ebook รายงานการวิเคราะห์ความเสี่ยงเพื่อใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมายฯ

รายงานการวิเคราะห์ความเสย่ี งเพื่อใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คมู่ ือ 48
และระดับการใชบ้ งั คับในระบบรถขนสง่ ทางราง

ตารางที่ 4 แสดงเกณฑก์ ารให้คะแนนจากปัจจยั ความถหี่ รือความเป็นไปไดข้ องเหตกุ ารณ์ (O)

(ทมี่ า : A General Model for Railway System Risk Assessment, Procedia Engineering ; 2017)

ระดบั ความรุนแรงของเหตุการณ์ (S) ในการศึกษานี้จะพิจารณาพิจารณาผลกระทบ
(consequence) ของเหตทุ ่เี กิดขนึ้ จากเหตุขัดข้องของชุดอุปกรณ์หน่ึงๆ กับการ
ให้บริหารท้ังระบบราง สายนั้นๆ ท้ังน้ีอ้างอิงตามแนวทางของ EN-50616 และ
อ้างอิงจากการประเมินท่ีใช้ในปัจจุบันของผู้ให้บริการการเดินรถในประเทศไทย
โดยจะพิจารณาผลกระทบท่เี กิดข้นึ ในสองมิติหลกั ท่เี ก่ยี วขอ้ งกับความปลอดภยั และ
การให้บรกิ าร คือ

49 รายงานการวเิ คราะห์ความเสีย่ งเพ่ือใชป้ ระกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คมู่ อื
และระดับการใชบ้ ังคบั ในระบบรถขนสง่ ทางราง

1

S1 คือระดับความรุนแรงท่ที าใหเ้ กดิ การบาดเจบ็ หรอื เสียชีวติ อันเป็นผลทีเ่ ลวร้าย
ท่ีสุดมาจากการชารุดของชุดอุปกรณ์ (Fatality and Injury) นั้นๆ โดยแบ่ง
ออกเป็น 4 ระดับ โดยอ้างอิงและประยุกต์จาก EN50126–1, 2000 Railway
Safety-Risk Level ทใ่ี ช้กนั ในระดับสากล ได้แก่

Catastrophic
Critical
Marginal
Insignificant

โดยการศึกษาน้ีได้กาหนดเกณฑ์การให้คะแนน จากไม่มีนัยสาคัญคืออาจทาให้
ผโู้ ดยสารได้รบั บาดเจ็บเลก็ นอ้ ย จนถึงความรุนแรงระดบั วิบตั ิคอื ผู้โดยสารตัง้ แต่
1 คนขน้ึ ไปเป็นอนั ตรายถึงแก่ชีวิต คะแนนจาก 2.5 ถึง 1.0.0 ในส่วนของนิยาม
อาการบาดเจบ็ สาหัสนน้ั ให้เป็นไปตามนิยามตามมาตรา 297 ในประมวลกฎหมาย
อาญา

ตารางท่ี 5 แสดงเกณฑก์ ารให้คะแนนระดบั ความเสยี หายจากปัจจยั
ดา้ นความปลอดภัยต่อชวี ิต (S1) ท่ีใชใ้ นการศึกษานี้

ระดบั ความรุนแรง ผลกระทบทที่ าให้เกดิ การบาดเจ็บหรือเสียชีวิต
อาจทาใหผ้ โู้ ดยสารไดร้ ับบาดเจบ็ เลก็ น้อย
2.5 ไมม่ นี ัยสาคัญ
ผโู้ ดยสารบาดเจ็บตอ้ งเขา้ รบั การรกั ษาแตไ่ ม่สาหัส
S1 5.0 เล็กนอ้ ย ผู้โดยสารตงั้ แต่ 1 คนขนึ้ ไปได้รบั บาดเจ็บสาหัส

7.5 วิก ติ ผู้โดยสารตัง้ แต่ 1 คนขนึ้ ไปเป็นอันตรายถงึ แก่ชวี ิต

10.0 วิบัติ

รายงานการวเิ คราะหค์ วามเสยี่ งเพื่อใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คูม่ อื 50
และระดับการใชบ้ งั คับในระบบรถขนสง่ ทางราง

