พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์สิรินธร

THAILAND MUSEUM

ศูนย์ศึกษาวิจัยและพิ พิ ธภัณฑ์ไดโนเสาร์

คู่ มื อ ท่ อ ง เ ที่ ย ว อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ E - H A N D B O O K

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ สิ ริ น ธ ร
จั ง ห วั ด ก า ฬ สิ น ธุ์

ก า ร สื่ อ ค ว า ม ห ม า ย ก า ร ท่ อ ง เ ที่ ย ว

B S 9 4 3 0 0 9 S U S T A I N A B L E T O U R I S M D E V E L O P M E N T ก า ร พั ฒ น า ก า ร ท่ อ ง เ ที่ ย ว อ ย่ า ง ยั่ ง ยื น

ข้อมูลพิ พิ ธภัณท์สิรินธร
จั ง ห วั ด ก า ฬ สิ น ธุ์

ศูนย์ศึกษาวิจัยและพิ พิ ธภัณฑ์
ไดโนเสาร์ภูกุ่มข้าว หรือพิ พิ ธภัณฑ์สิรินธร
เป็นศูนย์วิจัยเกี่ยวกับไดโนเสาร์และ
พิ พิ ธภัณฑ์ไดโนเสาร์ แห่งแรกของ
ประเทศไทย อยู่ที่อำเภอสหัสขันธ์ จังหวัด
กาฬสินธุ์ เป็นพิ พิ ธภัณฑ์ทางธรรมชาติ
วิทยา ที่มีการจัดแสดงซากกระดูก
ไดโนเสาร์ และแสดงความหลากหลายของ
สิ่งมีชีวิตในมุมมองต่างๆ ทั้งเชิงวิชาการ
การอนุรักษ์ รวมไปถึงความสัมพั นธ์ต่างๆ

พิ พิ ธภัณฑ์สิรินธรเป็นแหล่ง
เรียนรู้เรื่องราวไดโนเสาร์แบบครบวงจร
ทั้งแสง สี เสียง ตระการตาและใหญ่ที่สุด
ในภูมิภาคเอเชียอาคเนย์ แบ่งเป็น 8 โซน
ได้แก่ โซนที่ 1 จักรวาลและโลก โซนที่ 2
เมื่อชีวิตแรกปรากฏ โซนที่ 3 พาลีโอโซอิก
โซนที่ 4 มหายุคมีโซโซอิค โซนที่ 5 วิถี
ชีวิตไดโนเสาร์ โซนที่ 6 คืนชีวิตให้
ไดโนเสาร์ โซนที่ 7 ซีโนโซอิก โซนที่ 8
เรื่องของมนุษย์

นอกจากนี้พิ พิ ธภัณฑ์ยังมีบริการ
จัดค่ายเยาวชน มีห้องประชุม ร้านอาหาร
และร้านจำหน่ายของที่ระลึกไว้บริการแก่นัก
ท่องเที่ยวอีกด้วย

The exhibition zone
โซนการจัดแสดงที่สำคัญ

โซน 1 จักรวาลและโลก

กล่าวถึงจุดกำเนิดจักรวาล โลก สิ่งมีชีวิต รวมทั้งไดโนเสาร์
ถือกำเนิดมานานแล้ว โดยการยึดทฤษฎีการระเบิดครั้งใหญ่
หรือ “บิ๊กแบง” ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของจักรวาล การกำเนิดของ

จักรวาลการกำเนิดของดาวฤกษ์

โซน 2 เมื่อชีวิตแรกปรากฏ

เรื่องราวเกี่ยวกับเหตุการณ์เมื่อราว 3,400 ล้านปีก่อน เป็นช่วงที่
ดาวเคราะห์ร้อนจัดและปั่ นป่วน เนื่องจากภูเขาไฟระเบิดและการ

พุ่งชนของอุกกาบาต โลกค่อยๆ เย็นตัวลง ทั้งบรรยากาศและน้ำ
ช่วยนำทางไปสู่พั ฒนาการของสิ่งมีชีวิต

โซน 3 พาลีโอโซอิก

จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับมหายุคพาลีโอโซอิกซึ่งมีระยะเวลา 542 ล้านปีที่
แล้ว โดยแบ่งออกเป็นยุคต่างๆ มีการจำลองของสภาพภูมิประเทศที่เคย

