SKEMA JAWAPAN ULANGKAJI BAB 5 TINGKATAN 4

ULANGKAJI TEMA BENTUK MUKA BUMI DAN SALIRAN

GEOGRAFI TINGKATAN 4

TEMA BENTUK MUKA BUMI DAN SALIRAN

BAB 5 PERGERAKAN PLAT TEKTONIK

1 Lapisan atmosfera yang manakah penting dalam perkembangan sistem telekomunikasi? SPM /
2006
Skema jawapan: D. TERMOSFERA /S1

A Stratosfera: kapal C Troposfera: paling hampir muka bumi. Menampung SPM
/2007
supersonic,lapisan ozon yang kehidupan. / S1

menyerap sinaran ultraungu SPM
/2008
B Mesosfera:meteorit terbakar D Termosfera:membalikkan gelombang radio ke muka / S1

bumi.satelit.

2 Lapisan atmosfera yang manakah dapat membalikkan gelombang radio?

Skema jawapan: C.Termosfera

A Stratosfera C Termosfera
B Mesosfera D Troposfera

3 Di lapisan atmosfera yang manakah letaknya lapisan ozon?

Skema jawapan: C. Stratosfera

A Eksosfera:paling nipis dan jauh C Stratosfera:lapisan ozon yang menyerap sinaran

dari muka bumi. Mengandungi ultraungu

helium dan hidrogen

B Mesosfera D Termosfera:membalikkan gelombang radio ke bumi

4 Maklumat berikut merupakan ciri lapisan atmosfera. SPM /

Skema jawapan: D.TROPOSFERA 2012 /
S1

• Lapisan paling dekat dengan

permukaan bumi

• Berlakunya kejadian angin, ribut dan

kilat

Apakah lapisan atmosfera tersebut?

A Eksosfera Mengandungi helium dan hidrogen

B Mesosfera Membakar meteorit

C Termosfera Membalikkan gelombang radio

D Troposfera Mempengaruhi perubahan cuaca setempat.paling

hampir bumi

5 Kombinasi manakah yang benar tentang lapisan atmosfera dan kepentingannya? SPM
Skema jawapan: C: Termosfera :Perkembangan sistem telekomunikasi /2012
/ S2

Lapisan atmosfera Kepentingan
A Stratosfera
Kawasan pembentukan awan Lapisan kering tidak
B Mesosfera berawan
Penebat yang menyerap haba daripada matahari
C Termosfera paling sejuk.tekanan udara rendah
D Troposfera Perkembangan sistem telekomunikasi
Melindungi bumi daripada sinaran ultraungu

Menampung kehidupan
manusia,haiwan,tumbuhan
6 Maklumat berikut menerangkan tentang lapisan atmosfera. SPM/
2014/
Skema jawapan: C: STRATOSFERA
S1

• Mengandungi lapisan yang

menapis sinar ultraungu (UV)

• Laluan kapal terbang supersonik

Apakah lapisan atmosfera tersebut?

A Eksosfera helium & hydrogen C Stratosfera

B Mesosfera membakar D Troposfera menampung kehidupan.

meteroit

7 Lapisan atmosfera yang dapat memantulkan gelombang radio ialah SPM/2

Skema jawapan: D. TERMOSFERA 017/S
1

A Litsofera: Terdiri daripada C Stratosfera:lapisan ozon.kapal terbang supersonik

kerak bumi dan sebahagian

atas mantel yang bersifat

pepejal serta mengandungi

mineral dan batuan.

