ไม่ได้เถียง แค่อธิบาย

ไม่ได้เถียง
แค่อธิบาย!

ตอน การโต้วาที หน่วยเรียนรู้ที่ ๗ เรื่อง พูดอย่างสร้างสรรค์
รายวิชา พื้นฐานภาษาไทย รหัส ท๑๖๑๐๑ ภาคเรียนที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖

เ รี ย บ เ รี ย ง โ ด ย ส ลิ ล ทิ พ ย์ ง า ม เ จ ริ ญ

โ ต้วาที คืออะไร

การโต้วาที หมายถึง การพูดโต้แย้งกันในญัตติโดยใช้วาทศิลป์และไหวพริบ
ในการหักล้างเหตุผลของฝ่ายตรงข้ามแล้วนำเสนอข้อเท็จจริงให้เห็นว่าความคิด
ของฝ่ายตนเป็นความจริงและถูกต้อง

ลักษณะสำคัญของการโต้วาที
เป็นการเสนอเหตุผลหรือแนวความคิดของตนเอง
เป็นการหักล้างเหตุผลหรือแนวความคิดของฝ่ายตรงข้าม
มีความเฉียบพลันในปฏิภาณ
อาจมีการออกท่าออกทางประกอบการพูดมากเป็นพิเศษ
คำพูดแต่ละคำแต่ละประโยคต้องหนักแน่น
ใช้ถ้อยคำสุภาพแต่แหลมคม
แทรกอารมณ์ขันแบบสุภาพ

จุดมุ่งหมายของการโต้วาที
เพื่อหาข้อเท็จจริง
เพื่อความสนุกสนาน
เพื่อผลประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่ง
เพื่อฝึกฝนการพูดอย่างมีเหตุผล
เพื่อให้กล้าแสดงออก
เพื่อให้ได้เรียนรู้หลักเกณฑ์ในการโต้วาทีและหลักการพูด
เพื่อส่งเสริมการพูดในระบอบประชาธิปไตย

ประโยชน์ของการโต้วาที
ประโยชน์ต่อผู้โต้
ประโยชน์ต่อผู้ฟัง

ประโยชน์ต่อผู้โต้
ส่งเสริมให้เป็นผู้รอบรู้
เป็นการปรับปรุงแนวคิดให้กว้างไกลและลึกซึ้งมากขึ้น
เป็นการฝึกหัดหรือสร้างความชำนาญในการใช้เหตุผล
เพิ่มทักษะทางการพูด
สามารถวิเคราะห์หรือสังเคราะห์ปัญหา
เสริมสร้างไหวพริบปฏิภาณ
เรียนรู้ช่องทางหรือวิธีการในการเสนอความคิดไปยังผู้อื่น
เป็นการสร้าวลักษณะนิสัยในการเข้าสังคมได้ดี
ฝึกให้เป็นผู้มีมารยาทที่ดีทั้งในการพูดและการฟัง

ประโยชน์ต่อผู้ฟัง
ทำให้เกิดความเข้าใจในหลักการหรือเหตุผลแนวคิดที่ผู้
โต้วาทีนำขึ้นมาอ้างได้อย่างกว้างขวางยิ่งขึ้น
ได้เรียนรู้วิธีแสดงเหตุผลแบบต่าง ๆ จากผู้โต้วาที
เกิดประสบการณ์แปลก ๆ ใหม่ ๆ
มีโอกาสเรียนรู้การใช้ถ้อยคำสำนวนมากขึ้น
สามารถแยกแยะพิจารณาได้ว่า อะไรเป็นการแสดงเหตุผล
อะไรเป็นข้อเท็จจริง
เป็นการเสริมสร้างระบอบประชาธิปไตย

