3ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 3 ปัจจัยที่มีผลต่อสมดุลเคมี

คำนำ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้(5E) เร่ือง สมดุลเคมี ใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้สาระ
วทิ ยาศาสตร์ จดั ทาขึ้นเพอื่ ใช้ในการประกอบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ รายวชิ า เคมี 3 ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 5
กลมุ่ สาระการเรียนรูวทิ ยาศาสตร์ ซ่ึงเปน็ ชดุ กิจกรรมท่เี น้นใหน้ ักเรยี นได้ลงมอื ปฏบิ ัตจิ ริง ส่งเสริมทักษะกระบวน
การทางวิทยาศาสตร์ กระบวนการสืบเสาะหาความรู้ ทักษะการสืบค้นข้อมูล กระบวนการคิดอย่างมีเหตุผล และการ
นาความรู้ไปใช้ประโยชน์ โดยครูทาหน้าที่เป็นผู้ให้คาปรึกษา แนะนา และคอยอานวยความสะดวก ตลอดจนติดตาม
ผลการศึกษาอย่างใกลช้ ิด การจัดทาชุดกจิ กรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความร้(ู 5E)
เรื่อง สมดุลเคมี ไดจ้ ดั ทาทง้ั หมด 4 ชดุ ดงั น้ี

ชดุ ที่ 1 สภาวะสมดลุ
ชดุ ท่ี 2 คา่ คงท่สี มดุล
ชดุ ท่ี 3 ปัจจยั ที่มีผลต่อสมดุล
ชดุ ท่ี 4 สมดลุ เคมีในสิ่งมชี ีวิต สิ่งแวดลอ้ ม และอตุ สาหกรรม

สาหรบั ชดุ นีเ้ ปน็ ชุดท่ี 3 ปัจจัยที่มีผลตอ่ สมดลุ มีจดุ ประสงคเ์ พือ่ ให้นักเรยี นสามารถระบุปัจจยั ทีม่ ผี ล
ต่อสมดลุ และค่าคงที่สมดุลของระบบ โดยใช้หลกั ของเลอชาเตอลิเอในการคาดคะเนการเปลย่ี นแปลงทีเ่ กิดขน้ึ เมื่อ
สมดลุ ของระบบถูกรบกวน

ก ชุดกจิ กรรมกำรเรยี นรู้ ชดุ ท่ี 3 เรอ่ื งปัจจัยที่มผี ลต่อสมดลุ

สำรบญั

หน้า
คานา………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ก
สารบัญ…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ข
คาชี้แจงสาหรบั ครู……………………………………………………………………………………………………………………………… 1
คาชี้แจงสาหรบั นักเรยี น……………………………………………………………………………………………………………………… 2
ขัน้ ตอนการใชช้ ุดกจิ กรรม………………………………………………………………..……………………….………………………… 3
มาตรฐานการเรียนรู้………………………………………………………………………………………………………………...………… 4
แบบทดสอบกอ่ นเรียน…………………………………………………………………………………………………….……….………… 5
กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน……………………………………………………………………………………….…..…… 7
ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้………………………………………………………………………………………………………………………… 8
แบบทดสอบหลงั เรียน…………………………………………………………………………………………………………..………….... 14
กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลงั เรยี น…………………………………………………………………………………….….……..… 16
ประวตั ิผู้จัดทา…………………………………………………………………………………………………………………….………….….. 17
อา้ งอิง…………………………………………………………………………………………………………………….…………………….…… 19
ภาคผนวก

ใบความรู้………………………………………………………………………………………………………………….…….…….. 22
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนหลงั เรียน…………………………………………………………………………...….………. 27

ข ชุดกิจกรรมกำรเรียนรู้ ชดุ ท่ี 3 เร่ืองปจั จยั ท่ีมีผลต่อสมดุล

คำชแ้ี จงสำหรับครู

เอกสารฉบับน้ีเปน็ เอกสารช้แี จงรูปแบบของ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชา เคมี เร่ืองปัจจัยที่มีผลต่อสมดุล ตรง
ตามเนื้อหาในหลักสูตรตามคาอธิบายรายวิชากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วิชาเคมี 3 ชั้น
มัธยมศกึ ษาปที ี่ 5 มสี ่วนประกอบดังน้ี

1. เอกสารชุดน้ปี ระกอบดว้ ย
1.1 คาชแ้ี จงเกี่ยวกบั ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้
1.2 คาชี้แจงสาหรบั นักเรียน
1.3 ขนั้ ตอนการใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรู้
1.4 แบบทดสอบก่อนเรียน
1.5 ชดุ กจิ กรรม
1.6 แบบทดสอบหลังเรียน
1.7 ภาคผนวก

2. การจัดการช้นั เรียน
การใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ในขณะจัดกิจกรรม จะแบ่งนักเรียนเป็นกลุ่มกลุ่มละ 5-6 คน และเมื่อทา

กจิ กรรมเสรจ็ เรียบรอ้ ยแลว้ นักเรียนจะนงั่ แยกเดย่ี วเพ่ือทาการวดั ผลการเรียนรู้ โดยใชแ้ บบทดสอบหลงั เรียน
3. การประเมนิ ผลการเรียนรู้
3.1 ประเมินผลดา้ นความรู้ ความก้าวหน้าในการเรยี นรู้จากแบบทดสอบ
- ตรวจแบบทดสอบกอ่ นเรียน
- ตรวจแบบทดสอบหลังเรยี น
3.2 ประเมินด้านทักษะ/ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
- ประเมนิ ตามสภาพจริงตามวัตถปุ ระสงค์ การปฏบิ ตั กิ จิ กรรมการทดลอง

1 ชุดกิจกรรมกำรเรยี นรู้ ชุดท่ี 3 เรอื่ งปจั จยั ท่มี ผี ลตอ่ สมดลุ

คำชแ้ี จงสำหรับนกั เรียน

1. อา่ นคาชแี้ จงเกี่ยวกบั ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ และคาชแ้ี จงสาหรบั นักเรยี นให้ เขา้ ใจกอ่ นลงมือศึกษาชุด
กิจกรรมการเรยี นรู้

