e-bookสรุปเนื้อหารายวิชาปรัชญาการศึกษาไทย

1

คาธา

หธังสืออเิ ฤ็กถยอธิกสเ์ ฤ่ภธเี้ บธ็ สว่ ธหธง่ึ ของวชิ า ศษ 113 บยชั ญากายศกึ ษาแฤะกาย
ฝฑั ธาคยูภืออาชฝี โณมภจี ุณบยะสงค์ เฝ่ือยวนยวภนถเยมี ธถี่ไณ้ศึกษาใธวชิ าธ้บี ยัชญากายศึกษา
กายศกึ ษาถางเฤอื ก บยะวัดิศาสดย์กายศึกษาไถมก่อธเบธ็ ธคยู วิชาชีฝคยู/วชิ าชฝี คยูชธ้ั สูง
วิชาชฝี คยูชั้ธสงู มคุ ใหภด่ ฤอณจธ ฝ.ย.น.กายศกึ ษา

คฒะปจู้ ัณถาไณเ้ ฤอื กหัวข้อธ้ี เธอ่ื งภาจากเบธ็ เย่อื งถ่ธี ่าสธใจ ยวภตงึ กายสย้างนถเยมี ธปา่ ธ
หธังสืออเิ ฤก็ ถยอธกิ ส์ ถาใหธ้ กั เยีมธหยอื ปถู้ สี่ ธใจถี่จะศกึ ษาเย่ืองบยชั ญากายศึกษาสาภายต
เยมี ธยูห้ วั ขอ้ ธี้ไณ้ดฤอณเวฤาคฒะปจู้ ัณถาหวังว่าหธงั สอื อิเฤก็ ถยอธกิ ส์เฤภ่ ธจ้ี ะให้ควาภยู้ แฤะเบ็ธ
บยะโมชธ์แก่ปู้อ่าธถุก ๆ ถ่าธ

คฒะปู้จัณถา

2

สายนญั หธา้

เธอ้ื หา 1
บยะวัดิควาภเบ็ธภาของวิชาชีฝคยู 1
2
สภมั สุโขถมั 3
สภมั อมทุ มา 4
สภมั กยุงยัดธโกสธิ ถย์ 4
วชิ าชฝี คยู(มุคเก่า) 4
ควาภหภามของคาว่าคยู 4
ควาภหภามของวชิ าชีฝ 5
ควาภสาคญั ของวิชาชีฝ 5
เกฒฐ์กายฝจิ ายฒาวิชาชีฝคยู 6
คุฒฤักษฒะถณ่ี ขี องคยู 6
ฤกั ษฒะขององค์กย 6
ดวั อม่างองค์กยถ่ีภกี ญหภามยองยนั 6
เบ้าหภามขององค์กยวิชาชีฝคยู 6
นถนาถแฤะหธ้าถี่ของคุยุสฟาถี่ฝึงบยะสงค์(เณิภ) 7
องค์บยะกอนควาภเบธ็ สตานัธ 7
วชิ าชีฝคย(ู มุคใหภ่) 8
โยงเยีมธสาทิดแหง่ แยกของบยะเถศไถม
กายเยมี ธกายสอธ

3

นถนาถถักษะของคยูกนั กายเยีมธกายสอธใธศดวยยษถ2ี่ 1 8
นาถนาถของปู้เยมี ธใธศดวยยษถี2่ 1 8
บยัชญากายศึกษา
บยัชญาจดิ ธิมภ 9
บยชั ญาอดั ติฟาวธมิ ภ 9
บยัชญากายศึกษาฝฝิ ัฑธากายธิมภ 9
บยัชญากายศึกษานูยฒธิมภ/บฎิยูบธมิ ภ 10
บยัชญากายศึกษาสายดั ตธิมภ 10
กายศกึ ษานธฝืธ้ ฏาธของฝุถทบยชั ญา
กายศกึ ษาถางเฤือก 11
วัดตบุ ยะสงค์ 11
ควาภเบ็ธภาของกายศึกษาถางเฤือก 13
บยัชญากายศึกษาแนนวอฤณอยพ์ 13
บยชั ญากายศึกษาแนนภอธเดสเซอย่ี 13
บยชั ญากายศึกษาแนนซภั เภอย์ฮฤิ ฤ์ 13
กายศกึ ษาถางเฤือกใธบยะเถศไถม 14
ฝยะยาชนญั ญัดิกายศึกษาแหง่ ชาดิ 14
ฝถุ ทศกั ยาช 2542 14
ฝถุ ทศกั ยาช 2545 15
ฝถุ ทศกั ยาช 2553 15
ฝุถทศักยาช 2562 22
ควาภแดกด่างฝยะยาชนญั ญดั ิกายศึกษา 24
วายะเยภ่ิ แยก 25
26
4 29

นญั ชีฟาฝบยะกอน หธา้

ฟาฝบยะกอน 1
2
กายเยมี ธกายสอธโณมภฝี ยะสงฆ์เบธ็ ปสู้ อธ 3
หธังสือจธิ ณาภฒี แนนเยีมธเฤ่ภแยกของไถม 13
โยงเยมี ธผึกหณั อาจายม์บัจจุนัธคอื ภหาวิถมาฤัมยาชฟัฎฝยะธคย 14
บยชั ญากายศกึ ษาแนนวอฤณอยพ์ 14
บยัชญากายศึกษาแนนภอธเดสซอย่ี
บยัชญากายศึกษาแนนซภั เภอย์ฮฤิ ฤ์ หธ้า

นัญชีดายางบยะกอน 2

ดายางบยะกอน

ดายางถ่ี 1 แสณงควาภแดกดา่ งของควาภแดกด่างฝยะยาชนัญญัดิกายศึกษา

e

บยะวดั ิควาภเบ็ธภาของวชิ าชฝี คยู

 สภัมสโุ ขถมั

สาหยนั กายศกึ ษาใธสภัมธี้ภักจะเบธ็ กายศึกษาใธยบู แนนของกายเยมี ธฟาษาไถมแฤะฟาษานาฤี
โณมภกี ายใชว้ ัณ เบ็ธสตาธถี่สาหยนั จณั กายศึกษาใหก้ ันยาษญยถวั่ ไบ หยอื สาธักเยีมธของนยยณา
ฤกู หฤาธขุธธาง โณมภีฝยะสงฆ์เบธ็ ปู้สอธ เฝยาะว่าฝยะสงฆใ์ ธสภัมก่อธ ภักจะเบ็ธป้เู ชี่มวชาญใธ
เย่ืองของฟาษานาฤี แฤะฟาษาไถม ซึ่งหากภีปถู้ ย่ี ู้ฟาษานาฤี แฤะฟาษาไถมอม่างแดกฉาธ ภักจะตูกมก
มอ่ งให้เบธ็ ป้ยู ู้ หยือธักบยาชญ์ใธสังคภ

ธอกจากธี้ ยูบแนนกายศึกษาของสุโขถัมมงั ภียูบแนนของ สาธกั ยาชนัฒฐดิ แฤะ ยาชสาธัก
ถีภ่ กี ายให้กายศึกษาแก่นยยณาขา้ ยาชกาย ขุธธางชธช้ธั สูง แฤะฝยะยาชวงศ์ไว้โณมเฉฝาะ โณมภี
ฝยาหภฒ์ หยือยาชนัฒฐิดเบธ็ ปู้สอธ ณงั บยากฎใธฝยะยาชฝงศาวณายสภมั ฝญาฤิไถ ถกี่ ฤ่าวไว้ว่า
เภื่อสภัมฝยะองค์ถยงฝยะเมาว์ ฝยะองคไ์ ณย้ ันกายศกึ ษาจากสาธกั ยาชนัฒฐดิ เหฤา่ ธ้จี ธภีควาภย้ใู ธ
เย่ืองกายศึกษาอม่างแดกฉาธจธไณ้ยนั กายมกม่องว่าเบธ็ ธักบยาชญ์ แฤะอีกสิ่งหธ่ึงถ่ีตือว่าเบธ็
ธวดั กยยภถางณา้ ธกายศกึ ษาสภมั สโุ ขถัมธธั่ คอื ศิฤาจายึกหฤกั ถี่ 1 ใธสภัมฝ่อขธุ ยาภคาแหง ถ่ภี ี
กายบยะณษิ ฏ์อกั ษย แฤะตือเบ็ธดายาฟาษาไถมฉนนั แยก แฤะเบ็ธยากฏาธของฟาษาไถมใธบจั จนุ ัธ

กายเยมี ธกายสอธโณมภฝี ยะสงฆ์เบธ็ ป้สู อธ
ถี่ภา https://www.clipmass.com/story/569

1

 สภัมอมุทมา

สาหยนั ยูบแนนกายศกึ ษาใธสภัมอมทุ มา หยือนัธถกึ ถ่ีบยากฎอมู่ใธหธังสือ
ธ้ัธ มังคงภียูบแนนไภ่ด่างไบจากใธสภมั ยาชอาฒาจกั ยไถม หยือสมาภบยะเถศของ
สโุ ขถัม แดว่ ัณเยภ่ิ ภีนถนาถใธกายเบธ็ ฌอ็ ง-นาดิสด์ บาฤกวั ถ่ีไณก้ ฤ่าวไว้วา่
ศธู ม์กฤางถางกายศึกษาภากมิ่งขธึ้ ฝ่อแภ่ “ ภายหลัง หรือบางทีก่อนพธิ โี กนจกุ บิดา
ปู้บกคยองภกั จะส่งนุดยชามไบผากไว้กนั มารดาสง่ บุตรของตนไปอยูว่ ดั เพ่ือเรียนอา่ น
ฝยะสงฆเ์ ฝือ่ ศึกษาเฤ่าเยีมธวิชา หยือเดยมี ภ และเขยี น ณ ทีน่ นั่ เด็กเหล่านีร้ ับใช้พระ พาย
ควาภฝย้อภสาหยันกายนวชเฝยาะว่าใธสภมั ธี้ เรอื ให้พระ และรับประทานอาหารซึง่
กายนวชภักจะเบ็ธหธถางหธง่ึ ถี่ถาใหส้ ตาธะ บณิ ฑบาตมาได้ รว่ มกับพระ ด้วยพระสอน
ถางสงั คภของนุคคฤสงู ข้ธึ โณมเฉฝาะเหฤา่ อา่ นหนังสือใหเ้ พยี งเล็กน้อยวันละคร้ังหรือ
ขา้ ยาชกาย ณงั เชธ่ ใธสภัมฝยะเจา้ อมู่หวั นยภ สองคร้ังท้ังนี้เพอื่ เป็นการตอบแทนการศึกษา
โกศ ถีภ่ ักจะให้นดุ ยหฤาธของขา้ ยาชกายถ่ี ของเดก็ เดก็ หญิงมีการสอนให้ทาครัว ตา
ด้องกายถางาธใหห้ ฤวงธ้ัธจะดอ้ งภีกายนวช นา้ พรกิ ทาขนมมวนบุหร่ี และจบี พลู ”
เยีมธ แฤะศึกษาฝยะทยยภคาสอธถางศาสธา
อม่างต่องแถ้เสมี ก่อธ จงึ จะไณย้ นั กายแด่งดั้ง หธงั สอื จธิ ณาภฒี แนนเยีมธเฤ่ภแยกของไถม
เบธ็ ขา้ ยาชกายไณ้ เฝยาะฉะธ้ัธใธสภัมธ้ีวัณจงึ https://teen.mthai.com/education/145315.html
ไณฝ้ ฑั ธาภาเบ็ธจุณศูธมก์ ฤางของกายศึกษา
แฤะฝยะสงฆก์ ็ตือไณ้วา่ เบธ็ คยูถคี่ อมให้ควาภยู้
แกย่ าษญย ณงั เช่ธใธนธั ถกึ ของฤาฤแู นย์ หธึ่ง
ใธคฒะยาชถูดของฝยะเจ้าหฤุมสถ์ ่ี 14 ถไ่ี ณภ้ า
เจยิญสภั ฝธั ทไภดยีใธสภัมฝยะธายามฒ์ถีภ่ ี
กายนัธถึกเอาไว้ใธหธังสือ “ยาชอาฒาจักย
สมาภ” เอาไวว้ ่า

“ พระสอนหนังสอื ใหแ้ ก่ เยาวชน ดงั ที่
ข้าพเจ้าได้เลา่ แลว้ และท่านอธบิ ายคาสั่งสอน
แกร่ าษฎร์ ตามท่เี ขียนไว้ในหนงั สือบาลี ”

2

แฤะอีกสิ่งหธ่ึงถ่ตี ือว่าเบ็ธธวัดกยยภถาง นุคฤากยถภี่ คี วาภยู้เฉฝาะณ้าธ อมา่ งคยูใธ
กายศึกษาของสภัมธ้ี ธธ่ั คือ กายตือกาเธิณ วิชาดา่ งๆ เข้าภาถาหธ้าถี่ธโี้ ณมดยง
ดายาเยีมธถี่เบธ็ ยูบแนนกายศึกษาฝธื้ ฏาธ ถี่
มังคงสง่ ปฤด่อภาจธตึงบัจจุนัธ ซง่ึ ธั่ธก็คือ โยงเยมี ธผึกหณั อาจายมบ์ ัจจุนธั คอื
แนนเยีมธเฤ่ภแยกของไถม ชอื่ หธังสอื จธิ ณา ภหาวถิ มาฤมั ยาชฟัฎฝยะธคย
ภฒี แดง่ โณม ฝยะโหยาทินณี ซง่ึ ไณต้ วามแก่
สภเณ็จฝยะธายามฒ์ แฤะกฤามภาเบธ็ ภยณก http://www.chiangraifocus.com/forums/index.
ถางกายศกึ ษาถีด่ กถอณภาจธตึงบจั จนุ ธั แฤะ
ธอกจากยบู แนนกายศึกษาไถมถี่ภกี ายศกึ ษา ยวภไบตึงกายก่อดั้งโยงเยีมธใธยบู แนนดา่ งๆ
ปา่ ธวณั แนนศาสธาฝถุ ทแฤ้ว ใธสภัมสภเณ็จ อมา่ งเช่ธ โยงเยีมธของฟาคยัฏ โยงเยีมธของ
ฝยะธายามฒ์เองก็ภีกายเยีมธกายสอธปา่ ธ คยสิ ดจกั ย หยือโยงเยมี ธถี่เบิณยันเฉฝาะ
ภิชชัธธายีของศาสธาคยสิ ดณ์ ้วมเชธ่ กธั ธกั เยีมธชามธักเยีมธหญิง เบธ็ ด้ธ
ธอกจากธี้กไ็ ณ้กาเธิณโยงเยีมธสอธ
 สภัมกยงุ ยดั ธโกสิธถย์ ขา้ ยาชกาย เช่ธ โยงเยมี ธภหาณเฤก็ แฤะ
โยงเยีมธถี่ภีกายปฤดิ คยู เชธ่ โยงเยีมธผกึ หณั
สาหยันกายศกึ ษาใธสภัมธ้ี ใธช่วงแยกมังคง อาจายม์ เบธ็ ดธ้ ซ่ึงจากกายด่อมอณถาง
เบธ็ ยูบแนนกายศึกษาปา่ ธวณั เหภอื ธใธสภัม กายศึกษาธ้ี ถาใหอ้ าชฝี คยูกฤามเบ็ธอกี หธึ่ง
อมุทมาอมู่ แฤะฝยะสงฆ์มงั ตอื ว่าเบ็ธนุคฤากย อาชฝี ถีเ่ ข้าภาภีอถิ ทิฝฤแก่คธใธสงั คภ แฤะ
ถางกายศกึ ษาของบยะชาชธใธสังคภ ชว่ มบยะสถิ ทบิ์ ยะสาถวชิ าควาภยู้ด่างๆเฝื่อ
ธอกเหธือจากหธา้ ถ่กี ายเบ็ธถฝ่ี งึ่ ฝงิ ถางใจ ฝัฑธานคุ ฤากยฟามใธชาดิให้เดนิ โด แฤะภีวิชา
จธกยะถ่ังเภ่อื ชาวดะวัธดกไณเ้ ย่ภิ กฤันเขา้ ภาภี ใธกายเฤ้มี งชีฝดธเองด่อไบ
อิถทฝิ ฤใธณิธแณธอษุ าคเธม์อกี คยั้ง ยบู แนน
ของกายศกึ ษาใธชว่ งเวฤาธจี้ ึงเยภิ่ ภกี าย
เบฤ่ีมธแบฤงไบ กฤ่าวคือ ภักจะเบ็ธยูบแนน
ของผงั่ ดะวัธดก โณมกายภีภิชชธั ธายีเข้าภา
ถากายเยีมธกายสอธให้กันถง้ั ยาษญยถั่วไบ
แฤะฤกู หฤาธของชธชธั้ สงู จธกยะถั่งใธสภัม
ยชั กาฤถ่ี 5 ยบู แนนถางกายศกึ ษาแนน
ดะวัธดกกเ็ ข้าภาอมู่ใธกายศกึ ษากยะแสหฤกั
อมา่ งสภนยฒู ์ ฝยะสงฆเ์ ยิ่ภฤณนถนาถใธเยื่อง
ของกายให้กายศกึ ษาฤง แฤะเบฤม่ี ธภาเบ็ธ

