HL LGBT OK File

แบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพในเรื่องกระบวนการจัดการเพ่ือเปล่ียนแปลงเพศสภาพ (Gender
Transitioning) ของกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศน้ี ได้มีการปรับจาก ชุดค�ำถามเพ่ือวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพ
ส�ำหรับกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศที่มีการทดสอบใช้โดย Eliason และคณะ (2018) ประกอบด้วยข้อค�ำถาม
20 ขอ้ แบ่งเปน็ ขอ้ มูลเกีย่ วกับความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพทวั่ ไป (general health literacy) 10 ขอ้ และค�ำถามเกยี่ วกับ
ความรู้และทักษะที่เก่ียวกับความหลากหลายทางเพศโดยเฉพาะ (LGB-specific health information and skills)
อีก 10 ข้อ ซ่ึงโครงการฯ ได้ปรับให้มีเร่ืองความรอบรู้เกี่ยวกับการจัดการเนื้อตัวร่างกายให้สอดคล้องกับเพศสภาวะ
และ เก่ยี วกับการใช้ฮอร์โมน เปน็ ประเด็นในข้อคำ� ถาม
Eliason และคณะ ได้ใช้นิยามเรื่องความรอบรู้ด้านสุขภาพ (Health literacy) ว่า หมายถึง ระดับที่บุคคล
จะรับรู้ (obtain) ประมลผล (process) เข้าใจ (understand) และ สื่อสาร (communicate) ข้อมูลเกี่ยวกับ
สุขภาพที่จ�ำเป็นส�ำหรับตนเองเพื่อน�ำไปสู่การตัดสินใจด้านสุขภาพบนพ้ืนฐานของความรอบรู้ (informed health
decision)
ความรอบรู้ทางสุขภาพเกี่ยวกับการจัดการเนื้อตัวร่างกาย คะแนนรวมเฉล่ียในเรื่องการเข้าถึงหรือได้รับ
ขอ้ มูลทเ่ี กีย่ วกับสุขภาพ (Access) (5 ข้อคำ� ถาม คะแนนรวมเตม็ 5 คะแนน) ก่อนเข้ารว่ มกจิ กรรม อยูท่ ี่ 2.47 คะแนน
และเพิ่มขึ้นมาเป็น 3.33 คะแนน ในการประเมินหลังเข้าร่วมกิจกรรม การเข้าใจข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ
(Understand) (4 ข้อค�ำถาม คะแนนรวมเต็ม 4 คะแนน) ก่อนเข้าร่วมกิจกรรม อยู่ท่ี 2.5 คะแนน และเพ่ิมข้ึนมา
เป็น 3.29 คะแนน ในการประเมินหลังเข้าร่วมกิจกรรม การจัดการและประเมินคุณค่าข้อมูลที่เก่ียวกับสุขภาพ
(Appraise) (3 ข้อคำ� ถาม คะแนนรวมเตม็ 3 คะแนน) กอ่ นเข้าร่วมกจิ กรรม อยู่ท่ี 2.71 คะแนน และเพิม่ ขน้ึ มาเปน็
3.47 คะแนน ในการประเมินหลังเข้าร่วมกิจกรรม และสุดท้ายการปรับใช้ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ (Apply)
(3 ข้อค�ำถาม คะแนนรวมเตม็ 3 คะแนน) กอ่ นเขา้ รว่ มกิจกรรม อยู่ท่ี 2.58 คะแนน และเพม่ิ ข้นึ มาเป็น 3.33 คะแนน
ในการประเมนิ หลงั เขา้ ร่วมกจิ กรรม
ความรอบรู้ทางสุขภาพเร่ืองการใช้ฮอร์โมนส�ำหรับผู้มีความหลากหลายทาเพศ คะแนนรวมเฉลี่ยในเรื่อง
การเข้าถงึ หรือได้รบั ขอ้ มลู ทีเ่ กี่ยวกับสุขภาพ (Access) (5 ข้อค�ำถาม คะแนนรวมเตม็ 5 คะแนน) กอ่ นเข้าร่วมกิจกรรม
อยทู่ ่ี 2.97 คะแนน และเพ่มิ ขึน้ มาเปน็ 3.22 คะแนน ในการประเมนิ หลงั เขา้ ร่วมกิจกรรม การเข้าใจขอ้ มูลท่เี กีย่ วขอ้ ง
กับสุขภาพ (Understand) (4 ข้อค�ำถาม คะแนนรวมเต็ม 4 คะแนน) ก่อนเข้าร่วมกิจกรรม อยู่ที่ 2.90 คะแนน
และเพิ่มขึ้นมาเป็น 3.14 คะแนน ในการประเมินหลังเข้าร่วมกิจกรรม การจัดการและประเมินคุณค่าข้อมูลท่ีเก่ียวกับ
สุขภาพ (Appraise) (3 ข้อคำ� ถาม คะแนนรวมเตม็ 3 คะแนน) ก่อนเข้าร่วมกิจกรรม อยทู่ ่ี 3.17 คะแนน และเพ่มิ ขึ้น
มาเปน็ 3.29 คะแนน ในการประเมินหลังเข้ารว่ มกิจกรรม และสดุ ท้ายการปรบั ใช้ขอ้ มูลทีเ่ กี่ยวขอ้ งกับสุขภาพ (Apply)
(3 ขอ้ ค�ำถาม คะแนนรวมเตม็ 3 คะแนน) ก่อนเขา้ ร่วมกจิ กรรม อยู่ท่ี 3.19 คะแนน และเพ่มิ ขึ้นมาเปน็ 3.35 คะแนน
ในการประเมินหลงั เข้ารว่ มกจิ กรรม

50 ผลการศกึ ษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรอื่ ง ความรอบรดู้ า้ นสขุ ภาพในกลุ่มผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ
ประเดน็ การจดั การรา่ งกายเพ่อื การแสดงออกตามอตั ลกั ษณ์ทางเพศ

ผลการประเมินหลังจากเข้าร่วมกิจกรรม 3 คร้ัง พบว่า ผู้มีความหลากหลายทางเพศได้คะแนนรวมเฉล่ียใน
มติ ขิ องการเขา้ ถงึ หรอื ไดร้ บั ขอ้ มลู ทเี่ กย่ี วกบั สขุ ภาพ (Access) และการเขา้ ใจขอ้ มลู ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั สขุ ภาพ (Understand
เพ่ิมขึ้นจากก่อนเข้าร่วมกิจกรรมอย่างชัดเจน เป็นผลจากในกิจกรรมของโครงการได้แนะน�ำช่องทางบริการและ
แหล่งข้อมูลเก่ียวกับการจัดการเน้ือตัวร่างกายในลักษณะต่างๆ และการใช้ฮอร์โมน รวมทั้งได้สร้างพ้ืนที่ให้มีการรับฟัง
และพดู คุยกบั ผใู้ หบ้ ริการจ�ำนวนหนึ่งดว้ ย
ขอ้ มูลจากผู้เข้าร่วมกจิ กรรมทัง้ 4 ครั้งของโครงการฯ ทสี่ ะทอ้ นผ่านการแสดงความคิดเห็นและการตั้งคำ� ถาม
เพื่อพูดคุยแลกเปลี่ยนกับวิทยากรในกิจกรรม สะท้อนให้เห็นชัดเจนว่า ผู้มีความหลากหลายทางเพศมีความสนใจ
ในประเดน็ การจดั การรา่ งกายเพอ่ื การแสดงออกตามอตั ลกั ษณท์ างเพศ ซงึ่ รวมถงึ เรอื่ งการใชฮ้ อรโ์ มนดว้ ย และยงั คง
ต้องการความรู้ในอีกหลายประเด็น ท้ังในฐานะผู้สนใจและผู้ใช้บริการเหล่าน้ันด้วยตัวเอง การมีช่องทาง พื้นท่ี หรือ
แหล่งข้อมูลท่ีน่าเช่ือถือและรวบรวมไว้อย่างเป็นระบบ สามารถตอบข้อสงสัยเฉพาะตัวของแต่ละคนได้ด้วย เป็นส่ิง
ท่ีผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศต้องการ

ผลการศึกษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรือ่ ง ความรอบรูด้ ้านสุขภาพในกลมุ่ ผ้มู คี วามหลากหลายทางเพศ 51
ประเดน็ การจดั การรา่ งกายเพื่อการแสดงออกตามอตั ลกั ษณท์ างเพศ

5 บทสรปุ


5.1 ความหมาย “สขุ ภาพ” ส�ำหรบั กล่มุ ผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ
กลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ มีสถานการณ์ด้านสุขภาพและผลลัพธ์ด้านสุขภาพที่มีลักษณะร่วมหรือเหมือน
กับประชากรทว่ั ไป เชน่ โรคตดิ ต่อหรอื โรคไมต่ ิดต่อทัว่ ไป สุขภาพกาย สุขภาพจติ การบาดเจ็บจากการใชช้ ีวติ หรอื
อบุ ตั ิเหตุ
และมีประเดน็ ที่แตกต่างจากประชากรท่วั ไป ซง่ึ เกิดจากพฤตกิ รรมทสี่ ่งผลตอ่ สุขภาพ และเป็นพฤตกิ รรมทแี่ ตกตา่ ง
ด้วยเหตุแห่งเพศวิถี (sexual orientation) และ อัตลักษณ์ทางเพศ (gender identity) เช่น โรคติดต่อทาง
เพศสัมพันธ์จากรูปแบบการมีเพศสัมพันธ์ต่างๆ โรคไม่ติดต่อที่เป็นผลจากพฤติกรรมด้านการตัดการเพศสภาพหรือ
เพศภาวะ (gender) สถานการณ์สุขภาพจิต รวมท้ังและพฤติกรรมการใช้บริการสุขภาพท่ีมีอุปสรรคจากที่อาจ
ได้รับผลกระทบจากเพศวิถี (sexual orientation) และ อัตลักษณ์ทางเพศ (gender identity) ที่อยู่ภายใต้
การตตี ราตนเองและการตตี ราของครอบครวั และสงั คมในระดบั อืน่ ๆ เปน็ ต้น
การจัดการร่างกายเพื่อการแสดงออกตามอัตลักษณ์ทางเพศ (Gender Transitioning) ของกลุ่มผู้มีความหลาก
หลายทางเพศ เปน็ สง่ิ ทเี่ กดิ ขน้ึ กบั กลมุ่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศทกุ กลมุ่ และสามารถสง่ ผลกระทบตอ่ สขุ ภาพกาย
ใจ และสงั คมไดท้ ง้ั ในระยะสน้ั และระยะยาว และยงั คงมชี อ่ งวา่ งของการด�ำเนินงานในปัจจบุ นั ท่ียังไมม่ กี ารนำ� เสนอ
ในเรื่องน้ีอย่างเข้าใจว่า การจัดการร่างกายเพื่อการแสดงออกตามอัตลักษณ์ทางเพศ (Gender Transitioning)
ของกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ น้ีเป็นสถานการณ์ร่วมของผู้มีความหลากหลายทางเพศทุกกลุ่ม มิใช่จ�ำกัด
เฉพาะผหู้ ญงิ หรอื ผ้ชู ายข้ามเพศ

ข้อมูลจากกิจกรรมของโครงการฯ ส่ือออนไลน์ การส�ำรวจจากกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ และการ
สมั ภาษณผ์ ใู้ หข้ อ้ มลู หลกั ทงั้ ทเี่ ปน็ กลมุ่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศและผใู้ หบ้ รกิ ารสขุ ภาพทเ่ี กยี่ วขอ้ งตา่ งชป้ี ระเดน็ ชอ่ ง
ว่างส�ำคัญประการหน่ึงคือ เร่ืองความรู้และพฤติกรรมเกี่ยวกับการข้ามเพศ หรือการเปล่ียนแปลงร่างกายให้อยู่ในเพศ
สภาพที่พงึ ประสงค์ ซ่ึงหมายรวมถงึ การใชย้ า ฮอรโ์ มน หรือการจดั การรา่ งกายด้วยวิธตี ่างๆ ท่อี าจทำ� ใหเ้ กิดผลกระทบ
ดา้ นสขุ ภาพทงั้ ในระยะสน้ั และระยะยาวได้ บรกิ ารและขอ้ มลู เกย่ี วกบั การขา้ มเพศรวมทงั้ ผลกระทบของสงิ่ ตา่ งๆ เปน็ สง่ิ
ที่ยงั ไมส่ ามารถเขา้ ถงึ ได้โดยง่าย ทง้ั ในเชิงพนื้ ท่ี ราคาทสี่ งู กว่าจะจา่ ยได้ เน่ืองจากเปน็ บรกิ ารทตี่ ้องใช้ระยะเวลา ในขณะ
ที่บริการหรอื ข้อมูลทอี่ าจจะไม่มีความนา่ เชอ่ื ถือ หรือ “เถ่อื น” สามารถเขา้ ถงึ ได้ง่ายกว่า และในเชิงองค์ความรู้ กย็ งั ไม่มี
การศกึ ษาทส่ี ามารถระบขุ นาดของปญั หาในการใชบ้ รกิ ารทไ่ี มป่ ลอดภยั เหลา่ น้ี รวมถงึ พฤตกิ รรมในการขา้ มเพศในระดบั
ตา่ งๆ ซ่งึ ขอ้ มลู เหล่านี้ แมแ้ ตก่ ล่มุ ผใู้ หบ้ รกิ ารเองกเ็ ห็นว่ามีความจ�ำเป็นตอ้ งทำ� การศกึ ษาเพิ่มเตมิ

52 ผลการศกึ ษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรอ่ื ง ความรอบรูด้ า้ นสุขภาพในกลุ่มผู้มคี วามหลากหลายทางเพศ
ประเด็น การจดั การร่างกายเพอื่ การแสดงออกตามอตั ลกั ษณ์ทางเพศ

