ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 7

ก

รายวิชา เคมี ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปี ท่ี 4

หน่วยที่ 2 อะตอมและสมบตั ิของธาตุ
ชดุ ที่ 7 การนาไปใชป้ ระโยชนแ์ ละผลกระทบต่อ

สง่ิ มีชวี ิต

โดย
นางสาวอนิ ทิรา สอี อ่ นแสง
นางสาวสพุ ศิ ตรา เหมือนตาล

ก

ชุดที่ 7 เร่ือง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสิง่ มีชีวิต

คานา

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 4 จัดทาข้ึนเพ่ือใช้
ประกอบการจดั กจิ กรรมการเรียนการสอนรายวชิ า เคมี หน่วยการเรียนรู้ที่ 2
เรอ่ื ง อะตอมและสมบตั ิของธาตุ ซ่งึ มีทงั้ หมด 7 ชดุ คอื

- ชุดที่ 1 แบบจาลองอะตอม
- ชุดท่ี 2 อนภุ าคในอะตอมและไอโซโทป
- ชดุ ท่ี 3 การจดั เรยี งอเิ ล็กตรอนในอะตอม
- ชุดท่ี 4 ตารางธาตแุ ละสมบัติของธาตหุ มหู่ ลัก
- ชดุ ท่ี 5 ธาตแุ ทรนซิชัน
- ชุดที่ 6 ธาตกุ มั มันตรงั สี
- ชุดท่ี 7 การนาไปใชป้ ระโยชนแ์ ละผลกระทบตอ่ ส่งิ มีชีวติ
การศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นักเรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วย
ตนเองท้ังทโี่ รงเรียนและท่บี า้ นหรือฝกึ ในเวลาว่างและอาจใช้ซ่อมเสริมสาหรับ
นักเรียน ที่เรียนอ่อนหรือเรียนไม่ทัน โดยนักเรียนต้องศึกษาและทากิจกรรม
เป็นข้นั ตอน เปน็ ระบบด้วยความซือ่ สัตย์ ซึง่ จะสง่ ผลใหน้ ักเรียนมีคุณลักษณะ
ทดี่ ตี อ่ ไป
ผู้รายงานหวังเป็นอย่างยิ่งว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้เล่มนี้ จะเป็น
ประโยชน์แก่นักเรียนหรือผู้ท่ีสนใจเพ่ือเป็นพื้นฐานและเป็นประโยชน์ ใน
การศกึ ษาเร่อื งอ่ืน ๆ ได้เปน็ อยา่ งดี

อนิ ทิรา สีอ่อนแสง
สุพิศตรา เหมือนตาล

ข

ชุดที่ 7 เรอื่ ง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสงิ่ มชี วี ิต ข

สารบญั

เรื่อง หนา้
คานา.............................................................................................................................ก
สารบญั ……………………………………………..………………………………………….……….………..ข
คาชีแ้ จง…………………………………………………………………………………………….…………....1
คาแนะนาการใชช้ ดุ กิจกรรม.........................................................................................2
ขั้นตอนการศึกษาชดุ กิจกรรม.......................................................................................3
สาระสาคญั ...................................................................................................................4
สาระและมาตรฐานการเรียนรู้......................................................................................5
แบบทดสอบก่อนเรยี น................................................................................................6
กระดาษคาตอบ..........................................................................................................8
บัตรกิจกรรม..............................................................................................................9
กิจกรรมท่ี 1 เร่ือง ตามลา่ หาธาตุ............................................................................10
กจิ กรรมท่ี 2 เร่อื ง จับคูก่ ันเถอะ...............................................................................11
แบบทดสอบหลังเรียน…………………………………………………………………..……………..12
กระดาษคาตอบ……………….…………………………………………………………………………...14
บรรณานกุ รม……………….……………………………………………………………………………...15
ภาคผนวก……………….……………………………………………………………………………….....16
เฉลยแบบทดสอบก่อน-หลงั เรียน..............................................................................17
เฉลยกิจกรรมที่ 1 เรอ่ื ง ตามล่าหาธาตุ....................................................................18
เฉลยกิจกรรมท่ี 2 เรอ่ื ง จับคู่กันเถอะ......................................................................19
ใบความร้ทู ี่ 5 เรื่อง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสิง่ มีชวี ิต....................20

ชุดท่ี 7 เรื่อง การนาไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อสิ่งมชี วี ติ 1