2

S2 คือ ระดับความรุนแรงที่ทาให้การให้บริการหยุดชะงักอันเป็นผลที่เลวร้ายที่สุด
มาจากการชารุดของอุปกรณ์ (Service Disruption) น้ันๆ ของ Rolling
Stock ส่งผลกระทบทีท่ าให้การบรกิ ารหยดุ ชะงกั ในปัจจยั ของเวลาเร่ิมจาก
การให้บริการหยุดชะงักจนเริ่มกลับมาให้บริการได้อีกคร้ัง ด้วยบริบท
การให้บริการท่ีต่างกันการศึกษานี้จึงได้พิจารณาเกณฑ์แยกเป็น 2 เกณฑ์
ให้เหมาะกับระบบขนส่งทางรางในเมือง (Urban Rail) และระบบขนส่ง
ทางรางระหว่างเมือง (Commuter and Inter City Rail)

2.1

การศึกษาน้ีพิจารณากาหนดเกณฑ์การให้คะแนนระดับความเสียหายจาก
ปัจจัยด้านผลกระทบทาให้การให้บริการหยุดชะงัก (Service Disruption, S2)
สาหรบั ระบบขนสง่ รางในเมอื ง (Urban Rail) เป็น 4 ระดบั โดยระดับเร่ิมต้นท่ีไม่
มีนัยสาคัญนั้นได้พิจารณาจากข้อมูลการให้บริการจากตารางการเดินรถ
และความถ่ีการเดินรถของแต่ละสายในกทม. และได้ทาการสรุปความถ่ี
การให้บริการของรถไฟฟา้ สายสีเขียว ม่วงและน้าเงิน ท้ังในช่วง peak
และ off peak ดงั แสดงในตารางท่ี 6

พบว่าช่วงเวลาท่ียอมรับได้อยู่ที่ 10 นาที และได้พิจารณาปัจจัยความถ่ีอื่น
คือ performance indicator ในการให้บริการท่ีกาหนดกับหน่วยงานรัฐ
เจ้าของโครงการเช่น Headway และ SLA ด้าน train punctuality
และ train avalibility พบว่าช่วงเวลาท่ียอมรับได้อยู่ที่ 5 ถึง 10 นาที
และ UIC code450-2 UIC code450-2 (classification of delay)
& Disruption Data มีค่าแนะนาสาหรับใช้เป็นเกณฑ์ยอมรับได้ในความ
ล่าช้าซ่ึงเป็นเกณฑท์ ี่ใช้กนั ในระดับสากล รวมถึงเป็นเกณฑ์ที่ใช้ในการต้ังค่า
แจ้งเตอื นในระบบหากตัวรถหยุกชะงกั ไปอยูท่ ่ี 5 นาที

51 รายงานการวิเคราะหค์ วามเส่ยี งเพ่ือใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คมู่ อื
และระดับการใช้บงั คบั ในระบบรถขนสง่ ทางราง

จากนั้นทางการศึกษาได้พิจารณาช่วงเวลาหยุดชะงักดังกล่าวข้างต้น
ร่วมกับตัวอย่างชุดข้อมูลการให้ บริการใน กรุงเทพฯ ดังแสดงในตารางที่ 7
พบว่าเมื่อพิจารณาร่วมกับผลกระทบที่ทาให้เกิดการบาดเจ็บหรือเสียชีวิต
(S1) ด้วยแล้วน้ัน ค่าการหยุดชะงักของการให้บริการท่ียอมรับได้และเป็น
ค่ากลางท่ีเหมาะสมกับ Urban Rail ทุกสายท้ังในช่วง peak และ off
peak ในระดับไม่มีนัยสาคัญนั้นเหมาะสมที่เร่ิมที่ < 20 นาที และพิจารณา
ประยุกต์ใชค้ ่าความรนุ แรงในระดบั ถดั ๆ ไปตามเกณฑ์

ตารางที่ 6 แสดงตารางสรปุ ความถี่ในการใหบ้ รกิ ารเดนิ รถ

Operation Peak Off Peak
4-8 นาที
สายสเี ขยี วออ่ น 2.3 นาที 6-8 นาที
(สุขุมวทิ ) (7-9น./ 16:30-20น.) 10 นาที
สายสเี ขยี วเขม้ 9.33 นาที
(สีลม) 3.45 นาที 10 นาที
(7-9น./ 16:30-20น.) 10 นาที
สายสนี ้าเงนิ
5 นาที
สายสมี ว่ ง (6-9น./ 16:30-19:30น.)