องค์ประกอบของการโต้วาที
ญัตติ

ลักษณะของญัตติ
เป็นญัตติที่สั้น ๆ และสะดุดใจ และมีการเปรียบเทียบอยู่ในที
เป็นญัตติที่มีน้ำหนักพอ ๆ กัน
เป็นญัตติที่ไม่ขัดต่อกฎหมาย วัฒนธรรมหรือศีลธรรม
อันดีงาม
เป็นญัตติที่ให้ความรู้ ความคิดหรือจรรโลงใจ
ไม่ตั้งญัตติเป็นคำถาม

ประธาน
หน้าที่ของประธาน
กล่าวเปิดการโต้วาที
แนะนำญัตติการโต้
แนะนำกรรมการ เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง
แนะนำกติกา แจ้งกำหนดเวลา
พูดกระตุ้นให้ผู้ฟังสนใจ
เชิญผู้โต้ขึ้นพูดตามลำดับการโต้

องค์ประกอบของการโต้วาที
ประธาน

หน้าที่ของประธาน
วางตัวเป็นกลาง
ควบคุมเวลาให้เป็นไปตามรายการที่กำหนด
สรุปประเด็นสำคัญของผู้โต้เป็นรายบุคคล และสรุปประเด็นของ
คณะที่ได้
รวบรวมคะแนนจากกรรมการ
ประกาศผล
กล่าวปิดรายการโต้วาทีเมื่อการโต้เสร็จสิ้นลง

ผู้โต้วาที
ฝ่ายเสนอ
หัวหน้าฝ่ายเสนอ จะเป็นผู้พูดก่อนเพราะถือว่าเป็นผู้ออกความคิด
จะต้องเป็นผู้เสนอญัตติ
ผู้สนับสนุนฝ่ายเสนอคนที่ ๑
ผู้สนับสนุนฝ่ายเสนอคนที่ ๒
ผู้สนับสนุนฝ่ายเสนอคนที่ ๓
ฝ่ายค้าน
หัวหน้าฝ่ายค้าน จะเป็นผู้พูดต่อจากหัวหน้าฝ่ายเสนอ ซึ่งจะ
เป็นการโต้แย้งโดยใช้เท่ากับหัวหน้าฝ่ายเสนอ
ผู้สนับสนุนฝ่ายค้านคนที่ ๑
ผู้สนับสนุนฝ่ายค้านคนที่ ๒
ผู้สนับสนุนฝ่ายค้านคนที่ ๓
ลักษณะของผู้โต้วาที
มีความรู้กว้างขวาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งความรู้ในเรื่องที่โต้
มีความสามารถในการใช้ภาษาพูดถ่ายทอดให้ผู้ฟังเข้าใจ
เตรียมตัวมาเป็นอย่างดี
มีไหวพริบดี
มีศิลปะในการพูด
มีมารยาทดี

องค์ประกอบของการโต้วาที
กรรมการตัดสินการโต้วาที คือ ผู้ทำหน้าที่ให้คะแนนผู้โต้ทั้ง ๒ ฝ่าย
การตั้งกรรมการตัดสินอาจตั้งเป็นคณะหรือเป็นบุคคลก็ได้ตามความ
เหมาะสม ส่วนใหญ่มักจะตั้งคณะหรือเป็นบุคคลก็ได้ความเหมาะสม
ส่วนใหญ่มักจะตั้งกรรมการให้มีจำนวนเป็นเลขคี่ คือ ๓ คน ๕ คนบ้าง
บางกรณีอาจไม่มีกรรมการตัดสินก็ได้แต่ใช้วิธีให้ผู้ฟังตัดสินด้วยการ
ปรบมือเพื่อเป็นเครื่องวัดว่าฝ่ายใดควรชนะโดยทั่วไปแล้วหากไม่เป็น
การแข่งขันชิงรางวัลกันอย่างจริง ๆ จัง ๆ แล้วกรรมการมักจะตัดสิน
ให้เสมอกันหรือไม่ตัดสินก็ได้