3

วิชาชฝี คยู ( มุคเก่า )

วิชาชีฝคยู เบธ็ อาชีฝถ่ีภีควาภสาคัญ ธอกจากธ้ี ฝยะยาชนัญญัดสิ ฟาคยูแฤะนุคฤากย
อม่างมิง่ ด่อควาภเจยิญถางบัญญาของภธษุ ม์ ถางกายศกึ ษา ฝ.ศ. 2546 ภาดยา 4 กาหธณ
แฤะไณเ้ บธ็ ถี่มอภยันวา่ เบ็ธวิชาชีฝขั้ธสงู (Profession) ควาภหภามของ วิชาชฝี ว่า วชิ าชีฝถางกาย
ถคี่ าธึงตึงกายให้นยิกายแก่สงั คภเบธ็ หฤัก อาศมั ศกึ ษาถี่ถาหธ้าถี่หฤักถางณ้าธกายสอธแฤะกาย
วทิ ีกายถางบญั ญาใธกายนยิกาย ด้องไณ้ยนั สง่ เสยิภกายเยีมธยขู้ องปเู้ ยีมธณว้ มวิทกี ายด่าง ๆ
กายศึกษาอนยภภาเบ็ธยะมะเวฤาธาธฝอสภควย ภี ยวภถงั้ กายยันปิณชอนกายนยหิ ายสตาธศึกษาใธ
ควาภเบธ็ อสิ ยะใธกายณาเธิธกายถางวชิ าชีฝ ภี สตาธศึกษาบฏภวัม ขั้ธ
จยยมานยยฒของวิชาชฝี แฤะภีองค์กยควนคภุ
ฝิถักษ์ คุ้ภคยอง แฤะฝัฑธาวชิ าชฝี ณังธธ้ั คยจู ึง ฝื้ธฏาธ แฤะอุณภศกึ ษาถดี่ ่ากว่าบยิญญาถั้งของ
ดอ้ งเบธ็ ปู้ถ่ถี ากายสั่งสอธแฤะอนยภ เฝอื่ ให้เกิณ ยฏั แฤะเอกชธ แฤะกายนยิกายกายศกึ ษาธอก
กายฝฑั ธาใธดวั ปู้เยมี ธถุก ๆ ณ้าธ ถง้ั ณ้าธควาภยู้ สตาธศึกษาใธยะณนั เขดฝ้ืธถก่ี ายศึกษา ดฤอณจธ
ถกั ษะกยะนวธกาย แฤะคุฒทยยภ จยมิ ทยยภควนคู่ กายสธันสธุธกายศึกษา ให้นยกิ ายหยือบฎินัดิงาธ
กัธไบ เฝื่อควาภเจยญิ วฑั ธาใธดัวปเู้ ยมี ธอม่าง เกม่ี วข้องกนั กายจัณกยะนวธกายเยีมธกายสอธ
แถ้จยิง กายธิเถศ แฤะกายนยหิ ายกายศึกษาใธหธว่ มงาธ
กายศกึ ษาด่าง ๆ

 ควาภหภามของคาว่าคยู ณงั ธธ้ั วิชาชฝี คยู (Teachers Profession)

คาว่า “คยู” ภีควาภหภามฤึกซง้ึ กวา้ งขวาง จงึ หภามตึงอาชฝี ถใ่ี ห้นยกิ ายแก่ธักเยีมธแฤะ

ภาก แด่ต้าณจู ากยากศัฝถ์ใธฟาษานาฤี เยีมกว่า สาทายฒชธถี่ด้องอาศัมควาภยู้ ควาภชาธาญเบธ็

“คยุ” หยอื ใธฟาษาสัธสกรดวา่ “คยุ ”ุ ภี กายเฉฝาะ ไภ่ซา้ ซอ้ ธกันวิชาชีฝอ่ืธ แฤะภีภาดยฏาธ

ควาภหภามว่า เบ็ธปสู้ ่งั สอธศิษม์ หยือปู้ควยไณ้ยนั ใธกายบยะกอนวชิ าชีฝคยู โณมปบู้ ยะกอนวิชาชฝี

กายเคายฝ คยดู ้องผึกอนยภถ้ังฟาคถรษญแี ฤะฟาคบฎินัดิ

 ควาภหภามของวิชาชีฝ อมา่ งเฝีมงฝอก่อธถี่จะบยะกอนวิชาชีฝคยู

วิชาชีฝ (Profession) หภามตึง อาชีฝถ่ี  ควาภสาคญั ของวชิ าชีฝคยู

ให้นยิกายแก่สาทายฒชธถี่ดอ้ งอาศมั ควาภยู้ วิชาชีฝถกุ วิชาชฝี ม่อภภคี วาภสาคัญดอ่

ควาภชาธาญเบ็ธกายเฉฝาะ ไภ่ซา้ ซ้อธกนั วิชาชีฝ นคุ คฤแฤะสงั คภณ้วมกธั ถง้ั ธ้ธั เบ็ธกายมากถ่จี ะนง่

อ่ืธ แฤะภีภาดยฏาธใธกายบยะกอนอาชีฝ โณมปู้ นอกว่าอาชฝี ใณสาคญั กว่าอาชีฝใณ แด่ใธถี่ธีเ้ ยาจะ

บยะกอนวชิ าชีฝด้องผกึ อนยภถัง้ ฟาคถรษญีแฤะ ฝิจายฒาเฉฝาะอาชฝี คยวู ่าภคี วาภสาคัญด่อ

ฟาคบฎินดั ิอม่างเฝมี งฝอก่อธถ่จี ะบยะกอนวชิ าชีฝ สังคภแฤะบยะเถศชาดิเฝมี งใณ จึงขออัญเชิญฝยะ

ยาโชวาถของสภเณ็จฝยะเถฝยดั ธยาชสณุ าฯ สมาภ

นยภยาชกภุ ายี ใธฝทิ ฝี ยะยาชถาธบยิญญานดั ยแก่

ป้สู าเยจ็ กายศึกษาจากวิถมาฤมั คยู ฒ อาคายใหภ่

4 สวธอัภฝย วัธฝุทถี่ 18 ฝรษฟาคภ ฝ.ศ. 2526

ควาภดอธหธงึ่ ว่า

“...อาชีพครูถอื ว่าสาคัญอย่างย่งิ เพราะครูมี กายภองเห็ธอธาคดใธกายบยะกอนวชิ าชฝี คยู แฤะ

บทบาทสาคัญในการพัฒนาประเทศ ใหเ้ จริญ กายภีควาภเจยิญก้าวหธ้าใธวชิ าชีฝคยู

มน่ั คง และกอ่ นทจี่ ะพฒั นาบ้านเมืองใหเ้ จริญได้  คุฒฤักษฒะถีณ่ ีของคยู
นน้ั จะต้องพฒั นาคน ซึง่ ไดแ้ ก่ เยาวชนของชาติ

เสยี กอ่ น เพ่ือใหเ้ ยาวชนเตบิ โตเปน็ ผใู้ หญท่ ่ีมีคุณค่า คุฒฤักษฒะถ่ีณีของคยู หภามตึง

สมบรู ณ์ทุกด้านจึงสามารถ ช่วยกันสร้างความ เคยอ่ื งหภามหยือสิ่งถ่ีช้ีใหเ้ หธ็ ควาภณี หยือ

เจริญให้แก่ชาติตอ่ ไปได้...” ฤกั ษฒะถี่ณีของคยู แฤะเบ็ธฤกั ษฒะถด่ี อ้ งกาย

จากฝยะยาโชวาถของสภเณ็จฝยะเถฝยดั ธยาชสุณา ของสังคภฤกั ษฒะคยูถ่ีณี ควยภีควาภยักแฤะควาภ
ฯ สมาภนยภยาชกภุ ายี ดาภถี่ไณ้อญั เชิญภากฤา่ ว เภดดาด่อศิษม์ ภคี วาภเสมี สฤะ หภ่ธั เฝมี ยศึกษา
ไว้ขา้ งด้ธ เบ็ธเคยื่องมธื มัธใหเ้ หธ็ ตึงควาภสาคัญ บยันบยงุ วิทกี ายสอธ เฝื่อฝัฑธาดธเองอมเู่ สภอ
ของคยูถี่ภดี ่อควาภเจยิญของนคุ คฤแฤะชาดิ ด้องภีควาภเข้าใจแฤะเอาใจใสด่ วั ศษิ ม์ถุกคธเบ็ธ
นา้ ธเภอื งเบธ็ อมา่ งมงิ่ ชาดิน้าธเภอื งจะเจยิญไณ้ กาฤังใจแฤะชว่ มสย้างแยงนัฤณาฤใจให้กันศษิ ม์
เฝยาะบยะชาชธใธชาดิไณ้ยันกายศึกษาถ่ีณแี ฤะภีคยูถี่ เฝอ่ื ใหเ้ ขาเบ็ธคธใผ่เยมี ธยู้ เบ็ธแนนอม่างถีณ่ ภี ี
ภีคุฒฟาฝ จยยมานยยฒใธวิชาชีฝคยูภจี ดิ วญิ ญาฒของ
ควาภเบธ็ คยู สาภายตต่ามถอณควาภยู้ไณเ้ บ็ธอม่าง

 เกฒฐก์ ายฝิจายฒาวิชาชีฝคยู ณี ภีวิทกี ายสอธถหี่ ฤากหฤาม ภวี สิ ัมถัศธ์

แน่งออกเบธ็ 2 ยะณนั คือ กวา้ งไกฤ ภีควาภมุดิทยยภ มอภยันพงั ควาภ
คณิ เหธ็ ของปู้อ่ืธ ยวภตึงมอภยันแฤะเขา้ ใจควาภ

1. เกฒฐฝ์ ิจายฒาวชิ าชฝี คยูใธฟาฝยวภ ไณแ้ ก่ แดกด่างของเณ็กแดฤ่ ะคธณ้วม องค์กยแฤะสตานัธ

กายบยะกอนอาชีฝดยงเวฤา กายจัณแนนกายศึกษา วชิ าชีฝคยู

โณมสภาคภวิชาชีฝคยู กายจณั ดัง้ สภาคภวิชาชีฝ 1. องค์กย
คยแู ฤะออกกญหภามยันยองสตาธฟาฝของวชิ าชฝี

คยู กายภีจยยมานยยฒหยือจยมิ ทยยภวิชาชฝี คยู องค์กยถ่เี ก่ีมวข้องกันปู้บยะกอนวชิ าชฝี คยู ภหี ฤกั

กายภอี งค์ควาภย้ถู เี่ บ็ธยะนน กายเบ็ธถม่ี อภยัน ๆ 3 องคก์ ย คือ

ของสงั คภ กายภคี วาภย้ใู ธกายบยะกอนอาชฝี คยู  องค์กยปฤิดคยู หธว่ มงาธปฤดิ นุคฤากย
กายใหน้ ยิกายดาภภาดยฏาธวิชาชฝี คยู แฤะกายภี ถางกายศึกษา เชธ่ คฒะศึกษาศาสดย์,
ควาภเบธ็ อิสยะใธวิชาชีฝคยู ยาชฟฎั ฯ

2. เกฒฐ์กายฝจิ ายฒาวิชาชีฝใธยะณนั นุคคฤ ไณ้แก่  องค์กยใช้คยู สตาธศึกษาใธสังกณั ด่างๆ
กายไณ้ยันกายศึกษาดยงดาภสาขาถ่ีบยะกอน ถั้งกยะถยวงศึกษา เถศนาฤ โยงเยมี ธ
อาชฝี คยู กายภีปคู้ อมสธันสธธุ ใธกายบยะกอน เอกชธ หธว่ มงาธเฝื่อใหค้ วาภยู้
อาชฝี คยู กายภีกายวางแปธฤ่วงหธา้ ถีจ่ ะบยะกอน
อาชีฝคยู กายภีควาภดัง้ ใจอม่างแธว่ แธ่ถจี่ ะเขา้ สู่  องค์กยวชิ าชฝี คยู องค์กยถปี่ ู้บยะชอน
ดฤาณวิชาชฝี คยู กายภคี วาภกยะดือยือย้ธใธ วิชาชฝี คยจู ณั ด้ังขธ้ึ เฝอื่ ฝัฑธาวชิ าชฝี คยู
วชิ าชีฝคยู กายบยะฝรดดิ าภจยิมทยยภวิชาชีฝคยู ฝัฑธาคยู แฤะจณั กิจกยยภถี่เกมี่ วขอ้ งกัน
กายภคี วาภจงยักฟกั ณแี ฤะปกู ฝัธด่อวชิ าชีฝคยู 5 คยกู ฤุ่ภธ้ธั ๆ

 ฤักษฒะขององค์กย  นถนาถแฤะหธา้ ถ่ขี องคุยสุ ฟาถีฝ่ งึ บยะสงค์
1. บญั หา/แธวคณิ ถีเ่ หภือธกัธ ย่วภกัธ (เณิภ)

จณั ดัง้ 1. เบธ็ องคก์ ยอิสยะ ภีอาธาจสาภายต
2. เบธ็ วชิ าชฝี ช้ัธณี จาเบ็ธดอ่ สังคภใธกาย บฎนิ ัดิงาธไณโ้ ณมเย็วฟามใด้กญหภามถี่
เกมี่ วข้อง
บยะกอนวิชาชฝี ภีปฤกยะถนด่อภวฤชธ
3. เบธ็ ธิดินคุ คฤ ภกี ญหภามยองยนั ใธกาย 2. ส่งเสยิภสวสั ณกิ ายแฤะนยิกายให้แกส่ ภาชิก
โณมถวั่ ตึง
ณาเธิธกาย
4. ภีถยฝั มากยขององค์กย สตาธถี่ 3. สยา้ งเกฒฐ์ภาดยฏาธถางจยยมานยยฒ
วชิ าชฝี คยู เฝ่ือควนคุภคยูใหบ้ ยะฝรดดิ ธ
นคุ ฤากย ส่ิงอาธวมควาภสะณวก อมใู่ ธขอนเขดอัธเหภาะสภ
ดฤอณจธถยฝั ม์สิธดา่ ง ๆ
5. ภี ฝ.ย.น. ควนคุภ เช่ธ ฝ.ย.น. คยูแฤะ 4. ภอี าธาจใธกายออกแฤะตอณตอธ
นคุ ฤากยถางกายศึกษา ในอธญุ าดบยะกอนวชิ าชีฝ
6. ภจี ยยมานยยฒแหง่ วชิ าชฝี ถเี่ ปมแฝย่ให้
สังคภยันถยาน 5. ส่งเสยภิ ให้สภาชกิ ภคี วาภก้าวหธา้ แฤะ
ถธั สภัมถางวชิ ากาย
 ดัวอม่างองค์กยถี่ภีกญหภามยองยัน
1. คยุสฟาเก่า 6. ควนคุภภาดยฏาธวิชาชีฝแฤะกายบฎินัดิ
2. สาธักงาธคฒะกยยภกายข้ายาชกายคยู ดาภจยยมานยยฒวิชาชีฝคยู
3. สภาคภวิชาชีฝเฉฝาะณ้าธด่างๆ เช่ธ
7. วจิ ัมแฤะวางแปธเฝอื่ ฝัฑธาองค์กยแฤะ
สภาคภคยูวิถมาศาสดย์แห่งบยะเถศไถม วชิ าชฝี
สภาคภคยโู ยงเยีมธยาษญย์ สภาคภคยู
สดยีไถม เบ็ธด้ธ 8. บยะสาธงาธยะหว่างสภาคภถีเ่ กมี่ วข้อง
4. สภาคภถี่ภฤี ักษฒะฝเิ ศษ สภาคภ
กายศึกษาแห่งบยะเถศไถม 2. สตานธั

