BAB 3 -F4 KSSM

TEMA 1 : KAEDAH SAINTIFIK BIDANG PEMBELAJARAN 3 : TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Apakah itu suhu? Suhu ialah darjah kepanasan dan kesejukan sesuatu bahan
Suhu badan Suhu badan ialah Darjah kepanasan dan kesejukan badan kita
Kita perlu memastikan suhu badan kita sentiasa berada dalam julat suhu normal.
Jika suhu badan meningkat atau menurun ialah tanda bahawa badan kita menghadapi
masalah kesihatan
Berapakah suhu badan yang normal?

Jenis termometer

Termometer Termometer Termometer Termometer
klinik makmal rektal inframerah

Jenis termometer Digunakan untuk Digunakan untuk Digunakan untuk Digunakan untuk
menyukat suhu menyukat suhu menyukat suhu menyukat suhu
badan melalui
badan cecair badan
dubur
Menyukat suhu Menyukat suhu Tanpa
dalam julat 350C julat -10oC hingga bersentuhan

hingga 420C 1100C badan

Gambar
termometer

Termometer klinik Termometer Termometer Termometer
makmal inframerah rektal

Latihann Pengukuhan TP1

1 Apakah dimaksudkan dengan suhu badan?

Darjah kepanasan dan kesejukan badan kita

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

2 Nyatakan empat jenis termometer.
Termometer klinik, termometer makmal, termometer inframerah, termometer rektal
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

3 Nyatakan jenis termometer yang digunakan tanpa bersentuhan dengan pesakit.
Termometer inframerah
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

4 Nyatakan termometer yang digunakan untuk mendapatkan suhu badan seorang bayi kurang daripada 3
bulan
Termometer rektal
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

 Pastikan suhu termometer di bawah 350C sebelum digunakan.
 Jika suhu melebihi 350C, termometer tersebut hendaklah dikibas-kibaskan

sehingga bacaan berada di bawah 350C.
 Letakkan termometer di bawah ketiak ataupun di dalam mulut selama kira-kira

2 hingga 3 minit (atau sehingga kedengaran bunyi ‘bip’ jika menggunakan
termometer digital
Keluarkan termometer tersebut dan rekodkan bacaan suhu

Teknik menggunakan Pencerutan Pencerutan pada termometer klinik bertujuan
termometer klinik supaya merkuri tidak turun dengan cepat
setelah dikeluarkan dari mulut atau ketiak.
Teknik menggunakan Hal ini adalah untuk memberikan sukatan
termometer makmal yang lebih tepat. Pencerutan ini tiada pada
termometer makmal.
Teknik menggunakan
termometer rektal (dubur) Kejituan bacaan sebanyak 0.1 oC

Termometer inframerah  Termometer makmal tidak sesuai digunakan untuk menyukat suhu badan
Suhu badan? kerana termometer makmal tidak mempunyai bahagian pencerutan pada turus
merkuri

 Apabila termometer dikeluarkan daripada badan, sam ada daripada
bahagian mulut atau ketiak, bacaan suhu akan turun dengan lebih cepat. Hal
ini menyebabkan bacaan yang diambil tidak tepat

 Jika menggunakan termometer makmal untuk menyukat suhu badan, bacaan
suhu perlu diambil ketika termometer masih di dalam mulut atau di bawah
ketiak untuk memastikan bacaan yang lebih tepat

 Kejituan bacaan sebanyak 1 oC
 Termometer rektal biasanya digunakan pada bayi yang kurang daripada 3

bulan
 Pastikan termometer yang digunakan ada mempunyai label untuk kegunaan

rektal
 Bersihkan muncung termometer menggunakan alkohol
 Sapukan jeli petroleum pada muncung termometer untuk memudahkan

termometer dimasukkan ke dalam dubur bayi.
 Angkat kaki bayi dan masukkan termometer ke dalam dubur bayi kira-kira 1.5

hingga 2.5 cm
 Biarkan termometer sehingga kedengaran bunyi ‘ Bip’
 Rekodkan bacaan suhu
 Termometer inframerah boleh digunakan tanpa bersentuhan dengan individu.
 Arahkan termometer pada jarak kira-kira 5 cm pada individu tersebut.
 Jangan halakan termometer ke arah mata secra langsung atau tidak langsung.
 Rekodkan bacaan suhu
 Pembacaan suhu menggunakan termometer ini adalah sangat cepat.
 Suhu badan normal bagi manusia ialah 36.9 oC.
 Peningktana atau penurunan suhu ini menunjukkan badan anda berada dalam

keadaan yang tidak sihat. Melebihi 37 oC disahkan demam

Faktor-faktor yang menyebabkan suhu badan tidak
normal

Jangkitan Terdedah kepada Senaman
Bakteria keadaan panas terlampau
Senaman
Strok haba berat