สายสเี หลอื ง 6 นาที
(ยงั ไมเ่ รม่ิ ใหบ้ รกิ าร) (6:30-8:30น./ 17-19:30น.)
สายสชี มพู
(ยังไมเ่ รมิ่ ใหบ้ รกิ าร) 5 นาที

5 นาที

ตารางที่ 7 ตัวอย่างเกณฑ์การใหค้ ะแนนระดบั ความเสยี หายจากปัจจยั
ดา้ นผลกระทบทาให้การให้บรกิ ารหยุดชะงัก Urban Rail

Insignificant Marginal Serious Critical Catastrophic

Safety Minor 1-4 5-19 20-190 200-999 >999
Consequence injuries 2 0 1-3 >199
Definitions 00 4-39 40-199 >49
Minor
Train Service injuries 1 1-9 10-9
Consequence
Major 0 0 0 1-4 >4
Injuries >18hr
2min to 20min to 3hr to 9hr to
Major 20 min 3hr 9hr 18hr
disabilities
/ Fatalities

รายงานการวิเคราะหค์ วามเสยี่ งเพ่ือใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คู่มอื 52
และระดับการใช้บงั คับในระบบรถขนสง่ ทางราง

เกณฑ์การให้คะแนนระดับความเสียหายจากปัจจัยด้านผลกระทบทาให้การ
ให้บริการหยุดชะงัก (S2) สาหรับระบบขนส่งรางในเมือง (Urban Rail)
ที่ใช้ในการศึกษาน้ี โดยแบ่งเป็น 4 ระดับ โดยค่า S2 ของ Urban Rail
ได้กาหนดเกณฑ์การให้คะแนน ดังแสดงในตารางท่ี 8 จากไม่มีนัยสาคัญ
คือผลกระทบจากเหตุความขัดข้องของชุดอุปกรณ์ Rolling Stock นั้น ทาให้เกิด
ผลกระทบทาให้การให้บริการหยุดชะงักน้อยกว่า 20 นาที จนถึงความ
รุนแรงระดับวิบัติคือเกิดผลกระทบทาให้การให้บริการหยุดชะงักมากกว่า
9 ชวั่ โมง คะแนนจาก 2.5 ถึง 10

ตารางที่ 8 แสดงเกณฑก์ ารให้คะแนนระดบั ความเสยี หายจากปัจจยั ดา้ น
ผลกระทบทาใหก้ ารให้บรกิ ารหยดุ ชะงกั (Service Disruption, S2)

สาหรับระบบขนสง่ รางในเมอื ง (Urban Rail) ที่ใช้ในการศกึ ษาน้ี

ระดบั ความรนุ แรง ผลกระทบทีท่ าให้การให้บรกิ ารหยุดชะงัก
สาหรับ Urban Rail
2.5 ไมม่ นี ยั สาคญั นอ้ ยกวา่ 20 นาที

S2 5.0 เลก็ นอ้ ย 20 นาทีถงึ 3 ชัว่ โมง
3 ชวั่ โมงถงึ 9 ชวั่ โมง
7.5 วกิ ติ
มากกว่า 9 ชวั่ โมง
10.0 วบิ ัติ