เกิดขึ้นในยุคนั้น พร้อมทั้งหุ่นจำลองของสัตว์ดึกดำบรรพ์ในยุคต่างๆ

The โซน 4.1 มีโซโซอิก
exhibition

zone

โซนการจัดแสดงที่สำคัญ

ในช่วงปลายมหายุคพาลีโอโซอิก แผ่นทวีปทั้งหมดได้เคลื่อนมารวมกันเป็นผืนเดียว เรียกว่า
“แพนเจีย” ความใหญ่โตของแผ่นดินทำให้ตอนกลางของทวีปซึ่งห่างไกลจากทะเลที่สภาพ
แห้งแล้งเป็นทะเลทรายกว้างใหญ่ จึงเป็นปัจจัยที่เอื้อต่อการใช้ชีวิตของสัตว์เลื้อยคลานมาก
ที่สุด หลังการสูญพันธ์ครั้งยิ่งใหญ่ตอนสิ้นสุดมหายุคพาลีโอโซอิก สัตว์เลื้อยคลานก็ก้าวขึ้น

มาครองโลกในมหายุคมีโซโซอิกที่ตามมา ไดโนเสาร์ครองความยิ่งใหญ่บนแผ่นดิน

ชีวิตความเป็นอยู่และสภาพ
อากาศในยุคมีโซโซอิก

โลกในสมัยมีโซโซอิกนั้นอบอุ่นกว่าในปัจจุบันมาก และดาวเคราะห์ดวงนี้ไม่มี
แผ่นน้ำแข็งขั้วโลก ในช่วง Triassic Pangea ยังคงก่อตัวเป็นมหาทวีป
ขนาดใหญ่แห่งหนึ่ง หากไม่มีชายฝั่ งมากนักที่จะลดอุณหภูมิภายในของทวีป
Pangea ประสบกับอุณหภูมิที่แปรปรวนอย่างมากและถูกปกคลุมไปด้วย
ทะเลทรายอันกว้างใหญ่ เบรนแดน เมอร์ฟี นักวิทยาศาสตร์ด้านโลกจาก
มหาวิทยาลัยเซนต์ฟรานซิสซาเวียร์ในเมืองแอนติโกนิช ประเทศแคนาดา
กล่าวว่าภูมิภาคนี้ยังคงมีป่าฝนเขตร้อนในพื้ นที่รอบเส้นศูนย์สูตร

การสูญพันธ์ของยุคมีโซโซมิก

เมื่อประมาณ 252 ล้านปีก่อน การสูญพันธุ์ครั้งสุดท้ายของ
PERMIAN ได้ทำลายชีวิตส่วนใหญ่บนโลกไปเป็นเวลา
ประมาณ 60,000 ปี จากการศึกษาในเดือนกุมภาพันธ์ 2014
ในวารสาร PROCEEDINGS OF THE NATIONAL
ACADEMY OF SCIENCES (PNAS) ในช่วงปลายยุคไทร
แอสซิก เมื่อประมาณ 201 ล้านปีก่อน สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก
และสัตว์คล้ายจระเข้ส่วนใหญ่ที่อาศัยอยู่ในเขตร้อนถูกกำจัด
ออกไป ประมาณ 65 ล้านปีก่อน ดาวเคราะห์น้อยขนาดยักษ์
ได้ระเบิดลงสู่พื้ นโลกและก่อตัวเป็นปล่องภูเขาไฟขนาดยักษ์ที่
ชิกซูลุบในคาบสมุทรยูคาทาน

เนื่องจากบันทึกซากดึกดำบรรพ์ ไม่ครบถ้วน จึงเป็นเรื่องยาก
ที่จะบอกว่าอะไรเป็นสาเหตุของการสูญพั นธุ์ หรือแม้แต่เกิด
ขึ้นเร็วแค่ไหน อย่างไรก็ตาม บางชนิดหรือร่องรอยของ
เหตุการณ์ภัยพิ บัติอาจหายไปในบันทึกซากดึกดำบรรพ์ เพี ยง
เพราะตะกอนอาจหายไปหลายสิบล้านปี

โซน 4.2 บริเวณโถงไดโนเสาร์

ผู้ ช ม จ ะ พ บ กั บ โ ค ร ง ก ร ะ ดู ก ข อ ง ไ ด โ น เ ส า ร์ ไ ท ย ห ล า ก ห ล า ย