ในการทบทวนวรรณกรรม ได้เสนอแนวคิดว่า การพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพให้แก่
กลมุ่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ จะตอ้ งพฒั นาความสามารถในการวเิ คราะห์ทง้ั ในเชิงบริบทของสังคมและวถิ ีชวี ติ ของ
กลุม่ ผู้มคี วามหลากหลายทางเพศ ความสามารถในการออกแบบการสร้างเสรมิ ความรอบรู้ด้านสุขภาพใหส้ อดคลอ้ งกับ
วิถีชีวิตที่เจาะจงของกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศแต่ละกลุ่ม การพัฒนาทักษะความสามารถในการส่ือสาร
ความรอบรู้สุขภาพที่สร้างความเข้าใจให้กับกลุ่มเป้าหมาย รวมถึงสร้างแรงกระตุ้นให้กลุ่มเป้าหมายเกิดการเรียนรู้
และน�ำไปปรบั ใชใ้ นชีวติ จริง จนเกดิ พฤติกรรมสุขภาพ และสุขภาวะท่ีดี โดยสามารถพจิ ารณาตามสมรรถนะการเขา้ ถึง
หรอื ไดร้ บั ขอ้ มลู การเขา้ ใจขอ้ มลู การจดั การและประเมนิ คณุ คา่ ขอ้ มลู การปรบั ใชข้ อ้ มลู ทงั้ ในการรกั ษาดแู ล การปอ้ งกนั
โรค และการสง่ เสรมิ สขุ ภาพ ตามตาราง 12 ชอ่ ง (Sorensen 2012)
กลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ สะท้อนชัดเจนว่า ความรอบรู้ด้านสุขภาพ ถือว่าอยู่ในระดับสูงในแง่ของ
สุขภาพทั่วไป แต่กลับพบว่า ค่าคะแนนลดลงอย่างมากหากพูดถึงสุขภาพในส่วนที่เกี่ยวข้องกับความหลากหลาย
ทางเพศ หรือความคิดว่า ความหลากหลายทางเพศเป็นส่ิงที่อาจจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพและการเปิดเผยความ
หลากหลายทางเพศของตนให้เป็นข้อมูลในการดูแลรักษา ก็เป็นเร่ืองจ�ำเป็น ผลการด�ำเนินกิจกรรมประชุมเชิงปฎิบัติ
การเพ่ือสร้างกระบวนการเรียนรู้ท้ัง 4 คร้ัง สะท้อนให้เห็นว่า กลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศต้องการพ้ืนท่ีส�ำหรับ
การเรียนรู้และเพ่ิมความรอบรู้ในเรื่องสุขภาพโดยเฉพาะประเด็นเกี่ยวกับการจัดการร่างกายเพื่อการแสดงออกตาม
อตั ลกั ษณท์ างเพศ ซึง่ รวมถงึ เรอื่ งการใช้ฮอรโ์ มนดว้ ย
5.2 การจดั การความรอบรูด้ า้ นสุขภาพกับเรือ่ งการจัดการรา่ งกายเพื่อการแสดงออกตามอัตลกั ษณท์ างเพศของ
ผูม้ คี วามหลากหลายทางเพศ
การด�ำเนินงานการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ ยังมีประเด็น
ทา้ ทายในแง่ของมมุ มองประเด็นสขุ ภาพของผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ รวมทัง้ ความเข้าใจในความซบั ซ้อนของความ
หลากหลายทางเพศในปัจจุบัน ประสบการณ์จริงของความเล่ือนไหลของเพศภาวะ และจากปรากฏการณ์ท่ีสะท้อนว่า
ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศทกุ กลมุ่ ทกุ ชว่ งวยั ลว้ นมปี ระสบการณใ์ นการจดั การรา่ งกายเพอ่ื การแสดงออกตามอตั ลกั ษณ์
ทางเพศของตนและอาจตอ้ งเผชญิ กบั ผลลพั ธท์ งั้ ระยะสนั้ และระยะยาวจากสง่ิ ตา่ งๆ ทกี่ ระทำ� กบั รา่ งกาย การสรา้ งเสรมิ
ความรดู้ ้านสขุ ภาพในประเดน็ นี้ ตามกรอบแนวคิด Sørensen จึงตอ้ งทำ� ให้เกดิ การส่งเสรมิ ให้เกดิ ความรอบรใู้ น 4 มิติ
คือ การเข้าถึง เขา้ ใจ พจิ ารณา และปรับใช้ ขอ้ มลู ความรเู้ กีย่ วกับกระบวนการต่างๆ ในการการจดั การรา่ งกายเพ่อื การ
แสดงออกตามอตั ลักษณท์ างเพศของตน เพ่อื ใชใ้ นการดูแลรักษาสุขภาพ (health care) ทเ่ี ปน็ ผลจากการจัดการต่างๆ
ป้องกันผลกระทบระยะส้ันและระยะยาวของการจัดการต่างๆ (prevention) และส่งเสริมสุขภาพ (promotion) คือ
การสามารถที่จะดูแลและตัดสินใจที่จะจัดการกับร่างกายด้วยวิธีการท่ีจะไม่น�ำไปสู่ผลกระทบทางลบต่อท้ังสุขภาพ
และสงั คมของตนเอง

ผลการศกึ ษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เร่ือง ความรอบรดู้ า้ นสขุ ภาพในกลมุ่ ผู้มีความหลากหลายทางเพศ 53
ประเด็น การจัดการรา่ งกายเพื่อการแสดงออกตามอัตลักษณ์ทางเพศ

5.3 ขอ้ เสนอแนะ
กลมุ่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ ไดแ้ สดงความตอ้ งการทจ่ี ะมแี พลตฟอรม์ ทช่ี ว่ ยใหเ้ กดิ กระบวนการเรยี นรแู้ ละ
สง่ เสริมความรอบร้ดู า้ นสขุ ภาพส�ำหรบั กลมุ่ ผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ ในเรอ่ื ง การจัดการรา่ งกายเพือ่ การแสดงออก
ตามอตั ลักษณ์ทางเพศ โดยมีขอ้ เสนอตอ่ การพัฒนาแพลตฟอรม์ ท่สี ำ� คัญไดแ้ ก่

o ควรเป็นพ้ืนที่ของการให้ความรู้และข้อมูลท่ีถูกต้อง ครบถ้วน รอบด้าน สอดคล้องและตอบสนองต่อ
ความตอ้ งการหรอื สถานการณข์ องผมู้ ีความหลากหลายทางเพศได้
o ควรมีแอพพลิเคช่ัน หรือฟังก์ชั่นที่ช่วยส่งเสริมความรอบรู้ฯ ได้ในท้ัง 4 มิติ คือ เข้าถึง เข้าใจ พิจารณา

และปรับใช้ความรอบรทู้ างสขุ ภาพในการดแู ลรักษา ป้องกันโรค และส่งเสริมสขุ ภาพ ดงั น้นั แอพพลเิ คช่ัน
หรอื ฟงั กช์ น่ั ดงั กลา่ วจงึ ควรเปน็ เครอ่ื งมอื ชว่ ยในการจดั การดา้ นสขุ ภาพ เชน่ การใชฮ้ อรโ์ มน ไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง

และปลอดภัย
o ควรเป็นแพลตฟอร์มท่ีสามารถเชื่อมโยงผู้มีความหลากหลายทางเพศให้สามารถเข้าถึงบริการท่ีจ�ำเป็นได้
เมื่อตอ้ งการดว้ ย
จากขอ้ คน้ พบเกยี่ วกบั ความหลากหลายทางเพศ (Sexual diversity) ทมี่ คี วามซบั ซอ้ นมากขนึ้ และยงั มเี รอ่ื งของ
การเล่อื นไหลของเพศสภวะ (Gender fluidity) ทส่ี ามารถเกดิ ขึน้ กบั ผูม้ ีความหลากหลายทางเพศในทุกชว่ งวัย ประเดน็
เหลา่ นจี้ ำ� เปน็ อยา่ งยงิ่ ทผ่ี ใู้ หบ้ รกิ ารสขุ ภาพ จะตอ้ งทำ� ความเขา้ ใจและมกี ระบวนการเรยี นรเู้ พอื่ ใหส้ ามารถจดั บรกิ ารหรอื
ให้ขอ้ มลู ที่จ�ำเป็นไดอ้ ย่างเหมาะสม ดงั นั้น จึงมขี อ้ เสนอแนะวา่
o ควรมีแพลตฟอร์มการเรียนรู้ส�ำหรับผู้ให้บริการ เพ่ือท�ำความเข้าใจเร่ืองความหลากหลายทางเพศ และ

พฤติกรรมเฉพาะกลุ่มท่ีอาจส่งผลต่อสุขภาพ เพ่ือสร้างความตระหนักในการวิเคราะห์พฤติกรรมเหล่านั้น
เป็นสว่ นหน่ึงในการให้บรกิ ารสุขภาพแก่ผู้มคี วามหลากหลายทางเพศ
o แพลตฟอร์มท่ีช่วยให้ผู้ให้บริการสามารถระบุกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศที่มาเข้ารับบริการได้
โดยไม่กระท�ำการละเมิดสิทธิในการจะเปิดเผยหรือไม่เปิดเผยอัตลักษณ์ทางเพศของผู้รับบริการ แต่ผู้ให้
บริการตอ้ งรวู้ ่า หากผรู้ ับบรกิ ารเป็นผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ จ�ำเปน็ ตอ้ งมีท�ำการคดั กรองสถานการณ์
สขุ ภาพโดยสอบถามในประเดน็ ใดบา้ งและอย่างไร
ขอ้ เสนอแนะในสว่ นของการศกึ ษาวิจัยไดแ้ ก่
o ศกึ ษาขนาดของผลประทบและปญั หาสขุ ภาพทเี่ กดิ จากการจดั การรา่ งกายเพอื่ การแสดงออกตามอตั ลกั ษณ์
ทางเพศ
o ศึกษาพฤติกรรมการคน้ หาขอ้ มูลเร่อื ง การข้ามเพศ และการใชฮ้ อรโ์ มน วตั ถุประสงค์ เพ่อื ทำ� ความเขา้ ใจ
ขนาดของสถานการณ์ แหล่งข้อมูลทีมีการเข้าถึงจ�ำนวนมาก และตรวจสอบความถูกต้องและความ
นา่ เชื่อถือของขอ้ มลู ชดุ ขอ้ มลู (หรอื คำ� ถาม) ทีต่ ้องการมากทสี่ ดุ ในกลุ่มผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ
o พฤติกรรมการเข้าถึงสื่อและความสนใจของกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ เปรียบเทียบระหว่างการ
เข้าถึงแหล่งข้อมูลจากกลุ่มหน่วยงานองค์กรภาครัฐ ภาคประชาสังคม และภาคธุรกิจ นอกจากน้ันยังมี
การน�ำเสนอข้อมูลโดยกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศเอง วัตถุประสงค์ เพ่ือน�ำไปสู่การก�ำหนดพื้นท่ี
เป้าหมายในการนำ� เสนอ Platform ของโครงการฯ

54 ผลการศกึ ษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรอ่ื ง ความรอบรดู้ า้ นสขุ ภาพในกลุม่ ผู้มคี วามหลากหลายทางเพศ
ประเดน็ การจัดการร่างกายเพ่อื การแสดงออกตามอัตลกั ษณท์ างเพศ

เอกสารอ้างองิ

ภาษาองั กฤษ
Batterham, R. W., Buchbinder, R., Beauchamp, A., Dodson, S., Elsworth, G. R., & Osborne, R. H. (2014).

The OPtimising HEalth LIterAcy (Ophelia) process: study protocol for using health literacy
profiling and community engagement to create and implement health reform. BMC Public
Health, 14(1), 1-10.
Berkman, N. D., Davis, T. C., & McCormack, L. (2010). Health literacy: what is it? Journal of health
communication, 15(S2), 9-19.
Blanchard, R. (1988). Nonhomosexual gender dysphoria. The Journal of Sex Research, 24(1), 188-193.
https://doi.org/10.1080/00224498809551410
Blanchard, R., Clemmensen, L. H., & Steiner, B. W. (1987). Heterosexual and homosexual gender
dysphoria. Archives of Sexual Behavior, 16(2), 139-152. https://doi.org/10.1007/BF01542067
Boonchooduang, N., Louthrenoo, O., Likhitweerawong, N., Charnsil, C., & Narkpongphun, A. (2019).
Emotional and behavioral problems among sexual minority youth in Thailand. Asian journal
of psychiatry, 45, 83-87.
Chan, R. C. H., & Huang, Y. T. (2021). A Minority Stress Response Model of Health Behaviors in Gay
and Bisexual Men: Results from a Taiwanese Sample. LGBT Health, 8(3), 209-221. https://doi.
org/10.1089/lgbt.2020.0194
Chariyalertsak, S., Kosachunhanan, N., Saokhieo, P., Songsupa, R., Wongthanee, A., Chariyalertsak,
C., Visarutratana, S., & Beyrer, C. (2011). HIV incidence, risk factors, and motivation for
biomedical intervention among gay, bisexual men, and transgender persons in Northern
Thailand. PLOS ONE, 6(9), e24295.
Ciria-Barreiro, E., Moreno-Maldonado, C., Rivera, F., & Moreno, C. (2021). A Comparative Study of Health
and Well-being Among Cisgender and Binary and Nonbinary Transgender Adolescents in Spain.
LGBT Health, 8(8), 536-544. https://doi.org/10.1089/lgbt.2020.0477
Del Casino, V. J. (2012). Drugs, sex, and the geographies of sexual health in Thailand, Southeast Asia.
Social & Cultural Geography, 13(2), 109-125. https://doi.org/10.1080/14649365.2012.655766
Diamond, L. M., Alley, J., Dickenson, J., & Blair, K. L. (2020). Who counts as sexually fluid? Comparing
four different types of sexual fluidity in women. Archives of Sexual Behavior, 49(7), 2389-2403.
Dilley, J. A., Simmons, K. W., Boysun, M. J., Pizacani, B. A., & Stark, M. J. (2010). Demonstrating
the importance and feasibility of including sexual orientation in public health surveys:
health disparities in the Pacific Northwest. American journal of public health, 100(3), 460-467.
https://doi.org/10.2105/ajph.2007.130336
Eliason, M. J., Robinson, P., & Balsam, K. (2018). Development of an LGB-specific health literacy scale.
Health communication, 33(12), 1531-1538.

ผลการศกึ ษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรอื่ ง ความรอบรูด้ ้านสุขภาพในกลุ่มผูม้ ีความหลากหลายทางเพศ 55
ประเดน็ การจดั การร่างกายเพ่อื การแสดงออกตามอตั ลักษณท์ างเพศ

Fahs, B. (2009). Compulsory Bisexuality?: The Challenges of Modern Sexual Fluidity. Journal of
Bisexuality, 9(3-4), 431-449. https://doi.org/10.1080/15299710903316661
Felt, D., Wang, X., Ruprecht, M. M., Turner, B., Beach, L. B., Philbin, M. M., Birkett, M., & Phillips Ii,
G. (2020). Differential Decline in Illicit Drug Use by Sexual Identity Among United States High

School Students, 2005-2017. LGBT Health, 7(8), 420-430. https://doi.org/10.1089/lgbt.2020.0163
Fish, J. N., Salerno, J., Williams, N. D., Rinderknecht, R. G., Drotning, K. J., Sayer, L., & Doan, L. (2021).
Sexual Minority Disparities in Health and Well-Being as a Consequence of the COVID-19 Pandemic

Differ by Sexual Identity. LGBT Health, 8(4), 263-272. https://doi.org/10.1089/lgbt.2020.0489
Fongkaew, K., de Lind van Wijngaarden, J. W., Tepjan, S., Chonwanarat, N., Akkakanjanasupar, P., &

Newman, P. A. (2021). ‘No test, no disease’: Multilevel barriers to HIV testing among young
men who have sex with men and transgender women in three semi-urban areas in Thailand.
Culture, Health & Sexuality, 1-16.
Fredriksen-Goldsen, K. I., Kim, H.-J., Barkan, S. E., Muraco, A., & Hoy-Ellis, C. P. (2013). Health disparities
among lesbian, gay, and bisexual older adults: results from a population-based study.
American journal of public health, 103(10), 1802-1809. https://doi.org/10.2105/AJPH.2012.301110
Gooren, L. J., Sungkaew, T., Giltay, E. J., & Guadamuz, T. E. (2015). Cross-sex hormone use,
functional health and mental well-being among transgender men (Toms) and Transgender
Women (Kathoeys) in Thailand. Culture, Health & Sexuality, 17(1), 92-103.
Guadamuz, T. E., Wimonsate, W., Varangrat, A., Phanuphak, P., Jommaroeng, R., McNicholl, J. M.,
Mock, P. A., Tappero, J. W., & van Griensven, F. (2011). HIV prevalence, risk behavior,
hormone use and surgical history among transgender persons in Thailand. AIDS and
Behavior, 15(3), 650-658.
Hsieh, N., & Mirzoyan, I. (2021). Disparities in Experience with Culturally Competent Care
and Satisfaction with Care by Sexual Orientation. LGBT Health, 8(3), 222-230.
https://doi.org/10.1089/lgbt.2020.0065
Huang, Y., Li, P., Lai, Z., Jia, X., Xiao, D., Wang, T., Guo, L., & Lu, C. (2018). Association between sexual
minority status and suicidal behavior among Chinese adolescents: A moderated mediation
model. Journal of Affective Disorders, 239, 85-92. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.
jad.2018.07.004
IOM. (2011). The Health of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender People: Building a Foundation
for Better Understanding. T. N. A. Press.
Katz-Wise, S. L. (2015). Sexual fluidity in young adult women and men: associations with
sexual orientation and sexual identity development. Psychology & Sexuality, 6(2), 189-208.
https://doi.org/10.1080/19419899.2013.876445

56 ผลการศึกษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรอ่ื ง ความรอบรดู้ า้ นสุขภาพในกลมุ่ ผ้มู ีความหลากหลายทางเพศ
ประเดน็ การจดั การรา่ งกายเพ่ือการแสดงออกตามอัตลักษณท์ างเพศ

Keeley D. Newsom, M. J. R., Gregory A. Carter, Jessica J. Hille. (2021). They “Don’t Know How to Deal
with People Like Me”: Assessing Health Care Experiences of Gender Minorities in Indiana.
Transgender Health, 0(0), null. https://doi.org/10.1089/trgh.2021.0027

Kittiteerasack, P. (2020). Suicidality in Thai Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Adults University
of Illinois at Chicago].

