48 ระดับของวัตถุประสงค์การเรียนรู้ ในกำรก ำหนดวัตถุประสงค์กำรเรียนรู้โดยทั่วไปจะแบ่งเป็น 2 ระดับ คือ 1) วัตถุประสงค์ทั่วไป หรือวัตถุประสงค์ ปลำยทำง และ 2) วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมหรือวัตถุประสงค์น ำทำง หรือวัตถุประสงค์เฉพำะ 1. วัตถุประสงค์ทั่วไป คือ วัตถุประสงค์ที่เป็นเป้ำหมำยส ำคัญที่มุ่งหวังให้เกิดขึ้นกับผู้เรียนในกำรเรียนรู้แต่ละเรื่อง หรือแต่ละหน่วยกำรเรียนรู้ลักษณะของวัตถุประสงค์ทั่วไป มีดังนี้ 1. ตอบสนองพฤติกรรมส ำคัญของจุดหมำยหลักสูตร วัตถุประสงค์สำขำวิชำ มำตรฐำนวิชำชีพ สำขำวิชำ/สำขำงำน วัตถุประสงค์รำยวิชำและมำตรฐำนรำยวิชำ 2. สะท้อนคุณลักษณะที่พึงประสงค์ที่เป็นผลจำกกำรเรียนรู้โดยครอบคลุมทั้งด้ำนควำมรู้ควำมคิดควำมสำมำรถใน กำรปฏิบัติ เจตคติและจิตนิสัยที่พึงประสงค์ 3. กำรเขียนวัตถุประสงค์ทั่วไป จะใช้ค ำกิริยำกว้ำง ๆ โดยเขียนเป็นข้อ ๆ แต่น้อยข้อครอบคลุมสิ่งที่ต้องกำรให้เกิด ขึ้นกับผู้เรียนตำมค ำอธิบำยรำยวิชำ เช่น เพื่อให้มีควำมรู้ควำมเข้ำใจ ตระหนัก เห็นคุณค่ำ เป็นต้น 2. วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม คือ วัตถุประสงค์ที่วิเครำะห์ออกมำจำกวัตถุประสงค์ทั่วไป โดยก ำหนดพฤติกรรม ส ำคัญที่คำดหวังให้เกิดกับผู้เรียนในกำรเรียนรู้แต่ละหน่วยกำรเรียนรู้ตำมแผนกำรจัดกำรเรียนรู้ลักษณะของ วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม มีดังนี้ 1. สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ทั่วไปโดยแตกย่อยออกมำจำกวัตถุประสงค์ทั่วไป และแสดงถึงรำยกำรพฤติกรรม คำดหวังที่จะท ำให้ กำรเรียนรู้บรรลุตำมที่ก ำหนดไว้ในวัตถุประสงค์ทั่วไป 2. แสดงถึงกำรเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้เรียนหลังจบกำรเรียนรู้ในเรื่องหรือหน่วยกำรเรียนรู้นั้น ๆ 3. กำรเขียนวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม ผู้สอนควรพิจำรณำโดยค ำนึงถึงสิ่งต่อไปนี้ 3.1 ควรเขียนให้ครอบคลุมทั้งด้ำนพุทธิพิสัย ทักษะพิสัยและจิตพิสัย แต่กำรเขียนวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม ด้ำนจิตพิสัยนั้นอำจท ำได้ยำกเพรำะผู้สอนไม่สำมำรถสังเกตได้โดยตรง ในกรณีนี้ถ้ำไม่สำมำรถเขียนเป็น วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม อำจเขียนเป็นวัตถุประสงค์เฉพำะ เช่น ใช้ค ำว่ำ บอกคุณค่ำ บอกประโยชน์เพื่อสะท้อน ให้เห็นพฤติกรรมของผู้เรียนว่ำมีควำมตระหนักหรือเห็นถึงคุณค่ำของสิ่งนั้น ๆ 3.2 วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมต้องมีลักษณะชัดเจน รัดกุม ไม่คลุมเครือ เพื่อให้สำมำรถเข้ำใจได้ตรงกัน และ สำมำรถสังเกตได้หรือวัดได้ 3.3 วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมที่สมบูรณ์จะประกอบด้วย 3 องค์ประกอบ คือ พฤติกรรมที่คำดหวัง สถำนกำรณ์/เงื่อนไข และเกณฑ์ อธิบำยได้ดังนี้ พฤติกรรมที่คำดหวัง โดยแต่ละข้อจะต้องระบุพฤติกรรมที่คำดหวัง เพียง 1 พฤติกรรมและควรพิจำรณำเลือกค ำกริยำที่แสดงพฤติกรรมที่คำดหวังให้ถูกต้องตำมระดับขั้นของ
