ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง ระบบสุริยะ

ก

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เร่อื ง ระบบสุรยิ ะ

คำนำ

ชุดกิจกรรมการพัฒนาการเรียนรู้กลุ่มสาระวิทยาศาสตร์ เรื่อง ระบบสุริยะ
ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 4 ไดจ้ ดั ทำขน้ึ ตามหลกั สตู รการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 เพ่ือใช้
เป็นสื่อประกอบการเรยี นรู้ ให้ผู้เรียนได้พัฒนาความรู้กระบวนการคิด โดยใช้รูปแบบการเรียนรู้
แบบสืบเสาะหาความรู้ (5E) ถือเป็นชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่มุ่งพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
รายวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง ระบบสุริยะ ให้มีประสิทธิภาพมากย่ิงขึ้น โดยชุดกิจกรรมนี้จัดทำขึน้
ให้สอดคล้องกับยุคที่มีการนำเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมทางการศึกษาเข้ามาใช้ในการจัดการ
เรียนรู้ โดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ มีการจัดการสอนทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ มีกา รใช้
กระบวนการค้นคว้าด้วยตนเอง การสำรวจ การคำนึกนึงความแตกต่างระหว่างบุคคลในการ
จัดการเรียนรู้ ซึ่งชุดกิจกรรมการเรียนรู้นี้ถือเป็นทางเลือกหนึ่งที่ทำให้ครูผู้สอนสามารถนำไป
พัฒนาผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรยี น เรอื่ ง ระบบสรุ ยิ ะ ได้อย่างเตม็ ประสิทธิภาพ

ผจู้ ัดทำต้องขอขอบพระคุณทกุ ทา่ นท่ใี ห้การสนับสนุนในการจัดทำชุดกิจกรรมการเรียนรู้
เร่อื ง ระบบสุรยิ ะ เป็นอย่างดี จนสำเรจ็ ลลุ ่วงไปด้วยดี และผจู้ ดั ทำหวังเปน็ อยา่ งย่ิงว่าชุดกิจกรรม
นจี้ ะสามารถนำไปพัฒนาผู้เรียนไดอ้ ย่างมีประสิทธิภาพ

รัตติกาล อุดวัน
มกราคม 2565

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เรอื่ ง ระบบสรุ ยิ ะ ข

สารบญั หนา้
ก
เร่ือง ข
ง
คำนำ จ
สารบญั ฉ
ผงั มโนทศั น์ ช
ส่วนประกอบของชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ ซ
คำแนะนำการใช้ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ 1
บทบาทของนกั เรียน 2
คำชี้แจง 3
สอ่ื ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ 7
ข้ันตอนการทำกิจกรรม 8
แบบทดสอบกอ่ นเรียน 10
ใบความรทู้ 1่ี เรือ่ งเอกภพและการกำเนิดระบบสรุ ิยะ 20
ใบความรู้ 2 เรื่อง ดางฤกษ์และดาวเคราะห์ 21
ใบความรู้ 3 เร่อื ง สว่ นประกอบของระบบสรุ ิยะ 22
ใบความรู้ 4 เรอื่ ง วัตถุบนทอ้ งฟ้า 23
แผนภาพสรปุ ความรู้ 24
แบบบันทกึ กจิ กรรมท่ี 1 เรื่อง เอกภพและระบบสุริยะ 27
แบบบนั ทกึ กจิ กรรมที่ 2 เรื่อง ดางฤกษ์และดาวเคราะห์ 28
แบบบนั ทกึ กิจกรรมที่ 3 เรื่อง สว่ นประกอบของระบบสุรยิ ะ 32
แบบบนั ทกึ ท่ี 4 เรอื่ งวตั ถบุ นทอ้ งฟ้า 33
แบบทดสอบหลังเรยี น
กระดาษตอบแบบทดสอบกอ่ นเรยี น
กระดาษตอบแบบทดสอบหลังเรยี น

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เร่ือง ระบบสุรยิ ะ ค

สารบญั หนา้
34
เรอื่ ง 35
36
แบบสงั เกตพฤตกิ รรมติทำงานรายบุคคล 37
เกณฑก์ ารให้คะแนนแบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล 38
แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ 39
เกณฑก์ ารใหค้ ะแนนแบบประเมนิ คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ 47
เอกสารอ้างอิง
ภาคผนวก
ประวตั สิ ว่ นตวั

ง

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรื่อง ระบบสรุ ยิ ะ

ผังมโนทัศน์ เรอื่ ง ระบบสุรยิ ะ

เอกภพและการ ดาวฤกษ์
กำเนดิ ระบบสรุ ิยะ ดาวเคราะห์

ระบบสรุ ิยะ

สว่ นประกอบของ วตั ถบุ นทอ้ งฟ้า
ระบบสุริยะ

จ

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เร่อื ง ระบบสรุ ยิ ะ

ส่วนประกอบของชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรอ่ื ง ระบบสรุ ิยะ ของนกั เรยี นช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 4 โรงเรยี นบา้ นแมโ่ จ้
อำเภอสันทราย จังหวดั เชียงใหม่ ประกอบดว้ ย
คำแนะนำการใช้ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้สำหรบั นักเรียน
บทบาทของนกั เรียน
คำช้แี จง
ผงั การจัดชัน้ เรยี น
ส่อื ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้
ขน้ั ตอนการทำกจิ กรรม
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
กจิ กรรมท่ี 1 เรื่อง เอกภพและการกำเนดิ ระบบสรุ ยิ ะ
แบบบนั ทกึ กจิ กรรมท่ี 1 เรื่อง เอกภพและระบบสุริยะ
กจิ กรรมท่ี 2 เร่ือง ดางฤกษ์และดาวเคราะห์
แบบบนั ทกึ กจิ กรรมที่ 2 เร่ือง ดางฤกษ์และดาวเคราะห์
กิจกรรมที่ 3 เรอ่ื ง ส่วนประกอบของระบบสุรยิ ะ
แบบบันทึกกิจกรรมที่ 3 เร่อื ง ส่วนประกอบของระบบสรุ ิยะ
กิจกรรมที่ 4 เรือ่ ง วตั ถบุ นทอ้ งฟ้า
แบบบนั ทึกที่ 4 เรื่องวตั ถบุ นทอ้ งฟ้า
แบบทดสอบหลงั เรยี น
เคร่ืองมอื ทใ่ี ช้ในการวดั และประเมนิ ผล
เอกสารอา้ งองิ

ฉ

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เรอื่ ง ระบบสุรยิ ะ

คำแนะนำการใช้ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้

1.ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรสอื่ ำงหรระบั บนบักสเรุ รยิ ยี ะนชุดนใ้ี ช้เวลาการจัดการเรียนการสอน จำนวน 5 ชั่วโมง

2.นกั เรียนมารับเอกสารจากครูผสู้ อน จำนวน 5 ฉบับ
2.1ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เร่อื ง ระบบสุรยิ ะ คนละ1ชุด
แบบทดสอบก่อนเรยี นและกระดาษคำตอบ

ใบความรู้ 1 เร่ือง เอกภพและการกำเนิดระบบสุริยะ จำนวน 5 ฉบับ

แบบบันทกึ กิจกรรมท่ี 1 เรื่อง เอกภพและระบบสรุ ยิ ะ จำนวน 5 ฉบับ

ใบความรู้ 2 เร่อื ง ดางฤกษแ์ ละดาวเคราะห์ จำนวน 5 ฉบบั
แบบบันทกึ กิจกรรมที่ 2 เร่อื ง ดางฤกษ์และดาวเคราะห์ จำนวน 5 ฉบับ
ใบความรู้ 3 เรอื่ ง ส่วนประกอบของระบบสรุ ยิ ะ จำนวน 5 ฉบบั