คาช้ีแจงเกี่ยวกับ
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้

1. ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ชดุ น้ีเป็นชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ ชุดท่ี 7 เรื่องการนาไปใช้
ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อส่ิงมชี วี ติ รายวิชาเคมี ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 4

2. ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรชู้ ดุ นี้ ประกอบด้วย
- คาแนะนาการใชช้ ดุ กิจกรรมการเรยี นรู้
- ขนั้ ตอนการศกึ ษาชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้
- สาระสาคญั
- ผลการเรียนรู้ / จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้
- บัตรทดสอบก่อนเรยี นและหลงั เรยี น
- บตั รเน้อื หา / บัตรกิจกรรม / บตั รเสริมทักษะการเรียนรู้
- เฉลยบัตรเนื้อหา / เฉลยบัตรกจิ กรรม / เฉลยบตั รเสริมทักษะการเรียนรู้
- บตั รเฉลยทดสอบหลงั เรยี น
- บรรณานุกรม

3. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชดุ น้ี ใช้เวลาในการเรียนรู้ 3 ชวั่ โมง

ชุดที่ 7 เรอ่ื ง การนาไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อสง่ิ มีชวี ติ 2

คาแนะนาการใช้ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้

1. อ่านคาชแี้ จง และคาแนะนาการใชช้ ุดกจิ กรรมการเรียนรู้ใหเ้ ขา้ ใจก่อนท่ี
จะลงมือศึกษาชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้

2. ทาแบบทดสอบก่อนเรยี น จานวน 4 ขอ้ เพ่ือประเมินความรพู้ ื้นฐาน
ของนักเรยี น

3. ศึกษาชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ โดยการปฏบิ ัตกิ จิ กรรมตามคาชแี้ จงทไ่ี ด้ระบุ
ไว้ในบัตรเนอ้ื หา บัตรกิจกรรม บตั รกจิ กรรมเสรมิ ตามขน้ั ตอนใหค้ รบถ้วนทกุ เร่ือง

4. หากนักเรยี นยังไมเ่ ขา้ ใจในสาระการเรียนรู้ ให้กลับไปศึกษาอีกคร้ัง หรือ
ขอคาแนะนาจากครูเพ่ือใหเ้ กิดความเข้าใจมากย่ิงขึน้

5. ทาแบบทดสอบหลังเรยี น จานวน 4 ข้อ
6. ในการทากิจกรรมขอใหน้ ักเรยี นทาดว้ ยความต้ังใจ และมีความซ่อื สตั ยต์ ่อ
ตนเองโดยไม่เปดิ ดเู ฉลยกอ่ น

ชุดท่ี 7 เร่ือง การนาไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อส่งิ มชี วี ติ 3

ข้ันตอนการศึกษาชดุ กจิ กรรม

ศกึ ษาคมู่ อื ในการใชช้ ุดกิจกรรมการเรยี นรู้

ทดสอบกอ่ นเรียน

ดาเนินการใชช้ ุดกจิ กรรม
ศึกษาบัตรเน้อื หา
ปฏบิ ตั กิ ิจกรรม

ปฏบิ ตั ิเสรมิ ทกั ษะการเรยี นรู้

ทดสอบหลังเรียน

ผา่ นเกณฑ์ ไมผ่ ่านเกณฑ์

ศกึ ษาชุดกจิ กรรมการเรียนรู้อ่นื ตอ่ ไป

ชุดที่ 7 เรอ่ื ง การนาไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อส่ิงมชี ีวิต 4

สาระสาคญั

สมบตั บิ างประการของธาตุแตล่ ะชนิด ทาให้สามารถนาธาตุไปใชป้ ระโยชนใ์ น
ดา้ นต่าง ๆได้อยา่ งหลากหลาย ทง้ั นก้ี ารนาธาตุไปใชต้ อ้ งตระหนักถึงผลกระทบทีม่ ีต่อ
สิ่งมีชีวติ และส่งิ แวดล้อมโดยเฉพาะสารกมั มันตรังสซี ง่ึ ต้องมีการจัดการอย่างเหมาะสม

ชุดท่ี 7 เรอื่ ง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสง่ิ มีชีวติ 5

มาตรฐานการเรียนรู้

สาระเคมี
1. เข้าใจโครงสร้างอะตอม การจัดเรียงธาตุในตารางธาตุ สมบัติของธาตุ พันธะเคมีและสมบัติของสาร
แกส๊ และสมบตั ิของแกส๊ ประเภทและสมบัติของสารประกอบอินทรีย์และพอลิเมอร์ รวมทั้งการนาความรู้
ไปใชป้ ระโยชน์