B Eksosfera D Termosfera

8 Mengapakah lapisan ozon penting kepada kehidupan manusia dan haiwan? SPM/2

Skema jawapan: A. Menapis sinaran ultraungu 017/S
7

A Menapis sinaran ultraungu

B Mengurangkan strok haba

C Menyerap jerebu di udara

D menyerap karbon dioksida

9 Di lapisan atmosfera manakah berlaku pembentukan hujan dan ribut petir? SPM/2
018/S
Skema jawapan: D. TROPOSFERA
A Mesosfera 1
B Stratosfera
C Termosfera
D Troposfera

10 Lapisan atmosfera manakah yang membolehkan gelombang radio dipancarkan? SPM/2
019/S
SKEMA JAWAPAN: C:TERMOSFERA
1
A Eksosfera C Termosfera
SPM/2
B Mesosfera D Stratosfera 011/S

II. LITOSFERA 1

11 Maklumat berikut merupakan ciri lapisan bumi.

• Lapisan paling luar

• Habitat pelbagai hidupan

Apakah lapisan tersebut?

SKEMA JAWAPAN: A.LITOSFERA

Kepentingan litosfera:

a. Menyediakan habitat bagi pelbagai jenis hidupan

b. Mengandungi mineral untuk kegiatan perlombongan

c. Menghasilkan tanih untuk bercucuk tanam

d. Membekalkan nutrient kepada tumbuhan

e. Menakung air di permukaan bumi

A Litosfera C Stratosfera

B Mesosfera D Astenosfera

12 Pernyataan manakah yang benar tentang lapisan litosfera? SPM/2
015/S
Skema jawapan: A. terdapat pelbagai mineral
A Terdapat pelbagai mineral 1
B Tempat terbakarnya meteorit mesosfera
C Kawasan pembalikan gelombang radio termosfera SPM/2
D Laluan penerbangan kapal terbang supersonic stratosfera 014/S
III. BIOSFERA
13 Pernyataan manakah yang berkaitan dengan biosfera? 2

Skema jawapan: D. KEPELBAGAIAN JENIS HIDUPAN

Biosfera terdiri daripada beraneka jenis hidupan termasuk manusia,tumbuh-tumbuhan dan
haiwan.
A Kawasan sumber air hidrosfera
B Kawasan gunung-ganang litosfera
C Merupakan sumber mineral litosfera
D Kepelbagaian jenis hidupan

STRUKTUR BUMI
14

SIAL

ASTENOSFERA MANTEL SPM
2005
Lapisan X dalam rajah di atas ialah C Mantel
Skema jawapan: B. SIMA D Teras bumi S3

A SIAL I: KERAK BUMI
B SIMA
II: MANTEL
III: TERAS LUAR
IV:TERAS DALAM

• Suhu 800°C hingga 1600°C

• Terdapat arus perolakan

15 Maklumat di atas merujuk kepada lapisan bumi yang bertanda SPM

SKEMA JAWAPAN: B. II 2006

MANTEL: terletak di bawah lapisan kerak bumi. Terdiri daripada lampau bes. Kaya dengan S2

olivin. Terdapat arus perolakan.

AI C III

B II D IV

FENOMENA ALAM LAPISAN BUMI

16 Fenomena alam seperti dalam gambar rajah di atas berpunca daripada proses perolakan di SPM

lapisan bumi yang bertanda 2006

Skema jawapan: B. II S5

Mantel: Mantel umumnya bersifat pepejal tetapi di lapisan luarnya setebal 100km hingga

200km adalah berbentuk separa cecair dan suhunya setinggi 14000 C. Bahagian Separa cecair

ini dinamakan astenosfera. Bahagian ini mudah bergerak kerana separa cecair dan kerak

bumi terapung di atasnya. Arus perolakan di astenosfera merupakan punca utama bagi

kejadiah hanyutan benua,sesaran kerak bumi,gempa bumi dan aktiviti gunung berapi

AI C III

B II D IV

17 Berdasarkan Rajah 1, di bahagian lapisan bumi yang manakah arus perolakan berlaku? SPM
2008

S2

18 Di lapisan manakah terdapat arus perolakan yang menyebabkan pergerakan dalam bumi? SPM
SKEMA JAWAPAN:A. MANTEL 2009

A Mantel C Kerak bumi S1

B Teras luar D Teras dalam SPM
2010
19 Di lapisan bumi manakah terdapat arus perolakan?
S1
SKEMA JAWAPAN:A. MANTEL
SPM
A Mantel C Kerak bumi 2013
B Teras luar D Teras dalam
20 Foto 1 menunjukkan fenomena alam. S1