Virus Selaran matahari yang
melampau

2

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Latihan Pengukuhan TP 1 dan TP 2 Fungsi
Digunakan mengambil bacaan suhu
1 Suai padankan jenis termometer dengan fungsinya dengan betul.
Jenis termometer bayi berumur 2 bulan


 Digunakan untuk mengambil bacaan
suhu badan tanpa bersentuhan

 Digunakan untuk mengambil bacaan
suhu cecair yang mendidih

 Digunakan untuk mengambil bacaan
suhu badan di bawah ketiak

2 Wajarkan penggunaan termometer klinik sesuai digunakan menyukat suhu badan berbanding termometer
makmal.
Termometer klinik memberikan bacaan suhu badan yang lebih tepat kerana terdapat pencerutan
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
pada turus merkuri berbanding termometer makmal yang berikan bacaan yang kurang tepat
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3 Rajah 1 menunjukkan sebahagian salah satu jenis termometer.

x

Rajah 1
a) Namakan jenis termometer tersebut.

Termometer klinik
……………………………………………………………………………………………………………………………………..

b) Nyatakan julat bagi termometer yang dinamakan di (a).
35 – 42 oC
……………………………………………………………………………………………………………………………………..

c) Namakan bahagian X
Pencerutan
……………………………………………………………………………………………………………………………………..

d) Apakah kepentingan bahagian X?
merkuri tidak turun dengan cepat setelah dikeluarkan dari mulut atau ketiak
……………………………………………………………………………………………………………………………………..

3

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN
4 Rajah 2 menunjukkan dua jenis termometer.

Termometer P Termometer Q

Rajah 2

a) Nyatakan nama Termometer P dan Q.

P : Termometer inframerah Q: Termometer rektal

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

b) Bandingkan kegunaan kedua-dua termometer tersebut dari segi fungsinya.
Termometer P tidak melibatkan sentuhan berbanding Termometer Q yang melibatkan sentuhan
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
ketika menyukat suhu badan
…………………………………………………………………………………………………………………………………….

c) Apakah kelebihan Termometer P berbanding Termometer Q?
Termometer tidak melibatkan sentuhan// boleh menyukat suhu badan tidak mengira umur
…………………………………………………………………………………………………………………………………….

d) Jika Siti berusia 8 bulan, termometer manakah yang sesuai digunakan untuk menyukat suhu badannya?
Termometer P
…………………………………………………………………………………………………………………………………….

e) Jika suhu Siti telah melebihi suhu badan yang normal, apakah kesan sekiranya Siti tidak dirawat dengan
segera?
Demam panas dan boleh menyebabkan kematian jika tidak dirawat segera
…………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

f) Banding bezakan kedua-dua jenis termometer tersebut.

Termometer P Persamaan Termometer Q

Kedua-dua berfungsi untuk menyukat suhu badan

 Perbezaan 
Menyukat suhu badan tanpa Fungsi Menyukat suhu badan dengan
melibatkan sentuhan melibatkan sentuhan

 Bayi yang melebihi 3 bulan Umur pesakit  Bayi yang kurang daripada 3
bulan

 Tidak perlukan sentuhan / Tidak Perlukan  Perlukan sentuhan / Ya
sentuhan

4

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Standard Kandungan 3.2 Kadar Denyutan Nadi

Kadar denyutan nadi Pengukuran bilangan degupan jantung per minit

Tempat merasai nadi Dikenali sebagai titik nadi

Bagaimana nadi terhasil? Arteri terletak hampir dengan permukaan kulit, apabila jantung berdegup,

denyutan dihantar ke arteri-arteri dan boleh dirasai melalui kulit

Titik – titik nadi yang ada pada manusia

Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar denyutan nadi ialah:
 Jantina
 Umur
 Aktiviti fizikal

Latihan Pengukuhan TP 1
1 Apakah yang dimaksudkan dengan kadar denyutan nadi?

