มหาราชพระองค์ที่ 5 สมเด็จพระนารายณ์มหาราช

ตองกมี าร์

ตองกมี าร์ หรือ ทา้ วทองกบี มา้ Dona Marie Gemard de Pina เรยี ก
สน้ั ๆ วา่ มารี กมี าร์ ซึ่งชาวกรุงศรีอยุธยาเรียกว่า ท้าวทองกีบม้า มีบิดาเป็น
ญี่ปุ่นผสมแขก มารดาเป็นญี่ปุ่นผสมโปรตุเกส ซ่ึงล้วนต้ังถิ่นฐานอยู่ในศรี
อยุธยา หลังจากที่ซามูไรเดินทางเข้ามาเป็นทหารอาสาของสมเด็จพระ
นเรศวรมหาราช ในช่วงท่ี โทโยโตมิ ฮิเดโยชิ ของญ่ีปุ่นเรืองอานาจ ได้มีการ
จับกมุ บาทหลวงเผยแพรศ่ าสนา ชาวญปี่ ุ่นท่นี ับถือศาสนาคริสต์ มีการกาจัด
และลงโทษขับไล่ออกจากญี่ปุ่น ยายของมารี กีมาร์ก็ถูกขับไล่ ถูกจับใส่
กระสอบนามาลงเรอื ท่นี างาซากิ เนรเทศไปอยู่เวียดนาม ซึ่งมชี าวคริสต์อยกู่ นั
มากจึงได้พบกับตาของ มารี กีมาร์ ซึ่งเป็นเจ้าชายของญ่ีปุ่นซึ่งเข้ารีตนับถือ
ศาสนาคริสต์เช่นกัน และได้แต่งงานกันเม่ือถึงปลายทาง มีชีวิตยากจนใน
ระยะแรก ต่อมามีฐานะดีขึ้น มีชาวญี่ปุ่นเข้ารีตเดินทางมากรุงศรีอยุธยา ตา

และยายของ มารี กีมาร์ ได้เข้ามาอยู่ศรีอยุธยาเพราะเป็นประเทศที่มีชื่อว่า
ร่ารวย อดุ มสมบรู ณ์ และไมร่ ังเกียจคนต่างศาสนา และใชว้ ติ อยจู่ นสิน้ ชวี ิต

ทา้ วทองกีบม้า หรือ มารี กีมาร์ เข้ารับราชการเป็นในห้องเคร่ืองในต้น
มีชือ่ ตาแหนง่ วา่ ทา้ วทองกีบมา้ ทาหนา้ ที่คอยกากับเครือ่ งชาวพนกั งานหวาน
ในพระราชวัง ครง้ั นั้นไม่เคยมีผใู้ ดคิดค้นนาเอาของคาวอย่าง ไข่ไก่ มาทาเป็น
ของหวาน จนเกิดเป็นขนมทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง ท่ีเราได้ล้ิมชิมรส
กันในปัจจุบัน แต่ก็มีการดัดแปลงสูตรไปบ้าง ท้าวทองกีบม้า ได้สร้างสรรค์
ขนมหวานเพิ่มเติมอีกหลายชนิด โดยได้ดัดแปลงสูตรจากตาหรับอาหาร
โปรตุเกสให้กลายมาเป็นขนมหวานของไทย ผสมผสานความรู้ด้านการ
ทาอาหารท่ีมีมาต้ังแต่เดิมเข้ากับวัตถุดิบท่ีมีอยู่ในท้องถิ่น อาทิ ทองหยิบ,
ทองหยอด, ฝอยทอง, ทองพลุ, ทองม้วน, สังขยา, กะหร่ีป๊ับ, ขนมผิง, ขนม
ไขเ่ ต่า, ลูกชบุ และหม้อแกง อีกท้งั เพือ่ มใิ หส้ ตู รท่ีมีมาแต่เดิมหายไป ทา้ วทอง
กีบม้ายังได้ถ่ายทอดความรู้ดังกล่าวให้แก่เหล่าสตรีในบังคับบัญชา จนตารับ
นั้นเผยแพร่ออกไปและตกทอดมาสู่อนุชนรุ่นหลัง ทาให้ท้าวทองกีบม้าได้รับ
การยกย่องว่าเปน็ 'ราชนิ ีแห่งขนมไทย'

