modul pintar cerdas

JAWAPAN

UNIT 1: Kemahiran Saintifik Praktis UPSR

Praktis DSKP Kertas 1

1. (a) (i) Daun berurat jejala 1. B 2. C 3. C 4. B 5. A
8. A 9. C 10. B
(ii) Berakar tunjang 6. D 7. A

(iii) Bunga berbau wangi Kertas 2
1. (a)
(iv) Batang tidak berkayu

(b) Pemerhatian Deria
Penglihatan
Jenis urat daun Sentuhan

Jenis batang Bau (b) (i) Masa air dipanaskan (minit)
Bau bunga (ii) Suhu air (°C)
(c) Suhu air mencapai takat didih, iaitu 100 °C.
2. (a) (b) (d) Air sudah mendidih, maka suhu air akan kekal pada

100 °C.
2. (a) (i)



(c) 1. Membuat pemerhatian
2. Mengukur dan merekodkan data
3. (a) Menyiasat pertumbuhan pokok (ii) Tidak memakai sarung tangan semasa
(b) Apakah perubahan yang berlaku apabila tumbuhan menjalankan penyiasatan.

bertumbuh? (iii) Mengendalikan spesimen dengan betul dan
selamat.
(c) Maklumat Pemboleh ubah
(b) (i) Membersihkan peralatan dan bahan sains
Jumlah isi padu Pemboleh ubah dengan cara yang betul
air disiram bergerak balas
(ii) Mengendalikan spesimen dengan betul dan cermat
Ketinggian Pemboleh ubah
pokok keembung dimanipulasi Fokus KBAT – Aplikasi Harian
(a) Anak pokok R lebih tinggi daripada anak pokok P.
Tempoh masa Pemboleh ubah (b) Anak pokok R memperoleh cahaya matahari, air dan
penyiasatan dimalarkan
dijalankan nutrien yang mencukupi berbanding dengan anak pokok P.
(c) (i) Penting
(d) Ketinggian pokok bertambah (ii) Untuk memastikan anak pokok dapat membesar
(e) Bilangan daun pokok bertambah
(f) Meningkat dengan subur dan memastikan kemandirian tumbuhan.
(g) Pokok mengalami proses tumbesaran/Pokok sedang
UNIT 2: Peraturan Bilik Sains
membesar
(h) Semakin bertambah minggu penyiasatan, semakin Praktis DSKP

bertambah ketinggian pokok keembung. (a) (i) Kesalahan Tidak menggunakan kerusi dengan
(i) Apabila tempoh penyiasatan bertambah, maka betul

ketinggian pokok keembung juga bertambah. Sebab Boleh mendatangkan kecederaan
4. (a) Menggunakan dan mengendalikan peralatan dan jika terjatuh

bahan dengan betul. (ii) Kesalahan Berlari dan bergurau di dalam Bilik
(b) Tidak menyusun kedudukan sel kering dengan betul. Sains
(c) Menyusun kutub positif dan kutub negatif sel kering
Sebab Boleh mendatangkan kecederaan
secara selang-seli. dan mengganggu murid lain
(d)

(iii) Kesalahan Menyentuh atau merasa bahan/
spesimen tanpa kebenaran guru

(e) Menyimpan peralatan dan bahan sains dengan betul Sebab Boleh menyebabkan keracunan/
mendatangkan penyakit
dan selamat.

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 1 PINTAR CERDAS Sains Tahun 6 KSSR

(b) (i) Betul (ii) Salah (iii) Betul (c) Protozoa
(iv) Betul (v) Salah (d) Daerah tersebut mempunyai banyak sumber air

Praktis UPSR bertakung yang menggalakkan pembiakan nyamuk.
(e) Tidur di dalam kelambu/Elakkan daripada membuat
Kertas 1
aktiviti di luar rumah pada waktu senja
1. B 2. C 3. A 4. B (f) (i) Fungi
(ii) Bakteria
Kertas 2 (iii) Bakteria/Virus
(a) (i) Dia perlu memadamkan api dengan melalukan air 5. (a) (i) Melembutkan roti
(ii) Melembutkan tempe
yang mengalir di atas kertas terbakar itu terlebih (iii) Menjadikan tapai masak
dahulu. (b) Kehadiran air, udara, nutrien dan suhu yang sesuai
(ii) Untuk mencegah kebakaran daripada berlaku
(b) Sentiasa meminta kebenaran daripada guru sebelum membolehkan yis bertumbuh bagi menghasilkan
menyentuh atau menghidu sebarang bahan kimia makanan-makanan tersebut.
(c) Murid ini mungkin tercedera atau rambutnya terbakar (c)
jika aktiviti yang dilakukan melibatkan api.