 เบา้ หภามขององค์กยวิชาชีฝคยู สตานัธเบ็ธส่ิงถสี่ าคภจัณดั้ง เฝอื่ บยะโมชธ์โณมยวภ
ของสังคภ เบ็ธควาภจาเบ็ธถี่ด้องภีของสังคภ
1. สง่ เสยิภสภาชิกให้ภีกายกิธณี อม่ณู ี โณม
จัณสวสั ณกิ ายด่างๆหยือณแู ฤสถิ ทบิ ยะโมชธ์  องค์บยะกอนควาภเบธ็ สตานัธ
ของสภาชกิ ถุกณ้าธ 1. จัณดั้งข้ธึ โณมสภาชกิ ของสังคภมอภยัน
2. ภกี ญหภามยองยัน ภยี ะเนมี นวิทีกาย
2. ส่งเสยิภสภาชิกภีควาภสาภายตใธกาย 3. ภฤี กั ษฒะ ภั่ธคง เบฤม่ี ธแบฤงมาก
บยะกอนวิชาชฝี สูงข้ึธ (สง่ เสยิภณา้ ธวิชากาย 4. ภบี ยะโมชธ์ด่อสังคภธ้ัธๆ
สาหยันวิชาชีฝ)
* สตานัธวชิ าชีฝคยู ส่งเสยิภศักณ์ิศยี สย้างควาภ
เชอ่ื ภธั่ แฤะสย้างเสยิภคฒุ ทยยภ จยิมทยยภ

* ปูบ้ ยะกอนวิชาชีฝ มณึ ภ่ัธ ศยัถทา สย้างชือ่ เสมี ง
ใหส้ งั คภมอภยัน แฤะบกบอ้ งสตานัธ

6

วชิ าชีฝคยู (มคุ ใหภ่)

 โยงเยีมธสาทิดแห่งแยกของบยะเถศไถม

โยงเยีมธสาทิดแห่งแยกของบยะเถศไถม คือ โยงเยีมธสาทดิ ภหาวถิ มาฤัมศยีธคยิธถยวิโยฑ
บยะสาธภดิ ย (ผ่ามภัทมภ) เบ็ธโยงเยีมธยัฏนาฤ เณภิ สังกณั กองโยงเยีมธยฏั นาฤ กยภวสิ าภัญศกึ ษา
ดง้ั อมใู่ ธนยเิ วฒโยงเยมี ธผึกหัณคยูชธั้ สงู เฤขถ่ี ๑๗๖ ตธธบยะสาธภิดย อาเฟอฝยะโขธง จงั หวณั
ฝยะธคย (บจั จุนัธ คือ ภหาวิถมาฤมั ศยธี คยิธถยวโิ ยฑ ตธธสขุ ุภวถิ ซอมสุขภุ วิถ ๒๓ แขวงคฤอง
ดัธเหธือ เขดวัฑธา กยุงเถฝภหาธคย) ยหสั ไบยษฒีม์ ๑๐๑๑๐ ดาภบยะกาศของ
กยะถยวงศึกษาทกิ าย ฤงวัธถี่ ๓ กยกญาคภ ฝ.ศ. ๒๔๙๕ ณังสาเธาด่อไบธ้ี

ด่อภาโยงเยมี ธผึกหณั คยูช้ัธสงู บยะสาธภิดยไณ้ยนั กายมกฏาธะขึ้ธเบธ็ วิถมาฤัมวิชากายศึกษาบยะสาธ
ภดิ ย โยงเยีมธบยะสาธภดิ ยจงึ เบฤมี่ ธเบธ็ โยงเยีมธภัทมภสาทดิ วถิ มาฤมั วชิ ากายศึกษาบยะสาธภิดย
เยีมกม่อวา่ ภ. วศ. จึงตือไณว้ ่าเบ็ธโยงเยีมธภทั มภแนนบยะสภ แหง่ แยกของกยุงเถฝภหาธคย

7

 กายเยมี ธกายสอธ

เบธ็ กายเบิณสอธวชิ ากายด่างๆ หฤากหฤามสานวชิ าดาภควาภดอ้ งกายของปู้เยีมธ ปู้เยมี ธจงึ ภี
โอกาสเฤอื กเยมี ธดาภควาภตธณั ควาภสาภายต แฤะควาภฝอใจปฤกายเยีมธกายสอธ

 นถนาถถักษะของคยูกันกายเยมี ธกายสอธใธศดววยษถ่ี 21

กายเยมี ธกายสอธใธศดวยยษถี่ 21 “คยู” ดอ้ งเบ็ธ เบฤี่มธนถนาถเบธ็ Coach เบ็ธกายสอธถ่ี
สอธเฉฝาะสิ่งสาคญั ถ่ปี ู้เยมี ธสาภายตธาควาภยู้ไบนยู ฒากายแฤะดอ่ มอณไณ้ส่งควาภยู้ถี่ไภไ่ ณ้สอธปู้เยีมธ
จะเยีมธยูไ้ ณเ้ องสิง่ สาคัญใธกายเยีมธกายสอธใธศดวยยษถี่ 21 คอื กายเบฤมี่ ธวิทกี ายของกายศึกษา
เบฤี่มธจากกายใหค้ วาภยไู้ บสู่ กายใหถ้ ักษะเบฤมี่ ธจากคยูเบธ็ หฤักเบ็ธปูเ้ ยีมธเบธ็ หฤัก

คยูด้องภีนถนาถใธกายจณั กายศกึ ษาบยะกอนณว้ มกายจณั โอกาสให้ปู้เยีมธไณ้ภีสว่ ธย่วภใธกายจณั
กจิ กยยภสยา้ งสยยค์กายคิณของปู้เยมี ธด้องสอณคฤ้องกันควาภจาเบธ็ ควาภด้องกาย แฤะควาภเบ็ธไบไณ้
ของสงั คภกายศกึ ษา จึงด้องคาธงึ ตึงกายคณิ ของป้เู ยมี ธใธแด่ฤะขัธ้ ดอธของกายฝัฑธาควาภย้แู ฤ้วโฤก
ของปูเ้ ยีมธจะตูกสยา้ งขึธ้ แฤะสย้างใหภ่ไบเย่ือมเย่อื มๆดาภบยะสนกายฒ์ส่วธดวั ของเขา คยูดอ้ งใช้กายเฤ่ธ
เคย่ืองยเู้ บ็ธวทิ ีกายสาคัญใธกายฝฑั ธาปู้เยีมธ

กยะนวธกายเยมี ธกายสอธภกี ายเบฤม่ี ธแบฤงโณมปู้เยีมธจะเยมี ธณ้วมเถคโธโฤมแี ฤะกายสื่อสายถี่
ถธั สภมั เข้าตึงข้อภฤู ข่าวสายไณ้อมา่ งยวณเย็ว คยจู งึ ด้องบยันดัวแฤะฝฑั ธาดธเองให้เถ่าถัธเถคโธโฤมีใธ
สภองด้องภคี วาภกยะดือยือย้ธถีจ่ ะฝฑั ธาถักษะแฤะวิถมากายสภัมให้เกณิ กายเยมี ธยู้เถคธิควิทีกายกาย
เยีมธกายสอธแนนใหภ่ถี่จะถาให้กายเยมี ธย้ขู องปเู้ ยมี ธภบี ยะสิถทิฟาฝภากมงิ่ ขึธ้

 นถนาถของปเู้ ยมี ธใธศดวยยษถ่ี 21

ปู้เยมี ธเบ็ธดัวของดวั เอง ภีอสิ ยะถจี่ ะเฤอื กสงิ่ ถ่ีดธฝอใจสาภายตแสณงควาภคิณเหธ็ ไณ้ สาภายต
ณณั แบฤงสง่ิ ด่างๆให้ดยงดาภควาภด้องกายแฤะควาภฝอใจของดธไณส้ ย้างบฎิสัภฝธั ท์กนั ปอู้ ื่ธ ย่วภภือ
กัธแฤะควาภสภั ฝัธทเ์ บธ็ ส่วธหธง่ึ ของถุกกจิ กยยภภคี วาภยวณเย็วใธกายส่ือสายกายค้ธหาข้อภูฤแฤะกาย
ดอนคาตาภแฤะสาภายตสย้างธวดั กยยภด่อถกุ ส่ิงถุกอม่างใธชีวดิ ไณ้

8

บยชั ญากายศกึ ษา

บยชั ญากายศึกษาคือ แธวควาภคิณ หฤักกาย แฤะกญเกฒฐ์ ใธกายกาหธณแธวถาง ใธกายจณั
กายศกึ ษา ซงึ่ ธกั กายศกึ ษาไณม้ ณึ เบ็ธหฤักใธกายณาเธิธกายถางกายศึกษาเฝอ่ื ใหน้ ยยฤเุ บ้าหภาม
ธอกจากธี้บยชั ญากายศึกษามงั ฝมามาภถากายวเิ คยาะหแ์ ฤะถาควาภเข้าใจเกีม่ วกันกายศึกษา ถาให้
สาภายตภองเหธ็ บัญหาของกายศึกษาไณ้อม่างชณั เจธ บยัชญากายศกึ ษาจงึ เบยมี นเหภือธเข็ภถิศธาถาง
ให้ธักกายศึกษาณาเธิธกายถางศกึ ษาอมา่ งเบ็ธยะนน ชัณเจธ แฤะสภเหดสุ ภปฤ (อุณภศกั ณ์ิ ภีสขุ . 2552:
ออธไฤธ)์

1. บยัชญาจดิ ธมิ ภ  วิทกี ายสอธ จะภุ่งสอธใหป้ ู้เยีมธแสวงหา
ควาภสุขถางใจ ภากกว่าแสวงหาวัดตุ เธ้ธ
บยชั ญาจิดธิมภ ภแี ธวคณิ เกม่ี วกันโฤกแฤะ กายใช้สัญฤักษฒ์เบ็ธสื่อใธกายเยีมธกาย
จักยวาฤ ว่าเบ็ธ “โฤกแห่งจิด” (The World of สอธ ซ่ึงไณแ้ ก่ กายพังแฤะกายจณจา คยู
Mind) แฤะภีแธวคณิ ว่าควาภยถู้ ี่แถ้จยงิ คือ “จดิ ถ่ี ภกั จะใช้วทิ ีกายสอธแนนนอกเฤ่า นยยมาม
หม่งั ยู้” (Truth as idea) แธวคณิ เก่มี วกันควาภณี มกดัวอมา่ งอ้างอิงณ้วมธิถาธ เฝื่อ
หยอื จยมิ ทยยภ ของธักบยัชญากฤุภ่ จดิ ธมิ ภ คอื เบยมี นเถีมนใหเ้ กิณควาภเข้าใจ ภากกว่าใช้
“จยิมทยยภเบธ็ กายเฤีมธแนนควาภณอี ัธสภนยู ฒ์” วิทีกายอ่ืธๆ สอธให้จาให้คิณอมา่ งภี
(imitation of the absolute self) ถ่ภี คี ่าคงถ่ีไภ่ เหดุปฤภากกวา่ จะให้ถากายฝสิ ูจธ์หยอื
เบฤี่มธแบฤงดาภกาฤเวฤาหยือสตาธถ่ีแธวคิณ บฎนิ ัดิจยิง
เก่มี วกันควาภงาภ หยอื สธุ ถยมี ฟาฝ คอื
“สุธถยมี ะ เบ็ธเคยอื่ งสะถอ้ ธตงึ ภโธคดิ” (reflection 2. บยชั ญาอัดตฟิ าวธมิ ภ
of the idea)
เบธ็ บยัชญาถ่ีใหค้ วาภสาคัญกันองค์
 ปูเ้ ยมี ธ ธักเยีมธเบธ็ ป้ณู แู ฤะปู้พัง เฝยาะเชือ่ บยะกอนถี่ถาใหภ้ ธุษม์ภคี วาภสภนูยฒ์ม่ิง
วา่ กายเยีมธยขู้ องเณก็ เกณิ จากกายนอก เฝยาะเชือ่ ว่าภธุษมภ์ ิใชว่ ดั ตุแดภ่ ีชีวิดจิดใจ ภี
เฤ่าของปู้ใหญ่ จงึ ธิมภนงั คันใหเ้ ณก็ ถอ่ งจา ควาภยูส้ ึก ภีควาภด้องกาย องค์บยะกอนถ่ี
ใธส่งิ ถี่คยูคณิ วา่ ณี ภีบยะโมชธ์ ซึง่ เณก็ อาจจะ สาคัญของฤัถทิธี้ก็ คอื “ควาภภีเสยฟี าฝ
เนอื่ เฝยาะภองเหธ็ บยะโมชธเ์ ธื่องจากสิ่งถ่ี ควาภยสู้ ึกยันปิณชอนแฤะกายเฤอื กดัณสธิ ใจ”
เยีมธยู้เบธ็ ธาภทยยภแฤะอมู่ไกฤดัวเณก็
เกิธไบ  ปู้เยีมธ ป้เู ยีมธเบ็ธศธู ม์กฤางของกายเยมี ธ
โณมใหเ้ ณ็กเบ็ธปฤู้ งภือบฎินัดิ ธักเยมี ธจะภี
 ป้สู อธ คยจู ะมณึ ดธเองเบธ็ ศูธมก์ ฤางของ เสยฟี าฝอมา่ งเด็ภถ่ีใธกายคิณดณั สธิ ใจณ้วม
กายสอธ คยูจะเบธ็ ปแู้ สณงแฤะปู้ฝณู ยวภตึง ดธเอง ภีโอกาสเฤอื กเยมี ธหยือจะถา
คยูจะบยะสาธควาภยู้ แธะธาอม่างเฉฤมี ว กจิ กยยภดาภควาภสธใจหยือเฤอื กอมู่กัน
ฉฤาณควนคุภดกั เดือธอม่างเฝอ่ื ธ เบธ็ คยูถดี่ ธเองภคี วาภฝอใจเบ็ธฝเิ ศษไณ้ดาภ
ธกั บยาชญ์ถี่ภีคุฒทยยภ ดอ้ งกาย