2.2

การศึกษาน้ีพิจารณากาหนดเกณฑ์การให้คะแนนระดับความเสียหายจาก
ปัจจัยด้านผลกระทบทาให้การให้บริการหยุดชะงัก (Service Disruption, S2)
สาหรบั ระบบขนส่งราง Commuter and Intercity Rail โดยประยุกตใ์ ช้
เกณฑ์จากหนว่ ยงานดา้ นระบบลอ้ เลอื่ น Commuter and Intercity Rail
ของประเทศเยอรมันและสวิตเซอร์แลนด์ (Roland Mueller, 2015) โดยมีเกณฑ์
เวลาการให้บรกิ ารหยุดชะงกั รว่ มตามระดับความรนุ แรง

53 รายงานการวิเคราะหค์ วามเสีย่ งเพ่ือใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คู่มอื
และระดบั การใชบ้ งั คับในระบบรถขนสง่ ทางราง

โดยในการศึกษาน้ีได้พิจารณาสอบทานร่วมกับผลการวิเคราะห์ทางสถิติกับ
ชุดฐานข้อมูล Service disruption ของประเทศเนเธอร์แลนด์ ซึ่งมีจานวนชุด
ข้อมูล Service Disruption ที่มีสาเหตุจาก Rolling Stock ต้ังแต่ปี
2011 ถึง 2020 แสดงเหตุการณ์ ซ่ึงทางการศึกษาได้วิเคราห์ชุดข้อมูล
จานวน 10,155 ข้อมูล ดังแสดงสรุปจานวนข้อมูล ค่าการให้บริการ
หยุดชะงักมากสุดและน้อยสุด และ box whisker plot แยกตามสาเหตุ
ขัดข้องของ Rolling stock ของชดุ ขอ้ มูลดงั น้ี

ตารางท่ี 9 ตารางสรุปจานวนข้อมูล คา่ การให้บรกิ ารหยุดชะงักและ
Box and whisker plot แยกตามสาเหตขุ ัดขอ้ งของ Rolling stock

Row Labels Count Max of Min of
disruption_duration disruption_duration
broken down train 8425
defective trains 112 (Min) (Min)
8 4630 1
fire in a train 509 3872 15
problems with the rolling 2 255 70
stock 1097
smoke in a train 7555 1
stranded train 1 27 24
the use of alternative 10,154 1
train 6776 165
165 1
Grand Total 7555

รายงานการวิเคราะห์ความเส่ียงเพ่ือใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คู่มอื 54
และระดับการใช้บงั คับในระบบรถขนสง่ ทางราง

(Min)

4: 1

1417 1

3: 3 1

170 3 .

2: 13 3

13 13 1: < 13

(ทมี่ าของข้อมูล https://www.rijdendetreinen.nl/en/statistics/causes/broken-down-train)

รูปที่ 21 แสดงการกระจายตัวของขอ้ มลู Service Disruption จากเหตขุ ัดขอ้ ง Rolling Stock
และการแบง่ กลมุ่ ความรนุ แรงของท่ีรวบรวมจากสถติ ิ

ของผู้ให้บรกิ ารรถไฟระหวา่ งเมืองในประเทศเนเธอร์แลนด์

55 รายงานการวเิ คราะห์ความเส่ียงเพื่อใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คมู่ อื
และระดับการใช้บังคับในระบบรถขนสง่ ทางราง

ดั ง น้ั น ก าร ศึ ก ษ าน้ี ได้จึ ง พิ จาร ณ าก าห น ด เก ณ ฑ์ ก ารใ ห้ ค ะ แน น ระ ดั บ ค ว าม เ สี ย หาย จาก ปั จ จั ย ด้ า น
ผลกระทบทาให้การให้บริการหยุดชะงัก (S2) สาหรับ Commuter and Inter City Rail เป็น 4ระดับ
ดังแสดงในตารางท่ี 10 จากไม่มีนัยสาคัญคือผลกระทบจากเหตุความขัดข้องของชุดอุปกรณ์
Rolling Stock นั้นทาใหเ้ กดิ ผลกระทบทาใหก้ ารให้บรกิ ารหยุดชะงักน้อยกว่า 20 นาที จนถึงความ
รุนแรงระดบั วบิ ตั ิคือเกดิ ผลกระทบทาให้การให้บริการหยุดชะงกั มากกวา่ 1 วนั คะแนนจาก 2.5 ถงึ 10

