คู่มือความปลอดภัยในงานก่อสร้าง

คาํ นาํ

กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน ไดออกกฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหาร
และจดั การดานความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอมในการทาํ งาน พ.ศ. 2549 ลงวันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ.
2549 โดยมีเจตนารมณ0ใหนายจางจัดใหมีขอบังคับ และค3ูมือว3าดวยความปลอดภัยในการทํางานไวในสถาน
ประกอบการอนั เปน5 สาระสําคญั

เพื่อใหบรรลุเจตนารมณ0ของกฎกระทรวงดังกล3าว การประปานครหลวงจึงไดจัดทําขอบังคับและค3ูมือความ
ปลอดภัย อาชีวอนามัยและส่ิงแวดลอม ซ่ึงประกอบดวยขอมูลความรูเบื้องตน ขอบังคับ กฎความปลอดภัยทั่วไป
ข้ันตอนและมาตรฐานความปลอดภัยในการทํางานแต3ละคน เพ่ีอใชประโยชน0ในการบริหารจัดการใหสอดคลองกับ
บรบิ ทของแต3ละหนว3 ยงาน

หวังว3าคู3มือฉบับนี้จะช3วยเสริมสรางความรู ความเขาใจ ข้ันตอนและแนวทางปฏิบัติตามมาตรฐานความ
ปลอดภยั อันจะส3งผลใหเกิดประโยชนใ0 นการบรหิ ารจดั การและเพิ่มประสิทธภิ าพในการทาํ งานไดดีย่งิ ขึน้

คณะทํางานการพิจารณามาตรฐานดานความปลอดภยั
กนั ยายน 2563

สิงหาคม 2563

สารบัญ

หัวขอ หนา
สารจากผวู า3 การการประปานครหลวง 1
โครงสรางการบริหารจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสภาพแวดลอมในการทํางานของ 2
การประปานครหลวง
บทบาทหนาทเี่ กย่ี วกับความปลอดภยั อาชีวอนามัย 3
ความรเู บอ้ื งตนเก่ยี วกับความปลอดภยั ในงานก3อสราง 6
ป@ญหา สาเหตุ และองคป0 ระกอบของความปลอดภัยในงานกอ3 สราง 9
กฎหมายความปลอดภยั ในการทํางาน สําหรบั งานกอ3 สราง 11
การปอA งกนั และควบคมุ อนั ตรายในงานก3อสราง 20
อปุ กรณค0 มุ ครองความปลอดภยั ส3วนบุคคล (PPE) สําหรับงานกอ3 สราง 23
การสอบสวนและวเิ คราะห0อบุ ัตเิ หตใุ นงานกอ3 สราง 25
รายการสํารวจตรวจสอบความปลอดภยั ในงานกอ3 สราง (Check list) 25
ค3าสถิติดานความปลอดภยั 31
การคดิ คา3 ใชจา3 ยในการดําเนินการเกี่ยวกับมาตรการความปลอดภยั รวมอยู3ในค3างานตามสัญญา 32
คณะทาํ งานจัดทําค3ูมือความปลอดภัยในงานก3อสราง 35
เอกสารอางองิ 37

สารจากผูวาการการประปานครหลวง

1.

โครงสรางการบรหิ ารจดั การดานความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอมในการทาํ งาน
ของ การประปานครหลวง

2.

บทบาทหนาทีเ่ กี่ยวกบั ความปลอดภยั อาชีวอนามยั

หนาทีค่ ณะกรรมการความปลอดภัย

1. พิจารณานโยบายและแผนงานดานความปลอดภัยในการทํางาน รวมท้ังความปลอดภัยนอกงาน เพ่ือปAองกันและ
ลดการเกดิ อุบัติเหตุ การประสบอันตราย การเจ็บปวR ยหรือการเกิดเหตุเดือดรอนรําคาญอันเนอ่ื งจากการทาํ งาน
หรือความไม3ปลอดภยั ในการทํางานเสนอผบู ริหาร

2. รายงานและเสนอแนะมาตรการหรือแนวทางปรับปรงุ แกไขใหถูกตองตามกฎหมายเกี่ยวกับความปลอดภัยใน
การทํางานและมาตรฐานความปลอดภัยในการทํางานต3อผูบริหารระดับสูง เพ่ือความปลอดภยั ในการทํางาน
ของลูกจาง ผรู ับเหมา และบคุ คลภายนอกทเี่ ขามาปฏบิ ตั งิ านหรือเขามาใชบรกิ ารในสถานประกอบกิจการ

3. สง3 เสรมิ สนับสนนุ กจิ กรรมดานความปลอดภยั ในการทาํ งาน
4. พิจารณาขอบังคับและคู3มือความปลอดภัย รวมท้ังมาตรฐานดานความปลอดภัยในการทํางานเสนอต3อ

ผูบริหาร
5. สํารวจปฏบิ ตั ิการดานความปลอดภัยในการทํางาน และตรวจสอบสถิติ การประสบอนั ตรายท่ีเกิดขึน้ อย3างนอย

เดือนละคร้งั
6. พิจารณาโครงการหรือแผนการฝTกอบรมเกี่ยวกับความปลอดภัยในการทํางาน รวมถึงโครงการหรือแผนการ

อบรมเก่ียวกับบทบาทหนาท่ีความรับผิดชอบในดานความปลอดภัยของลูกจาง หัวหนางาน ผูบริหาร และ
บุคลากรทกุ ระดบั เพอ่ื เสนอความเห็นตอ3 ผบู รหิ าร

7. วางระบบการรายงานสภาพการทํางานทไี่ มป3 ลอดภัยใหเป5นหนาที่
ของลูกจางทุกคนทุกระดับตองปฏิบัติ

8. ติดตามผลความคืบหนาเร่ืองท่เี สนอผบู ริหาร
9. รายงานผลการปฏิบัติงานประจําปV รวมท้ังระบุป@ญหา อุปสรรค

และขอเสนอแนะในการปฏิบัติหนาท่ีของคณะกรรมการเมื่อปฏิบัติ
หนาทค่ี รบ 1 ปV เพ่อื เสนอตอ3 ผูบริหาร
10. ประเมินผลการดําเนินงานดานความปลอดภัยในการทํางานของ
สถานประกอบกิจการ
11. ปฏิบัติงานดานความปลอดภัยในการทํางานอ่ืนตามที่ผูบริหาร
มอบหมาย

3.

หนาที่เจาหนาท่คี วามปลอดภยั ในการทํางานระดับบริหาร (จป. บริหาร)

1. กํากับ ดแู ล เจาหนาทคี่ วามปลอดภยั ในการทํางานระดับท่อี ยูใ3 ตบงั คับบัญชา
2. เสนอแผนงานโครงการดานความปลอดภัยในการทาํ งานในหน3วยงานทีร่ บั ผิดชอบต3อผบู รหิ ารระดบั สงู
3. ส3งเสริม สนับสนุน และติดตามการดําเนินงานเกี่ยวกับความปลอดภัยในการทํางานใหเป5นไปตามแผนงาน

โครงการ เพ่อื ใหมกี ารจดั การดานความปลอดภยั ในการทํางานทเ่ี หมาะสม
4. กํากับ ดูแล และติดตามใหมีการแกไขขอบกพร3อง เพ่ือความปลอดภัยของ

ลูกจาง ตามที่ไดรับการรายงานหรือตามขอเสนอแนะของเจาหนาที่ความ
ปลอดภัยในการทํางาน คณะกรรมการความปลอดภัย หรือหน3วยงาน
ความปลอดภัย

หนาท่ีเจาหนาท่ีความปลอดภยั ในการทํางานระดับหวั หนางาน (จป. หัวหนางาน)

1. กํากับ ดูแล ใหผูใตบงั คับบัญชาทรี่ บั ผิดชอบปฏบิ ัติตามขอบงั คับและค3ูมอื ความปลอดภัยในการทํางาน
2. วเิ คราะหง0 านท่ีรับผิดชอบ เพ่อื คนหาความเสย่ี งหรอื อันตรายเบอ้ื งตนโดยอาจร3วมดําเนินการกบั เจาหนาที่

ความปลอดภัยในการทาํ งานระดับวิชาชีพ
3. สอนวิธกี ารปฏบิ ตั งิ านทถ่ี กู ตองแก3ผูใตบงั คบั บญั ชาทีร่ ับผดิ ชอบ เพือ่ ใหเกดิ ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน
4. ตรวจสอบสภาพการทํางาน เคร่ืองจักร เครื่องมือ และอุปกรณ0ใหอยู3ในสภาพท่ีปลอดภัยก3อนลงมือปฏิบัติ

งานประจาํ วัน
5. กาํ กับ ดูแล การใชอปุ กรณ0 คมุ ครองความปลอดภัยส3วนบคุ คลของผูใตบงั คับบัญชาในพื้นท่รี บั ผิดชอบ

6. รายงานการประสบอันตราย การเจ็บปRวย หรือการเกิดเหตุเดือดรอนรําคาญ
อันเนื่องจากการทํางานของผูใตบังคับบัญชาต3อหัวหนา และแจงต3อเจาหนาที่
ความปลอดภัยในการทํางานระดับวิชาชีพ และรายงานผล รวมทั้งเสนอแนะ
แนวทางแกไขปญ@ หาตอ3 หัวหนาโดยทนั ที

7. ตรวจสอบหาสาเหตุการประสบอันตราย การเจ็บปRวย หรือการเกิดเหตุ
เดอื ดรอนราํ คาญอันเน่อื งจากการทํางานของผูใตบังคับบัญชาร3วมกับเจาหนาที่
ความปลอดภัยในการทํางานระดับวิชาชีพ และรายงานผล รวมท้ังเสนอแนะ
แนวทางแกไขปญ@ หาตอ3 หัวหนาโดยทนั ที

8. สง3 เสรมิ และสนบั สนนุ กิจกรรมความปลอดภยั ในการทาํ งาน
9. ปฏิบัติงานดานความปลอดภัยในการทํางานอื่นตามท่ีเจาหนาท่ีความปลอดภัยในการทํางานระดับบริหาร

มอบหมาย

4.

หนาทเ่ี จาหนาทคี่ วามปลอดภยั ในการทาํ งานระดบั วิชาชีพ (จป. วชิ าชีพ)

1. ตรวจสอบและเสนอแนะใหนายจางปฏบิ ัติตามกฎหมายเกี่ยวกบั
ความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทาํ งาน
2. วเิ คราะห0งาน เพื่อช้ีบ3งอันตราย รวมทั้งกําหนดมาตรการปAองกนั
หรือข้นั ตอนการทาํ งานอย3างปลอดภยั เสนอตอ3 ผูทเี่ กยี่ วของ
3. ประเมนิ ความเส่ยี งดานความปลอดภยั ในการทาํ งาน
4. วิเคราะห0แผนงานโครงการ รวมท้ังขอเสนอแนะของหน3วยงาน
ต3างๆ และเสนอแนะมาตรการความปลอดภัยในการทํางานต3อ
ผทู ีเ่ กย่ี วของ
5. ตรวจประเมนิ การปฏิบัตงิ านใหเปน5 ไปตามแผนงานโครงการหรอื มาตรการความปลอดภยั ในการทาํ งาน
6. แนะนาํ ใหลูกจางปฏบิ ัตติ ามขอบังคับและคม3ู อื ความปลอดภัย
7. แนะนํา ฝTกสอน อบรมลูกจาง เพ่ือใหการปฏิบัติงานปลอดจากเหตุอันจะทําใหเกิดความไม3ปลอดภัยในการทํางาน
8. ตรวจวัดและประเมินสภาพแวดลอมในการทํางาน หรอื ดําเนินการรว3 มกับบุคคลหรือหน3วยงานท่ีขนึ้ ทะเบียนกับ
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานเป5นผูรับรองหรือตรวจสอบเอกสารหลักฐานรายงานในการตรวจสอบ
สภาพแวดลอมในการทาํ งาน
9. เสนอแนะต3อผูที่เก่ียวของ เพ่ือใหมีการจัดการดานความปลอดภัยในการทํางานท่ีเหมาะสม และพัฒนาใหมี
ประสิทธภิ าพอยา3 งตอ3 เน่ือง
10. ตรวจสอบหาสาเหตุ และวิเคราะห0การประสบอันตราย การเจ็บปRวย
หรือการเกิดเหตุเดือดรอนรําคาญอันเน่ืองจากการทํางาน และรายงานผล
รวมทงั้ เสนอแนะต3อผทู เี่ กยี่ วของ
11. รวบรวมสถิติ วิเคราะห0ขอมูล จัดทาํ รายงาน และขอเสนอแนะเก่ียวกับ
การประสบอันตราย การเจ็บปRวย หรือการเกิดเหตุเดือดรอนรําคาญ
อันเนือ่ งจากการทาํ งานของลูกจาง
12. ปฏิบตั ิงานดานความปลอดภัยในการทาํ งานอน่ื ตามท่หี ัวหนามอบหมาย

หนาที่ลกู จางในการป+องกันอบุ ตั เิ หตุ

1. ศกึ ษางานทีป่ ฏิบตั จิ นเขาใจอยา3 งชัดเจน
2. ปฏิบตั ิตามขนั้ ตอนการทาํ งาน คู3มอื ความปลอดภัย

และกฎความปลอดภยั อย3างเคร3งครดั
3. ตรวจสอบเครือ่ งมือ เครื่องจักรก3อนใชงาน
4. รายงานขอบกพรอ3 งและแกไขโดยผูชํานาญการ

5.

ความรเู บอื้ งตนเกยี่ วกบั ความปลอดภัยในงานกอสราง

ความปลอดภยั (Safety) คอื อะไร อบุ ตั ิการณ< (Incident) คอื อะไร

สภาพทีป่ ราศจากภัยคุกคามหรืออันตราย และความ เหตุการณท0 เ่ี กดิ ข้ึนโดยไม3คาดคดิ เป5นเหตุนําไปส3ู
เสยี่ งใดๆ การเกิดอบุ ตั เิ หตุ (Accident)
เกือบเกดิ อุบตั เิ หตุ (Near Miss)

อบุ ตั เิ หตุ (Accident) คอื อะไร เกอื บเกดิ อุบตั เิ หตุ (Near Miss) คืออะไร

เหตุการณ0 อุบัติการณ0 ทุกชนิดทไ่ี มไ3 ดคาดคิดมาก3อน เหตุการณไ0 ม3พึงประสงคเ0 ม่ือเกิดข้นึ แลวมแี นวโนมทจ่ี ะ
หรือไมไ3 ดต้ังใจใหเกิด ก3อใหเกิดความเสียหายต3อ กอ3 ใหเกดิ เปน5 อบุ ัติเหตุ หรอื เกือบไดรบั บาดเจ็บ เช3น
เกือบลมกระแทกพื้น แต3ทรงตวั ไวไดไม3ลม จึงไมไ3 ดรบั
ชวี ติ บาดเจ็บ
ทรพั ยส< นิ
ทรัพยากรตางๆ

โรคจากการทาํ งาน

โรคหรือความเจ็บปRวยท่ีเกิดขึ้นกับผูปฏิบัติงาน โดยมีสาเหตุหลักมาจากการสัมผัสสิ่งคุกคามหรือ
สภาพแวดลอมในการทํางานที่ไม3เหมาะสม ลักษณะท3าทางการทํางานที่ไม3ถูกตอง การทํางานท่ีใชแรงงานหนัก
เกินความสามารถของร3างกาย โดยท่ีอาการของการเจ็บปRวยน้ันอาจเกิดข้ึนขณะปฏิบัติงานหรือเม่ือไดทํางานนั้นเป5น
ระยะเวลาทก่ี อ3 ใหเกดิ โรคได

การประสบอันตรายจากการทํางาน

การท่ีลูกจางไดรับอันตรายแก3กายหรือ ผลกระทบแก3จิตใจ หรือถึงแก3ความตาย เน่ืองจากการทํางานหรือ
ปAองกันรักษาประโยชน0ใหแก3นายจางหรือการปฏิบัติตามคําสั่งของนายจาง “ มีความครอบคลุมถึง การเกิดอุบัติเหตุ
จากการทํางาน และ/หรือการเจ็บปRวยหรือเกิดโรคจากการทํางาน หรือการรักษาผลประโยชน0ใหกับนายจาง หรือ
ทําตามคาํ ส่งั ของนายจาง ”

ทีม่ า : มาตรฐานขั้นตํา่ ของสภาพการจางในรฐั วิสาหกจิ

งานกอสราง

การประกอบการเกี่ยวกับการก3อสราง เช3น อาคาร สนามบิน ทางรถไฟ รถไฟฟAา ทางรถราง ท3าเรือ อุโมงค0
ทางน้าํ สะพาน อู3เรือ คารเรือ สะพานเทียบท3า ท3อระบายน้ํา ถนน ประปา หรือส่ิงก3อสรางอื่นที่มีลักษณะคลายคลึงกัน
และมีความหมายรวมถึงการต3อเติม ซ3อมแซม ซ3อมบํารุง ดัดแปลง เคลื่อนยายหรือรื้อถอน ทําลายอาคาร หรือ
ส่ิงกอ3 สรางนัน้ ดวย

6.