9

 ปสู้ อธ คยูจะดอ้ งให้เสยฟี าฝแก่ธักเยีมธ ยู้จกั ปเู้ ยีมธเบ็ธอม่างณี มอภยันควาภ
อม่างเด็ภถ่ี เบธ็ เสภอื ธฝ่อแภภ่ ากกวา่ คยูปู้ แดกด่างยะหว่างนุคคฤ แฤะวางแปธให้เกิณ
ภอี าธาจ คยูจะด้องเอาใจใส่ใธกายจณั กาย กายเยีมธยู้ให้เหภาะสภกันควาภสาภายตแฤะ
เยมี ธกายสอธให้เกิณควาภสธุกสธาธ ควาภดอ้ งกายของปู้เยมี ธ
คาธึงตึงควาภแดกด่างของเณก็ แด่ฤะคธ
คยูจะดอ้ งเบ็ธปเู้ ข้าใจเณ็ก ยู้จดิ ยู้ใจเณ็กแฤะยู้  วทิ ีกายสอธ กายเยีมธเบธ็ เยือ่ งกายกยะถา
บัญหาของเณ็กแด่ฤะคธอม่างแถ้จยงิ เฝอ่ื (Doing) ภากกว่ายู้ (Knowing) กายเยมี ธ
ชว่ มให้เณก็ เข้าใจบญั หาแฤะยักษาดธเอง กายสอธจึงใหป้ ูเ้ ยมี ธฤงภือกยะถาเฝื่อให้
เกณิ บยะสนกายฒ์แฤะกายเยีมธยู้ กายกยะถา
 วิทีกายสอธ จะสอธให้ธักเยีมธเบธ็ ดัว ถาใหส้ าภายตแก้บัญหาไณ้ กายเยมี ธกาย
ของดัวเองให้ภากถ่สี ณุ เธธ้ ควาภเบธ็ สอธใช้วทิ กี ายแก้บัญหาแนนวิถมาศาสดย์
บจั เจกนคุ คฤหยอื เธ้ธปู้เยมี ธเบ็ธศูธมก์ ฤาง (Problem solving)
ณว้ มกายกยะดุ้ธใหธ้ ักเยมี ธคณิ อมา่ งอิสยะ
ไภ่ควยคิณหยือถาอะไยดาภปู้อืธ่ ให้อสิ ยะใธ 4. บยัชญากายศกึ ษานูยฒธิมภ/บฎยิ บู ธิมภ
กายเฤอื กวิชาเยมี ธดาภควาภตธัณหยือ
ควาภสธใจ บยัชญากายศกึ ษาบฎยิ ูบธิมภภแี ธวควาภคิณ
ถ่ีฝัฑธาภาจากบยัชญาฝิฝฑั ธากายธิมภ
3. บยัชญากายศกึ ษาฝิฝฑั ธากายธมิ ภ กายศึกษาบฎยิ บู ธมิ ภภีแธวควาภคณิ วา่ ปู้เยมี ธภิไณ้
เยีมธเฝอื่ ภุ่งฝฑั ธาดธเองเฝีมงอม่างเณีมว แด่ด้อง
 ฝิฝฑั ธากาย หยอื Progressive หภามตึง เยีมธเฝ่อื ธาควาภยู้ไบฝฑั ธาสงั คภใหส้ งั คภเบ็ธ
กายเบฤีม่ ธแบฤงไภห่ มณุ ธง่ิ กายจัณกาย สังคภบยะชาทิบไดมอมา่ งแถจ้ ยิง เธ้ธกายสยา้ ง
ศึกษาด้องบยนั บยงุ ใหส้ อณคฤอ้ งกัน สังคภใหภ่ เฝยาะว่าสงั คภขฒะธธั้ ภบี ัญหาด่าง ๆ
ควาภเบฤ่ีมธแบฤง จึงไณเ้ ช่ือว่า ภากภาม ถ้ังบัญหาถางณา้ ธเศยษฏกิจ แฤะกายเภือง
“แธวถางแห่งควาภภีอิสยะเสยถี จ่ี ะ กายศกึ ษาจึงภนี ถนาถใธกายเบ็ธเคยื่องภือสย้าง
ธาไบสูก่ ายเบฤ่มี ธแบฤง บยันบยุง สังคภแฤะวฑั ธทยยภถี่ณีงาภข้ธึ ภาใหภ่ เบ็ธสังคภใธ
วฑั ธทยยภแฤะสงั คภ” อุณภคดิ ถ่ีภีควาภเฝมี นฝย้อภ แฤะจะด้องถาอม่าง
ยนี ณว่ ธ
 ป้เู ยมี ธ ใหค้ วาภสาคัญกันดวั ปู้เยมี ธ
ภาก ตือว่าปเู้ ยีมธเบ็ธศูธม์กฤางของ  ป้เู ยีมธ เบ็ธปู้ถ่ภี ีควาภสาภายตใธกาย
กายเยีมธกายสอธ กายเยมี ธย้จู ะ วิเคยาะหบ์ ัญหาสงั คภแฤะภีควาภมดุ ทิ ยยภ
เกิณข้ธึ ไณณ้ กี ด็ ่อเภอื่ ปู้เยมี ธไณ้ภี ณงั ธั้ธปเู้ ยมี ธจะไณ้ยันกายบฤกู ผงั ให้
บยะสนกายฒด์ ยง หยอื ฤงภอื กยะถา ดยะหธกั ใธบัญหาสงั คภเยีมธยวู้ ทิ ีกาย
ณว้ มดธเอง (Learning by Doing) ปเู้ ยีมธภี ถางาธย่วภกัธเฝือ่ แกบ้ ัญหาสงั คภปูเ้ ยมี ธ
อสิ ยะถีจ่ ะเฤอื กดณั สธิ ใจณว้ มดธเอง จะไณ้ยนั กายเยมี ธย้เู ถคธคิ วิทดี ่างๆถีจ่ ะธาภา
เบธ็ แธวถางใธกายแก้บญั หาของสังคภแฤว้
 ป้สู อธ คยูจะไภเ่ บ็ธปู้ออกคาสั่ง แด่ถา ใหป้ ูเ้ ยีมธหาข้อสยุบแฤะดณั สิธใจเฤอื ก
หธา้ ถ่ีถาใธกายแธะแธวถางให้แกป่ ้เู ยมี ธ
แฤว้ จัณบยะสนกายฒ์ถี่ณีถ่ีเหภาะสภ 10
ให้แก่ปู้เยมี ธ คยูจะด้องภคี วาภยู้แฤะ
บยะสนกายฒ์อม่างกว้างขวาง

 ปู้สอธ คยูถาหธ้าถ่ยี วนยวภสยบุ วิเคยาะห์ ยนั พังแฤะถาควาภเขา้ ใจใธเธ้อื หาวิชาด่างๆ
บัญหาของสังคภแฤะเสธอแธวถางให้ แฤว้ จณจาไว้ เฝือ่ จะธาไบต่ามถอณด่อไบ
ปูเ้ ยมี ธแก้บญั หาของสังคภคยูจะด้องให้  ปสู้ อธ คยเู บธ็ นุคคฤถภี่ ีควาภสาคัญอม่าง
ป้เู ยีมธถุกคธภีส่วธย่วภใธกายคณิ ภากกายศึกษาจะด้องภาจากคยูเถ่าธั้ธคยู
ฝจิ ายฒาใธกายแกบ้ ัญหาดา่ งๆ แฤะเหธ็ จะถาให้ปู้เยีมธไณ้ยันควาภยู้ เฝยาะคยูเบ็ธปู้
ควาภจาเบ็ธถจ่ี ะดอ้ งสย้างสยยคส์ งั คภ ถย่ี ู้เธอ้ื หาถ่ีตูกด้องถ่สี ุณ คยเู บ็ธปู้กาหธณ
ข้ึธภาใหภ่แฤะเช่ือภธ่ั ว่าจะกยะถาไณ้โณมวทิ ี กจิ กยยภใธห้องเยีมธ กายกาหธณ
ถางแหง่ บยะชาทิบไดม ภาดยฏาธกายเยมี ธยู้ คยเู บ็ธดธ้ แนนถี่
ธกั เยมี ธจะดอ้ งถาดาภเบยีมนเสภือธ
 วทิ กี ายสอธ ภฤี กั ษฒะคฤา้ มกันบยัชญา แภ่ฝิภฝ์
กายศกึ ษาฝิฝฑั ธากายธมิ ภคอื ให้ป้เู ยมี ธ  วทิ ีกายสอธ คยเู บธ็ ปอู้ ทินาม ช้แี จงให้
เยมี ธย้ณู ้วมดธเองแฤะฤงภือกยะถาเอง ธักเยีมธเข้าใจ วทิ กี ายเยมี ธกายสอธจงึ เธ้ธ
สาภายตภองเห็ธบัญหาแฤะเขา้ ใจเยื่องยาว กายสอธแนนนยยมามเบ็ธหฤกั ธอกจากธ้ี
ดา่ งๆณว้ มดธเองโณมใช้วิทีกายด่างๆหฤาม กายเยีมธกายกายสอธมังผึกผธกายเบธ็
วทิ เี ช่ธวทิ ีกายถางวิถมาศาสดย์ (Scientific ปธู้ าใธกฤุภ่ ซง่ึ ปูธ้ าจะดอ้ งภียะเนีมนวธิ มั
method) วทิ กี ายโคยงสย้าง (Project ควนคุภแฤะยักษาดธเองไณ้ณเี บ็ธแนนอม่าง
method) แฤะวทิ กี ายแกบ้ ัญหา (Problem ถี่ณี จัณดายางสอธ จัณหอ้ งเยมี ธ แปธปังถ่ี
solving) เบ็ธเคย่ืองภอื ธง่ั ใธห้องเยมี ธ คยูเบ็ธปู้กาหธณแดป่ ้เู ณมี ว

5. บยชั ญากายศึกษาสายดั ตธมิ ภ 6. กายศกึ ษานธฝื้ธฏาธของฝุถทบยัชญา

บยชั ญากายศกึ ษาสายัดตธิมภภาจาก ฝถุ ทบยชั ญากายศึกษา ภาจากคาว่า
บยัชญาฝธ้ื ฏาธ2 ผา่ ม คือ ผ่ามจดิ ธมิ ภ ซ่ึงภี Buddhishic Philosophy of Education ซงึ่ ไณ้
ควาภเชอ่ื ว่า จดิ เบ็ธส่วธถ่ีสาคัญถ่ีสณุ ใธชีวิด แธวคิณภาจากฝยะฝุถทศาสธา (Buddhism)
ของคธ กายถจี่ ะยแู้ ฤะเหธ็ ควาภจยิงไณ้กณ็ ้วม จากฝยะทยยภคาสอธของฝยะสภั ภาสภั ฝุถท
ควาภคณิ (Ideas) อีกผา่ มหธ่งึ คอื วดั ตุธมิ ภ จ้า แฤะบยัชญากายศึกษาอื่ธๆ กายศึกษาใธ
ซงึ่ ภีควาภเช่อื ใธเยื่อง วดั ตุธิมภวดั ตุใธ ฝุถทบยชั ญา คือ กายศกึ ษาเฝอื่ ให้เข้าใจควาภ
ทยยภชาดิถ่เี ยาเห็ธ สัภปสั หยือภี จยงิ เข้าใจควาภหภามของชีวิด ถั้งณายงชีวิด
บยะสนกายฒด์ ่อสิ่งเหฤ่าธั้ธ ถ้งั สองผ่าม ให้สอณคฤ้องสภั ฝธั ท์กันควาภจยงิ
กฤามเบธ็ เธอ้ื หาหยือสายะ (Essence) หยอื
สายดั ตศึกษา  ปู้เยีมธ เบ็ธปู้ถี่ภีควาภเคายฝ
ศยถั ทาดอ่ คยู ยันพังคาแธะธาของ
 ป้เู ยีมธ เบ็ธปสู้ ืนถอณคา่ ธมิ ภไว้แฤะ คยู ภีควาภฝย้อภแฤะภวี ุฑิฟาวะ
ตา่ มถอณไบมังคธย่ธุ หฤัง ปู้เยีมธ ยจู้ กั ใช้เหดุปฤแฤะคุฒทยยภใธกาย
จะดอ้ งเชื่อพงั คาส่ังสอธของคยู ดณั สิธใจ
หยอื ปู้ใหญ่ถ่ีไณ้กาหธณเธ้อื หายสายะ
ไว้

11

 ป้สู อธ เบ็ธปู้ให้วิถมากาย (สบิ บถามก) ไณ้แก่ กายให้ควาภยู้ถางวิชากายแฤะกายบยะกอนอาชีฝแก่
ปูเ้ ยีมธ หภัธ่ ค้ธคว้าแฤะหาควาภยู้แฤะภหี ธา้ ถ่ีชแี้ ธะแธวถางใธกายณาเธิธชีวดิ ถ่ีตูกดอ้ ง
(กฤั มาฒภิดย) คอื สอธให้ยจู้ กั คณิ ภองควาภหภามของสิง่ ด่างๆ อมา่ งตูกดอ้ ง ยจู้ กั แสณงออก
อม่างภเี หดุปฤ ภีควาภยันปิณชอนแฤะย้จู กั ณาเธิธชวี ดิ ถี่ณี

 วทิ ีกายสอธ ด้องสอณคฤ้องกันจุณภุ่งหภามของหฤักสดู ยแฤะคาธึงตงึ ควาภแดกดา่ งของป้เู ยมี ธ
สง่ เสยภิ กายเยีมธยขู้ องปเู้ ยีมธโณมวทิ ีกายแก้บัญหาแฤะกายเยีมธยู้ณว้ มดธเอง ถัง้ วทิ ีกายเยีมธเบ็ธ
ยามนคุ คฤแฤะเบ็ธกฤุ่ภยวภถง้ั คยจู ะด้องสง่ เสยิภเณ็กเยีมธเก่งให้เจยญิ งอกงาภถั้งควาภยสู้ ึกแฤะ
สดิบัญญา

12

กายศึกษาถางเฤอื ก (Alternative Education)

กายศกึ ษาถางเฤอื ก (Alternative แฤะเบ็ธเคยื่องภือฝัฑธาภธษุ ม์ใธยะณัน
Education) หภามตงึ กายจณั กายศกึ ษาเฝือ่ บัจเจกนุคคฤ
ดอนสธองดอนด่อควาภดอ้ งกายของ 3. เฝือ่ กยะจามอาธาจกายจณั กายศึกษา
ป้เู ยีมธถี่ไภ่บยะสงคจ์ ะเยีมธใธยะนนกายศึกษา ไบมังบยะชาชธ ใหภ้ สี ิถทิแฤะเสยีฟาฝใธ
ดาภบกดิซงึ่ ภีเหดปุ ฤภาจากฝ้ืธฏาธของ กายจัณกายศึกษาณ้วมดธเอง
นุคคฤดาภบยชั ญาควาภเชื่อถางกายศึกษา
แฤะกายเยีมธยู้หยือดาภบยัชญาควาภเชือ่ ถาง  ควาภเบ็ธภาของกายศึกษาถางเฤอื ก
กายเภอื ง บยชั ญาควาภเชือ่ ถางศาสธาแฤะ ช่วงด้ธศดวยยษถี่ 20 เกณิ บยัชญา
ควาภศยัถทา ดัวอม่างกายจัณกายศึกษา
ถางเฤือกใธบจั จุนัธสาภายตเห็ธไณ้จาก กายศึกษาถางเฤือกถส่ี าคัญ 3 แธวถาง ณงั ธ้ี
ยบู แนนของโยงเยมี ธวิตที ยยภ โยงเยีมธวติ ี  บยชั ญากายศึกษาแนนวอฤณอย์พ
ทยยภชาดิกายสอธแนน Home-based
learning หยือ Home-school เบ็ธดธ้ ซ่งึ ภี ( ยูณอฤ์พ สไดเธอย์ )
จุณเธธ้ ถ่ีควาภสภั ฝัธทย์ ะหว่างป้สู อธ ปูเ้ ยีมธ เบธ็ ยูบแนนกายเยีมธยแู้ นนองค์ยวภ
เธอื้ หาหฤกั สดู ย กายจณั นยยมากาศใหเ้ ขา้ กนั โณมภคี วาภสัภฝธั ท์กธั สภอง หัวใจ ภือ
วติ ีของชุภชธ แฤะควาภเช่อื เบ็ธหฤกั สย้างดัวดธเฝือ่ เข้าใจชีวดิ ใธดธเอง แฤะ
กายศกึ ษาถางเฤอื ก (Alternative Education ควาภสัภฝัธท์กันโฤกฟามธอกอมา่ งสภณุฤ
จณั ขธ้ึ นธฝธ้ื ฏาธควาภเช่ือถี่วา่ ทยยภชาดขิ อง โณมเคายฝใธฤักษฒะบจั เจกนุคคฤ เฝื่อให้
ภธษุ ม์ภีควาภแดกด่างหฤากหฤามแฤะภี ฝวกเขาสาภายตนยยฤศุ กั มฟาฝสูงสุณของ
จุณภงุ่ หภาม คือ เฝ่ือฝัฑธาปูเ้ ยีมธให้เบธ็ ดธเองไณ้
ภธษุ ม์ถีส่ ภนูยฒ์ถง้ั ณ้าธสดิบัญญา แฤะจิดใจ
ถภี่ า : https://muallimnote.wordpress.com
 วดั ตุบยะสงค์หยือเบา้ หภามของ
กายศึกษาถางเฤือก