ตัวช้ีวัด

8. สืบค้นข้อมูลและยกตัวอย่างการนาธาตุมาใช้ประโยชน์ รวมท้ังผลกระทบต่อ
ส่งิ มีชีวติ และ

สงิ่ แวดล้อม

จดุ ประสงค์การเรียนรู้

1. สบื ค้นข้อมลู และยกตวั อย่างการนา�ธาตุมาใช้ประโยชน์ รวมท้ังผลกระทบต่อ
สิ่งมชี ีวติ และสง่ิ แวดล้อม

6

ชุดท่ี 7 เรือ่ ง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสิ่งมีชวี ิต

แบบทดสอบก่อนเรียน
เรอื่ ง การนาธาตไุ ปใชป้ ระโยชน์และผลกระทบต่อส่งิ มชี ีวติ
คาช้แี จง
1. แบบทดสอบฉบับนี้เปน็ แบบทดสอบแบบปรนัย ชนดิ 4 ตัวเลอื กจานวน 4 ขอ้ คะแนนเต็ม
5 คะแนน ใช้เวลาทดสอบ 10 นาที
2. ให้นกั เรียนเลือกคาตอบที่ถกู ท่ีสดุ เพียงคาตอบเดียว แล้วทาเครื่องหมายกากบาท (X) ลงใน
กระดาษคาตอบ
1. ขอ้ ใดคือประโยชน์ของธาตุทังสเตน
ก. ไส้หลอดไฟฟ้า
ข. ถ่านไฟฉาย
ค. สายไฟฟา้
ง .ทาไส้ดินสอดา

2. เพราะเหตุใดจงึ มีการจาแนกธาตอุ อกเป็นกลมุ่
ก. งา่ ยตอ่ การค้นหา
ข. ง่ายต่อการเรยี งลาดบั
ค. ง่ายตอ่ การซ้ือขาย
ง. งา่ ยตอ่ การศึกษาสมบัติ

3 . จงพิจารณาข้อความต่อไปน้ี
1. เป็นตัวนาไฟฟา้ และความร้อนทดี่ ีท่สี ดุ
2. ทนทานต่อการกดั กร่อนของกรดอินทรยี ์ และโซดาไฟ
3. ใชท้ าเครื่องประดับ

จากคุณสมบัติข้างต้นเป็นคุณสมบัติของธาตชุ นดิ ใด
ก. เหลก็
ข. เงิน
ค. คารบ์ อน
ง. แมกนเี ซยี ม

7

ชดุ ที่ 7 เรื่อง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสิ่งมชี วี ติ

4. ขอ้ ใดไมใ่ ช่ผลกระทบของธาตุต่อสิง่ แวดลอ้ ม
ก. โรคระบาด
ข. น้าเนา่ เสยี
ค. เกดิ กา๊ ซพิษ
ง. แก๊สเรอื นกระจก

8

ชดุ ที่ 7 เร่ือง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสงิ่ มีชีวิต

กระดาษคาตอบแบบทดสอบกอ่ นเรยี น
เรื่อง การนาไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อ

สิง่ มชี ีวิต

กขคง
1
2
3
4

ชื่อ …………………………………………………………………..ชัน้ ……………………..เลขท…่ี …………………

9

ชดุ ที่ 7 เร่ือง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสง่ิ มชี วี ิต

บตั รกิจกรรม

คาชแ้ี จง 1. บตั รกิจกรรมนี้มีทง้ั หมด 2 กิจกรรม คอื กิจกรรมท่ี 1 เติมชอ่ งว่างให้หน่อยนะ และ

กจิ กรรมท่ี 2 คานวณหนอ่ ยสิ
2. ให้นกั เรียนปฏบิ ตั ติ ามขัน้ ตอนการทากจิ กรรมโดยไม่ขา้ มข้ันตอน

กจิ กรรมท่ี 1 ตามลา่ หาธาตุ

ข้ันตอนการทากิจกรรม
1. นักเรยี นศึกษาความรูจ้ าก ใบความรทู้ ่ี 7 เรื่อง การนาไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อ
สงิ่ มีชีวิต
2. นกั เรยี นทาความเขา้ ใจเกยี่ วกบั ประโยชนข์ องธาตุ
3. นักเรียนนาความรู้ที่ได้มาบันทึกในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 1 เรื่อง ตามล่าหาธาตุ โดยอ่าน
คาช้ีแจงกอ่ นลงมือทา

