Poszukiwacze_nr_1

ABC POSZUKIWACZA

jest zgoła inny niż sygnał tego samego obiektu zmierzone- Jakość tłumienia gruntu oraz precyzja i charakterystyka fil-
go w gruncie. Zadaniem elektroniki wykrywacza jest odzy- trów mają ogromne znaczenie dla efektywnej czułości wy-
skanie sygnału obiektu przez usunięcie sygnału gruntu. Jak krywacza, choć nie decydujące. Jednak bez dobrego ba-
się łatwo domyślić, przy niekorzystnej proporcji między sy- lansu gruntu i bez dobrych filtrów (w wykrywaczach dyna-
gnałem gruntu i obiekty, a więc dla jakże pożądanych głę- micznych) uzyskanie również dobrego lub bardzo dobrego
bokich celów, zagadnienie to urasta do rangi kluczowego wykrywacza nie jest możliwe. Tymczasem te jakże wymaga-
problemu. Pamiętać należy, że sygnały od obiektów bar- jące należytej jakości działania układy przy testach powietrz-
dzo silnie zależą od odległości obiekt-sonda i maleją mniej nych... zupełnie nie działają. Co za tym idzie ich znakomita,
więcej z 6 potęgą odległości, co oznacza, że sygnał od przeciętna lub niska jakość nie ujawnia się! Test powietrzny
obiektu położonego 1,5 raza dalej od sondy jest ignoruje więc całkowicie istnienie i klasę wykonania bloków
ponad 11 razy słabszy, 2 razy dalej ponad 60 razy wykrywacza które mają fundamentalne znaczenie w real-
słabszy a 3 razy dalej już ponad 700 razy słabszy. nych poszukiwaniach i sprawdza jedynie proste wzmoc-
nienie układu – parametr dziecinnie prosty do uzyskania.
W efekcie dla głębokich obiektów uzyskujemy ślad Jeśli chodzi o testy powietrzne, to tylko jedno sformułowanie
sygnału użytecznego na tle silnego sygnału gruntu. Co jest prawdziwe: wykrywacz w gruncie nigdy nie jest bardziej czu-
gorsza sygnał gruntu nie jest stały, lecz zmienia się z każ- ły niż w powietrzu1.■
dą chwilą ruchu sondy. Jakość rozwiązania zadania od-
różnia wykrywacze dobre od kiepskich i bardzo dobre 1 Niektóre bardzo zaawansowane wykrywacze ze sterowaniem cyfrowym w ogóle
od dobrych. Jak widać pomiary efektywności detekcyjnej nie umożliwiają przeprowadzenia skutecznych testów powietrznych z powodu za-
w gruncie i w powietrzu nijak się mają do siebie nawzajem. stosowanych algorytmów obliczeniowych
Podczas gdy w powietrzu dosłownie każdy, byle wystarcza-
jąco czuły układ (łatwe), jest w stanie wykryć obiekt z nie-


mal dowolnej realnej odległości, to w gruncie tylko dobre
i bardzo dobre układy są w stanie wykryć słaby obiekt.
A jeszcze trudniej jest taki obiekt poprawnie zidentyfikować. !""#
W wykrywaczach stosuje się powszechnie kilka spraw-
dzonych metod eliminacji sygnału gruntu, z czego $%&%(
dwie są stosowane równolegle w każdym bez wyjąt-
ku urządzeniu z uwagi na prostotę i łatwość realizacji. ")*

*+,---./010*12./
Pierwsza metoda to całkowite wycięcie sygnałów zgod-
nych z kierunkiem wektora gruntu. Pomijając rozwiązania &3 45678
układowe których jest bardzo wiele, prowadzi to do wy-
cięcia (dyskryminacji) lub bardzo poważnego osłabienia /
9:1;
7/0
44.<4=.6
>
014.<4?.
sygnałów podobnych do gruntu. Szczęśliwie sygnał gruntu
ma charakter podobny do żelaza (podobny zakres kąta), 0.@ABB78C7CB6BC75574?D
więc sygnały od metali kolorowych nie ulegają osłabie- 71E/01?F/01./
niu. Żelazne obiekty z kolei dają tak silny sygnał, że na-
wet bliskość wektora gruntu nie powoduje ich wytłumienia. GGGGHE
Druga metoda to tzw filtry gruntowe, Za detektorem mon-
tuje się filtry elektroniczne, które wycinają bardzo wolne sy- ---./01./
gnały. Filtry działają na wszystkie sygnały na wyjściu detek-
torów. Wykorzystywane jest założenie upraszczające pole-
gające na tym, że obiekty leżące stosunkowo blisko sondy,
kiedy sonda porusza się, poruszają się względem sondy
z dużą prędkością podczas gdy sygnał od gruntu zmienia
się dużo wolniej, gdyż wynika jedynie z nierównomierności
prowadzenia sondy i samego gruntu. Oczywiście uprosz-
czenie to daje dobre efekty w większości przypadków, ale
nie zawsze. Na przykład niemal zupełnie przestaje działać
na bardzo nierównomiernej, na przykład zaoranej ziemi.
Wtedy szybkość zmian sygnału od gruntu jest porównywal-
na (duża) z prędkością sygnału spowodowanego obiektem
i wszystko przechodzi przez filtry. Bardziej skomplikowa-
ne wykrywacze oferują więc przełączane filtry gruntowe,
co stanowi pewnego rodzaju protezę-lekarstwo na różne
warunki poszukiwawcze. Ale nie stanowi rozwiązania a je-
dynie ewentualne lekkie zmniejszenie poziomu problemu.
Filtry gruntowe są charakterystycznym blokiem wykrywa-
czy dynamicznych i nie występują w wykrywaczach sta-
tycznych. Z tego powodu wykrywacze statyczne potrafią
poszukiwać zwykle jedynie w trybie all metal a ewentu-
alna identyfikacja ma zwykle ograniczone możliwości.