Fokus KBAT – Aplikasi Harian YOGURT
(a) Kemalangan/Kecederaan mungkin berlaku
(b) Supaya guru boleh mengambil tindakan susulan yang

tepat dan segera 6. (a) Untuk membersihkan tangan daripada kekotoran
(c) Untuk mengelakkan berlakunya keracunan
(d) Jawapan murid/Mengadakan kempen mematuhi dan mengelakkan daripada penyakit berjangkit.

peraturan Bilik Sains (b) Mendapat penyakit/keracunan makanan

UNIT 3: Mikroorganisma (c) ✓   Tidak berkongsi peralatan peribadi dengan
orang lain

Praktis DSKP ✓   Memakai penutup hidung dan mulut semasa
wabak penyakit sebaran udara
1. (a) Mikroorganisma ialah hidupan seni yang tidak dapat
(d) Tidak wajar kerana makanan yang terdedah dan
dilihat dengan mata kasar.
dihinggapi lalat telah dicemari kekotoran dan
(b) (i) Virus
bakteria yang boleh menyebabkan penyakit.
(ii) Bakteria

(iii) Fungi Praktis UPSR

(c) Mikroskop Kertas 1

2. (a) (i) (ii) 1. B 2. B 3. C 4. B 5. D
8. C 9. A 10. B
6. C 7. A 13. C 14. A 15. D
18. A 19. B 20. C
11. D 12. C 23. B 24. D 25. D

1 6. B 17. A

2 1. A 22. D

2 6. A 27. B

(b) Yis di dalam larutan gula bernafas dan membebaskan Kertas 2
gas 1. (a) Untuk menyiasat hubungan antara keadaan roti

(c) Gula merupakan sumber makanan bagi yis dengan kehadiran kulapuk
(d) 1. Mikroorganisma bertumbuh (b) Kehadiran kulapuk pada roti
2. Mikroorganisma bergerak (c) Tempoh penyiasatan/Tempat penyiasatan
3. (a) (i) Roti A: Terdapat tompok hitam (d) Kulapuk bertumbuh dengan kehadiran air, udara dan
(ii) Roti B: Tiada perubahan
(iii) Roti C: Tiada perubahan suhu yang sesuai
(b) Roti A telah ditumbuhi kulat/fungi 2. (a) (i) Mereka akan dijangkiti selesema
(c) 1. Kehadiran air (ii) Menutup mulut ketika bersin/batuk/Berehat di
2. Kehadiran udara
3. Suhu yang sesuai rumah
(d) Tiada perubahan pada roti
(b) Hari Isnin Selasa Rabu Khamis
Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa (PIB)
Roti itu tidak ditumbuhi kulat/fungi. Kaedah lain yang boleh Bilangan murid
digunakan untuk melambatkan roti daripada menjadi rosak yang menghidap 2 4 7 10
adalah dengan menjemur roti di bawah cahaya matahari. selesema

4. (a) Salah (c) Bertambah
(b) Bilangan kes demam malaria adalah berbeza
Fokus KBAT – Aplikasi Harian
mengikut daerah (a) Doh itu naik/mengembang
(b) Yis dalam doh bernafas
(c) (i) Doh itu tidak mengembang
(ii) Yis tidak dapat bernafas dan bertumbuh kerana

garam bukan sumber makanan bagi mikroorganisma.

2

UNIT 4: Interaksi Antara Hidupan Kertas 2
Praktis DSKP 1. (a) (i) Hidup bersendirian
1. (a) Interaksi intraspesies (ii) Hidup berkumpulan
(b) (i) Interaksi intraspesies ialah interaksi yang (b) Burung hantu hidup bersendirian dan menguasai

berlaku di antara organisma yang sama spesies. kawasan tersebut.
(ii) Interaksi interspesies ialah interaksi yang berlaku (c) Bilangan tikus dan burung pipit akan bertambah
(d) (i) Belalang
di antara organisma yang berlainan spesies. (ii) Kerana belalang makan tumbuhan sahaja/ Kerana
(c) 1. Singa
2. Zirafah kambing telah makan kesemua tumbuhan
(d) Ya, hubungan ini merupakan satu interaksi kerana 2. (a) Mutualisme
(b) (i) Mendapat makanan
kedua-dua jenis haiwan ini bergantung antara satu (ii) Tiada kutu yang menghisap darahnya
sama lain untuk kepentingan bersama. (c) (i) Kucing dengan kutu
(ii) Ikan jerung dengan ikan remora
2. (a) Dapat melindungi anak-anaknya daripada ✓ (d) Interaksi haiwan penting supaya populasi hidupan
musuh
menjadi seimbang
Mudah mendapatkan pasangan untuk ✓
mengawan Fokus KBAT – Aplikasi Harian
(a) Anak-anak benih tersebut kurang subur/Pertumbuhan
(b) Mudah dijangkiti wabak penyakit/Haiwan yang
lemah sukar menyelamatkan diri daripada musuh anak-anak benih terbantut
(b) Ruang
(c) (i) hidup secara bersendirian (c) Menghasilkan anak-anak benih yang berbeza saiz/
(ii) Sukar mempertahankan diri daripada musuh/
berbeza tinggi//Anak-anak benih tidak subur
Sukar mencari pasangan (d) Alihkan beberapa anak benih ke dalam pasu yang lain/
3. (a) (i) Sebahagian ikan mati
(ii) Masih hidup Alihkan anak-anak benih ke dalam pasu yang lebih
(b) 1. Persaingan untuk mendapatkan makanan besar/Alihkan anak-anak benih ke atas tanah
2. Persaingan untuk mendapatkan ruang (e) Tumbuhan adalah pengeluar. Interaksi antara tumbuhan
(c) ✓   Menambah makanan ke dalam bekas P memudahkan lagi hidupan lain mendapatkan makanan.