กิจกรรมท่ี 2 จับคู่กนั เถอะ

สิง่ มชี ีวิต ขั้นตอนการทากิจกรรม
กอ่ นลงมอื ทา 1. นักเรยี นศึกษาความรจู้ าก ใบความรทู้ ่ี 6 เรอ่ื ง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อ

2. นกั เรียนวิเคราะห์ข้อมูลวา่ ประโยชน์และผลกระทบของธาตเุ ป็นอย่างไร
3. นกั เรยี นนาความรู้ทไี่ ดม้ าบันทึกในแบบบนั ทึกกิจกรรมท่ี 2 จับคู่กันเถอะ โดยอ่านคาชี้แจง

10

ชุดที่ 7 เร่อื ง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสง่ิ มีชีวติ

แบบบนั ทกึ กิจกรรมท่ี 1
เร่ือง ตามล่าหาธาตุ

คาชีแ้ จง ให้นักเรียนวงกลมหาธาตใุ นตารางให้ครบถ้วนสมบูรณ์

I R O N QWE R T Y U B I O P A S D F G
H J K I J K L L K J H R D G H K L MN N
K J G C A R B ON C V OV B B N N MZ A
Z WG K H I O P WR Q MG H K L A F T Y
C G H E L I UMH UT I OD I N E D T U
MC A L C I U MD H U T T T R E WQ Q Q
J X C V T Y U A WF G E F H J K U E D B
Y ADE R T Y NOP OI Y T E F HDR T
T WF G T E WG O L D H N C S G H N N B
HDERYJ J AJ EJ SJ VNPTYEG
Y F Y T U I O N WA F F G N MH N V G L
D L L H K F Y E I D O S T WR O G G O N
R T R E V L I S A D I UMJ L S I OR G
OXY GE NF E HK K L E UJ P T GT L
G A D G H I Y T R U I F R E WH Z I I E
E Z X C V B N MK L K UC H L OR I N E
N Q E R T Y U vI P N B R U S D R G H N U
S G H J B V C X Z N MJ K K H UD T Y C
WE R T H J K L V N F H Y X H S D H S C
D F A L UMI N I UMF F F J K L F R A

11

ชุดที่ 7 เร่อื ง การนาไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อสง่ิ มชี วี ติ

แบบบนั ทึกกจิ กรรมที่ 2
เรอ่ื ง จบั คูก่ นั เถอะ

คาชีแ้ จง ใหน้ กั เรียนจับคู่ธาตุและสมบัตใิ ห้ถกู ต้อง
)

ทองแดง ใชท้ าไส้หลอดไฟฟ้าใชป้ ระกอบ
เครือ่ งมอื ตดั โลหะดว้ ยความเร็วสูง

คลอรนี เป็นสารก่งึ ตวั นา ใชท้ าวงจรไฟฟ้า
ทงั สเตน และอปุ กรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์
เยอรเ์ มเนียม
ซลิ คิ อน ใชท้ าสายไฟ เปน็ ตวั นาไฟฟา้ ท่ดี มี าก
ลองมาจากเงนิ

เป็นธาตุทีม่ สี เี หลอื ง และเป็นกา๊ ซพษิ นยิ ม
นามาทาเป็นส่วนผสมของ น้ายาฟอกขาว
และน้ายาฆา่ เชอื้ โรคทใ่ี ชล้ า้ งสระวา่ ยน้า

เปน็ ธาตกุ งึ่ ตัวนาทหี่ ายากมาก ใชเ้ ป็น
สว่ นประกอบของเครอื่ งทรานซิสเตอร์
และใช้ในเคร่อื งอิเลก็ ทรอนิกสต์ ่างๆ

12

ชดุ ท่ี 7 เร่ือง การนาไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อสงิ่ มีชีวิต

แบบทดสอบหลังเรียน

เรือ่ ง การนาธาตุไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อส่งิ มชี ีวติ

คาช้แี จง
1. แบบทดสอบฉบับนี้เป็นแบบทดสอบแบบปรนัย ชนิด 4 ตวั เลือกจานวน 4 ข้อ คะแนนเตม็

