SERAT WULANGREH PUPUH
DHANDHA
NGGULA
Mata pelajaran : Bahasa Jawa
kelas IX
Semester Gasal
Dening:
Niken Rusti Sariwening, S.Pd
SMP Negeri 3 Cilacap
Kompetensi Inti (KI)
1. Menghargai dan menghayati ajaran agama yang dianutnya.
2. Menghargai dan menghayati perilaku jujur, disiplin, tanggung jawab, peduli
(toleransi, gotong-royong), santun, percaya diri, dalam berinteraksi secara efektif
dengan lingkungan sosial dan alam dalam jangkauan pergaulan dan
keberadaannya.
3. Memahami pengetahuan (faktual, konseptual, dan prosedural) berdasarkan
rasa ingin tahunya tentang ilmu pengetahuan, teknologi, seni, budaya terkait
dengan fenomena dan kejadian nyata.
4. Mencoba, mengolah, dan menyaji dalam ranah konkret (menggunakan,
mengurai, merangkai, memodifikasi, dan membuat) dan ranah abstrak (menulis,
membaca, menghitung, menggambar, dan mengarang) sesuai dengan yang
dipelajari di sekolah dan sumber lain yang sama dalam sudut pandang/teori.
KD saha IPK
Kompetensi Dasar Indikator Pencapaian Kompetensi
3.1 Menelaah teks serat Wulangreh pupuh 3.1.1 Menganalisis (C4) Struktur
Dhandhanggula SekarDhandhanggula pada Serat Wulangreh
3.1.2 Memparafrasekan sekar dhandhanggula
4.1 Menulis syair tembang Dhandhanggula
pada serat Wulangreh
3.1.2 Menyimpulkan (C6) pitutur luhur pada
sekar
4.1.1 Menyusun kembali(P6) sekar
dhandhanggula dengan melanjutkan teks yang
sudah dis
ediakan
4.1.2 Mengkritisi (P5) syair yang sudah
disediakan dan mengkaitkan dengan masa kini
Tujuan Pem
belajaran
Melalui kegiatan pembelajaran dengan pendekatan
scientifik, model pembelajaran problembased learning,
diskusi,tanya jawab, dan presentasi pesertadidik dapat:
1.Peserta didik dapat memparafrasekan sekar
dhandhanggula pada serat w
ulangreh pada 2 (C4)
2.Peserta didik dapat menyimpulkan (C6) isi sekar
dhandhanggula serat wulangreh pada 2 dengan tepat.
3. Peserta didik dapat mengkritisi (P5) syair sekar
dhandhanggula yang sudah disediakan dan mengkaitkan
dengan masa kini.
Kados pundi sasmitaning saking
sekar dhandhanggula menika?
Menapa tegesipun tembung
Dhandhanggula?
Saderenge ngancik dhateng materi, sumangga
klik link pretestwonten ngandhap menika :
https://forms.gle/4tTSJapUgPF2t1Ge7
Serat Wulangreh Dhandhanggula
pada 2
Sasmitaning n
gaurip puniki,
mapan ewuh yen nora weruha,
tan jumeneng ing uripe,
akeh kang ngaku-aku,
pangrasane sampun udani,
tur durung wruh ing rasa,
rasa kang satuhu,
rasaning rasa punika,
upayanen darapon sampurna ugi,
ing kauripanira.
Sekar Macapat Dhandhanggula
Dhandhanggula menika sekar macapat ingkang
wosipun
pangarepan utawi pangajab ingkang becik.
Sekar dhandhanggula dumadi saking tembung
Dhandhanggula utawi dipunlampahaken supados
saged mlampah wonten ing panguripan alam
donya.
Serat Wulangreh pupuh
dhandhanggula
Serat Wulangreh dados setunggaling
asil karya agung anggitane
Pakubuwana IV, raja wonten bumi
mataram Surakarta wiwit 1820
ngantos 1820. Satunggaling karya
sastra ingkang surasanipun kangge
maringi piwulang kaliyan manungsa,
supados saged ngebahi moral
supados saged becik
Sasmitaning sekar dhandanggula
Watak: luwes, nyenengake, cicok kanggo
nyritakake kedadean ingkang manis utawi
ngremenaken.
Sasmitane: Dhandang, sarkara, madu, hartati,
tresna, gulagrawa.
Guru gatra : 10
Guru Wilangan : 10, 10, 8, 7, 9, 7, 6, 8, 12, 7
Guru Lagu : i, a, e, u, i, a, u, a, i, a
Peta konsep
Tembang Macapat
Madosi Parafrase sekar
dhandhanggula pada 2
Madosi wos sekar
Dhandhanggula
Madosi nilai luhur sekar
Dhandhanggula
Struktur teks sekar
macapat
Guru gatra Guru lagu
Guru wilangan
Paugeran sekar macapat
Guru gatra: inggih menika cacahing baris lebet setunggal
bait/pada
Guru wilangan : inggih menika cacahing wanda wonten
ing sekar dhandhanggula.
Guru lagu: inggih menika tibaning swara ing
pungkasaning gatra.
Pada 1 Tegesipun :
Nasihat utwai petuah menika kawiwitan
Pamêdhare wasitaning ati saking niat niru kados ta punjangga ingkang
cumanthaka aniru pujangga sampun misuwur. Pramila kula piyambak
dahat mudha ing batine nggih boten mangretos menapa kemawon,
nanging kêdah ginunggung ananging sedaya kedah dilakoni amargi
tan wruh lamun akèh ngèsêmi penging dene tiyang sanese. Ananging
wonten wingking kathah tiyang ingkang
amêksa angrumpaka maido/ngudhat-udhat amargi sedaya menika
basa kang kalantur dumadi jalaran meksa awakipun piyambak
tutur kang katula-tula (memaksakan diri)ingkang sejatosipun
tinalatèn rinuruh kalawan ririh dereng kiyat nglampahi, pramila anggene
mrih padhanging sasmita ngripta nasehat wau kanthi basa ingkang
boten becik. Sedaya menika kabektha kanthi
raos sabar supados nasehat ingkang cetha.
Gladhen 1 Para siswa serataken
parafrase saking sekar
Sekar Macapat Dhandhanggula dhandhanggula pada 2
Pada 2
menika!
Sasmitaning ngaurip puniki,
apan ewuh yen nora weruha,
tan jumeneng ing uripe,
akeh kang ngaku-aku,
pangrasane sampun udani,
tur durung wruh ing rasa,
rasa kang satuhu,
rasaning rasa punika,
upayanen darapon sampurna ugi,
ing kauripanira.
Gladhen 2
Saking sekar macapat
dhandhanggula pada 2, para
siswa saged nyimpulaken wosing
sekar dhandhanggula saha
nyelarasaken kaliyan
kawontenan sakmenika !
Saderenge pasinaon dinten penika pungkasan,
sumangga klik link posttest wonten
ngandhap menika :
https://forms.gle/YgDF7DYngN8L1Ja79
REFLEKSI
Para siswa sampun sinau menapa kemawon?
Perangan menapa kemawon ingkang dereng
dipunmangretosi?
Bab menapa ingkang dipunremenaken saking
pasinaon dinten menika?
Dudutan
sekar dhandanggula inggih menika karya sastra
ingkang dipunserat lebeting wujud sekar ,
wosipun pangarepan utawi pangajab ingkang
becik.
Katah pitutur kina ingkang ngangge jinising
menika, saha mathuk kangge pambuka ingkang
ngandharaken piwulang.
Matur Nuwun