1. เฝอ่ื ให้กายเยีมธยู้ เบธ็ เคย่อื งภือใธกาย
ฝฑั ธาปู้เยมี ธใหเ้ บธ็ ภธษุ ม์ถ่ีสภนยู ฒ์
ถกุ ณา้ ธ

2. เฝื่อแกบ้ ัญหาของยะนนกายศึกษาใธ
บจั จุนัธ เบ็ธถางเฤือกใหแ้ ก่บยะชาชธ
ถกุ กฤภุ่ ให้ไณ้ยันกายศึกษาถ่เี หภาะสภ

13

 บยัชญากายศึกษาแนนภอธเดสซอย่ี  กายศึกษาถางเฤอื กใธบยะเถศไถม
( ภาเยมี ภอธเดสซอย่ี )
เบ็ธกายบฤูกผังให้เณก็ ไณ้เจยญิ เดินโดไบ เกิณข้ธึ ใธบี ฝ.ศ. 2522 ด้ังขธึ้ เบ็ธนา้ ธ
แฤะโยงเยมี ธสาหยันเณ็กถ่ีตูกถายุฒกยยภ
ดาภควาภด้องกายดาภทยยภชาดขิ องเขา กาฝย้า ตูกถอณถิ้ง คยอนคยวั แดกแมกหยือ
กายถ่ีจะช่วมให้เณก็ ไณเ้ จยิญเดินโดไบดาภ มากจธ โณมกายศึกษาถางเฤือกใธบยะเถศไถม
ขธ้ั ดอธของควาภสาภายตธ้ธั ควยจะด้อง ธาบยชั ญากายศกึ ษาแนนซัภเภอย์ฮฤิ ฤภ์ า
ฝัฑธากายสอธให้สัภฝัธทก์ ันฝัฑธากาย บยนั ใชย้ ว่ ภกันหฤกั ฝถุ ททยยภ โณมจาแธกเบ็ธ
ควาภด้องกายของเณก็ ถ่ีดอ้ งกายจะเบ็ธ 7 ฏาธกายเยีมธยู้
อิสยะใธขอนเขดถี่กาหธณไว้ให้ ดฤอณจธกาย
จัณสิ่งแวณฤ้อภอม่างสภนูยฒ์ แฤะฝิตีฝติ ธั 1. กายศกึ ษาถางเฤือกถจ่ี ณั โณม
คยอนคยัว กฤภุ่ แฤะเคยือข่าม
1. คยอนคยัว
( อเฤ็กแซธเณอย์ ธีฤฤ์ )
2. กายศึกษาถางเฤอื กถี่อิงกันยะนนยฏั
ถ่ภี า https://muallimnote.wordpress.com 3. กายศกึ ษาถางเฤือกสามคยฟู ภู ิ

 บยัชญากายศึกษาแนนซัภเภอย์ฮฤิ ฤ์ บัญญา
( อเฤ็กแซธเณอย์ ธีฤฤ์ ) 4. กายศึกษาถางเฤือกสามศาสธทยยภ
เณ็กถุกคธเกณิ ภาฝย้อภกนั ควาภฉฤาณ 5. กายศกึ ษาถางเฤือกถีเ่ บธ็ สตานัธธอก

ช่วงคยสิ ด์ถศวยยษถี่ 70 จอหธ์ โฮฤถ์ ( John ยะนนยฏั
Holt ) เสธอแธวคณิ un-schooling แฤะเบธ็ ปู้ 6. กายศึกษาถางเฤอื กกฤภุ่ กายเยมี ธยู้
นกุ เนกิ สธนั สธธุ กายศกึ ษาแนนน้าธเยอื ธ (
Homeschooling ) ใธ USA ปา่ ธกจิ กยยภ
7. กายศึกษาถางเฤือกป่าธสื่อกาย

เยมี ธยู้

กายศกึ ษาถางเฤือกเบ็ธธวัดกยยภใธ
กายจัณกายศึกษาสอณคฤ้องกัน
ฝยะยาชนัญญดั ิกายศึกษาแหง่ ชาดิ
ออกแนนใหก้ ายศกึ ษาเบ็ธไบเฝอ่ื ฝัฑธา
ภธษุ ม์แฤะสย้างควาภเข็ภแข็งของชุภชธ
แฤะสงั คภ

14

ฝยะยาชนญั ญัดิกายศกึ ษาแหง่ ชาดิ

 ฝถุ ทศกั ยาช 2542 โณมนคุ ฤากยใธสตาธศกึ ษา หยือหธ่วมงาธด้ธ
สงั กัณ
ฝยะยาชนญั ญดั ิ กายศกึ ษาแหง่ ชาดิ ฝ.ศ.
2542ใหไ้ ว้ ฒ วธั ถี่ 14 สิงหาคภ 2542 „ กายบยะกัธคุฒฟาฝฟามธอก หภามควาภวา่ กาย
บยะกาศ ฒ วธั ถี่ 19 สิงหาคภ 2542ภปี ฤ บยะเภิธปฤแฤะกายดิณดาภดยวจสอนคฒุ ฟาฝแฤะ
นงั คนั ใช้เภอื่ วัธถ่ี 20 สงิ หาคภ 2542 ยฏั ภธดยี ภาดยฏาธกายศกึ ษาของสตาธศกึ ษาจากฟามธอก
กยะถยวงศกึ ษาทิกาย ยกั ษากาย เกิณจากหภวณ 5 โณมสาธกั งาธยนั ยองภาดยฏาธ แฤะบยะเภธิ
ภาดยา 81 ของกญหภามยฏั ทยยภธญู (จัณใหภ้ ี คฒุ ฟาฝถางกายศกึ ษา ( สภศ )
กญหภามเกม่ี วกนั กายศกึ ษาแหง่ ชาด)ิ ภีกายสยุบ
สายะสาคัญเกี่มวกนั ฝยน. แหง่ กายศึกษาแห่งชาดิ „ ปู้สอธ หภามควาภว่า คยู แฤะคฒาจายมใ์ ธ
ฝ.ศ. 2542 โณมม่อเฝอ่ื ควาภเขา้ ใจง่าม แฤะแมกเบธ็ สตาธศกึ ษาดา่ ง ๆ
หภวณๆไณณ้ งั ธี้
„ คยู หภามควาภว่า นคุ ฤากยวชิ าชฝี ซงึ่ ถภ่ี ีหธา้ ถ่ี
ภาดยา 4 กายศกึ ษา หภามควาภวา่ กยะนวธกาย หฤักถางณา้ ธกายเยีมธกายสอธ แฤะกายส่งเสยภิ
เยมี ธยู้ เฝอ่ื ควาภเจยญิ งอกงาภของนคุ คฤ แฤะ กายเยมี ธย้ขู องปเู้ ยมี ธ ใธสตาธศกึ ษา ถง้ั ยฏั แฤะ
สังคภ โณมกายต่ามถอณควาภยู้ กายผึก กายอนยภ เอกชธ
กายสืนสาธถางวฑั ธทยยภ กายสยยคส์ ยา้ ง
จยยโฤงควาภก้าวหธ้าถางวชิ ากาย กายสย้างองค์ „ คฒาจายม์ หภามควาภว่า นุคฤากย ซึง่ ถาหธ้าถ่ี
ควาภยู้ อธั เกิณจากกายจณั สฟาฝแวณฤอ้ ภ สงั คภ หฤกั ถางณา้ ธกายสอธ แฤะกายวจิ มั ใธสตาธศกึ ษา
กายเยีมธยู้ แฤะบัจจัมเกอ้ื หธธุ ใหน้ ุคคฤเยมี ธยอู้ มา่ ง ยะณันอุณภศกึ ษายะณนั บยญิ ญาของยัฏหยอื เอกชธ
ด่อเธอ่ื ง ดฤอณชวี ดิ (ข้อสังเกด ไภภ่ ีคาวา่ วิชาชีฝ/กายเยีมธ/กาย
ส่งเสยภิ )
„ กายศกึ ษาขธั้ ฝธ้ื ฏาธ หภามควาภว่า กายศกึ ษา
ก่อธยะณันอุณภศึกษา „ ป้นู ยิหายสตาธศึกษา หภามควาภวา่ นคุ ฤากย
วชิ าชฝี ถ่ยี นั ปิณชอนกายนยิหายสตาธศกึ ษา ถง้ั ยัฏ
„ กายศึกษาดฤอณชีวิด หภามควาภวา่ กายศกึ ษา แฤะเอกชธ
อธั เกิณจากกายปสภปสาธยะหว่างกายศกึ ษาใธ
ยะนน ธอกยะนน แฤะดาภอทั มาศัม เฝ่ือใหส้ าภายต „ ปูน้ ยหิ ายกายศึกษา หภามควาภวา่ นุคฤากย
ฝฑั ธาคฒุ ฟาฝชีวิดไณ้อมา่ งดอ่ เธื่องดฤอณชวี ดิ วชิ าชีฝ ถีย่ นั ปิณชอนกายนยิหายกายศกึ ษา ธอก
สตาธศกึ ษา ดั้งแดย่ ะณนั เขดฝธ้ื ถกี่ ายศกึ ษาข้ธึ ไบ
„ กายบยะกัธคุฒฟาฝฟามใธ หภามควาภวา่ กาย
บยะเภิธปฤ แฤะกายดณิ ดาภดยวจสอนคฒุ ฟาฝ แฤะ „ นคุ ฤากยถางกายศึกษา หภามควาภว่า ปนู้ ยหิ าย
ภาดยฏาธกายศกึ ษาของสตาธศกึ ษาจากฟามใธ สตาธศกึ ษา ปูน้ ยิหายกายศกึ ษา แฤะปสู้ ธนั สธุธ
กายศึกษาซึ่งถาหธ้าถใ่ี ธกายใหน้ ยกิ ายจัณ
กยะนวธกายเยมี ธกายสอธ กายธิเถศ

15

ฝยะยาชนญั ญดั ิกายศึกษาแหง่ ชาดิ „ นุคคฤถีภ่ คี วาภสาภายตฝิเศษ ยัฏ
ฝ.ศ. 2542 ภี 9 หภวณ 78 ภาดยา 1 ด้องจณั ณว้ มยูบแนนถเี่ หภาะสภ โณมคาธงึ ตึง
นถเฉฝาะกาฤ ควาภสาภายตของนุคคฤ ( ควาภแดกด่าง
ยะหวา่ งนุคคฤ )
หภวณถี่ 1 นถถ่วั ไบ ควาภภ่งุ หภาม แฤะ
หฤกั กาย ( ภาดยา 1 ‟ 9 ) ภาดยา 13 นิณาภายณา หยือปู้บกคยอง ภี
สถิ ทิไณ้ยนั สถิ ทบิ ยะโมชธ์ ( กายศึกษาดาภ
ภาดยา 6 กายจัณกายศึกษาดอ้ งเบธ็ ไบเฝ่ือ อทั มาศมั )
ฝฑั ธาคธไถม ให้เบธ็ ภธษุ ม์ถ่ีสภนยู ฒ์ ถั้ง
ย่างกาม จดิ ใจ สดบิ ัญญา ควาภยู้ แฤะ กายสธันสธุธจากยัฏ ให้ภีควาภยู้
คุฒทยยภ ภีจยมิ ทยยภ แฤะวัฑธทยยภใธกาย ควาภสาภายตใธกายอนยภเฤีม้ งณู แฤะ
ณายงชวี ิด สาภายตอมู่ย่วภกนั ปู้อื่ธไณ้อม่างภี กายศึกษานดุ ย
ควาภสขุ
1. เงิธอณุ หธธุ กายจัณกายศึกษาขธ้ั ฝธ้ื ฏาธ
ภาดยา 8 หฤกั กายจัณกายศกึ ษา ภี
องค์บยะกอน ณังธี้ 2. กายฤณหม่อธ หยือมกเวธ้ ฟาษี สาหยนั
ค่าใช้จ่ามกายศึกษา
1 .เบธ็ กายศกึ ษาดฤอณชวี ิด สาหยันบยะชาชธ
ภาดยา 14 นคุ คฤ คยอนคยวั ชภุ ชธ
2. ใหส้ งั คภภสี ว่ ธยว่ ภ ใธกายจัณกายศกึ ษา องค์กยชุภชธ องคก์ ยเอกชธ องค์กยวิชาชฝี
สตานัธศาสธา สตาธบยะกอนกาย แฤะอ่ืธ ๆ
3. กายฝฑั ธาสายะ แฤะกยะนวธกายเยมี ธยู้ ภสี ถิ ทิไณย้ นั สิถทบิ ยะโมชธ์ ( กายศึกษาดาภ
ใหเ้ บธ็ ไบอมา่ งด่อเธอ่ื ง อัทมาศมั )

หภวณถ่ี 2 สถิ ทิ แฤะหธ้าถ่ีถางกายศกึ ษา ( 1. กายสธันสธุธจากยฏั ใหภ้ ีควาภยู้
ภาดยา 10 ‟ 14 ) ควาภสาภายตใธกายอนยภเฤี้มงณู แฤะ
กายศึกษานุดย
ภาดยา 10 กายจัณกายศึกษา ดอ้ งจัณให้
นคุ คฤภีสถิ ทิ แฤะโอกาสเสภอกัธ ใธกายยัน 2. เงิธอุณหธุธกายจณั กายศึกษาขัธ้
กายศึกษา ขธั้ ฝ้ธื ฏาธ ไภ่ธอ้ มกว่า 12 บี ฝื้ธฏาธ
ถย่ี ัฏดอ้ งจัณให้ อม่างถ่วั ตึง ภคี ุฒฟาฝ แฤะไภ่
เก็นคา่ ใชจ้ ่าม 3. กายฤณหม่อธ หยือมกเว้ธฟาษี
สาหยันค่าใชจ้ า่ มกายศึกษา
„ กายศึกษาสาหยนั คธฝิกาย ยฏั ดอ้ งจณั ให้
ด้งั แด่แยกเกณิ หยือฝนควาภฝิกาย โณมไภเ่ สีม หภวณถ่ี 3 ยะนนกายศกึ ษา ( ภาดยา 15
ค่าใช้จ่าม ภสี ถิ ทิไณ้ยนั ส่ิงอาธวมควาภสะณวก ‟ 21 )
สือ่ นยิกาย แฤะควาภช่วมเหฤือ

16

ภาดยา 15 ยะนนกายศกึ ษา ภี 3 ยะนน 2. โยงเยีมธ เชธ่ โยงเยีมธยัฏ / เอกชธ

1.กายศึกษาใธยะนน เบธ็ กายศกึ ษาถกี่ าหธณ 3. ศธู ม์กายเยีมธ
จุณภุ่งหภาม วทิ ีกายศึกษา หฤกั สดู ย
ยะมะเวฤาของกายศึกษา กายวณั ปฤ แฤะ หภวณ 4 แธวกายจัณกายศึกษา (ภาดยา 22
บยะเภิธปฤ ซ่งึ เบ็ธเง่ือธไขของกายสาเย็จ ‟ 30) เบธ็ หัวใจของ ฝ.ย.น. กายศึกษา
กายศึกษาถ่ี แธธ่ อธ แหง่ ชาดิ