✓   Memindahkan sebahagian ikan ke dalam bekas UNIT 5: Pemeliharaan dan Pemuliharaan
lain Praktis DSKP
1. (a) Hidupan pupus: Quagga, mamot, burung dodo
(d) Persaingan antara haiwan berlaku apabila makanan Hidupan terancam: Orang utan, harimau Malaya,

atau tempat tinggal adalah terhad Rafflesia
(b) Haiwan yang semakin berkurang bilangannya di
Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa (PIB)
Persaingan interspesies merupakan persaingan antara dunia dan hampir pupus
haiwan-haiwan yang berlainan untuk mendapatkan air, (c) Pokok periuk kera/Kacip fatimah
makanan dan kawasan. Kebiasaannya, haiwan yang 2. (a) P: Pemburuan haram
tewas dalam persaingan interspesies akan mati. Q: Ribut/Puting beliung
(b) (i) Hidupan akan mati
4. (a) Pokok dalam pasu X lebih subur berbanding dengan (ii) Minyak yang terapung di atas permukaan air
pokok dalam pasu Y.
menghalang oksigen daripada melarut di dalam
(b) Ruang air, menyebabkan hidupan laut mati akibat
(c) Pokok akan bertambah subur kekurangan oksigen.
(d) (i) Cahaya matahari 3. (a) Aktiviti A: Pemburuan haram
(ii) Nutrien Aktiviti B: Pembalakan haram
5. (a) Komensalisme (b) Aktiviti tersebut menyebabkan hidupan liar diancam
(b) Dengan menumpang pada pokok lain, orkid kepupusan/kemusnahan habitat semula jadi
(c) Sekiranya tidak dipantau, aktiviti tersebut akan
mendapat cahaya matahari, air hujan dan nutrien berlaku secara berleluasa
daripada kulit pokok yang mereput. (d) Sekiranya terlihat perkara tersebut, kita patut
(c) Tidak melaporkan kepada pihak berkuasa dengan segera
(d) (i) Parasitisme
(ii) Pokok dedalu menyerap nutrien dan air daripada Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa (PIB)
Menguatkuasakan undang-undang//Mewartakan hutan
pokok mangga, menyebabkan lama-kelamaan simpan
bahagian yang terlibat akan mati.

Praktis UPSR 4. (a) Menurun/Berkurang
(b) Pembangunan di kawasan bandar
Kertas 1
Pemburuan haram
1. C 2. A 3. C 4. C 5. C Penerokaan hutan secara tidak terancang
8. B 9. A 10. A
6. D 7. B 13. C 14. D 15. C ✓
18. B 19. B 20. B ✓
1 1. C 12. D

1 6. B 17. B

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 3 PINTAR CERDAS Sains Tahun 6 KSSR

(c) Tapir akan pupus (b) Daya geseran bertindak menentang arah pergerakan
(d) Membina pusat perlindungan haiwan objek.
(e) Elakkan daripada membeli produk yang diperbuat
(c) 1. Jisim objek
daripada bahagian badan haiwan yang terancam// 2. Jenis permukaan
Menanam semula pokok
5. (a) Untuk menguruskan perkara berkaitan pemeliharaan (d) ✓   Permukaan yang licin akan menghasilkan
dan pemuliharaan orang utan kurang daya geseran.
(b) Orang utan akan pupus
✓   Objek yang ringan lebih mudah digerakkan
berbanding dengan objek yang berat.

(c) Penyu belimbing  ✓ Tapir  ✓ 3. (a) Troli A lebih mudah ditolak berbanding dengan troli

B.

(d) 1. Mewartakan taman laut/hutan simpan (b) Troli lebih mudah digerakkan di atas permukaan
2. Melakukan penanaman semula pokok
3. Menganjurkan kempen melindungi haiwan lantai simen kerana permukaannya lebih keras dan
(e) (i) Usaha untuk mengembalikan haiwan dan
rata (kurang geseran) berbanding dengan di atas
tumbuhan kepada keadaan asal
(ii) Usaha yang dijalankan untuk menjaga dan permukaan rumput (lebih geseran).

mengekalkan keadaan asal haiwan dan (c) Lebih sukar menolak troli di atas permukaan jalan
tumbuhan daripada musnah
berpasir berbanding dengan permukaan simen.