แบบบนั ทึกกจิ กรรมท่ี 3 เร่ือง สว่ นประกอบของระบบสุรยิ ะ จำนวน 5 ฉบบั

ใบความรู้ 4 เร่ือง วัตถุบนท้องฟา้ จำนวน 5 ฉบบั

แบบบนั ทึกท่ี 4 เรื่องวตั ถบุ นท้องฟา้ จำนวน 5 ฉบบั
แบบทดสอบหลงั เรียนและกระดาษคำตอบ จำนวน 5 ฉบบั

2.2 แบบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายบคุ คล จำนวน 1 ฉบับ
2.3 แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ จำนวน 1 ฉบบั

ช

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เรื่อง ระบบสรุ ยิ ะ

บทบาทของนกั เรยี น

1. ศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้ เพื่อให้ทราบว่าเมื่อจบบทเรียนแต่ละบทนักเรียน
จะไดเ้ รยี นรู้อะไรบ้าง

2. ทาแบบทดสอบก่อนเรียนแล้วตรวจคาตอบจากเฉลย เพ่ือให้รู้ว่านักเรียนที
ความรู้พน้ื ฐานเกย่ี วกบั เรื่องท่จี ะศกึ ษามากน้อยเพียงใด

3.ศึกษาเอกสารและทากิจกรรมเสริมการเรียนรู้ตามท่ีกาหนดไว้ แล้วตรวจ
คาตอบจากเฉลยเพอื่ เปน็ การทบทวนใหม้ ีความรู้ความเข้าใจในเนือ้ หายิ่งข้นึ

4.ทาแบบทดสอบหลังเรยี นและตรวจคาตอบจากเฉลย เพือ่ วดั ความรคู้ วามเข้าใจ
อีกคร้ังเพ่อื ประเมินผลเปรยี บเปรยี บเทียบกับการทาแบบทดสอบก่อนเรยี น

5.นักเรียนแต่ละคนต้องมีความซื่อสัตย์ต่อตนเองไม่เปิดดูเฉลยแบบทดสอบก่อน
เรยี น-หลงั เรยี นและเฉลยกิจกรรมเสรมิ การเรยี นรู้ทุกกจิ กรรม

6.ถ้านักเรียนและผู้สนใจต้องการเนื้อหาเพิ่มเติมจากเอกสารประกอบการเรียน
ทัง้ หมด สามารถคน้ คว้าไดจ้ ากบรรณานกุ รมทใี่ ห้ไว้ท้ายเลม่

ซ

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เร่อื ง ระบบสุรยิ ะ

คำชี้แจง

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ เร่อื งระบบสรุ ิยะ จดั ทำขึน้ เพ่ือให้นักเรียนได้ศึกษาหาความรู้ในหน่วย
การเรียนรู้ที่ 5 โลกของเรา รายวิชาวิทยาศาสตร์ ว14102 ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับ เอกภพและระบบ
สุริยะ ดาวฤกษ์ดาวเคราะห์และวัตถุบนท้องฟ้า รวมทั้งวดั ผลการเรียนรู้และตรวจสอบผลการเรียนรู้
โดยใชเ้ ครอื่ งมอื การวัดและประเมนิ ทอ่ี ยภู่ ายในกิจกรรมนไี้ ดท้ นั ทที ่ีเรยี นเสร็จ

มาตรฐานการเรียนรู้

มาตรฐาน ว 3.1เข้าใจองค์ประกอบ ลักษณะ กระบวนการเกิด และวิวัฒนาการของเอกภพ
กาแลกซี่ ดาวฤกษ์ และระบบสุริยะ รวมทั้งปฏิสัมพันธ์ภายในระบบสุริยะที่ส่งผลต่อระบบสิ่งมชี ีวิต
และการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีของอวกาศ

ตัวชี้วัด

ว 3.1 ป.4/3 สรา้ งแบบจำลองแสดงองค์ประกอบของระบบสุริยะ และอธิบายเปรยี บเทียบคาบ
การโคจรของดาวเคราะห์ต่าง ๆ จากแบบจำลอง

สาระการเรยี นรู้

ระบบสุริยะ คือระบบของดวงดวงดาวที่ต้ังอยู่มนกาแลกซีท่ างช้างเผือก มีดวงอาทติ ย์เปน็
ศูนย์กลางระบบสุริยะ และบริวารโคจรอยู่โดยรอบ คือ ดาวเคราะห์ 8 ดวง คือ ดาวพุธ ดาวศุกร์
โลก ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส ดาวเนปจูน ดาวเคราะห์เคราะห์แคระ ดาว
เคราะห์น้อย ดาวหาง และวัตถุนาดเล็กอืน่ ๆ ส่วน ดาวตกหรือผีพุ่งไต้ อุกกาบาต อาจเกิดมาจาก
ดาวหาง ดาวเคราะห์น้อย หรือวัตถุขนาดเล็กอ่ืน ๆ

ญ

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เรอื่ ง ระบบสุรยิ ะ

คำช้ีแจง

ด้านความรู้ (Knowledge : K)

1. อธบิ ายความหมายของเอกภพและระบบสุริยะได้
2. อธบิ ายความหมายของดาวฤกษแ์ ละดาวเคราะหไ์ ด้
3. อธบิ ายองคป์ ระกอบและลักษณะของระบบสรุ ิยะ
4. อธิบายลักษณะของวตั ถบุ นท้องฟา้

ด้านทักษะกระบวนการ (Process : P)
1. สบื คน้ ข้อมลู เก่ยี วลกั ษณะของดาวฤกษแ์ ละดาวเคราะห์
2. สงั เกตลกั ษณะของดาวฤกษ์และดาวเคราะห์
3. สร้างแบบจำลองแสดงองค์ประกอบและลักษณะของระบบสุรยิ ะ
4. จำแนกประเภทของวตั ถบุ นทอ้ งฟา้

ด้านคณุ ลกั ษณะ (Attitude : A)
1. ซอ่ื สัตย์ สุจรติ
2. มวี นิ ัย
3. ใฝ่เรียนรู้
4. มุ่งม่ันในการทำงาน

เวลาทใี่ ช้ จำนวน 5 ช่วั โมง

1

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรือ่ ง ระบบสุรยิ ะ

สอื่ ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้
เรื่อง ระบบสรุ ิยะ solar system
รายวชิ า วทิ ยาศาสตร์ ว14102

ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 4

2

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรื่อง ระบบสรุ ยิ ะ

ขั้นตอนการทำกิจกรรม

การจดั กระบวนการเรยี นรแู้ บบสบื เสาะหาความรู้ (5E)
1. ขั้นสรา้ งความสนใจ (Engagement)
2. ขน้ั สำรวจและคน้ คว้า (Exploration)
3. ข้นั อธิบายและลงข้อสรุป (Explanation)
4. ขน้ั ขยายความรู้ (Elaboration)
5. ขัน้ ประเมิน (Evaluation)