สายพั นธุ์ ที่แสดงการจัดจำแนกตามลักษณะของสะโพกที่

เป็นแบบนกโบราณ และแบบสัตว์เลื้อยคลาน

อีสานโนซอรัส อรรถวิภัชน์ชี
(Isanosaurus attavipatchi)
ไดโนเสาร์กินพื ชที่มีลักษณะเก่าแก่ที่สุด
เท่าที่เคยพบมา เป็นไดโนเสาร์ซอโรพอด
(ไดโนเสาร์กินพืชขนาดใหญ่ เดิน 4 ขา
คอยาว หางยาว) พบที่ อ.หนองบัวแดง
จ.ชัยภูมิ เมื่อปี 2541 เป็นไดโนเสาร์กินพืช
คอยาว อายุราว 210 ล้านปี มีชีวิตอยู่ใน
ยุคไทรแอสซิกตอนปลาย ประมาณ 209
ล้านปีมาแล้ว ความยาว 13 – 15 เมตร

สยามโมไทรันนัส อิสานเอนซิล
(Siamotyrannus Isanensis)

เป็นไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่ เดิน 2 เท้า
ความยาวประมาณ 6.5 เมตร มีขาหลังที่ใหญ
และแข็งแรง พบเฉพาะส่วนกระดูกโคนหางและ
กระดูกสะโพกในลักษณะที่สมบูรณ์ฝังอยู่ใน

ชั้นหินทราย เป็นไดโนเสาร์วงศ์ไทรันโนซอริเดที่เก่าแก่ที่สุด พบเฉพาะส่วนกระดูกโคน
หางและกระดูกสะโพกในลักษณะที่สมบูรณ์ฝังอยู่ในชั้นหินทราย เป็นไดโนเสาร์วงศ์ไทรัน
โนซอริเดที่เก่าแก่ที่สุด มีชีวิตอยู่ในยุคครีเทเชียสตอนต้น เมื่อประมาณ 130 ล้านปีก่อน
สันนิษฐานว่าเริ่มมีวิวัฒนาการครั้งแรกในทวีปเอเชีย แล้วแพร่กระจายไปยังเอเชียเหนือ
และอเมริกาเหนือ ก่อนที่จะสูญพันธุ์ พบที่จังหวัดขอนแก่น กาฬสินธุ์ ชัยภูมิ สกลนคร
อุดรธานี และนครราชสีมา

กินรีมิมัส ขอนแก่นเอนซิส
(Kinnareemimus khonkaenensis)
กินรีมิมัส ขอนแก่นเอนซิส ไดโนเสาร์นกกระจอกเทศ วิ่งเร็ว
ปราดเปรียวไม่มีฟัน ซึ่งกินทั้งพืชและสัตว์เป็นอาหาร ความยาว
ประมาณ 1-2 เมตร มีชีวิตอยู่ในยุคครีเทเชียสตอนต้น เมื่อ
ประมาณ 130 ล้านปีก่อน พบที่จังหวัดขอนแก่น และกาฬสินธุ์




ภูเวียงโกซอรัส สิรินธรเน
(Phuwiangosaurus Sirindhornae)

เป็นไดโนเสาร์กินพืช เดิน 4 เท้า ความ
ยาวประมาณ 15-20 เมตร คอและหางยาว
มักอยู่รวมกันเป็นฝูง เป็นไดโนเสาร์สกุล
ใหม่และชนิดใหม่ของโลก มีชีวิตอยู่ในยุคค
รีเทเชียสตอนต้น เมื่อประมาณ 130 ล้านปี
ก่อน พบที่จังหวัดขอนแก่น

ซิตตะโกซอรัส สัตยารักษ์กิ สยามโมซอรัส สุธีธรนิ
(Psittacosaurus sattayaraki) (Siamosaurus
เป็นไดโนเสาร์กินพืชขนาดเล็ก ความยาวประมาณ 1 เมตร จัด Suteethorni)
อยู่ในกลุ่มเซอราทอปเซียน (ไดโนเสาร์ปากนกแก้ว) มีชีวิตอยู่ใน
ยุคครีเทเชียสตอนกลาง เมื่อประมาณ 100 ล้านปีก่อน การพบ เป็นไดโนเสาร์กินเนื้อขนาด
ซากดึกดำบรรพ์นี้ ในประเทศไทยเป็นการยืนยันว่า เมื่อยุคครีเท ใหญ่ชนิดแรกที่พบใน
เชียส แผ่นดินอินโดจีนเป็นส่วนหนึ่งของแผ่นดินใหญ่ของทวีป ประเทศไทย เดิน 2 เท้า ความ
ยาวประมาณ 7 เมตร ฟันมี
เอเชียแล้ว พบที่จังหวัดชัยภูมิ ลักษณะเป็นทรงกรวย มีแนว