ตารางท่ี 10 แสดงเกณฑก์ ารให้คะแนนระดบั ความเสยี หายจากปัจจัยด้านผลกระทบ
ทาใหก้ ารให้บรกิ ารหยดุ ชะงกั (Service Disruption, S2)

สาหรับระบบขนส่ง Commuter and Inter City Rail ท่ีใชใ้ นการศึกษานี้

ระดับ ความรนุ แรง ผลกระทบท่ที าให้การใหบ้ รกิ ารหยุดชะงัก
สาหรบั Commuter and Inter City Rail
2.5 ไมม่ นี ัยสาคัญ
นอ้ ยกว่า 20 นาที
S2 5.0 เล็กน้อย 20 นาทถี ึง 3 ชัว่ โมง

7.5 วกิ ติ 3 ชัว่ โมงถึง 1 วัน
มากกว่า 1 วัน
10.0 วบิ ัติ

จากเกณฑ์การกาหนดค่าความถี่ของเหตุการณ์ O และผลกระทบท่ีทาให้การให้บริการ
หยุดชะงัก (Service Disruption) S1 และ S2 ที่กล่าวมาข้างต้น ทางการศึกษาน้ีนาไป
สร้างแบบสอบถามเพ่ือเป็นการประเมินจากผู้เช่ียวชาญภายนอก เพื่อประเมินความเส่ียง
ผลกระทบของ ๑๙ ชุดอุปกรณ์โดยให้ผู้เช่ียวชาญภายนอกประเมินความถ่ีของเหตุการณ์
ที่ชุดอุปกรณ์น้ันๆเกิดเหตุขัดข้องสอดคล้องกับระดับผลกระทบที่ทาให้การให้บริการ
หยุดชะงกั ข้นั ร้ายแรงสุดหากเกิดเหตุการณ์ โดยผ่านทางแบบสอบถามทางอิเลคทรอนิกส์
จากนนั้ นาข้อมูลท่ีได้มาคานวณค่า Risk Score ดังแผนผังแสดงสรุปเกณฑ์และการคานวณ Risk
Score เป็นรายชดุ อุปกรณ์ โดยจัดคะแนนและเรยี งตามระดบั ความเสี่ยง (R) ที่คานวณได้
และจดั กลุ่มตาม R5 ลงมาถึง R1 เพ่ือใช้ในการยกร่างระเบียบข้อบังคับในลาช้ันกฎหมาย
ลาดับรองหรอื กาหนดไวเ้ ป็นเพียงคณุ ลกั ษณะเฉพาะ

รายงานการวิเคราะห์ความเส่ียงเพ่ือใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คู่มอื 56
และระดับการใช้บังคับในระบบรถขนสง่ ทางราง

รูปที่ 22 แผนผงั แสดงสรุปเกณฑ์และการคานวณ Risk Score

57

ชนิดรถ

No Critical Components Steam Locomotive - C 56 ตารางที่ 11 แสดงการประเมนิ ความเสย่ี งผลกระทบของ 19 ชดุ อปุ กรณ์ตามชนดิ รถ รายงานการวเิ คราะหค์ วามเสยี่ งเพื่อใชป้ ระกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คู่มอื
Steam Locomotive - Pacific และระดบั การใชบ้ ังคับในระบบรถขนสง่ ทางราง
Steam Locomotive - Mikado
Diesel Electric Locomotive - Hitachi
Diesel Electric Locomotive - Alstom
Diesel Electric Locomotive - CSR Qishuyan
Diesel Electric Locomotive - GE
Diesel Electric Locomotive - GEA
Diesel Electric Locomotive - CSR Ziyang
Diesel Multiple Unit - Hitachi
Diesel Multiple Unit - Tokyu (THN/NKF)
Diesel Multiple Unit - Sprinter
Diesel Multiple Unit - Daewoo
Passenger coach - Daewoo

Passenger coach - JR
Passenger coach - CNR Coach Set 115 Car
Freight wagon - Flat wagon 308 set / 2011