5 คะแนน ใช้เวลาทดสอบ 10 นาที
2. ใหน้ ักเรยี นเลือกคาตอบท่ีถูกท่สี ุดเพียงคาตอบเดยี ว แล้วทาเคร่ืองหมายกากบาท (X) ลงใน

กระดาษคาตอบ
1 . ข้อใดไม่ใช่ผลกระทบของธาตุต่อส่ิงแวดล้อม

ก. โรคระบาด
ข. น้าเนา่ เสยี
ค. เกดิ กา๊ ซพิษ
ง. แก๊สเรือนกระจก

2 . จงพิจารณาข้อความต่อไปน้ี
1. เป็นตัวนาไฟฟ้าและความร้อนทด่ี ีท่สี ุด
2. ทนทานต่อการกัดกร่อนของกรดอนิ ทรีย์ และโซดาไฟ
3. ใชท้ าเครอื่ งประดับ

จากคุณสมบตั ขิ า้ งตน้ เป็นคุณสมบัตขิ องธาตชุ นิดใด
ก. เหลก็
ข. เงนิ
ค. คารบ์ อน
ง. แมกนีเซียม

3 . เพราะเหตุใดจงึ มีการจาแนกธาตอุ อกเปน็ กลมุ่
ก. ง่ายต่อการคน้ หา
ข. งา่ ยต่อการเรยี งลาดับ
ค. งา่ ยตอ่ การซ้ือขาย
ง. งา่ ยตอ่ การศกึ ษาสมบัติ

13

อ ชุดที่ 7 เรอ่ื ง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อส่ิงมีชีวิต

4 . ข้อใดคือประโยชนข์ องธาตุทังสเตน
ก. ไสห้ ลอดไฟฟ้า
ข. ถา่ นไฟฉาย
ค. สายไฟฟา้
ง .ทาไส้ดนิ สอดา

14

ชดุ ที่ 7 เร่ือง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบตอ่ สงิ่ มีชวี ติ

กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลงั เรยี น
เรือ่ ง การนาไปใชป้ ระโยชน์และผลกระทบตอ่

สิง่ มชี ีวิต

ข้อ ก ข ค ง
1
2
3
4
5

ชือ่ …………………………………………………………………..ชั้น……………………..เลขท…ี่ …………………

15

บรรณานุกรม

สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยีกระทรวงศึกษาธกิ าร. (พ.ศ. 2561) หนงั สอื เรียน
รายวชิ าเพ่ิมเตมิ วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี เคมี ชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 4 เลม่ 1. สบื คน้ เม่ือวนั ที่ 12 มกราคม
2564.

ประโยชนธ์ าตกุ มั มนั ตรังสี (ออนไลน์). เข้าถงึ ไดจ้ าก
https://sites.google.com/site/thatulaeasarprakxbm6/thatu/.สบื ค้นเม่ือ 5 มกราคม 2564.

ประโยชนจ์ ากการใช้ธาตุกมั มนั ตรงั สี (ออนไลน)์ . เข้าถึงได้
https://sites.google.com/site/kammantrangsi/prayochn-cak-kar-chi-thatu-kammantrangsiสืบคน้
เม่อื 5 มกราคม 2564.

ประโยชน์ฯ(ออนไลน์). เขา้ ถงึ ไดจ้ าก https://sites.google.com/site/polaphatsoitong23 /.
สืบค้นเม่อื 6 มกราคม 2564.

ประโยชนข์ องธาตุกัมตรังสี (ออนไลน์). เขา้ ถึงไดจ้ าก /. http://www.krusarawut.net/wp/?p=12012
สบื คน้ เมอื่ 7 มกราคม 2564.

16

ภาคผนวก

17

ชดุ ที่ 7 เร่อื ง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสง่ิ มชี วี ิต

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น
เรอ่ื ง ประโยชนข์ องธาตุ เร่ือง ประโยชนข์ องธาตุ

ขอ้ ตอบ ขอ้ ตอบ
1ข 1ก
2ก 2ง
3ง 3ข
4ง 4ง

18

ชดุ ท่ี 7 เรอ่ื ง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อสงิ่ มีชวี ติ