Pengukuran bilangan degupan jantung per minit
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2 Apakah yang dikatakan sebagai titik nadi?
Tempat merasai nadi
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3 Bagaimakah nadi dapat dirasai melalui kulit?
apabila jantung berdegup, denyutan dihantar ke arteri-arteri dan boleh dirasai melalui kulit
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4 Nyatakan bahagian manakah yang menerima denyutan selepas jantung berdegup?
Arteri
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5 Nyatakan tiga bahagian yang terdapat titik nadi pada manusia.
Pangkal leher, pergelangan tangan, bahagian kepala
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

6 Nyatakan faktor-faktor yang mempengaruhi kadar denyutan nadi.
Jantina, Umur dan Aktiviti fizikal
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Eksperimen 3.1 (A)
A Kadar denyutan nadi manusia berdasarkan jantina (Rujuk buku teks m/s 38 – 39) – Eksperimen WAJIB

Tujuan : Untuk mengkaji kadar denyutan nadi manusia berdasarkan jantina

Penyataan masalah : Adakah kadar kadar denyutan nadi perempuan lebih tinggi daripada lelaki?

Hipotesis : Kadar denyutan nadi perempuan lebih tinggi daripada perempuan

.....................................................................................................................................................................
Pemboleh ubah
Dimanipulasikan : Jantina

Bergerak balas : Kadar denyutan nadi

Dimalarkan : Umur / Aktiviti fizikal

Radas : Jam randik

Prosedur : 1. Kumpulan pelajar di bahagikan kepada dua kumpulan iaitu kumpulan lelaki dan
Keputusan kumpulan perempuan
Kesimpulan
Perbincangan 2. Denyutan nadi bagi setiap murid diambil dalam masa 1 minit di samping seorang
murid akan memegang jam randik dan menjaga masa

3. Bacaan denyutan nadi bagi setiap murid dalam masa seminit dicatatkan
4. Bacaan denyutan nadi semua murid lelaki dan perempuan dikumpulkan dan

bacaan purata diambil
5. Bacaan direkodkan di dalam jadual.
:

Jantina murid Kadar denyutan nadi (bpm)

Lelaki

Perempuan

: Adakah hipotesis eksperimen ini diterima?
Ya
……………………………………………………………………………………………………………….
Nyatakan kesimpulan eksperimen ini?-Rujuk hipotesis
Kadar denyutan nadi perempuan lebih tinggi daripada perempuan
………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

: Adakah terdapat perbezaan kadar denyutan nadi antara murid lelaki dengan murid
perempuan?
Ya
………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

6

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Eksperimen 3.1 (B)
A Kadar denyutan nadi manusia berdasarkan umur(Rujuk buku teks m/s 38 – 39) – Eksperimen WAJIB

Tujuan : Untuk mengkaji kadar denyutan nadi manusia berdasarkan umur

Penyataan masalah : Adakah kadar kadar denyutan nadi lebih muda lebih tinggi daripada lebih tua?

Hipotesis : kadar kadar denyutan nadi lebih muda lebih tinggi daripada lebih tua

.....................................................................................................................................................................
Pemboleh ubah
Dimanipulasikan : Umur

Bergerak balas : Kadar denyutan nadi

Dimalarkan : Jantina / Aktiviti fizikal

Radas : Jam randik

Prosedur : 1. Aktiviti ini dijalankan di dalam kumpulan
Keputusan 2. Denyutan nadi bagi setiap murid diambil dalam masa 1 minit di samping seorang
Kesimpulan murid akan memegang jam randik dan menjaga masa
Perbincangan 3. Bacaan denyutan nadi bagi setiap murid dalam masa seminit dicatatkan
4. Ulang langkah 2 hingga 3 dengan guru dan pembantu makmal dengan jantina
yang sama dengan murid
5. Bacaan direkodkan di dalam jadual.

:

Sampel Umur Kadar denyutan nadi (bpm)

Murid

Guru

Pembantu makmal

: Adakah hipotesis eksperimen ini diterima?
Ya
……………………………………………………………………………………………………………….
Nyatakan kesimpulan eksperimen ini?-Rujuk hipotesis
kadar kadar denyutan nadi lebih muda lebih tinggi daripada lebih tua
………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

: Adakah terdapat perbezaan kadar denyutan nadi berdasarkan umur sampel?
Ya
………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

7

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Eksperimen 3.1 (C)
A Kadar denyutan nadi manusia berdasarkan aktiviti fizikal(Rujuk buku teks m/s 39) – Eksperimen WAJIB

Tujuan : Untuk mengkaji kadar denyutan nadi manusia berdasarkan aktiviti fizikal

Penyataan masalah : Adakah kadar denyutan nadi murid berlari lebih tinggi daripada murid berehat?