ร่องและสันเรียงสลับตลอด
คล้ายฟันของจระเข้
สันนิษฐานว่ามีแหล่งหากินอยู่
ริมน้ำ และกินปลาเป็นอาหาร มี
ชีวิตอยู่ในยุคครีเทเชียสตอน
ต้น เมื่อประมาณ 130 ล้านปี
มาแล้ว พบที่จังหวัดขอนแก่น
กาฬสินธุ์ ชัยภูมิ อุบลราชธานี
สกลนคร อุดรธานี และ
นครราชสีมา

รูปภาพจาก: https://www.youtube.com/watch?v=O8XQl8cHtmU&t=209s

โซน 5 : วิถีชีวิตไดโนเสาร์ไทย

จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับไดโนเสาร์โดยเฉพาะ เช่น ลักษณะของไดโนเสาร์ชนิด
ต่างๆ การกินอาหาร การล่าเหยื่อ การป้องกันตัว การเลี้ยงลูกอ่อน และการสูญพันธุ์

โซน 6 : คืนชีวิตให้ไดโนเสาร์

จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับนักบรรพชีวินวิทยา ซึ่งทำงานศึกษาอนุรักษ์ซาก
ดึกดำบรรพ์ทั่วโลก โดยมีการเล่าเรื่องราวผ่านจอวิดิทัศน์แสดงเหตุการณ์จำลอง

โซน 7 : ซีโนโซอิก

จัดแสดงวิวัฒนาการของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แบ่งออกเป็น 7 สมัย คือสมัยพาลีโอ
ซีน สมัยอีโอซีน สมัยโอลิโกซีน สมัยไมโอซีน สมัยไพลโอซีน สมัยไพลสโตซีน และสมัย

โฮโลซีน

โซน 8 : เรื่องของมนุษย์

จาก “ ไพรเมต ” หรือสัตว์ใน
ตระกูลลิง ที่อาศัยอยู่บนต้นไม้
ซึ่งถือว่าเป็นบรรพบุรุษของมนุษย์
ได้แยกตัวเอง ออกจากเผ่าพันธุ์ลิง
ใหญ่เมื่อประมาณ 6-7 ล้านปี ที่แล้ว
และเริ่มวิวัฒนาการมาเป็นสัตว์
ที่เดิน 2 ขา และอาศัยบนพื้นดิน

หลุมขุดค้นไดโนเสาร์ภูกุ้มข้าว

Phuwiangosaurus
Sirindhornae

ในปี พ.ศ.2537 ได้มีการค้นพบโครงกระดูก
ของไดโนเสาร์กินพืชคอยาวภูเวียงโกซอรัส
ความสมบูรณ์ที่สุดของประเทศไทย ณ
ห ลุ ม ขุ ด ค้ น ไ ด โ น เ ส า ร์
ภูกุ้มข้าว ซึ่งตั้งอยู่ไม่ห่างจาก
พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ สิ ริ น ธ ร
แ ล ะ มี ก า ร พ บ โ ค ร ง ก ร ะ ดู ก
ไ ด โ น เ ส า ร์ ข น า ด ต่ า ง ๆ ม า ก ก ว่ า
7 0 0 ชิ้ น ที่ ห ลุ ม ขุ ด ค้ น ไ ด โ น เ ส า ร์
ภู กุ้ ม ข้ า ว ใ ก ล้ วั ด สั ก ก ะ วั น
ต . โ น น บุ รี อ . ส หั ส ขั น ธ์ จ . ก า ฬ สิ น ธุ์

มาตรการป้องกันโควิด

ที่อยู่ พิพิธภัณฑ์สิรินธรเปิดให้เข้าชมแบบ
NEW NORMAL โดยการSOCIAL
พิพิธภัณฑ์สิรินธรตั้งอยู่ที่ เลขที่200 DISTANCING เว้นระยะห่างแบบ 1 รอย
หมู่ที่11 ตำบลโนนบุรี
อำเภอสหัสขันธ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ 46140 เท้าไดโนเสาร์มีการคัดกรองอย่างเข้มงวด