ออกหลวงศรยี ศ

ออกหลวงศรียศ มีศักดิ์เป็นหลานตาของเจ้าพระยาบวรราชนายก หรือ
นามเดิมคือ เฉกอะหมัด เฉกอะหมัดเป็นชาวเปอร์เซียท่ีเข้ามารับราชการใน
อยุธยา ดแู ลกรมท่าขวาท่ีดูแลการค้าขายกับฝ่ายเปอร์เซียและแขก เป็นปฐม
จุฬาราชมนตรคี นแรกและเป็นต้นสกุลบุนนาคอีกด้วย ส่วนหลวงศรียศนั้นได้
เริ่มรับราชการโดยถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์
มหาราช จนได้เป็นหลวงศรียศ ต่อมาได้รับการแต่งต้ังให้เป็นจุฬาราชมนตรี
คนท่ี 2 ต่อจากตาด้วย โดนร้ังตาแหน่งนี้ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์
มหาราช จนถงึ สมัยสมเดจ็ พระเพทราชา

ศรปี ราชญ์
ศรีปราชญ์ เป็นบุคคลซึ่งเอกสารพม่า และมอญที่เขียนจากคาบอกเล่า
ระบวุ า่ เปน็ ข้าราชสานักสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 (พระเจ้าเสือ) แห่งกรุงศรี
อยุธยา ถูกเนรเทศไปนครศรีธรรมราช ศรีปราชญ์มีความสามารถทางร้อย
กรอง เป็นคนเจ้าชู้ ไปอยู่นครศรีธรรมราชก็ไปแต่งเพลงยาวหาภรรยาเจ้า
เมือง เจ้าเมืองจึงให้ฆ่า คนท้ังหลายห้ามไว้เจ้าเมืองก็ไม่ฟัง ก่อนตายศรี
ปราชญ์แช่งไว้ว่า "ดาบท่ีฆ่าเราน้ีภายหลังจงกลับฆ่าคนท่ีใช้ให้ฆ่าเราเถิด"
ต่อมา พระเจ้าสุริเยนทราธบิ ดที รงราลกึ ถงึ ศรีปราชญ์ ทรงให้เรียกตวั กลับกรุง
ศรีอยุธยา แต่เมื่อทรงทราบว่า เขาถูกเจ้าเมืองนครศรีธรรมราชประหารแล้ว
ก็มีท้องตราออกไปให้ประหารเจ้าเมืองด้วยดาบเดียวกับที่ใช้ประหารศรี
ปราชญ์ ท่านไดร้ ับการเสนอให้เป็นกวีเอกและบุคคลสาคัญของชาติไทย

เสดจ็ สวรรคต
สมเดจ็ พระนารายณ์ ฯ เสดจ็ สวรรคต
พระเพทราชา

ในปี พ.ศ. 2231 สมเด็จพระนารายณ์ทรงมีอาการประชวรหนัก
พระองค์ไม่มีราชโอรสเปน็ รชั ทายาทผลของการดาเนินนโยบายต่างประเทศที่
ของพระองค์ทาให้คนไทยเกดิ ความรู้สึกตอ่ ต้านชาตฝิ รัง่ ข้นึ ในบรรดาขนุ นาง
ไทยและพระสงฆ์ ขุนนางไทยไม่พอใจเจ้าพระยาวิชาเยนทร์ฟอนคอนท่ีมี
อิทธิพลมากมายในราชสานักและมีอิทธิพลต่อพระนารายณ์เอง และ
ชาวต่างชาติอื่นก็ไม่พอใจสิทธิพิเศษของฝรั่งเศสและเจ้าพระยาวิชาเยนทร์
ฟอลคอน สว่ นในด้านพระสงฆเ์ กิดการหวน่ั วิตกวา่ พระนารายณ์จะหันไปนับ
ถือครสิ ตศ์ าสนา ดงั น้ันเมื่อพระนารายณ์ทรงประชวร พระเพทราชา เจ้ากรม
ช้าง ก็กลายเป็นศูนย์กลางความรู้สึกของคนในชาติ ในคร้ังนั้นพระเพทราชา
ได้รับแต่งตั้งให้รักษาการแทน ส่วนพระนารายณ์ยังมิทันมอบพระราชสมบัติ
ให้ผู้ใด ไม่ว่าจะเป็นพระอนุชาทั้งสอง คือเจ้าฟ้าอภัยทศและเจ้าฟ้าน้อย หรือ
โอรสบุญธรรมคอื พระปีย์ (พระนารายณไ์ มพ่ ระโอรส มแี ต่พระธิดา) พระเทพ
ราชาก็ยึดอานาจจบั ฟอลคอนประหารชวี ิตที่ทะเลชุบศร พระปีย์ ถูกลอบทา
ร้าย สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงทราบข่าวด้วยความสะเทือนพระทัย
จะทาอะไรก็ไม่ได้เพราะอยู่ในอาการประชวรอย่างหนัก รู้สึกปริเวทนาว่า
อยุธยาถึงคราวจะวิบัติในครั้งน้ี พระเพทราชาและขุนหลวงสรศักดิ์ลงมือ
กระทาการกบฏ เพราะคดิ วา่ อยา่ งไรเสียสมเด็จพระนารายณค์ งสวรรคตอยา่ ง
แน่นอน จึงกระทาการทุกอย่างตามอาเภอใจ เช้ือพระวงศ์และข้าราชการที่
อยู่ฝา่ ยตรงข้ามถกู กาจัดไปหมดสิน้ จากน้ันก็หนั มากาจดั พวกฝรั่ง

