MERSİN BÖLGESİ’NDE YETİŞEN
BİTKİLER KİTABI
HAZIRLAYANLAR
Goncagül OCAK
Gülperi FATİH
Sinem DEĞİRMENCİ
MERSİN CUMHURİYET ANAOKULU
İÇİNDEKİLER
1. Limon, Erik
2. Ağaç Kavunu, Dikenli incir
3. Harnup, Kivi
4. Bakla, Fasulye
5. Yabani Kuşburnu, Ispanak
6. Tere, Roka
7. Su Kabağı, Ayçiçeği
8. Çilek, Badem
9. Yenidünya, Zeytin
10. Mut Kayısısı, Tarsus Beyaz Üzüm
11. Lop incir, Kazanlı Biberi
ÇİLEK BADEM
Çilek (Fragaria ananassa), 18. yüzyılda Badem (Prunus dulcis), gülgiller (Rosaceae)
Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Kuzey familyasının Prunoideae alt familyasından
Amerika ve Şili’den gelen iki yaban çileği meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türü. Badem
türünün bir melezidir. Parlak kırmızı, sulu bu ağacın meyvesidir. Şeftali ile birlikte
ve tatlı bir meyve olan çilek, içerdiği A ve Prunus'un alt cinsi Amygdalusun içinde yer
C vitaminleri ve flavonoidler nedeni ile iyi alır.Prunus cinsinin diğer üyelerinin (örneğin erik
bir antioksidan kaynağıdır. ve kiraz) aksine meyve tatlı, etli dış çevreye sahip
değildir. Bunun yerine derimsi bir örtü ile kaplıdır
Sadece bir porsiyon çilek, vücudun günlük C vitamini ve bunun içinde, sert bir kabuk ile kaplı, yenilebilir
ihtiyacının yaklaşık yüzde 150’sini karşılıyor. Bu, çekirdek kısmı bulunur. Bu kısım kuru yemiş
vücudun soğuk algınlığı ve grip, enfeksiyon ve olarak tüketilir.
hastalıklarla savaşmasına yardımcı olmak için esastır. C
vitamini ayrıca, sağlıklı DNA’ya zarar veren serbest Ağaç güneybatı Asya'ya özgüdür. Kültüre alınmış formu İngiliz
radikalleri nötralize eden bir antioksidan görevi görür. adalarına kadar kuzeyde yetiştirilebilir. Bademin yabani formu Akdeniz
Çilek, sodyumun vücuttaki etkilerini önleyen ve kan bölgesi'nde Suriye, Lübnan, İsrail ve Ürdün'de yetişir. Bademler tarımsal
basıncını azaltan mükemmel bir potasyum kaynağıdır. olarak ilk kez burada yetiştirilmiş olmalıdır.Çağlası, meyve içi çerez
Hipertansiyon ve buna bağlı kardiyovasküler olarak yenir; şekerlere, pastalara konur. Ayrıca ikisi arasında taze iç
hastalıklarla mücadele etmenin yanı sıra, potasyum badem olarak da tüketilmektedir. Yağı sanayide kullanılır. Bademin
bakımından zengin bir diyet genel olarak ölüm riskini bileşiminde %54 yağ, %16,9 nişasta vardır. Madensel tuz ve vitamince
azaltmaya yardımcı olabilir. zengindir.
YENİ DÜNYA ZEYTİN
Malta eriği (Eriobotrya japonica), Avrupa zeytini" anlamındaki Olea
diğer adıyla yenidünya (bazı europaea botanik adıyla bilinen zeytin,
bölgelerimizde sarıkız olarak da zeytingiller Oleaceae familyasından
bilinir), doğal yaşam alanı güney Çin meyvesi yenen ve geleneksel olarak
olan, gülgiller familyasından bir ağaç Akdeniz iklimine özgü bir ağaç türüdür.
ve bu ağacın meyvesi. Ana yurdunun Tür, tüm Akdeniz ülkelerinin yanı sıra
Çin olduğu sanılan Malta eriği; önce Güney Amerika, Güney Afrika, Çin,
Japonya'da yetiştirilmeye başlanmış, Avustralya, Yeni Zelanda, Meksika ve
daha sonra buradan Akdeniz Amerika Birleşik Devletleri'nde
ülkelerine ve Avrupa'ya yayılmıştır. yetiştirilir.[1][2] Olea europaea, Olea cinsi
için tip cinsidir.
Bugün, özellikle astropik bölgelerde büyük miktarlarda
üretilen maltaeriği Türkiye'de de en çok Akdeniz Zeytin ağacı Olea europaea, Akdeniz, Avrupa, Asya ve Afrika'ya özgü,
Bölgesi'nde yetiştirilmektedir. Malta eriği ağacı her dem sık dallı, yayvan tepeli, herdem yeşil yapraklı, yaprak dökmeyen ağaç
yeşil bitkilerdendir. Ortalama 10 metreye kadar veya çalıdır.Ağacı bodurdur ve yüksekliği nadiren 8-15 m (26-49 ft) 'yi
boylanabilen ağacın daha çok dal uçlarına yığılmış elips aşar. Baharın sonlarına doğru yaprakların koltuk altlarında seyrek
biçimli iri yaprakları vardır. Bu sert yapılı, derimsi salkımlar halinde açan, küçük beyazımsı-sarı renkli, kokulu çiçekleri
yaprakların üst yüzü koyu yeşil, arkası ise pas rengi vardır. Rüzgarların taşıdığı çiçek tozlarıyla döllenen çiçekler etli ve
tüylüdür.Malta eriği en iyi kumlu ya da killi topraklarda yağlı meyvelere dönüşür. Meyve önce yeşil, olgunlaştıktan sonra da
yetişir. Daha çok aşılama yoluyla, bazen de tohumdan parlak siyah olur.