Kittiteerasack, P., Matthews, A. K., & Park, C. (2021). Psychometric Properties of the Thai Version of
the Internalized Sexual Stigma Scale for Research on Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender
(LGBT) Populations. Psychology & Sexuality(just-accepted).

Kittiteerasack, P., Matthews, A. K., Steffen, A., Corte, C., McCreary, L. L., Bostwick, W., Park, C., &
Johnson, T. P. (2020). The influence of minority stress on indicators of suicidality among
lesbian, gay, bisexual and transgender adults in Thailand. Journal of Psychiatric and
Mental Health Nursing.
Kittiteerasack, P., Steffen, A., & Matthews, A. (2020). The influence of minority stress on level of de-

pression among Thai LGBT Adults. J. Keperawatan Indonesia, 23, 74-84.
Laughney, C. I., & Eliason, E. L. (2021). Mortality Disparities Among Sexual Minority Adults in the United

States. LGBT Health, 0(0), null. https://doi.org/10.1089/lgbt.2020.0482
Lee, H., Operario, D., Yi, H., Choo, S., & Kim, S.-S. (2019). Internalized Homophobia, Depressive
Symptoms, and Suicidal Ideation Among Lesbian, Gay, and Bisexual Adults in South Korea:

An Age-Stratified Analysis. LGBT Health, 6(8), 393-399. https://doi.org/10.1089/lgbt.2019.0108
Logie, C. H., Newman, P. A., Weaver, J., Roungkraphon, S., & Tepjan, S. (2016). HIV-related stigma and

HIV prevention uptake among young men who have sex with men and transgender women
in Thailand. AIDS patient care and STDs, 30(2), 92-100.
McDaid, L. M., Flowers, P., Ferlatte, O., Young, I., Patterson, S., & Gilbert, M. (2020). Sexual health lit-
eracy among gay, bisexual and other men who have sex with men: a conceptual framework
for future research. Culture, Health & Sexuality, 23, 207 - 223.
Megan L. Hutchcraft, A. A. T., Lauren Montemorano, and Joanne G. Patterson. (2021). Differences
in Health-Related Quality of Life and Health Behaviors Among Lesbian, Bisexual, and
Heterosexual Women Surviving Cancer from the 2013 to 2018 National Health Interview
Survey. LGBT Health, 8(1), 68-78. https://doi.org/10.1089/lgbt.2020.0185
Mereish, E. H., Katz-Wise, S. L., & Woulfe, J. (2017). We’re Here and We’re Queer: Sexual Orientation
and Sexual Fluidity Differences Between Bisexual and Queer Women. Journal of Bisexuality,
17(1), 125-139. https://doi.org/10.1080/15299716.2016.1217448
Meyer, I. H. (2001). Why lesbian, gay, bisexual, and transgender public health? American journal of
public health, 91(6), 856.
Miedema, S. S., Browne, I., & Yount, K. M. (2021). An intersectional burden: Gender and sexual stigma
against toms in Thailand. Social Science & Medicine, 114591.

ผลการศกึ ษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรือ่ ง ความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพในกล่มุ ผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ 57
ประเดน็ การจัดการร่างกายเพ่อื การแสดงออกตามอตั ลักษณท์ างเพศ

Moagi, M. M., Der Wath, A. E. v., Jiyane, P. M., & Rikhotso, R. S. (2021). Mental health challenges of
lesbian, gay, bisexual and transgender people: An integrated literature review. Health SA
Gesondheid, 26, 1487.

Murphy, T. F. (2019). Adolescents and Body Modification for Gender Identity Expression. Medical Law
Review, 27(4), 623-639. https://doi.org/10.1093/medlaw/fwz006

Nemoto, T., Iwamoto, M., Perngparn, U., Areesantichai, C., Kamitani, E., & Sakata, M. (2012). HIV-related
risk behaviors among kathoey (male-to-female transgender) sex workers in Bangkok, Thailand.
AIDS Care, 24(2), 210-219.

Nimitpanya, P., Wainipitapong, S., Wiwattarangkul, T., Suwan, A., Phanuphak, N., & Panyakhamlerd, K.
(2021). Evaluation of Mental Health and Satisfaction Following Transfeminine Gender-Affirming
Surgery in Thailand. Transgender Health.

Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health
education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International,

15(3), 259-267.
Nutbeam, D. O. N., & Kickbusch, I. (1998). Health promotion glossary. Health Promotion International,

13(4), 349-364. http://www.jstor.org/stable/45152457
Ojanen, T. T. (2015). Online Counseling Services for LGBTI People in Thailand: rationale, realization,

and research. BUU & AMSAR 2015 International Conference: Communication Perspective:
Social Connection in the Age of Digital Technology Practice,
Ojanen, T. T., Newman, P. A., Ratanashevorn, R., de Lind van Wijngaarden, J. W., & Tepjan, S. (2020).
Whose paradise? An intersectional perspective on mental health and gender/sexual diversity
in Thailand.
Ojanen, T. T., Phukao, D., Boonmongkon, P., & Rungreangkulkij, S. (2021). Defining Mental Health
Practitioners’ LGBTIQ Cultural Competence in Thailand. Journal of Population and Social
Studies [JPSS], 29, 158-176.
Ojanen, T. T., Ratanashevorn, R., & Boonkerd, S. (2016). Gaps in responses to LGBT issues in Thailand:
Mental health research, services, and policies. Psychology of Sexualities Review, 7(1), 41-59.
Ongwandee, S., Lertpiriyasuwat, C., Khawcharoenporn, T., Chetchotisak, P., Thiansukhon, E.,
Leerattanapetch, N., Leungwaranan, B., Manopaiboon, C., Phoorisri, T., & Visavakum, P. (2018).
Implementation of a Test, Treat, and Prevent HIV program among men who have sex with
men and transgender women in Thailand, 2015-2016. PLOS ONE, 13(7), e0201171.
Patel, S. A., Bangorn, S., Aramrattana, A., Limaye, R., Celentano, D. D., Lee, J., & Sherman, S. G. (2013).
Elevated alcohol and sexual risk behaviors among young Thai lesbian/bisexual women. Drug
and alcohol dependence, 127(1-3), 53-58.

58 ผลการศึกษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรือ่ ง ความรอบรู้ด้านสขุ ภาพในกล่มุ ผู้มีความหลากหลายทางเพศ
ประเด็น การจัดการรา่ งกายเพอ่ื การแสดงออกตามอตั ลักษณ์ทางเพศ

Pawa, D., Firestone, R., Ratchasi, S., Dowling, O., Jittakoat, Y., Duke, A., & Mundy, G. (2013). Reducing
HIV risk among transgender women in Thailand: a quasi-experimental evaluation of the sisters
program. PLOS ONE, 8(10), e77113.

Peltzer, K., & Pengpid, S. (2016). Minority stress among lesbian, gay, bisexual, and transgender (LGBT)
university students in ASEAN countries: associations with poor mental health and addictive
behavior. Gender and Behaviour, 14(3), 7806-7815.

Reisner, S. L., Poteat, T., Keatley, J., Cabral, M., Mothopeng, T., Dunham, E., Holland, C. E., Max, R.,
& Baral, S. D. (2016). Global health burden and needs of transgender populations: a review.
The Lancet, 388(10042), 412-436.

Schuler, M. S., Prince, D. M., & Collins, R. L. (2021). Disparities in Social and Economic
Determinants of Health by Sexual Identity, Gender, and Age: Results from the 2015-2018

National Survey on Drug Use and Health. LGBT Health, 8(5), 330-339.
https://doi.org/10.1089/lgbt.2020.0390
Simonds, S. K. (1974). Health Education as Social Policy. Health Education Monographs, 2(1_suppl),

1-10. https://doi.org/10.1177/10901981740020S102
Sørensen, K., Van den Broucke, S., Fullam, J., Doyle, G., Pelikan, J., Slonska, Z., Brand, H., & Con-

sortium Health Literacy Project, E. (2012). Health literacy and public health: A systematic
review and integration of definitions and models. BMC Public Health, 12(1), 80. https://doi.
org/10.1186/1471-2458-12-80
Suriyasarn, B. (2016). Discrimination and marginalization of LGBT workers in Thailand. In Sexual
orientation and transgender issues in organizations (pp. 197-215). Springer.
Thitasan, A., Aytar, O., Annerbäck, E.-M., & Velandia, M. (2019). Young people’s health and risk
behaviours in relation to their sexual orientation: A cross-sectional study of Thailand and
Sweden. Sexual & Reproductive Healthcare, 21, 67-74.
https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.srhc.2019.05.004
Van Griensven, F., Kilmarx, P. H., Jeeyapant, S., Manopaiboon, C., Korattana, S., Jenkins, R. A., Uthaivoravit,
W., Limpakarnjanarat, K., & Mastro, T. D. (2004). The prevalence of bisexual and homosexual
orientation and related health risks among adolescents in northern Thailand. Archives of
Sexual Behavior, 33(2), 137-147.
Vizard, T. (2014). Measuring Sexual Identity in the United Kingdom. Journal of Bisexuality, 14(3-4),
524-543. https://doi.org/10.1080/15299716.2014.931830
WHO. (2009). 7th Global Conference on Health Promotion Track 2: Health literacy and health
behaviour. https://www.who.int/teams/health-promotion/enhanced-wellbeing/seventh-glob-
al-conference/health-literacy

ผลการศึกษาและทบทวนองค์ความรู้ เร่อื ง ความรอบร้ดู า้ นสขุ ภาพในกลุม่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ 59
ประเด็น การจดั การรา่ งกายเพ่ือการแสดงออกตามอตั ลกั ษณท์ างเพศ

Yang, D., Chariyalertsak, C., Wongthanee, A., Kawichai, S., Yotruean, K., Saokhieo, P., Guadamuz, T.,
Suwanvanichkij, V., Beyrer, C., & Chariyalertsak, S. (2013). Acceptability of pre-exposure proph-
ylaxis among men who have sex with men and transgender women in Northern Thailand.
PLOS ONE, 8(10), e76650.

Zarcadoolas, C., Pleasant, A., & Greer, D. S. (2005). Understanding health literacy: an expanded model.
Health Promotion International, 20(2), 195-203. https://doi.org/10.1093/heapro/dah609

Zucker, K. J., Lawrence, A. A., & Kreukels, B. P. C. (2016). Gender Dysphoria in Adults. Annual Review
of Clinical Psychology, 12(1), 217-247. https://doi.org/10.1146/annurev-clinpsy-021815-093034

ภาษาไทย
เกษดาพร ศรีสุวอ. (2564). การศึกษาความรอบร้ดู ้านสุขภาพตามหลัก 3 อ 2 ส ของผสู้ ูงอายโุ รคเบาหวานบา้ นแมน่ นท์

ต�ำบล หนองไผ่ อำ� เภอเมือง จังหวัดอดุ รธานี. วารสารการพยาบาลสุขภาพและการศึกษา, 4(2), 35-44.
กนกพร อริยา, จิติมา กตัญญู, และ สายหยุด มูลเพ็ชร์. (2561). การศึกษาความต้องการพื้นฐานของผู้ชายข้ามเพศ
ในประเทศไทย. วารสารบณั ฑติ วจิ ัย, 9(2), 163-182.
ณฐั วดี จติ รมานะศกั ด,ิ์ โสภณา จิรวงศ์นสุ รณ์, สารนิ ฤทธิสาร และ พวงผกา ภูยาดาว. (2564). การ พฒั นาแบบวดั

ความรอบรู้ด้านสขุ ภาพสำ� หรบั ผสู้ ูงอายุเพื่อรองรับไทยแลนด์ 4.0. วารสารสังคมศาสตรแ์ ละมานษุ ยวิทยาเชิง
พทุ ธ, 6(9), 381-395.
ธรี ะ วรธนารตั น์, ภทั รวณั ย์ วรธนารัตน,์ อรจิรา วงษด์ นตรีและมณฑิชา เจนพานิชทรัพย์. การทบทวนสถานการณแ์ ละ
กลไกการจดั การความแตกฉานดา้ นสขุ ภาพ. กรงุ เทพ: สำ� นกั งานวจิ ยั และพฒั นาเพอื่ การแปรงานวจิ ยั สขุ ภาพสู่
การปฏิบตั ิ ภาควิชาเวชศาสตร์ปอ้ งกนั และสังคม คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั ; 2558.
นภาพร วาณิชยก์ ุล และ สชุ าดา ภัทรมงคลฤทธิ์ (2556). ความแตกฉานทางสุขภาพของคนไทย.
นันทยา คงประพันธ,์ ฐิตธิ นา ไตรสทิ ธิ์, และ พรทิพย์ ช่วยเพล. (2562). คุณภาพชีวติ ของวยั รุ่นท่ีมีความหลากหลายทาง
เพศ ใน จังหวดั สุพรรณบุร.ี วารสารวิจัยราชภฏั กรงุ เก่า, 6(1), 25-32.
ปรยิ ศ กติ ติธรี ะศักด,ิ์ Alicia AK Matthews และ Chang Park (2563). คุณสมบตั ิทางจติ มติ ิของแบบวดั ประสบการณ์
การเลอื กปฏิบตั ิ ในกลุ่มทม่ี คี วาม หลากหลายทางเพศฉบบั ภาษาไทย. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสขุ ภาพ
จติ , 34(1), 43-60.
ปรยิ ศ กติ ตธิ รี ะศกั ด,ิ์ จนิ ตณ์ าภสั แสงงาม, Alicia K. Matthews. (2561). หลกั พน้ื ฐานของการพยาบาลเดก็ และวยั รนุ่ ใน
การสง่ เสรมิ สขุ ภาวะทางจติ และจติ สงั คมในเดก็ ทมี่ คี วามหลากหลายทางเพศในประเทศไทย. วารสารพยาบาล
ศาสตร์, 36(1), 4-16.
พิทยา ไพบูลย์ศิริ. (2561). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3 อ 2 ส ของผู้บริหารภาครัฐจังหวัด
พระนครศรอี ยุธยา. วารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแหง่ ประเทศไทย, 97-107.
มณเุ ชษฐ์ มะโนธรรม, พชั รา ก้อยชสู กลุ , พชั รินทร์ วินยางคก์ ลู , อนุสรา พงค์จนั ตา, จฑุ ามาศ เมอื งมลู , กรรณกิ าร์ เทพ
กจิ (2563). ความรคู้ วาม เขา้ ใจทางสขุ ภาพและการจดั การเงอ่ื นไขของตนเองเพอื่ เสรมิ สรา้ งสขุ ภาพตามหลกั 3
อ. 2 ส. ของประชาชนที่มคี วามหลากหลายทางวฒั นธรรมจงั หวัดเชียงราย. วารสารสาธารณสุข มหาวทิ ยาลยั
บูรพา, 15(1), 49-60.

60 ผลการศกึ ษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรอื่ ง ความรอบรู้ด้านสุขภาพในกลุม่ ผูม้ ีความหลากหลายทางเพศ
ประเดน็ การจดั การรา่ งกายเพื่อการแสดงออกตามอัตลักษณ์ทางเพศ

วชรั าพร เชยสวุ รรณ. (2560).ความรอบร้ดู า้ นสุขภาพ:แนวคดิ และการประยกุ ตส์ ู่การปฏบิ ัตกิ ารพยาบาล. วารสารแพทย์
นาวี, 44(3), 183–197.

วรรณศิริ นิลเนตร และ วาสนา เรอื งจตุ ิโพธิ์พาน. (2562). ความรอบรู้ด้านสขุ ภาพกับวิชาชีพพยาบาล. วารสารคณุ ภาพ
ชวี ิตกบั กฎหมาย, 15(2), 1-18.

วสันต์ ปวนปันวงศ์. (2559). การแปลงเพศในบริบทของความหลากหลายทางเพศกับมุมมองท่ีเห็นต่างระหว่าง
วิทยาศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร.์ วารสารวิทยาลัยสงฆน์ ครลำ� ปาง, 5(1).

