ารประชาสัมพันธใ์ หม้ ากขึ้น
3. ความพึงพอใจผู้เขา้ เย่ยี มชมงาน
จากการเก็บข้อมลู ผู้เข้าเยี่ยมชมงาน จานวน 509 คน โดยส่วนใหญ่มีความพึงพอใจการจัด
แสดงชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก โดยส่วนใหญ่ร้อยละ 69.5
มคี วามพึงพอใจในระยะเวลาการจดั งาน (9 วัน) รองลงมา รอ้ ยละ 68.8 การดาเนินการตามมาตรการป้องกนั
การแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID - 19) และร้อยละ 65.8 รูปแบบการจัดงาน
โดยมขี อ้ เสนอแนะ ใหเ้ พิม่ การประชาสัมพันธ์ และเพิ่มโซนอาหารและนาเสนออาหารทขี่ ้ึนชอื่ ของแต่ละจงั หวดั