51

ABC POSZUKIWACZA

Czym się różni patyna od grynszpanu? Od czego zacząć i czy
w ogóle czyścić nasze monety? Ivvan rozpoczyna cykl artykułów

dotyczących numizmatyki.

CZYSZCZENIE I KONSERWACJA
MONET

Na czyszczenie monet nie ma idealnej metody, które doświadczalnie sprawdziliśmy i wiemy, że możemy je
a szkół czyszczenia istnieje zapewne tyle, ile osób, z powodzeniem stosować.
które tego próbowały. Pierwsze pytanie, jakie należy
sobie postawić przed planowanym czyszczeniem, to Istnieje szereg czynników, które należy brać pod uwagę przy
czy w ogóle się za to zabierać. Tutaj również znajdą usuwaniu zanieczyszczeń z monet – niejednokrotnie dwie takie
się zwolennicy wszelkich technik czyszczenia, jak same monety poddajemy czyszczeniu w odmienny sposób.
i zdecydowani przeciwnicy wszystkich zabiegów temu Należy wziąć pod uwagę takie okoliczności jak: środowisko,
podobnych. Według mnie racja, jak to zwykle bywa, leży w jakim się znajdowały monety przed czyszczeniem; stan patyny,
gdzieś pośrodku, a decyzja o czyszczeniu zależy od tego, jej kolor; przyczepność patyny do podłoża i wiele innych.
w jakim stanie jest moneta, którą zamierzamy
wyczyścić. Jeżeli nie macie doświadczenia z czyszczeniem monet polecam
kupno mniej ciekawych egzemplarzy, w gorszych stanach
Poprzez lata na monetach tworzą się różnego i obycie się z techniką. Lepiej uszkodzić kilka „wycieruszków”,
rodzaju nawarstwienia, które mogą mieć na nią niż testować na monetach z kolekcji. W ten sposób nabierzecie
zarówno pozytywny jak i negatywny wpływ. Korzystnie wprawy, co może was uchronić od zniszczenia naprawdę
działa patyna, czyli cienka warstwa związków cennych egzemplarzy.
metalu, która zabezpiecza ją przed szkodliwym
działaniem środowiska i zapobiega niszczeniu To tyle tytułem wstępu, a ponieważ artykuł ma przede
monety. Z kolei ujemnie oddziałują na wszystkim uczyć – więcej zobaczycie na poniższym zdjęciu:
monety interakcje z różnego rodzaju
związkami sprzyjającymi korodowaniu. To tylko niewielki odsetek monet, które zostały zniszczone
Niekorzystne dla monet są również
najprzeróżniejsze zanieczyszczenia. przez nieprawidłowe czyszczenie. Zatem, jeśli zastanawiacie
się czy czyścić czy nie, lub jeśli macie wątpliwości
Wszelkie nawarstwienia powodujące w jaki sposób to zrobić, zostawcie monety w takim stanie,
niszczenie monety powinny zostać z niej w jakim są. Oszczędzicie sobie negatywnych emocji
usunięte. Należy zrobić to w taki sposób, i rozczarowania.
aby w miarę możliwości patyna pozostała
nienaruszona. Wyjątek stanowią monety Koneserom preparatów typu „Cillit Bang”, past polerskich,
z brzydką, nierówną, niekompletną szczotek drucianych, papierów ściernych, chcę ponadto
patyną lub monety, na powierzchni uświadomić, że czyszcząc w ten sposób swoje numizmaty,
których znajdują się na tyle trudne do niszczą je nieodwracalnie. Mam nadzieję, że kolejne artykuły
usunięcia nawarstwienia (np. chlorki uświadomią co poniektórym, że nie wszystko złoto, co się świeci. ■
na srebrze), że nie da się ich usunąć
nie naruszając patyny. Należy to jednak Tekst i foto: zbieraniemonet.za.pl
robić bardzo ostrożnie, aby nie uszkodzić
monety.

Jeżeli zdecydujemy się usunąć
patynę, powinniśmy się zastanowić
nad jej sztucznym odtworzeniem.
W ten sposób zapewniamy odpowiednią
powłokę ochronną, poprawiając jednocześnie
wygląd monety. Mówiąc o patynie, nie należy
jej mylić z grynszpanem, który ma zazwyczaj
jasno zielonkawy odcień i występuje najczęściej
w postaci wykwitów, których koniecznie należy się
pozbyć. Generalnie ciężko jest odróżnić patynę od
grynszpanu, ponieważ często mają zbliżoną barwę
(dotyczy to głównie monet miedzianych).