3

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เร่ือง ระบบสุรยิ ะ

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
เร่ือง ระบบสุริยะ

คำช้แี จง 1.ขอ้ สอบมี 15 ขอ้ 15 คะแนน ใช้เวลา 20 นาที
2.ให้นักเรียนกาเคร่ืองหมาย X เลอื กคำตอบท่ถี ูกต้องทส่ี ุดเพียงคำตอบเดียวลงใน

กระดาษคำตอบ
1.ทางช้างเผอื กเปน็ ช่อื ของอะไร
ก. เอกภพ
ข. จกั วาล
ค. กระจกุ ดาว
ง. กาแลกซี่

3.ข้อใดอธบิ ายเก่ยี วกบั “ระบบสุริยะ”ได้ถูกต้อง
ก. เป็นสว่ นหนงึ่ ของกาแลกซี่ต่างๆในเอกภพ
ข. เปน็ กลมุ่ แก๊สและฝุ่นผงในอวกาศอยูร่ ะหว่างดาวฤกษ์
ค. เปน็ กล่มุ ดาวฤกษ์ที่มีจำนวนมากมายเต็มท้องฟ้ามดี วงอาทิตย์เปน็ ศูนย์กลาง
ง. ประกอบด้วยดวงอาทติ ย์ ดาวเคราะห์ ดาวเคราะห์แคระ ดาวเคราะห์นอ้ ย ดาวหางและ
อกุ กาบาต

4

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เรอื่ ง ระบบสรุ ยิ ะ

4.ขอ้ ความใดกล่าวถกู ต้อง
ก. ระบบสุริยะต้งั อยู่ในดาราจักรทางน้ำนม
ข. ดวงอาทติ ย์มีดาวเคราะห์ 9 ดวง โคจรอย่โู ดยรอบ
ค. ดาวพลูโตยงั ไมถ่ กู ตัดออกจากระบบสรุ ยิ ะ
ง. อุกกาบาตเปน็ กอ้ นวตั ถทุ เ่ี ผาไหม้หมดในบรรยากาศ

5.ดาวในขอ้ ใดจัดเปน็ ดาวฤกษ์
ก. ดวงอาทติ ย์
ข. ดวงจนั ทร์
ค. ดาวอังคาร
ง. ดาวเสาร์

6.ดาวเคราะหใ์ นระบบสุริยะ มีทั้งหมดกดี่ วง
ก. 7 ดวง
ข. 8 ดวง
ค. 9 ดวง
ง. 10 ดวง

7.ศนู ย์กลางของระบบสรุ ยิ ะ
ก. โลก
ข. ดาวพฤหัสบดี
ค. ดวงอาทติ ย์
ง. ดวงจนั ทร์

5

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เร่ือง ระบบสุรยิ ะ

8. ดาวกลุม่ ใดอยใู่ นระบบสุรยิ ะทุกดวง
ก. ดางหาง ดาวลูกไก่ ดาวเสาร์
ข. ดวงอาทิตย์ โลก ดาวองั คาร
ค. ดาวศุกร์ ดวงจันทร์ ดาวเหนือ
ง. ดาวยูเรนัส ดาวหมีเล็ก ดาวเนปจนู

9.ดาวเคราะห์ในระบบสรุ ิยะที่มขี นาดเลก็ ที่สุด คอื อะไร
ก. ดาวเนปจนู
ข. ดาวองั คาร
ค. ดาวพธุ
ง. ดาวศุกร์

10.ดาวเคราะหใ์ นระบบสุรยิ ะทม่ี ขี นาดใหญท่ สี่ ุด คือขอ้ ใด
ก. ดาวเสาร์
ข. ดาวยูเรนสั
ค. ดาวเนปจนู
ง. ดาวพฤหัสบดี

11.ขอ้ ใดเปน็ สว่ นประกอบของระบบสุริยะท้งั หมด
ก. ดาวเคราะห์ ยานอวกาศ ดาวเคราะหน์ อ้ ย
ข. ดาวเคราะห์ ดาวหาง ดาวเคราะห์แคระ
ค. ดาวเคราะห์ ดาวเทียม ดาวเคราะหแ์ คระ
ง. ดาวเคราะห์ ดาวเทยี ม ดาวหาง

6

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เร่ือง ระบบสุรยิ ะ

12.ดาวเคราะห์ในระบบสุริยะดวงใดที่อยู่ใกล้และไกลจากดวงอาทิตย์มากที่สุด
ตามลำดบั
ก. ดาวพุธ - ดาวพลโู ต
ข. ดาวพธุ - ดาวเนปจูน
ค. ดาวศุกร์ - ดาวเนปจนู
ง. ดาวศกุ ร์ - ดาวยเู รนัส

13.องคป์ ระกอบหลักของ ดาวหาง (comet) คืออะไร
ก. เหล็กหลอมเหลว
ข. ไฮโดรเจนเหลว
ค. กา๊ ซและนำ้ ในสถานะของแขง็
ง. ยเู รเนยี ม
14.ข้อใดคือสาเหตุสำคัญทที่ ำให้ ดาวเคราะห์นอ้ ย (asteroid) ไม่เปน็ ทรงกลม
ก. ดาวเคราะหน์ ้อยมแี รงโนม้ ถว่ งนอ้ ยเกินไป
ข. สนามแม่เหล็กโลกทำใหไ้ ม่ราบเรยี บ
ค. แรงโนม้ ถ่วงจากดวงอาทติ ย์ทำใหเ้ ปลีย่ นรปู
ง. ดาวเคราะห์นอ้ ยมคี วามใกล้เคยี งทรงกลม
15.เศษช้นิ ส่วนของเทหวัตถุจากนอกโลกที่ตกลงมายังพื้นโลกเรยี กวา่ อะไร
ก. ดาวเทยี ม (satellite)
ข. อกุ กาบาต (meteorite)
ค. สะเกด็ ดาว (meteoroid)
ง. ดาวหาง (comet)

7

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เร่ือง ระบบสรุ ยิ ะ

ใบความรู้ที่ 1

เรอ่ื ง เอกภพและการกำเนดิ ระบบสรุ ิยะ

เอกภพ เปน็ ท่ีว่างทม่ี อี าณาเขตกวา้ งใหญ่ไพศาลจนไม่สามารถกำหนดขอบเขตได้ ในเอกภพประกอบ
ไปด้วยหลายๆ กลุ่มดาว หรือเรียกว่า กาแลคซี่ (Galaxy) ภายในกาแลคซี่ประกอบไปด้วยดวงดาวมากมาย
หลายร้อยล้านดวง ทั้งดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์ ฝุ่นและกลุ่มเนบิวลา เช่นเดียวกับกลุ่มดาวที่โลกเราอยู่คือ
กาแลคซี่ทางชา้ งเผอื ก (Milky Way) อยดู่ าวเคราะห์อยทู่ ั้งหมด 8 ดวง

สาเหตุที่เราเรียกว่ากาแลคซีท่ างชา้ งเผอื ก เนื่องจากเมอื่ เรามองจากโลกไปยัง กาแลคซ่ีดังกลา่ วเราจะ
มองเห็นท้องฟ้าเป็นทางขาวคล้ายเมฆพาดยาวบนท้องฟ้าในเวลากลางคืน นักวิทยาศาสตร์คาดว่าทาง
ช้างเผือกน้ีมีดวงดาวอยูป่ ระมาณแสนลา้ นดวง สำหรับระบบสุริยะจักรวาลเป็นส่วนหน่ึงของทางช้างเผือก มี
ดวงอาทติ ย์เป็นศูนยก์ ลาง มดี วงดาวต่าง ๆ ในระบบสุริยะจักรวาล ได้แก่ ดาวเคราะห์ ดาวบรวิ าร ดาวเคราะห์
น้อย ดาวหาง ดาวตก อกุ กาบาต เปน็ ต้น