เฉลยแบบบันทกึ กจิ กรรมที่ 1
เร่ือง ตามลา่ หาธาตุ

คาช้ีแจง ใหน้ ักเรียนหาธาตใุ นตารางให้ครบถ้วนสมบรู ณ์

I R ON B

IR

CAR B ON O

KM

HE L I UM I ODI NE

CAL CI UM N

AE

N

GOL D N
E
H AE P G
O
Y NA H R
T
D E DS O I
NE
R RE VL I S ADI UM S N

OXY GE N E LE PT C

G FR HZI

E UCHL OR I

N RU R

RU

YS

A L UMI N I UM

19

ชดุ ที่ 7 เรื่อง การนาไปใช้ประโยชน์และผลกระทบต่อส่งิ มชี วี ติ

เฉลยแบบบนั ทกึ กิจกรรมที่ 2
เร่อื ง จับค่กู ันเถอะ

คาชแี้ จง ให้นกั เรยี นจับคธู่ าตุและสมบตั ิให้ถูกต้อง

ทองแดง ใช้ทาไสห้ ลอดไฟฟา้ ใช้ประกอบ
คลอรนี เคร่อื งมือตัดโลหะด้วยความเร็วสงู

ทังสเตน เปน็ สารก่ึงตวั นา ใชท้ าวงจรไฟฟ้า
เยอรเ์ มเนยี ม และอุปกรณ์อเิ ล็กทรอนกิ ส์

ซลิ ิคอน ใช้ทาสายไฟ เปน็ ตวั นาไฟฟา้ ทีด่ มี าก
ลองมาจากเงิน

เปน็ ธาตทุ ีม่ สี ีเหลอื ง และเป็นกา๊ ซพิษ นยิ ม
นามาทาเปน็ สว่ นผสมของ น้ายาฟอกขาว
และน้ายาฆา่ เชือ้ โรคที่ใชล้ า้ งสระวา่ ยน้า

เปน็ ธาตุกึง่ ตวั นาท่หี ายากมาก ใช้เป็น
ส่วนประกอบของเครอ่ื งทรานซสิ เตอร์
และใชใ้ นเครอื่ งอเิ ลก็ ทรอนิกส์ต่างๆ

20

ใบความรู้
เร่ือง การนาธาตุไปใช้ประโยชนแ์ ละผลกระทบต่อสิ่งมีชีวติ
มนษุ ยน์ าธาตุมาใช้ประโยชนต์ ั้งแตอ่ ดตี กาลเชน่ นาทองคามาทาเป็นเคร่ืองประดับ นาเหลก็ มาทาเปน็ มนี า้
ทองใดมาทาเป็นภาชนะหรอื เครื่องใช้ ในปัจจุบันมกี ารคน้ พบและศึกษาสมบัตขิ องธาตมุ ากข้ึนจงึ มีการนาธาตุ
มาใชป้ ระโยชนไ์ ด้หลากหลายขึ้น

ประโยชนข์ องธาตุ
การจาแนกธาตุออกเป็นกลุ่มนอกจากจะช่วยใหง้ า่ ยต่อการศกึ ษาสมบัติของธาตุแล้วยงั ง่ายต่อการพิจารณา
สมบัตทิ เ่ี หมาะสมในการนาไปประยุกตใ์ ชง้ านอีกด้วย

-ธาตุโลหะ มสี มบตั กิ ารนาความรอ้ นและไฟฟ้าได้ดีจึงนิยมนามาเป็นอุปกรณน์ าไฟฟ้าเช่นนาทองแดงมาทา
สายไฟน้าสังกะสีมาทาขว้ั ไฟฟ้าของถ่านไฟฉาย

-ธาตกุ ่ึงโลหะ เชน่ ซิลิกอน เจอรเ์ มเนียม มสี มบัติกา้ กง่ึ ระหวา่ งโลหะกับโลหะ นาไฟฟา้ ได้แต่นาไม่ดนี ยิ มนามา
ทาเป็นสารกึง่ ตวั นา

-ธาตุหมู่ 18 เป็นธาตทุ ่เี ฉยต่อการเกดิ ปฏกิ ิรยิ าจึงนามาใช้ประโยชน์ตามสมบัตขิ องแก๊สมีสกลุ เชน่ นา-ฮเี ลียมซงึ่
มคี วามหนาแน่นน้อยกว่าอากาศมาบรรจใุ นบอลลูนและเรือเหาะแทนแกส๊ ไฮโดรเจน