Hipotesis : Kadar denyutan nadi murid berlari lebih tinggi daripada murid berehat

.....................................................................................................................................................................
Pemboleh ubah
Dimanipulasikan : Aktiviti fizikal

Bergerak balas : Kadar denyutan nadi

Dimalarkan : Umur / Aktiviti fizikal

Radas : Jam randik

Prosedur : 1. Aktiviti ini dijalankan di dalam kumpulan
Keputusan 2. Setiap murid dalam setiap kumpulan perlu melakukan tiga aktiviti iaitu berlari,
berehat dan berjalan selama dua minit
Kesimpulan 3. Selepas 5 minit berehat, murid akan melakukan aktiviti yang seterusnya
Perbincangan 4. Bacaan nadi diambil selama satu minit selepas selesai melakukan setiap aktiviti
5. Bacaan direkodkan di dalam jadual.

:

Jenis aktviti Murid 1 Kadar denyutan nadi (bpm) Murid 6
fizikal Murid 2 Murid 3 Murid 4 Murid 5

Berehat

Berjalan

Berlari

: Adakah hipotesis eksperimen ini diterima?
Ya
……………………………………………………………………………………………………………….
Nyatakan kesimpulan eksperimen ini?-Rujuk hipotesis
Kadar denyutan nadi murid berlari lebih tinggi daripada murid berehat
………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

: Adakah setiap murid mempunyai kadar denyutan nadi yang sama?Terangkan.
Tidak kerana bergantung kepada kadar dengupan jantung dan aktiviti fizikal masing-
………………………………………………………………………………………………………………..
masing
………………………………………………………………………………………………………………..

8

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Soalan Kemahiran Proses Sains

1 Jadual 1 menunjukkan bacaan denyutan nadi bagi kumpulan murid di dalam kelas 4 Dahlia.
Bacaan tersebut diambil selama seminit.

Kumpulan murid Bacaan denyutan nadi (bpm)
Lelaki 73
85
Perempuan

Jadual 1

a) Apakah faktor yang dikaji dalam aktiviti ini.
Jantina
……………………………………………………………………………………………………………………….

b) Nyatakan hipotesis bagi eksperimen yang dijalankan.
Kadar denyutan nadi bagi perempuan lebih tinggi daripada lelaki
……………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………….

c) Berdasarkan Jadual 1, nyatakan pemerhatian daripada dapatan tersebut.
Bacaan denyutan nadi bagi perempuan lebih tinggi daripada lelaki
……………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………….

d) Nyatakan pemboleh ubah yang terlibat dalam eksperimen ini.

Pemboleh ubah bergerak balas : Denyutan nadi

Pemboleh ubah dimalarkan : Umur

e) Berdasarkan keputusan dalam Jadual 1, lukiskan carta palang yang menunjukkan
perbandingan kadar denyutan nadi bagi murid lelaki dan murid perempuan.

Y : Denyutan nadi (bpm)

85
73

X : Jantina

9

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

2 Seorang murid lelaki telah melakukan tiga aktiviti berbeza dan mengambil bacaan denyutan
nadi selama seminit selepas melakukan aktiviti tersebut. Selepas berehat lima minit, aktiviti
seterusnya akan dilakukannya.
Dapatan tersebut dibentangkan dalam bentuk carta palang di bawah.
Kadar denyutan nadi / bpm

65

55
53
50

Jenis aktiviti

Menaiki Berehat Berlari 50 m
tangga

a) Apakah faktor yang ingin dikaji dalam eksperimen ini.
Aktiviti fizikal
……………………………………………………………………………………………………………………

b) Ramalkan kadar denyutan nadi semasa berehat bagi murid tersebut. (50 atau 65)
Pilih jawapan 50 kerana denyutan semasa rehat adalah lebih rendah berbanding berlari
……………………………………………………………………………………………………………………

c) Berdasarkan jawapan anda di (b), lengkapkan carta palang tersebut.
Rujuk graf
……………………………………………………………………………………………………………………

d) Terangkan kenapa terdapatnya perbezaan denyutan nadi tersebut.
Kadar denyutan nadi adalah berbeza kerana aktiviti fizikal berbeza. Kadar dengupan
……………………………………………………………………………………………………………………
Jantung berbeza bergantung kepada aktiviti fizikal sama ada berat atau ringan
……………………………………………………………………………………………………………………

e) Nyatakan pemboleh ubah yang terlibat dalam eksperimen ini.