ก ำ เ น ิ ด ข อ ง ร ะ บ บ ส ุ ร ิ ย ะ จ ั ก ร ว า ล ส ื บ เ น ื ่ อ ง ม า จ า ก ก า ร ร ะ เ บ ิ ด ข อ ง ด ว ง ด า ว ข น า ด ใ ห ญ่
(Supernova Explosion) เป็นสาเหตุทำให้เกิดการรวมตัวเป็นกลุ่มก้อนของฝุ่นและก๊าซ ส่วนในเป็นการ
รวมตวั ของฝนุ่ และก๊าซ เม่ืออุณหภูมิลดลง แรงโนม้ ถ่วงจะดึงดูดใหฝ้ ุ่นและก๊าซมกี ารอัดตัวกันแน่น เกิดความ
ร้อนและปฏิกิริยายานวิ เคลียร์ที่แกนของก๊าซไฮโดรเจนเปลี่ยนเป็นก๊าซฮีเลียมและเกิดเปน็ พลังงานมหาศาล
ส่วนนี้กลายเป็นดวงอาทิตย์ ส่วนฝุ่นและก๊าซส่วนที่เหลือ เมื่อเย็นตัวลงกลายเป็นดาวเคราะห์หมุนรอบดวง
อาทติ ย์ ซง่ึ ดาวเคราะห์เหล่านีป้ ระกอบไปด้วยของแขง็ เชน่ ดนิ หิน และปกคลมุ ด้วยกา๊ ซ สว่ นดาวเคราะห์ท่ี
อยู่หา่ งจากดวงอาทิตย์มากๆ เปน็ กล่มุ กอ้ นกา๊ ซที่มีขนาดใหญ่มาก

แสกนดคู ลิปการสอน

8

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เรอ่ื ง ระบบสุรยิ ะ

ใบความรู้ท่ี 2

เรอื่ ง ดาวฤกษ์ (Star)

ดวงดาวทีเ่ ราเหน็ บนทอ้ งฟา้ จำนวนมากมายแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ ดาวฤกษ์ และดาวเคราะห์
ดาวฤกษ์ คือ ดาวที่มีความร้อนและแสงสว่างในตัวเอง โดยกำเนิดจากการระเบิดอย่างรุนแรงของ
กา๊ ซไฮโดรเจนกลายเปน็ ก๊าซอีเลียม ทำให้มอี ุณหภูมิสงู มากโดยดวงดาวบนท้องฟ้าส่วนใหญ่เปน็ ดาวฤกษ์ ซึ่ง
ลกั ษณะสำคัญของดาวฤกษ์ มดี งั น้ี
1. มคี วามร้อนและแสงสว่างในตัวเอง
2. เป็นดาวประจำทอี่ ยูบ่ นทอ้ งฟ้าทวั่ ไป มีขนาดใหญแ่ ละไม่เป็นบริวารของดวงอาทติ ย์
3. มีเป็นจำนวนมากในท้องฟ้าส่วนใหญ่อยู่รวมกัน เป็นกลุ่มแล้วเรียกชื่อตามที่เห็นว่าเป็นรูปอะไร
เชน่ กลมุ่ ดาวจระเข้กลุ่มดาวนายพราน เป็นต้น
4. อยไู่ กลจากโลกมากกว่าดาวเคราะห์ต้องวัดระยะหา่ งเป็นหน่วยของปแี สง (ปี แสง คือ ระยะทางท่ี
แสงเดนิ ทางในหนง่ึ ปี )
5. เป็นดาวที่มีขนาดใหญ่แต่เนื่องจากอยู่ไกลโลกมากจึงมองเห็นเป็นจุดเล็กและมองเห็นส่องแสง
กะพริบ
ดวงอาทิตย์เป็นดาวฤกษ์ที่อยู่ใกล้โลกมากที่สุด มีความสำคัญต่อสิ่งมีชีวิตบนโลกโดยให้พลังงาน
ความร้อนและแสงสวา่ ง ดาวฤกษ์ท่ีมชี อ่ื เสียงอ่นื ๆ เช่น ดาวซิรอิ ุส ในกลมุ่ ดาวสนุ ัขใหญ่ เป็นดาวฤกษ์ที่สว่าง
ที่สุดบนท้องฟ้าในเวลากลางคืน ดาวเหนือ ในกลุ่มดาวหมีเล็กใช้ในการหาทิศเหนือเพื่อการเดินเรือในเวลา
กลางคืน

แสกนดูคลิปการสอน

9

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เร่อื ง ระบบสรุ ยิ ะ

ใบความรู้ท่ี 2

เรื่อง ดาวเคราะห์ Planet

ดาวเคราะห์ คือ ดาวท่ีไมม่ ีความรอ้ นและแสงสว่างในตวั เอง แตม่ องเหน็ ได้เน่อื งจากแสงอาทิตย์ส่อง
กระทบและสะท้อนให้คนบนโลกมองเหน็ ซงึ่ ดาวเคราะหจ์ ะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่

ดาวเคราะหแ์ ขง็ หรอื ดาวเคราะห์หนิ คือ ดาวเคราะหท์ ี่มผี ิวดาวเปน็ พ้นื แข็งหรือเปน็ หนิ มกั มีขนาด
ค่อนขา้ งเลก็ และมธี าตุองค์ประกอบสว่ นใหญเ่ ปน็ โลหะ เช่น เหล็กหรือนเิ กลิ ได้แก่ ดาวพธุ

ดาวเคราะห์ท่ปี ระกอบดว้ ยกา๊ ซเกือบทงั้ ดวง โดยมากมกั จะเปน็ ก๊าซไฮโดรเจน กา๊ ซฮีเลียม หรอื ก๊าซ
มีเทน แต่มีอุณหภมู ิไม่สงู มาก ภายในบรรยากาศจึงเปน็ ก๊าซเหลว มักมีขนาดใหญ่กวา่ ดาวเคราะห์หนิ ได้แก่
ดาวพฤหสั บดี ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส และดาวเนปจนู ลักษณะสำคัญของดาวเคราะห์ มีดงั น้ี

1.การสอ่ งสว่างจะมีลกัษณะเป็นแสงนวลนิง่ ไมก่ ะพริบเหมอื นดาวฤกษ์
2.ไม่มคี วามรอ้ นและแสงสวา่ งในตวั เอง
3. มีจำนวนน้อย มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า 5 ดวง ได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี
และดาวเสาร์
4.ไม่อยู่ร่วมกนั เปน็ กลุ่ม โคจรรอบดวงอาทติ ย์ในทิศทางเดยี วกัน
5.อยใู่ กล้โลกมากกวา่ ดาวฤกษ์จึงวัดระยะทางเป็นกโิ ลเมตรได้

แสกนดคู ลปิ การสอน

10

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เรื่อง ระบบสุรยิ ะ

ใบความรทู้ ่ี 3

เร่ือง ส่วนประกอบของระบบสุริยะ

ระบบสุริยะจักรวาล คือ ระบบดาวที่มีดาวฤกษ์เป็นศูนย์กลางและมีดาว
เคราะห์ (Planet) เป็นบรวิ ารโคจรอยู่โดยรอบ เม่อื สภาพแวดลอ้ มเออื้ อำนวยต่อการ
กำรงชีวิต สิ่งมีชีวิตก็จะเกิดขึ้นบนดาวเคราะห์เหล่านั้น หรือบริวารของดาวเคราะห์
เองที่ เรียกวา่ ดวงจันทร์