üretilir.
MUT KAYISISI TARSUS BEYAZ ÜZÜM
Kayısı (Prunus armeniaca), 2–10 Üzüm, asmagiller (Vitaceae) familyasının Vitis
m yüksekliğinde, dikensi ve tüysüz cinsinden sarılgan bitkilere verilen ad.
Prunus cinsinden bir ağaçtır. Yeryüzünde kültürü yapılan en eski meyve
Kayısı, coğrafi olarak dünyanın türlerinden biridir.Üzüm 15 ila 300'lük gruplar
çoğu yerine dağılmış olsa da daha halinde büyüyen ve kıpkırmızı, siyah, lacivert,
çok Akdeniz'e yakın olan ülkelerde sarı, yeşil, turuncu ve pembe renkli olabilen
Avrupa, Orta Asya, Amerika ve meyve türüdür. Üzümün %81 su, %18’i
Afrika kıtalarına yayılmış ve burada karbonhidrat, %1’i protein ve ihmal edilebilir
yetişme alanları bulmuştur.ir. miktarı da yağdır. 100-gram (3
1⁄2-ounce) üzüm, başka mikro besin içermeyen
Yapraklar uzunca ve mızraksı, kenarları dişli, ucu sivri 288 kilojoule (69 kilokalori) gıda enerjisi ve orta
veya küttür. Çiçekler beyaz veya pembe renkli olup, miktarda da K vitamini (Günlük Değerin %14'ü
yapraklardan daha önce meydana gelirler. Meyvelerin kadar) kaynağıdır.
üzeri tüylü olup, sarımsı-turuncu renkte eriksid. Meyvesi
için yaygınca yetiştirilen kayısı, sofralık tüketim ve "Beyaz" üzümler aslında yeşil renktedir ve evrimsel olarak mor
kurutulma amaçlı olmak üzere iki farklı kullanım alanına üzümden elde edilir. Beyaz üzümün iki düzenleyici genindeki
sahiptir. Kurutulmuş kayısılar kükürt dioksit ve potasyum mutasyon mor üzümlerin renginin sorumlusu antosiyanin üretimini
sorbat kullanılarak açık turuncu bir şekilde pazarlanmakla durdurur.[1] Mor üzümlerin büyük polifenoller ailesinin
birlikte, koyu renkli işleme tabi tutulmamış halleri de antosiyaninleri ve diğer pigment kimyasalları, kırmızı şaraptaki
mevcuttur. morun değişik renk tonlarından sorumludur.[2][3] Üzüm genellikle
prolate sferoide benzeyen elipsoid şekillidir.
LOP İNCİR KAZANLI BİBERİ
İncir, dutgiller (Moraceae) Capsicum ya da biber,
patlıcangillerden (Solanaceae) bir cins.
familyasına dahil olan incir Bu cinsin türleri, binlerce yıldır
(Ficus) cinsinin içerdiği yetiştirildikleri Amerika kıtasına
yaklaşık 800 kadar tür özgüdür. Capsicum dünya çapında
içinde ticari öneme sahip yetiştirilmekte ve birçok mutfakta
meyve veren tek bitkidir. kullanılmaktadır.Biberin anavatanı
Dişi ağaçların meyvesi Amerika kıtasıdır.Biber cinsi 20-27
büyük ve fazladır, erkek türlerden oluşmaktadır. Evcilleştirilmiş
ağaçların ise ufak ve az beş türü bulunmaktadır.
meyvesi bulunmakla
meyvesi dişilerininki gibi Biber için ideal yetişme koşulları sıcak güneşli bir pozisyon, ideal olarak 21
yenilebilir lezzette de ila 29 °C (70 ila 84 °F) sıcaklıkta tınlı toprak içerir. Toprağın nemli ancak su
değildir ancak tozlaşma ile tıkanmamış olması gerekir.[3] Aşırı nemli topraklar, fidelerin
için gereklidir. "nemlenmesine" ve çimlenmenin azalmasına neden olabilir.
Meyvelerinin besin değeri yüksektir. Meyvelerin bileşimini Bitkiler 12 °C (54 °F) civarı olan sıcaklıkları tolere edebilir (ancak sevmez)
%30-40 şeker, A,B,C vitaminleri oluşturmaktadır. ve soğuğa duyarlıdırlar.[4][5] Çiçeklenme için fotoperiyot yoktur.[6] Çiçekler
kendi kendine tozlaşabilir. Bununla birlikte, son derece yüksek sıcaklıkta, 33
2005 yılı FAO verilerine göre Dünya'da 1.057.000-Ton ila 38 °C (91 ila 100 °F), polen canlılığını kaybeder ve çiçeklerin başarılı bir
incir üreilmiş olup, incirin Dünya'daki en büyük üreticisi şekilde tozlaşma olasılığı çok daha düşer.
280.000 ton ile Türkiye'dir. Bunu 170.000-Ton ile Mısır ve
diğer Akdeniz ülkeleri takip etmektedir. Başlıca dış satım
ürünümüzdür.