NOTA SAINS TINGKATAN 4

BAB 5: GENETIK

SAINS TINGKATAN 5
EN MOHD FIRDAUS BIN MUKLAS

SMK SEREMBAN 2

OBJEKTIF PEMBELAJARAN MUTASI

VARIASI PERWARISAN

TEKNOLOGI
KEJURUTERAAN

GENETIK

PEMBAHAGIAN
SEL

PEMBAHAGIAN SEL

Nukleus merupakan satu struktur dalam sel yang mengawal
keseluruhan aktiviti sel. Tahukah anda apakah dalam nukleus yang
mengawal proses pembahagian sel tersebut?



NUKLEUS: DNA:
Nukleus mengandungi kromosom Asid Deoksiribonukleik (DNA)
terdiri daripada unit-unit asas
KROMOSOM: yang dikenali sebagai nukleotida
Kromosom ialah struktur bebenang
halus yang terdiri daripada asid Terdiri dari 3 komponen iaitu gula
nukleik dan protein, panjang dan deoksiribosa, bers bernitrogen,
berlingkar. Setiap 1 kromosom kumpulan fosfat
mengandungi 1 molekul panjang
DNA Terdiri dari 2 rantai berpintal anti
selari yang dinamakan sebagai
HELIKS GANDA DUA

GEN:
Gen ialah unit asas perwarisan
yang menentukan ciri-ciri individu

Contoh seperti kebolehan
mengulung lidah, warna bulu dan
bentuk kacang pea

• Setiap spesis di muka bumi mempunyai bilangan kromosom yang tetap

• Sel soma@sel badan mempunyai 46 bilangan kromosom @ 23 pasang
kromosom. Terbentuk secara berpasangan

• Pasangan kromosom ini dinamakan kromosom homolog

• Kromosom manusia disusun mengikut bentuk dan saiz. Susunan ini
dinamakan KARIOTIP

KROMOSOM

KROMOSOM SEKS AUTOSOM
- Gen yang - Gen yang mengawal
menentukan jantina sifat seperti warna
lelaki @ perempuan mata, kebolehan
menggulung lidah dan
jenis rambut

KROMOSOM SEKS X
(PEREMPUAN)

KROMOSOM SEKS Y
(LELAKI)

MITOSIS DAN MEIOSIS

KITA SAKSIKAN VIDEO INI TERLEBIH DAHULU..

MITOSIS

• Proses pembahagian sel yang membentuk 2 sel anak yang seiras
dengan setiap satu mengandungi bilangan kromosom dan
kandungan genetik yang sama dengan sel induk

• Berlaku dalam sel soma atau sel badan manusia dan haiwan
• Mitosis juga berlaku dalam tisu meristem seperti hujung akar dan

pucuk tumbuhan

PROSES MITOSIS

1. FASA PROFASA
• Kromosom memendek dan menebal. Gentian gelendong terbentuk

2. FASA METAFASA
• Kromosom tersusun di satah khatulistiwa. Gentian gelendong melekat pada

sentromer

3. FASA ANAFASA
• Sentromer membahagi dua, setiap kromatid kembar terpisah dan bergerak ke

kutub bertentangan

4. FASA TELFASA
• Kromatid smpai ke keutub bertentangan. Mambran nukleus terbentuk semula
• Sitolasma membahagi
• 2 sel anak terbentuk

MEIOSIS

Pindah Silang berlaku

• Dalam Meiosis pada fasa Profasa 1, berlaku proses pindah
silang diantara 2 kromosom dimana pemindahan atau
pertukaran maklumat genetik antara kromosom homolog

• Pada fasa Profasa 2, proses berlaku seperti fasa pertama
Cuma kali ni bilangan anak yang akan dihasilkan adalah
sebanyak 4 sel anak

• Setiap 4 sel anak mempunyai bilangan separuh
kromosom dari induk iaitu 23 kromosom sahaja

KERJA KUMPULAN:
APAKAH PERSAMAAN DAN PERBEZAAN

ANTARA MITOSIS DAN MEIOSIS?

• PERBINCANGAN DALAM KUMPULAN
• HASILKAN 1 BENTUK PEMBENTANGAN SAMADA MELALUI KERTAS

MAHJONG, PAPAN SOFTBOARD ATAU MULTIMEDIA
• MARKAH KUMPULAN AKAN DIBERIKAN SELEPAS PEMBENTANGAN

DAN SESI SOAL JAWAB

SEMOGA BERJAYA!!!!!

KEPENTINGAN MITOSIS DAN MEIOSIS

• Mitosis penting untuk pertumbuhan organisma

• Mitosis menghasilkan sel baharu yang sama dengan sel
induk. Apabila ada bahagian kulit yang terluka,

sel kulit yang sihat akan bermitosis untuk

menghasilkan sel baharu.

• Mitosis penting untuk menggantikan sel-sel rosak atau
mati.