วิมล โรมา, ชะนวนทอง ธนสกุ าญจน์, มธุรส ทิพยมงคลกลุ , ณัฐนารี เอมยงค์, นรมี าลย์ นีละไพจิตร, สายชล คลอ้ ยเอย่ี ม,
และมุกดา ส�ำนวนกลาง. (2561). โครงการส�ำรวจความรอบรดู้ า้ นสุขภาพของประชาชนไทย อายุ 15 ปี ขน้ึ ไป
พ.ศ. 2560 (ระยะท่ี 1) (รายงานฉบับสมบูรณ)์ . นนทบุร:ี สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ .

เออ้ื จติ สขุ พลู , ชลดา กงิ่ มาล, ภาวณิ ี แพงสขุ , ธวชั ชยั ยนื ยาว และ วชั รวี งค์ หวงั มนั่ . (2563). ผลของโปรแกรมการพฒั นา
ความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพและพฤตกิ รรมสขุ ภาพสำ� หรับประชาชนกลุ่มวยั ทำ� งาน. วารสาร วิชาการสาธารณสขุ ,
29(3), 419-429.

ผลการศึกษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เร่อื ง ความรอบรูด้ ้านสุขภาพในกลมุ่ ผู้มีความหลากหลายทางเพศ 61
ประเดน็ การจดั การร่างกายเพอ่ื การแสดงออกตามอตั ลักษณ์ทางเพศ

ภาคผนวก



ภาคผนวก ก. การสำ� รวจออนไลน์ ความรอบรู้ดา้ นสขุ ภาพของผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ

การสำ� รวจออนไลนค์ วามรอบรดู้ า้ นสขุ ภาพในกลมุ่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ มวี ตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื ศกึ ษาความ
รอบรดู้ า้ นสขุ ภาพในกลมุ่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศในประเทศไทย ใชว้ ธิ กี ารกระจายแบบสอบผา่ นความรว่ มมอื หนว่ ย
งานและองคก์ รภาคประชาสงั คม และกลมุ่ คนทีง่ านร่วมกบั กลมุ่ ประชากรท่มี คี วามหลากหลายทางเพศทวั่ ประเทศ โดย
ให้ครอบคลุมกล่มุ ประชากรทั้งที่อาศยั อยู่ในเขตในเมอื ง และนอกเมือง กลุม่ ประชากรท่เี กบ็ รวบรวมข้อมลู ในครงั้ นี้ คือ
กลุ่มประชากรผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ ท่มี ีอายุตง้ั แต่ 18 ปีขึ้นไป ท่ีเปน็ คนไทยกลมุ่ อายุตา่ ง ๆ เชน่ วยั รุน่ วัยท�ำงาน
และวัยสงู อายุ และครอบคลุมพืน้ ทกี่ รุงเทพฯ ปริมณฑล และต่างจงั หวัด

ตาราง ก. จำ� นวนกลุ่มประชากรที่มีความหลากหลายทางเพศท่ีเข้าร่วมตอบแบบสอบถามจ�ำแนกตามพ้ืนท่ีศกึ ษา

อตั ลกั ษณท์ างเพศ กรงุ เทพ ปรมิ ณฑล ภาคกลาง ภาคอสี าน ภาคใต้ ภาคเหนือ รวม รวมท้ังสน้ิ

หญิงรกั หญงิ 12 2 4 3 3 5 29 113

เลสเบี้ยน 0 1 0 3 0 1 5

ทอม 16 6 9 3 5 20 59

ดี ้ 7 3 3 1 1 5 20

เกย์ 123 44 37 21 7 16 248 306

สาวประเภทสอง 18 9 15 8 1 7 58

ไบเซ็กชว่ ล 7 6 0 10 1 4 28 28

อ่นื ๆ Q N 4 1 1 0 1 0 7 7

รวมท้ังส้ิน 187 72 69 49 19 58 454 454

62 ผลการศึกษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เร่ือง ความรอบรู้ด้านสุขภาพในกลุม่ ผู้มีความหลากหลายทางเพศ
ประเดน็ การจัดการร่างกายเพอ่ื การแสดงออกตามอัตลักษณ์ทางเพศ

ตาราง ข. แสดงผลการตอบคำ� ถามรายขอ้ โดยผวู้ ิจัยไดท้ �ำการปรบั รวมค�ำตอบจาก 5 ค�ำตอบ (คอื ไมแ่ นใ่ จ
ไม่เห็นด้วย เฉยๆ เห็นด้วย เห็นด้วยอย่างย่ิง) เป็น 3 ค�ำตอบ ได้แก่ เฉยๆ/ไม่แน่ใจ ไม่เห็นด้วย และเห็นด้วย และ
ดว้ ยทุกขอ้ คำ� ถามมที ิศทางเดยี วกนั จงึ ไมจ่ �ำเป็นตอ้ งท�ำการปรบั ทศิ ของขอ้ คำ� ถามและคำ� ตอบ ดังน้นั ส�ำหรบั ชดุ ค�ำถาม
ของ Eliason และคณะ (2018) การตอบวา่ เหน็ ดว้ ย จงึ เปน็ คำ� ตอบที่สะทอ้ นความรู้ และทักษะในเร่ืองสุขภาพ ซึง่ จาก
ตารางที่ 1 จะเหน็ วา่ ในชดุ คำ� ถามเกยี่ วกบั สขุ ภาพทว่ั ไป ผตู้ อบแบบสอบถามสว่ นใหญม่ แี นวโนม้ ทจ่ี ะตอบคำ� ถามไดอ้ ยา่ ง
ถกู ตอ้ ง ในขณะทเ่ี มอื่ เปน็ ขอ้ คำ� ถามทเ่ี กยี่ วกบั เรอ่ื งความหลากหลายทางเพศ พบวา่ สดั สว่ นของผทู้ ต่ี อบวา่ เหน็ ดว้ ย กลบั
ลดลง และมีสัดสว่ นอย่ทู ค่ี �ำตอบว่า เฉยๆ/ไมแ่ น่ใจ รองลงมาจากเห็นด้วย
และเมอ่ื ทำ� การคิดคะแนนรวม โดยให้ค่าค�ำตอบ เหน็ ด้วย 1 คะแนน และค�ำตอบอน่ื ๆ เปน็ 0 คะแนน พบ
ว่า คะแนนเฉลี่ยสำ� หรับชุดคำ� ถามเก่ียวกบั สขุ ภาพทวั่ ไป สูงกว่าคำ� ถามทเี่ กีย่ วกับเร่ืองความหลากหลายทางเพศ คือ อยู่
ท่ี 8.61 คะแนน เทยี บกับ 6.49 คะแนน ซึ่งสะทอ้ นให้เห็นว่า เมือ่ เป็นเรื่องทเี่ กี่ยวกับความหลากหลายทางเพศโดยตรง
อาจจะยงั มีข้อจ�ำกัดอย่มู าก

ตารางท่ี ข ร้อยละการตอบคำ� ถามเพื่อวัดระดบั ความรอบร้ดู ้านสขุ ภาพ
ค�ำถามเพ่ือวัดระดบั ความรอบรูด้ า้ นสขุ ภาพ (Eliason et.al., 2018)

สุขภาพทัว่ ไป เฉยๆ/ไมแ่ นใ่ จ ไมม่ ัน่ ใจ ม่ันใจ

คณุ สามารถอธิบายปัญหาสุขภาพ หรือความต้องการเก่ยี วกบั สขุ ภาพของคุณให้ 4.6 0.2 95.2
แก่ผรู้ ักษาคณุ ได้ 84.8
81.9
หากตอ้ งตดั สนิ ใจเลอื กทจี่ ะทำ� การรกั ษาดว้ ยวิธีใดๆ คณุ จะรู้ว่า คุณมีขอ้ มลู เพียงพอ 13.9 1.3 85.5
คณุ รวู้ ่า คุณจ�ำเป็นตอ้ งรับการตรวจสขุ ภาพอะไรบ้างเปน็ ประจ�ำ 15.4 2.6
เมื่อได้รบั ยา คณุ เข้าใจขอ้ มลู เกี่ยวกบั ยา วธิ ีการกนิ ผลข้างเคียง เปน็ อยา่ งด ี 13.4 1.1 83.5
เมื่อพดู คยุ กับแพทย์หรอื พยาบาล คุณร้สู ึกว่า ได้พูดคุยกบั พวกเขา โดยไมค่ ดิ วา่ 87.2
ใครเหนือกวา่ 13.2 3.3 88.5
93.0
เมือ่ ตอ้ งรบั การรกั ษาด้วยวิธอี ะไรก็ตาม คุณคดิ ว่า คุณเขา้ ใจค�ำอธบิ ายวิธีการรกั ษา 12.1 0.7 86.8
74.7
คณุ รู้วา่ หากตอ้ งการขอ้ มลู เก่ยี วกบั สขุ ภาพ คุณจะปรกึ ษาใครได้บา้ ง 10.6 0.9

คุณสามารถหาขอ้ มลู สุขภาพได้จากอินเตอร์เน็ตหรือส่อื ออนไลนต์ า่ งๆ 6.4 0.7

คุณรวู้ า่ ขอ้ มูลจากส่ือหรอื ชอ่ งทางใดท่นี ่าเชื่อถอื หรือ ไม่น่าเช่ือถือ 11.9 1.3

คุณเขา้ ใจศพั ทท์ ี่ใชอ้ ธิบายเก่ียวกบั เร่ืองสขุ ภาพตา่ งๆ ได ้ 22.5 2.9

คะแนนรวม (เต็ม 10 คะแนน)

สงู สุด 10 คะแนน

ต่ำ� สุด 0 คะแนน

คะแนนเฉลีย่ 8.61

ผลการศกึ ษาและทบทวนองค์ความรู้ เร่ือง ความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพในกลุ่มผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ 63
ประเดน็ การจดั การรา่ งกายเพ่อื การแสดงออกตามอตั ลกั ษณ์ทางเพศ

ตารางท่ี ข ร้อยละการตอบค�ำถามเพื่อวัดระดบั ความรอบรู้ดา้ นสขุ ภาพ (ตอ่ )
ค�ำถามเพอื่ วัดระดับความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพ (Eliason et.al., 2018)

สขุ ภาพส�ำหรบั กลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ เฉยๆ/ไม่แน่ใจ ไมม่ ่นั ใจ มนั่ ใจ
70.7
คุณจำ� เปน็ ต้องเปิดเผยเพศสภาวะของคณุ ใหก้ บั แพทยผ์ ู้ดแู ล/รกั ษาคณุ ทราบดว้ ย 24.4 4.8 60.6
คุณรวู้ า่ ตอ้ งทำ� อยา่ งไร ถา้ เงือ่ นไขในการรกั ษา ไมไ่ ดต้ อ้ งการทราบขอ้ มูลเกยี่ วกบั คู่ LGBT 29.7 9.7
คุณรูว้ ่าตอ้ งท�ำอย่างไร ถา้ แพทย์/พยาบาล แสดงท่าทรี งั เกียจคนรักเพศเดยี วกัน 45.4
(LGBTIQN+) 19.8 34.8
44.5
คุณร้วู า่ ตอ้ งท�ำอยา่ งไร ถา้ แพทย์/พยาบาล มกี ารเลือกปฏบิ ตั เิ พราะคณุ เป็นคนรัก 17.4 38.1
เพศเดียวกนั (LGBT) 57.3

คณุ รวู้ ่าตอ้ งทำ� อย่างไร ถา้ แพทย์ ให้การดแู ลคณุ เป็นอย่างดี แตก่ ลบั ไมส่ นใจ 21.1 21.6 81.7
ในความเป็น (LGBT) 67.6
83.0
คณุ สามารถที่จะให้ขอ้ มูลแกแ่ พทย์/พยาบาล เพ่อื ให้เขา้ ใจความต้องการเฉพาะ 13.9 4.4 76.0
ของ (LGBT) ได ้ 62.8

คณุ รูเ้ รอ่ื งสทิ ธขิ องผู้ปว่ ย หรือผูร้ บั การรกั ษาพยาบาลเป็นอยา่ งด ี 27.1 5.3

คณุ สามารถบอกกบั แพทย์/พยาบาลไดว้ า่ คณุ เปน็ คนรกั เพศเดียวกัน (LGBT) 13.7 3.3

คุณทราบว่าจะหาขอ้ มูลทีจ่ �ำเป็นเกยี่ วกับคนรกั เพศเดยี วกนั (LGBT) ไดจ้ ากทไี่ หน 21.6 2.4

คุณทราบวา่ จะรับบรกิ ารที่จำ� เป็นส�ำหรับคนรักเพศเดียวกนั (LGBT) ไดจ้ ากที่ไหน 28.0 9.3

คะแนนรวม (เต็ม 10 คะแนน)

สูงสดุ 10 คะแนน

ต�ำ่ สดุ 0 คะแนน

คะแนนเฉลย่ี 6.49

64 ผลการศกึ ษาและทบทวนองค์ความรู้ เร่ือง ความรอบรดู้ ้านสุขภาพในกลมุ่ ผู้มคี วามหลากหลายทางเพศ
ประเด็น การจดั การรา่ งกายเพอื่ การแสดงออกตามอตั ลกั ษณท์ างเพศ

ภาคผนวก ข. กิจกรรมประชมุ เชิงปฎบิ ตั ิการคร้งั ท่ี 1

กำ� หนดการ กิจกรรม
เวลา

08.30 - 9.00 น. ลงทะเบยี น
09.00 - 9.15 น. ชแี้ จงวตั ถปุ ระสงค์ของกจิ กรรมวันน้ี ท�ำความเขา้ ใจกระบวนการเข้ารว่ มกิจกรรม
และแนะนำ� ทีมงาน
09.15 - 9.45 น. กจิ กรรมท่ี 1: ท�ำความรู้จกั สรา้ งความคนุ้ เคย
09.45 - 11.00 น. กจิ กรรมที่ 2: กระบวนการจดั การเพอ่ื เปลย่ี นแปลงเพศสภาพ (Gender Transitioning)
11.00 - 11.15 น. พกั รบั ประทานอาหารว่าง
11.15 - 12.30 น. กจิ กรรมที่ 3: ผลกระทบทางสุขภาพจากกระบวนการจัดการเพื่อเปล่ยี นแปลง
เพศสภาพ (Gender Transitioning)
12.30 - 13.30 น. พักรับประทานอาหารกลางวนั
13.30 - 14.30 น. น�ำเสนอผลการพูดคยุ จากกิจกรรมท่ี 3
14.30 - 15.00 น. น�ำเสนอวัตถุประสงค์ กระบวนการท�ำงาน และผลลัพธท์ ค่ี าดหวงั ของโครงการฯ
ในการพฒั นาเคร่อื งมอื เพ่ือสร้างเสริมความรอบรูด้ ้านสุขภาพในประเด็น สขุ ภาพ
และผลกระทบทางสขุ ภาพจากกระบวนการจัดการเพ่ือเปล่ยี นแปลงเพศสภาพ
(Gender Transitioning) ของกลุ่มผ้มู คี วามหลากหลายทางเพศ
15.00 - 15.15 น. พกั รบั ประทานอาหารว่าง
15.15 - 16.00 น. กิจกรรมท่ี 4: ล�ำดับความส�ำคัญของปญั หา และการค้นหากลมุ่ ผไู้ ดร้ บั ผลกระทบ
รวมท้ังผมู้ สี ่วนเกี่ยวข้อง
16.00 - 17.00 น. สรปุ ผลกจิ กรรม (สรุปเน้ือหาท่ไี ด้จากการพดู คยุ ตลอดท้งั วัน) และปดิ ประชมุ

ผลการศกึ ษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เร่ือง ความรอบรู้ดา้ นสขุ ภาพในกลุม่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ 65
ประเด็น การจดั การรา่ งกายเพอ่ื การแสดงออกตามอัตลักษณท์ างเพศ

ผ้เู ขา้ รว่ มกจิ กรรม
ตัวแทนกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ จ�ำนวน 9 คน ท่ีมีระดับประสบการณ์กระบวนการจัดการเพ่ือ
เปลี่ยนแปลงเพศสภาพ 4 ระดบั ต่อไปนี้