มีการลดความแออัดโดยให้เข้าชมภายใน


อาคารเป็นรอบรอบละ100 คนส่วนการเข้า

ค่าเข้าชม ชมแบบหมู่คณะต้องจองเข้าชมล่วงหน้า

คนไทย: เด็ก 10 บาท ผู้ใหญ่ 40 บาท ผ่านทางเว็บไซต์ของพิพิธภัณฑ์สิรินธร

ชาวต่างประเทศ: เด็ก50 บาท ผู้ใหญ่ 100 บาท



โทรศัพท์


043-871 014 / 043-871 393 - 4

การเดินทางมายังพิพิธภัณฑ์สิรินธร / 043-871 612 - 6

ตัวพิพิธภัณฑ์จะอยู่ห่างจากจังหวัดกาฬสินธุ์ โทรสาร

ไปทาง 043-871 614

ทิศเหนือประมาณ 30 กิโลเมตรสามารถเดิน

ทางมาได้โดยใช้ถนนทางหลวงหมายเลข227 เว็บไซต์

(กาฬสินธุ์-สหัสขันธ์-คำม่วง-วังสามหมอ- HTTP://WWW.SDM.DMR.GO.TH
/WEBSITE
พังโคน) ก่อนถึงตัวอำเภอสหัสขันธ์เลี้ยวขวา
อีเมล
เข้าวัดสักกะวันตรงข้างโรงเรียนสหัสขันธ์ศึกษา [email protected]
เข้าไปอีก


ประมาณ 1 กิโลเมตรจะถึงพิพิธภัณฑ์สิรินธร

วันและเวลาทำการ


วันอังคาร-วันอาทิตย์


เวลา09.30-16.30 น.


** ปิดทุกวันจันทร์**

บรรณานุกรม

VR SIAM. (ม.ป.ป.). พิพิธภัณฑ์สิรินธร จังหวัดกาฬสินธุ์. สืบค้นเมื่อ 25 กันยายน พ.ศ.2564, จากเว็บไซต์
https://vrsiam.org/museums_virtual/sirindhorn-museum/

Museum Thailand. (2563). พิพิธภัณฑ์สิรินธร. สืบค้นเมื่อ 25 กันยายน พ.ศ.2564, จากเว็บไซต์
https://www.museumthailand.com/th/museum/Sirindhorn-Museum

กรมทรัพยากรธรณี. (ม.ป.ป.). กินรีมิมัส ขอนแก่นเอนซิส (Kinnareemimus khonkaenensis). สืบค้นเมื่อ
26 กันยายน พ.ศ.2564, จากเว็บไซต์ https://oer.learn.in.th/search_detail/result/15181

กรมทรัพยากรธรณี. (ม.ป.ป.). ซิตตะโกซอรัส สัตยารักษ์กิ (Psittacosaurus sattayaraki). สืบค้นเมื่อ 28
กันยายน พ.ศ.2564, จากเว็บไซต์ https://oer.learn.in.th/search_detail/result/15182

Ghose, T. (2558). Mesozoic era: Age of the dinosaurs. สืบค้นวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2564
จากเว็ปไซด์ www.livescience.com/38596-mesozoic-era.html

ผู้จัดทำ

นายสหรัฐ ศิ ริพิ พัฒน์ถาวร 623210373-9

นายพิ พัฒน์ พิ มพ์พรสกุล 623210629-0

นางสาวกชกร บุตรวงศ์ 623210332-3

นางสาวสุ เมธินี โล่ห์สุ วรรณ 623210111-9

นางสาวอนนทพร แก้วใส 623210375-5

นางสาวจุฑาทิพย์ สุ ธรรมราช 623210621-6

นางสาววิภาวรรณ ศรีพุ ฒ 623210515-5

นางสาวศิ วรัช เภตรา 623210517-1

นางสาวอุษณีย์ ฟั กอินทร์ 623210520-2

ก า ร สื่ อ ค ว า ม ห ม า ย ก า ร ท่ อ ง เ ที่ ย ว

BS943009 SUSTAINABLE TOURISM DEVELOPMENT
ก า ร พั ฒ น า ก า ร ท่ อ ง เ ที่ ย ว อ ย่ า ง ยั่ ง ยื น