Freight wagon - Flat wagon
Freight wagon - Tank wagon
Freight wagon - Open wagon

Freight wagon - รถขน ิหน
Freight wagon - บพห. โบ ี้ก ัสมภาระ

Innovia APM 300
Innovia Monorail 300
Siemens Modular Metro

Siemens Inspiro
J-TREC Sustina S24
Siemens Desiro UK Class 360/2
Hitachi AT 100 Metro
Siemens Modular Metro (EMU-A1)
Siemens Inspiro (EMU-A2)
CRRC Changchun (EMU-B1)
CRRC Changchun (EMU-B2)
CRRC Changchun (EMU-B3)

Service Vehicle

1 Dimensions & Loading Gauge PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP

2 Vehicle superstructure/ Crashworthness / PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP
Joint and Welding
PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP
3 Coupler / Draw&Buffer gear
4 Bogie / Wheelset / Wheel PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP
5 Brake system
6 Running behaviour & Aerodynamics PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP
7 Energy supply & Current Collector
8 Electrical System / Lighting PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP
9 HVAC
10 Doors & Windows PPP PPPPP P PPPPPPP
11 Cab operation / Driver-machine interface
12 Train Control systems PPPPPPPPPPPPPPP P PPPPP P PPPPPPP
13 Traction System
14 Fire prevention PPPPPPPPPPPPPPP P PPPPP P PPPPPPP
15 Safety devices
16 Test Required (Loading Gauge PPPPPPPPPPPPPPP P PPPPP P PPPPPPP

Compatibility / Running performance / PPPPPPPPPPPPP PPPPP P PPPPPPP
Brake / HVAC)
17 Concept for faults, accidents and PPPPPPPPPPPPPPP P PPPPP P PPPPPPP
emergency situation
18 Miscellaneous (Seat, Camera, Horn, Etc.) PPPPPPPPPPPPP PPPPP P PPPPPPP
19 Diesel Engine & Component
PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP

PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP

PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP

PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP

PPPPPPPPPPPPPPP P P PPPPPPPPPP P PPPPPPP

PPPPPPPPPP P

รายงานการวิเคราะห์ความเส่ยี งเพ่ือใชป้ ระกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คมู่ ือ 58
และระดบั การใชบ้ งั คับในระบบรถขนสง่ ทางราง

ผลการประเมนิ ความเสยี่ ง

59 รายงานการวิเคราะหค์ วามเสีย่ งเพ่ือใชป้ ระกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คมู่ อื
และระดับการใชบ้ งั คบั ในระบบรถขนสง่ ทางราง

ผลการประเมนิ ความเสีย่ ง

ผลการดาเนินการตามกระบวนการประเมินความเสี่ยง (โดยพิจารณาผลกระทบต่อความปลอดภัย)
จากตัวเลขแสดงระดับความเส่ียง ตามคะแนน (Risk Score) และแบบเมตริกซ์ (Risk Metrix)
ดังกระบวนการที่กล่าวมา ท่ีซ่ึงเป็นผลจากการตอบแบบสอบถามท้ังจากผู้มีประสบการณ์หน้างาน
ของแต่ละหน่วยงานและผู้เชี่ยวชาญภายนอก โดยจานวนผู้ตอบแบบสอบถามรวมท้ังสิ้น 17 ราย
แยกเป็นผู้เชยี่ วชาญในโครงการศกึ ษา 5 ราย และผ้เู ชี่ยวชาญต่างประเทศดา้ นระบบล้อเล่ือน 2 ราย
ผู้เช่ียวชาญภายนอกโครงการศึกษาที่มาจากหน่วยงานปฏิบัติต่างๆ (Operator) จานวน 10 ราย
พบว่าข้อมูลท่ีได้รับจากแต่ละหน่วยงานเป็นจานวนใกล้เคียงกัน ผู้ตอบแบบสอบถามประเมินความ
เสี่ยงเป็นผู้เชี่ยวชาญและทางานท่ีเกี่ยวข้องกับระบบรางมีประสบการณ์เฉลี่ย 14 ปี จานวนคาตอบ
รวมทั้งส้ิน 667 ข้อมูล ดงั ตารางที่ 12