เพศกำ� เนิด – ชาย (รวม 4 คน) เพศกำ� เนิด – หญงิ (รวม 5 คน)
แปลงเพศแล้ว แปลงเพศแล้ว
เคยท�ำศัลยกรรมด้วยผ่าตัด ฉีดสารต่างๆ เขา้ รา่ งกาย เคยท�ำศลั ยกรรมด้วยผา่ ตัด ฉีดสารตา่ งๆ เขา้ รา่ งกาย
เพอ่ื เพิ่มความเป็นผหู้ ญิง เช่น ผ่าตัดเสรมิ เตา้ นม เพอื่ เพมิ่ ความเปน็ ผชู้ าย เชน่ ผา่ ตดั เตา้ นม/ มดลกู ออก
ฉีดสะโพก ฉีดสารทำ� ใหก้ ลา้ มเน้ือแขง็ เหมอื นผ้ชู าย
เคย/กำ� ลังใชฮ้ อรโ์ มนเพอื่ การขา้ มเพศ ยังไม่ได้แปลงเพศ เคย/กำ� ลังใช้ฮอรโมนเพือ่ การข้ามเพศ
ยังไมไ่ ดแ้ ปลงเพศ
มกี ารจดั การกบั เนื้อตวั ร่างกายลกั ษณะอืน่ ๆ มกี ารจดั การกับเน้ือตวั ร่างกายลักษณะอื่นๆ
เพื่อปกปิดความเปน็ ผู้ชาย เช่น แต๊บอวัยวะเพศ เพื่อปกปิดความเป็นผูห้ ญิง เชน่ การรัดหนา้ อก
เพอื่ แตง่ หญงิ (เป็นประจ�ำ) เปน็ ประจำ� การทานยาเพอื่ จดั การไมใ่ หม้ ปี ระจำ� เดอื น
มคี วามคดิ /ความตอ้ งการที่จะขา้ มเพศ แต่ยงั ไมไ่ ด้ทำ�
อะไร

กิจกรรมที่ 1: ท�ำความร้จู กั สรา้ งความคุ้นเคย

รูปแบบ: กจิ กรรมกง่ึ สนั ทนาการเพือ่ ละลายพฤติกรรมและใหผ้ ู้เขา้ รว่ มกจิ กรรมไดท้ ำ� ความรจู้ กั กนั (30 นาที)
วัตถปุ ระสงคเ์ ฉพาะ: เพื่อให้ผเู้ ข้าร่วมกิจกรรมได้ละลายพฤตกิ รรม ทำ� ความรจู้ ักกนั มากขึ้น ทง้ั ในเรอ่ื งเพศภาวะ
(gender) และเพศวถิ ี (sexual orientation)

ผเู้ ข้าร่วม••••••เล กlกทltา่ eerปะะอassเเรnมbbททะsiiยยaaแสmnnตบแ(aบ่ตกตแทnานาตด่่ีมงเ(ร่ต้วีสคไอณมยอภนงหม่ยนใ์าไนมีชนงัพนมดุกร่้า้ีคกคีงัทคาอืลเวรว่ีกกา้ านnาามียมมoยิรจเเนงราnถปาอู้มอื้ ้าน็นbนื่ไตโผตมiดใnนู้หหอ้่เนaหเงญ้นอเrมรพyยิงิงยีือดูดาดgกนมังว้eด“ผตตยnคว้ ู้หอ่ัวdยรเญไeบัคอปrิง�ำง”:นสนอ้ีแมี)้ ัตลยั ละเดักไมก็ษไ่ ณดจ้รนท์ ู้สโาตกึงขเปพนึ้รศะมทหา่ไีเลรมาิ่มอ่ ดรยจู้ ู่ใกันคก�ำรวอา่ บtทraส่ี nังคsmมกaำ� nห)นด

66 ผลการศึกษาและทบทวนองค์ความรู้ เรอื่ ง ความรอบรดู้ ้านสุขภาพในกลมุ่ ผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ
ประเดน็ การจัดการร่างกายเพ่ือการแสดงออกตามอัตลกั ษณท์ างเพศ

รู้สึกว่าตน••••••เ อปรตตปรงูู้สส้ง้ัง้ัรรไแแึกึกะะมตตชอมม่คเ่เ่อยาาอ่ดดณณาบยกก็็ กแเรเ85หชตูส้ลมอง่ึก่นขขตบอือววกัวนเบบบฬี ลตคทอา่นร(น3ขุน่่ีรงเห้สูรขออเมาึกา้มงน่ื ยือ่ผมวอืท)อชู้่ากนี่มตตยาบั ทีเยวัอู่กเพีผ่พเเนบั อตศหู้ ศเผงะรสญสเ้ชูฟียภหภงิานตุามเยาลปบพือพน่แรอนเตะดตลผนถีย่เแูช้คเมวลอายกะยงเลรนัตออ่ือ้ังยงเยแากแจตกิดตนเ่เ่งดขปมหก็น้ึน็ านเนถม้างึาทือ่มงใาแหดปบาาวบกิทเดยแินาตแล่ไคัยมทใ่ ชว่ตอวั ลตค์ นจริงๆ ไมแ่ ตง่ หญิง

ความพงึ พ••••• อตตตพตใออออจงึ พนนนนตอ่อเเเเดดดดใฝ็กก็ก็ก็จ่าตชชชชย่อออออตคบบบบรวผผผผงาหหูู้หู้ชู้้ขมาญญญ้าเยมปงิิิงงแ็นลโเมปหต้วีชม็นญเอราวบงิมิ่ แยั ผช(ลรfู้ชอeุ่นว้ าบชmชยผออบiู้หnบบา้ iญผผnงู้ชชู้แeิงาาต)แยยต่ใตนอว่ตตนัยอัวนรนผุ่นช้ี นอู้ ตอ้ีชืน่ อบอโนผดบปู้หยผลญไูห้ มางิญ่เยมลชงิ าือเอกปกบก็นเพผวหู้ห่าศลชญสักาภงิแยาลแพ(ะ2ตขชรต่ ออาองยบนฝ)ผน่า้ชูยี้พาตึงยรพไงดอข้ใา้ จมโดยไมย่ ดึ ติด
•• เพศสภาพ
ชอบค่คู รองทมี่ ีเพศสภาพชายและตอนนี้มแี ฟนเป็นผชู้ าย (หญงิ ขา้ มเพศ)
เป็นเกยแ์ ละชอบเกย์ ไม่เคยชอบผู้ชายหรือผู้หญิง

การตัดสนิ ••••••ใ จไเรแไเคพมมตบัปย่ค่คิ่ง่อฮลรรดิดิเองบัพับแไเรปพฮฮศป์โอมอถศสลรนึงรแภงแ์โโ์ลเามมแพป้วพนนลศลตแะเแงแพลอตเตลพระนอ่ระาศไนนัดวตะนห้ีผ้(มอ3้ตีนมจีนรดั้ายุดานอสายเี้ตปวกิน)ัดหลเใแพสจยี่ลคนิแรนังแ่าปใบใจตะนลวแท่งชชงกปำ�เวี พามแลติ ยศตางตภเตโง่ พอดาต้ังนศยยแวั เนตตเขป้ออ่เา้ด็นงกหก็กหใ้อจหาญงนรเ้ นิงหมต้�ำมสีแิด ืออตเจปนงไ่งึ มเน็คเพพค่พดิ ศศิดไฤดภจแต้วะาลกิ ่าเวะรสถะรอรา้ทมยมิจ่ตี าหะนกขนพไา้ า้วมออ้ผเใกมพจแยศลาตวะอ้ แงปไปลงใหเพถ้ ศึงทสี่ ุด เพราะ
บางสถานการณ์สรา้ งความเข้าใจผิดต่อคนอนื่
• ดูแลตนเองตามไลฟ์สไตล์ชายรักชายทต่ี อ้ งดแู ละผวิ พรรณใบหนา้ ผมและรูปรา่ ง

สรุปกจิ กรรม
ทกุ คนลว้ นเปน็ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศทง้ั สนิ้ การนยิ ามตนเอง ทงั้ ในปจั จบุ นั และในอดตี ทผี่ า่ นมา มคี วาม
หลากหลาย บางคนเหมอื นเดิมตงั้ แต่ต้นจนปจั จุบัน บางคนเปลยี่ นแปลงไปมา บางคนอาจมีการเปล่ียนแปลงความคิด
เกยี่ วกบั เพศของตนเอง บางคนเปลย่ี นไปเพราะคนรกั /แฟน บางคนเปลย่ี นเพราะตวั เอง ทง้ั หมดน้ี คอื ความหลากหลาย
ทางเพศและความลน่ื ไหลในความหลากหลายทางเพศ และสงิ่ เหลา่ นี้ อาจมอี ทิ ธพิ ลตอ่ เรอ่ื งราวอนื่ ๆ ในชวี ติ ของเราไดอ้ กี
โดยเฉพาะในเร่ืองสขุ ภาพ

ผลการศึกษาและทบทวนองค์ความรู้ เรอื่ ง ความรอบร้ดู ้านสขุ ภาพในกลมุ่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ 67
ประเด็น การจดั การร่างกายเพ่อื การแสดงออกตามอตั ลักษณท์ างเพศ

กิจกรรมท่ี 2: กระบวนการจัดการเพ่อื เปลี่ยนแปลงเพศสภาพ
รูปแบบ: สนทนากล่มุ ตามระดบั ประสบการณก์ ระบวนการจดั การเพ่อื เปลย่ี นแปลงเพศสภาพ 4 ระดับ (45 นาท)ี
นำ� เสนอผลการพูดคุยจากกจิ กรรมที่ 2 ในหอ้ งใหญ่ (60 นาท)ี
วัตถปุ ระสงค์เฉพาะ: เพือ่ ให้ผ้เู ขา้ รว่ มกจิ กรรมบอกเล่าประสบการณ์กระบวนการจัดการเพอ่ื เปลี่ยนแปลงเพศสภาพ
ของตนเอง และรวบรวมเปน็ ข้อมูลส�ำหรบั การดำ� เนินกิจกรรมต่อไปของโครงการ
ผลท่ไี ดห้ ลังด�ำเนินกจิ กรรม

ท�ำอะไรมาบา้ ง
o แต่งกายขา้ มเพศ
o จัดระเบยี บเน้อื ตวั รา่ งกาย (รดั หนา้ อก แต๊บ)
o รบั ฮอร์โมนเพศ
o ท�ำศลั ยกรรมใบหนา้
o ทำ� ศลั ยกรรมหน้าอก
o ผา่ ตัดแปลงเพศ / ศัลยกรรมรา่ งกาย

รจู้ ากท่ไี หน -- ใครเปน็ คนให้ขอ้ มูล หรอื คน้ หาข้อมลู จากท่ใี ด
o แตง่ กายข้ามเพศ : เพื่อน เพศตรงข้าม เพศที่เห็นและอยากเป็น (สว่ นใหญจ่ ากสภาพแวดล้อม)
ลองดว้ ยตนเอง (1ราย) บางรายกช็ อบแตง่ กายตามเพศสภาพและขา้ มเพศ (2ราย) จาก TV (1ราย)
o จดั ระเบียบเนื้อตัวรา่ งกาย : เพือ่ น รุ่นพี่ หาจากอนิ เตอรเ์ น๊ต
o รบั ฮอร์โมนเพศ : เพ่อื นคนรูจ้ ัก (สว่ นใหญแ่ ทบทง้ั หมด) โรงพยาบาล และสอื่ ทีวี
o ศลั ยกรรมใบหนา้ : อนิ เตอร์เน๊ต (แทบทั้งหมด) รุน่ พห่ี รอื คนท่ีเคยทำ� มา
o ทำ� ศลั ยกรรมหนา้ อก : อนิ เตอรเ์ นต๊ (ทกุ คนทราบจากแหลง่ น)ี้ เพอ่ื น มบี างรายทราบแตไ่ มต่ ดั สนิ ใจทำ�
o ผ่าตัดแปลงเพศ : อนิ เตอร์เนต็ รพ. เพอ่ื น หมอเดิมท่ที �ำหนา้ อกให้
o ศยั กรรมร่างกาย : เพือ่ น หมอเดิมท่ีศัลยกรรมสว่ นอ่นื

ท�ำอยา่ งไร
o แต่งกายขา้ มเพศ : ใส่ชดุ พละไป รร.ทกุ วัน ใส่ชุดทด่ี ูเปน็ ผชู้ ายมากขึน้ แต่งตามพ่ีสาว แตใ่ ห้เหมาะสม
o จดั ระเบยี บเน้อื ตวั รา่ งกาย : หาซ้ือเสตรย์ เสอื้ รัดหนา้ อก จากอนิ เตอร์เนต๊
o รับฮอร์โมนเพศ : ไป รพ.เพ่อื ปรึกษาแพทย์และเขา้ สู่การฉดี ซง่ึ จะทำ� ได้เมื่อโตแลว้ (ชายขา้ มเพศ) ฝาก
เพอื่ นซ้อื ทานเอง (หญิงข้ามเพศ) การเข้าถงึ ฮอร์โมนเพศชายต้ังแตเ่ ดก็ มขี อ้ จำ� กัด เพราะต้องรบั ด้วย
การฉดี เทา่ น้นั แมฮ้ อร์โมนแบบทานทข่ี ายทางอนิ เตอร์เน็ตเปน็ แคว่ ิตามินบ�ำรงุ ทว่ั ไป (ชายข้ามเพศ)
o ทำ� ศลั ยกรรมใบหนา้ : ฉดี ฟลิ เลอร์ สเตม็ เซลล์ รอ้ ยไหม โดยปรกึ ษาแพทย์ ถามจากคนทเี่ คยทำ� มากอ่ น
หรือหาขอ้ มลู จากอินเตอร์เน๊ต โทรสอบถามคลินิกโดยตรง
o ทำ� ศลั ยกรรมหนา้ อก : ปรึกษาแพทย์ คุยกับครอบครวั ก่อนท�ำศัลกรรม เชน่ ตดั หน้าอก ตัดหวั นม
(ชายขา้ มเพศ) เสริมหนา้ อกตามรูปทรงที่ตอ้ งการ (หญิงขา้ มเพศ)

68 ผลการศึกษาและทบทวนองค์ความรู้ เรอ่ื ง ความรอบรู้ด้านสขุ ภาพในกลุม่ ผู้มคี วามหลากหลายทางเพศ
ประเดน็ การจัดการรา่ งกายเพือ่ การแสดงออกตามอัตลกั ษณ์ทางเพศ

o ผ่าตดั แปลงเพศ : สรา้ งอวยั เพศชายเทยี มหรือเมตตอยด์ (Metoidioplasty) ฝั่งท่อปัสสาวะและเพ่มิ
ขนาดอวัยวะเพ่อื ทำ� ให้ใชง้ านได้จรงิ ในการมีเพศสัมพนั ธ์ ตกแตง่ เก็บอวัยเพศหญงิ (ชายขา้ มเพศ) ตดั
อวัยวะเพศชายและสร้างมดลกู เทยี ม (หญงิ ข้ามเพศ)

o ศัยกรรมรา่ งกาย : ปรบั เพศสภาพให้เหมือนเพศปลายทางในรายละเอยี ดปลีกยอ่ ย
ท�ำไมต้องทำ� – เหตูหรือแรงจงู ใจอะไรทท่ี �ำใหต้ ัดสนิ ใจทำ� เพอ่ื เปล่ยี นแปลงเพศสภาพ

o แตง่ กายข้ามเพศ : เพื่อความมั่นใจ เป็นตวั ของตัวเอง เพอ่ื ความสุข
o จับระเบียบเนื้อตัวร่างกาย : ไมอ่ ยากมีอวัยเพศตามเพศสภาพ ปกปิดเพศสภาพ เพื่อความสะดวกใน

ชีวติ ประจำ� วัน
o รบั ฮอรโ์ มนเพศ : เพ่ือเขา้ กระบวนการข้ามเพศ ออกจากกรอบความเป็นเพศสภาพเดิม เปล่ยี นแปลง

สรีระ ลดและฮอร์โมนท่ีต้องการ
o ศลั ยกรรมใบหน้า : เสรมิ บคุ ลกิ ภาพ เพิม่ ความมนั่ ใจตัวเอง เติมความสขุ ในชีวติ สวยหลอ่ เหมอื นผชู้ าย