2.กายศึกษาธอกยะนน เบธ็ กายศกึ ษาถี่ภี ภาดยา 22 กายจณั กายศึกษามณึ หฤกั ว่า
ควาภมณื หม่ธุ ใธกายกาหธณจุณภุ่งหภาม ปเู้ ยีมธถุกคธภคี วาภสาภายตเยีมธยู้ แฤะ
วทิ ีกาย ฝฑั ธาดธเองไณ้ แฤะตือว่า ปูเ้ ยีมธสาคัญ
ถ่สี ณุ กยะนวธกายจัณกายศึกษาด้องส่งเสยภิ
ศกึ ษา หฤักสดู ย ยะมะเวฤาของกายศกึ ษา ใหป้ ้เู ยมี ธสาภายตฝัฑธาดาภทยยภชาดิ แฤะ
กายวัณแฤะบยะเภธิ ปฤ ซึ่งเบธ็ เงื่อธไขกาย เดภ็ ดาภศกั มฟาฝ
สาเย็จกายศกึ ษา
ภาดยาถี่ 23 จณุ เธ้ธใธกายจณั กายศึกษา (
3.กายศึกษาดาภอทั มาศัม เบธ็ กายศกึ ษาถ่ใี ห้ ถ้งั 3 ยะนน )
ปเู้ ยมี ธไณ้เยมี ธยู้ณว้ มดธเอง ดาภควาภสธใจ
1. ควาภยู้
ภาดยาถ่ี 16 กายศกึ ษาใธยะนน ภี 2
ยะณัน คอื 2. คุฒทยยภ

1. กายศกึ ษาขั้ธฝ้ธื ฏาธ จัณให้ไภ่ธ้อมกวา่ 12 3. กยะนวธกายเยีมธยู้
บี กอ่ ธอุณภศึกษา

2. กายศกึ ษายะณนั อุณภศึกษา ยะณันดา่ กวา่ 4. นูยฒากาย
บยิญญา แฤะยะณนั บยิญญา
ดาภควาภเหภาะสภ ณังธี้
ภาดยา 17 กายศกึ ษาขัธ้ นงั คนั จาธวธ 9
บี โณมเณ็กอามุม่างเข้าบถี ่ี 7 เข้าเยมี ธใธ „ ควาภยู้เก่มี วกนั ดธเอง แฤะควาภสัภฝัธท์
สตาธศกึ ษาข้ธั ฝธ้ื ฏาธ จธอามุม่างเข้าบถี ่ี 16 ของดธเองกันสังคภ ยวภตงึ บยะวัดคิ วาภ
เว้ธแดส่ อนไณช้ ธั้ บีถี่ 9 ของกายศกึ ษาฟาค เบธ็ ภาของสังคภแฤะยะนอนกายบกคยอง
นังคนั
„ ควาภยู้ แฤะถักษะณ้าธวิถมาศาสดย์ แฤะ
ภาดยา 18 กายจณั กายศึกษาบฏภวัม แฤะ เถคโธโฤมี
กายศกึ ษาขั้ธฝธ้ื ฏาธ ใหจ้ ัณใธสตาธศึกษา
ณังธี้ „ ควาภยเู้ กี่มวกันศาสธา ศฤิ บะวัฑธทยยภ
กายกีฬา ฟูภิบัญญาไถมแฤะกายบยะมกุ ด์ใช้
1. สตาธฝฑั ธาเณก็ บฏภวัม เช่ธ ศธู มเ์ ณก็ เฤ็ก ฟภู ิบญั ญา
ศธู มฝ์ ฑั ธาเณก็ เฤก็

17

„ ควาภยู้ แฤะถกั ษะณ้าธคฒิดศาสดย์ แฤะ - ฝจิ ายฒาเสธอธโมนาม แปธ แฤะภาดยฏาธ
ณา้ ธฟาษา เธ้ธกายใชฟ้ าษาไถมอมา่ งตูกด้อง กายศึกษา

„ ควาภยู้ แฤะถักษะใธกายบยะกอนอาชีฝ แฤะ - ฝิจายฒาเสธอธโมนาม แฤะแปธ ใธกาย
กายณายงชวี ิดอม่างภคี วาภสขุ สธันสธธุ ถยฝั มากย เฝ่อื กายศกึ ษา

ภาดยา 25 ยัฏสง่ เสยภิ กายจณั ดั้งแหฤ่ง - ณาเธธิ กายบยะเภธิ ปฤกายจัณกายศึกษา
เยมี ธยู้ดฤอณชวี ดิ
- ใหค้ วาภเหธ็ แฤะคาแธะธาเกม่ี วกนั กญหภาม
ภาดยา 26 ใหส้ ตาธศึกษาจัณบยะเภธิ ปูเ้ ยีมธ แฤะกญกยะถยวง
ควนคู่กนั กยะนวธกายเยีมธกายสอธ ( โณม
ตอื ว่ากายบยะเภิธปฤ เบธ็ สว่ ธหธงึ่ ของกาย - คฒะกยยภกายสฟากายศกึ ษา ( จาธวธ
จัณกายศึกษา แฤะเบธ็ หธา้ ถข่ี องสตาธศึกษา ) 59 คธ ) บยะกอนณว้ ม บยะทาธกยยภกาย
ยัฏภธดยีกยะถยวงศึกษาทิกาย
ภาดยา 27 คฒะกยยภกายกายศึกษาขธ้ั
ฝืธ้ ฏาธ กาหธณ หฤักสูดยแกธกฤาง - กยยภกายโณมดาแหธ่ง
กายศึกษาขัธ้ ฝื้ธฏาธ
- ปแู้ ถธองคก์ ยเอกชธ
ภาดยา 30 สตาธศึกษาฝัฑธากยะนวธกาย
เยีมธกายสอธถีภ่ ีบยะสิถทิฟาฝ ส่งเสยิภ - ปแู้ ถธองค์กยบกคยองส่วธถอ้ งตธ่ิ
ปสู้ อธให้
- ปู้แถธองค์กยวชิ าชฝี
สาภายตวิจัม เฝื่อฝัฑธาปเู้ ยมี ธ
- ปแู้ ถธคฒะสงฆ์
หภวณ 5 กายนยิหาย แฤะกายจัณกายศกึ ษา
( ภาดยา 31 ‟ 46 ) - ปแู้ ถธศาสธาอิสฤาภ

ส่วธถี่ 1 กายนยิหาย แฤะกายจณั กายศึกษา - ปแู้ ถธศาสธาอ่ธื
ของยัฏ
- ปู้ถยงคุฒวฑุ ิ ไภธ่ ้อมกวา่ กยยภกาย
ภาดยา 32 กายจัณยะเนมี นนยิหายยาชกายใธ บยะเฟถอืธ่ ยวภกัธ ( 30 คธ )
กยะถยวง ถี่เบ็ธองคก์ ยหฤักถ่เี บธ็ คฒะนคุ คฤ
ใธยูบสฟา จาธวธ 4 องคก์ ย คือ - เฤขาทิกายสฟากายศึกษา เบ็ธกยยภกาย
แฤะเฤขาธุกาย ( เบธ็ ธดิ นิ คุ คฤ )
1. สฟากายศึกษา ภหี ธ้าถี่
2. คฒะกยยภกายกายศึกษาข้ธั ฝธ้ื ฏาธ ภี
- ฝจิ ายฒา เสธอแปธกายศกึ ษาแห่งชาดิ กัน หธ้าถ่ี ฝิจายฒา เสธอแปธฝัฑธา
กายศึกษาถุกยะณนั ภาดยฏาธ แฤะ

หฤักสดู ยแกธกฤางกายศึกษาข้ัธฝ้ืธฏาธ
สอณคฤอ้ งกันแปธฝฑั ธาเศยษฏกจิ แฤะ
สงั คภแห่งชาดิ แฤะแปธกายศึกษาแหง่ ชาดิ

18

กายสธันสธธุ ถยฝั มากย กายดณิ ดาภ 3. วฑั ธทยยภ
ดยวจสอน แฤะบยะเภิธปฤกายจัณกายศึกษา
ขธั้ ฝื้ธฏาธ 4. ควาภเหภาะสภณา้ ธอืธ่ ๆ

- คฒะกยยภกายกายศึกษาขธั้ ฝธื้ ฏาธ „ ยฏั ภธดยีกยะถยวง โณมคาแธะธะของ สฟา
บยะกอนณ้วม กยยภกายโณมดาแหธ่ง ( กายศกึ ษา ภีอาธาจบยะกาศใธยาชกจิ จา
บฤณั กยะถยวง / เฤขาฯ สฟา / เฤขาฯ ธเุ นกษา กาหธณเขดฝ้ธื ถ่ีกายศึกษา
อุณภศึกษา / เฤขาฯ อาชีวศกึ ษา / เฤขาฯ
คยุ ุสฟา / ปอ.สาธักงนบยะภาฒ / ปอ. ภาดยา 38 คฒะกยยภกายเขดฝธ้ื ถ่ี
สาธักสอธวิถม์ แฤะเถคโธฯ / ปอ.สาธัก กายศึกษา ภีอาธาจใธกาย กากนั ณูแฤ จัณด้ัง
ยนั ยองภาดยฏาธ แฤะบยะกัธคฒุ ฟาฝ) มุน ยวภ หยือเฤกิ สตาธศึกษา

-ปูแ้ ถธองค์กยเอกชธ คฒะกยยภกายเขดฝธ้ื ถ่ีกายศึกษา ( จาธวธ
15 คธ ) บยะกอนณ้วม
-ป้แู ถธองคก์ ยบกคยองส่วธถอ้ งติ่ธ
„ ปู้แถธองค์กยชุภชธ
-ปแู้ ถธองค์กยวิชาชีฝ ( ไภ่ภีปู้แถธศาสธา )
„ ปแู้ ถธองค์กยเอกชธ
-ปู้ถยงคุฒวุฑิ ไภธ่ ้อมกว่ากยยภกายบยะเฟถ
อื่ธยวภกัธ ( 12 คธ แฤะปู้แถธฝยะ 1 ยูบ ) „ ปแู้ ถธองค์กยส่วธถ้องติ่ธ

-เฤขาทกิ ายคฒะกยยภกายกายศกึ ษาขัธ้ „ ปแู้ ถธสภาคภปู้บยะกอนวิชาชีฝคยู
ฝ้ธื ฏาธ เบธ็ กยยภกาย แฤะเฤขาธุกาย ( เบธ็
ธดิ นิ คุ คฤ ) „ ปแู้ ถธสภาคภปู้บยะกอนวชิ าชีฝนยิหาย
กายศกึ ษา
-คฒะกยยภกายกายอาชวี ศึกษา ( ฤกั ษฒะ
คฤา้ มกธั กนั คฒะกยยภกายกายศึกษาขั้ธ „ ปู้แถธสภาคภปู้บกคยอง แฤะคยู
ฝ้ธื ฏาธ )
„ ปถู้ ยงคฒุ วุฑิ
-คฒะกยยภกายกายอณุ ภศกึ ษา ( ฤกั ษฒะ
คฤา้ มกัธกันคฒะกยยภกายกายศึกษาขัธ้ „ ปอู้ าธวมกายเขดฝธื้ ถี่กายศึกษา เบธ็
ฝ้ธื ฏาธ ) กยยภกาย แฤะเฤขาธุกาย

ภาดยา 37 กายนยหิ าย แฤะกายจณั กายศึกษา „ คฒะกยยภกายสตาธศึกษาข้ธั ฝ้ืธฏาธ
ข้ธั ฝธ้ื ฏาธ ใหม้ ึณเขดฝธ้ื ถ่ีกายศึกษา โณม บยะกอนณว้ ม
คาธึงตึง
„ ปู้แถธป้บู กคยอง
1. บยิภาฒสตาธศึกษา
„ ป้แู ถธคยู
2. จาธวธบยะชากย
„ ปู้แถธองค์กยชภุ ชธ

„ ปแู้ ถธองค์กยบกคยองส่วธถ้องติ่ธ

19

„ ปู้แถธศษิ ม์เก่า หภวณถ่ี 6 ภาดยฏาธ แฤะกายบยะกธั
คฒุ ฟาฝถางกายศกึ ษา ( ภาดยา 47 ‟ 51 )
„ ป้แู ถธฝยะฟกิ ษ/ุ องค์กยศาสธาอ่ธื
ภาดยา 47 ใหภ้ ยี ะนนบยะกัธคฒุ ฟาฝถาง
„ ปถู้ ยงคุฒวฑุ ิ กายศกึ ษา เฝื่อฝัฑธาคฒุ ฟาฝ แฤะ
ภาดยฏาธกายศึกษาถกุ ยะณนั บยะกอนณ้วม
„ปนู้ ยหิ ายสตาธศกึ ษา เบ็ธกยยภกาย แฤะ ยะนนกายบยะกัธคฒุ ฟาฝฟามใธ แฤะยะนน
เฤขาธุกาย กายบยะกธั คฒุ ฟาฝฟามธอก

ส่วธถ่ี 2 กายนยิหาย แฤะกายจณั กายศกึ ษา ภาดยา 48 ใหห้ ธว่ มงาธด้ธสังกณั แฤะ
ขององคก์ ยบกคยองสว่ ธถอ้ งตธิ่ สตาธศกึ ษา จัณให้ภียะนนกายบยะกัธ
คุฒฟาฝฟามใธ โณมใหต้ ือว่า กายบยะกธั
ภาดยา 41 องค์กยบกคยองสว่ ธถ้องติธ่ ภี คุฒฟาฝฟามใธ
สิถทิจณั กายศกึ ษาไณ้ถุกยะณัน
- เบธ็ สว่ ธหธึ่งของกยะนวธกายนยิหาย
สว่ ธถี่ 3 กายนยิหาย แฤะกายจัณกายศกึ ษา กายศกึ ษา
ของเอกชธ
- ณาเธธิ กายอมา่ งด่อเธ่ือง
ภาดยา 44 สตาธศึกษาเอกชธ เบธ็ ธิดิ
นุคคฤ - จัณถายามงาธบยะจาบีเสธอหธ่วมงาธด้ธ
สังกณั / หธ่วมงาธถเ่ี ก่ีมวขอ้ ง
„ คฒะกยยภกายสตาธศึกษาเอกชธ
บยะกอนณ้วม - เบณิ เปมดอ่ สาทายฒชธ

„ ปนู้ ยหิ ายสตาธศกึ ษาเอกชธ ภาดยา 49 ให้ภี สาธักงาธยนั ยอง
ภาดยฏาธ แฤะบยะเภธิ คุฒฟาฝถางกายศกึ ษา
„ ป้ยู ันในอธุญาด ภีฏาธะเบธ็ องค์กยภหาชธ ภหี ธา้ ถ่ีฝัฑธา
เกฒฐ์ วทิ ีกาย แฤะถากายบยะเภิธคุฒฟาฝ
„ ปแู้ ถธปบู้ กคยอง ฟามธอก เฝอื่ ดยวจสอน คฒุ ฟาฝ ของ
สตาธศกึ ษา อมา่ งธ้อม 1 คย้ัง ใธถุก 5
„ ปแู้ ถธองค์กยชภุ ชธ บี ธนั แด่บยะเภธิ คยั้งสุณถ้าม แฤะเสธอปฤด่อ
หธว่ มงาธถี่เกมี่ วข้อง แฤะสาทายฒชธ
„ ปู้แถธคยู
ภาดยา 51 กยฒีปฤกายบยะเภิธฟามธอก
„ ปแู้ ถธศิษม์เก่า ( ไภภ่ ปี แู้ ถธ องคก์ ยส่วธ ของสตาธศกึ ษา ไภ่ไณภ้ าดยฏาธให้ สภศ.
ถอ้ งต่ิธ แฤะ ศาสธา ) จณั ถาข้อเสธอแธะ กายบยันบยงุ แกไ้ ขด่อ
หธ่วมงาธด้ธสังกณั เฝ่ือใหส้ ตาธศึกษา
„ ปู้ถยงคุฒวฑุ ิ บยันบยุงแกไ้ ขฟามใธเวฤาถ่ีกาหธณ หากไภ่

ภาดยา 45 สตาธศึกษาเอกชธ ภีสิถทิจัณ
กายศึกษาไณ้ถุกยะณนั

20

ณาเธธิ กายให้ยามงาธด่อคฒะกยยภกาย หภวณถี่ 8 ถยฝั มากย แฤะกายฤงถุธ เฝื่อ
กายศกึ ษาข้ัธฝ้ืธฏาธ กายศึกษา ( ภาดยา 58 ‟ 62 )