-ธาตุมีไอโซโทปกัมมันตรงั สี สามารถนามาใช้ประโยชนไ์ ดด้ ังที่กล่าวไว้ และธาตุที่อยูก่ ลุ่มเดยี วกนั จะมีสมบัติ
คล้ายกันแต่ถา้ ชดุ ชนิดยงั มีสมบตั เิ ฉพาะตัวทแี่ ตกตา่ งกันดว้ ยดังนน้ั การนาไปใช้ประโยชน์จึงมคี วามจาเพาะ
แตกต่างกนั การทธี่ าตุแตล่ ะชนดิ มสี มบัติเฉพาะตวั แตกตา่ งกนั ทาใหบ้ างครั้งนักวทิ ยาศาสตร์ต้องนาธาตมุ ากกวา่
1 ชนดิ มาละลายหรือผสมกันเพ่ือให้มีสมบตั ิตามท่ตี ้องการและนาไปใช้ประโยชนไ์ ดห้ ลากหลายมากข้นึ

21

ตาราง แสดงประโยชน์ของธาตบุ างชนิด

ธาตุ สัญลกั ษณ์ ประโยชน์

อะลูมิเนยี ม Al ใชท้ าแผ่นอลมู เิ นียมฟอยล์ เพื่อใช้หอ่ อาหารเมื่อนาไปเผาหรอื ใหค้ วามร้อน ใช้
ทาส่วนประกอบของเคร่ืองบินและสายไฟฟ้าแรงสูง

สงั กะสี Zn ใชท้ าถ่านไฟฉาย และเปน็ สว่ นประกอบของเอนไซมช์ ่วยย่อยโปรตีน

เหล็ก Fe เปน็ ธาตุท่มี มี ากเป็นที 4 ในโลก ใช้ทาเป็นโครงสร้างในการก่อสรา้ งสิ่งต่างๆ

เงนิ Ag เป็นตวั นาไฟฟ้าและความร้อนท่ดี ีท่ีสดุ ทนทานตอ่ การกดั กร่อนของกรด
อินทรยี ์ และโซดาไฟ ใช้ทาเครือ่ งประดับ

ทองแดง Cu ใช้ทาสายไฟ เป็นตวั นาไฟฟ้าทดี่ มี าก ลองมาจากเงนิ

เยอรเ์ ม Ge เปน็ ธาตกุ ่ึงตวั นาที่หายากมาก ใชเ้ ป็นส่วนประกอบของเคร่ือง
เนยี ม ทรานซสิ เตอร์ และใชใ้ นเครื่องอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ต่างๆ

ทังสเตน W ปจั จุบันใช้ทาไส้หลอดไฟฟ้า ใช้ผสมกับเหล็กใชท้ า Tungsten carbide ซง่ึ จัด
ว่าเปน็ สารทแี่ ขง็ มาก ใช้ประกอบเครื่องมือตดั โลหะดว้ ยความเรว็ สูง

ทองคา Au เป็นธาตุท่หี ายากมาก มใี นโลกประมาณ 1% ของเงนิ ความบริสทุ ธิ์ของ
ทองคาใช้วดั เปน็ กะรัต ทองคาท่บี รสิ ุทธิ์จรงิ คือ ทองคา 24 กะรัต ใชท้ า
เครอ่ื งประดับ

ไฮโดรเจน H เปน็ ธาตอุ โลหะที่มีไม่มสี ี ไมม่ ีกล่นิ และสามารถติดไฟได้ ไฮโดรเจนจะมี
น้าหนักเบากว่าอากาศมาก จึงนิยมนามาใสใ่ นลูกโปง่ และเปน็ สารเชือ้ เพลงิ

ไนโตรเจน N ไนโตรเจนเปน็ ธาตทุ ่ีไมม่ ีสีและกล่นิ เรานยิ มใช้ไนโตรเจนเป็นสว่ นประกอบ
ของป๋ยุ เพราะวา่ ไนโตรเจนชว่ ยกระตนุ้ และทาให้พชื เจริญงอกงามดี

คารบ์ อน C เป็นอโลหะท่ีเป็นองคป์ ระกอบของถา่ น ไสด้ นิ สอ เพชร และปิโตรเลียม ซง่ึ
ออกซิเจน O นิยมนามาใช้ประโยชน์ในการผลิตเชอ้ื เพลงิ ที่ให้พลังงานแสงสวา่ งและความ
รอ้ น

มคี ุณสมบตั ิไม่มสี ี ไม่มกี ลน่ิ และไม่ตดิ ไฟ แต่ออกซิเจนช่วยทาใหไ้ ฟติด
ออกซิเจนมีความจาเปน็ ต่อการดารงชีวติ ของมนุษย์ เมอ่ื เราหายใจเขา้ ไปจะ
เคลอื่ นตวั ไปยังสว่ นตา่ งๆ ของร่างกายโดยเกาะไปกบั เลือดช่วยในการ เผา
ผลาญอาหาร