49 พฤติกรรมกำรเรียนรู้ที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน สังเกตได้เช่น อ่ำน เล่ำเรื่อง อธิบำย บอก ชี้ หยิบ เลือก ตอบ สรุป ท ำ เขียน ฟัง ปฏิบัติ จับใจควำม ฯลฯ สถำนกำรณ์/เงื่อนไข ที่ท ำให้เกิดพฤติกรรม ได้แก่ โอกำสหรือสภำพ ท ำให้ ผู้เรียนแสดงพฤติกรรมออกมำ เช่น เมื่อก ำหนดข้อควำมให้ เมื่อฟังโฆษณำแล้ว หลังจำกฟังเพื่อนเล่ำเรื่องรำวแล้ว อ่ำนในใจจำกบทเรียนแล้ว และเกณฑ์หรือระดับควำมสำมำรถที่ผู้เรียนแสดงออกมำขั้นต่ ำสุดที่จะยอมรับได้ว่ำ ผู้เรียนเกิดควำมรู้จริง นั่นคือ ผ่ำนหรือไม่ผ่ำนวัตถุประสงค์ เช่น ท ำได้ทุกข้อ อ่ำนได้ถูกต้อง เขียนค ำให้ได้ 8 ใน 10 ค ำ บรรยำยภำพได้ บำงกรณีอำจจะเว้นกำรเขียนสถำนกำรณ์/เงื่อนไขไว้ในฐำนะที่เข้ำใจกัน หำกพิจำรณำว่ำวัตถุประสงค์นั้น สมบูรณ์พอ หรือไม่ระบุเกณฑ์ของพฤติกรรมโดยนำไปก ำหนดไว้ในเกณฑ์กำรประเมินแทน นอกจำกนี้ควรละเว้น กำรเขียนส่วนขยำยที่ไม่จ ำเป็นด้วย ตัวอย่ำงเช่น - หลังจำกศึกษำเรื่อง “กำรพัฒนำอย่ำงยั่งยืน” แล้ว ผู้เรียนสำมำรถอธิบำยหลักกำรของกำรพัฒนำอย่ำง ยั่งยืนได้อย่ำงถูกต้อง โดยไม่ต้องเปิดต ำรำ - สำมำรถติดตั้งเครื่องคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ตำมคู่มือได้อย่ำงคล่องแคล่ว ในเวลำ 5 นำที - เพื่อให้ผู้เรียนสำมำรถยกตัวอย่ำงเครื่องมือกำรเกษตรได้อย่ำงน้อย 10 ชนิด 3.4 กำรเขียนวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมจะเขียนเป็นข้อ ๆ เรียงตำมล ำดับพฤติกรรมที่เกิดก่อนจ ำนวนข้อ จะมำก หรือน้อยก็ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์รำยวิชำ มำตรฐำนรำยวิชำและค ำอธิบำยรำยวิชำ รวมทั้งเวลำท่ำนในกำรจัดกำร เรียนรู้แต่ละเรื่อง / หน่วยกำรเรียน ตัวอย่ำงกำรเขียนวัตถุประสงค์ทั่วไป วัตถุประสงค์ทั่วไป ด้านพุทธิพิสัย 1. เพื่อให้มีควำมรู้เกี่ยวกับเรื่องขยะและกำรแยกขยะได้ ด้านทักษะพิสัย 2. เพื่อให้สำมำรถแยกขยะตำมประเภทของขยะได้อย่ำงถูกต้อง ด้านจิตพิสัย 3. เพื่อตระหนักถึงควำมส ำคัญของประโยชน์ในกำรแยกขยะได้
50 ตัวอย่ำงวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม ที่ สถานการณ์/เงื่อนไข พฤติกรรมที่คาดหวัง เกณฑ์ 1 ฟังค ำอธิบำยกำรปฐมพยำบำล เบื้องต้น สำมำรถปฐมพยำบำลเบื้องต้น ได้ถูกต้อง 2 เมื่อก ำหนดข้อควำมให้ สำมำรถอ่ำนและเขียนให้ถูกวรรค ตอน ได้ถูกต้อง 3 เมื่ออ่ำนบทควำมเกี่ยวกับกำรเกษตร สำมำรถเขียนขำยสินค้ำ ได้อย่ำงน้อย 1 ประกำศ 4 หลังจำกศึกษำค ำใหม่แล้ว สำมำรถเขียนตำมค ำบอก ได้อย่ำงน้อย 8 จำก 10 ค ำ 5 สำธิตให้ดูแล้ว สำมำรถปฏิบัติได้ ได้ถูกต้อง เอกสารอ้างอิง https://rajanukul.go.th/new/_admin/download/D0000070.pdf http://www.etvthai.tv/download/Schedule_Document/20012563_1119534871.pdf