นักดาราศาสตร์เชื่อว่าในบรรดาดาวฤกษ์ทั้งหมดกว่าแสนล้านดวงในกาแลกซี่ทาง
ช้างเผือก ต้องมีระบบสุริยะที่เอื้ออำนวยชีวิตอย่างระบบสุริยะที่โลกของเราเป็นบริวารอยู่อย่าง
แน่นอน เพียงแต่ว่าระยะทางไกลมากเกนิ กว่าความสามารถในการตดิ ต่อจะทำได้ถงึ ทีโ่ ลกของเรา
อยเู่ ป็นระบบท่ีประกอบดว้ ยดวงอาทิตย์เป็นศนู ย์กลางระบบ และมีบรวิ ารโคจรอยู่โดยรอบ ได้แก่
ดาวเคราะห์ 8 ดวง คือ ดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส
ดาวเนปจนู

ภาพท่ี 1 ระบบสุรยิ ะ
ทม่ี า : https://www.pinterest.com/amanielshatali/_saved/

สืบค้น วนั ที่ 30 มกราคม 2564

11

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เรอ่ื ง ระบบสรุ ยิ ะ

ดวงอาทิตย์

เป็นดาวฤกษ์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะมีขนาดใหญ่กว่าโลกที่เรา
อาศัยอยู่ถึง 108 เท่า ดวงอาทิตย์ดึงดูดซึ่งกันและกันกับดาวเคราะห์ทั้ง 8
ดวง เป็นดาวฤกษ์ท่อี ยใุ่ กลโ้ ลกมากที่สดุ ประกอบดว้ ยกลมุ่ แก๊ส พ้ืนผิว ไมใ่ ช่
ของแข็ง แกส๊ ทมี่ มี ากท่สี ดุ ในดวงอาทิตย์ คือ ไฮโดรเจน (H)

ภาพที่ 2 ดวงอาทิตย์
ทีม่ า : https://www.pngegg.com/th/png-bczgn

สบื คน้ วนั ที่ 30 มกราคม 2564

แสกน QR Code

12

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เรื่อง ระบบสุรยิ ะ

ดาวพธุ เปน็ ดาวเคราะหท์ ีอ่ ยู่ใกล้ดวงอาทิตยท์ ่สี ดุ และยงั เป็น
ดาวเคราะหท์ เ่ี ลก็ ทส่ี ุดในระบบสรุ ิยะ

ฉายา : เตาไฟแชแ่ ขง็
(กลางวันรอ้ นจัด กลางคนื เย็นจดั )

ภาพที่ 3 ดาวพธุ เปน็ ดาวเคราะหท์ ่ีไมม่ ดี วงจนั ทร์เปน็ บรวิ าร
ทีม่ า : sciways.co/life-on-mercury โคจรรอบดวงอาทติ ย์ ใช้เวลา 88 วนั

สืบคน้ วนั ท่ี 30 มกราคม 2564

หมุนรอบตวั เอง ใชเ้ วลา 59 วัน

สงั เกตเหน็ ดว้ ยตาเปล่าไดต้ อนใกล้ค่าและช่วงรุ่งเช้า

แสกน QR Code

13

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เรอ่ื ง ระบบสรุ ยิ ะ

ดาวศกุ ร์ เป็นดาวท่อี ยู่ใกล้เปน็ อนั ดับ 2 ซง่ึ ลกั ษณะ
คล้ายกับโลก บรรยากาศ ประกอบด้วยก๊าซ
คาร์บอนไดออกไซด์ 97% ไนโตรเจน 3.5%
ซัลเฟอร์ไดออกไซด์และอาร์กอน 0.5% ซึ่งมีเมฆ
คาร์บอนไดออกไซด์ ปกคลุมดาวทั้งดวงทำให้
สะท้อนแสงอาทติ ย์ จึงทำใหเ้ หน็ ดาวศุกร์สวา่ ง

ภาพที่ 4 ดาวศกุ ร์
ท่มี า : https://geonoi.wordpress.com

สืบค้น วนั ที่ 30 มกราคม 2564

เนือ่ งจากดาวทงั้ สองมคี วามคลา้ ยกันท้ังขนาด,มวล,ความหนาแน่น
และปริมาตร แต่จากข้อมูลที่ได้จากการสังเกตการณ์โดยยาน
อวกาศที่โคจรรอบดาวศุกร์กลับพบว่า ดาวศุกร์กับโลกมีความ
แตกตา่ งกันโดยส้นิ เชงิ บนดาวศุกร์ไมม่ นี ำ้ และไอน้ำอยเู่ ลย

แสกน QR Code

14

https://gชeoชnดุ oกi.wิจoกrรdรpมreกssา.cรoเmรยี /2น0ร1ู้5เ/ร1่อื0/ง22ร/ะ%บEบ0%สรุB8ยิ %ะ94%E0%B8%B2%E0%B8%

โลกเป็นดาวเคราะหท์ ่ีอยใุ่ กล้ดวงอาทิตย์ เปน็ อันดับ 3 ซึ่งโลกคาดว่ามีส่ิงมีชีวิตอยู่
เพียงดาวดวงเดียว มีแกนกลางเป็นแร่เหล็กและนิเกลทำให้เกิดภาวะ
สนามแมเ่ หลก็ ข้ึน ประมาณ 71% โลกถกู ปกคลุมดว้ ยนำ้ เป็นดาวเคราะหเ์ พยี งดวง
เดียวที่มีน้ำปกคลุกเป็นสิ่งสำคัญมาก ต่อสิ่งมีชีวิต บรรยากาศโลก ประกอบด้วย
ไนโตรเจน 78 %ออกซเิ จน 21% โลกมีอายุประมาณ 4,700 ปี โลกไม่ได้มีรูปร่าง
กลมโดยสิน้ เชิง

แกนหมุนของโลกเอียง ทำให้เกิดฤดูกลาต่าง ๆ บนผิวโลก
การเกิดแรงโน้มถ่วงระหว่างโลกกับดวงจันทร์ก่อให้เกิดน้ำ
ขึ้นลงในมหาสมุทร ทำให้การหมุนบนแกนของโลกมี
เสถียรภาพและคอ่ ย ๆ ชะลอการหมุนของโลก โลกเป็นดาว
เคราะหท์ มี่ คี วามหนาแนน่ สูงสุดในระบบสรุ ยิ ะ

ภาพที่ 5 โลก
ท่ีมา : https://www.scimath.org/lesson-earthscience/item/

สบื ค้น วนั ท่ี 30 มกราคม 2564

แสกน QR Code

15

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เร่อื ง ระบบสรุ ยิ ะ

ดาวอังคารเป็นดาวเคราะห์อันดับ 4 เมื่อมองขึ้นไปบนท้องฟ้าจะเห็นดวงดาวเป็นสีแดง
ดาวอังคารมีองค์ประกอบของโลกหลายอย่างแต่ชั้นบรรยากาศแตกต่างจากโลกโดยสิ้นเชงิ
สว่ นใหญ่มกี ๊าซคารบ์ อนไดออกไซดถ์ งึ 95 % มดี าวบริวารถงึ 2 ดวงชือ่ โฟบอสกับไดมอน