สาเหตุ ความสญู เสียและผลเสียจากการเกดิ อบุ ตั เิ หตุ

สาเหตุเกิดจาก Natural Disaster 2%
1. การกระทําทไ่ี มปลอดภัย (Unsafe Act) รอยละ 80

• ขาดความรู ความเขาใจในงานทีท่ าํ Unsafe Condition 18%
• ไมท3 าํ งานตามข้ันตอน Unsafe Act 80%

• ถอดเครอื่ งปAองกันออก

• ปรับหรือแกไขเครอ่ื งจักรขณะเครื่องกาํ ลังทาํ งาน

• ไมใ3 สอ3 ปุ กรณป0 Aองกนั อันตรายสว3 นบคุ คล

• หยอกลอเลน3 กนั ในระหวา3 งทํางาน

• ใชท3าทางการทาํ งานทไ่ี มเ3 หมาะสม

• ทํางานโดยไมไ3 ดรบั มอบหมาย ขาดความชํานาญ

• ฝRาฝนe กฎระเบยี บความปลอดภยั

• สภาพรา3 งกายไม3พรอมปฏบิ ัติงาน เชน3 มคี วามกงั วล

หงดุ หงิด โกรธ ใจลอย ง3วงนอน สูบบุหร่ี อ3อนเพลีย มนึ เมาจากสรุ า มโี รคประจําตวั เป5นตน

2. สภาพแวดลอมท่ีไมปลอดภัย (Unsafe Condition) รอยละ 18
ไมม3 ีเคร่ืองปAองกนั สว3 นที่เปน5 อันตราย
อุปกรณ0 เครอ่ื งมือ เคร่อื งจักรชํารดุ
ระบบเตือนอันตรายไม3มี หรือมไี มเ3 พียงพอ
สถานท่ที าํ งานไม3สะอาด ไมเ3 ป5นระเบียบ มีของวางขวาง
เสียงดัง
แสงสวา3 งไม3เพียงพอ หรือมแี สงจา
ความรอนสูง

สารเคมีฟAงุ กระจาย การระบายอากาศไมด3 ี

3. ภัยธรรมชาติ (Natural Disaster) รอยละ 2
• นา้ํ ทว3 ม
• แผ3นดินไหว

7.

ลักษณะอันตราย 17. เจ็บปRวยจากการทํางานทางเคมี
18. เจ็บปRวยจากการทํางานทางชีวภาพ
1. กระแทก ชน ครดู ถาก เสยี ดสี 19. โครงสรางพงั ทลาย
2. หนีบ บีบ อัด ทับ 20. ไดรับสารพิษสูงท่ีร่ัวไหลฟุAงกระจาย
3. บาด ตัด เฉอื น ฟน@ ฉีก 21. ระเบดิ
4. ทิ่ม แทง เจาะ ขว3 น เกย่ี ว เสียบ 22. ไฟไหม
5. กัดกร3อน ระคายเคือง 23. ผกุ ร3อน ชํารุด หัก บ่ิน แตก ฉีก ทะลุ รัว่ ซมึ
6. ลวก ไหม 24. อื่นๆ
7. ไฟฟาA ชอf ต ไฟฟAาดดู
8. หลน3 ใส3 หลน3 ทบั ลมทับ เล่อื นทบั
9. กระเดน็ ใส3 ดีดใส3 สะบดั ใส3 ฟาดใส3 พุง3 ชน
10. ตกจากที่สูง (กระแทก)
11. ตกจากยานพาหนะ (กระแทก)
12. ล่ืนลม สะดุดลม ไถลลม เสยี หลกั ลม (กระแทก)
13. สัตวก0 ดั ต3อย ทําราย
14. หลังหัก ปวดหลัง กลามเนอื้ อักเสบ เคลด็ ยอก
15. หมดสตเิ ฉียบพลนั
16. เจบ็ ปวR ยจากการทาํ งานทางกายภาพ

ความสญู เสียและผลเสียจากการเกดิ อุบตั เิ หตุ

8.

ปญP หา สาเหตุ และองค<ประกอบของความปลอดภยั ในงานกอสราง

งานก3อสรางในประเทศไทยป@จจุบันไดเพ่ิมปริมาณมากขึ้น ทําใหเกิดอุบัติเหตุเพิ่มข้ึน ซึ่งการเกิดอุบัติเหตุ
แต3ละครง้ั ก3อใหเกิดความสูญเสียต3อชีวติ ทรัพย0สิน และทรัพยากรอย3างประมาณค3ามิได ความสูญเสียจากงานก3อสราง
ในป@จจุบัน ไดทวีความรุนแรงเพ่ิมขึ้นทุกขณะ และมีคนจํานวนมากท่ียังเส่ียงต3อการเกิดอันตรายจากงานก3อสราง
ดังนั้น การปAองกันอุบัติเหตุและการลดอุบัติเหตุ จึงเป5นเรื่องที่ตองเร3งรีบและใหมีการปฏิบัติอย3างจริงจัง ท้ังนี้ เพ่ือลด
ความสญู เสยี ท้งั ชวี ิต ทรพั ยส0 นิ และทรพั ยากรท่อี าจจะเกดิ ขน้ึ

ปPญหา สาเหตขุ องการเกิดอบุ ตั ิเหตุ

ส่ิงที่ส3งผลใหความถี่และความรุนแรงของการเกิดอุบัติเหตุในงานก3อสรางเพ่ิมข้ึนคือการนําเอาเทคโนโลยี
อุปกรณ0เครื่องมือ เครื่องจักรท่ีทันสมัยมาใชเพื่อทุนแรง และประหยัดเวลา แต3ในทางกลับกันความปลอดภัยในงาน
ก3อสรางไมไ3 ดววิ ฒั นาการตามเทคโนโลยที ่ีทนั สมยั รวมถงึ ความปลอดภัยพื้นฐานในงานก3อสรางยังถูกละเลย ขาดความ
สนใจและเอาใจใสจ3 ากผูรับเหมาและผูเกี่ยวของต3าง ๆ อย3างจริงจัง นอกจากนี้คนงานยังขาดความรู ความเขาใจ และ
จิตสาํ นกึ ความปลอดภัยในการปฏิบัติงานอย3างถูกตองเหมาะสมอบุ ตั ิเหตุและโศกนาฏกรรมจึงยังคงเกิดซา้ํ

องค<ประกอบของความปลอดภัยในงานกอสราง

งานก3อสรางเป5นงานที่มีกระบวนการและขั้นตอนในการดําเนินงานหลายข้ันตอนและเปล่ียนแปลงอยู3เสมอ
วธิ กี ารปAองกนั อบุ ตั ิเหตใุ นงานกอ3 สราง คอื การจัดการความปลอดภยั ในงานก3อสราง แบง3 ออกเป5น 3 สว3 น คอื
1. ความปลอดภยั ในสถานท่ี

สถานที่ก3อสราง หมายถึงอาณาบริเวณทั้งหมดที่เกี่ยวของกับการก3อสรางมิใช3เฉพาะบริเวณท่ีกําลงั ดําเนินการ
ก3อสรางเท3าน้ัน แต3รวมไปถึงบริเวณที่จัดเก็บวัสดุ โกดังเก็บเครื่องมือ เครื่องจักร และอื่น ๆ จึงควรมีขอกําหนดและ
แนวปฏบิ ตั ิในสถานท่กี อ3 สรางขน้ึ เพื่อใหเกิดความปลอดภยั กับคนงาน ดังน้ี

1) การทํารั้วกั้นโดยรอบบริเวณก3อสรางทั้งหมด เพื่อปAองกันผูไม3เก่ียวของเขามาในเขตก3อสราง ถาเป5น
อาคารสูงอยู3ใกลชุมชน นอกจากการทําร้ัวก้ันแลวควรทําหลังคาคลุมทางเดินที่ติดร้ัวก้ันนั้นดวย เพ่ือ
ปอA งกันเศษวัสดตุ กใสผ3 ูสัญจรไปมาภายนอก

2) ในสถานท่ีกอ3 สรางตองมีการแบ3งเขตกอ3 สรางอยา3 งชัดเจน โดยแบ3งเขตท่ีพักอาศัยออกจากบริเวณก3อสราง
ท่จี ัดเก็บเครอ่ื งมือ เครอื่ งจักร ทเ่ี ก็บวัสดแุ ละอุปกรณท0 ใ่ี ชแลวหรอื ยงั ไมใ3 ช

3) สถานที่อันตรายทุกแห3งในเขตก3อสราง ตองมีปAายสัญลักษณ0 หรือปAายเตือนภัยต3าง ๆ หรือขอควรปฏิบัติ
สําหรับผูจะเขาไปในบริเวณดังกล3าว ซึ่งปAายสัญลักษณ0จะตองมีขนาดเหมาะสมและเห็นชัดเจน
ภาพแสดงและตวั อกั ษรตองเปน5 สื่อสากลทที่ ุกคนสามารถเขาใจง3าย

4) รอบตัวอาคารมีแผ3นก้นั กันวัตถุตกลงมาและมีตาข3ายคลมุ อกี ชั้น
5) อาคารขณะกอ3 สรางในที่มชี อ3 งเปgดหรือไม3มีแผงกนั้ ควรทาํ ราวกัน้ และมตี าข3ายเสรมิ เพื่อปAองกันการตก

9.

2. ความปลอดภยั การใชเคร่ืองมือเคร่อื งจกั ร
เครื่องมือเครื่องจักรท่ีใชในการก3อสรางมีจํานวนมากมายต้ังแต3ขนาดใหญ3มาก เช3น ป@hนจ่ัน รถยก เคร่ืองตอก

เสาเข็ม จนถึงขนาดเล็ก เช3น เครื่องเจียร สว3านไฟฟAา คอน อันตรายที่เกิดจากการใชเครื่องมือหรือเครื่องจักร มีมาก
ตามจํานวนอุปกรณ0และจํานวนผูใช ความปลอดภัยในการใชเคร่ืองมือเครื่องจักร เป5นส่ิงสําคัญท่ีผูปฏิบัติงานควรใช
อย3างถูกตอง ดงั น้ี

1) การใชเคร่ืองมือเครื่องจักรตองไม3ผิดวัตถุประสงค0 เช3น การนําปh@นจั่นไปใชในการดึงหรือลากของที่มี
นาํ้ หนักมาก ๆ หรือใชลิฟท0ขนส3งวัสดใุ นการสญั จรขึ้นลงของคนงาน ซง่ึ เปน5 เรอ่ื งไม3สมควรปฏิบัติอย3างย่ิง
ในทางปฏิบัติการใชอุปกรณ0เครื่องมือเครื่องจักรอย3างเหมาะสม และถูกตองตามประเภทของงาน จะทํา
ใหเกดิ ประสทิ ธภิ าพในการทาํ งาน และไมป3 ระสบเหตุอนั ตรายจากการใชเครืองมอื เครอ่ื งจกั ร

2) เครื่องมือ เครื่องจักรท่ีใชไฟฟAา หรือน้ํามันเช้ือเพลิง ควรมีการติดตั้งสายไฟอย3างปลอดภัย มีฉนวนหุม
โดยตลอด หากทํางานใกลกับบริเวณที่มีไฟฟาA แรงสูงภายในรัศมี 3 เมตร ตองแจงหน3วยงานการไฟฟAาทราบ
ทุกครง้ั เพอ่ื ปอA งกันอนั ตรายท่อี าจจะเกดิ ข้นึ บริเวณทมี่ กี ารเก็บเชื้อเพลงิ หามจุดไฟ หรือสุบบหุ ร่อี ย3างเด็ดขาด

3) เครอ่ื งมือ เครือ่ งจักรตองมกี าร0ด ระบบความปลอดภัย หามถอดหรอื ปgดระบบความปลอดภัยดังกลา3 ว
4) กอ3 นและหลังการใชเคร่อื งมอื เครอ่ื งจักร ทุกคร้งั ตองมกี ารตรวจสอบและซ3อมแซมแกไขก3อน/ หลงั การใช

ทุกคร้ัง
3. ความปลอดภยั สวนบคุ คล

สาเหตุหนึ่งของการเกิดอุบัติเหตุในงานก3อสรางนั้นมาจากผูปฏิบัติงาน การควบคุมและการปAองกันไม3ใหเกิด
อุบัติเหตุขึ้นนั้น จําเป5นตองใหผูปฏิบัติงานในบริเวณการทํางานก3อสรางปฏิบัติใหถูกตองตามกฎเกณฑ0และระเบียบที่
กําหนดขึ้น โดยเฉพาะแนวการปฏบิ ตั ใิ นงานกอ3 สราง ดงั น้ี

1) การแตง3 กายของผูปฏิบัติงานหรือคนงานควรเป5นชุดท่ีรัดกุมไม3ปล3อยชายเสื้อหรือแขนเส้ือหลุดลุ3ย การใส3
ผาถุง (คนงานหญิง) ซ่ึงอาจก3อใหเกิดการเกี่ยวสะดุด หรือการดึงเขาไปในเครื่องจักรได รวมท้ังการใส3
รองเทาไมเ3 หมาะสม เช3น รองเทาแตะ

2) การละเลยหรือการไม3สวมใส3อุปกรณ0คุมครองความปลอดภัยส3วนบุคคลใหเหมาะสมในงานก3อสราง
ผปู ฏบิ ัติงานทกุ คนควรสวมใสอ3 ปุ กรณ0คุมครองความปลอดภัยสว3 นบุคคลอย3างเหมาะสม เช3น หมวกนิรภยั
ทุกคนควรสวมใส3อย3ูเป5นประจํา เข็มขัดนิรภัยเมื่อคนงานทํางานบนที่สูง สวมรองเทายางหุมแข็งและ
ใส3ถงุ มือยางในการผสมคอนกรีต

3) หามดื่มสุรา ของมึนเมา ส่ิงเสพติด หามเล3นหรือหยอกลอในระหว3างปฏิบัติงาน เพราะเป5นสาเหตุทําให
เกิดอุบตั เิ หตุ

4) จัดใหมีการอบรมผูปฏิบัติงานเพื่อใหตระหนักถึงอันตรายที่อาจเกิดขึ้น วิธีการปฏิบัติงานอย3างปลอดภัย
กฎระเบียบขอบังคับและขอปฏิบัติที่ควรทราบ และส่ิงที่สําคัญยิ่งคือ การสรางจิตสํานึกความปลอดภัย
ในการทํางานตองมาเป5นอันดับแรกเสมอ

5) ควรตรวจสุขภาพตามป@จจัยเส่ยี งและตรวจสุขภาพประจําปV เพื่อทดสอบความพรอมของร3างกายคนงาน
และสกัดกั้นโรคจากการทํางานท่ีอาจเกิดข้ึนได สําหรับผูปฏิบัติงานภายใตความกดอากาศสูง ตองให
แพทย0ทาํ การตรวจวินจิ ฉัยกอ3 นเขาปฏิบตั ิงานทุกครัง้

6) จัดใหมีหน3วยงานปฐมพยาบาล และหน3วยฉุกเฉินภายในหน3วยก3อสราง เพื่อเป5นการช3วยเหลือ
ผูไดรบั บาดเจบ็ และระงับเหตอุ ันตรายตา3 ง ๆ ทอ่ี าจจะเกดิ ขึน้ ได
10.