2. ทาแบบทดสอบก่อนเรียนจานวน 10 ขอ้ เพ่ือประเมนิ ความรเู้ ดมิ ของนักเรยี น
3. นกั เรียนศกึ ษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ตามข้ันตอนทีร่ ะบุไว้
4. ในกรณีทม่ี ีการแบ่งกลุ่ม ผู้นากลุม่ มีหน้าท่ีคอื

4.1 ควบคุมการดาเนินกจิ กรรมภายในกลุม่ ใหเ้ ปน็ ระเบยี บเรยี บรอ้ ย
4.2 เปน็ ผนู้ าในการปฏิบตั กิ ิจกรรมของกล่มุ
4.3 เป็นผู้ตดิ ต่อกับครู เมื่อพบปัญหาหรอื ข้อสงสยั
4.4 รายงานหรือแจ้งให้ครทู ราบ เมือ่ ปฏบิ ตั ิกิจกรรมเสร็จเรียบร้อย
4.5 หลังจากสมาชกิ ภายในกลมุ่ ปฏิบัติกิจกรรมเรียบร้อยแลว้ รวบรวมแบบบันทึกกิจกรรม
แบบฝึกหัด แบบบันทึกผล แบบทดสอบ ส่งครูตามกาหนดเวลา
5. ทาแบบทดสอบหลงั เรยี นจานวน 10 ขอ้ เพื่อทราบความก้าวหน้าในการเรยี นของนักเรียนหลงั จากทา
กจิ กรรมเสรจ็ เรียบร้อยในแต่ละชดุ
6. แจ้งคะแนนท่ที าได้จากแบบทดสอบหลงั เรยี นทุกชุด เพ่ือประเมินดา้ นความรู้ จากการทากิจกรรรมตาม
ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้
7. หลงั จากการทากิจกรรมเสร็จแลว้ ให้นักเรยี นเก็บวัสดุการเรยี นอุปกรณป์ ระกอบชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ให้
เรยี บรอ้ ย
8. ในการทากิจกรรมตามชดุ กิจกรรมการเรยี นรูท้ ุกชดุ ขอให้นักเรียนทาดว้ ยความตั้งใจให้ความรว่ มมอื และมี
ความซือ่ สตั ย์ต่อตนเองให้มากท่ีสุดโดยไมด่ ูเฉลยก่อนทากิจกรรม
9. ในกรณีนักเรยี นเรียนไมท่ ันหรือไม่เข้าใจสามารถรับชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ไปศึกษาเพ่ิมเตมิ

2 ชุดกิจกรรมกำรเรยี นรู้ ชดุ ท่ี 3 เรื่องปัจจยั ท่ีมผี ลตอ่ สมดลุ

ขนั้ ตอนกำรใช้ชดุ กจิ กรรม

อา่ นคาชี้แจงของนักเรียนในการใชช้ ุดกิจกรรม

ทาแบบทดสอบกอ่ นเรยี น

ศึกษาสาระการเรยี นรู้ จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

ดาเนินการใชช้ ดุ กจิ กรรม
ศึกษาข้นั ตอนการทากิจกรรม

ปฏิบตั ิกจิ กรรม
ปฏบิ ตั ิเสริมทักษะการเรียนรู้

ทาแบบทดสอบหลังเรียน

3 ชุดกจิ กรรมกำรเรียนรู้ ชุดท่ี 3 เร่ืองปจั จัยท่มี ีผลตอ่ สมดลุ

ปัจจยั ท่ีมีผลตอ่ สมดุล

สาระเคมี

2. เข้าใจการเขยี นและการสมดุลเคมี ปริมาณสัมพันธใ์ นปฏิกริ ยิ าเคมี อตั ราการ
เกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี สมดุลในปฏิกิริยาเคมี สมบัติและปฏิกิริยาของกรด-เบส ปฏิกิริยารีดอกซ์
และเซลลเ์ คมีไฟฟา้ รวมท้ังนาความรู้ไปใช้ประโยชน์

ผลการเรยี นรู้

ระบุปัจจยั ทม่ี ีผลต่อภาวะสมดุลและค่าคงท่ีสมดุลของระบบรวมทั้งการคาดคะเน
การเปลี่ยนแปลงทีเ่ กดิ ข้ึนเม่อื ภาวะสมดุลของระบบถูกรบกวนโดยใช้หลักของเลอชาเตอลิเอ

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้

ด้านความรู้ (K)
1. ระบุปัจจัยทมี่ ีผลตอ่ สมดุลและคา่ คงทสี่ มดุลของระบบ
2. ใชห้ ลักของเลอชาเตอลิเอในการคาดคะเนการเปลย่ี นแปลงที่เกิดข้นึ เม่อื สมดุลของระบบถูกรบกวน

ด้านทกั ษะ/กระบวนการ(P)
1. การใชต้ ัวเลข
2. การประยกุ ต์

4 ชดุ กิจกรรกมิจกกำรรเรรมียกนำรรู้เรชยี ดุ นทรี่ ู้ 3ชดุ เทร่ีือ่ ง1ปัจเรจ่ือัยงทส่มี ภีผำลวตะสอ่ มสดมลุดลุ

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
ชดุ ที่ 3 ปัจจัยที่มีผลตอ่ ภาวะสมดลุ

คาชแี้ จง
1. แบบทดสอบน้เี ปน็ แบบทดสอบแบบเลอื กตอบ จานวน 10 ขอ้ ข้อละ 1 คะแนน

คะแนนเต็ม 10 คะแนน
2. เวลาในการทาแบบทดสอบ 20 นาที
3. ให้นกั เรียนทาเคร่ืองหมาย x เลือกคาตอบที่ถูกที่สุดเพียงคาตอบเดยี วลงในกระดาษคาตอบ

ท่กี าหนดให้

1.ปัจจัยใดท่สี ามารถเปลยี่ นภาวะสมดลุ ได้ 4. หากเตมิ Ag(s) ลงในสมดลุ ตอ่ ไปน้ี มผี ลต่อค่าคงท่ีสมดลุ
ก. การเปล่ยี นแปลงความเขม้ ขน้ ของสารต้ังตน้
ข. การเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของผลิตภัณฑ์ อย่างไร Fe2+(aq) + Ag+(aq) Fe3+(aq) + Ag (s)
ค. การเปลยี่ นแปลงอุณหภูมิ
ง. ถูกทกุ ขอ้ ก. ไม่มีผลตอ่ ค่าคงทสี่ มดลุ