ดาวอังคารมีความเป็นไปได้ที่จะพบ ภาพที่ 6 ดาวอังคาร
สิ่งมีชีวิตมากที่สุด โดยจากการสำรวจของ ที่มา : https://www.nstda.or.th/sci2pub/mars-date/
นาซาพบว่าดาวอังคารเมื่อ 4,500 ล้านปี
กอ่ น เคยมีชนั้ บรรยากาศทป่ี ระกอบไปด้วย สบื ค้น วนั ท่ี 30 มกราคม 2564
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ปกคลุมหนาแน่น
เท่ากับชั้นบรรยากาศของโลก และมี
อุณหภูมิพื้นผิวอุ่นกว่าจึงทำให้น้ำสามารถ
คงอยู่ในสถานะของเหลวได้ ต่างจาก
ปจั จบุ ันทม่ี ีชั้นบรรยากาศเบาบางลงไปมาก
เพราะลมสุริยะ (Solar wind )พัดช้ัน
บรรยากาศออกไปส่หู ้วงอวกาศ

แสกน QR Code

16

https://wชwชwดุ .กnิจstกdaร.รoมr.tกhา/sรcเi2รpยี uนbร/mู้ เaรrอื่ s-งdaรtะe/บบสรุ ยิ ะ

ดาวพฤหัสเป็นดาวเคราะห์ที่ใหญท่ ี่สุดในระบบสุริยะ มีมวลถึง 2.5 เท่าของมวลดาวเคราะห์ท่ีเหลอื
รวมกนั แต่เป็นเพยี ง 1/1000 เท่าของมวลดวงอาทิตย์ ขณะที่ขนาดของดาวพฤหัสใหญจ่ นสามารถจุ
ดาวเคราะห์ที่เหลือทุกดวงรวมกันลงไป ดาวพฤหัสเป็นดาวเคราะห์แก๊สยักษ์ เช่นเดียวกับดาวเสาร์
ดาวยูเรนัส และดาวเนปจูน หมายความว่าดาวพฤหัสไม่มีพื้นผิวส่วนไหนเลยที่เป็นของแข็ง
ประกอบด้วยไฮโดรเจน 75 % และฮีเลียม 24% เมฆสอี ่อนของดาวพฤหัส เรยี กวา่ “โซน” (Zones)

ดาวพฤหัสยังเปน็ ดาวเคราะห์ท่ี ภาพที่ 7 ดาวพฤหสั บดี
หมนุ รอบตัวเองเร็วทเี่ ร็วทสี่ ดุ ใน ทมี่ า : https://mgronline.com/science/detail/
ระบบสุริยะโดย 1 วันของดาว
พฤหสั มสี น้ั กว่า 10 ชัว่ โมง จะมี สบื คน้ วันที่ 30 มกราคม 2564
จดุ แดงใหญเ่ ป็นพายุหมุนขนาด
ใหญค่ ล้ายๆกับพายุฮอรร์ ิเคน มี
ความยาวถึง 3 เท่าครึ่งของ
ขนาดเสน้ ผ่านศนู ย์กลางโลก

แสกน QR Code

17

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรือ่ ง ระบบสุรยิ ะ

ดาวเสาร์เป็นดาวเคราะห์ที่ใหญ่เป็นอันดับ ดาวเสาร์มีระบบวงแหวนโดยวงแหวนนี้ไม่ได้
ที่ 2 ในระบบสุริยะเป็นดาวเคราะห์แก๊ส เป็นวงแหวนแข็งเพียงแผ่นเดียว แต่ประกอบ
ยักษ์ ไม่มีพื้นผิวที่เป็นของแข็งดาวเสาร์ ไปด้วยก่อนน้ำแข็งและหินนับหลายล้านก้อน
ปรากฎออก สีเหลือง เนื่องจากแก๊ส ซึ่งมีขนาดต่างกัน ก้อนวัตถุเหล่านี้ต่างก็โคจร
แอมโมเนยี ในบรรยากาศ รอบดาวเสาร์ไปด้วยกัน ถึงแม้วงแหวนจะ
สวยงามก็ตาม กลับมีความหนาเพียง 1
ดาวเสาร์มีดวงจันทร์อย่างน้อย 62 ดวง กิโลเมตร เมื่อเทียบกับขนาดเส้ นผ่าน
ในจำนวนนี้ 53 ดวงที่ได้รับการตั้งชื่อ ศนู ยก์ ลางท่กี ว้างถงึ 250,000กิโลเมตร
แลว้ ไททนั (Titan)

ดวงจันทร์ดวงใหญ่ที่สุดของดาวเสาร์ มีขนาด ภาพท่ี 8 ดาวเสาร์
ใหญ่กว่าดาวพุธ ดวงจันทร์ไททันใหญ่พอที่จะมี ทม่ี า : https://pixabay.com/th/illustrations
ชั้นบรรยากาศของตนเองและพบวา่ มีของเหลว
อยู่บนพ้ืนผิวนอกจากนี้ ดวงจันทร์ไททันยังเปน็ สืบคน้ วันที่ 30 มกราคม 2564
หนึ่งในวัตถุในระบบสุริยะที่อาจจะมีสิ่งมีชีวิต
(เชน่ พวกแบคทีเรยี ) อาศยั อย่บู นนนั้

แสกน QR Code

18

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เรอื่ ง ระบบสุรยิ ะ

ดาวยูเรนัส เป็น ดาวเคราะห์ ที่อยู่ห่างจากดวง ภาพที่ 9 ดาวยเู รนสั
อาทิตย์ เป็นลำดับที่ 7 ใน ระบบสุริยะจัดเป็น ทม่ี า : http://nso.narit.or.th/index.php
ดาวเคราะห์แก๊ส มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 50,724
กิโลเมตร นับได้ว่ามีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 3 ถือว่า สบื ค้น วันท่ี 30 มกราคม 2564
เป็นดาวเคราะห์ดวงแรกที่ถูกค้นพบด้วยเทคโนโลยี
สมัยใหม่ หลังจากเฝ้าสังเกตการณ์อยู่นานได้ค้นพบ
การโคจรของวัตถุท่ีเขาคน้ พบและพบวา่ วัตถุดังกล่าว
เป็นดาวเคราะห์ดวงใหม่ที่โคจรรอบดวงอาทิตย์ท่ี
ห่างไกลออกไปจากดาวเสาร์ ถึง 2 เท่า ชน้ั บรรยากาศ
ประกอบดว้ ย ก๊าซไฮโดรเจนและฮีเลียม สีของดาวจะ
ออกเป็นเปน็ สีฟ้ามีดวงจนั ทรเ์ ปน็ บริวารถงึ 15 ดวง

แสกน QR Code

19

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เรอ่ื ง ระบบสุรยิ ะ

เนปจูน น้ันตง้ั ชือ่ ตามเทพเจ้าแห่งท้องทะเลของโรมันเหนือ เป็น
ดาวเคราะห์ขนาดใหญ่ อยุ่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็นอันดับที่ 8
สามารถ จโุ ลกไดถ้ ึง 60 ดวง ซ่ึงอย่ใู กลม้ ากจนมองไมเ่ ห็นด้วยตา
เปล่า