(d) Permukaan yang licin menghasilkan kurang

daya geseran manakala permukaan yang kasar

menghasilkan daya geseran yang lebih besar.

Praktis UPSR (e) 1. Daya geseran membolehkan kita berlari atau

Kertas 1 berjalan.

1. A 2. B 3. A 4. C 5. B 2. Daya geseran membolehkan kita memegang
8. B 9. A 10. D
6. C 7. C 13. D 14. C sesuatu objek.

1 1. C 12. A 4. (a) Kotak X lebih besar/berat

Kertas 2 (b) Kotak X
(a) Semakin bertambah tahun, semakin bertambah bilangan
(c) Semakin besar jisim objek, semakin besar daya
orang utan
(b) (i) Tahun kajian geseran.
(ii) Bilangan orang utan
(c) Bilangan orang utan bertambah kerana tiada ancaman (d) 1. Gunakan troli

akibat aktiviti manusia yang berlaku di pusat perlindungan 2. Gunakan penggolek
hidupan liar./Pusat perlindungan hidupan liar adalah
kawasan pemuliharaan haiwan. Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa (PIB)
(d) Bilangan orang utan Objek akan bergerak tanpa henti.

Praktis UPSR

Kertas 1

100 1. C 2. B 3. B 4. D 5. D
80 8. A 9. D 10. D
60 6. D 7. C 13. A 14. A 15. B
40 18. C 19. D 20. C
0 11. D 12. B
2012 2014 2016 2018
16. C 17. A

21. C 22. B

Tahun Kertas 2
1. (a) Daya mengubah arah pergerakan objek
Fokus KBAT – Aplikasi Harian (b) (i) Daya tolakan
(a) Pencemaran air/udara berlaku (ii) Daya menggerakkan objek yang pegun
(b) Tidak wajar kerana boleh mencemarkan alam sekitar (iii) Jarak bola bergerak
(c) Hidupan di dalam sungai akan mati 2. (a) Permukaan permaidani
(d) Habitat musnah dan banyak hidupan yang mati manakala (b) Daya geseran adalah lebih besar di atas permukaan

alam sekitar tercemar yang lebih kasar.
(c) (i) Jenis permukaan
UNIT 6: Daya (ii) Jarak yang dilalui oleh guli
Praktis DSKP (d) Semakin kasar sesuatu permukaan, semakin pendek
1. (a) Daya ialah tarikan atau tolakan yang bertindak ke
jarak yang dilalui oleh guli.
atas sesuatu objek.
(b) (i) Daya yang menggerakkan objek mendekati kita Fokus KBAT – Aplikasi Harian
(ii) Daya yang bergerak menjauhi kita (a) Kerana daya geseran antara penutup dengan botol
(c) Daya tolakan: B, G, I
Daya tarikan: D, E, H adalah besar
Daya tolakan dan tarikan: A, C, F (b) (i) Gunakan tuala/kain kering untuk membuka penutup
2. (a) Daya yang terhasil apabila dua permukaan
botol
bersentuhan antara satu sama lain. (ii) Tuala/kain kering menambahkan daya geseran

pada permukaan penutup botol
(c) (i) Botol sos itu kelihatan bergerak di atas permukaan

kabinet marmar.

4

(ii) Zarah-zarah air bertindak sebagai pelincir yang Kertas 2
mengurangkan daya geseran antara permukaan
kabinet dengan tapak botol sos. 1 (a) Ahmad

UNIT 7: Kelajuan (b) Ahmad
Praktis DSKP
1. (a) Ashar (c) Ahmad mengambil masa yang lebih singkat untuk
(b) Ashar berlari paling laju
(c) Kelajuan ialah ukuran cepat atau lambat sesuatu tiba di lokasi B.

objek untuk bergerak dari satu tempat ke satu (d) (i) Kelajuan murid mengayuh basikal
tempat yang lain.
(d) Tidak. Encik Ahmad tidak begerak. Objek yang tidak (ii) Masa untuk tiba di lokasi B
bergerak tidak mempunyai kelajuan.
(e) meter per saat (e) Semakin laju basikal dikayuh, semakin singkat masa

yang diambil untuk bergerak dari lokasi A ke lokasi B.

2. (a) (i) Kapal terbang

(ii) Tempoh masa perjalanan bagi kapal terbang

adalah lebih singkat.

(iii) 1.50 petang

(b) Kelajuan = Jarak = 360 km = 90 km/j
Masa 4j

Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa (PIB) (c) Masa/Jenis kenderaan
Ya, cahaya mempunyai kelajuan kerana cahaya bergerak
dari satu tempat ke tempat yang lain dalam masa yang Fokus KBAT – Aplikasi Harian
singkat.
(a) Raju

(b) Tidak

2. (a) Kereta mainan P Alasan: Individu yang berjalan kaki bergerak lebih

(b) Kereta mainan P ditolak dengan daya yang lebih perlahan. Unit kelajuan km/j lebih sesuai digunakan bagi

kuat. objek yang bergerak laju.