Foto 1
Fenomena alam dalam Foto 1 berlaku akibat daripada proses perolakan di lapisan bumi yang
bertanda
SKEMA JAWAPAN:B. MANTEL

21 Apakah ciri lapisan mantel dalam struktur bumi? SPM
SKEMA JAWAPAN: C. TERDAPAT ARUS PEROLAKAN 2016

A Lapisan paling dalam Teras bumi/barisfera S1
B Suhu melebihi 5000°C teras dalam
C Terdapat arus perolakan SPM
D Ketebalan 30 hingga 40 kiliometer kerak bumi 2017

22 Maklumat berikut adalah sebahagian daripada struktur bumi. S2

• SIAL
• SIMA

Lapisan yang manakah dalam Rajah 1 boleh dikaitkan dengan maklumat tersebut?
Skema jawapan: A: KERAK BUMI

Kerak bumi ialah lapisan luar bumi yang keras dan bersifat pepejal. Lapisan ini mempunyai
dua bahagian yang nyata iaitu sial dan sima.

Rajah 1

PROSES PEMBENTUKAN DAN TABURAN BENTUK MUKA BUMI
PERGERAKAN PLAT TEKTONIK

SPM/
2006/
S4

PLAT BUMI
23 Antara yang berikut, yang manakah menerangkan tentang proses di atas?

Skema jawapan: A. Hanyutan benua

• Dikemukakan oleh Alfred Wegener, 1910. Menurut Wegener, 200 juta tahun dahulu semua benua

bercantum dan membentuk satu daratan besar yang dikenali sebagai Pangea.

• Lautan disekelilingnya dipanggil Panthalassa.

• Wegener menyatakan terdapat dua arah utama hanyutan benua iaitu pergerakan ke arah barat ya

ng disebabkan oleh kuasa-
kuasa tektonik dan pergerakan dari kutub akibat daripada tekanan ke atas benua yang seolah-
olah terapung di atas lautan magma yang panas.

• Hipothesis Wegener amat berkait dengan daya mampatan dan daya tegangan yang wujud dalam

bumi yang boleh menggerakkan lapisan bumi.

• Kedua-dua daya ini wujud akibat adanya arus perolakan yang panas.

• Batuan di dalam lapisan mantel mengalami suhu dan tekanan yang tinggi dan berada dalam kead

aan separa cair, arus perolakan wujud di lapisan ini dan lapisan kerak bumi dikatakan terapung di atas lapi
san astenosfera.

A Hanyutan benua SPM/
B Pencairan ais kutub 2010
C Pembentukan pentas benua /S2
D Pembentukan gunung berapi

PERTEMBUNGAN PLAT
24 Rajah di bawah menunjukkan pergerakan tektonik.

Apakah sebab berlakunya lipatan kerak bumi seperti dalam rajah di atas?
Skema jawapan: D Pertembungan plat benua dengan plat benua

A Percapahan plat lautan dengan plat lautan
B Percapahan plat benua dengan plat benua
C Pertembungan plat lautan dengan plat lautan
D Pertembungan plat benua dengan plat benua

I. LIPATAN SPM
2008
25 Gambar yang manakah menunjukkan jenis lipatan simetri?
Skema jawapan: B. S7

Lipatan Simetri ialah lipatan yang kedua-dua cerunnya seimbang yang terbentuk daripada daya
mampatan yang sama kuat di kedua-dua belah antiklin.