หลังจากนกั วทิ ยาศาสตร์ได้คน้ พบดาว ยูเรนัส ภาพท่ี 10 ดาวยเู รนัส
เช่ือวา่ ตอ้ งมีดาวอีก 1 ดวง ทร่ี บกวนการโคจร ท่มี า : https://sites.google.com/site/planetinworld2558
ของดาวยูเรนสั จงึ คำนวณหาดาวเคราะห์ด้วย
นี้ไว้ล่วงหน้าในปี 2389 จึงส่อง กล้อง สบื คน้ วนั ที่ 30 มกราคม 2564
โทรทรรศน์ เจอดาวเคราะห์ดวงนี้จริง ๆ
ลักษณะของดาวเนปจูน มีสภาพอากาศท่ี
แปรปรวน มีพายุหมุนเกิดขึ้นตลอดเวลา
ขนาดใหญเ่ ทา่ กับโลก

แสกน QR Code

20

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ระบบสุรยิ ะ

ใบความรู้ที่ 4

เร่อื ง วตั ถุบนทอ้ งฟ้า

อุกกาบาต เป็นก้อนวัตถุแข็งที่ลอยอยู่ในอวกาศที่
ผ่านบรรยากาศตกลงมาสพู่ ืน้ โลก

ดาวตก หรือผีพุ่งไต้ เป็นอนุภาคของฝุ่นละออง
หรือเศษวัตถุเล็กๆที่เกิดตามทางโคจรของดาว
หางเมื่อเศษวัตถุเหล่านตี้ กผ่านช้ันบรรยากาศของ
โลกจะถูกเสียดสีและเผาไหม้เกิดเป็นแสงให้เหน็
ยามคำ่ คืน

ดาวหาง เป็นวัตถุบนท้องฟ้าประกอบด้วยน้ำ
และแกส๊ ท่ีเยน็ จัดรวมตัวกนั เปน็ ก้อนแข็ง

ดาวเคราะห์น้อย เป็นวัตถุขนาดเล็กจำนวนมาก
มรี ปู ร่างบดิ เบย้ี วไม่แน่นอน โคจรรอบดวงอาทติ ย์

21

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรื่อง ระบบสรุ ยิ ะ

22

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เรื่อง ระบบสรุ ยิ ะ

แบบฝกึ ทกั ษะท่ี1
เร่ือง ระบบสุรยิ ะ

23

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เรอ่ื ง ระบบสุรยิ ะ

แบบฝึกทักษะท่ี2
เรื่อง ดาวฤกษแ์ ละดาวเคราะห์

ช่ือ-สกลุ ...........................................................................................ช้ัน..............เลขที่............

จุดประสงค์ สืบคน้ ข้อมลู อธบิ ายความหมาย เปรยี บเทยี บลักษณะ ยกตัวอยา่ งดาวฤกษ์และดาว
เคราะหไ์ ด้

คำชีแ้ จง สบื คน้ ข้อมูลเรือ่ ง ดาวฤกษ์ และดาวเคราะห์ และเปรยี บเทียบลกั ษณะความเหมือนและ
แตกต่างระหว่างดาวฤกษแ์ ละดาวเคราะห์ลงในตาราง (10 คะแนน)

ลกั ษณะ ดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์
1.แสงสวา่ ง

2.ขนาด

3.จำนวน

4.การมองเหน็ ด้วยตาเปลา่

5.การกระพริบ

24

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ระบบสุรยิ ะ

แบบฝกึ ทักษะท่ี3
แบบฝึกหดั จับคู่

ชอ่ื -สกุล...........................................................................................ชน้ั ..............เลขท่ี............

คำอธิบาย : เลือกตัวอักษรหน้าคำบรรยายด้านขวา และเติมในช่องว่างด้านซ้ายของแต่ละข้อ
เพื่ออธบิ ายลักษณะปรากฏขอดวงดาวในรับบสุรยิ ะดังแสดงในรปู

25

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เรอ่ื ง ระบบสุรยิ ะ

แบบฝึกทกั ษะท่ี3
วาดรปู ระบบสรุ ิยะ

ชือ่ -สกุล...........................................................................................ชน้ั ..............เลขท่ี............

คำอธบิ าย : สบื คน้ ข้อมูล เรอ่ื ง ระบบสรุ ิยะ วาดรปู แบบจำลองระบบสรุ ิยะ ตามความเข้าใจของ
ตวั เองก่อนเรียนเรอ่ื งรบั บสุริยะ

26

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เรอื่ ง ระบบสุรยิ ะ

แบบฝกึ ทักษะที่3
วาดรปู ระบบสรุ ิยะ

ชอ่ื -สกุล...........................................................................................ช้นั ..............เลขท่ี............
คำอธิบาย : สบื คน้ ข้อมูล เรอ่ื ง ระบบสรุ ยิ ะ วาดรปู แบบจำลองระบบสุริยะหลังจากอา่ นใบความรู้

27

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรือ่ ง ระบบสุรยิ ะ

แบบฝกึ ทักษะที่4
เรื่อง วัตถุบนท้องฟ้า

ชื่อ-สกุล........................................................................................ชัน้ ..............เลขท่.ี ...........
คำชีแ้ จง ให้นกั เรียนตมิ แผนผังความคดิ เก่ยี วกบั ส่วนประกอบของวัตถุบนท้องฟ้าให้ถูกตอ้ ง

28

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เร่ือง ระบบสุรยิ ะ

แบบทดสอบหลังเรยี น
เรือ่ ง ระบบสุริยะ

คำชแี้ จง 1.ขอ้ สอบมี 15 ขอ้ 15 คะแนน ใชเ้ วลา 20 นาที
2.ใหน้ กั เรยี นกาเครือ่ งหมาย X เลือกคำตอบท่ถี ูกตอ้ งทีส่ ดุ เพียงคำตอบเดยี ว

1.ทางช้างเผอื กเป็นช่ือของอะไร
ก. เอกภพ
ข. จักวาล
ค. กระจุกดาว
ง. กาแลกซี่

3.ขอ้ ใดอธบิ ายเก่ยี วกบั “ระบบสรุ ยิ ะ”ไดถ้ กู ตอ้ ง
ก. เปน็ สว่ นหนึ่งของกาแลกซ่ตี ่างๆในเอกภพ
ข. เป็นกลุ่มแกส๊ และฝนุ่ ผงในอวกาศอยูร่ ะหวา่ งดาวฤกษ์
ค. เป็นกลุ่มดาวฤกษ์ทมี่ ีจำนวนมากมายเต็มท้องฟ้ามดี วงอาทติ ยเ์ ปน็ ศนู ย์กลาง
ง. ประกอบดว้ ยดวงอาทิตย์ ดาวเคราะห์ ดาวเคราะห์แคระ ดาวเคราะห์นอ้ ย ดาวหางและ
อกุ กาบาต

29

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เร่อื ง ระบบสรุ ยิ ะ

4.ข้อความใดกลา่ วถูกต้อง
ก. ระบบสรุ ิยะตั้งอยู่ในดาราจักรทางน้ำนม
ข. ดวงอาทิตยม์ ดี าวเคราะห์ 9 ดวง โคจรอยูโ่ ดยรอบ
ค. ดาวพลูโตยงั ไม่ถูกตัดออกจากระบบสุริยะ
ง. อกุ กาบาตเปน็ ก้อนวัตถุทเ่ี ผาไหม้หมดในบรรยากาศ