(c) Kereta mainan P bergerak lebih laju daripada kereta (c) (i) Kelajuan Zaimi = 2000 meter
30 × 60 saat
mainan Q.
= 1.11 m/s
(d) 1. Jenis/Saiz/Jisim kereta mainan

2. Masa penyiasatan/Keadaan landasan (ii) Kelajuan Raju = 2000 meter
10 × 60 saat
3. (a) Untuk menyiasat hubungan antara jarak yang dilalui

dengan masa yang diambil untuk sebuah kereta = 3.33 m/s

bergerak

(b) (i) Jarak yang dilalui oleh kereta UNIT 8: Pengawetan Makanan
Praktis DSKP
(ii) Masa yang diambil 1. (a) Nasi dalam pinggan X tidak basi manakala nasi

(c) Kelajuan = Jarak PQ = 350 km = 70 km/j dalam pinggan Y telah basi.
Masa 5j (b) Berlendir/Bertompok hitam/Berbau busuk/Masam

(d) Jumlah jarak = (350 + 490 + 420) km = 1260 km (c) ✓   Bau      ✓   Sentuhan

(e) Semakin jauh jarak yang dilalui, semakin lama masa (d) (i) Tindakan mikroorganisma
(ii) Kulapuk/Kulat
yang diambil untuk kereta itu tiba ke destinasi. 2. (a) Q dan R
(b) S kerana makanan tersebut telah menjalani proses
4. (a) Kelajuan = Jarak
Masa pengawetan
190 km (c) (i) Ikan yang ditinkan
(b) (i) Kenderaan P = 2j = 95 km/j (ii) Ikan ini telah diawetkan secara pengetinan
(d) Untuk menghalang atau melambatkan proses hidup
(ii) Kenderaan Q = 255 km = 85 km/j
(c) Kenderaan P 3j mikroorganisma
3. (a) Dengan cara mengawet makanan tersebut
(d) Kelajuan = Jarak (b) K: Pengeringan/Penyejukbekuan
Masa L: Penjerukan
(c) (i) Pelilinan
Masa = Jarak = 450 km = 5 jam (ii) Kesegaran bahan makanan dapat dikekalkan
Kelajuan 90 km/j 4. (a) Pengeringan
(b) Ikan/Udang/Cili
9.00 pagi + 5 jam = 2.00 petang (c) Mikroorganisma tidak boleh hidup kerana

∴  Encik Mohammad tiba di bandar P pada pukul kelembapan/air telah dikeluarkan daripada makanan.

2.00 petang.

5. (a) (i) cm/s

(ii) Masa = Jarak = 68.4 cm = 9 saat
Kelajuan 7.6 cm/s

(b) (i) Arnab Z Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa (PIB)
(ii) Arnab Z bergerak paling jauh dalam masa 30 1. Memudahkan makanan disimpan dan diangkut untuk

saat. dipasarkan.
2. Membolehkan makanan tertentu seperti buah-buahan
Praktis UPSR
bermusim dinikmati sepanjang tahun.
Kertas 1

1. D 2. A 3. B 4. A 5. A
8. A 9. C 10. C
6. C 7. C

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 5 PINTAR CERDAS Sains Tahun 6 KSSR

5. (a) Susu akan menjadi rosak/masam (ii) Langkah ini tidak sesuai kerana boleh mencemari
alam sekitar/membebaskan gas yang beracun
(b) (i) Pempasteuran
3. (a) 1. Jenis produk
(ii) Zat-zat makanan dapat dikekalkan 2. Jumlah tenaga untuk menghasilkan produk
(b) Jumlah tenaga untuk menghasilkan produk kertas
(c) ✓   Untuk memudahkan makanan disimpan dan
diangkut adalah kurang daripada jumlah tenaga untuk
menghasilkan produk plastik.
✓   Untuk memenuhi keperluan bekalan makanan (c) Aluminium dan plastik
terutamanya semasa bencana (d) Boleh mengurangkan pencemaran alam sekitar
4. (a) Bahan buangan yang berasal daripada cecair kimia,
Praktis UPSR bahan buangan industri dan sisa pertanian.
(b) Bahan buangan tidak terbiodegradasikan
Kertas 1 (c) Bahan buangan jenis ini akan berkumpul dan
menimbun dalam alam kerana bahan ini tidak boleh
1. C 2. B 3. B 4. A 5. B direputkan oleh mikroorganisma.
8. B 9. A 10. C (d) 1. Merawat sisa toksik sebelum dilupuskan
6. B 7. C 13. C 14. C 15. C 2. Menanam sisa toksik yang telah dirawat di
18. A 19. A 20. D
1 1. C 12. A dalam tanah
(e) 1. Sisa toksik boleh memasuki rantai makanan dan
16. A 17. C
menjejaskan benda hidup.
21. A 2. Sisa toksik mengeluarkan gas beracun yang