กฎหมายความปลอดภยั ในงาน สําหรบั งานกอสราง

กฎหมายที่เก่ียวของกับความปลอดภัยในงานก3อสราง นอกจากพระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย
และสภาพแวดลอมในการทาํ งาน พ.ศ. 2554 แลว ยังมีกฎหมายทีเ่ ก่ียวของอีกหลายฉบบั เชน3

• กฎกระทรวงกาํ หนดมาตรฐานในการบรหิ ารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม
ในการทํางาน พ.ศ. 2549

• กฎกระทรวงวา3 ดวยการจัดสวสั ดิการในสถานประกอบกิจการ พ.ศ. 2548
• กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม

ในการทํางานเก่ยี วกบั งานก3อสราง พ.ศ. 2551
• กฎกระทรวงกาํ หนดมาตรฐานในการบรหิ ารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม

ในการทาํ งานเก่ยี วกับเคร่อื งจักร ปน@h จั่น หมอนาํ้ พ.ศ. 2552
• กฎกระทรวงกาํ หนดมาตรฐานในการบรหิ ารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม

ในการทาํ งาน (ฉบบั ที่ 2) พ.ศ. 2553
• กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดําเนินการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ

สภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกบั ไฟฟAา พ.ศ. 2558
• กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหารและจดั การดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม

ในการทํางานเกยี่ วกับความรอน แสงสว3าง และเสียง พ.ศ. 2559
• กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดําเนินการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ

สภาพแวดลอมในการทาํ งานเกยี่ วกับทอี่ บั อากาศ พ.ศ. 2562
ซ่ึงกฎหมายทุกฉบับลวนเก่ียวของกับเร่ืองความปลอดภัยในการทํางานทั้งสิ้น สามารถหาอ3านไดจาก
ตัวบทกฎหมายตามที่ไดกล3าวถึง ทั้งน้ีในคูมือฉบับน้ีจะกลาวถึงเฉพาะกฎหมายทีเ่ กี่ยวของกับงานกอสรางเปUนหลัก
น้ันคือ กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ
สภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกับงานกอสราง พ.ศ. 2551 และกฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหาร
จัดการ และดําเนินการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกับท่ีอับอากาศ
พ.ศ. 2562 ในเรื่องเกีย่ วกับความปลอดภัยในการปฏิบตั ิงานกอสราง สรปุ สาระความสําคัญ ดงั นี้
1) การก3อสรางอาคารท่ีมีพ้ืนที่รวมเกิน 2,000 ตารางเมตร อาคารที่สูงตั้งแต3 15 เมตรขึ้นไป และมีพื้นท่ีรวม
1,000 ตารางเมตร สะพานทม่ี ีชว3 งความยาวตงั้ แต3 30 เมตรขน้ึ ไป สะพานขามทางแยก ทางยกระดับ งานขุด
ซอ3 มแซม ร้ือถอนสาธารณูปโภคที่ลึกต้ังแต3 3 เมตรข้ึนไป งานอุโมงค0 ทางลอดหรืองานอื่น ๆ ที่อธิบดีกําหนด
ตองจัดทาํ แผนงานดานความปลอดภยั เกี่ยวกับงานก3อสราง
2) ตองมีผคู วบคุมงานก3อสรางตรวจสอบการทํางานทกุ ขนั้ ตอน
3) ตองรักษาความสะอาดในเขตก3อสราง จัดเกบ็ วสั ดุอุปกรณ0 แยกขยะและกาํ จัดทิ้ง
4) ตองขนยายดนิ ท่ีขดุ ออกจากเขตกอ3 สรางหรอื จัดหาส่งิ รองรบั ดนิ เพอื่ ใหเกดิ ความปลอดภยั
5) ถาทํางานกอ3 สรางบนท่สี งู ต้ังแต3 1.50 เมตรขึ้นไป ตองมีบันไดหรอื ทางลาดพรอมติดตั้งราวกันตก
6) สามารถทาํ งานก3อสรางในขณะเกดิ ภัยธรรมชาตไิ ดเฉพาะทเ่ี ปน5 การชว3 ยเหลือหรือบรรเทาเหตเุ ท3าน้นั

11.

7) ตองมีแสงสว3างฉุกเฉนิ ในเขตก3อสราง
8) ตองติดปAายเตือนอันตรายท่ีทางเขาออกของยานพาหนะทุกแห3งและจัดใหมีผูใหสัญญาณในขณะที่มี

ยานพาหนะเขาออก
9) ตองตดิ ปาA ยแสดงหมายเลขโทรศัพทฉ0 ุกเฉนิ เช3น โรงพยาบาล หนว3 ยงานดับเพลิง ใหเห็นชดั เจน
10) ตองตดิ ปาA ยเตอื นและปาA ยบงั คบั ในเขตกอ3 สรางใหเห็นชัดเจน
11) ตองจดั ใหมกี ารฝกT อบรมลกู จางเกยี่ วกบั การทํางานกอ3 สรางเปน5 ระยะ ๆ เช3นการใชเครื่องจกั ร สัญญาณต3างๆ
12) บริเวณเขตก3อสรางตองทาํ รัว้ สูงไม3นอยกว3า 2 เมตร และจดั ทําปAาย “เขตก3อสราง”
13) ตองกาํ หนดเขตอนั ตรายในเขตกอ3 สรางโดยกัน้ และมีปAาย “เขตอันตราย” และในเวลากลางคืนตองมีสัญญาณ

ไฟสสี มตลอดเวลา
14) หามใหลูกจางพักอาศัยในอาคารที่กําลังก3อสรางเวนแต3มีมาตรการปAองกันท่ีรับรองโดยวิศวกร โดยจะตองจัดทํา

ปAายแสดงเขตที่พักอาศัย จัดทํารั้วก้ันเขตที่พักอาศัย และกําหนดเสนทางเขาออกไม3ใหผ3านเขตอันตราย หาก
จําเป5นตองผ3านตองมีมาตรการในการปอA งกันอนั ตราย
15) ตดิ ตง้ั ปาA ยแสดงว3าเปน5 ทางร3วมหรือทางแยก หากมีชอ3 งทางรว3 มหรอื ทางแยกในเขตก3อสราง
16) บรเิ วณทางเลี้ยวโคงหรอื หกั มมุ ทมี่ ีการขนสง3 ตองติดตงั้ กระจกนนู ทม่ี เี สนผ3านศูนยก0 ลางไม3นอยกว3า 50 เซนตเิ มตร
17) ตองมีแผนผังวงจรไฟฟAาในเขตก3อสรางโดยมีวิศวกรรับรอง และมีสวิตซ0ตัดวงจรไฟฟAา มีระบบปAองกัน
กระแสไฟฟAารวั่ โดยการต3อสายดนิ
18) ในระหว3างการตดิ ตงั้ ตรวจสอบ ซอ3 มแซมระบบไฟฟAา ตองมกี ญุ แจปอA งกนั การสับสวติ ซแ0 ละตดิ ปAายหามสบั สวซิ ต0
19) ตองมปี าA ยเตอื นใหระมดั ระวังอนั ตรายจากไฟฟAาท่ีหมอแปลงและแผงไฟฟาA
20) หามเก็บวัตถุไวไฟหรือระเบิดไวในอาคารท่ีกําลังก3อสรางและที่พักอาศัยของลูกจาง เวนแต3มีมาตรการในการ
ปAองกนั ท่ปี ลอดภยั และเก็บไดเท3าที่จาํ เป5นตอ3 การใชงานประจําวันเท3านน้ั
21) จัดทาํ ปาA ยแสดงอนั ตราย หามสูบบหุ รี่ หรอื หามก3อประกายไฟไวบรเิ วณที่มกี ารเก็บวัตถไุ วไฟ
22) ตองจดั ใหมเี ครื่องดบั เพลิงแบบเคลื่อนยายไดทม่ี ีขนาดไม3นอยกว3า 4 กิโลกรมั อย3างนอย 1 เคร่ืองในทุกจุดที่มี
การเชื่อม การผสมสารไวไฟ งานทอ่ี าจก3อใหเกิดอัคคีภัย หรือบริเวณท่ีมีการเก็บวัตถุไวไฟหรือระเบิด โดยใน
การติดตงั้ ใหสว3 นบนสุดของตวั เคร่อื งสูงจากพ้นื ไม3เกนิ 1.40 เมตร และตองมีการตรวจสอบใหอย3ูในสภาพท่ีใช
งานไดอยา3 งนอย 6 เดือนตอ3 คร้ัง
23) ตองมีเสนทางหนไี ฟพรอมปAายแสดงทางหนไี ฟทกุ ชน้ั โดยทางหนไี ฟตองมคี วามกวางไมน3 อยกว3า 1.10 เมตร
24) การก3อสรางอาคารทีส่ ูงตงั้ แต3 15 เมตรข้ึนไป หรอื ที่มพี นื้ ท่รี วมในหลังคาเดียวกันเกิน 2,000 ตารางเมตร ตอง
จดั ใหมีระบบสญั ญาณแจงเหตเุ พลิงไหม
25) ในการขดุ เจาะหลุมตองจัดใหมีราวกันตก ปAายเตือน และมีแสงสว3างเพียงพอ ในตอนกลางคืนตองมีไฟสีสม
หรอื ปาA ยสสี ะทอนแสงเตอื นอนั ตรายใหมองเห็นชัดเจน
26) ในการขุดเจาะหลมุ ตองจดั ใหมีแผ3นปดg คลุมปากหลุมและจดั ใหมีราวกนั ตกลอมกั้น
27) หากทําการขุดเจาะหลุมท่ีมีความลึกตั้งแต3 2 เมตรข้ึนไป ตองมีการคํานวณออกแบบข้ันตอนการทํางาน
โดยวิศวกร

12.

28) ในการขุดเจาะหลุมในบริเวณท่ีมีระบบสาธารณูปโภคตองทําการเคลื่อนยายระบบสาธารณูปโภคออกไปก3อน
หากทาํ การเคล่ือนยายไมไ3 ดตองมีมาตรการปอA งกันเป5นกรณีพิเศษ

29) ถาใหลูกจางทํางานในรูเจาะหรือหลุมท่ีลึกต้ังแต3 2 เมตรข้ึนไป ตองจัดใหมีทางข้ึนลงที่สะดวกและปลอดภัย
เครื่องสูบน้ํา ระบบระบายอากาศ ระบบแสงสว3างที่เพียงพอ ผูควบคุมงานท่ีผ3านการอบรมช3วยเหลือและ
ปฐมพยาบาลประจําปากหลุมตลอดเวลา อุปกรณ0เพื่อการสื่อสาร สายหรือเชือกช3วยชีวิต เข็มขัดนิรภัยและ
อปุ กรณช0 3วยเหลอื กรณฉี ุกเฉิน

30) บรเิ วณที่มีการขุดเจาะหลมุ ตองมีอุปกรณ0ปอA งกันการพังทลายของดิน
31) หากมีการใชเครอื่ งจักรหรือมีกองวัสดุท่ีหนักใกลบริเวณที่มีการขุดหรือเจาะหลุมตองจัดใหมีการติดตั้งเสาเข็มพืด

(Sheet pile) หรอื อ่ืน ๆ
32) หามลูกจางลงไปทํางานในหลุมที่ขุดท้ิงไวเกิน 12 ชั่วโมงนับแต3เร่ิมตนการขุด เวนแต3จะมีการปAองกันดิน

พังทลาย
33) หามลกู จางลงไปทาํ งานในหลมุ ทข่ี ดุ ทง้ิ ไวเกิน 3 ชัว่ โมงหลังจากทขี่ ดุ เสร็จ เวนแต3จะมีการปอA งกันดินพังทลาย
34) หามลูกจางลงไปทาํ งานในหลุมทีม่ ีความกวางนอยกว3า 75 เซนตเิ มตร และลกึ ตง้ั แต3 2 เมตรขนึ้ ไป
35) ลกู จางทีท่ ํางานตอกเสาเข็มตองผา3 นการฝกT อบรม
36) เคร่ืองตอกเสาเขม็ ตองมี Safety Factor ไมน3 อยกวา3 2
37) โครงเคร่ืองตอกเสาเขม็ ตองสรางดวยโลหะที่มีจดุ ครากไม3นอยกว3า 2,400 กโิ ลกรัมต3อตารางเซนติเมตร
38) รางเลอ่ื นของเคร่อื งตอกเสาเข็มตองรับนํา้ หนกั ไดไมน3 อยกวา3 2 เท3าของนาํ้ หนกั เครื่องตอกเสาเขม็
39) ตองมีค3มู ือการใชเคร่ืองตอกเสาเขม็ และคู3มอื การใชสัญญาณสื่อสารใหลกู จาง
40) ตองมปี Aายบอกพกิ ัดนาํ้ หนกั ยกและปาA ยแนะนาํ การใชเคร่อื งตอกเสาเข็มตดิ ไวในจุดที่เห็นไดชัดเจน
41) ก3อนเร่ิมใชงานเคร่ืองตอกเสาเข็มในแต3ละวันตองมีการตรวจสอบส3วนประกอบทั้งหมด พรอมทั้งบันทึก วัน

เวลาท่ที ําการตรวจ
42) ตองจัดใหมีโครงเหล็กและหลังคาลวดตาข3ายกันของตกอย3ูเหนือศีรษะผูบังคับเคร่ืองตอกเสาเข็ม โดยลวด

ตาขา3 ยตองมีความยาวแต3ละดานของตาขา3 ยไม3เกิน 20 มิลลิเมตร และเสนลวดตองมีขนาดเสนผ3านศูนย0กลาง
ไมน3 อยกวา3 1.25 มลิ ลิเมตร
43) ในการวางรางเคลอ่ื นเสาเข็มตองมีหมอนรองรับทม่ี ั่นคงแข็งแรง
44) ในการเปล่ียนหมวกครอบเสาเข็มตองเปล่ียนเมื่อลูกตุมหยุดทาํ งานและอยใ3ู นตําแหนง3 ทปี่ ลอดภยั
45) หามมีสง่ิ กดี ขวางการมองเหน็ ในบรเิ วณทีท่ าํ การตอกเสาเขม็
46) ตองมรี ะบบระบายอากาศเสียหรอื มาตรการปอA งกนั ไอเสียของเครื่องตอกเสาเขม็
47) ในการใชเครือ่ งตอกเสาเขม็ ใกลเสาไฟฟAาหรอื เสาโทรคมนาคมตองมีมาตรการปAองกนั ไฟฟAาเหน่ยี วนํา
48) ในการใชเสาเข็มที่มีรูกลวงตรงกลางที่มีเสนผ3านศูนย0กลางต้ังแต3 15 เซนติเมตรข้ึนไป เมื่อทําการตอกเสร็จ
แตล3 ะหลมุ ใหทาํ การปgดปากหลุมโดยทันที
49) ในการซ3อมแซมเครื่องตอกเสาเข็มระบบไอนํ้า ระบบลม หรือระบบไฮดรอลิค ตองมีการลดความดันใหอย3ู
ในระดับปลอดภยั
50) ในการซ3อมแซมเครื่องตอกเสาเข็มระบบเครอ่ื งยนต0เผาไหมภายในหรอื ระบบดเี ซลแฮมเมอรใ0 หดับเคร่อื งยนต0กอ3 น

13.

51) ในงานเสาเข็มเจาะท่ีมีขนาดเสนผ3านศูนย0กลางต้ังแต3 70 เซนติเมตรข้ึนไป ตองมีวิศวกรท่ีมีประสบการณ0
ดานปฐพีวศิ วกรรมประจาํ อย3ูตลอดเวลา

52) ในการทําเสาเข็มเจาะต้ังแต3 2 ตน โดยมีระยะห3างนอยกว3า 6 เท3าของเสนผ3านศูนย0กลาง หามใหลูกจางลงไป
ทาํ งานในรเู จาะในขณะทีร่ ูเจาะขางเคยี งยังไม3ไดเทคอนกรตี หรือคอนกรตี ยงั ไม3กอ3 ตัว

53) หากทาํ งานเสาเข็มเจาะในบริเวณที่จํากัด เช3น เพดานตํ่า ซอกแคบ ตองจัดใหมมี าตรการปอA งกนั พิเศษ
54) หามตอกเสาเข็ม หรือเจาะเสาเข็มในขณะท่ีมี พายุ ฝนตก ฟAาคะนอง หรือภัยธรรมชาติ เวนแต3ทําเมื่อจําเป5น

แต3ตองมมี าตรการปอA งกนั พิเศษ
55) ตองมีวิศวกรควบคุมดูแลการทดสอบการรับนํ้าหนักของเสาเข็ม โดยแสดงรายการคํานวณความแข็งแรงของ

อปุ กรณ0ทั้งหมดและจดั ใหมปี าA ยแสดงบรเิ วณท่ีทําการทดสอบใหชัดเจน และปAองกันไมใ3 หบคุ คลทไ่ี มเ3 กย่ี วของเขาไป
56) ในการก3อสรางกําแพงพดื ตองมีวิศวกรควบคมุ งานตลอดเวลา
57) ในการก3อสรางชัน้ ใตดินและมีการขุดดนิ ออกจากบริเวณกาํ แพงพืด ตองติดต้ังอุปกรณว0 ดั ค3าการเคลอ่ื นตวั
58) ค้าํ ยันเหล็กตองรับนํ้าหนกั ไดไม3นอยกว3า 2 เทา3 ของน้าํ หนักใชงาน
59) คาํ้ ยนั อื่น ๆ ท่ีไม3ใช3เหล็กตองรบั นํา้ หนักไดไมน3 อยกวา3 4 เทา3 ของนาํ้ หนกั ใชงาน
60) ไมทใ่ี ชทาํ คํา้ ยันตองไมเ3 ปreอยผพุ งั หรอื ชํารุด
61) ในกรณที ม่ี ีรองรบั คํา้ ยันตองรับน้าํ หนักไดไม3นอยกว3า 2 เท3าของนํ้าหนักใชงาน
62) คํา้ ยันตองยึดกบั พน้ื หรือสว3 นของสง่ิ กอ3 สรางใหมัน่ คงแขง็ แรง
63) ในการติดตั้งหรือทดสอบเครื่องจักรในเขตก3อสรางตองมีวิศวกรวางแผนและควบคุมตลอดเวลา