Pemboleh ubah bergerak balas : Kadar denyutan nadi

Pemboleh ubah dimalarkan : Umur

f) Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.
Kadar denyutan nadi bagi menaiki tangga lebih tinggi berbanding aktiviti berlari 50m
……………………………………………………………………………………………………………………
dan berehat
……………………………………………………………………………………………………………………

g) Bacaan denyutan nadi bagi seorang atlet lelaki adalah berbeza dengan lelaki yang
berehat normal. Terangkan.

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

10

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

3 Rajah 3 menunjukkan seorang murid sedang menjalankan suatu aktiviti.

Rajah 3
a) Nyatakan aktiviti yang dijalankan oleh murid tersebut. TP 1

Mengukur kadar denyutan nadi
……………………………………………………………………………………………………………………
b) Nyatakan kadar denyutan nadi. TP 1
Pengukuran bilangan degupan jantung per minit
……………………………………………………………………………………………………………………
c) Nyatakan bahagian selain dalam Rajah 3 yang mempunyai denyutan nadi. TP 1
Pergelangan tangan
……………………………………………………………………………………………………………………

d) Bagaimanakah denyutan nadi terhasil dan hanya dapat dilakukan dengan sentuhan? TP 2

apabila jantung berdegup, denyutan dihantar ke arteri-arteri dan boleh dirasai melalui kulit
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
e) Namakan kawasan yang menghampiri dengan kulit. TP 1
Arteri
……………………………………………………………………………………………………………………
f) Kadar denyutan nadi adalah bergantung kepada beberapa faktor. Nyatakan faktor-faktor
tersebut. TP 1
Umur, Jantina dan Aktiviti fizikal
……………………………………………………………………………………………………………………
g) Jika kadar denyutan nadi yang dicatatkan oleh murid itu ialah 63 per minit. Ramalkan
bacaan bagi seorang murid perempuan yang berada di dalam kelas yang sama. TP 2
Lebih 63 (terima 1 nilai sahaja)
……………………………………………………………………………………………………………………
h) Tandakan cara yang betul untuk mengambil denyutan nadi. TP 2 (buku teks m/s 40)

11

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

Standard Kandungan BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN
Apa itu tekanan darah?
3.3 Tekanan Darah
Alat untuk mengukur? Tekanan yang dikenakan oleh darah pada dinding salur darah
Unit tekanan darah semasa peredaran darah
Alat terbaik Sfigmomanometer
Millimeter merkuri dan simbolnya mmHg
Di hospital dan klinik, penggunaan sfigmomanometer dan stetoskop
digunakan untuk mendapatkan bacaan tekanan darah yang tepat
Namun, di rumah boleh menggunakan sfigmomanometer digital

Rekod tekanan darah Tekanan darah diukur dengan mengambil dua ukuran.

Bacaan tekanan darah Nombor atas menunjukkan tekanan yang dikenakan pada dinding
Juga disebut salur darah semasa otot jantung mengecut yang dikenali sebagai
sistolik per diastolik sistolik

Nombor bawah menunjukkan tekanan yang dikenakan pada
dinding salur darah apabila otot jantung berehat (antara denyutan
jantung) dikenali tekanan diastolik

120 / 80 mmHg

Tekanan sistolik Tekanan diastolik
(otot jantung mengecut (otot jantung berehat)

Bacaan Tekana n Darah
Bacaan yang tinggi dan berlarutan menunjukkan bahawa ada penyakit darah tinggi atau
hipertensi
Bacaan yang rendah dan berlarutan menunjukkan bahawa ada penyakit tekanan darah rendah

Kategori tekanan darah Tekanan sistolik (mmHg) Tekanan diastolik (mmHg)
Optimum Kurang daripada 120 Kurang daripada 80
Normal 120 – 139 80 – 84
Berisiko 130 – 139 85 – 89
140 – 159 90 – 99
Tekanan darah tinggi peringkat 1 160 – 179 100 – 109
Tekanan darah tinggi peringkat 2 180 dan ke atas 110 dan ke atas
Tekanan darah tinggi peringkat 3

Klasifikasi bacaan tekanan darah orang dewasa

Jika masalah tekanan darah tinggi yang tidak dikawal dengan baik, boleh menyebabkan strok dan
perlukan pemeriksaan perubatan berkala.