A

Lipatan asimetri:
Lipatan yang mana salah satu
daripada cerunnya lebih curam
daripada cerun yang lain
B

C

Lipatan rebah: terbentuk akibat
kuasa mampatan yang lebih kuat
di satu bahagian daripada
bahagian yang lain.
D

Lipatan asimetri

II. GEMPA BUMI

DUNIA

• Skala Richter 7.8
• Kemusnahan harta benda

26 Fenomena alam di atas berlaku di kawasan peta bertanda SPM
Skema jawapan: A I dan II 2005

PAKISTAN & JEPUN S6

A I dan II C III dan IV SPM
B II dan III D I dan IV 2005

B. PENCAPAHAN PLAT S1

27 Bentuk muka bumi yang wujud kesan daripada proses pergerakan plat pencapahan ialah

SKEMA JAWAPAN: B II dan III

I arka pulau PETEMBUNGAN PLAT LAUTAN VS PLAT BENUA

II lurah gelinciran

III permatang tengah lautan

IV banjaran gunung lipat PERTEMBUNGAN PLAT BENUA VS PLAT BENUA

A I dan II C III dan IV

B II dan III D I dan IV

28 Apakah bentuk muka bumi yang dapat dikaitkan dengan maklumat berikut? SPM
SKEMA JAWAPAN: B. JURANG LAUTAN 2008

S4

• Terbentuk akibat pemisahan plat

• Berbentuk V yang sempit dan

dalam

A Arka pulau; C Pentas benua:

pertembungan plat ~ Bahagian dasar laut yang cetek lanjutan dari

lautan vs plat benua. pinggir laut.

bahangian yang terjunam ~ Kedalaman tidak melebihi 180 meter.

akan ditolak ke dalam Kepentingan

mantel.pinggir plat ~ Kawasan perikanan.

mengalami suhu dan ~ Kawasan perlombongan petroleum dan gas

tekanan tinggi lalu asli.

menjadi magma. Magma

mengalir keluar ke

permukaan plat dan

membentuk arka pulau

dan gunung berapi dasar

laut.

B Jurang lautan D Cangkat benua

-terletak di kaki cerun benua

-jaluran yang agak tinggi dan bercerun landai

-menganjur keluar hingga ke dasar lautan

-contoh;Cangkat benua Hawaai

29 Bentuk muka bumi yang terhasil akibat proses pergerakan plat pencapahan ialah SPM
Skema jawapan: B.I dan IV 2018

S5

I permatang tengah lautan
II
III banjaran gunung lipat PERTEMBUNGAN
IV
arka gunung berapi PERTEMBUNGAN
A
B lurah gelinciran

I dan II C II dan III

I dan IV D III dan IV

SOALAN STRUKTUR
Soalan 1 berdasarkan foto 1.

SPM 2018
SOALAN 6

1 (a) Nyatakan lapisan bumi yang menyebabkan berlakunya fenomena dalam Foto 1. (1 Markah)

Mantel

1 (b) Apakah faktor yang mempengaruhi pembentukan cerun dalam Foto 1? (2 Markah)
-jenis lava
-kelikatan lava atau kepekatan lava
-kekuatan letusan gunung berapi
-kuantiti lava sedikit.

1(c) Terangkan kesan fenomena dalam Foto 1 terhadap alam sekitar. (3 Markah)
• Habitat flora termusnah
• Habitat fauna termusnah
• Berlaku pencemaran udara,jerebu
• Berlaku kejadian tanah runtuh
• Berlaku gempa bumi
• Flora terpupus
• Fauna terpupus
• Suhu sekitar meningkat
• Berlaku hujan asid
• Berlaku pencemaran air
• Wujudnya perubahan landskap

1 (d) Jelaskan potensi kawasan dalam Foto 1 terhadap penduduk sekitar. (4 markah)
• Meningkatkan kesuburan tanih
• Menggalakkan aktiviti pertanian
• Aktiviti pelancongan giat dijalankan
• Menjadi lokasi pelancongan/kawah gunung berapi
• Bekalan sumber tenaga alternatif
• Sumber tenaga terma/geo terma
• Menggalakkan aktiviti perlombongan
• Batuan atau magma keluar dari gunung berapi

SOALAN ESEI

Gempa bumi Sabah 2015 pada 6.0 skala richter berlaku di sekitar Ranau,Sabah pada jam 7.15 pagi,hari
Jumaat 5 Jun 2015. Pusat Gempa Bumi dan Tsunami Nasional melaporkan egaran dirasai di kebanyakan
tempat di Sabah termasuk Kota Kinabalu ,Kota Belud,Inanam,Kota Marudu dan Sandakan. Gempa
susulan yang lemah berlaku 47 kali.