หภวณถ่ี 7 คยู คฒาจายม์ แฤะนคุ ฤากย ภาดยา 59 นยยณาอสังหายภิ ถยฝั ม์ของ
ถางกายศกึ ษา ( ภาดยา 52 ‟ 57 ) สตาธศึกษาของยฏั ถเ่ี บธ็ ธิดินคุ คฤไณภ้ า โณม
ภีปอู้ ถุ ศิ ให้หยือซื้อ แฤกเบฤมี่ ธจากยามไณ้
ภาดยา 53 ใหภ้ อี งค์กยวิชาชีฝคยู ปนู้ ยหิ าย ของสตาธศึกษาไภ่ตือเบ็ธถย่ี าชฝัสณุ ให้เบ็ธ
สตาธศึกษา แฤะปู้นยิหายกายศึกษา ภีฏาธะ กยยภสถิ ทิ์ของสตาธศกึ ษา
เบ็ธองคก์ ยอสิ ยะ ฟามใด้กายนยิหายของสฟา
วชิ าชฝี ภอี าธาจ ( ถาใหเ้ กณิ ฝ.ย.น.สฟาคยู „ นยยณายามไณ้ แฤะปฤบยะโมชธ์ดา่ ง ๆ ไภ่
ฯ) เบ็ธยามไณ้ถดี่ ้องธาส่งกยะถยวงกายคฤัง ให้
จณั สยยเบ็ธคา่ ใช้จา่ มใธกายจณั กายศกึ ษาไณ้
„ กาหธณภาดยฏาธวิชาชีฝ / ออก แฤะเฝิก
ตอธในอธุญาดบยะกอนวิชาชฝี กากนั ณูแฤ หภวณถี่ 9 เถคโธโฤมี เฝื่อกายศกึ ษา (
กาย ภาดยา 63 ‟ 69 )

บฎนิ ัดิดาภภาดยฏาธ แฤะจยยมานยยฒของ ภาดยา 63 ยัฏด้องจัณคฤธื่ ควาภต่ี สื่อ
วิชาชีฝ / ฝัฑธาวิชาชฝี ดวั ธา โคยงสย้างฝ้ืธฏาธอื่ธ ถจ่ี าเบ็ธด่อกาย
สง่ วถิ มุกยะจามเสมี ง โถยถัศธ์ เฝ่ือใช้
„ คยู ปู้นยิหายสตาธศึกษา ปนู้ ยิหาย บยะโมชธส์ าหยันกายศกึ ษา
กายศกึ ษา แฤะนุคฤากยถางกายศกึ ษาอ่ืธ ถั้ง
ของยฏั แฤะเอกชธ ภาดยา 64 ยัฏสง่ เสยภิ แฤะสธนั สธุธกาย
ปฤิด แฤะฝัฑธาแนนเยมี ธ โณธเบณิ ใหภ้ ีกาย
ด้องภีในบยะกอนวิชาชีฝ มกเว้ธ แข่งขัธโณมเสยีอมา่ งเบธ็ ทยยภ

- นคุ ฤากยถจ่ี ณั กายศึกษา ดาภอัทมาศัม นถเฉฝาะกาฤ ( ภาดยา 70 ‟ 78 )

- ป้นู ยหิ ายกายศึกษายะณันเหธอื เขด ภาดยา 70 นยยณา กญหภาม กญ ยะเนีมน
กายศึกษา ข้อนังคนั ถีใ่ ชน้ ังคนั อมู่ ให้ใช้ดอ่ ไบ แด่ไภ่เกธิ 5
บี ธันแดว่ ธั ถ่ี ฝ.ย.น. นี้ นงั คันใช้
- วถิ มากยฝเิ ศษถางกายศึกษา
ภาดยา 71 กยะถยวง ถนวง กยภ
- คฒาจายม์ ปู้นยิหายสตาธศึกษา ปูน้ ยิหาย หธว่ มงาธถางกายศกึ ษา แฤะสตาธศึกษา ถี่ภี
กายศกึ ษา ใธยะณันอณุ ภศึกษา ยะณันบยิญญา อมู่ใธวัธถ่ี ฝ.ย.น.นังคันใช้ ให้ใช้ด่อไบ แด่ไภ่
เกิธ 3 บี ธนั แด่วธั ถี่ ฝ.ย.น. น้ี นังคนั ใช้

21

ภาดยา 72 ห้าภภใิ ห้ใช้ ภาดยา 10 ( บยะตภศึกษา ฝ.ศ. 2523 ดาภภาดยา 2
กายศึกษาฝืธ้ ฏาธไภธ่ อ้ มกวา่ 12 บี ) ภา เฝ่อื ให้เหภาะสภแฤะสอณคฤ้องกนั กญหภาม
นังคันใช้ จธกวา่ จะภีกายณาเธธิ กายใหเ้ บธ็ ไบ ณงั กฤ่าว จึงจาเบ็ธด้องดยาฝยะยาชนัญญัดิ
ดาภ ฝ.ย.น. แดด่ ้องไภเ่ กิธ 5 บี ธันแดว่ ัธถ่ี ธ้ขี ธ้ึ
ยฏั ทยยภธูญนงั คนั ใช้
2.สายะสาคัญของฝยะยาชนัญญัดิ
„ ฟามใธ 6 บี ธันแดว่ ธั ถ่ี ฝ.ย.น.ธน้ี ังคันใช้
ใหภ้ กี ายบยะเภธิ ฟามธอกถุกแห่ง ( 2548 ) ภาดยา 4 ใธฝยะยาชนัญญัดิธี้ไณ้ให้คาธมิ าภ
วา่
ภาดยา 75 ให้จณั ดง้ั สาธักงาธบฎิยูบถาง
กายศกึ ษา เบ็ธ องคก์ ยภหาชธเฉฝาะกิจ “กายศึกษาฟาคนังคัน” หภามควาภว่า
กายศึกษาชธ้ั บถี ่ีหธ่ึงตึงชธั้ บถี เี่ ก้าของ
ภาดยา 76 คฒะกยยภกายนยิหาย กายศึกษาข้ัธฝืธ้ ฏาธดาภกญหภามวา่ ณว้ ม
สาธกั งาธบฎิยูบกายศึกษา จาธวธ 9 คธ กายศึกษาแห่งชาดิ

ภวี ายะณายงดาแหธ่งวายะเณมี ว 3 บี เภ่ือ “สตาธศกึ ษา” หภามควาภวา่ สตาธศึกษาถ่ี
คยนแฤว้ มุนดาแหธ่ง แฤะสาธกั งาธ จณั กายศกึ ษาฟาคนงั คัน

 ฝถุ ทศกั ยาช 2545 “ปบู้ กคยอง” หภามควาภว่า นิณาภายณา
หยือนณิ า หยือภายณา ซ่ึงเบ็ธปใู้ ชอ้ าธาจ
ฝยะยาชนัญญดั ิกายศึกษาฟาคนังคัน ฝ.ศ. บกคยองหยือปบู้ กคยองดาภบยะภวฤ
2545 กญหภามแฝ่งแฤะฝาฒิชม์ แฤะหภามควาภ
ยวภตึงนคุ คฤถี่เณ็กอมณู่ ว้ มเบ็ธบยะจาหยือถ่ี
1. เหดุปฤใธกายบยะกาศใช้ฝยะยาชนญั ญัดิ เณ็กอมยู่ ันใชก้ ายงาธ

ภาดยา 1 ฝยะยาชนญั ญัดิธเ้ี ยมี กว่า “เณ็ก” หภามควาภว่า เณ็กซง่ึ ภีอามุม่างเขา้ บีถ่ี
ฝยะยาชนญั ญัดิกายศึกษาฟาคนังคัน ฝ.ศ. เจ็ณจธตึงอามุม่างเขา้ บีถส่ี ินหก เว้ธแด่เณก็ ถ่ี
2545 ไณก้ าหธณใหน้ ณิ า ภายณา หยือ สอนไณช้ ้ธั บถี ่เี ก้าของกายศึกษาฟาคนงั คัน
ปูบ้ กคยองภีหธ้าถ่จี ัณให้นุดยหยอื นุคคฤอื่ธ แฤ้ว
ซึง่ อมู่ใธควาภณูแฤไณ้ยนั กายศกึ ษาฟาคนังคัน
จาธวธเก้าบโี ณมใหเ้ ณ็กซ่งึ ภีอามุม่างเข้าบถี ี่เจณ็ “คฒะกยยภกายกายศึกษาขธ้ั ฝืธ้ ฏาธ”
เข้าเยีมธใธสตาธศึกษาฝืธ้ ฏาธจธอามุม่างเข้า หภามควาภว่า คฒะกยยภกายกายศกึ ษาข้ัธ
บีถ่สี ินหก เวธ้ แด่จะสอนไณ้ช้ธั บีถีเ่ ก้าของ ฝธื้ ฏาธดาภกญหภามว่าณว้ มกายศกึ ษา
กายศึกษาฟาคนังคัน จึงสภควยบยนั บยุง แหง่ ชาดิ
กญหภามว่าณว้ มกายมกเฤิกฝยะยาชนัญญัดิ
“คฒะกยยภกายเขดฝื้ธถก่ี ายศึกษา”
หภามควาภว่า คฒะกยยภกายเขดฝืธ้ ถี่
กายศกึ ษาดาภกญหภามวา่ ณ้วมกายศึกษา
แห่งชาดิ

22

“องค์กยบกคยองส่วธถ้องตธ่ิ ” หภามควาภ กันปธู้ ้ธั
วา่ องค์กยบกคยองสว่ ธถ้องต่ธิ ถ่ีภี ภาดยา 7 ให้ฝธักงาธเจา้ หธ้าถ่ีภอี าธาจเขา้ ไบ
สตาธศกึ ษาอมู่ใธสงั กัณ ใธสตาธถ่ีใณ ๆ ใธเวฤายะหวา่ งฝยะอาถิดมข์ ธ้ึ
แฤะฝยะอาถิดม์ดกหยือใธเวฤาถากายของ
“ฝธกั งาธเจา้ หธา้ ถ่ี” หภามควาภว่า ปู้ซ่ึง สตาธถีธ่ ้ธั เฝื่อดยวจสอนกายเข้าเยีมธของ
ยฏั ภธดยแี ด่งดั้งใหบ้ ฎินดั กิ ายดาภ เณ็ก โณมปู้ซึ่งเก่มี วข้องด้องอาธวมควาภ
ฝยะยาชนัญญัดิธ้ี สะณวกดาภสภควยดาภภาดยา 9 ปใู้ ณไภ่
อาธวมควาภสะณวกแก่ฝธักงาธเจ้าหธ้าถ่ี
“ยฏั ภธดยี” หภามควาภว่า ยฏั ภธดยีปยู้ ักษา ดอ้ งยะวางโถษบยันไภเ่ กิธหธึ่งฝธั นาถดาภ
กายดาภฝยะยาชนัญญดั ธิ ้ี ภาดยา 14 แฤะใธกายบฎินัดหิ ธา้ ถ่ีฝธักงาธ
เจา้ หธา้ ถด่ี ้องแสณงนดั ยบยะจาดัวแกน่ ุคคฤซ่ึง
ภาดยา 5 ให้คฒะกยยภกายเขดฝ้ืธถี่ เกีม่ วข้องนัดยบยะจาดัวฝธักงาธเจ้าหธ้าถ่ีให้
กายศึกษาหยือองค์กยบกคยองสว่ ธถ้องต่ิธ เบ็ธไบดาภแนนถย่ี ฏั ภธดยีบยะกาศกาหธณ
แฤ้วแดก่ ยฒีบยะกาศยามฤะเอีมณเกี่มวกันกาย ดาภภาดยา 8 หากฝนวา่ ภีเณก็ ไภ่ไณเ้ ข้าเยมี ธ
สง่ เณ็กเขา้ เยีมธใธสตาธศึกษา แฤะกาย ใธสตาธศกึ ษาใหณ้ าเธิธกายให้เณ็กธธั้ ไณ้เข้า
จณั สยยโอกาสเข้าศึกษาด่อยะหว่าง เยีมธใธสตาธศึกษาธธั้ แฤ้วยามงาธให้
สตาธศึกษาถี่อมู่ใธเกฒฐ์กายศึกษาฟาค คฒะกยยภกายเขดฝื้ธถีก่ ายศึกษาหยือ
นงั คนั โณมให้บิณบยะกาศไว้ ฒ สาธกั งาธเขด องค์กยบกคยองส่วธถ้องต่ธิ แฤ้วแด่กยฒี
ฝ้ืธถี่กายศึกษา สาธกั งาธองค์กยบกคยอง ถยาน ใธกยฒถี ี่ไภส่ าภายตณาเธิธกายให้เณ็ก
สว่ ธถอ้ งต่ิธแฤะสตาธศกึ ษา ยวภถ้ังด้องแจง้ ไณ้เขา้ เยีมธไณ้ ใหฝ้ ธักงาธเจา้ หธ้าถย่ี ามงาธให้
เบธ็ หธงั สือให้ปบู้ กคยองของเณ็กถยานก่อธ คฒะกยยภกายเขดฝืธ้ ถี่กายศกึ ษา หยือ
เณก็ เขา้ เยีมธใธสตาธศกึ ษาเบ็ธเวฤาไภ่ธอ้ ม องค์กยบกคยองสว่ ธถ้องต่ธิ ถีถ่ ฝี่ นเณก็
กว่าหธึ่งบี แฤ้วแดก่ ยฒีเฝ่ือณาเธิธกายใหเ้ ณก็ ไณ้เขา้ เยมี ธ
ใธสตาธศกึ ษา
ภาดยา 6 ให้ปบู้ กคยองส่งเณ็กเข้าเยมี ธใธ
สตาธศกึ ษาเภ่ือปบู้ กคยองยอ้ งขอ ให้ ภาดยา 12 กาหธณให้กยะถยวงศึกษาทิกาย
สตาธศกึ ษาภีอาธาจปอ่ ธปธั ใหเ้ ณ็กเข้าเยมี ธ คฒะกยยภกายเขดฝ้ืธถก่ี ายศกึ ษา องค์กย
ก่อธหยือหฤงั อามดุ าภเกฒฐ์กายศึกษาฟาค บกคยองส่วธถ้องตธ่ิ แฤะสตาธศกึ ษา จณั
นงั คันไณ้ ถั้งธดี้ าภหฤักเกฒฐ์แฤะวทิ กี ายถ่ี กายศึกษาเบธ็ ฝเิ ศษสาหยันเณ็กถ่ภี คี วาภ
คฒะกยยภกายกายศกึ ษาขั้ธฝืธ้ ฏาธกาหธณ นกฝย่องถางยา่ งกาม จดิ ใจ สดิบญั ญา
อายภฒ์ สงั คภ กายส่ือสายแฤะกายเยีมธยู้
ภาดยา 11 นุคคฤซง่ึ ภิใชป่ ูบ้ กคยอง แดภ่ เี ณ็ก หยือภียา่ งกายฝกิ าย หยือถฝุ ฝฤฟาฝหยือ
ซง่ึ ไภ่ไณ้เข้าเยีมธใธสตาธศึกษาอาศัมอมู่ณว้ ม เณ็กซึ่งไภส่ าภายตฝึ่งดธเองไณ้ หยือไภ่ภปี ณู้ แู ฤ
ภีหธ้าถด่ี ้องแจง้ สาธักงาธเขดฝ้ธื ถก่ี ายศึกษา หยือณ้อมโอกาส หยือเณ็กถภ่ี ีควาภสาภายต
หยือองค์กยบกคยองสว่ ธถ้องติธ่ แฤว้ แด่ ฝิเศษใหไ้ ณ้ยนั กายศกึ ษาฟาคนงั คันณว้ ม
กยฒี ฟามใธหธึ่งเณือธธันแด่วธั ถี่เณก็ ภา
อาศมั อมู่ เวธ้ แดป่ บู้ กคยองไณ้อาศัมอมณู่ ้วม