ผู้หญงิ
o ทำ� ศลั ยกรรมหนา้ อก : มขี อ้ มลู แลว้ จงึ ตดั สนิ ใจ ตอ้ งการนำ� สญั ลกั ษณข์ องเพศทไ่ี มพ่ งึ ปรารถนาออกจา

รา่ งกาย เพม่ิ ความมน่ั ใจในเพศสภาพที่ตนเลอื ก
o ผา่ ตดั แปลงเพศ : เพอื่ มเี พศสภาพตามทตี่ ้องการ
o ศัลยกรรมร่างกาย : เหลากระเดือก ฉีดโบท๊อกซ์เข้าน่องเพื่อให้ขาเนียนเรียบ (หญิงข้ามเพศ) ปลูก

หนวด เสริมหนา้ ผาก ปลูกไรผม (ชายขา้ มเพศ) เพอื่ แสดงเพศสภาพภายนอก
ผลลพั ธ์ และความพึงพอใจ

o แตง่ กายข้ามเพศ : พอใจมาก สบายใจ ท�ำแลว้ เป็นตวั เองมากขึน้ ใช้ชีวิตประจำ� วนั สะดวกขึน้
o จบั ระเบยี บเนอ้ื ตวั รา่ งกาย : ไมพ่ อใจ พอใจระดบั หนงึ่ พอใจมากแตไ่ มค่ อ่ ยสะดวก ไมค่ อ่ ยชอบเลยเลกิ

(รดั อก)
o รับฮอรโ์ มนเพศ : พอใจระดบั หนง่ึ พอใจมาก (ส่วนใหญ)่
o ศลั ยกรรมใบหนา้ : ปานกลาง, พอใจมาก
o ท�ำศลั ยกรรมหน้าอก : พอใจมากๆ
o ผ่าตดั แปลงเพศ : มากทสี่ ดุ , มีความพอใจแตต่ อ้ งดูแลหลักผา่ ตัดซ่งึ อาจมปี ญั หาตามมา
o ศัลยกรรมร่างกาย : พอใจมาก เพราะมคี วามใกลเ้ คยี งเพศสภาพชายหรือหญิงแท้
สรปุ กจิ กรรม
กระบวนการจัดการเพื่อเปล่ียนแปลงเพศสภาพ มีหลากหลายรูปแบบ มีท้ังท่ีจ�ำเป็นต้องท�ำภายใต้การดูแล
ของแพทย์ หรืออาจจะท�ำได้ด้วยตนเอง ข้อมูลต่างๆ มีท่ีมาท้ังที่น่าเชื่อถือและอาจจะต้องตรวจสอบความถูกต้อง
และถา้ ส่งิ เหล่านเ้ี ปน็ พฤติกรรมทางสุขภาพท่กี ลมุ่ ผูม้ คี วามหลากหลายทางเพศส่วนใหญม่ กั จะท�ำ กถ็ ือเป็นความจ�ำเป็น
ท่ีจะต้องมีการรวบรวมข้อมูลท่ีถูกต้องและน่าเช่ือถือให้สามารถเข้าถึงได้โดยกลุ่มเป้าหมายเหล่าน้ี โดยเฉพาะอย่างย่ิง
ข้อมูลท่ีเกี่ยวกับผลกระทบต่อสุขภาพ กาย ใจ และสังคม ทั้งในระยะสั้น และระยะยาว ของกระบวนการเหล่านี้
ซึ่งจะมกี ารพูดคยุ กันในกจิ กรรมต่อไป

ผลการศึกษาและทบทวนองค์ความรู้ เรือ่ ง ความรอบรู้ดา้ นสขุ ภาพในกลุม่ ผูม้ ีความหลากหลายทางเพศ 69
ประเดน็ การจัดการร่างกายเพอื่ การแสดงออกตามอัตลักษณ์ทางเพศ

กจิ กรรมที่ 3: ผลกระทบจากกระบวนการจัดการเพื่อเปล่ียนแปลงเพศสภาพ

รปู แบบ: สนทนากลุ่มตามประสบการณ์กระบวนการจัดการเพื่อเปลย่ี นแปลงเพศสภาพ 4 ระดบั และผลทเี่ กิดขน้ึ
ต่อตนเอง (50 นาท)ี
วัตถุประสงคเ์ ฉพาะ: เพอื่ ใหผ้ เู้ ข้ารว่ มกิจกรรมบอกเล่าผลกระทบทางสุขภาพ (กาย ใจ สังคม) ที่เกดิ จากกระบวนการ
จดั การเพ่อื เปล่ยี นแปลงเพศสภาพของตนเอง เพื่อรวบรวมเปน็ ขอ้ มูลส�ำหรบั การดำ� เนินกิจกรรมต่อไป
ของโครงการ

การจัดการร่างกาย ผลทางกาย ผลทางใจ สงั คม
การแต่งกายขา้ มเพศ ผลดี : มีสภาพภายนอกคล้ายเพศท่ี ผลดี: สร้างความมั่นใจใน ผลด:ี การแตง่ กายของชาย
สภาพท่ตี ้องการ และคลอ่ งแคลว่ ในการ การใช้ชีวิตประจ�ำวันและ ขา้ มเพศอาจไมม่ ปี ัญหามาก
ท�ำกิจกรรมประจำ� วนั ความคล่องตวั ในวยั ทำ� งาน เพราะผหู้ ญิง
ใสก่ างเกงหรือตดั ผมสัน้ เป็น
ผลเสยี : รดั หนา้ อกและแตบ๊ สง่ ผลเสยี ตอ่ ผลเสยี : ไมพ่ บประเด็น เรือ่ งปกติในปัจจบุ ัน
สขุ ภาพในระยะยาว เชน่ รดั หนา้ อกทำ� ให้ ทร่ี นุ แรง แต่สรา้ งความ
เหน่อื ยง่าย แตบ็ ท�ำให้ อวัยวะเพศชาย ไมส่ บายใจเมื่อคนใน ผลเสีย: การแต่งกายชาย
หดตวั ลงเมอื่ อายุเพม่ิ ขนึ้ ครอบครวั หรือโรงเรียน ขา้ มเพศมีขอ้ จ�ำกดั มากกว่า
ทักทว้ ง ในกรณีที่ยงั ไม่มีสรีสระเหมือน
ผหู้ ญิง การแตง่ กายไมต่ รงตาม
เพศสรีระสร้างความลำ� บากใจ
ในบางกรณีและเหตกุ ารณ์
เช่น ทโี่ รงเรียน

การจดั ระเบยี บร่างกาย ผลดี : การรดั หน้าอกท�ำให้เกิดความมน่ั ผลด:ี สร้างความมน่ั ใจใน ผลด:ี มเี พศสภาพคลา้ ยคลงึ กบั
ใจวา่ สรสี ระคล้ายผชู้ าย การใช้ชีวิตประจ�ำวันและ เพศทีต่ ้องการ
ผลเสยี : ความคล่องตวั ผลเสีย: สร้างความไม่ค่อย
- การรัดหนา้ อกท�ำใหเ้ กิดความอึดอดั พอใจให้กบั คนในบา้ น
ไม่สบายตัว หน้าอกเสยี รูปทรง
เหนอ่ื ยง่ายข้ึนเมื่อออกก�ำลงั กาย
หรอื เกิดแผลอกั เสบจากการเสียดสี
จนระยะยาวน�ำไปสู่ปัญหาระบบการ
ไหลเวียโลหติ และเชื่อว่าจะเกดิ
มะเรง็ เตา้ นม
- การแตบ๊ มาตลอดตงั้ แต่เดก็ ท�ำให้
องคช์ าติมขี นาดเลก็ และไม่ค่อย
แขง็ ตัว ส่งผลให้การผ่าตัดแปลง
เปน็ อวัยวะเพศหญิงมี ช่องคลอดตนื้
อาจใช้งานจริงในการมเี พศสมั พนั ธ์
(ความยาวขององค์ชาต=ิ ความลกึ
ของชอ่ งคลอดเทยี ม)

70 ผลการศึกษาและทบทวนองค์ความรู้ เรือ่ ง ความรอบรูด้ ้านสขุ ภาพในกลมุ่ ผ้มู ีความหลากหลายทางเพศ
ประเด็น การจัดการรา่ งกายเพือ่ การแสดงออกตามอัตลักษณ์ทางเพศ

การจดั การร่างกาย ผลทางกาย ผลทางใจ สังคม
การรับฮอรโ์ มนเพศ ผลด:ี ผลดี : รบั ฮอรโ์ มนแลว้ ผลด:ี มีคนช่นื ชมว่าเรา
- ฮอร์โมนเพศหญงิ จะเกดิ ผลด้านสรรี ะ ส�ำเรจ็ มีเพศสภาพตามท่ี เหมือนเพศน้ันจริง หรอื ชมวา่
ผิวพรรณสดใส ลดสวิ ปรารถนา ก็คือ ความสุข สวยหรือหลอ่ กว่าอีก ทำ� ให้
- ฮอร์โมนเพศชายจะเกิดผลใหเ้ สยี ง ทางใจ มน่ั ใจในการเข้าสังคม
แตก ทมุ้ มหี นวดเคราและขนหนา้ แขง้
ผลเสยี :
ผลเสีย: - การฉดี ฮอรโ์ มนเพศชาย
- การทานยารกั ษาผมร่วงสง่ ผลตอ่ บางรายทำ� ให้ความ
ตับและอวัยวะไม่แข็งตัวในช่วงหนง่ึ สมั พนั ธ์กบั ค่คู รองเกดิ
(msm) ปัญหา เพราะอวัยวะ
- การรบั ฮอร์โมนท�ำใหอ้ วัยเพศไม่ เพศไม่แขง็ ตวั สง่ ผล
แข็งตัว ต่อความมัน่ ใจและ
- การฉดี ฮอรโ์ มนเพศชายและเพศหญงิ ความสัมพันธ์ระหว่างคู่
ตอ้ งฉดี เขา้ กล้ามเน้ือสว่ นสะโพก
เสี่ยงตอ่ การพกิ ารหรอื เสยี ชวี ิต (msm)
- และยาทุกตัวมีผลข้างเคยี ง - ผทู้ ีก่ ินยาคมุ แลว้ หยดุ
- การฉดี โดยคนท่ไี มใ่ ช่แพทยท์ �ำให้ กินจะเกดิ สภาพ
เกดิ อนั ตรายต่อเส้นประสาทหรือ “นมยาคุม” ซ่ึงสร้าง
รับปริมาณยาเกินขนาดได้ ผลกระทบต่อกลุม่ เกย์
(ชายขา้ มเพศ) ในเร่อื งบทบาททางเพศ
- การทานฮอรโ์ มนเพศชายเพอ่ื หรือความสมั พนั ธ์กบั
เตรียมเปน็ ชายขา้ มเพศ ไม่เกดิ ผลดี คคู่ รอง
มีแต่ไขมันและคอลโรสเตอรอล
เพมิ่ ข้นึ จึงเหมาะกับชายแท้ท่จี ะใช้
การทาน และมผี ู้ทอ่ี ยากเปน็ ชาย
ข้ามเพศตกเป็นเหยื่อจากการขาย
สนิ ค้าเหลา่ น้ี (หญิงขา้ มเพศ)
- ฮอร์โมนเพศหญิงบางย่ีหอ้ กระตุ้น
ความอยากอาหารท�ำให้กินมากขึน้
แล้วอว้ น กนิ เกินปรมิ าณทแ่ี นะนำ�
ทำ� ให้เกดิ อาการเบลอได้ (อ้อง)
- มคี วามเข้าใจผิดเรอื่ งยาคมุ ใช้
ปรบั ฮอรโ์ มนเพศหญิงทบ่ี อกตอ่ ๆ
กนั มา เมอื่ ทานยาคมุ เป็นเวลานาน
ท�ำให้เกิดปัญหาหลอดเลอื ดอดุ ตัน
เพราะเลอื ดข้นขึ้น
- โปรกโี นว่า เป็นยาทดแทนฮอรโ์ มน
เพศหญิงทเี่ หมาะสม แตร่ ะยะยาว
ส่งผลเสยี ตอ่ ตับ

ผลการศึกษาและทบทวนองค์ความรู้ เรื่อง ความรอบรูด้ า้ นสุขภาพในกลมุ่ ผูม้ ีความหลากหลายทางเพศ 71
ประเด็น การจัดการร่างกายเพื่อการแสดงออกตามอัตลกั ษณ์ทางเพศ

การจดั การรา่ งกาย ผลทางกาย ผลทางใจ สงั คม
ศลั ยกรรม (หน้าอก ผลดี: ผลด:ี ถา้ ท�ำแลว้ สำ� เรจ็ ผลดี: ทำ� ใหม้ น่ั ใจในการเขา้
ใบหน้า ร่างกายส่วนอื่น) - ถา้ ท�ำแล้วออกมาดกี ค็ ือความส�ำเร็จ ทำ� ให้เกดิ ความม่นั ใจใน สังคม อาจทำ� ให้ได้รบั การ
- หลังศัลยกรรมเอาหน้าอกออกเกิด เพศสภาพของตัวเองได้ ยอมรับมากขึน้
ความสะดวกสบายใจมน่ั ใจ มากขึน้ การท�ำศัลยกรรมสว่ นหน่ึง
- หลงั ศัลยกรรมเสริมหน้าอกทำ� ให้ ก็มาจากแรงกดดันจากสภาพ
เกดิ ความมน่ั ใจใสเ่ สือ้ ผา้ ผู้หญงิ แล้ว ผลเสยี : บางคนทำ� แวดล้อมหรอื กรอบกำ� หนด
ดูสวยงาม ศลั ยกรรมร่างกายสว่ น ทางสังคมและคา่ นิยมสงั คม
หนึ่งแลว้ ต้องท�ำส่วนอื่นๆ นอกเหนอื จากการตัดสนิ ใจ
ผลเสยี : ตามมา จนโดนเหมารวม สว่ นตวั เชน่ เป็นกะเทยตอ้ ง
- ถ้าท�ำแล้วผิดพลาด กเ็ กดิ อาการแพ้ ว่า “เสพติดศัลยกรรม” สวย เป็นผชู้ ายต้องมีหนวด
ผลออกมาแย่กวา่ กอ่ นทำ� นอกจาก แต่อาจไม่จริง เพราะตอน และองคช์ าติ
นีย้ ังตอ้ งท�ำเป็นประจ�ำเพ่อื คงสภาพ นีช้ ายหญงิ ท่ัวไปกท็ �ำ ผลเสยี : ถ้าทำ� ออกมาแย่
และมคี า่ ใช้จ่ายตลอด มนั คือความ ศัยกรรมกนั เพ่มิ ขึน้ เชน่ กนั ก็จะโดนกลมุ่ เพ่ือนซำ�้ เติม
เสย่ี งท่ีต้องยอมรบั นอกจากนกี้ ารศลั ยกรรม กรณีคนรอบขา้ งไม่ยอมรับ
- ศัลยกรรมหน้าอกทง้ั ชายและหญิง โดยไมบ่ อกคคู่ รอง บางราย จะเกดิ ปญั หาในครอบครัว
ขา้ มเพศ มีความเจ็บปวดท่ตี ามมา ทำ� ใหเ้ กดิ การทะเลาะจนถงึ
และการดแู ลรักษาสภาพหลังจากน้ัน เลกิ รากัน
- แลกกบั ความเจ็บปวดและทรมานใน
ช่วงแรก มคี �ำหยอกลอ้ กันวา่
“เสริมหน้าอกเจ็บเหมอื นโดนสิบล้อ
ทับ”
- ศลั ยกรรมเอาหนา้ อกออกไมจ่ ำ� เปน็
ตอ้ งรบั ฮอรโ์ มนเพอ่ื เตรยี มความพรอ้ ม
เหมือนศลั ยกรรมเสริมหนา้ อก
- ชายข้ามเพศมกั ศัลยกรรมเอาหนา้ อก
ออกก่อนเพราะราคาถูกสดุ (60,000
บาท) แตม่ ีอุปสรรคเพราะจิตแพทย์
บางรายมีกรอบเพศสภาพหลกั ทาง
สังคมปิดก้นั ระหวา่ งกระบวนให้การ
ปรกึ ษา