หากยังดาํ เนินการไม3เสร็จตองกัน้ เขตใหมิดชดิ
64) หามผไู มเ3 ก่ียวของเขาไปในรศั มีท่มี ีการทาํ งานของเครอื่ งจกั ร
65) หามใหบุคคลใดหอยโหนไปกบั เครื่องจักรท่มี ีการเคล่อื นที่
66) ตองตดิ ตง้ั อปุ กรณเ0 ตือนอันตรายท่ีเครือ่ งจกั รทม่ี ีการเคล่อื นที่ เชน3 แสง เสียง และปAายเตือนอันตราย
67) ใหติดปAายแสดงนา้ํ หนักบรรทุกสงุ สุดหรอื จํานวนผูโดยสารสงู สุดไวภายในและภายนอกลิฟต0
68) ตองมวี ิศวกรตรวจสอบสว3 นประกอบของลฟิ ต0ทุกเดือน
69) ตดิ ปาA ยหามใหบุคคลใดโดยสารไปกบั ลิฟตข0 นสง3 วสั ดุชัว่ คราว
70) หามใหบคุ คลใดโดยสารบนหลงั คาลฟิ ต0โดยสารชั่วคราว เวนแต3เป5นการติดตั้ง ตรวจสอบ ซ3อมแซม
71) จดั ทาํ ขอกาํ หนดการใชลฟิ ตต0 ิดไวใหเห็นชดั เจน
72) จัดใหมีลูกจางท่ีมีอายุ 18 ปVข้ึนไป ที่ผ3านการฝTกอบรมการใชลิฟต0ทําหนาที่บังคับลิฟต0ประจําตลอดเวลา

ที่มกี ารทํางาน โดยบริเวณทท่ี ํางานตองมหี ลังคาม่ันคงแข็งแรง
73) ตองตรวจสอบการใชลฟิ ต0ทกุ วนั กอ3 นการใชงาน
74) ถาสภาพลิฟต0ไม3พรอมใชงานหรอื ไม3มีผบู ังคบั ลิฟต0ตองปดg สวติ ซ0 ใสก3 ุญแจ และตดิ ปาA ย “หามใชลฟิ ต0”
75) ในการใชงานลฟิ ตเ0 คล่ือนยายส่งิ ของทมี่ ีลอตองปAองกนั ไมใ3 หสิ่งของนนั้ มกี ารเคลอื่ นทไ่ี ด
76) ในจุดท่เี ชือกหรอื ลวดสลิงจะเกิดการครดู ไดใหจดั หาลูกกลง้ิ รองท่จี ดุ นัน้
77) ทางเดินยกระดับช่ัวคราวท่ีสูงตั้งแต3 1.50 เมตรข้ึนไป ตองกวางไม3นอยกว3า 45 เซนติเมตร มีราวก้ัน และรับ

น้าํ หนักไดไมน3 อยกว3า 250 กิโลกรมั ต3อตารางเมตร และหากมีความลาดชันตองมีวสั ดกุ ันล่ืน
78) ถาทํางานบนทสี่ ูงต้งั แต3 2 เมตรข้ึนไป ตองจัดใหมีบนั ได ขาหยั่ง มายืน หรือน่งั ราน

14.

79) ถาทํางานบนที่ลาดชันที่ทํามุมกับพื้นเกิน 30 องศา และสูงต้ังแต3 2 เมตรข้ึนไป ตองจัดใหมีน่ังราน สายหรือ
เชอื กชว3 ยชวี ติ และเขม็ ขัดนิรภยั พรอมอุปกรณ0

80) ถาทํางานบนท่ีสูงต้ังแต3 4 เมตรขึ้นไป ตองจัดใหมีราวกันตก หรือเชือกช3วยชีวิต และเข็มขัดนิรภัย
พรอมอุปกรณ0

81) ถาทาํ งานบนเสา ตอม3อ ปล3อง ถัง บ3อ ตองจัดใหมีราวกนั ตก สายหรอื เชือกชว3 ยชีวติ และเขม็ ขดั นริ ภยั
82) ถาทํางานบนปล3องหรือช3องเปgดตองจัดทําฝาปgดที่แข็งแรง ราวกันตกท่ีมีความสูงไม3นอยกว3า 90 เซนติเมตรและ

แผงขอบกนั้ (toe board) ท่ีสงู ไมน3 อยกว3า 7 เซนตเิ มตร พรอมตดิ ปาA ยเตอื นอนั ตราย
83) ถาทาํ งานบนอาคารหรอื สิ่งกอ3 สรางทเี่ ปgดโลง3 ตองจัดทาํ ราวกันตก
84) หามทํางานบนน่งั รานเมอื่ พื้นนั่งรานล่ืนหรอื มีสว3 นหนึ่งส3วนใดชาํ รุด
85) หามทํางานบนนงั่ รานแขวนหรือกระเชาขณะฝนตกหรือลมแรง
86) ถาทาํ งานบนน่งั รานทม่ี หี ลายช้นั พรอมกัน ตองมสี ง่ิ ปอA งกนั ไมใ3 หเกิดอันตรายตอ3 ผทู ีท่ าํ งานอยช3ู ั้นล3าง
87) ถาทาํ งานในบรเิ วณท่อี าจมกี ารพังทลายของดินตองมกี ารจดั ทาํ ไหล3ดินใหลาดเอียงเป5นมุม
88) ถาทํางานในทอ3 บ3อ อุโมงค0 ท่อี าจมีการพงั ทลายตองจดั ทาํ ผนังก้ันหรอื คาํ้ ยนั
89) ตองมกี ารปอA งกันการกระเดน็ หรอื การตกหล3นของวัสดุโดยใชผาใบหรอื ตาขา3 ย
90) ในการลําเลียงวัสดุข้นึ ลงจากที่สูงหรอื จากทหี่ น่ึงไปอกี ท่ีหนง่ึ ใหจดั ทาํ รางหรือเครื่องมอื ลาํ เลียงทปี่ ลอดภยั
91) ในการทํางานในอุโมงค0 ลูกจางตองผ3านการอบรมการทํางาน การปAองกันอันตราย และทําการอบรมทบทวน

ไม3นอยกว3าเดือนละ 1 ครงั้
92) ในการขุดเจาะอุโมงค0ตองมีวิศวกรท่ีมีประสบการณ0ดานปฐพีวิศวกรรมควบคุมตลอดเวลา ถามีการใชระเบิด

ตองมผี ูชาํ นาญการดานวตั ถรุ ะเบดิ ควบคมุ
93) ก3อนใหลูกจางทํางานก3อสรางใตนํ้า ตองจัดทําแผนการปฏิบัติและการปAองกันพรอมติดประกาศหรือแจงให

ลูกจางทราบเป5นลายลักษณ0อักษร จัดทําแผนฉุกเฉินกรณีเกิดภัยธรรมชาติและจัดใหมีการฝTกซอมตามแผน
จัดใหมีอุปกรณ0ช3วยชีวิต เช3น ชูชีพ เข็มขัดนิรภัย โดยมีไม3นอยกว3าจํานวนลูกจางท่ีทํางานก3อสรางใตนํ้า และ
ตองมีการตรวจสอบการขนึ้ ลงของระดบั น้ําอย3างสม่าํ เสมอ
94) อุปกรณ0ไฟฟAาท่ีใชในการก3อสรางในนํา้ ตองเปน5 ชนิดทีป่ อA งกันน้ําหรือไอระเหยของสารเคมที ีม่ คี วามไวไฟได
95) ในการทํางานบนแคร3ลอยหรือนั่งรานเหนือพ้ืนนํ้าตองทําการยึดโยงโครงสรางต3างๆ ที่ติดตั้งใหม่ันคงแข็งแรง
ตองดูแลรักษาความสะอาดพน้ื แคร3ลอยน้ําตลอดเวลา ตองมีสะพานและบันไดเช่ือมระหว3างแคร3ลอยนา้ํ กับฝงr@
หรอื ระหว3างแครล3 อยนํ้าท่ีอยู3ใกลเคียง และตองสวมใสช3 ชู ีพตลอดเวลาการทาํ งาน ถาทํางานตอนกลางคืนชูชีพ
ตองติดพรายน้ําหรอื วัสดุเรอื งแสง
96) ในการร้ือถอนทําลายส่ิงก3อสรางใหทําการตัดไฟฟAา กfาซ ประปา หรือพลังงานอ่ืนก3อนดําเนินการกําจัดหรือ
เคลื่อนยายสารเคมี กfาซ วัตถุไวไฟ วัตถุระเบิดออกจากบริเวณก3อนดําเนินการ เอากระจกหรือวัสดุที่แตก
ไดงา3 ยออกใหหมดกอ3 นดําเนินการ จดั ใหมแี ผงรับวสั ดทุ ่ีอาจรว3 งหล3น และฉีดนํ้าเพอื่ กําจัดฝุRนตลอดเวลา
97) ตองขนยายวสั ดุท่ีร้อื ถอนทาํ ลายแลวออกจากบรเิ วณทีร่ อ้ื ถอน
98) งานไมหรืองานสี ตองสวมใสห3 มวกนิรภัยและรองเทาพนื้ ยางหมุ สน

15.

99) งานเหล็ก งานอโุ มงค0 หรอื งานประกอบ ตดิ ต้ัง ซอ3 มบํารุง ยก แบก หรือหามของหนัก ตองสวมใส3หมวกนิรภัย ถุงมือ
ผาหรือหนัง และรองเทานริ ภยั

100) งานประปา งานติดตั้งกระจก ตองสวมหมวกนิรภัย ถงุ มอื ผาหรอื หนงั และรองเทาพืน้ ยางหมุ สน
101) งานก3ออฐิ ฉาบปูน หรือตกแตง3 ผวิ ปนู ตองสวมหมวกนิรภัย ถงุ มอื ผาหรือหนงั และรองเทาพ้ืนยางหุมสน
102) งานคอนกรีต ตองสวมหมวกนริ ภยั ถงุ มือยาง และรองเทาพื้นยางหุมแขง
103) งานเชื่อมหรือตดั ชิ้นงานดวยไฟฟาA กาf ซ หรอื พลังงานอื่น ตองสวมกระบงั หนาลดแสงหรอื แว3นตาลดแสง ถงุ มือผา

หรอื หนงั รองเทาพนื้ ยางหมุ สนหรอื รองเทานิรภัย และแผน3 ปgดหนาอกกันประกายไฟ
104) งานตัด รือ้ ถอน สกัด ทุบ หรอื เจาะวสั ดทุ เ่ี ป5นฝRุน ตองสวมหมวกนิรภยั แว3นตานริ ภยั ที่ครอบกรองอากาศ

ถุงมือผาหรอื หนงั และรองเทาพ้นื ยางหมุ สนหรอื รองเทานิรภยั
105) งานท่ีมเี สียงดงั เกินทก่ี าํ หนดในกฎกระทรวงวา3 ดวยความปลอดภัยเกี่ยวกับเสยี ง ใหสวมปลก๊ั ลดเสยี ง หรอื ท่ี

ครอบหูลดเสียง
106) งานสารพิษ ตองสวมหมวกนิรภัย ชุดหนากากปAองกันสารพิษ ถุงมือยางที่กันอันตรายจากสารเคมีกระเด็น

และรองเทาพืน้ ยางหมุ สน
107) งานกระเชาแขวน นง่ั รานแขวน หรืองานที่มลี กั ษณะโล3งแจงในท่ีสงู ตง้ั แต3 4 เมตรขึน้ ไป ตองสวมหมวกนิรภยั

เข็มขดั นริ ภัยพรอมสายหรือเชือกชว3 ยชวี ิต และรองเทาพน้ื ยางหมุ สน
108) งานเจาะหรืองานขดุ ตองสวมใสอ3 ุปกรณ0คุมครองความปลอดภัยสว3 นบุคคลทเี่ หมาะสมกับสภาพของงาน
109) “ท่ีอบั อากาศ” (Confined Space) หมายความว3า ทซ่ี ่งึ มีทางเขาออกจํากัดและไม3ไดออกแบบไวสําหรับเป5น

สถานท่ที ํางานอยา3 งต3อเนอ่ื งเป5นประจํา และมีสภาพอนั ตรายหรอื มบี รรยากาศอันตราย เชน3 อุโมงค0 ถ้าํ บ3อ
หลุม หองใตดนิ หองนิรภัย ถังนํ้ามนั ถังหมัก ถัง ไซโล ทอ3 เตา ภาชนะ หรอื สิ่งอนื่ ทมี่ ีลกั ษณะคลายกัน
110) “สภาพอันตราย” หมายความวา3 สภาพหรอื สภาวะทีอ่ าจทาํ ใหลกู จางไดรบั อันตรายจากการทาํ งาน อยา3 งหน่ึง
อย3างใด ดังต3อไปน้ี

(1) มีวตั ถุหรอื วสั ดุทอ่ี าจก3อใหเกิดการจมลงของลูกจางหรือถมทบั ลูกจางที่เขาไปทาํ งาน
(2) มีสภาพทอ่ี าจทําใหลกู จางตก ถูกกัก หรอื ตดิ อยู3ภายใน
(3) มีสภาวะที่ลกู จางมคี วามเส่ยี งทีจ่ ะไดรับอันตรายจากบรรยากาศอนั ตราย
(4) สภาพอื่นใดท่อี าจเปน5 อันตรายตอ3 ร3างกายหรือชวี ติ ตามทีอ่ ธิบดีกรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน

ประกาศกาํ หนด
111) “บรรยากาศอันตราย” หมายความว3า สภาพอากาศทีอ่ าจทําใหลกู จางไดรับอนั ตรายจากสภาวะ อย3างหน่ึง

อย3างใด ดังต3อไปนี้
(1) มอี อกซเิ จนต่ํากว3ารอยละ 19.5 หรือมากกวา3 รอยละ 23.5 โดยปรมิ าตร
(2) มกี fาซ ไอ หรอื ละอองท่ตี ดิ ไฟหรอื ระเบดิ ได เกินรอยละ 10 ของคา3 ความเขมขนข้นั ตํา่ ของสารเคมี
แต3ละชนดิ ในอากาศทอ่ี าจติดไฟหรือระเบิดได
(3) มฝี Rนุ ท่ีติดไฟหรือระเบิดได ซงึ่ มีค3าความเขมขนเท3ากับหรือมากกวา3 ค3าความเขมขนขน้ั ตํ่าสุดของฝุRน
ทต่ี ิดไฟหรอื ระเบิดไดแตล3 ะชนิด (minimum explosible concentration)
(4) มคี า3 ความเขมขนของสารเคมีแตล3 ะชนิดเกนิ มาตรฐานท่ีกําหนดตามกฎกระทรวงวา3 ดวย การกําหนด
มาตรฐานในการบริหาร จดั การ และดําเนนิ การดานความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอม
ในการทาํ งานเกย่ี วกับสารเคมอี นั ตราย
16.