ลักษณะและหน้าที่ของกรรมการตัดสินการโต้วาที
เป็นผู้มีชื่อเสียงที่ควรแก่การเชื่อถือ
รู้กติกาและกฎเกณฑ์ในการโต้วาทีเป็นอย่างดี
มีหน้าที่ให้คะแนนผู้โต้แต่ละคน

ผู้ฟัง คือ ผู้ที่เข้าร่วมฟังการโต้วาที
ข้อปฏิบัติของผู้ฟังการโต้วาที
มีมารยาทในการฟัง
ฟังด้วยความสนใจและใช้ความคิดติดตาม
สังเกตการพูด การใช้ภาษาท่าทางของผู้โต้ เพื่อนำไปแก้ไข
ปรับปรุงกับตนเอง

ขั้นตอนในการดำเนินการโต้วาที
ก่อนการโต้วาที

เลือกญัตติ
กำหนดวัน เวลาและสถานที่
พิจารณาบุคคลที่จะโต้วาที รวมทั้งกำหนดบุคคลที่จะทำหน้าที่เป็น
ประธานและกรรมการ
ประชาสัมพันธ์
เตรียมสถานที่โต้วาที

ประธาน

ฝ่ายเสนอ ฝ่ายค้าน

แท่นพูด

ผู้โต้วาที

ฝ่ายเสนอ ฝ่ายค้าน

หัวหน้าฝ่ายเสนอ : หัวหน้าฝ่ายค้าน :
กล่าวทักทายผู้ฟัง กล่าวทักทายผู้ฟัง
เสนอญัตติ พยายามชี้ให้เห็นข้อบกพร่อง
แปรญัตติหรือให้คำนิยามหรือ ในการให้เหตุผลของฝ่ายเสนอ
ความหมาย โต้แย้งเป็นประเด็นโดยยก
ให้เหตุผลสนับสนุนญัตติดัง เหตุผลประกอบ
กล่าว ชี้ให้เห็นข้อเท็จจริง เพื่อหักล้าง
อธิบายรายละเอียด ข้อปลีกย่อย ให้เห็นว่าไม่เป็นไปตามญัตติ
ยกตัวอย่าง อุทาหรณ์ คำกล่าว เสนอแนะความดีของฝ่ายตน
ฯลฯ ประกอบการสนับสนุน เน้นสรุปประเด็นสำคัญ
เน้นสรุปประเด็นสำคัญ กล่าวสรุปรวบยอดในรอบ
กล่าวสรุปรวบยอดในรอบ สุดท้าย
สุดท้าย
ผู้สนับสนุนฝ่ายค้าน :
ผู้สนับสนุนฝ่ายเสนอ : กล่าวทักทายผู้ฟัง
กล่าวทักทายผู้ฟัง หาเหตุผลข้อเท็จจริงสนับสนุน
อธิบายสนับสนุนหัวหน้าฝ่าย หัวหน้าฝ่ายค้าน
เสนอ พูดโต้แย้งข้อเสนอของผู้
อธิบายข้อเสนอด้วยการเหตุผล สนับสนุนฝ่ายเสนอ
เพิ่มเติม นำสถิติ , คำคม , ข้อเท็จจริง
แย้งคู่โต้เป็นประเด็น มายืนยัน
เน้นสรุปประเด็นสำคัญ เน้นสรุปประเด็นสำคัญ
กล่าวลา กล่าวลา

การตัดสินการโต้วาที




กรรมการตัดสินการโต้วาทีควรใช้จำนวนที่เป็นเลขคี่และไม่ควรใช้
คะแนนรวมทั้งหมดมาเป็นเกณฑ์ตัดสิน ซึ่งอาจทำให้เกิดการผิดพลาดได้
เพราะเกณฑ์การให้คะแนนของแต่ละบุคคลย่อมแตกต่างกันควรสรุปที่
กรรมการสรุปไว้ว่าฝ่ายใดชนะเป็นเกณฑ์การตัดสิน โดยนับเป็น ๑ เสียง