22

คลอรีน Cl เปน็ ธาตทุ ม่ี สี ีเหลือง และเป็นกา๊ ซพิษ นยิ มนามาทาเปน็ สว่ นผสมของ นา้ ยา
ฟลอู อรีน F ฟอกขาว และน้ายาฆา่ เชื้อโรคทใ่ี ชล้ า้ งสระวา่ ยนา้
โบรอน B
ซลิ ิคอน Si เป็นธาตทุ ีม่ ีกล่ินฉุน นยิ มนามาใชเ้ ปน็ สว่ นประกอบของยาสีฟนั เพราะ
ฟลอู อไรดป์ ้องกันไม่ใหฟ้ นั ผุ

สารโบรอนที่ร้จู ักกันอยา่ งมาก ไดแ้ ก่ สารบอแร็ก ท่นี ยิ มนามาเปน็ สว่ นผสม
ของผลติ ภัณฑ์ทาความสะอาดผลิตภณั ฑ์ และสารป้องกันจุลินทรยี ์

เป็นสารก่งึ ตวั นา ใช้ทาวงจรไฟฟา้ และอปุ กรณอ์ เิ ลก็ ทรอนิกส์

ธาตเุ งิน ธาตุโบรอน ธาตซุ ลิ คิ อน ธาตุคาร์บอน

23

ผลกระทบต่อสิ่งมีชวี ิตและส่ิงแวดลอ้ ม
จากความร้เู ดมิ โครงสรา้ งมาแลว้ วา่ ธาตบุ างชนิดสง่ ผลกระทบต่อสง่ิ มีชวี ิตและส่งิ แวดลอ้ มเชน่ ตะกว่ั

ได้ถูกใช้ในอุตสาหกรรมผลติ แบตเตอรี่ ลว้ นสง่ ผลกระทบต่อส่ิงมชี ีวิตเช่นถ้าตะกว่ั ปนเปื้อนในนา้ อาจจะส่งผลต่อ
การเจริญเตบิ พนั ธ์ระบบโลหติ และระบบประสาทของสตั วใ์ นแหลง่ นา้ น้นั ได้

1. Initial stage (Prodomal phase) ผู้บาดเจ็บจะมีอาการคล่ืนไส้อาเจยี น เบื่ออาหาร อาการเหลา่ นีจ้ ะ
เกิดข้ึนหลังจากได้รบั รงั สี 2-3 ช่ัวโมง และกินเวลานาน 2-3 วนั หากไดร้ ับรงั สปี รมิ าณไม่มากนัก

2. Latent stage เปน็ ระยะทีอ่ าการต่าง ๆ ข้างต้นหายไป ผูบ้ าดเจบ็ จะรสู้ ึกสบายดเี ปน็ เวลาหลายวัน และ
อาจนาน 2-3 สปั ดาห์

3. Third stage (Symptomatic phase) เริ่มตัง้ แต่สัปดาห์ที่ 3 ถึงสัปดาหท์ ี่ 5 หรอื อาจเรว็ กว่านห้ี ากไดร้ บั
รงั สปี ริมาณมาก ผปู้ ว่ ยจะมีอาการผดิ ปกติของระบบทางเดินอาหาร เกดิ ภาวะเลือดออกงา่ ย โลหิตจาง ติดเชอ้ื
และผมรว่ ง

4. Fourth stage เปน็ ระยะทผี่ ู้ปว่ ยเริ่มฟน้ื คืนสู่สภาพปกตหิ ากได้รบั รังสีไม่มากนัก หรือเสยี ชวี ิตในกรณีท่ี
ไดร้ ับรังสใี นปรมิ าณมาก

ท้ังน้ี ผูป้ ว่ ยแต่ละคนจะเกดิ ทั้ง 4 ขน้ั แบบน้ี แตส่ าหรบั ข้นั ทส่ี ามจะเปน็ อาการทเ่ี กิดขึ้นกับ 3 ระบบของ
ร่างกาย คือ ไขกระดกู , ทางเดนิ อาหาร , ทางเดินโลหิต ซ่ึงจะเกิดกับระบบใดน้ัน ขน้ึ อยู่กบั วา่ ได้รบั ปริมาณ
รังสกี ่ีเกรย์