Decydując się na czyszczenie, kierujemy
się przede wszystkim zasadą, aby nasamym
początku próbować metod najmniej
agresywnych. Wyjątek stanowią metody,

52

KLAMRY KOLEKCJE

WOJSKOWE Klamra żołnierza Austriackiego Armii CK. z nakładanym
orłem niklowana paradna wz.1888

Huk 100 jest kolekcjonerem klamer wojskowych z okresu

I i II wojny światowej. Klamry to istotny element oporządzenia
żołnierzy od średniowiecza do czasów obecnych. Choć różnią
się technologią wykonania i materiałem z jakiego są wykonane,
wciąż spełniają tę samą rolę. W kwietniowym numerze „Poszuki-
waczy” Huk100 przybliża nam klamrę pasa żołnierza CK. Armii
wz.88 i wz.10 oraz ich wersje z nakładanym godłem .■

Klamra żołnierza CK Austria wz.1888 mosiężna

Klamra żołnierza CK z nakładanym godłem Honvedu

Klamra mosiężna żołnierza CK.HONVENDU wzór 1910

Zdjęcia: Huk 100, Gutek

53

KOLEKCJE

TŁOKI PIECZĘTNE

Tłoki herbowe Tłoki imienne Tłoki imienne

Bulla rewers
Tłoki cechowe

Tłoki imienne Lak

Pieczęcie to jedna z najbardziej lubianych grup znalezisk W średniowieczu tłoki wy-
wśród poszukiwaczy. Jest coś magicznego i zarazem bardzo konywano z metalu: srebra,
konkretnego w malutkiej pieczęci, w której ktoś próbował mosiądzu, stali, a odciskano je
zawrzeć najważniejsze dla niego informacje. Jarek Staroń w wosku, ołowiu lub złocie. Naj-
przybliży nam ten fascynujący temat. lepszym surowcem do odciskania oka-
zał się lak, który został wynaleziony w XVI
Wielu z nas znajdując swój pierwszy my sobie na nie odpowiedzieć. wieku w Hiszpanii. Przykładem pieczęci
tłok pieczętny praktycznie od razu wie co ołowianych i złotych są bulle papieskie.
to za znalezisko. Z radosnym triumfem Tłok pieczętny służył do wyciska- Powstawały one podobnie jak monety
na twarzy oznajmiają kolegom „znala- nia znaku rozpoznawczego, własno- tzn. kawałek ołowiu wkładano pomiędzy
złem pieczątkę”. Ale nie zawsze potrafią ściowego osoby fizycznej lub prawnej. dwa tłoki pieczętne i wyciskano pieczęć.
określić dokładnie co znaleźli. Gdy część Wskutek odgniecenia tłoku pieczętnego Forma tłoków pieczętnych używanych
tłoczna przedstawia elementy szlacheckie w materiale pieczętnym powstaje pie- przez papiestwo pochodzi z VI wieku. Na
– twierdzą, że jest to pieczęć herbowa, częć, która stanowi świadectwo wiary- jednej zawsze widnieją postacie świętego
gdy widzą precle, cyrkle, kielnie, wazony godności tzn. nadaje moc prawną pismu Piotra i Pawła, a drugi stempel zmieniany
– pieczęć cechowa/rzemieślnicza, a gdy lub dokumentowi. Również jest środkiem był każdorazowo przez nowego papieża.
widnieją na tłoku literki to już najprostsze zabezpieczającym nienaruszalność za-
– mają pieczęć inicjalną. mkniętego pisma lub przedmiotu. W średniowieczu początkowo przy-
wilej używania tłoków pieczętnych był
Jednak czy na pewno tak jest? Tłoki pieczętne używane były już w sta- zarezerwowany dla monarchy i stanu
Czym jest tłok pieczętny popularnie rożytności, do ich wyrobu najczęściej uży- rycerskiego. Średniowieczne wczesne
zwany pieczęcią? Dlaczego powstał? wane były kamienie półszlachetne: jaspis, tłoki pieczętne miały kształt ostroowalny,
Kto się nim posługiwał? Te pytania nefryt, onyks, agat, a głównym surow- gdzie postać władcy umieszczona była
rodzą się w każdej głowie. Spróbuj- cem służącym do odciskania była glina.