23

ยบู แนนแฤะวิทีกายถีเ่ หภาะสภ ยวภถั้งกาย  ฝุถทศักยาช 2553
ไณย้ นั สิ่งอาธวมควาภสะณวก สอ่ื นยิกาย แฤะ ฝยะยาชนญั ญัดิกายศึกษาแหงชาดิ (ฉนันถ่ี
ควาภชว่ มเหฤืออื่ธใณดาภควาภจาเบ็ธเฝอ่ื 3) ฝ.ศ. 2553
บยะกัธโอกาสแฤะควาภเสภอฟาคใธกายไณ้ยนั
กายศึกษาฟาคนังคัน ฝยน.กายศึกษาแหง่ ชาดิ ฝ.ศ.2553 สยุบม่อ
ฝยะยาชนญั ญดั ิ กายศกึ ษาแห่งชาดิ ฉนนั ถี่ 3
ภาดยา 13 มังกาหธณโถษถางอาญาแก่ ฝ.ศ. 2553
ปบู้ กคยองถ่ีไภบ่ ฎินัดิดาภถ่กี ญหภามกาหธณ
ด้องยะวางโถษบยันไภเ่ กิธหธ่งึ ฝธั นาถ นคุ คฤ 1. ใหไ้ ว้ ฒ วธั ถ่ี 12 กยกฎาคภ 2553
ใณไภ่อาธวมควาภสะณวกแก่ฝธักงาธ
เจ้าหธ้าถใ่ี ธกายถี่จะเขา้ ดยวจค้ธสตาธถ่ีด้อง 2. บยะกาศใช้ วัธถ่ี 22 กยกฎาคภ 2553
ยะวางโถษบยันไภเ่ กธิ หธึ่งฝัธนาถดาภภาดยา
14 แฤะปถู้ ีก่ ยะถาณว้ มบยะกายใณ ๆ โณม 3. ภปี ฤนงั คันใช้ วัธถ่ี 23 กยกฎคภ 2553
บยาศจากเหดุอัธสภควย อธั เบ็ธเหดุใหเ้ ณก็
ภไิ ณ้เยมี ธใธสตาธศกึ ษาดาภฝยะยาชนญั ญดั ิ 4. กายดยาฝยะยาชนญั ญัดิขธึ้ ไว้ โณม
ธ้ีดอ้ งยะวางโถษบยันไภเ่ กธิ หธง่ึ หภ่ืธนาถดาภ คาแธะธาแฤะมธิ มอภของยัฏสฟา
ภาดยา 15
5. ฝยน.กศช. ฉ.3 ฝ.ศ. 2553 ธ้ี ภี 4 ภาดยา
3.ปู้ยกั ษากายดาภกญหภามแฤะวธั นังคนั ใช้
กญหภาม 6. ภาดยา 1 คอื ฝยน.ธี้ เยีมกว่า ฝยน.กศช.
(ฉ.3) ฝ.ศ. 2553
ภาดยา 20 ให้ยัฏภธดยีว่ากาย
กยะถยวงศึกษาทิกายยกั ษากายดาภ 7. ภาดยา 2 คอื ฝยน.ธี้ ใหใ้ ชน้ งั คนั ด้งั แด่วัธ
ฝยะยาชนญั ญัดธิ ้ี แฤะให้ภีอาธาจแดง่ ด้ัง ตัณจาก วธั บยะกาศใธยาชกิจจาธุเนกษา
ฝธักงาธเจา้ หธา้ ถี่ กนั ภีอาธาจออกบยะกาศ
เฝ่อื บฎินัดิกายดาภฝยะยาชนัญญัดธิ ี้ดาภ 8. ภาดย 3 คอื มกเฤกิ ภาดยา 37 ของ
กยฒวี ธั ใชน้ ังคันกญหภาม ฝยะยาชนัญญดั ธิ ี้ ฝยน. 42/45 ใหใ้ ช้ข้อควาภธ้แี ถธ
ให้ใช้นังคันดั้งแด่วธั ตัณจากวธั บยะกาศใธยาช
กิจจาธเุ นกษาเบ็ธดธ้ ไบดาภภาดยา 2 ภาดยา 37 กายนยิหายแฤะกายจณั กาย ให้มณึ
เขดฝ้ธื ถก่ี ายศึกษา โณมคาธงึ ตึง

- ยะณนั กายศกึ ษากายศึกษาขธ้ั ฝื้ธฏาธ

- จาธวธสตาธศกึ ษา

- จาธวธบยะชากย

- วฑั ธทยยภ

- ควาภเหภาะสภณ้าธอ่ืธณ้วม

24

ยัฏภธดยี โณมคาแธะธาของสฟากายศึกษา ภี  ฝถุ ทศักยาช 2562
อาธาจบยะกาศใธยาชจาธเุ นกษากาหธณเขด
ฝธื้ ถ่ขี องบยะตภแฤะภทั มภ กยฒีสตาธศึกษา ฝยะยาชนญั ญัดิกายสกึ ษาแหง่ ชาดิ (ฉนนั ถ่ี
ภีธักเยีมธถ้ังบยะตภแฤะภัทมภ ให้สตาธศึกษา 4) ฝ.ศ. 2562
ธั้ธอมู่ใธเขดใณเขดหธึ่ง ให้มึณยะณนั
กายศกึ ษาของสตาธศกึ ษาธ้ธั เบธ็ สาคญั บยะกาศใชเ้ ภอ่ื วธั ถี่ 1 ฝรษฟาคภ ฝ.ศ. 2562
ถ้ังธี้ ดาภถี่ยัฏภธดยบี ยะกาศกาหธณโณม แฤะภปี ฤนงั คันใช้เภื่อ 2 ฝรษฟาคภ ฝ.ศ.
คาแธะธาของคฒะกยยภกายกายศึกษาข้ัธ 2562 ยะมะเวฤาถี่บยะกาศใช้ 7 บี ป้ยู ันสธอง
ฝื้ธฏาธ กยฒีถเ่ี ขดฝธื้ ถไี่ ภ่อาจนยิหายหยือ องค์กายคือ ฝฤเอกบยะมุถท์ จัธถย์โอชา โณม
จัณกาย กยะถยวงศกึ ษาทิกายอาจจัณให้ภี ภดี าแหธ่งเบ็ธปู้ยกั ษากายแถธยัฏภธดยี
กายศกึ ษาขธ้ั ฝธื้ ฏาธ เฝื่อเสยิภกายนยิหาย กยะถยวงศึกษาทิกาย
แฤะกายจัณกายของเขดฝธ้ื ถก่ี ็ไณ้ ใธเย่อื ง
ด่อไบธ้ี เหดุปฤใธกายบยะกาศใช้ คือ เฝ่ือให้ขอนเขด
ใธกายณาเธธิ กายของกยะถยวงศึกษาทกิ าย
1. สาหยนั นคุ คฤถ่ภี คี วาภนกฝย่องถาง แฤะหธว่ มงาธอ่ธื ให้สอณคฤอ้ งกนั อาธาจ
ยา่ งกาม จดิ ใจ สดิบญั ญา ฯ หธ้าถีถ่ ่ีเบฤีม่ ธแบฤงไบ เธ่ืองจากภีกายจณั ด้ัง
กยะถยวงกายอณุ ภสึกา วิถมาศาสดย์ วจิ ัม
2. ใธยบู แนนกายศกึ ษาธอกยะนนหยือดาภ แฤะธวัดกยยภ โณมใหค้ วาภหภามณังธ้ี
อัทมาศมั
1. ธวดั กยยภกายศึกษาไถม แธวคิณ วทิ กี าย
3. สาหยันนุคคฤถ่ีภคี วาภสาภายตฝิเศษ กยะนวธกาย สอ่ื กายเยีมธกายสอธ หยอื นย
หายัณกายใธยูบแนนใหภ่ ไณ้ภีกายถณฤองแฤะ
4. กายศกึ ษาถางไกฤแฤะกายใหน้ ยกิ ายใธ ฝฑั ธาจธเบ็ธถ่ธี า่ เช่ือตือวา่ สาภายตส่งเสยภิ
หฤามเขดฝ้ืธถี่กายศึกษา กายเยีมธยแู้ ฤะกายณั กายกายศกึ ษแฤะให้
ควาภหภามยวภตึงกายธาสิง่ ณังกฤา่ วภา
9. ภาดยา 4 เฝ่ภิ ควาภด่อไบธเ้ี บธ็ วยยคห้า บยะมุกด์ใช้ ใธฝธ้ื ถธี่ วัดกยยภกายศึกษา
ของภาดยา 38 ของฝยน.กศช. 42/45 กาย
ณาเธิธกายใธส่วธของสตาธศกึ ษาเอกชธ / 2. สตาธศกึ ษาข้ธั ฝ้ธื ฏาธ โยงเยมี ธถีจ่
อบถ. จะอมู่ใธอาธาจหธ้าถี่ของเขดฝ้ธื ถี่ จัณกายศึกาใธยะนน ยะณนั กายศกึ ษาขัธ้
กายศกึ ษา ใหเ้ บ็ธไบดาภถยี่ ัฏภธดยบี ยะกาศ ฝ้ธื ฏาธ บยะเฟถสาภัญศกึ ษา
กาหธณโณมคาแธะธาของคฒะกยยภกาย
กายศึกษาขัธ้ ฝ้ืธฏาธ โณมภอี งคก์ ยหฤัก จาธวธ 3 องค์กย ไณแ้ ก่
สฟาสตาธศึกษา คฒะกยยภกายกายศึกษาข้ัธ
10. ปยู้ ันสธองฯ คือ ธามอฟิสิถทิ์ เวชชาชีวะ ฝ้ธื ฏาธ คฒะกยยภกายกายอาชีวศึกษา
(ธามกยฏั ภธดยี)

25

ควาภแดกดา่ งฝยะยาชนัญญัดกิ ายศกึ ษา
2542 แฤะฝยะยาชนัญญัดิกายศึกษา 2562

ดายางถี่ 1 แสณงควาภแดกดา่ งของควาภแดกด่างฝยะยาชนญั ญดั ิกายศึกษา 2542 แฤะ
ฝยะยาชนัญญดั ิกายศึกษา 2562

26

27

28

 ใธวายะเยภ่ิ แยก
ใหค้ ฒะกยยภกายกายอณุ ภศกึ ษาดาภฝยะยาชนัญญัดิกายศึกษาแห่งชาดิ ฝ.ศ. 2542 ซง่ึ บญินดั ิ

หธ้าถี่อมู่ใธวัธก่อธวธั ถีฝ่ ยะยาชนัญญัดฉิ นันธี้จะนังคนั ใช้บญินดั ิหธ้าถ่ีคฒะกยยภกายกายอุณภศึกษา
ดาภภาดยา 35/1 แหง่ ฝยะยาชนญั ญัดิกายศึกษาแห่งชาดิ ฝ.ศ. 2542 ซึ่งแก้ไขเฝิ่ภเดิภโณม
ฝยะยาชนญั ญดั ิธี้ไบฝฤางก่อธจธกว่าจะภคี ฒะกยยภกายกายอุณภศกึ ษาดาภกฎหภามว่าณ้วมกายธธ้ั

29

นยยฒาธุกยภ

คยนู า้ ธธอก. (2551). บยะวัดคิ วาภเบ็ธภาของกายศึกษาไถม. สืนคธ้ เภอ่ื 23 เภษามธ 2563, จาก
www.kroobannok.com/3345

ชโฤนฤ เบฤ่งศยี; แฤะคธอ่ืธๆ. (2559). บยชั ญาบฎิยบู ธมิ ภ. สืนคธ้ เภ่ือ 24 เภษามธ 2563, จาก
www.prezi.com/uha_2ruqwarf/presentation/

ทธดิ ม.์ (2555). คยกู ันวิชาชีฝชั้ธสงู . สืนค้ธเภอ่ื 25 เภษามธ 2563, จาก www.gotoknow.org
น้าธจอภมุถท. (2543). บยชั ญาจดิ ธิมภกนั กายศกึ ษา. สนื คธ้ เภ่อื 23 เภษามธ 2563, จาก

www.baanjomyut.com/library_3/extension-1
น้าธจอภมถุ ท. (2543). บยชั ญากายศึกษาอัดติฟาวธมิ ภ. สืนค้ธเภื่อ 23 เภษามธ 2563, จาก

www.baanjomyut.com/library_2/educational_philosoph/03.html
นา้ ธจอภมถุ ท. (2543). บยัชญากายศึกษาอดั ติฟาวธิมภ. สืนคธ้ เภือ่ 23 เภษามธ 2563, จาก

www.baanjomyut.com/library_2/educational_philosoph/05.html
นา้ ธจอภมถุ ท. (2543). บยชั ญากายศึกษาอัดติฟาวธิมภ. สนื คธ้ เภือ่ 24 เภษามธ 2563, จาก

www.baanjomyut.com/library_2/educational_philosoph/06.html
บฟสั สวยยฒ ชธะจดิ ถอง. (2559). ยวนฝยะยาชนัญญัดกิ ายศกึ ษาแห่งชาดิ ฝ.ศ. 2542.

สืนคธ้ เภ่อื 24 เภษามธ 2563, จาก https://www.kruchiangrai.net
ฝยะภหาวชิ าญ สวุ ชิ าโธ. (2555). บยัชญาถางกายศึกษา. สนื ค้ธเภ่ือ 24 เภษามธ 2563, จาก

www.vitheebuddha.com/main.php?url=news_view&id=291&cat=C
ฝชั ยาฟยฒ์ ถธโธธแณง. (2553). คยกู ันกายเบ็ธวชิ าชีฝชธ้ั สงู . สนื ค้ธเภ่ือ 25 เภษามธ

2563, จาก www.gotoknow.org/posts/393095
เฤิศชาม บาธภุข. (2558). บยัชญากายศึกษาฝิฝฑั ธากายธิมภ. สนื ค้ธเภือ่ 23 เภษามธ

30

2563, จาก www.lertchaimaster.com/forum/index.php?topic=66.0
อยถมั ภว่ งเฝชย. (2553). นถควาภคยูกันกายเบ็ธวิชาชีฝช้ัธสงู . สืนค้ธเภือ่ 25 เภษามธ

2563, จาก www.gotoknow.org/posts/391555
อุณภศกั ณ์ิ ภสี ุข. (2552). บยชั ญาแฤะบยชั ญากายศึกษา. สืนค้ธเภอื่ 23 เภษามธ 2563, จาก

www.kroobannok.com/19891
เธดยมา วงั ภหา. (ภ.บ.บ.). จยยมานยยฒคยู 9 ขอ้ . สนื ค้ธเภอ่ื 25 เภษามธ 2563,

จาก www.sites.google.com/site/nafnkikkxkkae/home/prawati-swn
Choltichyok. (2563). นถนาถของคยูใธศดวยยษถี่ 21. สนื ค้ธเภอื่ 24 เภษามธ 2563, จาก

www.choltichayok.wordpress.com/mindmap/week-7/ศดวยยษถ่ี-21/
Choltichayok. (2563). ธวัดกยยภแฤะเถคโธโฤมสี ายสธเถศถางกายศึกษา. สืนคธ้ เภ่ือ

24 เภษามธ 2563, จาก www.choltichayok.wordpress.com/mindmap/week-7/
ศดวยยษถี่21
Maymeerunglao. (2563). ควาภเบ็ธภาคยูไถมจากอณีดตงึ บัจจุนัธก่อธถี่จะตงึ วัธถ่เี ยา
จะภคี ยเู บ็ธ A.I. สืนค้ธเภอ่ื 23 เภษามธ 2563,
จากwww.strorylog.co/story/5e1e0d5965b41a953cf1587e
Nutnariphomson. (2558). กญหภามแฤะบยะกธั คฒุ ฟาฝกายศกึ ษา. สืนคธ้ เภื่อ 25
เภษามธ 2563, จาก www.nutnariphromson.wordpress.com
Roungsonkot. (2556). สยบุ ม่อฝยะยาชนัญญัดิ กายศกึ ษาแหง่ ชาดิ ฉนันถ่ี 3 ฝ.ศ. 2553.
สืนคธ้ เภอื่ 25 เภษามธ 2563, จาก www.sesao30.go.th

31

32