ตารางที่ 12 สรปุ ผลการประเมินความเส่ยี งโดยจดั ลาดับความสาคัญรายชุดของ 19 ชดุ อุปกรณ์

ผลประเมินความเสยี่ ง 19 อนั ดับของชุด
อุปกรณ์หลักของ
19 ชุดอปุ กรณห์ ลกั ผลจากรวม ผลจาก ผลจาก ผลจากข้อมูล
ข้อมลู รถขนส่งทางราง
ของรถขนสง่ ทางราง ขอ้ มลู ขอ้ มูล รถ
ทกุ ประเภทรถ ทสี่ าคัญ
Bogie/Wheelset/Wheel รถ EMU รถ DMU Locomotive
Brake System 1 1
Fire Safety 2 2 1 1 2
Train Control Systems 3 1 3 3 3
Vehicle Superstructure/ 4 9 2 2 4**
Crashworthiness/Joint and 10 4 8 4 5
Welding 11 13 5
Doors & Windows 8
Running Behaviour & 9 3 12 15 6*
Aerodynamics 10 5 87
Cab Operation/Driver-Machine 11
Interface 8 11 9 8*
Safety Devices 12
Electrical System/Lighting 13 7 14 13 9**
Coupler/Draw & Buffer Gear 14 13 10 7 10**
Dimensions & Loading Gauge 16 12 9 10 11*
Concept for Faults, Accidents N/A 15 15 12 12*
and Emergency Situation N/A N/A N/A 13*
Traction System 5
Diesel Engine & Component 6 66 6 14
Energy Supply & Current 7 N/A 4 11 15
Collector 5 N/A N/A 16
HVAC 15
Test Required N/A 14 7 14 17
Miscellaneous N/A N/A N/A N/A 18
N/A N/A N/A 19

หมายเหตุ * แสดงถึงชุดอุปกรณ์ทีจ่ ดั ให้มีความสาคัญจากการทบทวนกฎหมายและขอ้ กาหนดการตรวจสอบรบั รอง

ชิน้ สว่ นอปุ กรณ์รถขนสง่ ทางรางในตา่ งประเทศ
** แสดงถงึ ชุดอุปกรณ์ทจี่ ัดใหม้ ีความสาคัญจากผลการให้ความเหน็ จากการสมั มนาผมู้ สี ่วนไดส้ ่วนเสีย

รายงานการวเิ คราะหค์ วามเส่ยี งเพื่อใชป้ ระกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คูม่ อื 60
และระดับการใช้บังคับในระบบรถขนสง่ ทางราง

ทัง้ นี้กรมการขนส่งทางราง ได้นาผลการประเมนิ ความเสี่ยงดังกล่าว เสนอต่อผู้มีส่วนได้
สว่ นเสีย เพ่ือใหค้ วามเหน็ เกีย่ วกับระดับความสาคัญของชดุ อุปกรณ์ รวมถึงการทบทวน/
เทียบเคยี งกฎหมายของต่างประเทศแล้ว ทาให้สามารถจัดลาดับชุดอุปกรณ์หรือชิ้นส่วน
(Subsystem & Component) ที่เก่ียวข้องกับความปลอดภัยเรียงตามลาดับความสาคัญ
ได้ 13 ชุดอุปกรณ์หลักจาก 19 ชุดอุปกรณ์หลัก ซ่ึงได้แก่ Dimensions & Loading
Gauge, Vehicle Superstructure/Crashworthness/Joint and Welding,
Coupler/Draw& Buffer Gear, Bogie/ Wheelset/Wheel, Brake System,
Doors & Windows, Train Control Systems, Fire Safety, Concept for
Faults, Accidents and Emergency Situation, Running Behaviour &
Aerodynamics, Cab Operation/ Driver- Machine Interface, Safety
Devices, Electrical System/Lighting