2. ข้อใดต่อไปน้ีไม่ถูกต้อง เกย่ี วกับปฏกิ ริ ิยาเตรียมแก๊ส COCl2 ข. คา่ คงที่สมดลุ เพ่ิมข้ึน
เป็นปฏกิ ิริยาดูดความร้อนที่สภาวะสมดลุ มีสมการเป็น
CO(g) + Cl2(g) COCl2(g) ค. ค่าคงทสี่ มดลุ ลดลง

ก. การเพิม่ แกส๊ คลอรนี จะทาให้ COCl2 เพม่ิ ขึ้น ง. ไมส่ ามารถเติม Ag(s) ลงในสมดุลได้
ข. เมื่อลดความดนั ปฏิกิรยิ าจะดาเนินไปทางขวามือ
ค. เมอ่ื เพิ่มอุณหภมู ิ ปฏกิ ิริยาจะดาเนนิ ไปทางขวามอื 5. ถา้ เพิม่ ความดันใหแ้ ก่ระบบ ปฏิกริ ิยาข้อใดต่อไปนจี้ ะมี
ง. เมื่อเพ่ิมแกส๊ CO ทาใหป้ ฏิกริ ิยาดาเนนิ ไปทาง
ขวามอื ปริมาณผลิตภณั ฑเพม่ิ ข้นึ
3. ข้อใดต่อไปนี้ไม่ถูกต้อง เกย่ี วกบั ปฏิกิรยิ าในการผลติ แก๊ส
แอมโมเนยี N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g) + 92 kJ ก. 2CO(g) + 2NO(g) 2CO2(g) + N2(g)
ก. ปฏกิ ริ ิยาน้เี ปน็ ปฏิกริ ิยาคายความร้อน
ข. การลดอณุ หภูมิทาใหเ้ กิดแก๊สแอมโมเนยี มากข้ึน ข. C2H4(g) C2H2(g) + H2(g)
ค. การเพ่ิมความดันทาให้เกิดแกส๊ แอมโมเนยี นอ้ ยลง
ง. การผลติ แกส๊ แอมโมเนียสามารถใชเ้ หลก็ เป็นตวั เร่ง ค. C(s) + O2(g) CO2(g)
ปฏกิ ริ ยิ าได้
ง. 3Fe(s) + 4H2O(g) Fe3O4(s) + 4H2(g)

6. ปฏิกิริยาทีภ่ าวะสมดุลที่อุณหภูมิคงท่ตี ่อไปนี้ ปฏกิ ริ ิยาใด

หากมีการขยายปริมาตรจากเดมิ เป็นสองเทา่ จะมีการ

เปลย่ี นแปลงทิศทางของปฏิกิริยาไปทางขวามือ

ก. H2(g) + CO2(g) H2O(g) + CO(g)

ข. PCl5(g) PCl3(g) + Cl2(g)

ค. H2(g) + Cl2(g) 2HCl(g)

ง. N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)

5 ชดุ กิจกรชรุดมกกจิ ำกรรเรรยี มนกรำรู้ เชรดุ ยี ทนี่ รู้3ชุดเรทื่อี่ งป1 ัจเจรยั ่ือทงม่ีสผี ภลำตวะ่อสสมมดดุลุล

7. ทาการศึกษาปฏกิ ริ ยิ า A(g) 2B(g) ท่ีอุณหภมู ิ 9. ถ้ารบกวนสมดลุ ของปฏิกริ ิยาโดยการเติม NO2(g)
2NO2(g) 2NO(g) + O2(g)
ตา่ งๆดงั น้ี ความเข้มขน้ ของสารเกิดการเปลย่ี นแปลงอยา่ งไร

อณุ หภูมิ (C) [A] , M [B] , M ก. ความเข้มขน้ ของ NO และ O2 เพิม่ ขึ้น
ข. ความเข้มขน้ ของ NO และ O2 ลดลง
300 0.10 0.80 ค. ความเข้มขน้ ของ NO และ O2 คงท่ี
400 0.070 0.70 ง. ความเขม้ ข้นของ NO เพ่มิ ข้ึน ส่วน O2 ลดลง
500 0.25 0.50 10. ข้อใดต่อไปนี้ถูกต้อง ในการเตมิ CaCl2 (เปน็ สารดดู ความชน้ื ) ลง
ในปฏกิ ริ ิยาต่อไปนี้ 4A(s) + O2(g) 2H2O(g) + ความร้อน
พิจารณาขอ้ ความตอ่ ไปนี้ ก. ปฏิกริ ิยาไมเ่ กดิ การเปลย่ี นแปลง
ข. ปฏิกริ ยิ าผันกลบั ได้
1. ปฏกิ ริ ิยาเป็นปฏิกริ ิยาคายความร้อน ค. ปฏกิ ิริยาย้อนกลบั
ง. ปฏกิ ริ ยิ าไปขา้ งหนา้
2. ปฏกิ ริ ิยาเป็นปฏิกิรยิ าดูดความร้อน

3. เม่ือเพ่ิมความดนั ของแก๊ส A ปฏกิ ิริยาจะไป

ทางขวามือ

4. เมอื่ ลดความดนั ของแก๊ส A ปฏกิ ริ ิยาจะไป

ทางขวามือ

ขอ้ ใดตอ่ ไปน้ีถูกต้อง

ก. 1 และ 4

ข. 1 และ 3

ค. 2 และ 3

ง. 2 และ 4

8. จากปฏิกิรยิ าการกาจดั แก๊สคารบ์ อนมอนอกไซด์

2CO(g) + O2(g) 2CO2(g) + พลงั งาน
ถ้าเพิ่มอุณหภมู ิของระบบ จะมีผลตอ่ ปฏิกิริยาอยา่ งไร

ก. ปฏกิ ริ ยิ าไปข้างหน้า

ข. ปฏิกิรยิ าย้อนกลับ

ค. ปฏิกริ ยิ าไม่เกิดการเปลย่ี นแปลง

ง. ถูกทุกข้อ

6 ชดุ 6กิจกรรชมกุ กจิ ำกรรเรรียมนกำรรู้ เรชุดยี นท่ีรู้ 3ชดุ เรท่ือี่ ง1ปจั เจรัยอ่ื ทงสี่มผีภลำวตะ่อสสมมดดลุ ลุ

กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรยี น
ชดุ ท่ี 3 ปัจจยั ทม่ี ผี ลต่อสมดลุ

ช่อื ……………………………………………………………………………………….ช้นั …………………เลขที่………………

คาช้ีแจง
ให้นักเรียนทาเครื่องหมาย X เลอื กคาตอบท่ีถูกต้องทีส่ ดุ เพียงคาตอบเดยี วลงในกระดาษท่ีกาหนดให้
ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

7 ชุดกจิ กรรมกำรเรียนรู้ ชดุ ท่ี 3 เร่อื งปัจจยั ท่มี ผี ลตอ่ สมดลุ

คาชแี้ จง : 1. ชดุ กิจกรรมนี้มีทัง้ หมด 3 กจิ กรรม รวม 15 คะแนน
2. ใหน้ กั เรยี นปฏิบัติตามขั้นตอน

กจิ กรรมที่ 1

1. นักเรยี นแบง่ กล่มุ ออกเปน็ 4 กลมุ่ เท่ากนั
2. นักเรยี นแต่ละกลุ่มศึกษากิจกรรมที่ 1 เร่ือง การทดลองผลของความเข้มขน้ ของสารต่อสมดุล
3. นกั เรียนทากจิ กรรมและบันทึกผลการทากจิ กรรมในตารางบันทึกผลการทากิจกรรม
4. นกั เรียนแตล่ ะกลุ่มรว่ มกันสรปุ ผลการทากิจกรรม

กกจิจิ กกรรรรมมทท่ี ี่ 22

1. นักเรยี นแบง่ กลุ่มออกเป็น 4 กล่มุ เท่ากนั
2. นักเรยี นแตล่ ะกลุ่มศกึ ษากิจกรรมท่ี 2 เรอ่ื ง การทดลองผลของอุณหภมู ติ ่อสมดลุ
3. นักเรียนทาการทดลองและบันทกึ ผลการทากิจกรรมลงในตารางบันทกึ ผลการทากิจกรรม
4. นักเรยี นแตล่ ะกลุ่มร่วมกันสรุปผลการทากจิ กรรม

8 ชุด8กจิ กรรชดุมกำิจรกเรียรมนกรำู้ รชเดุรียทน่ี ร3ู้ ชเรุดอื่ทง่ี ป1ัจจเัยรทื่อง่ีมสีผลภตำวอ่ ะสมดุล

11.1.1จจุดดุปประระสสงคงคข์ ก์อางรกเิจรกียรนรรมู้
1. ทาการทดลองเพ่ือศึกษาผลของความเขม้ ขน้ ของสารต่อสมดุล

2. อธบิ ายการเปลี่ยนแปลงสมดลุ เมื่อมีการเพิ่มหรือลดความเขม้ ขน้ ของสารต้งั ต้นหรือผลติ ภณั ฑ์

1.2 วสั ดแุ ละอปุ กรณ์

1. สารละลายกรดไฮโดรคลอริก (HCl) 0.02 mol/L 5. กระบอกตวง ขนาด 10 mL

2. สารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) 0.02 mol/L 6. หลอดทดลองขนาดเลก็

3. น้าดอกอญั ชัน 7. หลอดหยด

4. น้ากลน่ั

1.3 วิธีทากจิ กรรม

1.ใสน่ ้าดอกอัญชันในหลอดทดลอง 3 หลอด หลอดละ 1 ml จากนั้นเติม HCl 0.02 mol/Lหลอดละ
5 หยด

2. เตมิ สารละลายลงในหลอดทดลองในข้อ 1 ดงั น้ี
หลอดท่ี 1 เติมนา้ กลนั่ 5 หยด ผสมให้เขา้ กนั และบันทึกสี
หลอดท่ี 2 เติม HCl 0.02 mol/L 5 หยด ผสมใหเ้ ข้ากัน และบันทึกสี
หลอดที่ 3 เติม NaOH 0.02 mol/L 5 หยด ผสมใหเ้ ข้ากัน และบันทกึ สี
เปรียบเทยี บสขี องสารละลายหลอดที่ 2 และ 3 กบั หลอดที่ 1
3. สงั เกตสขี องสารละลายท้ัง 3 หลอดอีกครงั้ เมอ่ื เวลาผ่านไป 1 นาที

9 ชุดกิจกรรมกำรเรยี นรู้ ชดุ ท่ี 3 เรอื่ งปัจจยั ที่มผี ลต่อสมดลุ

1.4 ตารางบนั ทึกผลการทากิจกรรม

การเปลี่ยนแปลงท่ีสงั เกตได้

หลอดท่ี สารทีเ่ ตมิ

หลังเติมสาร วางทงิ้ ไว้ 1 นาที

1
2
3

10 ชุดกิจกรรชมุดกกำจิ รกเรรยีรนมกรำู้ รชเุดรียทน่ี ร3ู้ ชเรุดอื่ทง่ี ป1ัจจเยัรท่ืองีม่ สีผลภตำวอ่ ะสสมมดดลุุล

1.5 สรปุ ผลการทากิจกรรม

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

11 ชุด1ก1ิจกรรมกำรเรียนรู้ ชุดท่ี 3 เรื่องปจั จยั ท่ีมผี ลตอ่ สมดลุ

1.1 จุดประสงค์ของกิจกรรม
1. ทาการทดลองเพื่อศึกษาผลของอุณหภมู ติ ่อสมดุล
2. อธบิ ายการเปล่ยี นแปลงสมดลุ เมอ่ื มีการเปลี่ยนแปลงอณุ หภมู ิของระบบ

1.2 วัสดอุ ุปกรณ์ และสารเคมี
สารเคมี
1. โลหะทองแดง (Cu) ที่ตดั เปน็ ชนิ้ เล็ก ๆ
2. สารละลายกรดไนทริก (HNO3) เขม้ ขน้ (16 mol/L)
3. น้าแข็ง 0.01 g
4. หลอดทดลองขนาดเล็ก พร้อมจกุ ยาง
5. บกี เกอร์ ขนาด 250 mL
6. เทอร์มอมิเตอร์
7. ท่ตี งั้ หลอดทดลอง
8. ขาต้งั พร้อมทห่ี นีบหลอดทดลอง
9. ตะเกยี งแอลกอฮอล์ พรอ้ มตะแกรงลวดและท่ีกน้ั ลม