Kertas 2 boleh menjejaskan kesihatan.
1. (a) (i) Pembotolan 5. (a) Menyebabkan berlakunya pencemaran air
(ii) Mikroorganisma dimusnahkan dalam proses ini (b) X: Membuang sampah ke dalam tong sampah
(b) Kaedah pengawetan makanan ini menggunakan gula
bertutup
sebagai bahan yang boleh menghalang pertumbuhan Y: Merawat bahan buangan sebelum dialirkan ke
mikroorganisma. Apabila bahan ini dimasak bersama
buah strawberi, kepekatan gula menjadi semakin dalam sungai
meningkat dan meresap ke dalam strawberi. (c) 1. Mengasingkan bahan buangan mengikut jenis
Kemudian, makanan ini dimasukkan ke dalam botol 2. Mengitar semula bahan buangan
yang kedap udara. Mikroorganisma tidak dapat hidup
dalam keadaan tanpa air dan udara. Praktis UPSR
(c) Buah ini akan menjadi busuk dan berkulat
(d) Nanas Kertas 1
2. (a) Paha ayam K berbau busuk
(b) (i) Suhu penyimpanan 1. A 2. B 3. A 4. D 5. C
(ii) Keadaan paha ayam selepas dua hari 8. A 9. D 10. A
(iii) Tempoh masa penyiasatan 6. B 7. A 13. D 14. B 15. C
(c) (i) Penyejukbekuan
(ii) Mikroorganisma tidak aktif pada suhu yang 11. B 12. B

sangat rendah.

Fokus KBAT – Aplikasi Harian Kertas 2
(a) Pemasinan 1. (a) Bahan buangan terbiodegradasikan ialah bahan
(b) Proses pemasinan menyingkirkan kelembapan daripada
buangan yang terdiri daripada bahan organik seperti
makanan. Larutan garam menyebabkan keadaan tidak sisa makanan, kertas, bahan kumuh dan tinja.
sesuai untuk pertumbuhan mikroorganisma. (b) Bahan buangan tidak terbiodegradasikan ialah
(c) Pendinginan bahan buangan yang tidak boleh direputkan oleh
(d) Kerana kulit telur ayam adalah nipis dan mudah hancur mikroorganisma, contohnya kaca, plastik dan logam.
ketika proses pengawetan secara pemasinan dilakukan (c) Tuala lama, nasi basi dan kertas tisu
(d) Botol plastik
UNIT 9: Bahan Buangan (e) Jenis bahan buangan: Bahan buangan
terbiodegradasikan
Praktis DSKP Alasan: Bahan buangan ini boleh direputkan oleh
mikroorganisma dan kembali ke tanah sebagai
1. (a) Bahan buangan ialah bahan-bahan yang tidak nutrien.
2. (a) Aktiviti P: Menyebabkan pencemaran udara
diperlukan lagi dan dibuang Aktiviti Q: Menyebabkan pencemaran air
(b) Bahan buangan tidak terbiodegradasikan
(b) (i) Surat khabar (ii) Tin aluminium (c) 1. Menggalakkan pembiakan nyamuk Aedes
2. Menyebabkan banjir kilat
(iii) Beg plastik (iv) Botol kaca

(c)

Fokus KBAT – Aplikasi Harian
(a) Untuk menyuburkan tanaman
2. (a) X: Bahan buangan terbiodegradasikan (b) Sisa makanan boleh direputkan dan diuraikan oleh
Y: Bahan buangan tidak terbiodegradasikan
(b) Bahan buangan X adalah bahan organik yang mikroorganisma
(c) (i) Kampung itu akan tercemar kerana bahan buangan
mudah direputkan oleh mikroorganisma.
(c) (i) Bahan buangan Y tidak terurai itu adalah tidak terbiodegradasikan dan tidak boleh
mereput.

6

(ii) Mengurangkan penggunaan bahan plastik/Gunakan (ii) Peringkat-peringkat gerhana Matahari
beg kitar semula/Menggunakan semula bahan (b) Gerhana Matahari penuh
buangan/Mengitar semula bahan buangan (c) Keseluruhan Matahari dilindungi oleh Bulan dan

UNIT 10: Gerhana keadaan persekitaran menjadi gelap.
(d) Q → S → P → T → R
Praktis DSKP
Fokus KBAT – Aplikasi Harian
1. (a) P: Bumi Q: Bulan (a) (i) Fasa bulan purnama
(ii) Semasa fasa bulan purnama, Bumi berada di antara
(b) Bumi berada di antara Matahari dengan Bulan pada
Matahari dengan Bulan.
kedudukan sebaris. (b)

(c) ✓   Cahaya bergerak dalam garis lurus.

✓   Cahaya tidak dapat menembusi objek legap.