(5) สภาวะอื่นใดทอ่ี าจเปน5 อนั ตรายตอ3 ร3างกายหรือชวี ติ ตามทีอ่ ธบิ ดีกรมสวัสดกิ ารและคุมครองแรงงาน
ประกาศกาํ หนด

112) มรี ายงานผลการตรวจวัด บันทึกผลการตรวจวดั และประเมินสภาพอากาศในทอ่ี บั อากาศกอ3 นใหลูกจางเขาไป
ทาํ งานและในระหวา3 งท่ีลูกจางทํางานในท่ีอบั อากาศ และจัดเก็บบันทึกไว

113) มีหนงั สอื อนุญาตทํางานในทอี่ ับอากาศ ซง่ึ มีรายละเอียดอยา3 งนอย 12 หัวขอตามทป่ี ระกาศกําหนด ปgดสําเนา
หนงั สืออนุญาตไวที่บรเิ วณทางเขาทีอ่ บั อากาศเหน็ ไดชดั เจนตลอดระยะเวลาการทํางาน และจดั เกบ็ เพ่ือเป5นหลักฐาน

114) ใหนายจางแตง3 ตั้งลกู จางทีผ่ 3านการอบรมเป5นผคู วบคุมงานอยา3 งนอย 1 คน (สําหรับงานสถานท่อี บั อากาศ)
เพื่อทาํ หนาทีด่ ังนี้
(1) จดั ทาํ แผนการปฏบิ ัติงานและการปAองกันอันตรายท่ีอาจเกดิ ขึน้ จากการทาํ งาน และแผนช3วยเหลือ
ผปู ฏบิ ตั ิงานในกรณเี กิดเหตฉุ กุ เฉิน และปดg ประกาศหรอื แจงใหลูกจางทราบเปน5 ลายลกั ษณอ0 กั ษร
(2) ชีแ้ จงและซักซอมหนาท่ีความรับผดิ ชอบ วิธีการปฏบิ ัตงิ าน และวธิ ีการปAองกันอันตรายใหเปน5 ไปตาม
แผนทกี่ ําหนดไว
(3) ควบคมุ ดูแลใหลูกจางใชเครอื่ งปAองกันอันตรายและอุปกรณ0คุมครองความปลอดภัยส3วนบคุ คล และ
ใหตรวจตราอุปกรณด0 งั กล3าวใหอยใ3ู นสภาพพรอมท่จี ะใชงาน
(4) ส่งั ใหหยดุ การทาํ งานไวชวั่ คราวในทันที ในกรณที ม่ี เี หตซุ ึ่งอาจกอ3 ใหเกิดอนั ตรายต3อลูกจาง หรอื
ลกู จางแจงว3าอาจเกิดอันตราย จนกวา3 เหตนุ นั้ จะหมดไป และหากจําเปน5 จะขอใหผมู หี นาที่รบั ผิดชอบ
ในการอนญุ าต ยกเลกิ การอนญุ าตใหลกู จางทาํ งานในท่ีอบั อากาศน้นั เสยี กไ็ ด

115) ผูควบคุมงานอาจทําหนาที่ควบคุมการทํางานในที่อับอากาศหลายจุด การทํางานในบริเวณพ้ืนท่ีเดียวกันใน
คราบเดยี วกนั ก็ได ทั้งนี้ ตองสามารถมาถงึ แต3ละจุดการทํางานไดอยา3 งรวดเร็วในทนั ทที มี่ ีเหตุฉุกเฉิน

116) ใหนายจางจัดใหมีการฝกT อบรมความปลอดภัยในการทาํ งานในทอ่ี บั อากาศแก3ลกู จางทกุ คนท่ที ํางานในท่อี บั อากาศ
รวมท้ังผูที่เกี่ยวของ ใหมีความรูความเขาใจในทักษะท่ีจําเป5นในการทํางานอย3างปลอดภัยตามหนาท่ีที่ไดรับ
มอบหมาย พรอม ท้ังวิธีการและข้ันตอนในการปฏิบัติงาน และเก็บหลักฐานการฝTกอบรมความปลอดภัยในการ
ทํางานในที่อับอากาศไว ณ สถานประกอบกิจการหรือสถานที่ทํางาน เพ่ือใหพนักงานตรวจความปลอดภัย
ตรวจสอบได

117) ใหนายจางจัดทําปAายแจงขอความว3า “ที่อับอากาศ อันตราย หามเขา” ใหมีขนาดมองเห็นไดชัดเจน ติดต้ังไว
โดยเปgดเผยบริเวณทางเขาออกของท่ีอับอากาศทุกแห3ง สําหรับท่ีอับอากาศซ่ึงตองมีอุปกรณ0เฉพาะในการเปgด
ทางเขาออก ใหนายจางจัดใหมีมาตรการควบคุมเพื่อความปลอดภัยในการเปgดทางเขาออกและตองติดปAายแจง
ขอความดงั กลา3 ว

118) หามนายจางอนุญาตใหลูกจางหรือบคุ คลใดเขาไปในทอ่ี ับอากาศ หากนายจางรู หรอื ควรรวู 3าลกู จางหรอื บุคคลน้นั
เปน5 โรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจ โรคหัวใจ หรือโรคอ่นื ซง่ึ แพทย0เห็นว3าการเขาไปในท่ีอับอากาศอาจเปน5 อันตรายต3อ
บุคคลดังกลา3 ว

119) ใหนายจางจัดใหมีการประเมินสภาพอันตรายในท่ีอับอากาศ หากพบว3ามีสภาพอันตราย ตองจัดใหมีมาตรการ
ควบคุมสภาพอันตรายเพ่ือใหเกิดความปลอดภัยต3อลูกจาง และเก็บหลักฐานการดําเนินการไว ณ สถานประกอบ
กจิ การ หรอื สถานทท่ี ํางาน เพื่อใหพนักงานตรวจความปลอดภยั ตรวจสอบได

17.

120) ใหนายจางจัดใหมีการตรวจวัด บันทึกผลการตรวจวัด และประเมินสภาพอากาศในท่ีอับอากาศก3อนใหลูกจางเขาไป
ทาํ งานและในระหว3างที่ลูกจางทาํ งานในที่อบั อากาศ

121) กรณีทีผ่ ลการตรวจวัดมีสภาวะทเี่ ปน5 บรรยากาศอันตราย ใหดาํ เนนิ การ ดงั ต3อไปน้ี
(1) หามบุคคลใดเขาไปในทอ่ี บั อากาศ
(2) กรณีท่มี ีลูกจางอยู3ระหวา3 งการทาํ งานในทอ่ี บั อากาศ ใหนําลกู จางออกจากบรเิ วณน้นั ทันที
(3) ประเมนิ และคนหาสาเหตุของการเกิดบรรยากาศอนั ตราย
(4) ดําเนินการเพอ่ื ทาํ ใหสภาพอากาศในที่อบั อากาศน้ันไม3มีบรรยากาศอันตราย เช3น การระบายอากาศ
หรอื การปฏิบตั ติ ามมาตรการอนื่ เพอื่ ใหเกิดความปลอดภยั ในการทาํ งานแกล3 ูกจาง
(5) กรณที อี่ บั อากาศยงั มีบรรยากาศอันตรายอยู3 แตม3 ีความจาํ เป5นท่ีจะตองใหลูกจางหรือบคุ คลใดเขาไป
ในที่อบั อากาศที่มบี รรยากาศอันตรายนน้ั ใหลกู จางหรอื บุคคลน้นั สวมใสห3 รือใชอปุ กรณค0 ุมครอง
ความปลอดภยั ส3วนบุคคลที่เหมาะสมกบั ลกั ษณะงาน และใชอุปกรณก0 ารทํางานชนดิ ที่ทาํ ใหบุคคล
ดังกลา3 วทาํ งานในท่อี บั อากาศไดโดยปลอดภัย
(6) เก็บบันทึกผลการตรวจวัด การประเมินสภาพอากาศ และการดําเนินการเพ่ือใหสภาพอากาศใน
ท่ีอับอากาศไม3มบี รรยากาศอันตรายไว ณ สถานประกอบกิจการ หรือสถานท่ีทํางานเพ่ือใหพนักงาน
ตรวจความปลอดภัยตรวจสอบไดอย3างนอย 1 ปV

122) ใหนายจางจัดใหมสี ่งิ ปgดก้ันท่ีสามารถปAองกันมิใหบุคคลใดเขาหรือตกลงไปในท่ีอับอากาศที่มีลักษณะเป5นช3อง
โพรง หลุม ถงั เปgด หรอื ส่งิ อ่ืนที่มลี ักษณะคลายกนั

123) กรณที ี่ทีอ่ ับอากาศทีใ่ หลกู จางทาํ งานมีผนงั ตอ3 หรอื มโี อกาสทพ่ี ลงั งาน สาร หรอื สงิ่ ทเ่ี ป5นอนั ตรายจะรั่วไหลเขา
สู3บริเวณที่อับอากาศท่ีทํางานอย3ู ใหปgดกั้นหรือกระทําโดยวิธีการอื่นใด ท่ีมีผลในการปAองกันมิใหพลังงาน
สารหรือสิง่ ทเี่ ป5นอันตรายเขาสูบ3 รเิ วณที่อับอากาศในระหว3างทลี่ กู จางกําลงั ทํางาน

124) ใหนายจางจดั บรเิ วณทางเดินหรือทางเขาออกที่อับอากาศใหมีความสะดวกและปลอดภัย
125) ใหนายจางประกาศหามลกู จางหรือบุคคลใดสูบบุหร่ี หรือพกพาอปุ กรณส0 ําหรบั จุดไฟหรือตดิ ไฟที่ไมเ3 กย่ี วของ

กบั การทํางานเขาไปในทีอ่ บั อากาศ โดยปgดหรือแสดงไวบรเิ วณทางเขาออกท่อี บั อากาศ
126) ใหนายจางจัดใหมีอุปกรณ0ไฟฟAาที่เหมาะสมในการใชงานในที่อับอากาศและตรวจสอบใหอุปกรณ0ไฟฟAาน้ันมี

สภาพสมบูรณ0และปลอดภัยพรอมใชงานในกรณีที่ที่อับอากาศนั้นมีบรรยากาศอันตรายท่ีไวไฟหรือระเบิดได
ตองเปน5 อปุ กรณไ0 ฟฟAาชนดิ ทีไ่ ม3เปน5 ตนเหตทุ กี่ 3อใหเกิดการติดไฟหรอื ระเบิดได
127) ใหนายจางจัดใหมีอุปกรณ0ดับเพลิงที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพในจํานวนเพียงพอท่ีจะใชไดทันทีที่มีการ
ทาํ งานท่ีอาจก3อใหเกิดการลกุ ไหม
128) หามนายจางอนุญาตใหลูกจางทํางานตอ3 ไปน้ใี นท่อี บั อากาศ

(1) งานท่ีกอ3 ใหเกิดความรอนหรือประกายไฟในที่อับอากาศ เช3น การเช่ือม การเผาไหม การย้ําหมุด
การเจาะ การขดั หรอื งานอ่ืนท่มี ลี กั ษณะคลายกนั

(2) งานทีใ่ ชสารระเหยง3าย สารพษิ หรือสารไวไฟ
ทัง้ น้ี ไมใ3 ชบงั คับกับกรณีท่ีนายจางไดจัดใหมมี าตรการความปลอดภัยตามกฎกระทรวงนแี้ ลว และ

ลูกจางผปู ฏบิ ตั งิ านอาจปฏิเสธการทาํ งานในคราวใดกไ็ ด หากเห็นวา3 การทํางานน้ันไม3มีมาตรการรองรับเพื่อให
เกดิ ความปลอดภัยต3อลูกจาง

18.

129) ใหนายจางดําเนนิ การ ดังตอ3 ไปนี้
(1) จัดใหมีอุปกรณ0คุมครองความปลอดภัยส3วนบุคคล อุปกรณ0ช3วยเหลือ และช3วยชีวิต ที่เหมาะสม
กับลักษณะงานตามมาตรฐานท่ีกําหนดตามกฎหมายว3าดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัยและ
สภาพแวดลอมในการทาํ งาน และตองควบคมุ ดูแลใหลูกจางซ่ึงทํางานในท่ีอับอากาศและผูช3วยเหลือ
สวมใส3หรอื ใชอปุ กรณค0 ุมครองความปลอดภยั ส3วนบคุ คลและอปุ กรณช0 3วยเหลอื และช3วยชีวิตน้ัน
(2) จดั ใหลกู จางซึง่ ไดรับการฝกT อบรมความปลอดภยั ในการทาํ งานในท่อี บั อากาศคนหนง่ึ หรือหลาย คน
ตามความจําเปน5 เปน5 ผูชว3 ยเหลอื พรอมดวยอุปกรณ0ชว3 ยเหลอื และชว3 ยชีวติ ท่เี หมาะสมกับลกั ษณะงาน
คอยเฝาA ดูแลบรเิ วณทางเขาออกท่ีอบั อากาศ โดยใหสามารถตดิ ตอ3 สอื่ สารกบั ลกู จางท่ี ทํ า ง า น ใ น
ทอี่ ับอากาศและช3วยเหลอื ลูกจางออกจากทอ่ี ับอากาศไดตลอดเวลา

130) ใหประกาศกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน เร่ือง หลักเกณฑ0 วิธีการ และหลักสูตรการฝTกอบรม
ความปลอดภัยในการทํางานในที่อับอากาศ พ.ศ. 2549 และท่ีแกไขเพิ่มเติม ใชไดต3อไป เท3าที่ไม3ขัดหรือแยง
กับกฎกระทรวงนี้ จนกวา3 จะมีประกาศตามขอ 20 แหง3 กฎกระทรวงน้ี ใชบังคบั

131) ใหหน3วยงานฝTกอบรมความปลอดภัยในการทํางานในที่อับอากาศท่ีไดข้ึนทะเบียน ตามประกาศกรมสวัสดิการ
และคุมครองแรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ0 วิธีการและหลักสูตรการฝTกอบรมความปลอดภัยในการทํางานในท่ี
อับอากาศ พ.ศ. 2549 และที่แกไขเพิ่มเติม ก3อนวันที่กฎกระทรวงน้ีใชบังคับ ดําเนินการตามประกาศดังกล3าว
ต3อไป และใหถือเป5นนิติบุคคลท่ีไดรับใบอนุญาตตามมาตรา 11 ตามขอ 20 วรรคสอง แห3งพระราชบัญญัติ
ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน พ.ศ. 2554 จนกว3าจะมีนิติบุคคลท่ีไดรับ
ใบอนุญาตตามมาตรา 11 ดําเนนิ การ

132) ในกรณีท่ีนายจางจัดใหมีการฝTกอบรมความปลอดภัยในการทํางานในที่อับอากาศตามกฎกระทรวงกําหนด
มาตรฐานในการบริหารและการจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสภาพแวดลอมในการทํางานในท่ี
อับอากาศ พ.ศ. 2547 ใหถือว3านายจางไดจัดใหมีการฝTกอบรมแก3ลูกจางและลูกจางไดรับการฝTกอบรมตาม
ขอ 20 แหง3 กฎกระทรวงฉบบั นแี้ ลว

19.

การปอ+ งกันและควบคมุ อนั ตรายในงานกอสราง

คณะรฐั มนตรเี หน็ ชอบและใหสว3 นราชการและหน3วยงานของรัฐทุกแห3งถือปฏิบัติตามหนังสือสํานักเลขาธิการ
คณะรัฐมนตรีที่ นร. 0205/ ว 84 ลงวันท่ี 28 มถิ นุ ายน 2543 ประกอบดวย

1. อนุมัติหลักการใหหน3วยงานราชการและรัฐวิสาหกิจ กําหนดใหมีค3าใชจ3ายเก่ียวกับระบบการจัดการ
ความปลอดภัยในการทํางานก3อสราง ในโครงการก3อสรางของรัฐ เพื่อใหเกิดความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ
สภาพแวดลอมในการทํางานแก3ลูกจางท่ีปฏิบัติงานในโครงการของรัฐ โดยมอบหมายใหสํานักงานปลัดสํานัก
นายกรัฐมนตรีไปพิจารณาดาํ เนินการในส3วนที่เกี่ยวของต3อไป

2. กาํ หนดใหผูรับเหมากอ3 สรางท่ียื่นซองประกวดราคา จัดทําเอกสารแนบทายเอกสารประกวดราคาเก่ียวกับ
“ระบบการจัดการความปลอดภัยในการทํางานก3อสราง” ตามขอ 1 เพ่ือปAองกันและควบคุมอุบัติเหตุที่เกิดขึ้น ตาม
มาตรฐานความปลอดภัยฯ ของกระทรวงแรงงานฯ และกฎหมายอื่นๆ ท่ีเก่ียวของ โดยใชกําหนดเฉพาะประเภทของ
งานกอ3 สราง คือ

- งานอาคารขนาดใหญ3 ท่ีมีพื้นที่อาคารรวมกันทุกช้ันหรือช้ันหน่ึงชั้นใดในหลังคาเดียวกันเกิน 2,000
ตารางเมตร หรืออาคารที่มีความสูงต้ังแต3 15 เมตร ข้ึนไปและมีพื้นที่อาคารรวมกันทุกชั้นหรือชั้นหน่ึงช้ันใดในหลังคา
เดียวกนั เกิน 1,000 ตารางเมตร แตไ3 ม3เกิน 2,000 ตารางเมตร

- งานสะพานทีม่ ีความยาวช3วงเกิน 30 เมตร หรืองานสะพานขามทางแยกหรือทางยกระดับ หรอื สะพาน
กลบั รถยนต0 หรือทางแยกตา3 งระดบั

- งานขุด หรืองานซอ3 ม หรือรื้อถอนระบบสาธารณปู โภค ทีล่ ึกเกิน 3 เมตร
- งานอโุ มงค0 หรอื ทางลอด
- งานกอ3 สรางทม่ี งี บประมาณคา3 กอ3 สรางเกนิ 300 ลานบาท
3. กําหนดใหผูรับจาง หรือผรู ับเหมากอสราง ท่ีไดรับการคัดเลือกใหเปUนผูรับจางงานกอสราง ตามขอ 2
จัดทําแผนปฏิบัติงานความปลอดภัยในการทํางานอยางละเอียดและชัดเจน ใหสอดคลองกับกระบวนการจัดการ
ความปลอดภยั ในการทํางานกอสราง แลวยื่นต3อผูว3าจาง หรือเจาของโครงการฯ ก3อนการดําเนินการก3อสรางภายใน
30 วนั นับตั้งแตว3 นั เริ่มทาํ สญั ญาวา3 จาง
4. กาํ หนดใหผูคมุ งานของผวู า3 จาง หรอื เจาของโครงการฯ เป5นผูควบคุม ดูแลและตรวจสอบการปฏิบัติงานใน
หน3วยงานก3อสราง โดยใหผูรับจางปฏิบัติตามแผนปฏิบัติงานความปลอดภัยฯ ตามขอ 3 หรือผูว3าจางสามารถ
ดาํ เนินการวา3 จางท่ปี รกึ ษา ที่มคี วามสามารถ ควบคุม ดแู ลรับผดิ ชอบงานความปลอดภยั ฯ ในการทาํ งานก3อสรางโดยตรง
5. กําหนดใหผูรับจาง หรือผูรับเหมาก3อสราง ตองปฏิบัติตามแผนปฏิบัติงานดังกล3าวตามขอ 3 อย3างเคร3งครัด
และสอดคลองกับกฎหมาย และระเบียบท่ีกําหนดไว พรอมรายงานผลการดําเนินการตามแผนการปฏิบัติงาน
ความปลอดภยั ฯ ดังกลา3 ว ใหผวู า3 จาง หรือเจาของโครงการฯ รับทราบอย3างนอยเดือนละ 1 คร้งั

ขน้ั ตอนและวิธกี ารดาํ เนินการ

ขน้ั ตอนท่ี 1 การเตรียมการ
1.1 ผเู สนอราคา ตองคํานวณปริมาณงานค3ากอ3 สรางใหครอบคลมุ ค3าใชจ3ายเก่ียวกับการปAองกันอุบัติเหตุและ

โรคเน่ืองจากการทํางานที่อาจเกิดข้ึนในหน3วยงานก3อสราง ตามมาตรฐานความปลอดภัยในการทํางานเก่ียวกับงาน
กอ3 สรางและกฎหมายอนื่ ท่เี กย่ี วของ

20.