54













MILITARIA

schronu. Jak się okazuje toalety znajdują dzie GPO a MET jako skrót słowa me- ną niestety) łączności telekomunikacyjnej
się tylko na drugim piętrze. Trudno so- tropolitalny (tak dla przypomnienia dla w tamtym okresie – ekspozycja opowia-
bie wyobrazić, jaki panował ruch kiedy Anglików metropolia czyli w tym przypad- dała o rozwoju centrali telefonicznych,
w obiekcie znajdowało się ponad 600 ku Londyn). Maszt ten był częścią NSCN zobaczyłem sprzęt do naprawy sieci, a na
osób. Drugi powód jest bardziej banalny (czyli w wolnym tłumaczeniu Narodowej
– klatka schodowa stanowi równocześnie Strategicznej Sieci Łączności). Sam maszt koniec wszedłem do pomieszczenia kro-
szyb dźwigu, którym można opuszczać zbudowany był w oparciu o technologię sownic. Dla niewtajemniczonych – miej-
i podnosić wszelakie ciężary na wyższe umożliwiającą przetrzymanie niewielkie- sca, gdzie na specjalnych stojakach ster-
piętra schronu. Sam dźwig ma nośność go, odległego wybuchu nuklearnego, czy więcej zakończeń kabli telefonicznych
2 ton i jest cały czas (jak praktycznie cały aczkolwiek nie liczono za bardzo na taką niż sterczy włosów na głowie nieuważne-
sprzęt zgromadzony w schronie) w pełni opcję, układając praktycznie na terenie mu elektrykowi pod napięciem.
sprawny. całej Wielkiej Brytanii zapasowy system
łączności podziemnej (pod kodową na- Z pomieszczenia będącego marzeniem
Na ścianie klatki schodowej, oprócz zwą Chicken Wire). Główną ideą tego
plakatu, który przypomina, iż schron nie systemu było pokrycie jak największego każdego „złomiarza” (ach, te tony miedzi
posiada swoich ujęć wody (oszczędzajcie obszaru kraju podziemnymi kablami oraz w kablach) powróciłem do przedsionka,
wodę powiadam wam…), można również takie ich rozmieszczenie, wraz z niezbęd- w którym przez okienko do podawania
zauważyć instalację klimatyzatora. Warto ną infrastrukturą (np. umocnione i pod- meldunków jest niezwykle ciekawy wi-
w tym miejscu zaznaczyć, że taka insta- ziemne centrale telefoniczne), aby w przy- dok do pokoju radiowego. Czego tu nie
lacja w latach 50 była czymś naprawdę padku ataku jak najmniejsza jego cześć ma? Oscyloskopy, mierniki, wzmacniacze
wyjątkowym i niespotykanym. uległa zniszczeniu. Dlatego też starano i mikrofony. I wszystko to działa, świeci
się omijać, w miarę możliwości, poten- i buczy. Po minięciu kolejnych drzwi do-
Poziom pierwszy – królestwo komu- cjalne cele uderzeń. Dodatkowo system, tarłem do najważniejszego na owe czasy
nikacji niejako autonomicznie, omijał zniszczone pomieszczenia zarządzania informacją –
regiony sieci przekazując połączenia dro- czyli do sali teleksów. Dla młodszych i nie
Po przekroczeniu drzwi odcinających gami okrężnymi, co czyniło go podwój- pamiętających tamtych czasów – teleks…
klatkę schodową od faktycznego pozio- nie odpornym na zniszczenie. Można hmm… najprościej by rzec – skrzyżowa-
mu pierwszego stanąłem na schodkach niejako rzec, iż był to przodek ARPANET, nie automatycznej maszyny do pisania
prowadzących do sal, w których wręcz a tenże z kolei był początkiem Internetu.
przesypują się tony sprzętu telekomuni- Z tego powodu nie powinienem był się dzi-
kacyjnego. Ze względów bezpieczeństwa wić, iż pierwszymi obiektami (dosłownie
umieszczono na tym poziomie wszelką pierwszymi!), jakie ujrzałem przekracza-
najbardziej narażoną na uszkodzenia jąc drzwi były dwie stare łącznice telefo-
aparaturę. Zaczynając od najbardziej niczne, pamiętające jeszcze czasy drugiej
rzucającej się w oczy – osprzętu łączności wojny światowej. Ale za chwilę, tuż obok
radiowej. nich dostrzegłem bardziej nowoczesne
centralki łączności. Praktycznie najbliż-
Nieopodal schronu wybudowano sze metry opowiedziały historię (skróco-
maszt łączności. Jest to tak zwany maszt
Q- MET. Q – od oznaczenia tajny w ko-

61

MILITARIA

z telegrafem. Po telegrafie odziedziczył kich pracujących równocześnie i człowiek
odporność na zakłócenia transmisji – po miał wrażenie iż znajduje się w samym
maszynie do pisania łatwość wprowadza- środku strzelaniny. W tamtych latach były
nia tekstów. Zmora wszystkich sekretarek za to szybkie i niezawodne w przekazy-
– ze względu na swą głośność. Oj, nie waniu informacji. Na szczęście obecnie
było to ciche urządzenie, o nie… kilka ta- nie pracują. A to pozwala usłyszeć słowa
dobiegające z następnego pokoju – czyli
sekcji naukowej – jak głosi tabliczka na
drzwiach. Po minięciu kolekcji liczników
Geigera dotarłem do małego pokoju
z olbrzymim (!) archaicznym magnetowi-
dem szpulowym i niewielkim telewizorem,
na którego ekranie emitowane były filmy
obrony cywilnej z lat 60 – 80. ■

cdn.

Zdjęcia: Mirek Talik.

1939
1918
Poszukujemy części Gdynia w okresie
do polskich II Wojny Œwiatowej
pojazdów
wojskowych facebook.com/WojennaGdynia

z lat 1918-1939. ,

Informacje prosimy kierować
na adres

[email protected]