พระทน่ี งั่ สทุ ธาสวรรย์

สมเด็จพระนารายณส์ วรรคต เมือ่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2231 ณ พระ
ที่นั่งสุทธาสวรรย์ ครองราชสมบัติเป็นเวลา 32 ปี มีพระชนมายุ 56 พรรษา
พระเทพราชาก็ขึ้นครองราชสมบัติ และพระอนุชาของพระนารายณ์ก็ถูก
สาเร็จโทษ เปน็ อันสน้ิ ราชวงศ์ปราสาททอง และเร่ิมตน้ ราชวงศ์บ้านพลูหลวง
พระเทพราชาเจรจาให้ทหารฝรั่งเศสถอยออกไปจากเมืองหลวงเมื่อ 18
ตุลาคม พ.ศ. 2231 นับเป็นการส้ินสุดการติดต่อความสัมพันธ์ทางการ
ต่างประเทศของอยุธยาในลักษณะลอ่ แหลม แตก่ ลบั ไปใชก้ ารติดต่อการคา้ ใน
ลักษณะปกติตามท่ีเคยเป็นมาแต่ครั้งโบราณกาล ตลอดระยะเวลา 32 ปีท่ี
พระองค์เป็นพระมหากษัตริย์ครองกรุงศรีอยุธยา พระองค์ได้สร้างประโยชน์
แก่ชาติไทยไว้หลายด้าน วิทยาการ ใหม่ ๆ จากต่างประเทศถูกนามาใช้
ปรับปรงุ ความเจรญิ รุ่งเรืองของบา้ นเมอื ง ซง่ึ พระกรณยี กจิ ของพระองคไ์ มเ่ คย
มพี ระมหากษัตริยพ์ ระองคใ์ ดเคยทาไดเ้ ชน่ นมี้ ากอ่ นพระเกยี รตคิ ณุ ของสมเดจ็
พระนารายณเ์ ป็นท่ยี กยอ่ งสรรเสริญแก่ประชาชน พระนามของพระองค์เป็น

ท่ีเลื่องลือไปไกล พระปรีชาสามารถของพระองค์ แม้แต่จดหมายเหตุของ
ต่างประเทศ ยังได้บนั ทึกเกียรตปิ ระวัติของพระองค์ไวด้ ้วยหลายแห่ง

พระราชกรณียกิจอันสาคัญของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เป็น
แบบอยา่ งแหง่ ความเจรญิ กา้ วหน้าในสมยั ต่อ ๆ มาทรงเจริญสมั พนั ธไมตรีกบั
ชาติตะวนั ตก ท้ังทรงสร้างเมืองลพบุรี

เมืองลพบุรี เป็นเสมือนประตูชัยแห่งความก้าวหน้าเปิดกว้างไว้สาหรับ
อนาคตอันรุ่งโรจน์ของชาติ คุณงามความดีอันใหญ่ของพระองค์ ประชาชาติ
ไทยจึงถวายพระนามเทิดพระเกียรติอันสูงส่งของพระองค์ว่า “สมเด็จพระ
นารายณ์มหาราช”

.................................................................