• Meoisis penting dalam menghasilkan sel pembiakan bagi
pertumbuhan organisma seperti haiwan dan manusia

• Mitosis berlaku pada sel soma/badan PENTING!!!!
• Meiosis berlaku pada sistem pembiakan

PERWARISAN

PERWARISAN DALAM MANUSIA

• Ciri seperti jenis rambut dan warna anak mata ialah contoh ciri yang diwarisi anak
daripada ibu bapa

• Ciri – ciri ini diturunkan melalui GEN. Kita sudah mengetahui Gen adalah unit asas
yang terdapat dalam Kromosom. Gen ini mengawal ciri tertentu dalam suatu
organisma.

• Sepasang gen yang berada pada lokus yang sama pada kromosom homolog akan
mengawal trait organisma.

• Pasangan gen yang berada lokus yang sama ini dikenali sebagai ALEL. Alel boleh hadir
dalam bentuk dominan atau resesif

• Alel Dominan akan mempamerkan ciri yang dikawalnya dan menutupi kesan Alel
Resesif. Alel Resesif pula akan menunjukkan ciri yang dikawalnya apabial alel
dominan tidak hadir

• Alel Dominan boleh diwakili dengan huruf besar (T) PENTING!!!
• Alel Resesif boleh diwakili dengan huruf kecil (t)

CONTOH TRAIT DOMINAN DAN RESESIF
MANUSIA

MEKANISMA PERWARISAN SIFAT

Gregor Mendel ialah seorang paderi disamping
seorang ahli botani yang pertama menemui
mekanisma perwarisan secara teratur dan
mendalam.

• Beliau menggunakan benih kacang pea baka
tulen dalam eksperimen tentang kacukan
monohibrid (melibatkan tinggi, rendah)

• Contoh pokok kacang baka tulen tinggi
sebagai “TT” manakala pokok kacang baka
tulen rendah sebagai “tt”

• Hasil daripada kajian itu menjurus kepada
kaedah Gregor Mendel yang sekarang ini
boleh digunakan kepada manusia dalam
menentukan ciri fizikal dan genotip manusia





RAJAH SKEMA PERWARISAN KEBOLEHAN MENGGULUNG LIDAH

KANDUNGAN KROMOSOM DALAM SEL GAMET
MANUSIA

Gamet Ayah

MUTASI

• APAKAH MUTASI?
- Mutasi ialah perubahan Spontan dan Rawak yang berlaku kepada gen dan

kromosomyang boleh menyebabkan perubahan ciri kepada anak yang
mewarisi bahan genetik terubah suai tersebut.
- Terdapat 2 jenis mutasi iaitu
1. Mutasi Gen
- Buta warna / Anemia Sel Sabit / Talasemia / Hemofilia / Albinisme
2. Mutasi Kromosom
- Sindrom Down / Sindrom Klineflter / Sindrom Turner

MUTASI GEN

BUTA WARNA ANEMIA SEL SABIT TALESEMIA
- Mempunyai gen - Disebabkan oleh - Penyakit genetik yg

mutan resesif yang perubahan spontan dsbbkan oleh mutasi
terdapat yang berlaku kepada pada gen yg mengawal
kromosom X. gen yang phasilan hemoglobin
- Tidak dapat bertanggungjawab - Sel darah yang kecil
membezakan dalam penghasilan - Msbbkn kekurangan
warna hijau dan hemoglobin darah yang teruk
merah - Pesakit yang
- Kerap berlaku pada mempunyai sel sabit HEMOFILIA
lelaki mempunyai masalah - Kesukaran untuk darah
pengangkutan oksigen
dalam darah membeku
- Pesakit akan kehilangan

darah yang berterusan
sehingga boleh
membahayakan nyawa

Faktor yang
menyebabkan mutasi

Semula jadi Kehamilan Sinaran Sinar X Sinar
pada usia radioaktif ultraungu Karsinogen

lewat

PENYAKIT GANGGUAN GEN

• Alel juga membawa trait penyakit yang boleh diwarisi dalam keluarga.
• Perwarisan sejenis penyakit gangguan gen boleh berlaku apabila seorang

lelaki yang merupakan pengidap penyakit gangguan gen berkahwin dengan
seorang perempuan pembawa penyakit gangguan gen
(pengidap penyakit gangguan gen + pembawa penyakit gangguan gen)
• Maka kebarangkalian untuk anak mendapat penyakit akan berlaku

Klik di sini

Pengidap Pembawa
penyakit Gen Penyakit Gen

Fenotip induk Ayah (Buta Warna) Ibu ( Pembawa)
Genotip induk
XᵇY XᴯXᵇ
Gamet
Persenyawaan Meoisis
Genotip anak
Fenotip anak 1 2 3 4

Xᵇ Y Xᴯ Xᵇ

1x3 1x4 2x3 2x4

XᴯXᵇ XᵇXᵇ XᴯY Xᵇ Y

Anak perempuan Anak perempuan Anak lelaki Anak lelaki
(pembawa) (Buta warna) (normal) (buta warna)