72 ผลการศกึ ษาและทบทวนองค์ความรู้ เร่ือง ความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพในกลุ่มผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ
ประเด็น การจดั การรา่ งกายเพอ่ื การแสดงออกตามอตั ลกั ษณ์ทางเพศ

การจัดการรา่ งกาย ผลทางกาย ผลทางใจ สังคม
ผ่าตัดแปลงเพศ ผลดี : มเี พศสภาพตามทีป่ รารถนา ผลดี: ถ้าท�ำแล้วส�ำเร็จ ผลดี: ท�ำให้ม่ันใจในการเข้า
ท�ำให้เกิดความม่ันใจใน สังคม
ผลเสีย : การศลั กรรมสร้างองค์ชาติ เพศสภาพมากขน้ึ
มสี องขน้ั ตอน ขน้ั ตอนแรกเพ่ือสรา้ ง - ศลั ยกรรมตัดอวัยวะ
องค์ชาตแิ ละอณั ฑะจาก อวยั วะ เพศชายออกแล้วมี
เพศหญิง (แตข่ นาดองคช์ าตจิ ะเลก็ มาก ความมน่ั ใจในการเป็น
ใช้มเี พศสมั พนั ธ์ไม่ได)้ ขนั้ ตอนท่ีสอง หญิงข้ามเพศเพมิ่ ขน้ึ
เพอ่ื ท�ำให้องคช์ าติ มขี นาดตามตอ้ งการ - การสร้างองค์ชาติเทียม
และใช้ในการมเี พศสัมพนั ธ์ได้ เมื่อสำ� เร็จแลว้ จะสร้าง
(แต่อวยั วะเพศน้จี ะไม่แข็งตวั เต็มที่ ความมนั่ ใจในการเปน็
หรอื หดได้ จะมีปัญหาเรือ่ งเก็บให้พน้ ชายขา้ มเพศ
การเป็นจุดสังเกตุ และการช�ำรุดของ
อวยั วะเพศเทยี ม เช่นอกั เสบ หกั ผลเสีย: อวัยวะเพศหญิง
ฉีกขาด) ท้งั สองกระบวนการมคี ่าใชจ้ ่าย เทียมท่ีมีความตื้นอาจใช้
ประมาณ 500,000 บาท งานไม่ได้จริงในการมีเพศ
สัมพันธ์ กระทบความ
สัมพันธ์ในระยะยาว ถ้า
ท�ำอวัยเพศชายเทียมแล้ว
ใช้ในการมีเพศสัมพันธ์ไม่
ได้ อาจเกดิ ปญั หาในบางคู่

สรปุ กจิ กรรม
ประสบการณ์ในกระบวนการจัดการเพ่ือเปล่ียนแปลงเพศสภาพของตนเองของแต่ละคน แตกต่างกัน
ไปทั้งในเรื่องวิธีการและระยะเวลาท่ีท�ำแต่ละส่ิง นอกจากนั้น ยังส่งผลกระทบต่อสุขภาพกาย ใจ และสังคม ของ
แต่ละคนไม่เหมือนกัน บางเร่ืองเป็นส่ิงท่ีมีคนท่ีได้รับประสบการณ์จริงมาแล้ว บางอย่างเป็นส่ิงที่เราเพียงเคยได้ยิน
หรือได้รับรู้ข้อมูลมา และบางอย่างก็เป็นเพียงเรื่องท่ีเรากังวลหรือกลัวว่าอาจจะเกิดข้ึน ทั้งหมดเหล่านี้เป็นข้อมูล
ท่ียังไม่มีการรวบรวมไว้เป็นระบบ และอาจจะเป็นสิ่งที่ผู้มีความหลากหลายทางเพศคนอื่นๆ ก�ำลังเผชิญปัญหาอยู่
เชน่ กนั

ผลการศึกษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรอ่ื ง ความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพในกลุ่มผ้มู ีความหลากหลายทางเพศ 73
ประเด็น การจดั การรา่ งกายเพอ่ื การแสดงออกตามอตั ลักษณท์ างเพศ

ภาคผนวก ค. ผลการประเมนิ ระดับความรอบรู้ดา้ นสุขภาพ กลุม่ ความหลากหลายทางเพศ
ทเี่ ข้าร่วมกระบวนการเรียนรู้

ข้อมูลทว่ั ไปของกลุ่มผู้เขา้ รว่ มกจิ กรรม
โครงการฯ ไดจ้ ดั กจิ กรรมทัง้ หมด 3 คร้ัง มีผรู้ วมทงั้ ส้นิ 51 คน โดยมีผ้ทู เ่ี ขา้ รว่ มกิจกรรมครบทั้ง 3 คร้งั 24
คน โดยผเู้ ข้ารว่ มกิจกรรมมคี วามหลากหลายทางเพศท่ีระบดุ ้วยตนเอง ได้แก่ ผู้ชายขา้ มเพศ 11 คน กะเทย 5 คน สาว
ประเภทสอง 5 คน ผู้หญงิ ข้ามเพศ 3 คน เกย์ 11 คน ไบเซ็กช่วล 2 คน ผูห้ ญงิ 6 คน ผชู้ าย 3 คน และอื่นๆ 5 คน โดย
ผเู้ ข้าร่วมกจิ กรรมมี มาจากกรุงเทพมหานคร 23 คน และจังหวดั อ่นื ๆ 28 คน

จากจำ� นวนผู้เข้าร่วมกจิ กรรมทั้ง 3 ครงั้ รวมทั้งสน้ิ 51 คน มผี ูท้ ่ไี ดม้ ีการทำ� แบบประเมนิ กอ่ นเข้ารว่ มกจิ กรรม
ท้ังก่อนและหลงั จ�ำนวนนี้มี 33 คน

ผลการประเมิน

ตาราง ก: ความรอบรูเ้ ก่ยี วกับการจดั การเนอ้ื ตวั ร่างกาย (Pretest 51 ราย ตอ่ Posttest 33 ราย)

ความรอบรู้เกี่ยวกับการจดั การเน้อื ตวั รา่ งกายให้สอดคล้องกับ Pคr่าeเ-ฉteลsีย่ t S.D. Post-test S.D.
เพศสภาพวะ ค่าเฉลี่ย .502
3.42 .678
ทราบว่าจะหาข้อมูลท่จี �ำเป็นเก่ยี วกับการจดั การเนอื้ ตัวร่างกาย 2.98 .812
ให้สอดคล้องกับเพศสภาวะของคณุ ได้อย่างไร 3.09 .506
.496
รู้จักสถานท่ใี หบ้ ริการสขุ ภาพส�ำหรบั ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ 2.47 .987 3.45 .645
ในพ้ืนทขี่ องคุณ โดยเฉพาะในเรอื่ งการจัดการเนอ้ื ตวั ร่างกายให ้ 3.39 .614
สอดคลอ้ งกับเพศสภาวะของคณุ 3.33 .617
3.42 .614
ร้วู า่ คุณจะปรกึ ษาใครได้บา้ ง หากต้องการขอ้ มูลเกีย่ วกับการจัดการ 2.86 .895 3.45
เน้ือตวั รา่ งกายให้สอดคลอ้ งกับเพศสภาวะของคณุ 3.24

สามารถหาข้อมลู สขุ ภาพท่ถี กู ต้อง การจดั การเนอื้ ตวั ร่างกายให้ 2.92 .868
สอดคลอ้ งกบั เพศสภาวะของคณุ ได้จากอินเตอร์เนต็

รวู้ ่า เวบ็ ไซด์ใด หรือสอื่ ใด ท่ใี หข้ ้อมูลที่ถูกต้องและเป็นปจั จบุ ัน 2.63 .916
เกี่ยวกบั การจัดการเน้อื ตวั รา่ งกายให้สอดคลอ้ งกบั เพศสภาวะของคณุ

สามารถอธิบายความตอ้ งการในเร่ืองการจัดการเนือ้ ตวั รา่ งกายให้ 2.88 .765
สอดคลอ้ งกับเพศสภาวะของคุณให้แก่ผูด้ แู ลรกั ษาคุณได้

เขา้ ใจข้อด-ี ขอ้ เสีย ของการจดั การเนื้อตวั รา่ งกายใหส้ อดคล้องกบั 2.80 .722
เพศสภาวะของคุณทผี่ ู้ใหบ้ ริการแนะน�ำกับคุณได้

เข้าใจศัพทต์ ่างๆ ที่ผู้ใหบ้ รกิ ารสขุ ภาพใช้อธิบายเกี่ยวกบั เรือ่ งการ 2.55 .808
จดั การเน้อื ตวั รา่ งกายให้สอดคล้องกับเพศสภาวะของคณุ

74 ผลการศกึ ษาและทบทวนองค์ความรู้ เรื่อง ความรอบรูด้ า้ นสขุ ภาพในกลุ่มผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ
ประเดน็ การจัดการรา่ งกายเพ่อื การแสดงออกตามอัตลกั ษณ์ทางเพศ

ตาราง ก: ความรอบรเู้ กยี่ วกับการจดั การเนื้อตวั ร่างกาย (Pretest 51 ราย ตอ่ Posttest 33 ราย) (ตอ่ )

ความรอบรู้เกยี่ วกับการจัดการเน้อื ตวั รา่ งกายให้สอดคลอ้ งกบั Pคr่าeเ-ฉteลs่ยี t S.D. Post-test S.D.
เพศสภาพวะ 2.49 .857 คา่ เฉลีย่ .684
3.04 .774 3.03 .564
มีความเขา้ ใจข้อมลู ที่ระบุเกยี่ วกบั ยาและวธิ ีใชใ้ นฉลาก ไมว่ ่าจะเป็น 2.96 .774 3.55 .508
ยาทีร่ ับจากแพทย์สง่ั หรือยาท่ีซ้อื เอง ทเ่ี กี่ยวกับการจัดการเน้ือตวั 2.84 .834 3.48 .561
รา่ งกายให้สอดคลอ้ งกับเพศสภาวะของคณุ 2.80 .939 3.42 .603
2.73 .802 3.36 .712
สามารถอธบิ ายเพศสภาวะของคุณใหก้ ับแพทย์ผ้ดู ูแล/รักษาคุณ 3.04 .799 3.15 .508
ทราบและเข้าได้ 3.52

สามารถทีจ่ ะอธิบายแก่ผู้ให้บรกิ ารสขุ ภาพไดว้ า่ คณุ มีความตอ้ งการ
อยา่ งไรเกยี่ วกับการจดั การเน้อื ตัวรา่ งกายให้สอดคล้องกบั เพศสภาวะ
ของคุณ

จะรู้ได้ว่า เม่อื ไหร่ที่คุณมขี อ้ มลู เพยี งพอแล้ว ก่อนทีจ่ ะตัดสนิ ใจ
รับการจัดการเนอื้ ตัวร่างกายให้สอดคล้องกับเพศสภาวะของคณุ

รวู้ า่ คณุ จ�ำเปน็ ต้องรับการตรวจสขุ ภาพอะไรบา้ งเป็นประจำ�
กอ่ นหรอื หลงั จากการจดั การเนื้อตัวรา่ งกายให้สอดคล้องกบั
เพศสภาวะของคุณ

ร้วู ่าต้องทำ� อย่างไร ถ้าผใู้ หบ้ รกิ ารสุขภาพ ใหก้ ารดแู ลคุณเป็นอยา่ งดี
แต่กลบั ไมม่ ีขอ้ มูลทสี่ อดคล้องกับเพศสภาวะของคุณ

สามารถสื่อสารกับผู้ให้บรกิ ารสขุ ภาพได้อยา่ งเทา่ เทยี ม หรือโดย
ไม่คิดวา่ ใครเหนือกว่าใคร

ผลการศึกษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรอื่ ง ความรอบรู้ดา้ นสุขภาพในกลมุ่ ผ้มู คี วามหลากหลายทางเพศ 75
ประเดน็ การจดั การรา่ งกายเพอ่ื การแสดงออกตามอตั ลกั ษณท์ างเพศ

ตาราง ข: ความรอบรูเ้ ก่ยี วกับการใชฮ้ อร์โมน (Pretest 51 ราย ตอ่ Posttest 33 ราย)

ความรอบร้เู ก่ยี วกับการจัดการเนื้อตัวรา่ งกายให้สอดคลอ้ งกบั Pคr่าeเ-ฉteลs่ียt S.D. Post-test S.D.
เพศสภาพวะ 3.06 0.759 ค่าเฉลีย่ .667
2.92 0.796 3.15 .619
ทราบวา่ จะหาขอ้ มูลทีจ่ �ำเป็นเกี่ยวกบั การใชฮ้ อร์โมนส�ำหรบั ผมู้ ี 3.04 0.662 3.15 .645
ความหลากหลายทางเพศไดอ้ ย่างไร 3.12 0.683 3.33 .650
2.86 0.800 3.21 .626
รู้จกั สถานทใ่ี หบ้ รกิ ารสุขภาพสำ� หรับผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ 3.02 0.787 3.27 .708
ในพนื้ ทีข่ องคณุ โดยเฉพาะในเรื่องการใช้ฮอรโ์ มนส�ำหรบั ผู้มคี วาม 3.08 .771 3.24 .684
หลากหลายทางเพศให้สอดคล้องกบั เพศสภาวะของคณุ 2.92 .744 3.30 .683
3.02 .735 3.18 .650
รู้วา่ คณุ จะปรกึ ษาใครไดบ้ า้ ง หากต้องการขอ้ มลู เกีย่ วกับการใช้ 3.35 .688 3.12 .566
ฮอรโ์ มนสำ� หรบั ผูม้ ีความหลากหลายทางเพศให้สอดคลอ้ งกบั 3.22 .642 3.48 .728
เพศสภาวะของคุณ 3.30

สามารถหาขอ้ มลู สขุ ภาพที่ถกู ตอ้ ง เก่ยี วกับการใชฮ้ อรโ์ มนส�ำหรบั
ผมู้ ีความหลากหลายทางเพศให้สอดคลอ้ งกบั เพศสภาวะของคณุ
ไดจ้ ากอนิ เตอรเ์ น็ต

รวู้ ่า เวบ็ ไซดใ์ ด หรือส่ือใด ทใี่ หข้ ้อมูลทีถ่ ูกต้องและเป็นปัจจบุ ัน
เกย่ี วกบั การใช้ฮอรโ์ มนสำ� หรับผู้มีความหลากหลายทางเพศให ้
สอดคลอ้ งกบั เพศสภาวะของคณุ

สามารถอธบิ ายความต้องการในเรื่องการใชฮ้ อรโ์ มนสำ� หรับ
ผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ ให้สอดคล้องกบั เพศสภาวะของคณุ
ใหแ้ ก่ผู้ดแู ลรกั ษาคณุ ได้

เขา้ ใจข้อดี-ข้อเสยี ของการใช้ฮอรโ์ มนสำ� หรับผ้มู ีความหลากหลาย
ทางเพศใหส้ อดคลอ้ งกบั เพศสภาวะของคณุ ท่ีผู้ใหบ้ ริการแนะน�ำ
กับคุณได้

เข้าใจศพั ทต์ า่ งๆ ทผี่ ใู้ ห้บริการสุขภาพใชอ้ ธบิ ายเก่ียวกับเรอื่ ง
การใช้ฮอรโ์ มนส�ำหรบั ผู้มคี วามหลากหลายทางเพศให้สอดคล้อง
กบั เพศสภาวะของคุณ

มคี วามเขา้ ใจขอ้ มลู ท่รี ะบุเกย่ี วกบั ยาและวิธใี ช้ในฉลาก ไมว่ ่าจะเป็น
ยาทร่ี บั จากแพทยส์ ่ังหรอื ยาทซ่ี อ้ื เอง ทีเ่ กีย่ วกบั การใชฮ้ อร์โมนส�ำหรบั
ผู้มคี วามหลากหลายทางเพศใหส้ อดคล้องกับเพศสภาวะของคุณ