62



MILITARIA

ŚPIĄCY Jakiś czas temu miałem okazję wejść Zjednoczone – począwszy od II wojny
OLBRZYM – na pokład i zwiedzić byłą chlubę ame- światowej, a na operacji Pustynna Bu-
rykańskiej marynarki, pancernik New rza skończywszy. Podczas wojny w Ira-
USS NEW JERSEY Jersey. Ten służący długie lata gigant ku wykorzystano okręty, ale zostały one
od zawsze rozpalał moją wyobraźnię, wcześniej zmodernizowane i uzbrojone
Statek, który gromił Japończyków, kusząc swoim wyglądem, rozmiarami w najnowocześniejsze systemy tamtego
był weteranem wojny w Korei, i osiągnięciami. Sam okręt wciąż pre- okresu. Obecnie wszystkie pancerniki
Wietnamie i Iraku. Marcin Gąsior zentuje się doskonale, mimo, iż od jego z tej rodziny przebywają na zasłużonym
w swojej fotorelacji przedstawia narodzin minęło ponad 70 lat. Należy odpoczynku, a ich miejsce w planach
on do rodziny pancerników Iowa. Po- floty mają zająć nowo wybudowane nisz-
słynny amerykański pancernik. czątkowo planowano budowę 6 jedno- czyciele typu DDG 1000 „Zumwalt”. Czy
stek tego typu, jednak wojenna rzeczy- spełnią pokładane w nich nadzieje – po-
wistość zweryfikowała ocenę dotyczącą każą najbliższe lata.
prowadzenia działań na morzu przez
okręty wojenne na korzyść lotniskowców. Pancernik New Jersey został zamó-
Wszystkie okręty serii zostały ochrzczo- wiony 1 lipca 1939 roku, zwodowano
ne nazwami stanów zgodnie z ustawą go 7 grudnia 1942 roku w Philadelphia
z 1898 roku, nakazującą nadawanie Naval Shipyard. Do służby wszedł 23
właśnie takich mian pancernikom. Za- maja 1943 roku. Przez pierwsze miesią-
projektowano – zgodnie z planami 6 jed- ce trwał trening i szkolenie załogi, któ-
nostek, choć ostatecznie ukończono tylko re odbywały się na zachodnim Atlanty-
4 z nich: USS Iowa (BB 61), USS New ku i Morzu Karaibskim. Po zakończeniu
Jersey (BB62), USS Missouri (BB63), USS szkolenia pancernik przeszedł na Pacyfik
Wisconsin (BB64). Pozostałe dwa, które – jego celem było wsparcie kampanii
nigdy nie powstały do końca miały nosić na Wyspy Marshalla. Stanowił również
nazwę USS Illinois (BB-65) i USS Kentucky ochronę lotniskowców przed atakami
(BB-66). Choć ich budowa została rozpo- z powietrza. Wraz z bliźniaczym pan-
częta (zmontowano 22% okrętu Illinois i cernikiem Iowa brał udział w walkach
aż 72% Kentucky), podjęto decyzję o za- z japońskimi okrętami podczas ataku na
przestaniu prac i ostatecznie złomowano Tuck, gdzie 17 lutego 1944 roku zatopił
sprzęt. pomocniczy ścigacz okrętów podwod-
nych „Shonan Maru”, a wraz z towarzy-
Pancerniki budowane były bez nało- szącymi okrętami grupy bojowej zatopił
żonych ograniczeń kosztowych i restrykcji krążownik szkolny „Katori” i niszczyciel
będących następstwem obowiązujących „Maikaze”. Okręt brał również udział
wcześniej traktatów międzynarodowych w bombardowaniu wysp Iwo Jima i Oki-
(jak traktat waszyngtoński). Były prawdo- nawa. Po zakończeniu działań wojen-
podobnie najbardziej zaawansowanymi nych pancernik został przeniesiony do
rozwojowo okrętami liniowymi.Jeszcze rezerwy, jednak wraz z wybuchem wojny
zanim wprowadzono je do służby, te w Korei okręt został ponownie powołany
potężne jednostki były postrzegane jako do służby. Jego zadaniem stało się ostrze-
najważniejsze po lotniskowcach okręty liwanie celów na wybrzeżu Wonsan, Kan-
wojenne. song i Yangyang. Po zawarciu rozejmu
New Jersey wykonywał rejsy szkoleniowe
Pancerniki Iowa były najdłużej słu- aż do czasu, gdy znowu został przenie-
żącymi okrętami od czasów ich wy- siony do rezerwy. Podczas wojny koreań-
budowania. Brały udział praktycznie skiej okręt służył 5 lat.
w niemal każdym zbrojnym konflik-
cie, w którym jedną ze stron były Stany W 1968 roku został powtórnie

64

MILITARIA

UAV Pioneer, który polegał na doposaże-
niu w samoloty z wmontowanymi kame-
rami przesyłającymi obraz na pancernik
zarówno w dzień jak i w nocy. Pozwalało
to na koordynację prowadzenia ognia
w czasie rzeczywistym. Co ciekawe – w roku
1991 podczas wojny w Zatoce – Pioneer z
pancernika Wisconsin był przyczyną kapi-
tulacji wrogich oddziałów. Pancernik New
Jersey został wycofany ze służby 8 lutego
1991 roku. Przez ponad 21 lat pozostawał
w aktywnej służbie.