2. (a) (i) Gerhana Bulan separa (c) Hal ini adalah disebabkan oleh bayang-bayang Bumi
(ii) Bulan berada dalam kawasan bayang-bayang adalah lebih besar semasa gerhana Bulan berlaku
berbanding dengan bayang-bayang Bulan yang lebih
Bumi yang separa gelap. kecil semasa gerhana Matahari berlaku.
(b) Bulan menjadi semakin malap
(c) Tidak UNIT 11: Buruj
Sebab: Bulan tidak berada sebaris dengan Matahari Praktis DSKP
1. (a) (i) Buruj Belantik
dan Bumi (b)
3. (a)

(ii) Buruj Pari
(c) Kala jengking

Matahari Bumi Bulan

(b) Gerhana Bulan hanya berlaku pada waktu malam
hari ke-15 mengikut takwim Qamari. 2. (a) Q
(b) (i) Gayung/Senduk dengan tangkai
(c) Gerhana Bulan berlaku ketika Bulan berada pada (ii) Seekor kala jengking
fasa bulan purnama. (c) (i)

(d) (i) SALAH (ii) BENAR (iii) BENAR Arah: Utara
(ii)
4. (a) (ii) ✓  

(b) Bulan berada di antara Matahari dengan Bumi pada
kedudukan sebaris.

(c) Kedudukan Matahari dan Bulan adalah setentang.
Bayang-bayang Bulan yang terhasil akan melindungi
sebahagian cahaya matahari daripada sampai ke
Bumi.

5. (a) Kedudukan Q R S

Pemerhatian

(b) Gerhana Matahari berlaku pada waktu siang Arah: Selatan
(c) 1. Cahaya bergerak lurus 3. (a) Buruj X: Buruj Biduk
2. Cahaya tidak dapat menembusi objek legap Buruj Y: Buruj Belantik
(b)

Praktis UPSR

Kertas 1

1. C 2. D 3. A 4. B 5. B Buruj X
8. B 9. B 10. A
6. A 7. D

Kertas 2

1. (a) Gerhana Matahari Buruj Y
(c) Buruj Skorpio
(b) (i) Bayang-bayang bola pingpong

(ii) Cahaya tidak boleh menembusi bahan legap

(bola pingpong) Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa (PIB)
Musim bunga
(c) (i) Matahari (ii) Bumi (iii) Bulan

2. (a) (i) Masa

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 7 PINTAR CERDAS Sains Tahun 6 KSSR

4. (a) Buruj Biduk (c) (i) Rahman
(b) Sebagai petunjuk musim (ii) Rahman menggunakan mesin untuk melakukan
(c) Dua bulan
(d) Musim bunga kerja.
(e) Buruj Skorpio (d) Masa yang diperlukan oleh Rosli dan Rajesh

Praktis UPSR untuk menyelesaikan kerjanya adalah lebih lama
berbanding dengan Rahman.

Kertas 1 Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa (PIB)
Baji, skru dan tuas
1. C 2. D 3. D 4. A 5. B
8. A 9. A 10. A
6. C 7. D 13. A 14. B

11. D 12. D 6. (a) Basikal mempercepatkan perjalanan murid ke

Kertas 2 sekolah
(a) Gugusan bintang yang kelihatan membentuk corak
(b) (i) Jarak dari rumah ke sekolah
tertentu di langit pada waktu malam.
(b) X: Buruj Biduk      Y: Buruj Skorpio (ii) Masa yang diambil untuk ke sekolah
(c) Cahaya matahari terlalu terang pada waktu siang
(d) Bintang-bintang kelihatan berkelipan kerana cahaya (c) Kurang daripada 10 minit

bintang perlu menembusi lapisan atmosfera Bumi yang (d) (i) Gear (ii) Roda dan gandar
tebal. Cahaya bintang juga mengalami pembiasan yang
berulang-ulang di sepanjang lintasannya sehinggalah 7. (a) Pekerja B boleh mengangkut lebih banyak guni
sampai ke mata pemerhati di Bumi.
beras daripada pekerja A.

(b) Mesin membolehkan kerja dilakukan dengan cepat

dan mudah.

(c) (i) Cara beban (guni beras) diangkut

Fokus KBAT – Aplikasi Harian (ii) Bilangan guni beras yang dapat diangkut
(a) (i) Buruj Belantik
(ii) Seorang pemburu yang memakai tali pinggang dan (d) (i) 8 guni beras

tergantung sebilah pedang (ii) Kurang tenaga diperlukan untuk mengangkut
(b) Kedudukan buruj adalah berbeza kerana Bumi berputar
guni beras/beban
pada paksinya.
(c) Buruj Pari Praktis UPSR

Kertas 1

1. C 2. D 3. C 4. A 5. B
8. C 9. B 10. B
6. D 7. D

UNIT 12: Mesin 1 1. B

Praktis DSKP Kertas 2

1. (a) Mesin ringkas ialah sebarang alat yang membolehkan 1. (a) Kecerunan satah condong 20° 30° 40°

kita melakukan kerja dengan lebih mudah.