สามารถอธบิ ายเพศสภาวะของคุณใหก้ บั แพทย์ผูด้ ูแล/รักษาคณุ
ทราบและเขา้ ได ้

สามารถทีจ่ ะอธบิ ายแก่ผใู้ ห้บรกิ ารสขุ ภาพได้ว่า คณุ มคี วามต้องการ
อย่างไรเก่ียวกับการใชฮ้ อรโ์ มนส�ำหรบั ผู้มีความหลากหลายทางเพศ
ให้สอดคลอ้ งกบั เพศสภาวะของคณุ

76 ผลการศกึ ษาและทบทวนองค์ความรู้ เรอ่ื ง ความรอบรู้ด้านสขุ ภาพในกลุ่มผูม้ ีความหลากหลายทางเพศ
ประเดน็ การจดั การรา่ งกายเพือ่ การแสดงออกตามอัตลักษณท์ างเพศ

ตาราง ข: ความรอบร้เู ก่ียวกับการใช้ฮอร์โมน (Pretest 51 ราย ต่อ Posttest 33 ราย)

ความรอบรเู้ กย่ี วกับการจัดการเนอ้ื ตัวรา่ งกายให้สอดคลอ้ งกับ Pคrา่eเ-ฉteลsยี่ t S.D. Post-test S.D.
เพศสภาพวะ 3.20 .633 ค่าเฉลีย่ .663
3.24
รู้วา่ เม่อื ไหร่ที่คุณมีข้อมลู เพียงพอแลว้ ก่อนทจ่ี ะตัดสินใจรับการใช้ 3.06 .705 .674
ฮอร์โมนส�ำหรบั ผู้มีความหลากหลายทางเพศให้สอดคล้องกบั 3.08 .688 3.27 .683
เพศสภาวะของคณุ 3.33 .622 3.18 .564
รวู้ ่าคุณจ�ำเปน็ ต้องรับการตรวจสขุ ภาพอะไรบ้างเป็นประจ�ำ 3.55
กอ่ นหรือหลงั จากการใช้ฮอรโ์ มนสำ� หรับผู้มคี วามหลากหลาย
ทางเพศให้สอดคลอ้ งกบั เพศสภาวะของคุณ
รวู้ า่ ต้องท�ำอยา่ งไร ถ้าผ้ใู ห้บริการสขุ ภาพ ใหก้ ารดูแลคุณเป็นอยา่ งดี
แตก่ ลบั ไมม่ ีข้อมลู ท่ีสอดคล้องกบั เพศสภาวะของคุณ
สามารถสื่อสารกบั ผ้ใู ห้บริการสขุ ภาพไดอ้ ยา่ งเทา่ เทยี ม
หรอื โดยไม่คิดวา่ ใครเหนอื กว่าใคร

การวัดระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพในเร่ืองกระบวนการจัดการเพื่อเปล่ียนแปลงเพศสภาพ (Gender
Transitioning) และในเรอ่ื งการใชฮ้ อรโ์ มนสำ� หรบั ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ สำ� หรบั กลมุ่ ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ
ท่ีเข้าร่วมกระบวนการเรยี นรู้ 3 กิจกรรม
การประมวลผลข้อมูลที่เก็บด้วยแบบทดสอบท่ีพัฒนาจากต้นแบบชุดค�ำถามเพ่ือวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพ
ส�ำหรบั กลุ่มผ้มู คี วามหลากหลายทางเพศทีม่ ีการทดสอบใช้ โดย Eliason และคณะ (2018) ใช้กรอบแนวคิดความรอบรู้
ดา้ นสุขภาพใน 4 มติ ขิ องการเขา้ ถึง เข้าใจ พจิ ารณา และปรับใชค้ วามรอบรูท้ างสขุ ภาพในการดแู ลรักษา ป้องกนั โรค
และสง่ เสรมิ สุขภาพ ตารางที่ 1 แสดงการเชอื่ มโยงคำ� ถามประเมนิ เขา้ กับกรอบแนวคิดความรอบรู้ดา้ นสขุ ภาพฯ

ผลการศึกษาและทบทวนองคค์ วามรู้ เรื่อง ความรอบรูด้ า้ นสุขภาพในกลุ่มผูม้ คี วามหลากหลายทางเพศ 77
ประเดน็ การจดั การรา่ งกายเพ่อื การแสดงออกตามอัตลักษณ์ทางเพศ

การประมวลทกั ษะของความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพใน 4 มติ ิของการเขา้ ถึง เขา้ ใจ พิจารณา และปรับใชค้ วามรอบรู้
ทางสุขภาพในการดูแลรกั ษา ป้องกันโรค และส่งเสรมิ สขุ ภาพ

การเข้าถงึ หรือไดร้ ับข้อมูล การเข้าใจข้อมลู ท่ีเกีย่ วขอ้ ง การจัดการและประเมนิ คุณค่า การปรับใชข้ อ้ มลู ทเ่ี กี่ยวข้อง
ท่เี กย่ี วกับสขุ ภาพ กบั สุขภาพ ขอ้ มูลท่เี ก่ียวกบั สขุ ภาพ กบั สขุ ภาพ
(Access) (Understand) (Appraise) (Apply)
1. คณุ ทราบวา่ จะหาขอ้ มลู 13. คณุ รู้วา่ คุณจำ� เปน็ ต้องรบั
ท่จี ำ� เปน็ เกี่ยวกบั [การจัดการ 6. คุณสามารถอธบิ ายความ 10. คณุ สามารถอธบิ าย การตรวจสขุ ภาพอะไรบ้าง
เนอ้ื ตัวรา่ งกายใหส้ อดคล้อง ต้องการในเรอ่ื ง [การจดั การเนือ้ เพศสภาวะของคุณใหก้ ับ เปน็ ประจ�ำ กอ่ นหรือหลังจาก
กบั เพศสภาวะของคุณ /การใช้ ตวั รา่ งกายให้สอดคล้องกบั เพศ แพทย์ผ้ดู ูแล/รกั ษาคณุ ทราบ การจดั การเน้ือตวั รา่ งกายให้
ฮอรโ์ มนสำ� หรับผมู้ ีความหลาก สภาวะของคุณ / การใช้ฮอรโ์ มน และเขา้ ได้ สอดคลอ้ งกบั เพศสภาวะ
หลายทางเพศ] ไดอ้ ย่างไร ส�ำหรับผู้มีความหลากหลายทาง ของคุณ
เพศ] ให้แกผ่ ดู้ ูแลรกั ษาคุณได้

2. คุณรู้จกั สถานทใ่ี หบ้ รกิ าร 7. คุณเข้าใจข้อดี-ข้อเสยี 11. คุณสามารถที่จะอธิบายแก่ 14. คุณรวู้ า่ ตอ้ งทำ� อยา่ งไร
สขุ ภาพสำ� หรับผ้มู คี วามหลาก ของ[การจัดการเนอ้ื ตัวรา่ งกาย ผู้ให้บริการสุขภาพได้ว่า คุณมี ถา้ ผใู้ หบ้ รกิ ารสขุ ภาพ ให้การ
หลายทางเพศ ในพน้ื ทขี่ องคุณ ให้สอดคล้องกับเพศสภาวะของ ความต้องการอย่างไรเก่ียวกับ ดูแลคณุ เป็นอย่างดี แต่กลับ
โดยเฉพาะในเร่ือง [การจัดการ คณุ / การใชฮ้ อร์โมนสำ� หรับ [การจัดการเน้ือตัวร่างกายให้ ไมม่ ขี อ้ มูลทีส่ อดคลอ้ งกบั
เนือ้ ตัวร่างกายใหส้ อดคล้องกบั ผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ] สอดคล้องกับเพศสภาวะของคุณ เพศสภาวะของคณุ
เพศสภาวะของคุณ / การใช้ ท่ีผู้ให้บรกิ ารแนะน�ำกบั คณุ ได้ / การใชฮ้ อร์โมนส�ำหรับผมู้ คี วาม
ฮอรโ์ มนส�ำหรับผ้มู คี วามหลาก หลากหลายทางเพศ]
หลายทางเพศ]

3. คุณรูว้ า่ คณุ จะปรึกษาใคร 8. คณุ เขา้ ใจศพั ทต์ า่ งๆ ที่ผ้ใู ห้ 12. คุณจะรไู้ ดว้ า่ เม่ือไหรท่ ่ี 15. คุณสามารถสอื่ สารกับ
ไดบ้ ้าง หากตอ้ งการข้อมูลเก่ยี ว บรกิ ารสขุ ภาพใช้อธิบายเกีย่ วกับ คุณมขี ้อมูลเพยี งพอแลว้ กอ่ น ผใู้ หบ้ ริการสุขภาพไดอ้ ย่าง
กับ[การจดั การเน้อื ตัวรา่ งกาย เรอื่ งการจดั การเน้ือตวั ร่างกาย ทจ่ี ะตัดสินใจรบั การจดั การเนื้อ เทา่ เทยี ม หรอื โดยไม่คดิ วา่
ให้สอดคลอ้ งกับเพศสภาวะ ให้สอดคลอ้ งกบั เพศสภาวะ ตวั ร่างกายใหส้ อดคลอ้ งกับ ใครเหนือกว่าใคร
ของคณุ /การใชฮ้ อร์โมนส�ำหรับ ของคุณ เพศสภาวะของคณุ
ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ]

4. คุณสามารถหาขอ้ มลู 9. คุณมคี วามเขา้ ใจขอ้ มลู ทร่ี ะบุ
สุขภาพที่ถกู ต้อง [การจัดการ เก่ียวกบั ยาและวธิ ีใช้ในฉลาก ไม่
เน้อื ตัวร่างกายใหส้ อดคล้อง ว่าจะเป็นยาที่รับจากแพทย์ส่ัง
กบั เพศสภาวะของคุณ / หรือยาทซ่ี ้อื เองทเี่ กย่ี วกับ [การ
การใช้ฮอร์โมนส�ำหรับผ้มู ี จัดการเนือ้ ตวั ร่างกายใหส้ อด
ความหลากหลายทางเพศ] คล้องกับเพศสภาวะของคุณ /
ไดจ้ ากอินเตอร์เน็ต การใช้ฮอร์โมนส�ำหรับผู้มีความ
หลากหลายทางเพศ]

5. คุณรวู้ า่ เวบ็ ไซด์ใดหรอื สอื่ ใดท่ี
ใหข้ อ้ มลู ท่ถี กู ตอ้ งและเปน็ ปจั จุบัน
เก่ยี วกับ [การจดั การเนื้อตัวรา่ ง
กายใหส้ อดคลอ้ งกับเพศสภาวะ
ของคุณ/การใชฮ้ อร์โมนสำ� หรับ
ผู้มีความหลากหลายทางเพศ]

78 ผลการศึกษาและทบทวนองค์ความรู้ เรือ่ ง ความรอบร้ดู ้านสุขภาพในกลุ่มผู้มคี วามหลากหลายทางเพศ
ประเด็น การจัดการร่างกายเพ่อื การแสดงออกตามอตั ลักษณท์ างเพศ

ตาราง ค: แสดงสรุปผลการประมวลทกั ษะของความรอบรดู้ า้ นสขุ ภาพใน 4 มิติของการเข้าถงึ เข้าใจ พิจารณา
และปรับใชค้ วามรอบรูท้ างสขุ ภาพในการดแู ลรกั ษา ป้องกันโรค และส่งเสริมสุขภาพเกี่ยวกบั การจัดการ
เนอ้ื ตวั รา่ งกาย (จำ� นวน 24 คน ทเ่ี ข้ารว่ ม Workshop ครบทั้ง 3 ครั้ง และท่ไี ดท้ ำ� Per-test และ
Post-test)

ทักษะของความรอบรู้ด้านสขุ ภาพใน 4 มิติ การเข้าถึง เขา้ ใจ Pคr่าeเ-ฉteลsยี่ t S.D. Post-test S.D.
พจิ ารณาและ ปรบั ใช้ความรอบรทู้ างสขุ ภาพเกีย่ วกบั คา่ เฉล่ีย
การจัดการเนอ้ื ตวั รา่ งกาย

การเข้าถงึ หรอื ไดร้ บั ขอ้ มูลทเ่ี ก่ยี วกับสขุ ภาพ 2.47 .707 3.33 .420
(Access) 5 ขอ้ 2.50 .617 3.29 .509
2.71 .690 3.47 .460
การเข้าใจขอ้ มลู ที่เกีย่ วขอ้ งกบั สขุ ภาพ 2.58 .763 3.33 .471
(Understand) 4 ข้อ

การจัดการและประเมนิ คุณค่าขอ้ มูลที่เกี่ยวกบั สขุ ภาพ
(Appraise) 3 ข้อ

การปรบั ใชข้ ้อมูลทีเ่ ก่ยี วข้องกบั สขุ ภาพ
(Apply) 3 ข้อ

ตารางท่ี ฉ: แสดงสรุปผลการประมวลทกั ษะของความรอบรดู้ า้ นสขุ ภาพใน 4 มติ ิของการเขา้ ถงึ เขา้ ใจ พิจารณา
และปรบั ใชค้ วามรอบรทู้ างสขุ ภาพในการดแู ลรกั ษา ปอ้ งกนั โรค และสง่ เสรมิ สขุ ภาพเกย่ี วกบั การใชฮ้ อรโ์ มน
(จ�ำนวน 24 คน ทเี่ ขา้ รว่ ม Workshop ครบทั้ง 3 คร้งั และทไี่ ด้ท�ำ Per-test และ Post-test)

ทกั ษะของความรอบรู้ดา้ นสุขภาพใน 4 มติ ิ Pคr่าeเ-ฉteลs่ียt S.D. Post-test S.D.
การเข้าถึง เขา้ ใจ พจิ ารณา และปรบั ใชค้ วามรอบร้ ู ค่าเฉลี่ย
ทางสุขภาพเก่ยี วกบั การการใชฮ้ อร์โมน

การเขา้ ถงึ หรือได้รับข้อมูลท่ีเก่ียวกับสขุ ภาพ 2.97 .661 3.22 .464
(Access) 5 ขอ้ 2.90 .625 3.14 .561
3.17 .450 3.29 .550
การเขา้ ใจขอ้ มูลท่ีเก่ียวขอ้ งกบั สุขภาพ 3.19 .450 3.35 .423
(Understand) 4 ขอ้

การจัดการและประเมนิ คุณคา่ ขอ้ มลู ทเ่ี กี่ยวกับสขุ ภาพ
(Appraise) 3 ขอ้

การปรับใชข้ อ้ มลู ที่เก่ยี วข้องกับสุขภาพ
(Apply) 3 ขอ้

ผลการศึกษาและทบทวนองค์ความรู้ เรอ่ื ง ความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพในกล่มุ ผูม้ ีความหลากหลายทางเพศ 79
ประเดน็ การจัดการร่างกายเพื่อการแสดงออกตามอัตลกั ษณท์ างเพศ

“การจดั การรา่ งกายเพอื่ การแสดงออกตามอตั ลกั ษณท์ างเพศ มรี ายละเอยี ด
และเส้นทางท่ีมีผลกระทบต่อสุขภาพได้ แต่ยังไม่มีบริการหรือผู้ให้ข้อมูล

ความรู้ทคี่ ลอบคลมุ และเขา้ ถึงไดอ้ ยา่ งเพยี งพอ การเปล่ยี นแปลงเพศสภาพ

ส�าหรับผู้มีความหลากหลายทางเพศ มีเส้นทางและเป้าหมายปลายทางที่

แตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล มีความส�าคัญมาก เน่องจากเกี่ยวข้องกับ

เร่อื งสุขภาพโดยตรง เพราะกล่มุ ผมู้ ีความหลากหลายทางเพศ จะมีการใช้

หรือกินยาหรือฮอร์โมน หรือมีการจัดการกับร่างกายด้วยวิธีการต่างๆ

ทีอ่ าจจะนา� ไปสผู่ ลกระทบตอ่ สขุ ภาพ นอกจากนน้ั ความเลอ่ื นไหลของเพศ

ภาวะ ซงึ่ ทา� ใหห้ ลายคนเปลย่ี นแปลงวธิ กี ารจดั การเพอื่ ปลย่ี นแปลงเพศสภาพ

ของตนเองไปจากเดมิ แตย่ งั คงไดร้ บั ผลกระทบทางสขุ ภาพจากกระบวนการ

ที่เคยทา� มาก่อนหน้านน้ั ”