12

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Latihan Pengukuhan
1 Apakah yang dimaksudkan dengan tekanan darah? TP1

Tekanan yang dikenakan oleh darah pada dinding salur darah semasa peredaran darah
……………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………

2 Apakah alat untuk mengukur tekanan darah? TP 1
Sfigmomanometer
……………………………………………………………………………………………………………………………

3 Nyatakan unit tekanan darah. TP 1
Millimeter merkuri dan simbolnya mmHg
……………………………………………………………………………………………………………………………

4 Rajah 1 menunjukkan paparan bacaan digital sebuah alat pengukur.

a)… Tekanan sistolik

b)…Tekanan diastolik

Rajah 1

a) Nyatakan jenis bacaan pada Rajah 1. TP 2

b) Namakan alat pengukur tersebut. TP 1
Sfigmomanometer digital
……………………………………………………………………………………………………………………

c) Jika bacaan di (a) ialah 160 dan bacaan di (b) ialah 100, apakah kategori tekanan darah
tersebut?
Tekanan darah tinggi peringkat 2
……………………………………………………………………………………………………………………

d) Jika bacaan di (c) masih tidak dikawal dengan baik, apakah kesan sampingan terhadap
kesihatan? TP 2
penyakit darah tinggi atau hipertensi
……………………………………………………………………………………………………………………

e) Berikan empat langkah pencegahan awal untuk mengelakkan tekanan darah tinggi. TP 3
Kurangkan pengambilan garam berlebihan
……………………………………………………………………………………………………………………
Sentiasa dalam keadaan tenang dan kurang stress
……………………………………………………………………………………………………………………
Amalkan pemakanan yang seimbang dan sihat
……………………………………………………………………………………………………………………
Lakukan senaman ringan secara berjadual
……………………………………………………………………………………………………………………

13

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN
5 Rajah 2.1 menunjukkan situasi antara seorang doktor dengan pesakitnya.

Rajah 2
a) Namakan alat yang digunakan oleh doktor tersebut.

Sfigmomanometer dan stetoskop
……………………………………………………………………………………………………………………

b) Rajah 2.2 menunjukkan bacaan pada alat tersebut.

Rajah 2.2
i) Nyatakan jenis bacaan di bahagian atas dan bahagian bawah

Bacaan atas : tekanan sistolik

Bacaan bawah : tekanan diastolik

ii) Berdasarkan bacaan tersebut, kategorikan pesakit tersebut.
Tekanan darah tinggi peringkat 3
………………………………………………………………………………………………………………

c) Ramalkan nasihat doktor kepada pesakitnya selepas meneliti bacaan pada alat tersebut.
pemeriksaan perubatan berkala akan dilakukan

……………………………………………………………………………………………………………………

d) Tandakan (√) bahan tambah yang tidak boleh dimakan dalam kuantiti yang banyak oleh
pesakit tersebut.

Gula Garam √ Cuka √

e) Nyatakan perbezaan bacaan atas dengan bacaan bawah.
Bacaan atas merujuk kepada tekanan sistolik merupakan bacaan ketika otot jantung
mengecut, bacaan bawah merujuk kepada tekanan diastolik iaitu bacaan
……………………………………………………………………………………………………………………
ketika otot jantung berehat
……………………………………………………………………………………………………………………

14

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Standard Kandungan 3.4 Indeks Jisim Badan (Body Mass Index, BMI)
Apa itu Indeks Jisim Badan? Indeks Jisim Badan ialah ukuran jisim badan berbanding
ketinggian.
Kepentingan BMI? Menggunakan rumus berikut:
Carta Indek Jisim Badan (BMI)
BMI = Jisim badan (kg)
Ketinggian / m2

Mengetahui sama ada mempunyai masalah jisim badan atau
tidak

BMI (kg m-2) Kategori
‹ 18.5 Kurang jisim badan
Jisim badan unggul
18.5 – 24.9 Berlebihan jisim badan
25.0 – 29.9
30.0 atau lebih Obes