5.ดาวในขอ้ ใดจัดเปน็ ดาวฤกษ์
ก. ดวงอาทติ ย์
ข. ดวงจนั ทร์
ค. ดาวอังคาร
ง. ดาวเสาร์

6.ดาวเคราะห์ในระบบสุรยิ ะ มที ัง้ หมดกด่ี วง
ก. 7 ดวง
ข. 8 ดวง
ค. 9 ดวง
ง. 10 ดวง

7.ศูนย์กลางของระบบสรุ ิยะ
ก. โลก
ข. ดาวพฤหัสบดี
ค. ดวงอาทติ ย์
ง. ดวงจนั ทร์

30

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เร่อื ง ระบบสุรยิ ะ

8. ดาวกลุม่ ใดอยใู่ นระบบสรุ ยิ ะทกุ ดวง
ก. ดางหาง ดาวลกู ไก่ ดาวเสาร์
ข. ดวงอาทิตย์ โลก ดาวอังคาร
ค. ดาวศุกร์ ดวงจนั ทร์ ดาวเหนือ
ง. ดาวยเู รนสั ดาวหมีเลก็ ดาวเนปจนู

9.ดาวเคราะห์ในระบบสุริยะที่มขี นาดเล็กท่ีสดุ คอื อะไร
ก. ดาวเนปจนู
ข. ดาวอังคาร
ค. ดาวพธุ
ง. ดาวศุกร์

10.ดาวเคราะหใ์ นระบบสรุ ยิ ะท่ีมขี นาดใหญ่ทส่ี ุด คือขอ้ ใด
ก. ดาวเสาร์
ข. ดาวยูเรนัส
ค. ดาวเนปจนู
ง. ดาวพฤหสั บดี

11.ข้อใดเปน็ ส่วนประกอบของระบบสรุ ยิ ะทัง้ หมด
ก. ดาวเคราะห์ ยานอวกาศ ดาวเคราะหน์ ้อย
ข. ดาวเคราะห์ ดาวหาง ดาวเคราะหแ์ คระ
ค. ดาวเคราะห์ ดาวเทียม ดาวเคราะห์แคระ
ง. ดาวเคราะห์ ดาวเทียม ดาวหาง

31

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เร่ือง ระบบสรุ ยิ ะ

12.ดาวเคราะห์ในระบบสุริยะดวงใดที่อยู่ใกล้และไกลจากดวงอาทิตย์มากที่สุด
ตามลำดบั
ก. ดาวพธุ - ดาวพลโู ต
ข. ดาวพธุ - ดาวเนปจูน
ค. ดาวศกุ ร์ - ดาวเนปจูน
ง. ดาวศุกร์ - ดาวยูเรนัส

13.องคป์ ระกอบหลักของ ดาวหาง (comet) คอื อะไร
ก. เหล็กหลอมเหลว
ข. ไฮโดรเจนเหลว
ค. กา๊ ซและนำ้ ในสถานะของแขง็
ง. ยูเรเนยี ม
14.ขอ้ ใดคือสาเหตสุ ำคัญท่ที ำให้ ดาวเคราะหน์ ้อย (asteroid) ไม่เป็นทรงกลม
ก. ดาวเคราะห์นอ้ ยมแี รงโน้มถว่ งน้อยเกินไป
ข. สนามแมเ่ หล็กโลกทำใหไ้ มร่ าบเรียบ
ค. แรงโน้มถว่ งจากดวงอาทติ ย์ทำให้เปลีย่ นรปู
ง. ดาวเคราะห์น้อยมีความใกลเ้ คยี งทรงกลม
15.เศษช้นิ ส่วนของเทหวัตถุจากนอกโลกที่ตกลงมายงั พนื้ โลกเรียกว่าอะไร
ก. ดาวเทยี ม (satellite)
ข. อกุ กาบาต (meteorite)
ค. สะเกด็ ดาว (meteoroid)
ง. ดาวหาง (comet)

32

ชชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เร่ือง ระบบสุรยิ ะ

คะแนน คะแนนเต็ม

ผลการประเมนิ ลงช่อื .............................................ผู้ตรวจ
ผ่าน (.................................................)
ไม่ผา่ น

33

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เรอ่ื ง ระบบสุรยิ ะ

คะแนน คะแนนเตม็

ผลการประเมิน ลงช่อื .............................................ผู้ตรวจ
ผา่ น (.................................................)
ไม่ผา่ น

34

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรื่อง ระบบสรุ ยิ ะ

35

ชชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ เรอื่ ง ระบบสุรยิ ะ

เกณฑ์การให้คะแนน
แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานรายบุคคล

36

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรื่อง ระบบสรุ ยิ ะ

37

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรื่อง ระบบสรุ ยิ ะ

38

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เรอื่ ง ระบบสรุ ยิ ะ

เอกสารอ้างองิ

กรมวิชาการ.หลกั สูตรแกนกลางศกึ ษาข้ันพ้นื ฐาน พทุ ธศักราช 2551.กรุงเทพมหานคร:
กระทรวงศึกษาธิการ,2551 สบื ค้นเมอ่ื วนั ที่ 15 มกราคม 2565

ข้อมูลดาวเคราะหใ์ นระบบสรุ ยิ ะ (ออนไลน)์ เข้าถงึ ได้
จาก:http://www.sanook.com/campus/1403756/

ขอ้ มูลระบบสุรยิ ะ(ออนไลน)์ สืบค้นเมอื่ วนั ท่ี 15 มกราคม 2565 เข้าถงึ ไดจ้ าก :
http://www.rmutphysics.com/charud/naturemystery/sci3/solar2/solarSystemB.htm

ขอ้ มลู ระบบสุริยะ (ออนไลน)์ สบื คน้ เม่อื วันที่ 15 มกราคม 2565 เขา้ ถงึ ได้จาก
:http://www.aksorn.com/storage/upload/files/worksheet/knowledgesheet-solar-system-
re2.pdf
รูปภาพแบบจำลองระบบสุริยะ 3 มติ (ิ ออนไลน)์ สืบคน้ เมอ่ื วนั ท่ี 15 มกราคม 2565 เข้าถึงได้จาก
:https://solarsystem.nasa.gov/planets/mercury/overview

รูปภาพระบบสุรยิ ะ(ออนไลน์) สืบคน้ เมอื่ วนั ท่ี 15 มกราคม 2565 เข้าถงึ ได้จาก
:https://www.pinterest.com/amanielshatali/_saved/

รปู ภาพดาวเคราะห์ในระบบสุรยิ ะ(ออนไลน์) สืบคน้ เมอื่ วันที่ 15 มกราคม 2565 เข้าถงึ ได้จาก
:https://th.wikipedia.org/wiki/

วรี ะ อินศร.ี ชั้นสือ่ เสริมรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ประถมศึกษาปที ี่ 4.กรงุ เทพมหานคร : Physics
Center, 2556 สืบคน้ เม่ือวันท่ี 16 มกราคม 2565

เอกรนิ ทร์ สมี่ หาศาลและคณะ.วิทยาศาสตร์ ป.4(พมิ พ์คร้งั ที่ 3).กรุงเทพมหานคร:อกั ษรเจริญทศั น,์ ม.ป.ป.
สบื คน้ เม่ือวนั ที่ 16 มกราคม 2565

39

ชชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ เรอื่ ง ระบบสุรยิ ะ

ภาคผนวก

40

ชชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เร่อื ง ระบบสรุ ยิ ะ

เฉลย