przywrócony do służby i jako jedyny służy po dziś dzień i jest ogromną dumą Dziś można go zobaczyć w porcie
z pancerników Iowa okręt brał udział Rosji). Wspomniana przebudowa obrony Cadmen w Filadelfii. Z własnego do-
w wojnie w Wietnamie. Wspierał piecho- przeciwlotniczej polegała w głównej mie- świadczenia wiem, że lepiej nie wy-
tę podczas działań wojennych, po czym rze na instalacji systemów Phalanx CIWS, siadać na przystanku autobusowym
został zwolniony do rezerwy – tym razem przeciwokrętowych pocisków rakietowych w dzielnicy, gdzie dostępny jest okręt.
na dłużej. Harpoon, a także zestawów rakietowych Dzielnica ta – delikatnie mówiąc – nie
z pociskami Tomahawk. Te ostatnie miały jest zbyt gościnna (by dojść do portu
Prezydentura Ronalda Reagana przy- głowice konwencjonalne do ataków celów i pancernika trzeba przejść dosłownie
niosła przywrócenie do służby wszyst- naziemnych (675 mil zasięgu) lub okrętów pod murami więzienia). Jest to przystanek
kich okrętów typu Iowa i – co ważniejsze (470 mil zasięgu). Posiadały ponadto gło- wyłącznie dla wysiadających, więc nie
– ich modernizację, aby mogły godnie wicę nuklearną o mocy 200 kt o zasięgu warto planować powrotu tą samą trasą.
i sprawnie spełniać warunki pola bitwy 1500 mil (porównując – bomba atomo- Bezpieczniej i pewniej jest dojechać do
lat 80. Na uwagę zasługuje fakt, iż jest wa, która spadła na Hiroszimę miała moc centrum Filadelfii, tam znaleźć transport
to osobiste dokonanie Prezydenta Ronal- wartości około 15 kt). Głowica ta podnio- na okręt. Polecam taksówkarzy – prak-
da Reagana, którego ówczesną ambi- sła znacznie wartość bojową pancerników tycznie każdy z nich doskonale wie, gdzie
cją była odbudowa marynarki wojennej (zasięg dział głównych artylerii wypadał stoi okręt. Tylko, proszę pamiętać, żeby
(był to słynny program „600 okrętów”). w porównaniu z nią dość marnie, wynosił precyzyjnie określić cel podróży, gdyż po
Po zakończeniu działań wojennych bowiem „zaledwie” 39km). Nigdy wcze- przeciwnej stronie rzeki stoi USS Olym-
w Wietnamie wraz z cięciami w wydat- śniej żaden okręt tej klasy nie miał w swoim pia, którą – notabene - również warto zo-
kach marynarka USA została redukowa- wyposażeniu tak bogatego i różnorodne- baczyć. Dostępny jest również transport
na i jej przewaga nad głównym przeciw- go uzbrojenia na pokładzie, ani też takich typu turystycznego – mini pociąg poko-
nikiem tamtych czasów, marynarką ZSRR, zdolności bojowych. Po ostatnim przepro- nujący trasę między okrętami. Ja nic nie
nie była już tak znacząca i oczywista. jektowaniu okręt brał udział w walkach płaciłem, więc można przypuszczać, że
w Libanie ostrzeliwując pozycje druzyjskie jest bezpłatny. Z dojazdem do centrum
Modernizacja i przywrócenie świetno- i syryjskie w dolinie Bekaa koło Bejrutu. Filadelfii nie powinno być problemu –
ści pancerników Iowa stanowiły swoistą Warto w tym miejscu jeszcze wspomnieć, że z każdego większego miasta kursują
przeciwwagę dla okrętów typu Kirow (na- dzięki modernizacji okręt zyskał dodatko- autobusy. Jechałem z dworca głównego
wiasem mówiąc – jeden z nich, najwięk- wo system koordynacji kierowania ogniem Nowego Jorku, więc trasę można uznać
szy okręt wojenny na świecie Piotr Wielki, za sprawdzoną. Będąc w NY można za-
planować spokojnie jednodniowy wypad
do Filadelfii, w trakcie którego zobaczyć
można m. in. zacumowane okręty po obu
stronach rzeki oraz samo miasto. Ale to
już zupełnie inna historia.■