1.2 ผูเสนอราคา ตองเตรียมบุคลากรท่ีมีความรู ความเขาใจเกี่ยวกับการปAองกันอุบัติเหตุอันตรายท่ีอาจจะ
เกิดขนึ้ ใหเพยี งพอและเหมาะสม เพ่ือดาํ เนนิ การตามสญั ญาว3าจาง

1.3 ผูเสนอราคา ตองเตรียมจัดทําเอกสารรายละเอียดเป5นภาษาไทยเกี่ยวกับ “ระบบการจัดการ
ความปลอดภยั ในการทํางานก3อสราง” สําหรับโครงการก3อสรางที่จะย่ืนเสนอราคาตามระเบียบหรือเง่ือนไข ที่เจาของ
โครงการกาํ หนด และสามารถปฏิบัตงิ านไดจริง โดยมขี อกําหนดท่ีสาํ คัญ ประกอบดวย

1) กาํ หนดนโยบายความปลอดภัยและสขุ ภาพอนามัยในการทาํ งาน
2) การจดั องคก0 รความปลอดภัยฯ ในงานก3อสราง และหนาท่คี วามรับผิดชอบ
3) กฎหมายและขอกําหนดต3างๆ ท่เี กี่ยวของ
4) การฝกT อบรมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน
5) กาํ หนดมาตรการปAองกันและควบคมุ อันตราย
6) การตรวจสอบความปลอดภัยในงานกอ3 สราง
7) กําหนดกฎความปลอดภยั ในงานก3อสราง
8) การควบคุม ดแู ลความปลอดภัยฯ ของผรู ับเหมาชว3 ง
9) การตรวจสอบและตดิ ตามผลความปลอดภยั ฯ
10) การรายงานอุบตั ิเหตุ การสอบสวน และวิเคราะหอ0 ุบตั เิ หตุ
11) การรณรงค0สง3 เสรมิ ความปลอดภยั ฯ
12) การปฐมพยาบาล
13) การวางแผนฉุกเฉนิ
14) การจัดเกบ็ เอกสารทีเ่ กย่ี วของ
15) อนื่ ๆ

ขน้ั ตอนที่ 2 การเสนอราคา
2.1 ผูเสนอราคา ตองแนบเอกสารประกวดราคา ตามขอ 1.3 พรอมกับเอกสารอื่นๆ ที่กําหนดไว ในการ

ยน่ื ซองประกวดราคาเพ่ือประกอบการพจิ ารณา
2.2 ผูเสนอราคา ตองศึกษาเอกสารดังกล3าว ตามขอ 2.1 ใหเขาใจชัดเจน สําหรับชี้แจงขอซักถามของ

คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคา

ขัน้ ตอนท่ี 3 การทาํ สญั ญาจาง
3.1 ผรู ับจาง ตองเตรียมรวบรวมขอมูลพื้นฐานท่ีจะตองนํามากําหนดกระบวนการของการวางแผนปฏิบัติงาน

ความปลอดภัยใหสอดคลองกบั ระบบการจัดการความปลอดภัย ฯ ทเ่ี สนอในข้ันตอนการเสนอราคา
3.2 ผูรับจาง ตองศึกษากฎหมายและขอกําหนดต3างๆ รวมท้ังขั้นตอนและวิธีการก3อสรางโครงการดังกล3าว

อย3างละเอียด เพื่อจัดทําแผนปฏิบัติงานความปลอดภัยฯ อย3างเป5นรูปธรรมและสามารถปฏิบัติไดจริงยื่นต3อผูว3าจาง
ตามทก่ี าํ หนดไว

3.3 ผูรบั จาง ตองจัดบคุ ลากรท่ีเตรียมไว ตามขอ 1.2 เพื่อกําหนดโครงสรางและบทบาทหนาที่ของผูเกี่ยวของ
ดานความปลอดภัยฯ ใหชัดเจน

21.

ข้ันตอนที่ 4 การตรวจสอบและติดตาม
4.1 ผูรับจาง ตองส3งแผนปฏิบัติงานความปลอดภัยฯ อย3างละเอียดและชัดเจน ใหผูว3าจางตามระยะเวลาที่

กําหนดไว
4.2 ผูรบั จาง ตองปฏบิ ตั ติ ามกฎระเบียบหรอื เง่ือนไขสญั ญาจางทผี่ ูว3าจางกาํ หนดไวอยา3 งเครง3 ครัด
4.3 ผูรับจาง ตองปฏิบัติตามกฎหมายและขอกําหนดที่เกี่ยวของกับความปลอดภัย อาชีวอนามัยและ

สภาพแวดลอมในการทํางานอย3างเครง3 ครัด
4.4 ผูรับจาง ตองตรวจสอบติดตามวิธีการทํางานและสภาพของงานในหน3วยงานก3อสราง ใหเกิด

ความปลอดภัยในการทํางานตามแผนปฏิบัติงานความปลอดภัยฯ ท่ีกําหนดไวอย3างเคร3งครัด พรอมปรับปรุงแกไขให
เหมาะสม และสามารถปฏิบัตไิ ดอย3างมีประสิทธภิ าพและประสิทธผิ ล

ขัน้ ตอนท่ี 5 การรายงานผล
5.1 ผูรับจาง ตองรายงานผลการดําเนินงานตามแผนปฏิบัติงานความปลอดภัยฯ ตามขอ 4.4 ใหผูว3าจาง

ทราบเป5นระยะๆ ตามทีร่ ะบุไวตามสญั ญาอย3างนอยเดือนละ 1 ครงั้
5.2 ผูรับจาง ตองประเมนิ ผลความสําเร็จ หรือความลมเหลวของกิจกรรมท่วี างแผนไว เพ่ือนํามาปรับปรุงและ

แกไขในการบริหารการจดั การในงานกอ3 สรางใหดขี นึ้

การป+องกนั และควบคุมอนั ตราย

ตามทฤษฎีการปAองกันและควบคุมอันตรายในป@จจุบัน หลักการที่นิยมนํามาใชและสามารถใชงานไดอย3างมี
ประสทิ ธิภาพ คือ

หลกั การ S2P
โดยตองมีการคนหาสาเหตุ (Identify) วเิ คราะห0 (Analysis) และนาํ ไปปฏบิ ตั ิ (Action) ดังน้ี
1.Source (แหลงกําเนิด) ควบคุมสภาพแวดลอมจากการทํางานที่แหล3งกําเนิดของอันตรายโดยตรง เช3น

ตวั เครื่องจักร เครือ่ งมอื อุปกรณต0 3างๆ วธิ นี ม้ี ีประสิทธภิ าพมากท่ีสุด
2. Path (ทางผาน) เลือกใชรองลงมา โดยควบคมุ ทที่ างผา3 นของอันตราย
3. Personal (ตัวบุคคล) เป5นวธิ ีสุดทาย เนื่องจากทําไดยาก ไดผลนอย ถาไม3ไดรับความร3วมมืออย3างจริงจงั

โดยการเลอื กใชอุปกรณค0 ุมครองความปลอดภัยส3วนบุคคล (Personal Protective Equipment : PPE)

หลกั การ 3E
E ตวั แรก คอื E-Engineering (การออกแบบตามหลกั วิศวกรรม)
หลักการแรกในการปAองกันอุบัติเหตุ คือ การใชหลักการทางวิศวกรรมในการ ออกแบบ แกไข หรือปรับปรุง

เครืองจักร เครื่องมือต3างๆ ใหมีความปลอดภัยในการใชงาน หรือปรับปรุงสภาพแวดลอมในการทํางานใหมีความ
ปลอดภัย ไม3เป5นอันตรายต3อชีวิต หรือทรัพย0สิน ซึ่งวิธีนี้เป5นวิธีท่ีปAองกันการเกิดอุบัติเหตุท่ีดีที่สุด เช3น การออกแบบ
เครื่องจักรท่ีมีระบบ Sensor หรือการติดตั้งการ0ดปAองกัน เพ่ือไม3ใหผูปฏิบัติงานนํามือหรืออวัยวะเขาไปในส3วนท่ีเป5น
อันตราย การออกแบบผังโรงงานใหมีความปลอดภัย การจัดระบบระบายอากาศ การออกแบบแสงสว3างที่เพียงพอ

22.

E ตัวทสี่ อง คือ E-Education (การศกึ ษา)
การใหความรูแก3บุคลากรในระดับต3างๆ ตามความเหมาะสม ในเร่ืองเก่ียวกับความปลอดภัยในการทํางาน
การปAองกันอุบัติเหตุ เพื่อใหมีความรูความสามารถที่เพียงพอ เหมาะสมกับงานที่ไดรับมอบหมาย เพราะบุคลากร
สามารถ คดิ วเิ คราะห0 แยกแยะ ถึงอันตรายท่อี าจจะเกิดข้ึนได
E ตัวที่สามคอื E-Enforcement (การบังคบั ใช)
การออกกฎระเบียบขอบังคับ การกําหนดวิธีการทํางานที่ปลอดภัย การบังคับใชและการควบคุมใหพนักงาน
ผูปฏิบัติงาน ปฏิบัติตามกฎระเบียบขอบังคับต3างๆ ที่องค0กรกําหนดขึ้น เพ่ือใหพนักงาน ผูปฏิบัติงานมีพฤติกรรมที่
ปลอดภยั ทําซํ้าจนเกิดความเคยชนิ และยกระดับจิตสาํ นกึ ดานความปลอดภัย
การนําหลัก 3E มาประยุกต0ใชในเร่ืองความปลอดภัยตองทําทั้ง 3E จึงจะไดผลดีท่ีสุด เม่ือพนักงาน
ผูปฏิบัติงาน ทํางานที่มีการออกแบบท่ีปลอดภัย มีสภาพแวดลอมที่ดี พนักงานมีความรูความสามารถเพียงพอ และ
มีการควบคุมใหปฏิบัติตามกฎระเบียบความปลอดภัยท่ีวางไวอยู3ตลอดเวลา จะทําใหความเส่ียงในการเกิดอุบัติเหตุ
ลดลง สง3 ผลใหสถานท่ที ํางานมคี วามปลอดภยั และพนักงานทาํ งานไดอย3างมปี ระสิทธภิ าพมากยิ่งข้ึน

อุปกรณ<คมุ ครองความปลอดภยั สวนบคุ คล (PPE) สาํ หรบั งานกอสราง

ลกั ษณะงาน อุปกรณ<คุมครองความปลอดภัยสวนบุคคล (PPE)

1) งานไมหรืองานสี หมวกนิรภัย และรองเทาพื้นยางหมุ สน

2) งานเหล็ก งานอโุ มงค0 หรืองานประกอบ ติดต้ัง หมวกนริ ภยั ถงุ มอื ผาหรือหนงั และรองเทานิรภัย

ซ3อมบาํ รงุ ยก แบก หรือหามของหนัก

3) งานประปา งานติดตงั้ กระจก หมวกนิรภัย ถุงมอื ผาหรือหนัง และรองเทาพื้นยางหุมสน

4) งานก3ออิฐ ฉาบปูน หรือตกแต3งผิวปูน หมวกนริ ภัย ถุงมอื ผาหรือหนัง และรองเทาพ้นื ยางหุมสน

5) งานคอนกรตี หมวกนริ ภัย ถุงมอื ยาง และรองเทาพน้ื ยางหุมแขง

6) งานเชื่อมหรือตัดชิ้นงานดวยไฟฟAา กfาซ หรือพลังงาน กระบังหนาลดแสงหรือแว3นตาลดแสง ถุงมือผาหรือหนัง

อนื่ รองเทาพื้นยางหุมสนหรือรองเทานิรภัย และแผ3นปgดหนาอก

กันประกายไฟ

7) งานตดั รือ้ ถอน สกัด ทบุ หรือเจาะวัสดุทีเ่ ป5นฝRนุ หมวกนิรภัย แว3นตานิรภัย ที่ครอบกรองอากาศ ถุงมือผา

หรอื หนงั และรองเทาพนื้ ยางหมุ สนหรอื รองเทานิรภัย

8) งานท่ีมีเสียงดังเกินท่ีกําหนดในกฎกระทรวงว3าดวย สวมปลก๊ั ลดเสียงหรอื ที่ครอบหลู ดเสียง

ความปลอดภัยเกีย่ วกับเสยี ง

9) งานสารพิษ หมวกนิรภัย ชุดหนากากปAองกันสารพิษ ถุงมือยางท่ีกัน

อันตรายจากสารเคมีกระเด็น และรองเทาพน้ื ยางหุมสน

10) งานกระเชาแขวน นัง่ รานแขวน หรืองานที่มีลักษณะ หมวกนริ ภยั เข็มขัดนิรภัยพรอมสายหรือเชือกช3วยชีวิต และ

โลง3 แจงในท่ีสูงตั้งแต3 4 เมตรขน้ึ ไป รองเทาพนื้ ยางหมุ สน

11) งานเจาะหรอื งานขุด สวมใส3อุปกรณ0คุมครองความปลอดภัยส3วนบุคคลท่ีเหมาะสม

กบั สภาพของงาน

23.

อปุ กรณ<คุมครองความปลอดภัยสวนบคุ คล (PPE) เพิ่มเติมตามลกั ษณะงาน

หมายเหตุ : การพิจารณาความจาํ เปนของอปุ กรณค" ุมครองความปลอดภัยส&วนบคุ คล (PPE) เพิม่ เติม เปนไปตามดลุ ยพนิ ิจของ จป.วชิ าชีพ
คณะกรรมการ คปอ. และหวั หนางาน

24.