Sumber: https://ms.wikipedia.org/wiki/Gempa_bumi_Sabah_2015

1 (a) Berdasarkan maklumat di atas,huraikan punca dan faktor yang menyebabkan bencana alam
tersebut berlaku.
Arus perolakan di lapisan mantel yang menyebabkan pergerakan kerak bumi.
Disebabkan kedudukan Sabah yang sangat berhampiran dengan sempadan plat tektonok dan
lingkaran api pasifik yang aktif dengan kejadian gempa bumi dan letusan gunung berapi.
Gunung Kinabalu merupakan jenis gunung lipat muda yang aktif gunung berapi dan gempa bumi.

1 (b) Berasaskan pengetahuan geografi anda, setujukah anda Kawasan selain Sabah juga akan
kemungkinan dilanda gempa bumi pada masa depan?
Setuju, kerana plat bumi di atas mantel tidak akan kekal akibat arus perolakan, ini akan
menyebabkan kejadian pertembungan dan pencapahan plat yang berkemungkinan akan mengubah
kedudukan sempadan plat tektonik di bumi.
Selain itu, negara Malaysia juga berhampiran dengan negara jiran yang sering berlaku gempa bumi
dan letusan gunung berapi iaitu Indonesia dan Filipina.Gegaran gempa bumi dari negara jiran juga
boleh mempengaruhi keadaan di Malaysia. Contohnya,gempa bumi di Indonesia pada tahun 2004
mengakibatkan tsunami besar yang turut melanda ke Malaysia.

1 (c) Wajarkah pihak berkuasa Malaysia melaksanakan Langkah awal untuk menghadapi risiko
bencana alam gempa bumi?
Wajar, kerana bencana alam boleh berlaku bila-bila masa pada masa depan. Ini dapat mengurangkan
risiko berlaku bencana alam. Contohnya gempa bumi telah berlaku di negeri Sabah.
Langkah awal perlu dilaksanakan seperti memasang stesen seismic supaya dapat mengesan gegaran
gempa bumi jika bencana alam dapat dikesan lebih awal dapat mengurangkan nyawa terkorban.

Seramai 67 orang Malaysia terkorban, manakala beratus-ratus rumah dan kenderaan musnah apabila
ombak besar atau tsunami melanda pantai Pulau Pinang, Perlis,Kedah,Perak dan Selangor pada 26
Disember 2004.

Sumber: https://ms.wikipedia.org/wiki

2 (a) Mengapakah tragedi seperti di atas boleh berlaku di Kawasan Malaysia yang tidak berlaku
gempa bumi?

Negara Malaysia terletak berhampiran dengan negara jiran yang sering berlaku gempa bumi dan
letusan gunung berapi iaitu Indonesia dan Filipina. Gegaran gempa bumi dari negara jiran juga boleh
mempengaruhi keadaan di Malaysia. Contohnya,gempa bumi di Indonesia pada tahun 2004
mengakibatkan tsunami besar yang turut melanda ke Malaysia.

2 (b) Kemukakan cadangan yang dapat mengurangkan kesan tsunami di negara Malaysia.

Penguatkuasaan undang-undang alam sekitar untuk melindungi htuan bakau sebagai zon penampan.

Menanam pokok bakau di pinggir laut untuk mewujudkan zon penampan berfungsi mengurangkan
kuasa ombak.

Mengadakan kempen kesedaran cintai alam sekitar untuk menyedari kepentingan hutan bakau.

Memberi Pendidikan alam sekitar supaya penduduk dapat menjaga kepentingan hutan bakau.

Memasang alat pengesan tsunami iaitu DART supaya dapat mengurangkan kesan tsunami.