Zdjęcia: Marcin Gąsior

65











INSPIRACJE

miałem dwa pytajniki. Z wyglądu oceniłem go na jakieś 70 lat, - A gdzie pan znalazł tą monetkę?
ubrany był, powiedzieć można, z nie-
- Wiesz, jedyny sposób, aby to stwier- dbałą elegancją, w ponaciągany sweter - A, panie na takim polu niedaleko mej
dzić, to tam pojechać. Generalnie tu i spodnie, których czasy świetności dawno chałupy, po deszczu było, chodziłem i na
gdzie siedzimy już na nic nie liczę. Dopiję minęły. Krótko mówiąc, dziura na dziu- miedzy leżała.
kawę i jedziemy. rze. Całości dopełniały klasyczne gumo-
filce. Po chwili zauważyłem, że do ramy Następne me pytanie było oczywiste:
- Ok. Ja już będę pakował sprzęt do starej Ukrainy ma przytroczoną piłę, co
samochodu – wstałem z krzesełka tury- tłumaczyło jego roboczy strój. -A gdzie pan mieszka?
stycznego.
- Dzień dobry – zawsze staram się - Tu niedaleko w wiosce, moja chałupa
Po kilku minutach byliśmy pod kaplicz- pierwszy powitać przypadkowo spotka- jest zaraz ze skraja.
ką. Pięknie położona przy skrzyżowa- nych nieznajomych.
niu dwóch polnych dróg. Co ciekawe, Czuję, że jestem na dobrym tropie.
same drogi, które biegły wcześniej lasem - A pochwalony, a ja wiem co pan tu
i polami właśnie przy kapliczce wchodziły robi – odpowiedział wskazując na wykry- - Czy jest możliwość, żeby u pana na
w głębokie wąwozy i dlatego sama ka- polu pochodzić z naszym sprzętem? –
pliczka wraz ze skrzyżowaniem była wacz dzierżony w mej dłoni – prawie błagalny jest mój ton.
położona w dolince poniżej linii i jak, znalazł coś pan?
lasu i pól. Po zaparkowaniu -A czemu nie? Tylko nie dziś, bo dziś po
podeszliśmy pod kapliczkę. - Same śmieci jak drewno przyjechałem do lasu (to tłuma-
Niestety, umieszczona na do tej pory, jedynie czyło piłę). Przyjedźcie w następną nie-
niej data, świadcząca o jej dziele, to wam pokażę.
ufundowaniu, nie popra- piękna pogoda
wiła nam humoru. Data i grzyby, które -A jak pana znajdziemy? – to kolega
1948 jednoznacznie i bez- mam nadzieję włączył się do przesłuchania, pewnie też
względnie rozwiała nasze nazbierać. Po- poczuł pismo nosem.
nadzieje. winny zrekom-
pensować brak - Zapytajcie o ......., mój dom ze skraja,
- Niestety, znów pewnie wszyscy wam go pokażą – pada prosta
PRL-e będą wyskakiwać – po- ciekawych znale- odpowiedź.
kręciłem głową zisk – grzecznie od-
powiedziałem wskazując - W takim razie będziemy na pewno,
- Wiesz, jest nadzieja, że może kiedyś na pustą skarbową saszetkę dziękujemy i do zobaczenia!
była tu stara kapliczka, a ta to odbudo- przytroczoną do pasa.
wana tylko w tym samym miejscu – kole- - A z Panem Bogiem – do niedzieli.
ga nie chciał się pogodzić z prozą życia. - E, panie tu to pewnie nic pan nie znaj-
dzie, bliżej miasta musi pan szukać. - Tak do niedzieli – żegnamy się na dwa
- Fakt, trzeba sprawdzić, w najgorszym głosy.
wypadku wzbogacimy nasze kolekcje pol- - Tak, ale nie zawsze to możliwe – takie
skich monet powojennych – zarechotałem. dobre rady nie raz już słyszałem. Mimo tego, że zagadka monety gnała
mnie już do domu, pozostało mi jeszcze
- Lub kolekcje polmosów – zawtórował - Ale, wie pan co? Mam coś tu w kie- nazbierać grzybów. Ze względu na porę
mi kumpel. szeni – starszy pan zagłębił rękę w czelu- kolega odtrąbił porę powrotu. Wreszcie
ściach swych spodni. Coś w końcu wycią- dotarłem do domu – oczywiście jeszcze
- Szable w dłoń i sprawdzamy – dałem gnął i pokazuje mi na otwartej dłoni. przed posiłkiem. Żona nie była zado-
sygnał do rozpoczęcia kolejnego spotka- wolona – musiałem doprowadzić ten mały
nia z większą lub mniejszą historią. - Wie pan, że to też moneta? – zapytał. krążek do lepszego stanu, po krótkich za-
biegach na awersie ukazała się korona,
Rozeszliśmy się w dwie strony, niestety Podszedłem, patrzę, w końcu sam bio- a na rewersie prymitywnie wybity orzeł.
szczęście mi nie sprzyjało, a właściwie rę w swoje dłonie... Malutki krążek po- Już wiedziałem, że to denarek. Ale jaki?
wręcz zupełnie mnie opuściło. Praktycznie kryty grynszpanem. Z jednej strony jakby Szybkie zdjęcie i na forum. Teraz można
żadnych interesujących sygnałów. Posta- zarys korony... Coś mi zaczęło świtać w coś zjeść. Wracam do komputera już jest
nowiłem sprawdzić jeszcze polankę po- głowie. odpowiedź!!! Na kolegów można liczyć –
łożoną nieopodal, obsadzoną sosenkami okazuje się, że jest to denar jagielloński
samosiejkami. Niestety dalej nic. Jedyna - Nie chce pan sprzedać? – oczami za- z czasów Władysława Jagiełły tzw. z do-
nagroda, która na mnie tam czekała to wisnąłem na jego ustach. brego srebra – taka mała monetka sprzed
mnóstwo maślaków. Rosły praktycznie około 6 wieków.
wszędzie. - A czemu nie, na co mi ona...
Mój pierwszy denarek – co za radość.
-Przynajmniej pod tym kątem dziewicza - Ile? – pytam krótko. Czy uwierzycie, że naprawdę starszy
miejscówka – mruknąłem pod nosem. pan nosił sobie w kieszeni podartych
Niestety nie miałem przy sobie niczego, -Daj pan na piwo – pada konkretna spodni taką monetę? Trudno mi samemu
co nadawałoby się do zapakowania ze- odpowiedź. uwierzyć, ale tak było. Zacząłem się
branych grzybów. Pomyślałem, że wrócę zastanawiać nad tym, czy ma coś
do samochodu po worek foliowy, który Po chwili moja obiegowa moneta znika wspólnego z tym, że żona Władysława
jako chwilowy środek transportu moich w jego kieszeni. W tym momencie wra- Jagiełły, Elżbieta Pilecka pochodziła
zbiorów powinien być w sam raz. Docho- ca kolega. Jego mina świadczy o tym, że z Pilicy? To już moja fantazja, ale jakże
dząc do samochodu, zauważyłem, że w niestety bez znalezisk. Pokazuję mu mój przyjemna.
moją stronę zbliża się jakaś postać na ro- nowy nabytek.
werze. Była coraz bliżej. Okazało się, że Pewnie też jesteście ciekawi, jak
to starszy pan, który koło mnie zsiadł z ro- -Zobacz, co kupiłem od tego pana – te- potoczyło się nasze następne spotkanie
weru i prowadząc go podszedł do mnie. raz on ogląda malutki krążek wielkości z miłym starszym panem, który sprawił mi
połówki paznokcia. tyle radości? Oj, działo się, działo… Ale
o tym opowiem następnym razem.
-Jesteś pewien, że to moneta? – pyta.
Zdjęcie: Natan
- Mam pewne podejrzenia – odpowia-
dam mgliście i jako, że mój kontrahent
stoi obok chcę kuć żelazo póki gorące.