การสอบสวนและวิเคราะห<อุบตั เิ หตใุ นงานกอสราง

การสอบสวนอุบตั เิ หตุในงานกอสราง

อุบัติเหตุหรือเหตุการณ0ผิดปกติเป5นสิ่งเกิดขึ้นโดยไม3คาดฝ@น ทําใหเกิดความสูญเสียหรือมีแนวโนมท่ีก3อใหเกิด
ความสูญเสียต3อคน ทรพั ยส0 ิน และกระบวนการผลิต ดังนน้ั การรายงานการสอบสวนอุบัติเหตุหรือเหตุการณ0ผิดปกติท่ี
เกิดขึ้น เป5นส่ิงสําคัญและจําเป5น อีกท้ังเป5นส3วนหน่ึงของเร่ืองความปลอดภัยของผูควบคุมงานทุกคนจะตองให
ความสนใจและดําเนินการใหมีการรายงาน การสอบสวนอุบัติเหตุหรือเหตุการณ0ผิดปกติ เพ่ือม3ุงหาสาเหตุและแนวทาง
การปอA งกันแกไขไม3ใหเกิดอบุ ตั ิเหตุหรือเหตกุ ารณผ0 ดิ ปกติขึ้นอกี ในอนาคต โดยมวี ัตถปุ ระสงค0 ดังน้ี

- หาสาเหตทุ ่ีแทจรงิ ของการเกิดอบุ ตั ิเหตุหรือเหตุการณ0ผดิ ปกติ
- หามาตรการควบคมุ และปอA งกันมิใหอบุ ตั เิ หตหุ รือเหตุการณ0ผดิ ปกติเกิดขน้ึ อกี
- เพอื่ ประเมนิ ประสิทธิภาพของมาตรการควบคมุ และปอA งกนั อุบัตเิ หตุทม่ี อี ย3ูในขณะนนั้
- ลดและควบคุมความสูญเสียท่ีอาจเกิดข้ึน โดยพิจารณาจากขอบกพร3องในการบริหารงานที่ทําใหเกิด
อุบัติเหตหุ รือเหตกุ ารณผ0 ดิ ปกติ
- เป5นแนวทางใหนายจาง ควบคุมดูแลลูกจางทุกคนใหสามารถปฏบิ ตั ิงานไดอยา3 งปลอดภัย
- ใชเป5นขอมูลทางสถิติในการวิเคราะห0แนวโนมของอุบัติเหตุหรือเหตุการณ0ผิดปกติในหน3วยงานนั้นๆ เช3น
ลกั ษณะงาน อายุ ประสบการณ0การทํางาน เพศ เวลา สถานท่ี อวยั วะของรา3 งกายทไ่ี ดรบั บาดเจบ็ และอ่นื ๆ

การรายงานอุบตั เิ หตุ

- รายงานเบ้ืองตน (Basic Report) ตองรายงานผ3านช3องทางต3างๆ เช3น โทรศัพท0 ไลน0 โทรสาร เอกสาร ให
รบั ทราบ ภายใน 24 ชั่วโมง โดยตองระบุรายละเอียด (ตามหลักการ 5W1H คือ What, Who, Where, When, Why
และ How) อย3างนอยตองประกอบดวย เกิดอะไรขน้ึ กบั ใคร ท่ีไหน เมอื่ ไหร3 ดําเนินการอย3างไร

- รายงานฉบับสมบูรณ0 (Complete Report) ตองรายงานผ3านช3องทางระบบเอกสาร (Document) ภายใน
7 วันทําการ โดยตองระบุรายละเอียดอย3างชัดเจน (ตามหลักการ 5W1H) อย3างนอยตองประกอบดวย เกิดอะไรขึ้น
กับใคร ท่ไี หน เม่ือไหร3 ดําเนนิ การอยา3 งไร มมี าตรการแกไขปอA งกันการเกิดเหตซุ ้าํ อย3างไร ดูแลผูบาดเจ็บ ผเู สยี หายอย3างไร

รายการสํารวจตรวจสอบความปลอดภยั ในงานกอสราง (Check list)

ผลการตรวจสอบ

รายการ มี ไมมี ไม รายละเอยี ด
ใช ไมใช เก่ียวของ 25.
1. มรี ะบบการจดั การดานความปลอดภัยในการทาํ งาน
2. มีนโยบายความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม
ในการทํางานเป5นลายลักษณ0อักษร และมีการแจงนโยบายให
ลกู จางทุกคนทราบ รวมท้ังมบี อร0ดนโยบายใหเหน็ ชัดเจน
3. มีแผนงานและการดําเนินการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย
และสภาพแวดลอมในการทํางานตามแผนงานท่กี ําหนดไว

ผลการตรวจสอบ

รายการ มี ไมมี ไม รายละเอยี ด
ใช ไมใช เกีย่ วของ 26.
4. มีโครงสรางการบริหารดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย
และสภาพแวดลอมในการทาํ งาน
5. มีการประเมนิ ผลและทบทวนการจัดการดานความปลอดภัย
อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน
6. มีการดําเนินการปรับปรุงดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย
และสภาพแวดลอมในการทํางาน
7. มีการควบคุมดูแลการดําเนินการตามระบบการจัดการดาน
ความปลอดภยั ในการทาํ งาน
8. มีการส3งเสริมใหลูกจางทุกคนมีส3วนร3วมในการดําเนินการ
ตามระบบการจัดการดานความปลอดภยั ในการทํางาน
9. มีการจัดทําเอกสารเก่ียวกับการจดั ใหมีระบบการจัดการดาน
ความปลอดภยั ในการทาํ งาน เกบ็ ไวในสถานประกอบกจิ การ
10. มีการจัดใหลูกจางสามารถเขาถึงขอมูลต3างๆ ท่ีเก่ียวของ
กับระบบการจัดการดานความปลอดภยั ในการทํางาน
11. มีคณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ
สภาพแวดลอมในการทํางาน ตามที่กฎหมายกําหนดและมีการ
ปฏบิ ตั ิหนาทต่ี ามทีก่ ฎหมายกาํ หนด หรือไดรบั มอบหมาย
12. มีเจาหนาที่ความปลอดภัยในการทํางาน ระดับหัวหนางาน
ระดับบริหาร ระดับเทคนิคข้ันสูง และระดับวิชาชีพตามท่ี
กฎหมายกาํ หนด พรอมทงั้ มีการปฏบิ ัติหนาท่ีครบถวน
13. มีการแบ3งความรับผิดชอบของเจาหนาท่ีความปลอดภัย
ในการทาํ งานระดบั ตา3 งๆ อยา3 งชดั เจน
14. มีแผนปAองกันและระงับอัคคีภัย แผนฉุกเฉิน แผนภัยพิบัติ
พรอมท้งั มีการฝกT ซอมและประเมนิ ผลหลังการฝTกซอมฯ
15. มีแผน หลักสูตรการอบรม หรือการปฐมนิเทศลูกจางใหม3
เก่ียวกับความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการ
ทํางานใหแกล3 ูกจาง
16. มีกฎระเบียบ คําส่ัง มาตรฐานหรือมาตรการปฏิบตั ิ ควบคุม
พื้นที่การทํางานและพ้ืนท่ีอันตราย ในงานที่มีความเสี่ยง เช3น
งานเชื่อม งานร้ือถอนทําลาย งานไฟฟAา งานบนท่ีสูง การทํางาน
ในท่ีอับอากาศ การทํางานเกี่ยวกับเลื่อยวงเดือน การทํางานที่
ก3อใหเกิดความรอนหรือประกายไฟ งานที่ทําใกลกับ
สายไฟฟAาแรงสูง งานซ3อมอุปกรณ0ไฟฟAา งานเครื่องจักรกล
ขนาดใหญ3 งานขดุ เจาะดิน งานประดาน้ํา

ผลการตรวจสอบ

รายการ มี ไมมี ไม รายละเอียด
ใช ไมใช เก่ียวของ 27.
17. มีโครงการหรือกิจกรรมในการดูแลความปลอดภัย อาชีวอนามัย
และสภาพแวดลอมในการทํางานของบุคคลภายนอกหรือบุคคล
อื่น และมีการดําเนินงานรวมทั้งมีการประเมินผล เพื่อปรับปรุง
ใหมีประสิทธิภาพ และมีการดําเนินการดานความรับผิดชอบ
สังคม (Coperate Social Responsibility หรือ CSR)
18. มีการจัดทําคู3มือการปฏิบัติงานแจกจ3ายใหกับลูกจางพรอม
ทั้งมีการอบรม รายงานหรือชีแ้ จงใหลกู จางไดทราบ
19. มกี ารตรวจสอบหรือแผนการตรวจสอบน่งั ราน
20. ในการทํางานเกี่ยวกับงานยกมีการอบรมผูท่ีเก่ียวของ
ครบถวนตามที่กฎหมายกําหนด
21. การทํางานที่อับอากาศมีการอบรมผูท่ีเกี่ยวของครบตามท่ี
กฎหมายกําหนด
22. มีการตรวจสุขภาพของลูกจางที่ทํางานในที่อับอากาศโดยมี
ใบรบั รองแพทย0
23. มีผูรับผิดชอบท่ีผ3านการอบรมในการปฐมพยาบาลและ
ช3วยชวี ติ
24. มีการตรวจความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม
ในการทํางาน โดยใชแบบตรวจและกําหนดใหมีผูรับผิดชอบ
ในการตรวจความปลอดภัย แลวมีการนําผลการตรวจไปปรับปรุง
แกไข
25. มีการตรวจสอบสายไฟฟAา การต3อสายดินของเครื่องจักร
และอุปกรณ0ท่ีใชพลังงานไฟฟAา หรือมีระบบปAองกันไฟฟAาร่ัว
อยา3 งครบถวน
26. มีการสอบสวนเหตุ วิเคราะห0การประสบอันตราย พรอมท้ัง
จดั เก็บขอมูลรายงานต3อลูกจาง ผูบริหาร และนายจาง เพ่ือนําไป
ปรับปรุงแกไข
27. มีการเผยแพร3ขอมูล ข3าวสาร สถิติ ความรูเกี่ยวกับ
ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน
ใหคนงานทราบ เช3น บอรด0 ประกาศ Morning talk
28. มีการประเมินความเสี่ยงดานความปลอดภัยในการทํางาน
กอ3 นจะเริ่มงาน
29. มีการจัดทาํ ระบบขออนญุ าตเขาทาํ งาน (Work Permit)

ผลการตรวจสอบ

รายการ มี ไมมี ไม รายละเอียด
ใช ไมใช เก่ยี วของ 28.
30. มีการจัดเตรียมถังดับเพลิงชนิดเคล่ือนที่ไดครอบคลุมพ้ืนท่ี
การปฏบิ ตั งิ าน
31. ในชุดเช่ือมมกี ารตดิ ต้ังอุปกรณ0ปAองกันไฟยอน (Flashback
Arrester) ตามทีก่ ฎหมายกาํ หนด
32. ในชุดเชอ่ื มไฟฟาA มกี ารใส3หางปลาบรเิ วณจดุ ต3อสายไฟ
33. มีการจัดอปุ กรณ0คุมครองความปลอดภัยส3วนบุคคล (PPE)
ใหแก3ลูกจางตามลักษณะงาน และมีการควบคุมตรวจเช็คให
ลูกจางใชหรือสวมใส3อุปกรณ0คุมครองความปลอดภัยส3วน
บุคคล (PPE) ตามลกั ษณะงาน ก3อนเขาทํางาน
34. มีอุปกรณ0ปAองกันและเตือนอันตรายจากเครื่องจักร เคร่ืองมือ
กลอย3างครบถวน รวมถึงการใชนั่งราน บันได ติดต้ังราวกันตก
สายโยงชว3 ยชีวิต Safety-net ท่ไี ดมาตรฐานความปลอดภยั
35. มีการจัดอุปกรณ0ดับเพลิงที่เหมาะสมและปAายบอกใน
บริเวณท่ีทํางานท่ีเก็บวัสดุ เช้ือเพลิงสารไวไฟ และงานที่
กอ3 ใหเกดิ ประกายไฟ หรือใชความรอน
36. มีการจัดทําการปAองกันอันตรายจากวัสดุสิ่งของจากงาน
ก3อสราง
37. มกี ารจัดทาํ เสนทางเดนิ (Walkway) อยา3 งปลอดภัย
38. มีการจดั ทําราวกันตก (Toe Board) ในพ้ืนที่ท่ีมีความเสี่ยง
เพียงพอ
39. มีการจั ดทํ าปA าย สั ญลั กษณ0 ด านความปลอดภั ย
อย3างเพยี งพอ
40. เครือ่ งจักรทนี่ าํ มาใชงานมีการติดตง้ั ไฟฉุกเฉิน เสียงสัญญาณ
ปAายแสดงผรู ับผดิ ชอบ
41. มีหองพยาบาลและอุปกรณ0ในการปฐมพยาบาลเบื้องตน
อย3างถูกสขุ ลักษณะ
42. มียานพาหนะ อุปกรณ0ช3วยชีวิตพ้ืนฐานไวประจําหน3วยงาน
ก3อสราง สาํ หรับนําส3งลกู จางทเ่ี จบ็ ปวR ยหรอื ประสบอันตราย
43. มีการจัดขอบเขตพ้ืนท่ีก3อสราง แสงสว3างอย3างเพียงพอ/
สัญญาณไฟฉกุ เฉินอยา3 งเพียงพอ ตลอดแนวเขตพน้ื ทีก่ อ3 สราง
44. รถเครน เคร่ืองจักรมีการกางขาใหสุด และนําแผ3นสําหรับ
รองพนื้ กอ3 นการใชงาน

ผลการตรวจสอบ

รายการ มี ไมมี ไม รายละเอยี ด
ใช ไมใช เกี่ยวของ
45. มีการจัดทําฉลากบนหีบห3อท่ีบรรจุสารอันตราย น้ํามัน ซ่ึง
บอกลักษณะความเป5นพิษ วิธีใช จํานวน วิธีการเก็บรักษาเป5น
ภาษาไทย และมีการจดั เก็บอย3างเป5นระเบยี บเรียบรอย
46. อุปกรณ0คุมครองความปลอดภยั สว3 นบคุ คล (PPE)

• หมวกนิรภัย รองเทาหมุ สน
• แวน3 ตานริ ภัย
• อุปกรณล0 ดเสยี ง ปลัก๊ อดุ หู
• ถุงมือ
• เขม็ ขัดนิรภยั
• อนื่ ๆ
47. ความสะอาดและการจัดเก็บวัสดุ
• การรกั ษาความสะอาดพ้ืนที่
• การจัดเก็บวสั ดุสิง่ ของ
48. อปุ กรณเ0 คร่อื งจกั ร
• ป@นh จ่ัน สลงิ ตะขอเกาะ โซ3 และผาใบยก
• เครอ่ื งจักรกล รถแบค็ โฮ และรถบรรทกุ
• ใบอนุญาตการใชงานเครือ่ งจักร และรถบรรทกุ
• ไฟอุปกรณ0ใหสญั ญาณเครื่องจกั ร
49. งานระบบไฟฟAา
• อุปกรณไ0 ฟฟAา และเครอ่ื งมือไฟฟาA
• ระบบสายดิน
• สภาพสายไฟและรอยต3อ
• ตูจา3 ยกระแสไฟฟAา
• เคร่อื งจา3 ยไฟฟาA สนาม
50. งานตัด เชอ่ื ม ตัดเหลก็
• อปุ กรณเ0 ชอื่ มไฟฟAา
• อุปกรณ0ตัดแกสf
• อปุ กรณ0ตดั เหล็ก

29.

ผลการตรวจสอบ

รายการ มี ไมมี ไม รายละเอียด
ใช ไมใช เกีย่ วของ
51. การปAองกันอคั คภี ยั
• การจดั เก็บสารไวไฟ ติดปAายเตอื นระวงั
• ถังดบั เพลงิ

52. น่ังราน บันไดทางขึ้น-ลง
• น่ังราน และอุปกรณ0
• ความมั่นคงแข็งแรง และพื้นที่ตง้ั นั่งราน
• บนั ไดทางขึ้น- ลง
• ปาA ยอนญุ าตการใชนง่ั ราน

53. ราวกนั ตก และการกั้นวัสดุตกหล3น
54. การปดg – กัน้ บรเิ วณพืน้ ท่ที าํ งานเสีย่ ง
55. ตาขา3 ยรองรบั
56. ร้วั ธงขาว- แดง
57. งานสถานทอ่ี บั อากาศ

• พัดลมระบายอากาศ
• แสงสวา3 งพ้ืนที่ทาํ งาน
• ค3าออกซิเจน และคา3 อณุ หภูมิตามกฎหมายกาํ หนด
58. ปAายเตอื น การเฝAาระวัง
• สัญลกั ษณป0 าA ยเตือน และระวงั ตา3 ง ๆ
• ผูเฝาA ระวังและใหสัญญาณเครอ่ื งจักร
59. ใบอนุญาตประเภทงานเส่ียง
• ใบอนุญาตทํางานประเภทงานเส่ียง
60. ดานอาชวี อนามยั
• อปุ กรณ0ปฐมพยาบาล (First Aids)
• ท่ีลางมือ ลางตา (เฉพาะบางพน้ื ท่ี)
• อปุ กรณช0 3วยเหลอื กรณฉี กุ เฉิน
61. ทีพ่ ักคนงาน

หมายเหตุ : ชอ& งรายละเอียด ใหใสค& าํ อธิบายรายละเอียด หลกั ฐานการตรวจทพ่ี บ เช&น รปู ถา& ย เอกสารอางองิ

30.

คาสถิติดานความปลอดภัย

อตั ราความถ่ีของการบาดเจ็บ (Injury Frequency Rate : I.F.R.)