แหลง่ ขอ้ มลู อา้ งองิ

กรรณกิ า จรรยแ์ สง .เงาสยาม ยามผลดั แผ่นดนิ พระนารายณ์. กรงุ เทพฯ:

มตชิ น, 2554.

คาใหก้ ารชาวกรงุ เกา่ . นนทบรุ ี:มหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช. 2547.

จารณุ ี ฐานรตาภรณ์ (มนี าคม 2550). "กรงุ เทพมหานครกบั ภูมหิ ลงั การ
สรา้ งวงั ". วารสารยตุ ธิ รรมปรทิ ศั น์. สบื คน้ เมอื่ 21 มถิ นุ ายน 2557.

ชมนาด เสวิกลุ , สมเดจ็ พระนารายณม์ หาราช, อักษราพพิ ฒั น์, 2538.

เดอะ แบส (เขยี น), สนั ต์ ท. โกมลบตุ ร (แปล). บนั ทึกความทรงจาของ
บาทหลวง เดอะ แบส เกย่ี วกบั ชวี ิตและมรณกรรมของกอ็ งสตงั ซ์
ฟอลคอน. นนทบรุ ี: ศรปี ญั ญา. 2550.

เดอ ลาลูแบร์ (เขยี น), สันต์ ท. โกมลบตุ ร (แปล). ราชอาณาจกั รสยาม.

กรงุ เทพฯ: กา้ วหนา้ . 2510.

ธิตมิ า พิทักษไ์ พรวัน . สมเดจ็ พระนารายณ์ และโกษาปาน. กรงุ เทพฯ:

ครุ สุ ภา ลาดพร้าว, 2531.

นธิ ิ เอยี วศรวี งศ์. การเมอื งไทยสมยั พระนารายณ์. พมิ พค์ รงั้ ที่ 7. กรงุ เทพฯ:

มตชิ น, 2549.
"พงศาวดารกระซบิ เรอื่ งโอรสลบั สมเดจ็ พระนารายณ์". ศลิ ปวฒั นธรรม

30:11.

พระราชพงศาวดารกรงุ ศรีอยธุ ยา และพงศาวดารเหนอื . กรงุ เทพฯ:

องคก์ ารคา้ ของคุรสุ ภา. 2504.

ภาสกร วงศต์ าวนั . ไพรข่ นุ นางเจ้า แยง่ ชงิ บลั ลงั กส์ มยั อยธุ ยา. กรงุ เทพฯ:

ยปิ ซ,ี 2553.
วรชาติ มชี บู ท. "โรงเรียนยพุ ราชพระราชวงั สราญรมย์".

จดหมายเหตวุ ชริ าวธุ . 2557.

สมศรี เอ่ียมธรรม. ประวตั ศิ าสตรไ์ ทยสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา. กรุงเทพฯ:กรม

ศลิ ปากร. 2522
สมยศ จนั ทะวงษ,์ สรุ ยิ ปุ ราคากบั วกิ ฤตกิ ารณค์ วามอย่รู อดของสยามใน

สมยั สมเดจ็ พระนารายณม์ หาราช, นติ ยสารอตุ สาหกรรมทหาร,
กนั ยายน – ธนั วาคม , 2538..

สนั ต์ ท. โกมลบตุ ร. ประวตั ศิ าสตรธ์ รรมชาตแิ ละการเมืองแหง่ ราช
อาณาจกั รสยาม. นนทบรุ ี:ศรปี ญั ญา. 2550.

สุทธศิ กั ด์ิ ระบอบ สขุ สวุ านนท์ (กันยายน 2552). "พงศาวดารกระซบิ เรอื่ ง
โอรสลบั สมเดจ็ พระนารายณ์". ศิลปวฒั นธรรม 30:11, หนา้ 99, 116.

อารี สวสั ด,ี จดหมายเหตดุ าราศาสตร์จากฝรงั่ เศสเกย่ี วกบั ราชอาณาจักร
สยามในรัชสมยั สมเด็จพระนารายณม์ หาราช, สมาคมดาราศาสตร์
ไทย, 2543.

https://www.facebook.com
https://guru.sanook.com ›
https://www.komchadluek.net.
https://www.lopburi.org
https://sites.google.com
http://library.tru.ac.th
https://www.thairath.co.th
https://th.wikipedia.org.
www.ayutthayastudies.aru.ac.th
ขอขอบคณุ ขอ้ มลู และภาพจากเวบ็ ไซตต์ ่างๆ

……………………………………………................................