(b) Roda dan gandar Daya yang digunakan (N) 234

(c) 1. Sepana

2. Pili (b) Meningkat
(c) (i) Jisim beban
(d) Roda dan gandar digunakan untuk menggerakkan (ii) Daya yang digunakan
(d) Semakin besar kecerunan satah condong, semakin
atau memutarkan sesuatu objek.
besar daya yang digunakan untuk menaikkan beban
(e) Kapak ke atas pentas.
2. (a) Masa menuai dengan menggunakan pisau
2. (a) Joran dan pembuka tin menuai adalah lebih lama daripada masa menuai
menggunakan jentera menuai.
(b) (i) Gear (ii) Skru (b) Jentera menuai adalah lebih maju daripada pisau
menuai.
(c) (i) Fulkrum (c) (i) Jenis mesin yang digunakan
(ii) Keluasan sawah
(ii) Untuk mengangkat dan menggerakkan objek (d) Masa yang lebih lama diambil untuk menuai padi
berbanding dengan menggunakan pisau menuai.
dengan mudah (e) Semakin maju penciptaan mesin, semakin singkat
masa yang digunakan untuk menuai padi.
3. (a) Alat: Tangga

Mesin ringkas: Satah condong

(b) (i) Baji

(ii) Alat L: Mesin kompleks

Sebab: Alat L terdiri daripada gabungan

beberapa mesin ringkas

(iii) Kerjanya menjadi lambat dan sukar

4. (a) Pengasah pensel

(b) Mesin kompleks

(c) Mesin kompleks ialah mesin yang terdiri daripada Fokus KBAT – Aplikasi Harian
(a) Gunting/Basikal/Pagar automatik
gabungan beberapa mesin ringkas (b) Roda pada pintu pagar ini digerakkan (buka atau tutup)

(d) ✓   Roda dan gandar ✓   Baji dengan mudah apabila roda yang bertindak sebagai
takal bergerak pada batang besi bulat di bahagian
✓   Skru bawah pintu pagar.
(c) (i) Tangga
(e) Memudahkan dan mempercepatkan kerja (ii) Satah condong
5. (a) Rahman
(b) Tuas, roda dan gandar, satah condong

8

KERTAS MODEL UPSR 6. (a) tikus
Padi belalang
Kertas 1

1. D 2. B 3. A 4. B 5. C ular helang
9. A 10. D
6. B 7. D 8. B 14. B 15. A
19. D 20. A
1 1. C 12. A 13. C 24. B 25. C tikus
29. A 30. C
1 6. D 17. A 18. C 34. D 35. B
39. A 40. B
21. A 22. A 23. A (b) Padi

26. C 27. A 28. D (c) Semakin berkurang

3 1. A 32. B 33. A (d) Ayam

36. B 37. D 38. C 7. (a) (i) Gelas J

Kertas 2 (ii) Gelas J paling tinggi dan paling kurang stabil

1. (a) (i) Peparu (ii) Ginjal (b) (i) Ketinggian gelas

(b) Untuk menyingkirkan bahan buangan yang tidak (ii) Kestabilan gelas

diperlukan oleh badan. (c) Meningkat

(c) Proses pembuangan tinja daripada badan manusia. (d) Semakin bertambah ketinggian objek, semakin

2. (a) (i) Jenis daun (ii) Gerak balas tumbuhan berkurang kestabilan objek tersebut.

(b) Daun semalu bergerak balas terhadap sentuhan 8. (a) Silinder penyukat

(c) Cahaya (b) Baca sukatan isi padu susu segar di 3
dalam silinder penyukat.
3. (a) (i) Daya tarikan (ii) Daya tolakan
Letakkan silinder penyukat di atas 1
(b) Daya geseran permukaan yang rata.

(c) Permukaan yang bersentuhan menjadi haus Tuang susu segar ke dalam silinder 2
penyukat dengan berhati-hati.
(d) Almari yang diletakkan di atas troli beroda lebih

mudah dialihkan berbanding almari yang dialihkan (c) (i)

seperti dalam Rajah 3.1.

4. (a) (i) Mikroskop ml
50
(ii) Alat bantu pendengaran 40
30
(b) (i) Untuk melihat objek-objek yang halus 20 50
10 40
(ii) Untuk menambahkan kekuatan bunyi ✓
30
(c) Kapal terbang/Helikopter 20
10
5. (a) (i) Matahari (ii) Bulan

(b) Matahari : Bumi : Bulan

400   :   4    :    1

(c) Bulan lebih hampir dengan Bumi dan Matahari
(ii) 43 ml
sangat jauh dari Bumi. (d) Bikar/Kelalang kon

(d) Bulan memantulkan cahaya dari Matahari ke Bumi.

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 9 PINTAR CERDAS Sains Tahun 6 KSSR