12 ชุดกิจกรรมกำรเรยี นรู้ ชดุ ที่ 3 เรื่องปจั จยั ทม่ี ีผลตอ่ สมดุล

1.3 วิธีทากจิ กรรม
1. สงั เกตสีของแกส๊ ท่เี ป็นสมดุลของ NO2 กบั N2O4 ในหลอดทดลองทเ่ี ตรยี มไว้ บันทึกผล
2. นาหลอดทดลองไปจมุ่ ในน้ารอ้ นอุณหภูมปิ ระมาณ 80 C ตง้ั ไว้สักครู่ สังเกตสแี ละบันทกึ ผล
3. นาหลอดทดลองทีจ่ ่มุ ในนา้ รอ้ นมาวางไวจ้ นมอี ุณหภูมเิ ท่ากับอุณหภูมหิ อ้ ง แลว้ นาไปจุ่มใน
น้าแข็ง ตั้งไวส้ ักครู่ สงั เกตสีและบันทึกผล

11.4 ตารางบันทึกผลการทดลอง

1.5 สรุปผลการทากิจกรรม

ชุดกจิ กรรมกำรเรยี นรู้ ชุดท่ี 1 เร่ืองสภำวะสมดลุ
ชดุ กิจกรรมกำรเรียนรู้ ชุดท่ี 1 เร่ืองสภำวะสมดุล10 ชดุกิจกรรมกำรเรยีนรู้ชดุที่3เรื่องปจัจัยที่มีผลตอ่สมดุล

1133 1ช7ดุ กจิ กชรุดรกมิจกกำรรรเรมียกนำรรู้เรชยี ุดนทร่ี ู้ 3ชุดเทรี่่อื ง1ปจัเรจื่อัยงทสี่มภีผำลวตะส่อมสดมุลดลุ

แบบทดสอบหลังเรยี น
ชดุ ท่ี 3 ปจั จัยท่มี ีผลต่อสมดลุ

คาชี้แจง
1. แบบทดสอบน้เี ปน็ แบบทดสอบแบบเลอื กตอบ จานวน 10 ขอ้ ข้อละ 1 คะแนน

คะแนนเต็ม 10 คะแนน
2. เวลาในการทาแบบทดสอบ 20 นาที
3. ให้นักเรยี นทาเครื่องหมาย x เลือกคาตอบทถ่ี ูกท่สี ดุ เพียงคาตอบเดียวลงในกระดาษคาตอบ

ท่ีกาหนดให้

1.ปัจจยั ใดทส่ี ามารถเปล่ียนภาวะสมดุลได้ 4. หากเตมิ Ag(s) ลงในสมดลุ ต่อไปนี้ มีผลต่อคา่ คงทีส่ มดุล
ก. การเปล่ยี นแปลงความเข้มข้นของสารต้ังต้น
ข. การเปลยี่ นแปลงความเขม้ ข้นของผลิตภณั ฑ์ อย่างไร Fe2+(aq) + Ag+(aq) Fe3+(aq) + Ag (s)
ค. การเปลีย่ นแปลงอุณหภูมิ
ง. ถูกทุกข้อ ก. คา่ คงท่สี มดลุ ลดลง

2. ขอ้ ใดต่อไปน้ีไม่ถกู ต้อง เกีย่ วกับปฏกิ ิรยิ าเตรียมแกส๊ ข. ค่าคงที่สมดลุ เพิ่มขึน้
COCl2 เป็นปฏกิ ริ ยิ าดูดความรอ้ นทีส่ ภาวะสมดลุ มี
สมการเปน็ CO(g) + Cl2(g) COCl2(g) ค. ไม่มผี ลตอ่ ค่าคงทส่ี มดุล

ก. เมื่อลดความดัน ปฏิกิริยาจะดาเนนิ ไปทาง ง. ไม่สามารถเติม Ag(s) ลงในสมดลุ ได้
ขวามือ
5. ถา้ เพิ่มความดนั ให้แก่ระบบ ปฏิกิรยิ าข้อใดตอ่ ไปนจ้ี ะมี
ข. การเพ่ิมแก๊สคลอรนี จะทาให้ COCl2 เพิม่ ข้ึน
ค. เม่ือเพ่ิมอุณหภมู ิ ปฏิกิรยิ าจะดาเนินไปทาง ปรมิ าณผลติ ภณั ฑเพิ่มข้ึน
ขวามือ
ง. เมือ่ เพ่ิมแก๊ส CO ทาใหป้ ฏกิ ิรยิ าดาเนนิ ไปทาง ก. 3Fe(s) + 4H2O(g) Fe3O4(s) + 4H2(g)
ขวามอื
3. ข้อใดต่อไปนี้ไม่ถกู ต้อง เกย่ี วกับปฏิกริ ิยาในการผลติ ข. C2H4(g) C2H2(g) + H2(g)
แกส๊ แอมโมเนยี N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g) + 92 kJ
ก. ปฏกิ ริ ยิ านเ้ี ป็นปฏกิ ริ ิยาคายความร้อน ค. C(s) + O2(g) CO2(g)
ข.การเพิ่มความดนั ทาให้เกิดแก๊สแอมโมเนียน้อย
ค. ลงการลดอณุ หภมู ิทาให้เกิดแกส๊ แอมโมเนยี ง.2CO(g) + 2NO(g) 2CO2(g) + N2(g)
มากข้ึน
ง. การผลติ แก๊สแอมโมเนียสามารถใช้เหล็กเปน็ 6. ปฏกิ ริ ิยาท่ภี าวะสมดุลทอี่ ุณหภมู ิคงที่ต่อไปนี้ ปฏิกิรยิ าใด
ตัวเร่งปฏิกิรยิ าได้
หากมกี ารขยายปรมิ าตรจากเดิมเปน็ สองเทา่ จะมกี าร

เปลย่ี นแปลงทศิ ทางของปฏกิ ิรยิ าไปทางขวามือ

ก. H2(g) + CO2(g) H2O(g) + CO(g)

ข. PCl5(g) PCl3(g) + Cl2(g)

ค. H2(g) + Cl2(g) 2HCl(g)

ง. N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)

14 ชุดกจิ กชรดุรกมกจิ กำรรเรรมียกนำรรู้ เรชยีุดนทรี่ ู้ 3ชดุ เรทือ่่ี ง1ปัจเรจ่ือัยงทส่มี ภผี ำลวตะ่อสสมมดดุลลุ