ดังนั้น ชุดอุปกรณ์ 13 อันดับแรกน้ีจะถูกบรรจุใน (ร่าง) กฎกระทรวงกาหนด
คุณลักษณะรถขนส่งทางรางท่ีจะรับจดทะเบียน พ.ศ. .... เพ่ือใช้ประกอบการบังคับใช้ใน
การตรวจสอบ การตรวจรบั รอง และการจดทะเบยี นรถขนส่งทางรางทกุ ประเภท

ทั้งนี้รายละเอียดของท้ัง 19 ชุดอุปกรณ์ที่ทาการศึกษานี้จะถูกบรรจุอยู่ในมาตรฐาน
แนะนาคุณลักษณะทางเทคนิคของรถขนส่งทางราง เพื่อเป็นรายละเอียดอ้างอิงใน
แนวทางในการกากับดูแลท่ีเก่ียวข้องกับรถขนส่งทางราง ในรูปแบบ (ร่าง) มาตรฐาน
แนะนาคุณลักษณะรถขนส่งทางรางตอ่ ไป

รปู ท่ี 23 สรุปผล 13 อันดบั ของชุดอุปกรณ์หลกั ของรถขนสง่ ทางรางทส่ี าคญั
เพ่ือใชพ้ ิจารณาระบุใน (รา่ ง) กฎกระทรวงกาหนดคณุ ลกั ษณะ
รถขนส่งทางรางทจ่ี ะรบั จดทะเบยี น พ.ศ. ....

61 รายงานการวิเคราะห์ความเสยี่ งเพื่อใช้ประกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คมู่ อื
และระดบั การใชบ้ ังคับในระบบรถขนสง่ ทางราง

หมายเหตุ : หน่วยงานที่มีอานาจหน้าที่ในการรับรอง ต้องมีรายชื่อตามประกาศกรมการขนส่งทางราง
ว่าด้วยรายชื่อของหน่วยตรวจสอบรับรองคุณลักษณะของรถขนส่งทางราง พ.ศ. .... ออกตามร่าง พ.ร.บ.
มาตรา 15 (..) ซึง่ เป็นส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ องค์การมหาชน หน่วยงานอื่นในกากับของรัฐหรือเอกชน
ทีไ่ ดร้ ับการรับรองและไดข้ ึน้ ทะเบียนไว้กับกรมการขนส่งทางราง

รายงานการวเิ คราะห์ความเส่ยี งเพื่อใชป้ ระกอบการพิจารณาออกกฎหมาย/ระเบยี บ/คู่มอื 62
และระดับการใชบ้ ังคับในระบบรถขนสง่ ทางราง

เอกสารอา้ งองิ

1. สานักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร, แผนพัฒนามาตรฐานด้านระบบรางของ
ประเทศไทย, 2561.
2. Roland Mueller, Learning Document for Intensive Course in Rolling Stock
Engineering. National Science Technology and Innovation Policy Office, July,
2015
3. Jacek, Szmaglin″ski, and et.al., Identification of safety hazards and their
sources in tram transport. MATEC Web of Conferences, January, 2018
4. Juraj, Grencik, and et.al., Use of risk assessment methods in maintenance
for more reliable rolling stock operation. MATEC Web of Conferences,
January, 2018
5. Bohus Leitner, A General Model for Railway Systems Risk Assessment with
the Use of Railways Railway Accident Scenarios Analysis. Procedia
Engineering, 187(2017) : p. 150-159
6. อาภัสสร สุกใส, คู่มือการกาหนดมาตรฐาน ISO และมาตรฐาน IEC, สานักงานมาตรฐาน
ผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม, กุมภาพันธ์ 2563.
7. เอกสารจากเวปไซด์ www.en.wikipedia.org
8. เอกสารจากเวปไซด์ visualdictionary.com
9. Rolling Stock Classification, Comrail, Australia.
10. Office of Rail and Road, Strategy for regulation of health and safety
risks – Chapter 7 : Rolling Stock Management. October, 2019.

กรมการขนสง่ ทางราง

กระทรวงคมนาคม

กรมการขนส่งทางรางใส่ใจ

เพื่อความสขุ และความปลอดภยั ในการเดินทางระบบรางของไทย