Kesan jisim badan berlebihan  Serangan jantung  Diabetes mellitus (kencing
 Tekanan darah tinggi manis)

 Komplikasi sendi dan tulang

Cara untuk menambahkan jisim  Mengamalkan pemakanan yang sihat dan seimbang

badan berpandukan piramid makanan Malaysia dan Pinggan

Sihat Malaysia

 Makan mengikut waktu yang tetap

 Ambil snek yang padat dengan nutrient bagi menambah

kalori

 Makan makanan yang berkhasiat lebih daripada biasa

Cara untuk menurunkan jisim  Tetapkan sasaran yang realistic seperti menurunkan

badan setengah kilogram dalam seminggu

 Pantau dan rekod jisim badan seminggu sekali

 Mengamalkan pemakanan yang sihat secara sederhana

berpandukan piramid makanan Malaysia dan Pinggan

Sihat Malaysia

 Buat beberapa perubahan dalam cara pemakanan

seperti mengubah cara penyediaan makanan

 Kurangkan atau elakkan makanan yang tinggi kandungan

gula, atau lemak

 Lakukan senaman sederhana seperti berjalan laju,

berbasikal, dan berenang sekurang-kurangnya 30 minit 3

hari seminggu

 Dapatkan sokongan daripada orang yang rapat dengan

anda

Latihan Prestasi

1 Apakah maksud Indeks Jisim Badan (BMI)? TP 1

ukuran jisim badan berbanding ketinggian.

……………………………………………………………………………………………………………………………

2 Apakah kepentingan mengira Indeks Jisim Badan (BMI)?TP 1
Mengetahui sama ada mempunyai masalah jisim badan atau tidak
……………………………………………………………………………………………………………………………

3 Jika Ahmad mempunyai BMI 30.0, dalam kategori manakah Ahmad dikelaskan? TP 2
Obes
……………………………………………………………………………………………………………………………

4 Apakah risiko sekiranya Ahmad mengalami obesiti? TP 2
Penyakit darah tinggi dan sakit jantung
……………………………………………………………………………………………………………………………

15

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN

Soalan Struktur
1 Rajah 1 menunjukkan carta Indeks Jisim Badan.

Indeks Jisim Badan untuk Dewasa

Rajah 1
a) Nyatakan maksud Indeks Jisim Badan. TP 1

ukuran jisim badan berbanding ketinggian.
……………………………………………………………………………………………………………………

b) Namakan kategori P. TP2
Obesiti
……………………………………………………………………………………………………………………

c) Bagaimanakah Indeks Jisim Badan diperoleh?TP1
Jisim badan / (ketinggian, m2)
……………………………………………………………………………………………………………………

e) Cadangkan satu cara untuk menambahkan jisim badan bagi kategori kurang jisim badan.
Makan makanan yang berkhasiat lebih daripada biasa
……………………………………………………………………………………………………………………

f) Cadangkan satu cara untuk mengurangkan Indeks Jisim Badan bagi Kategori P. TP 2
Kurangkan atau elakkan makanan yang tinggi kandungan gula, atau lemak
……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

g) Hitungkan Indeks Jisim Badan bagi Ahmad yang mempunyai ketinggian 161 cm dan jisim 78
kg. TP 3
78 / 1.612 = 30.09
……………………………………………………………………………………………………………………

h) Kategori manakah Ahmad berada berdasarkan carta dalam Rajah 1.TP 2
Obesiti
……………………………………………………………………………………………………………………

16

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020

BP 3 – TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN
2 Padankan murid berikut berdasarkan kiraan Indeks Jisim Badannya. TP 3

Jawapan : Jawapan :

Murid 1 45 / 1.702 = 15.57 120/ 1.602 = 46.88

Murid 4

Jisim badan : 45kg Jisim badan : 120kg
Ketinggian : 170 cm Ketinggian : 160 cm

Murid 2 Murid 3
Jisim badan : 80kg
Ketinggian : 180 cm Jisim badan : 90kg
Ketinggian : 183 cm
Jawapan : Jawapan :
80/ 1.802 = 24.7
90/ 1.832 = 26.5

~SKEMA MODUL BAB 3 : TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN BADAN TAMAT~

17

Modul ULAS T4 KSSM @ Cikgu Abadi 2020