7. ทาการศึกษาปฏิกิรยิ า A(g) 2B(g) ที่อุณหภูมิ 9. ถ้ารบกวนสมดุลของปฏิกิริยาโดยการเติม NO2(g)
2NO2(g) 2NO(g) + O2(g)
ตา่ งๆดังนี้ ความเขม้ ข้นของสารเกิดการเปล่ียนแปลงอยา่ งไร

อุณหภูมิ (C) [A] , M [B] , M ก. ความเข้มขน้ ของ NO เพ่ิมขน้ึ ส่วน O2 ลดลง
ข. ความเข้มข้นของ NO และ O2 ลดลง
300 0.10 0.80 ค. ความเข้มขน้ ของ NO และ O2 คงท่ี
400 0.070 0.70 ง. ความเข้มข้นของ NO และ O2 เพิม่ ข้ึน
500 0.25 0.50 10. ขอ้ ใดต่อไปน้ถี ูกต้อง ในการเตมิ CaCl2 (เปน็ สารดดู ความช้ืน)
ลงในปฏิกริ ิยาต่อไปน้ี 4A(s) + O2(g) 2H2O(g) + ความ
พิจารณาข้อความต่อไปนี้ รอ้ น
ก. ปฏกิ ริ ยิ าไปข้างหน้า
1. ปฏกิ ิรยิ าเป็นปฏกิ ิริยาคายความรอ้ น ข. ปฏิกิริยาผนั กลับได้
ค. ปฏกิ ิริยาย้อนกลบั
2. ปฏกิ ิรยิ าเป็นปฏิกริ ยิ าดูดความร้อน ง. ปฏิกริ ิยาไมเ่ กิดการเปลย่ี นแปลง

3. เมือ่ เพิ่มความดนั ของแกส๊ A ปฏกิ ริ ิยาจะไป

ทางขวามือ

4. เมอ่ื ลดความดันของแก๊ส A ปฏกิ ริ ิยาจะไป

ทางขวามือ

ขอ้ ใดตอ่ ไปนี้ถูกตอ้ ง

ก. 2 และ 3

ข. 1 และ 3

ค. 1 และ 4

ง. 2 และ 4

8. จากปฏกิ ริ ิยาการกาจัดแก๊สคารบ์ อนมอนอกไซด์

2CO(g) + O2(g) 2CO2(g) + พลงั งาน

ถ้าเพิ่มอุณหภมู ขิ องระบบ จะมีผลตอ่ ปฏกิ ิรยิ าอยา่ งไร

ก. ปฏิกริ ยิ าไปข้างหน้า

ข. ปฏกิ ริ ิยาไม่เกิดการเปลี่ยนแปลง

ค. ปฏิกิรยิ ายอ้ นกลับ

ง. ถูกทกุ ขอ้

15 ชดุ กิจกรรมกำรเรียนรู้ ชดุ ที่ 3 เรอ่ื งปจั จัยท่มี ีผลตอ่ สมดุล

กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลังเรยี น
ชุดที่ 1 สภาวะสมดลุ

ชือ่ ……………………………………………………………………………………….ช้นั …………………เลขท่ี………………

คาชแี้ จง
ใหน้ ักเรียนทาเครอื่ งหมาย X เลือกคาตอบทถ่ี กู ต้องท่สี ุดเพียงคาตอบเดียวลงในกระดาษท่ีกาหนดให้

ข้อ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

16 ชดุ กิจกรชรุดมกกจิ ำกรเรรรียมนกรำู้รเชรดุ ยี ทนี่ ร3ู้ ชเดุ รทื่อี่งป1จั จเรัย่ือทงม่ี สผี ภลำตว่อะสสมมดดุลลุ

ประวตั ผิ จู้ ดั ทา

ช่อื -สกลุ : นางสาวอรวรรณ ต้มุ ทอง

วัน เดือน ปีเกดิ : 11 กันยายน 2541

เบอรโ์ ทร : 094-1688704

E-mail : [email protected]

ประวตั ิการศึกษา

วฒุ กิ ารศึกษา ชื่อสถาบัน ปีทสี่ าเร็จการศึกษา
2553
ประถมศกึ ษาปที ่ี 6 โรงเรียนบา้ นนาหนัง 2559

มธั ยมศกึ ษา โรงเรยี นนาหนงั พัฒนศึกษา (ปัจจบุ ัน)

ครุศาสตรบัณฑิต มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏอุดรธานี

17 ช2ดุ 1กิจกรชรดุ มกกจิ ำกรรเรรยีมนกรำรู้ เชรุดยี ทน่ีรู้3ชุดเรทื่อ่ี ง1ปัจเจรยัื่อทงมี่สผีภลำตวะ่อสสมมดดุลลุ

ประวัตผิ ้จู ดั ทา

ช่อื -สกลุ : นางสาวรัตติยากร ออ่ นสีดา

วัน เดอื น ปีเกิด : 30 ธนั วาคม 2541

เบอรโ์ ทร : 081-4833521

E-mail : [email protected]

ประวตั กิ ารศกึ ษา

วุฒิการศกึ ษา ชอ่ื สถาบัน ปีท่สี าเรจ็ การศึกษา
2553
ประถมศึกษาปที ี่ 6 โรงเรยี นอนุบาลเซกา 2559
(ปจั จุบนั )
มัธยมศกึ ษา โรงเรยี นเตรียมอุดมศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ครศุ าสตรบณั ฑิต มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏอดุ รธานี

18 ช2ดุ 2กิจกรชรดุ มกกิจำกรรเรรียมนกรำู้รเชรดุ ียทน่ี ร3ู้ ชดุเรท่อื ี่งป1จั เจรัยื่อทงมี่สีผภลำตวะอ่ สสมมดดุลลุ

อา้ งอิง

กระทรวงศกึ ษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พ้นื ฐาน พทุ ธศักราช
2551.กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณก์ ารเกษตรแห่งประเทศไทย.

สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. (2559).คมู่ อื ครู รายวิชาเพ่ิมเติม
เคมี เล่ม 3 (พิมพ์ครัง้ ท่ี 3). กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์ สกสค.

สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย.ี (2562).หนังสอื เรยี นรายวชิ าเพิ่มเตมิ
เคมี เล่ม 3 (พมิ พ์คร้งั ที่ 3).กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ สกสค.

19 ช2ุด3กจิ กชรดุ รกมิจกกำรเรรมยี กนำรู้เรชียดุ นทรี่ ู้ 3ชุดเทรี่ือง1ปจัเรจื่อัยงทสีม่ ภีผำลวตะส่อสมดมลุดลุ

ภาคผนวก

ใบความรู้

ปฏิกิริยาเคมีที่อยู่ในภาวะสมดุล ยังคงมีการเปล่ียนแปลงท้ังไปข้างหน้าและย้อนกลับเกิดขึ้น
ต่อเนื่องกนั ตลอดเวลาด้วยอตั ราเร็วทเ่ี ท่ากนั รวมทง้ั มีสมบัตติ ่าง ๆ ของระบบคงที่ เช่น ความเข้มข้นของสารตั้ง
ตน้ และผลติ ภัณฑใ์ นระบบ เมื่อมกี ารเปลี่ยนแปลงภาวะสมดุลของระบบจะทาให้ปฏิกิริยาเกิดการเปล่ียนแปลง
หรือไม่

ในหัวข้อน้ีจะได้ศึกษาว่าปัจจัยใดบ้างท่ีมีผลต่อภาวะสมดุลของระบบ และระบบเกิดการเปล่ียนแปลง
อย่างไร การเปล่ียนแปลงความเข้มข้น การเปลี่ยนความเข้มข้นของสารในระบบสมดุล ไม่ว่าจะเป็นการเพิ่ม
หรือลดความเข้มข้น จะทาให้ระบบเสียภาวะสมดุล โดยระบบจะต้องมีการปรับตัวให้กลับสู่สภาวะสมดุลใหม่
เสมอ

1.1 เม่อื เติมสารตงั้ ตน้ หรือผลิตภัณฑล์ งไปในปฏกิ ิริยาท่ีสมดุล สมดุลจะเลื่อนไปใน ทิศทางตรงข้ามกับ
สารทเ่ี ตมิ ลงไปเพือ่ ลดปริมาณสารท่เี ติมลงไปให้น้อยลงและระบบจะ เขา้ สภู่ าวะสมดุลใหม่

1.2 เมื่อลดปริมาณสารต้ังต้นหรือผลิตภัณฑ์ในปฏิกิริยาท่ีสมดุล สมดุลจะเลื่อนไปใน ทิศทางเดียวกัน
กับสารที่ลดปริมาณน้ัน เพ่ือเพิ่มปริมาณสารที่ถูกลดลงให้มากขึ้นและ ระบบจะเข้าสู่ภาวะสมดุลใหม่ ตัวอย่าง
ของปฏิกริ ยิ าระหว่างไทโอโซยาเนตไอออน (SCN- ) กบั ไอรอ์ อน (III) ไอออน จนเขา้ สู่สมดลุ ดังนี้

Fe3+(aq) + SCN- (aq) ⇌ FeSCN2+(aq)

สเี หลอื งออ่ น ไมม่ สี ี สีแดงสด

ที่ภาวะสมดุลเม่ือเติม Fe(NO3)3 ลงไป สมดุลจะเล่ือนไปทางขาวมือ เพราะการเติม Fe(NO3)3 ทาให้
Fe3+ เพิ่มมากขึ้น ตามหลักของเลอชาเตอลิเยร์ระบบจะต้องทาให้ Fe3+ มีปริมาณลดลง ดังน้ัน Fe3+
จึงทาปฏิกิริยากับ SCN- มากข้ึนเพ่ือลดปริมาณ Fe3+ จึงเกิดปฏิกิริยาไปข้างมากข้ึน และระบบ จะปรับตัว

จนกระทัง่ เกดิ สมดุลใหม่

22 ชดุ กจิ กรรมกำรเรียนรู้ ชุดท่ี 3 เร่ืองปจั จัยที่มผี ลต่อสมดลุ

ท่ีสมดุลใหม่ความเข้มข้นของ Fe(NO3 )3 จะมากกว่าสมดุลเดิม(เพราะเติมลงในสมดุลเดิม)
ความเข้มข้นของ SCN- น้อยกว่าสมดุลเดิม(เพราะใช้ไปในระหว่างการเปลี่ยนสมดุล) และความเข้มข้น
ของ FeSCN2+ จะมากกวา่ สมดลุ เดิม(เพราะเกดิ เพม่ิ ข้นึ ในระหว่างเปลี่ยนสมดลุ )

คา่ ท่ีคานวณจากอัตราส่วน ระหว่าความเข้มข้นของผลิตภัณฑ์กับสารต้ังต้นตามปริมาณสัมพันธ์ ของ
สมการ ณ ภาวะสมดลุ เร่ิมตน้ และสมดลุ สุดทา้ ยมีค่าใกลเ้ คียงกนั จึงสรุปได้ว่า ความเข้มข้นมีผลต่อ ภาวะสมดุล
ของระบบ แตไ่ มม่ ีผลต่อค่าคงท่สี มดลุ

การเปลย่ี นความดนั และอุณหภมู ิ

ก่อนที่จะพิจารณาว่าการเปล่ียนแปลงความดันของระบบ มีผลต่อสมดุลอย่างไร ควรจะต้องทราบ
วา่ ความดนั มคี วามสมั พนั ธ์กบั สมบตั ิอ่ืนๆ ของกา๊ ซในระบบ เชน่ ปรมิ าตร ความเข้มข้นและจานวนโมล อย่างไร

เมื่อเราทาการศกึ ษาความสัมพนั ธจ์ ากกฎของบอยลท์ ว่ี ่า

“ณ อณุ หภมู ทิ ่ีคงท่ี ปรมิ าตรของกา๊ ซท่มี มี วลคงท่ี จะเป็นสดั ส่วนผกผันกับความดันของก๊าซนน้ั ๆ”

จะได้ว่า V α 1 เมือ่ T และ m คงท่ี


อธิบายได้ว่า ท่ีอุณหภูมิและมวลของก๊าซในระบบคงท่ี ถ้าปริมาณของก๊าซเพิ่มข้ึน ความดันจะลดลง
และ ถา้ ปรมิ าณของกา๊ ซลดลง ความดันกเ็ พ่มิ ข้นึ