71

INSPIRACJE

Budowniczowie Ameryki Chłopcy w gruchotach Sobotnie wieczory – The
Poniedziałki o 21:30 Czwartki o 22:00 Best of HISTORY

od 1 kwietnia (8x60min.) od 11 kwietnia (8x60min.) m.in. „Amerykańscy
naprawiacze”, „Gwiazdy
Stany Zjednoczone Ameryki nie Zapnijcie pasy, włóżcie kaski
zostały odkryte. Zbudowali je i przygotujcie się na jedyne lombardu”, „Warsztat
ludzie. Rockefeller, Vanderbilt, w swoim rodzaju spotkanie Danny’ego” i „Wojny
Carnegie, Astor, Ford i Morgan z ekipą chłopaków, którzy ści-
— to ci mężczyźni stworzyli pod- gają się rozpadającymi się sa- magazynowe”
waliny kraju, jaki znamy, a ich mochodami! Ten 8-odcinkowy
nazwiska stały się synonimami serial dokumentalny jest pełen W każdą sobotę kwietnia za-
amerykańskiego snu. U szczytu wysokooktanowej akcji, spek- praszamy widzów do kanału
epoki przemysłowej stworzyli takularnych wyczynów kaska- HISTORY na wieczorne spotka-
odważną wizję nowoczesnego derskich, dramatycznych zwro- nie z bohaterami najbardziej
narodu i w jej duchu dokonali tów akcji, a także praktycznych popularnych seriali. Przez cały
transformacji najważniejszych informacji. Zobaczcie, w jaki miesiąc będziemy emitować se-
gałęzi gospodarki, tj. przemy- sposób paczka przyjaciół pod riale takie jak Gwiazdy lombar-
słu naftowego, kolejowego, wodzą mistrza wyścigowego du, Amerykańscy naprawiacze,
hutniczego, stoczniowego, mo- Steve’a Anscombe’a (pseudo- Amerykańscy zbieracze, Warsz-
toryzacyjnego czy finansowego. nim Cecil) zamienia spisane tat Danny’ego oraz Wojny ma-
Wszyscy wywodzili się z bied- na straty wraki w podraso- gazynowe.
nych rodzin, a ich drogi często wane samochody wyścigowe.
się krzyżowały, gdy wpływali na Po przebudowie i przywróceniu
wybór prezydentów, określali do użytku starych maszyn raj-
zasady polityki gospodarczej dowcy stają na linii startu. Po-
i angażowali się w najważniej- tem wystarczy już tylko nacisnąć
sze wydarzenia swoich czasów, pedał gazu i odratowane wraki
poczynając od wojny secesyjnej mogą się cieszyć swoją chwilą
a kończąc na Wielkim Kryzysie. sławy na torze wyścigowym.
W serialu wykorzystano orygi- Serial pokazuje, w jaki sposób
nalne materiały źródłowe, aby ekipa Cecila wyszukuje i na-
pokazać historię Ameryki z nowej prawia stare samochody, aby
i niecodziennej perspektywy. móc się nimi ścigać. Poznamy
też więzi, jakie łączą tę jedyną
w swoim rodzaju zbieraninę
rajdowców i inżynierów.

72

INSPIRACJE

Eksperymenty Derrena Browna

Eksperymenty Derrena Browna Prawda czy fałsz-pogromcy mitów 9

(ang. Derren Brown: Apocalypse)

„Eksperymenty Derrena Browna” to reality show w najlepszym wydaniu.
Ten dwuczęściowy program opowiada historię znudzonego życiem
Stevena, który nie widzi sensu dalszej egzystencji. By zmienić to
przekonanie, twórcy programu tworzą dla niego alternatywny świat.
Powstaje wielka mistyfikacja. W alternatywnym świecie Steven budzi
się w opuszczonym, wojskowym szpitalu dwa tygodnie po tym, jak
w ziemię uderzył deszcz meteorytów. Zdaje sobie sprawę, że jest jednym
z nielicznych, którzy przeżyli.

Pierwszy odcinek pokazujący, jak przekonuje się

73

OGŁOSZENIA

W następnych edycjach “Poszukiwaczy”:

“Wyprawy Na Krańce Marzeń” “Służba Bezpieczeństwa Na Tropach Testy i recenzje
- wywiad“Poszukiwaczy”z Markiem Kamińskim Mogił Żołnierzy Wehrmachtu” Najnowsze wiadomości ze świata eksploracji
i przygody
“Dżungla” “Minelab Sovereign GT” Zapowiedzi najciekawszych programów
- Czyli Piekło Jest We Mnie telewizyjnych i wiele innych, fascynujących
“Na Tropie Polskich Klejnotów Koronnych” - Rady i obserwacje artykułów!

“Wyspa Skarbów” “Czyszczenie Monet Miedzianych” Już dziś zapytaj o możliwość prenumeraty

- ciąg dalszy pasjonującego cyklu o skarbach Relacje i sylwetki polskich poszukiwaczy
i poszukiwaczach w UK i stowarzyszeń

74