Nota gamelan

GAMELAN

AMNA NAFISAH BINTI
ISMAIL
4 AL-BIRUNI

Asal usul Gamelan adalah salah satu
genre muzik yang amat
popular di dunia. Ia
dikatakan berasal dari

kepulauan Jawa dan Bali di
Indonesia. Gamelan sendiri
berasal daripada perkataan

Jawa Gamĕl yang
bermaksud “pukul” atau
“tabuh”. Ia bersempena

dengan kebanyakan
peralatan muzik atau Ricik

dari jenis pukulan

CIRI MUZIK GAMELAN

Setiap lagu / muzik gamelan adalah berdasarkan kepada
satu melodi utama. Setiap alat muzik (berpic|) akan
memainkan melodi penuh, sebahagian melodi atau
variasi kepada melodi utama tersebut. Ini bergantung

kepada jenis alat muzik gamelan tersebut. Secara amnya,
alat-alat muzik gamelan berfungsi seperti berikut

Instrumen balungan

IMSTRUMEN YANG MEMAINKAN MELODI UTAMA SAHAJA, CONTOHNYA
SARON, BONANG, SLANTHEM DAN GENDER.SARON TERDIRI DARIPADA
SATU SET 6 BILAH LOGAM TEMBAGA BERAT DISUSUN DALAM SATU OKTAF.

BUNYINYA DIHASILKAN DENGAN PUKULAN MALET DARIPADA KAYU.
SLANTHEM DAN GANDER MEMPUNYAI PIC SATU OKTAF LEBIH RENDAH
DARIPADA SARON. OLEH KERANA BUNYI SARON ADALAH PANJANG, MAKA
PEMAIN AKAN MEMEGANG BAHAGIAN PALING HAMPIR MENGGUNAKAN

TANGAN KIRI UNTUK MENGHENTIKAN BUNYI YANG TIDAK
DIKEHENDAKI.TEDAPAT 3 ISTILAH YANG MENUNJUKKAN RENJ / OKTAF
DALAM MUZIK GAMELAN. ISTILAH BARONG MERUJUK KEPADA ALAT YANG
MEMPUNYAI OKTAF TENGAH. ISTILAH PENERUS / PEKIN ADALAH OKTAF
YANG TINGGI MANAKALA ISTILAH DEMUNG / DEMONG UNTUK OKTAF
LEBIH RENDAH. CONTOHNYA SARON DEMUNG ADALAH SARON YANG
MEMPUNYAI OKTAF LEBIH RENDAH MANAKALA SARON PEKIN ADALAH
SARON YANG MENGHASILKAN OKTAF PIC LEBIH TINGGI.TERDAPAT JUGA
SESETENGAH KUMPULAN GAMELAN MENGGUNAKAN SARON DARIPADA

BULUH ATAU KAYU. TERUTAMA KEPADA KUMPULAN YANG BELUM
MENCAPAI TAHAP ELIT

Intrumen masa

METERMELODI ASAS BOLEH DIBAHAGIKAN KEPADA
BEBERAPA FRASA MUZIK. INI DISEMPADANI DENGAN
BUNYI ALAT MUZIK DALAM KUMPULAN INI. MISALNYA

SATU GONGAN ADALAH MENUNJUKKAN SATU
PUSINGAN LAGU 16 BIT DALAM LANCARAN MLAKU. IA
DITANDAKAN DENGAN SATU PUKULAN GONG. GONG

MEMPUNYAI PIC 6

Instrumen penerusan

PULAN INI AKAN MEMAINKAN MELODI UTAMA TETAPI
MENGGUNAKAN NOT YANG LEBIH KECIL. MISALNYA
JIKA MELODI UTAMA MEMAINKAN MELODI BERIKUT3 3
2 1 DAN SETERUSNYAMAKA KUMPULAN ALAT MUZIK
PENERUS AKAN MEMAINKAN 3 3 3 3 2 2 1 1 DAN

SETERUSNYAALAT DALAM KUMPULAN INI IALAH
GAMBANG DAN SEMUA JENIS ALAT YANG DIRUJUK
SEBAGAI PENERUS ATAU PEKIN. SELAIN DARIPADA ITU,
DALAM KUMPULAN GAMELAN YANG BESAR TERDAPAT
JUGA CELEMPONG (SEJENIS ALAT BERTALI SEPERTI
HARP).DALAM KUMPULAN MUZIK YANG MAHIR, PEMAIN
AKAN MEMAINKAN VARIASI KEPADA MELODI UTAMA

Instrumen rentak

ALAT YANG TERPENTING MEMAINKAN RENTAK
IALAH GENDANG. TERDAPAT SEPASANG GENDANG

IAITU GENDANG GENDING (GENDANG IBU) DAN
KETIPUNG (GENDANG ANAK). DALAM KUMPULAN
GAMELAN YANG LEBIH BESAR, BADUK JUGA ADA

DIGUNAKAN.KEBANYAKAN NOTASI ALAT MUZIK
GAMELAN MENGGUNAKAN NOMBOR YANG

MELAMBANGKAN PICNYA. BAGI NOTASI GENDANG
GAMELAN, IA MENGGUNAKAN

LAMBANGMNEMONIK YANG YANG
MELAMBANGKAN BUNYI GENDANG. IA DIHASILKAN
MENGGUNAKAN TEKNIK-TEKNIK TERTENTU DALAM

MEMBUAT PUKULAN GENDANG

Alat muzik dalam
gamelan

Kenung Ging agung dan gong Kempul
suwukan

GAMBANG BONANG

SARON BARUNG

SARON DEMUNG
SARON PEKING