ดงั นั้นการเปลี่ยนแปลงในความดันในที่น้ี หมายถึง การเปล่ียนแปลงปริมาตร เช่น การเพ่ิมความดันก็
คอื ลดปรมิ าตรของระบบ การเปลี่ยนแปลงความดันจะมีผลต่อภาวะสมดุลในระบบนั้นจะต้องมีสารอย่างน้อย
1 ชนิด มีสถานะเป็นก๊าซ ส่วนระบบท่ีไม่มีก๊าซอยู่เลย จะพบว่า การเปล่ียนแปลงความดันจะไม่มีผลต่อ
การรบกวนสมดุล

การเปลยี่ นแปลงปริมาตรของระบบทาให้ความดันและความเข้มข้นของก๊าซเปล่ียนแปลงด้วย แต่การ
เพ่มิ ความดนั ของระบบโดยการเติมก๊าซท่ีไม่เกี่ยวข้องในระบบสมดุล จะไม่มีผลต่อภาวะสมดุล เพียงแต่ไม่เพิ่ม
ความดนั รวมของระบบ แต่ปริมาณกา๊ ซที่เก่ยี วข้องในภาวะสมดลุ ไมเ่ ปลี่ยนแปลง

23 ชดุ กิจกรรมกำรเรยี นรู้ ชดุ ที่ 3 เรื่องปัจจัยท่มี ีผลต่อสมดลุ

ผลของการเปลีย่ นแปลงอุณหภูมิที่มตี อ่ ภาวะสมดลุ

เมื่อระบบได้รับความร้อนเพ่ิมขึ้นหรือลดลง ปริมาณความร้อนท่ีเกี่ยวข้องในระบบก็ย่อมเปล่ียนแปลงไป
ด้วย ซ่ึงเราอาจจัดความร้อนเป็นสารต้ังต้นหรือเป็นผลิตภัณฑ์ของระบบ โดยสมดุลของปฏิกิริยาเคมี จาแนก
ตามการเปลี่ยนแปลงพลงั งานในระบบเปน็ เกณฑไ์ ด้เป็น 2 ประเภท คอื

1. สมดลุ ของปฏกิ ิริยาคายความร้อน (Exothermic reaction equilibrium) เขยี นสมการแทนดงั น้ี

X + Y ⇌ Z + ความรอ้ น

เช่น 2SO2 (g) + O2 (g) ⇌ 2SO3 (g) + 192 kJ

หรอื 2SO2(g) + O2 (g) ⇌ 2SO3 (g) H = - 192 kJ

สมดุลของปฎิกิริยาคายความร้อน เป็นสมดุลของระบบหลังเกิดปฏิกิริยาจะคายพลังงานให้แก่
สง่ิ แวดล้อม จากสมดุลของปฏิกิรยิ าคายความร้อน จะพบวา่ ปฏิกิรยิ าไปขา้ งหน้า คายความร้อน และ ปฏิกิริยา
ย้อนกลับ ดูดความร้อน และจะเรียกช่ือสมดุลชองปฏิกิริยาตามช่ือของปฏิกิริยาไปข้างหน้า คือ ปฏิกิริยาคาย
ความร้อน

รปู 1 กราฟแสดงความสัมพันธร์ ะหว่างคา่ คงท่ีสมดุลกบั อุณหภมู ิของปฏิกริ ยิ าคายความรอ้ น
2. สมดุลของปฏิกิริยาดูดความร้อน (Endothermic reaction Equilibrium) เขียนสมการแทนได้
ดงั น้ี
A + B + ความร้อน ⇌ C + D

24 ชดุ กิจกรรมกำรเรยี นรู้ ชุดท่ี 3 เรอ่ื งปัจจัยทีม่ ีผลตอ่ สมดลุ

เชน่ N2O4 (g) + 58.1 kJ ⇌ 2NO2 (g)
หรือ N2O4 (g) ⇌ 2NO2 (g) H = + 58.1 kJ

สมดุลของปฏิกิริยาดูดความร้อน จะพบว่าปฏิกิริยาไปข้างหน้าดูดความร้อนและปฏิกิริยาย้อนกลับ
คายความร้อน และจะเรยี กชอื่ สมดุลของปฏิกริ ิยาตามชอ่ื ปฏกิ ิรยิ าไปข้างหนา้ คอื ปฏกิ ิรยิ าดูดความรอ้ น

สรุปได้ว่า การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของระบบใดๆ ณ ภาวะสมดุล ทาให้ค่าคงท่ีสมดุลเปลี่ยนแปลง
ค่าคงท่ีสมดุลอาจจะเพิ่มขึ้นหรือลดลง ขึ้นอยู่กับชนิดของปฏิกิริยาว่าเป็นปฏิกิริยาดูดความร้อนหรือคายความ
ร้อน ถ้าปฏิกิริยาน้ันเป็นปฏิกิริยาคายความร้อน การลดอุณหภูมิจะทาให้ผลิตภัณฑ์มากขึ้น และค่าคงท่ีจะ
สงู ขึน้ แต่ถา้ เปน็ ปฏกิ ิรยิ าดดู ความร้อน การลดอุณหภมู จิ ะทาให้ไดผ้ ลิตภณั ฑน์ ้อยลง คา่ คงที่สมดลุ จะลดลง

รูป 2 กราฟแสดงความสัมพันธร์ ะหว่างค่าคงทีส่ มดลุ กับอุณหภมู ิของปฏกิ ริ ิยาดูดความรอ้ น

25 ชดุ กิจกรรชมุดกกำิจรกเรรยีรนมรกู้ำรชเุดรทียน่ี ร3ู้ ชเรดุ ือ่ ทง่ีป1จั จเยั รท่ือ่ีมงผีสลภตำว่อะสสมมดดลุ ลุ

เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น-หลงั เรยี น

เฉลยแบบทดสอบ

แบบทดสอบก่อนเรยี น ขอ้ ก ขค ง
แบบทดสอบหลังเรยี น 1 
2 
3 
4 
5 
6
7 
8
9
10

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 

27 ช2ดุ 9กจิ กรชรุดมกกิจำกรรเรรียมนกำรรู้ เรชดุยี นท่ีรู้3ชดุ เรทอ่ื ่ี ง1ปัจเจรัย่ือทงสีม่ ีผภลำวตะอ่ สสมมดดุลลุ