ความหมาย จํานวนพนักงานท่ีไดรับบาดเจ็บหรือเจ็บปRวยจากการปฏิบัติงานในช3วงระยะเวลาหนึ่งต3อหนึ่งลานช่ัวโมง
การทํางาน
สตู รคํานวณ

จํานวนพนกั งานทไ่ี ดรับบาดเจบ็ หรอื เจ็บปวR ยจากการปฏิบตั งิ าน x 1,000,000
จํานวนชั่วโมงการทํางานทัง้ หมดของพนักงาน

หนว3 ย รายต3อ 1,000,000 ช่ัวโมงการทํางาน
ความหมาย เช3น ค3า I.F.R. = 2 หมายถึง ทุกๆ หนึ่งลานช่ัวโมงการทํางานจะมีพนักงานท่ีไดรับบาดเจ็บหรือ
เจบ็ ปวR ยจากการปฏบิ ัตงิ าน 2 ราย

อตั ราความรนุ แรงของการบาดเจ็บ (Injury Severity Rate : I.S.R.)

ความหมาย จํานวนวนั ท่ีหยุดงานของพนักงานไดรับบาดเจ็บหรือเจ็บปRวยจากการปฏิบัติงานในช3วงระยะเวลาหน่ึงต3อ
หนง่ึ ลานช่ัวโมงการทํางาน
สตู รคํานวณ

จํานวนวนั ท่ีหยดุ งานของพนักงานไดรับบาดเจ็บหรือเจ็บปRวยจากการปฏิบตั ิงาน x 1,000,000
จาํ นวนชัว่ โมงการทาํ งานทงั้ หมดของพนักงาน

หน3วย รายต3อ 1,000,000 ชวั่ โมงการทาํ งาน
ความหมาย เชน3 คา3 I.S.R. = 2 หมายถึง ทกุ ๆ หนงึ่ ลานชัว่ โมงการทํางานจะมีจาํ นวนวนั ทีห่ ยดุ งานเนอ่ื งจากการ
บาดเจบ็ หรือเจบ็ ปวR ยจากการปฏบิ ัตงิ าน 2 วนั

31.

การคิดคาใชจายในการดําเนนิ การเกย่ี วกบั มาตรการความปลอดภยั รวมอยูในคางานตามสญั ญา

การประปานครหลวง มีขอกําหนดในเร่ืองมาตรการความปลอดภัยในการทํางานใหผูรับจางปฏิบัติตามกฎหมาย
ทเ่ี กี่ยวของ ดังน้ี

1. เง่ือนไขทวั่ ไปของสัญญา

ความปลอดภัย และการปAองกันอุบัติเหตุ ผูรับจางจะตองรับผิดชอบในเร่ืองความปลอดภัย การคุมครอง และ
สวัสดิภาพของคนงาน ลูกจางของผูรับจาง ประชาชนทั่วไป รวมท้ังจัดเตรียม ดูแลสถานที่ในการทํางานและและการจัด
วางเครื่องมือเคร่ืองใชต3าง ๆ ใหมีความปลอดภัยและไม3เป5นอันตรายแก3ผูอ่ืน เวนแต3เป5นความเส่ียงที่ไดรับการยกเวน
ในการนี้ผูรับจางจะตองปฏิบตั ิตามกฎหมาย และระเบียบขอบังคับ รวมท้ังเทศบัญญัติต3าง ๆ ท่ีเก่ียวของอย3างเคร3งครัด
และจะตองรับผิดชอบคาใชจายเกี่ยวกับมาตรการรักษาความปลอดภัยตาง ๆ ที่จําเปUนในการป+องกันมิใหเกิด
อุบัติเหตุ ความสูญเสียหรือความเสียหายไมวากรณีใด ๆ ตลอดระยะเวลาการกอสรางจนกระทั่งตรวจรับงานงวด
สดุ ทายแลวเสร็จ

ผูรับจางจะตองจัดหา ตดิ ตงั้ บํารงุ รักษาเคร่ืองกั้น สัญญาณไฟ ปAายสัญลักษณ0เตือนอันตรายต3าง ๆ ที่จําเป5น และ
ตองดําเนินการเตรียมการปAองกันท่ีจําเป5นในการปฏิบัติงาน ในเร่ืองความปลอดภัยในการสาธารณชน และในเรื่องการ
ปAองกันอุบัติภัยท้ังต3อชีวิตและทรัพย0สิน ถนนท่ีมีการปgดจราจรจะตองมีเคร่ืองปAองกันไวอย3างแน3นหนา สิ่งกีดขวาง
การจราจรต3างๆ จะตองมแี สงไฟที่เพยี งพอเปดg ไวตลอดเวลาทั้งกลางวนั และกลางคนื เพื่อใหผูสญั จรไปมามองเหน็ ได

ผูรบั จางตองใหความรว3 มมือกบั ผูควบคมุ งานในทุก ๆ เรื่องเก่ียวกับการปAองกันอุบัติเหตุ และจะตองประสานงาน
กบั ผูควบคุมงานอยา3 งใกลชิด เพอื่ ส3งเสรมิ ใหมกี ารปฏบิ ัตงิ านและกระบวนการทํางานทีป่ ลอดภยั ในงานก3อสราง

ในกรณีทผ่ี ูรบั จางไม3ปฏบิ ตั ติ ามหรือหนว3 งเหนย่ี วต3อการปฏิบตั ติ ามขอกําหนดดังกล3าวขางตน การประปานครหลวง
อาจดําเนินการใด ๆ ตามท่ีเห็นว3าจําเป5นในการปกปAองบุคลากรของผูรับจางและบุคคลภายนอก และส่ังใหหยุดงานท่ี
ไม3ปลอดภัยทันที โดยที่ผูรับจางจะตองรับภาระค3าใชจ3ายต3าง ๆ ท่ีเกิดข้ึน และไม3มีสิทธิเรียกรองค3าเสียหายหรือขอขยาย
ระยะเวลาเพ่ิมขึ้นเนื่องจากการหยุดพักงานดังกล3าว และเป5นท่ีเขาใจว3าการใชสทิ ธิของการประปานครหลวงขางตน จะไม3
ทาํ ใหความรบั ผดิ ชอบผูรับจางดังต3อไปนีล้ ดลง

1) ภายใน 24 ช่ัวโมง นับจากเกิดเหตุ ผูรับจางจะตองรายงานอุบัติเหตุต3างๆ ท่ีเกิดขึ้นโดยตรงหรือที่เก่ียวเนื่อง
กับงานใหผูควบคุมงาน ตํารวจทองที่และผูตรวจการการใชแรงงานในทองทไ่ี ดทราบเป5นลายลักษณ0อักษร ในกรณีท่ีเป5น
อุบัติเหตุรายแรงหรือถึงขั้นเสียชีวิต ผูรับจางจะตองปล3อยใหสิ่งต3าง ๆ ภายในสถานที่เกิดอย3ูในสภาพเดิม เพื่อเจาหนาท่ี
จะไดดาํ เนินการสอบสวนหาสาเหตทุ ่ีแน3ชดั ของอุบัตเิ หตดุ ังกล3าวตอ3 ไป

2) ผูรับจางจะตองรับผิดชอบต3อการสูญเสีย ความเสียหาย การเสียชีวิต หรือบาดเจ็บที่เกิดจากการทํางานหรือ
เกี่ยวเนื่องกับการทํางาน ที่มีต3อบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ท้ังหมดแต3เพียงผูเดียว รวมทั้งจะตองชดใชค3าเสียหายและการ
ช3วยเหลือการประปานครหลวง ผูคุมงานและเจาหนาท่ีหรือผูแทนการประปานครหลวงใหพนจากการถูกฟAองรองหรือ
ดําเนินคดจี ากบคุ คลทีไ่ ดรบั ความสญู เสีย ความเสียหาย หรือการบาดเจ็บอันเน่ืองมาจากการกระทําของผูรับจาง บุคลากร
ของผูรับจาง เครอ่ื งจกั รกลและเครื่องใชของผรู ับจาง หรือจากสถานทที่ าํ งานของผรู บั จาง

หมายเหตุ ความเสยี่ งทไี่ ดรับการยกเวนความเสย่ี งพิเศษ ซ่ึงหมายถึงสงคราม การรกุ ราน การจราจร หรือการยึดอํานาจในประเทศ

32.

2. รายละเอยี ดประกอบแบบงานกอสราง
ระบุในบทที่ 17 ความปลอดภยั ในการทาํ งาน

ขอ 17.1 ความปลอดภัยในการทาํ งานวางทอประปา
ผูรับจางจะตองจัดเตรียมอุปกรณ0เคร่ืองมือเครื่องใชเก่ียวกับความปลอดภัยในการทํางานก3อสรางใหเพียงพอ

ตามความเห็นชอบของนายช3างโครงการ คาใชจายในการน้ีเปนU ของผรู บั จางเอง โดยจะตองดาํ เนินการ ดังนี้
1) จัดหาอปุ กรณ0คมุ ครองความปลอดภัยส3วนบุคคลใหแก3คนงานสวมใสต3 ลอดเวลาที่ปฏิบัติงาน ไดแก3 หมวกแข็ง

(สขี าวและสเี หลืองเทา3 นั้น) และรองเทาบfูต ฯลฯ
2) จัดหาบนั ไดวางพาดในร3องดิน กรณีขุดร3องดินลึกเกินกว3า 1.50 เมตร
3) ผูรับจางจะตองตรวจสอบสภาพเคร่ืองมือและอุปกรณ0ทุกช้ินใหอยู3ในสภาพปลอดภัยท่ีจะใชงาน เช3น รถเครน

รถด๊ัมพ0 ลวดสลิงของรถเครน สายไฟฟAา เครือ่ งสบู นา้ํ
4) ตรวจสอบสมรรถภาพของเคร่ืองจักรกลและอุปกรณ0ทุกชิ้น หากเห็นว3ามีสมรรถภาพไม3เพียงพอกับการใชงานให

ปลอดภยั แลว จะตองเปลีย่ นหรือเพ่มิ กาํ ลังขดี ความสามารถใหสูงขึน้ ตามความเหมาะสมและเหน็ ชอบของนายชา3 งโครงการ
5) จัดวธิ ปี อA งกนั และสัญญาณเกย่ี วกับความปลอดภยั ติดต้งั ใหผสู ัญจรไปมาเห็นไดชดั
6) จัดคอกกัน้ สงั กะสปี gดลอมร3องดนิ ที่ตองเปดg ท้ิงไว พรอมติดสญั ญาณเตอื นภยั
7) จดั ใหมปี @จจยั ในการปฐมพยาบาลและการรักษาพยาบาลสําหรับคนงาน
8) ผรู ับจางจะตองจัดสถานท่กี 3อสรางใหอยู3ในสภาพปลอดภัยต3อการปฏิบตั งิ านอย3ตู ลอดเวลา
9) ผรู บั จางจะตองกวดขนั การปฏิบตั งิ านของผคู วบคมุ เคร่ืองจักรกล คนงานช3างฝVมือไม3ใหปฏิบัติงานในลักษณะ

ท่ีไมป3 ลอดภัย
10) จัดใหมกี ารบริการดานสวัสดิการและสขุ ภาพอนามยั สาํ หรบั คนงาน

นายช3างโครงการหรือเจาหนาท่ีควบคุมความปลอดภัยที่การประปานครหลวงแต3งตั้ง จะตรวจสอบ
ความปลอดภัยในการทํางานของผูรับจาง หากเห็นว3าสิ่งใดท่ีจะเป5นอันตรายทําใหไม3ปลอดภัย นอกเหนือจากท่ีผู
รบั จางจะตองดาํ เนนิ การดังกล3าวขางตนแลว นายช3างโครงการหรือเจาหนาท่ีควบคุมความปลอดภัยจะสั่งการเก่ียวกับ
ความปลอดภยั นี้เพ่ิมเตมิ ผรู บั จางจะตองปฏิบตั ติ ามโดยไม3ชักชา และเมอื่ ใดก็ตาม หากนายช3างโครงการหรือเจาหนาที่
ควบคุมความปลอดภัยเห็นว3าผูรับจางละเลยไม3จัดอุปกรณ0และเตรียมการเก่ียวกบั ความปลอดภัยในการทํางาน หรือ
การปฏิบัติงานของผูรับจางใหอยู3ในลักษณะท่ีปลอดภัยแลว นายช3างโครงการหรือเจาหนาท่ีควบคุมความปลอดภัย
มีสิทธริ ะงบั งานก3อสรางไว จนกวา3 ผูรบั จางจะแกไขในส3วนทไี่ ม3ปลอดภัยนัน้ แลว คา3 ใชจ3ายและเวลาทีส่ ญู เสยี ไปผูรบั จาง
จะตองรับผิดชอบเองท้ังสิ้น

การที่นายช3างโครงการหรือเจาหนาที่ควบคุมความปลอดภัยไม3ไดส่ังการเก่ียวกับเรื่องนี้ หาไดปลดเปล้ือง
ความรับผดิ ชอบของผูรบั จางท่จี ะตองใหมีการทํางานดวยความปลอดภัยตลอดเวลา

ผรู ับจางจะตองปฏิบตั ิตามกฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย
และสภาพแวดลอมในการทํางานเก่ียวกับงานก3อสราง พ.ศ. 2551 และกฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ
และดําเนินการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกับท่ีอับอากาศ พ.ศ. 2562
ในเร่ืองเกีย่ วกบั ความปลอดภัยในการปฏิบัติงานก3อสรางอย3างเคร3งครัดและจะตองจัดอบรมเกี่ยวกับความปลอดภัยในการ
ทํางานใหกบั คนงานอย3างนอย 1 ครั้งตอ3 1 โครงการ

33.

ผูรับจางจะตองรายงานชื่อผูแทนที่รับผิดชอบเก่ียวกับความปลอดภัยในการปฏิบัติงานก3อสรางใหนายช3าง
โครงการทราบก3อนเปgดงานก3อสรางอย3างนอย 15 วัน และผูแทนซ่ึงรับผิดชอบเก่ียวกับความปลอดภัยน้ี จะตอง
ปฏิบัติงานอยู3ในสนามตลอดเวลา ในกรณีท่ีเกิดอุบัติเหตุในงานก3อสราง ซ่ึงเป5นอันตรายต3อสิ่งสาธารณูปโภคต3อบุคคล
หรือทรัพย0สิน ผูรับจางจะตองแจงรายละเอียดของอุบัติเหตุท่ีเกิดขึ้นการดําเนินการเก่ียวกับอุบัติเหตุนั้นใหนายช3าง
โครงการภายใน 24 ชัว่ โมง
3. รายละเอยี ดคาใชจายเกี่ยวกับความปลอดภัยในงานกอสราง

การประปานครหลวง มีรายละเอียดค3าใชจ3ายเกี่ยวกับความปลอดภัยในงานก3อสราง โดยมีการคํานวณราคา
กลางงานก3อสรางไวใน 2 ส3วนหลกั คอื

1) เจาหนาที่ความปลอดภัย และอุปกรณ0คุมครองความปลอดภัยพ้ืนฐานไดคิดใหแลวในรูปแบบของ Factor F
ซง่ึ เป5นคา3 ใชจา3 ยที่เก่ยี วของในการดําเนินงานก3อสราง ตง้ั แตเ3 ริ่มตนก3อสรางจนถงึ การก3อสรางแลวเสรจ็

2) ระบบปAองกันเพ่ือความปลอดภัย เช3น ปAายเตือนงานก3อสราง ปAายประชาสัมพันธ0ต3าง ๆ อุปกรณ0ท่ีใชใน
การจัดการจราจร ระบบปAองกนั ดินพงั ไดคิดใหตามทรี่ ะบไุ วในเงอ่ื นไขสัญญา โดยใหคา3 ใชจ3ายผา3 นรายการงานกอ3 สราง
(Item) ทม่ี ีการดําเนนิ การเกีย่ วของกบั ความปลอดภัยในเรื่องน้นั ๆ ครบถวนแลว

34.

คณะทํางานจัดทําคูมอื ความปลอดภยั ในงานกอสราง

โครงสรางการบรหิ านามัยและสภาพแว การประปานครหลวง
เพ่ิมคํานยิ าม ต3อจากคาํ นาํ และ พูดถึง TOR
3

31.

35.

36.

เอกสารอางองิ

1. กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ
สภาพแวดลอมในการทํางาน พ.ศ. 2549

2. กฎกระทรวงวา3 ดวยการจดั สวสั ดิการในสถานประกอบกจิ การ พ.ศ. 2548
3. กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ

สภาพแวดลอมในการทํางานเก่ียวกบั งานกอ3 สราง พ.ศ. 2551
4. กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ

สภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกบั เครอื่ งจักร ป@นh จ่นั หมอนํา้ พ.ศ. 2552
5. กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ

สภาพแวดลอมในการทํางาน (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2553
6. กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดําเนินการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย

และสภาพแวดลอมในการทํางานเก่ียวกับไฟฟAา พ.ศ. 2558
7. กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหารและจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ

สภาพแวดลอมในการทาํ งานเกยี่ วกบั ความรอน แสงสว3าง และเสยี ง พ.ศ. 2559
8. กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดําเนินการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย

และสภาพแวดลอมในการทํางานเก่ยี วกบั ทีอ่ บั อากาศ พ.ศ. 2562

37.